Hieuwt £dïtsdjr (üwtmnt
C
Dagelijks
verschijnend Nieuwsblad voor Leiden en Omstreken
BLU-M FAX
MIDDENSTANDSDIPLOMA^
Rdementsprijs:
Zatef 3 maanden in Lelden en ln plaatsen
ar een agentschap gevestigd ls 2.39
f week 18 ct Losse nummers 5 Ct
i vooruitbetaling.
iiiniid. week lg
^a> .M voor,
.0. ij
JjJentiepnjzen:
itrales.)^ ct per regeL Ingezonden Mede-
gramma ngeD 45 Ct per re4€L Mlnlnnun
egels. Bewljsriummer 8 ot BIJ co»-
grammat belangrijke korting
No. 6319
Bui. Redactie en Administratie
BREESTRAAT 123 LEIDEN
Telefoon 22710
(Na 6 uur 23166)
Postbox 20 Postrek 56930.
ZATERDAG 4 JANUARI 1941
21e Jaargang
>rgen i
te Bosti
eerste Li
na«r Aij. 0nzes Heeren Jezus Christus
"n van (°rb^ en 1941 ^eeft zijn loop
Ie, dat hi
kunstyd, het jaar van onzen Heere
•ige peri oud-christelijke kerk leefde
en" zonder dogma. Want de
dat ook de tijden des Heeren
it Jezus Heer is van elk jaar
ling Ylis een dogmatische belijdenis;
en vastigheid der waarheid.
Is geloof steunt,
il voor doeten we deze belijdenis vooral
soo betakken. Want als wij zeggen,
Jns niets anders bracht en 1941
ereldzeeFs brengen zal, dan wat God
schattejan zeggen we het niet positief
■borge.i ^ïen geven toe, dat God heel
'luk 8©hlje en noo(j toelaat, maar de
ierooid r x r
,vat hei*aSt: »IS er een kwaad ui de
•ds aamje Heere niet doet?" Waarmee
iens op niet gezegd is, dat God de
"daTuil kwaad is.
loch war 21,30 zij° we er no8 nlet- We
er zijn tjerbij niet alleen denken aan
- maar Ineen bestuur van bet wereld-
de |maar vooral ook aan de heer
ban den mensch Jezus Chris-
er king 1de wereld kwam als „Zoon des
jaren ga om het verbroken contact mei
ikaanscl>stellen. Hij is door God geor-
rinnem /ereldregent en zijn plan wordt
imensteijeldgeschiedenis ten volle uit-
1 i^6is^t^aar hapert niets aan- Na de
fabriek, fstmis leidt Hij alles naar het
-rdenkoel. dat in Gods raad te voren
door dj
eenige I gpreken wij nadrukkelijk van
Heeren Jezus Christus en
n deze en er veel meer mee, dan dat Hij
rrulioen r voor ons zorêen zal. Wij zeg-
zal stijgen Catechismus: het kwaad, dat
óór 1914jeseKikt, zal Hij zelf ten goede
iuitend i
veVschifS aloude dogma volgt nog iets
nengd nj de oud-christelijke kerk dacht
ce elek$rste Kerstdag aan de geboorte
ling won en op den tweeden dag meer
forenno^lder aan ^en marteldood van
ig krimflie in den geopenden hemel een
erkZC dal Jezus' heerlijkheid zag en vlak
dood getuigenis aflegde van zijn
nesium-iiar ook voor zijn vijanden bad.
De1 o°pnrk^e van het kerkelijk jaar doet
dr. Hefete gezicht vreemd aan. Maar is
landeel izoo vreemd? Wat komt op het
oductie
n beteel het eerst en het meest naar
ats inn^dik het Evangelie; getuig voor
aanwezig^' vorder de wereld voor Hem
>r de Doe den Messias verbeidden, deden
■nrCgewo^n^eren trachtten den geboren
reekt H|t spreken «n het regeeren on-
rige mjg maken.
•'/if.1" taaide marteldood van Stefa-
de vliejaar en duidelijk, dat een onbe-
ct men iietuigen in de wereld niet toe-
ibieke nj: waarom ook zoo velen oor-
ieke^nbjf men voora^ n^et al te prin-
ien ton ét zijn, maar liever de noodige
:ooals zildient te betrachten. De neutrale
:ting zoJan zoo breed genomen worden,
en. indie de simpele kerkgang er niet
^"minVat Oyerigens kan alles naar één
>rdt thaiipt worden.
vinning jg daarmee instemt, weet niet
-christelijk dogma van het jaar
•en beteekent voor heel het
ontkent de wereldheerschappij
Christus, maar hij erkent er
tnzèewafcbzel* mee' ^at onze *evens"
i dan déchtstreeks verband houdt met
'var^hetk3* denkt u van den Christus?
m uit dintwoordt daarop:
ïwe fabjg spreekt tot alle volk en land;
f zo™dreggen' grooten dezer aarde!
kunnen verwerpt, hoedt hij met ijzren
ze'hoeW [hand;
m {een opstand, die geen smarten
fbaarde".
Marl
tK AANiering' In ons hoofdartikel
o. boereiezet" schreven wij. dat in ons
ie kool et dagen en met jaren onze onaf-
ij, oiioJid openbaar komt. Men zal be-
'ben, dat dit juist moest zijD onze
IND ONDER SIMPELVELD
Idag om twee uur is brand ontdekt
in van de boerderij van W. Ploumen
ucht Bosschenbuizen onder de ge-
ipelveld.
en koeien kon men in veiligheid
mar men kon niet verhinderen, dat
js, zeven biggen ert een schaap in de
fckwamen Het vuur vond verder een
lsel in een partij hooi van 6000 kg,
ïlheid gerstestroo van 2000 kg en in
fcseL Dit alles is met gebouwen en
i gegaan.
aur hard werken was de brandweer
Dveld den brand meester. Men had
£t, dal het woonhuis behouden bleei
nkort bij,
lidland f8'
n, welklon
fen, wor| C
ZON EN MAAN
'gang 5 Jan. 9.48; ondergang 17.43
-gang 6 Jan. 9.48; ondergang 17.44
nger: kwartier Zondag 5 Jan.: volle
flaandag 13 Jan.; laatste kwartier
ig 20 Jan.: nieuwe maan Maan-
tfanuari.
mJT
DE
WONINGBOUW TE
ROTTERDAM
Er zijn ongeveer 10,000 onvol
doend gehuisveste gezinnen
Moeilijke problemen op
te lossen
In het tijdschrift voor Volkshuisvesting en
Stedebouw komt een artikel voor van it. E.
J. de Maar over den woningbouw te Rotter
dam. We ontleenen er het volgende aan:
Ongeveer 25,000 woningen zijn verloren
gegaan, waardoor 78,000 inwoners dakloos
werden. Van die 25,000 woningen stonden er
ongeveer 1700 leeg, zoodat in rond 23,000 wo
ningen 78,000 personen gehuisvest waren. Het
aantal bewoners per woning bedroeg dus in
het verwoeste deel ongeveer 3.20. Dit opval
lend lage cijfer vindt zijn verklaring in het
feit, dat in de binnenstad nog een groot aan
tal éénkamerwoningen voorhanden was,
waarin vooral oudere menschen, alleenwo
nend of getweeën, dus ln overgroote meerder
heid zonder kinderen onderdak hadden ge-
Een vrij trooelelooa beeld.
Voor het grootste gedeelte waren de wo
ningen matig; slecht waren er vele en het
geheele beeld, dat de oude binnenstad van
Rotterdam bood, was uit een oogpunt van
volkshuisvesting VTij troosteloos. Van de ruim
165,000 woningen in Rotterdam waren pl.m.
8000 (d.L bijna 5 pet.) genoteerd voor onbe
woonbaarverklaring. In de Meidagen zijn er
ongeveer 5000 vernietigd.
Intusschen levert juist het feic, dat gtoo-
tendeels goedkoope tot zeer goedkoope wo
ningen werden vernietigd, thans bij het op-
loopen der bouwkosten bij afnemende koop
kracht bijzondere moeilijkheden! Reeds onder
normale omstandigheden zou bouw van nieu
we woningen voor deze inwoners van Rot
terdam niet meer zonder exploitatietekort
mogelijk zijn geweest. Onder de huidige om-
«tnodigheden derhalve nog minder.
Rotterdam «taat thans voor een pio-
Dleem, dat zoowel stedebouwkundig als
uit een oogpunt van volkshuisvesting er
toe noopt het vraagstuk van de huisves
ting van de minder draagkraohtigen prin
cipieel te stellen.
De bovenstaande eigemeene omschrijving,
die voor andere groote steden eveneens, maar
zeker in mindere mate zal gelden, laat zien,
dat hoewel het stadscentrum in het alge
meen gesproken in economischen zin een be
geerd object is, waarvan hooge grondprijzen
de afspiegeling zijn, in een deel van dat cen
trum een bebouwing voorhanden was, die
slechts voor huisvesting in aanmerking kwam
voor lieden, die aan het productieproces niet
deelnamen of daarin een zeer bescheiden rol
speelden. Inderdaad parasiteerden op de oude
voorhanden bebouwing kleine bedrijfjes en
dito bestaantjes. Dat daarin geen verandering
kwam of slechts zeer langzaam, werd veroor
zaakt door den sterk verbrokkelden eigen
dom, de onzekerheid, die in vele opzichten
over de toekomstige ontwikkeling van de bin
nenstad bestond, doch het meest door het feit,
dat intensievere exploitatie voor citydoelein
den slechts voor een veel kleiner oppervlak
in aanmerking kwam dan het thans verwoeste
gedeelte en de daarop aansluitende wijken
Uit het bovenstaande volgt, dat het te
betwijfelen valt of de bouw van wonin
gen voor minder draagkrachtigen in de.
binnenstad in het algemeen wel moet
worden bevorderd. Kleine middenstands-
woningen o.m. voor employé's in de city
zaken en woningen voor beter gesitueerde
arbeiders zijn daar waarschijnlijk meer
op hun plaats.
Omvang van da ontstane behoefte.
Door" de ramp werden 23,000 gezinnen dak
loos. Naar elders vertrokken 7000 gezinnen,
zoodat 16,000 gezinnen in Rotterdam een
nieuwe huisvesting zochten. Leeg stonden nog
ongeveer 6000 woningen, waarvan ongeveer
2000 tot de krotten werden gerekend. De
mp heeft evenwel gemaakt, dat vele van
deze sedert jaren leegstaande woningen thans
opnieuw betrokken zijn. Voorts bleken de
duurdere woningen voor velen onbereikbaar.
Een groot aantal daarvan werd door winkels,
kantoren en café's in gebruik genomen. Zeker
mag daarom het aantal leegstaande wonin
gen, dat door gezinnen werd betrokken, op
niet hooger dan 4000 worden gesteld. Zonder
woning resteeren dus 10,000 gezinnen. Deze
zijn veelal bij andere gezinnen ingetrokken,
^enslotte trokken nog vele gezinnen naar
noodwoningen, die klandestien werden be
trokken; zij betrokken keten, of vonden on
derdak in de optrekjes in volkstuintjes. Deze
vorm van huisvesting is in het algemeen vol
komen onvoldoende.
Evenmin is bekend hoeveel van de 12.000
bij andere gezinnen ingetrokken of, met an
dere gezinnen samenwonende, ontoelaatbaar
slecht zijn gehuisvest. Voorloopig moet dit
aantal, zooals uit oppervlakkig onderzoek
bleek, op 8000 worden gesteld, zoodat het
aantal onvoldoende gehuisveste gezinnen in
bewoonde niet-woningen enz. (1000), in krot
ten (2000) en in daarvoor ongeschikte ruim
ten (8000) op 11,000 moet worden gesteld.
Omvang van de vraag.
yele gezinnen nemen thans genoegen met
woningen, die naar den maatstaf van voor
den oorlog nauwelijks voldoende of bepaald
onvoldoende geacht werden. De huren zijn
echter meestal belangrijk lager. De afgenomen
draagkracht is voorts een motief te meer voor
de getroffenen om niet naar een andere wo
ning te willen overgaan, ook al is deze nog
zoo aantrekkelijk, zooals bij de nieuwe nood
woningen het geval is. Hoe groot de vraag
zou zijn, indien de overheid blijft berusten
in de samenwoningen en het wonen in keten
oogluikend toelaat, is moeilijk te bepalen Zij
zal zeker belangrijk kleiner zijn dan de be
rekende behoefte.
De Zwitsersche bondsraad heeft in overeen
stemming met een wenk uit verscheidene
kantons een bijzondere defensiebelasting voor
emigranten ingevoerd. Diensvolgens zijn be
lastingplichtig de Zwitsersche burgers, die na
Augustus 1939 geëmigreerd zijn of emigreeren
of die aan een geëmigreerd familielid toelagen
ten bedrage van meer dan 20,000 franc doen
toekomen.
DE POSITIE DER N.C.R.V.
De N.C.R.V. zal waarschijnlijk
uit den aether verdwijnen
We lezen in de „Omroepgids" het orgaan
der N.C.R.V., het volgende:
„Wat we in ons vorig nummer over de hui
dige positie der N.C.R.V. schreven, kan ge
handhaafd blijven, behalve dat daarna dui
delijk in de krant en voor de microfoon be
kend is gemaakt, wat de overheidsplannen
met den omroep voor een vérdere toekomst
zijn.
Al zullen er ln de naaste toekomst
nog wel N. C. R. V.-uitzendingen blijven
binnen korteren of langeren tijd zullen
zij er vermoedelijk niet meer zijn.
De N.C.R.V. zal waarschijnlijk uit den
aether verdwijnen, al wil dit niet zeg
gen, dat de godsdienstige uitzendingen
eveneens verdwijnen. Zoo is aange
kondigd.
Met onverzwakte toewijding hoopt onze
vereeniging tot het laatst toe haar omroep
taak te verrichten, zoo lang haar dit vergund
is en zij het me» een rein geweten zal
kunnen doen.
Dat zij den gang van zaken diep betreurt,
zal voor ieder dyidelijk zijn, die iets van de
radiogeschiedenis in Nederland kent. In de
huidige omstandigheden, volstaan we met
deze constateering, zonder er verder op in te
gaan.
De Nederlandsche autoriteiten hebben ge
meend, de bewuste maatregelen reeds in
dezen overgangstijd te moeten nemen. Neder
land blijft uit den aard der zaak niet altijd
bezet gebied en eerst daarna komt er voor
ons land een bestendiger toestand. Eer deze
is aangebroken, zijn thans door het onlangs
ingestelde Departement van Volksvoorlich
ting en Kunsten maatregelen genomen, welke
diep grijpen in het geestelijk leven van ons
volk.
We nebb»n mei de feiten te rekenen hoe
zeer wij ze ook betreuren.
Gij leden van de N.C.R.V., kunt thans uw
trouw toonen door de Omroepgids te blijven
lezen, om zoo den onderlingen band te be
waren."
Groote dijkval op Noord-
Beveland
Meer don 100,000 schade
In den Leenaert-Abraham-polder, gelegen
aan de Noord-Oostelijke zijde van Noord-
Beveland, heeft in den afgeloopen nacht een
belangrijke dijkval plaats gehad De zee
wering werd over een afstand van ongeveer
100 m verwijderd.
Terstond zijn maatregelen getroffeu om
verdere verryelingen te voorkomen, o. a. werd
de binnenberra met zandzakken versterkt.
Geschat wordt, dat ongeveer één millioen m*
grond is verschoven. De schade wordt op meer
dan 100,000 geraamd. Daar de wind pal op
de zeewering staat, vreest men, dat de aan-
geriohte schade nog uitbreiding zal ondergaan.
BRAND IN EEN PAKHUIS TE
UTRECHT
Rotterdamsche firma, die in de
Meidagen was getroffen,
opnieuw gedupeerd
In de kelderverdieping van het bekende
huis met den „gesloten steen" aan de Oude
gracht te Utrecht, op den hoek van de Eligen-
steeg, is gistermiddag omstreeks 3 uur een
brand uitgebroken, die de brandweer van
Utrecht in de barre koude handen vol werk
heeft verschaft. In het gebouw is vroeger de
sigarenfabriek van de firma Pelletier geves
tigd geweest: daarna heeft het een koffie
branderij gehuisvest en thans diende het ge
deeltelijk als opslagplaats voor de firma Gebr.
Haubrich, die in de Meidagen haar handel in
porcelein, glas en aardewerk aan de Nieuwe
Haven te Rotterdam verloren zag gaan en
nu haar bedrijf hierheen had verplaatst. De
„gesloten steen" is een oude zwerfsteen, die
op den hoek met een ketting aan het gebouw
is vastgemaakt en waaraan de legende is ver
bonden, "dat de duivel er, voordat hij vastlag,
tot groot ongerief van de Utrechtsche burgers
mee balspeelde.
De firma Haubrich' had de uitgestrekte
kelderverdieping, die aan den voorkant een
uitgang had op de werf van de Oudegracht,
als bergplaats ingericht. Daarin bevonden zich
groote hoeveelheden .-tToo, dat als verpak
kingsmateriaal dienst deed. en dit stroo is op
tot nog toe niet bekende wijze in brand ge
raakt. De brand werd ontdekt, doordat voor
bijgangers aan de overzijde van de gracht uit
de kelders rook zagen komen. Toen de brand
weer verscheen, kwamen er ook reeds dichte
rookwolken uit de verdieping op den be-
ganegrond te voorschijn.
Met een achttal stralen uit een motorspuit,
die het water uit een bijt in de geheel toe-
gevroren gracht putte, werd het vuur van
verschillende zijden aangetast. Den eersten
tijd scheen dit niet meer effect te hebben dan
dat de rookontwikkeling nog aanzienlijk toe
nam. Daar de luiken en deuren van de be-
ganegrond-verdieping gesloten waren, moesten
deze worden opengehakt om de brandweer
gelegenheid te geven het vuur ook van die
zijde aan te tasten. Op de straat ontstond al
spoedig een ijslaagje, waarover personeel van
de gemeentereiniging zand moest strooien om
de brandweerlieden voor uitglijden te
behoeden.
De dichte rook, die door den straffen
Noordoosten wind werd meegenomen, lokte
veel publiek naar het terrein van den brand,
dat door de politie op een atstand werd ge
houden. Aan den overkant van de gracht
stonden# dichte rijen belangstellenden langs
de balie het blusschingswerk gade te slaan.
Het verkeer werd omgelegd, waarbij het een
richtingverkeer tusschen de Geertebrug en de
Vollersbru'- werd opgeheven
Het blusschingswerk stond onder leiding
van der commandant van de brandweer, den
heer E Priester. Nadu eers. van buiter af
water was gegeven, drongen brandweerlieden
met rookmaskers het gebouw binnen om het
vuur op meer directe wijze, te bestrijden Met
haken en hooivorken werd hei brandende
stroo i. ote pakken naar buiten op de werf
van de gracht gebracht, vanwaar ze nog
ALG. FRIESCHE LEVENSVERZ.-Mï
LEEUWARDEN BURMANIAHU1S
VAN 1845
AMSTERDAM, VAN BRIENENHUIS
Kerk en Zending in 1940
Inwendige Zending.
Ook-het terrein der Inw. Zending heeft ln
het jaar 1940 beteekenisvolle figuren door den
dood verloren. Wij denken allereerst aan den
zeer betreurden oud-secretaris van het Ned.
Bijbelgenootschap den heer L. J. v a n W ij k
aan den secretaris van „Jachin" en „Filippus"
den heer A. Boot; aan den Noord-Holland-
schen Evangelist R. P o s Gz., en aan den voor
de stichtingen te Heemstede onvergetelijken
Br. Jonker. Uit de rij der geneesheeren op
„Veldwijk" ging Dr. J. H. Haverkate met
pensioen. Als Inspecteur van den Centralen
Bond nam Mr. A. de Graaf afscheid. De
stichtingen te Wageningen zagen hun Direc
teur, den heer V r o e g o p opgevolgd door Dr.
K. J. Schaafsma; de Rekkensche Inrich
tingen hun directeur Dr. Slot door den heer
L. H. Fontein, terwijl als voorzitter van
Neerbosch Dr. W. Coenraad te Beek Ds.
W. V. Posthumus Meijer opvolgde. De
pas opgetreden Commandant van het Leger
des Heils, die een Engelschman was, keerde
nair zijn vaderland terug, gevolg waarvan
Bouwe Vlas opnieuw het roer in handen
nam. Eindelijk zij nog gememoreerd het over
lijden van twee in den dienst der Mil.
Tehuizen vergrijsde vaders: Kr«mer te Ede
en S i n n e m a te Den Haag.
Twee nieuwe instellingen werden geopend:
een Meisjeshuis voor voogdijkinderen van het
Leger des Heils, „de Nye Wehme" te
Zeist en het Zendingshuis „Elim" te 's Gra-
venhage van de Verg. Zending onder
IsraëL De bouw van het nieuwe complex
der Ned. Herv. Stichtingen voor
Zenuw- en Geesteszieken te Leid-
schendam ondervond wel eenige vertraging
door de oorlogsgebeurtenissen, doch wordt
voortgezet.
Tenslotte vermelden we het omvangrijke
werk der Fries che Bijbelvertaling
van Dr. Wumkes, dat thans gevorderd is (na
de voltooiing van het N. Testament) tot de
vertaling der historische boeken van het Oude
Testament. Hierbij worde tevens dankbaar
gememoreerd het vele werk door het Ned.
Bijbelgenootschap in 1940 verricht voor onze
militairen, geëvacueerde burgers enz.
Uilwondlg» Z«nding.
Geen zwaarder slag kon menschelijk
gesproken de Zending treffen dan plotse
ling afgesneden te worden van haar basis.
Naar beide kanten heeft dit feit groot leed
gebracht; wij denken aan het persoonlijk leed
der afgebroken conneoties, aan het gemis van
elk bericht over den Zendingsarbeid in ons
Indië, aan het wegvallen aer correspondentie
tusschen de Zendingsleiding hier en de Zen-
dingsvelden ginds, aan de financieele moei
lijkheden. Gelukkig mag daartegenover ook
gewezen worden op de niet verkoelde Zen
dingsliefde, op het onverzwakte gebed in het
moederland en op dè boven twijfel onverdroten
toewijding der Zendingsarbeiders en -arbèid-
stérs ginds. Was het bij de in ons land geslagen
wonden mogelijk, door herstel of vervanging
den arbeid wee/ geheel of ten deele te her
vatten, in de relaties tusschen Zendingsbases
en Zendingsgebieden komt pas dan wijziging
als het overzeeverkeer zich herstelt. Dit
sombere uitlicht vraagt aan weerskanten veel
geduld en stage volharding, doch ziende op
het Zendingsbevel en het Zendingsdoel, mag
geen twijfel bestaan aan de instandhouding
van een werk, dat geen menschenwerk, me ar
Gods verlossingsplan betreft.
Wat de Zendingszaken in ons land betreft,
is slechts weinig mee te deelen. De Zen
dingscursus, door Prof. Bavinck te
Utrecht begonnen inzonderheid voor hen, die
in de medische Zending een plaats zullen
krijgen, vond de verwachte belangstelling.
Het Internaat der Ned. Zendings
school te Oegstgeest werd gesloten. Nog
kort voor het oorlogsleed over ons land kwam,
zijn Ds. P i e r o n en Ds. Oranje naar Java
vertrokken, resp. voor den arbeid onder de
Chineezen en als predikant te Soerabaja.
Intusschen had Dr. B. J. E s s e r, een der
oudste Zendingsmannen, te Poerbolinggo zijn
emeritaat gekregen.
Alleen uit West-Indië vernam de Suri-
name-Zending, dat het Ziekenhuis te
Ganzee voltooid werd en geopend is.
Op het Zendingsveld zijn enkele bekende
personen door den dood weggenomen. Wij
noemen de oud-Zendelingen H. Drost van
de Ned. Zending-Vereeniging en M. J. van
B a a r d a op Halmaheiravoorts Dr. A.
N o r t i e r, Zendeling-arts te Modjowarno, en
de oud-Zendeling-leeraar H. J. E g g i n k van
het Java-Comité. In het buitenland overleed
de grondlegger der Duitsche Zending in
O.-Afrika, Emil Müller.
II stond i
blad
i 3 Jar
brandend en wel op het ijs werden gedepo
neerd, waar ze met een der stralen van de
motorspuit gebluscht werden. De straat voor
het gebouw was zoo nu en dan met rook ge
vuld, zoodat herhaaldelijk d< brandweer
lieden t i de motorspuit totaal onzichtbaar
waren. Zoo heeft het geruime!, tijd geduurd,
waarbij tallooze kubieke meters water op de
smeulende massa in het pakhuis werden ge
worpen, voordat het vuur gebluscht was Pas
tegen den avond kon de brandweer haar
werk beëindigen. De schade, in de kelders
aangericht, is aanzienlijk De verdiepingen
van hei groote gebouw hebben slechts weinig
schade opgeloopen.
Van slaaf tot predikant
De eerste predikant van de Ev. Broeder
gemeente in Suriname (Herrnhutters) was een
slaaf. Hij behoorde tot het volk van.Dormire,
wonende aan de Mataficca. Toen deze neder
zetting werd overgebracht naar een plantage
in Boven-Suriname, behoorde onder de slaven
vader Dima en zijn gezin. Een der dochters
werd de moeder van een op 19 Juli 1860 ge
boren zoon, wien door den directeur der
plantage den naam „Winst" werd gegeven.
Het feit, dat bij de vrij vei klaring van iederen
slaaf een bedrag van 300 zou worden uit
gekeerd, zal aan de keuze van dien naam niet
vreemd zijn geweest, immers: winst was er
met het kind gemaakt.
Wilhelmine had behalve veinst nog twee
andere zoons. Ns haar dood werden ze naar
de stad Paramaribo overgebracht en aan de
zorg van et... tante toevertrouwd. Bij de
emancipatie werd voor Winst, toen alle slaven
naam moesten ontvangen, de naam Blyd
gekozen-
Winst werd, zoo vertelt Fred. Oudschans
Dentz, op een jongenss -"hooi van de Evange
lische Broedergemeente geplaatst en was
voorbestemd om na de schooljaren een hand
werk te leerei.. In den schrijnwerkerswinkel
Baas Anmon hield hij het echter niet
lang uit en men plaatste hem toen als in
wonend leerling op de Centraalschool.
Door zijn zachtaardig karakter en oprecht
heid had Winst spoedig de liefde zijner huis-
genooten verworven. Ook door zijn aange
boren eenvoud. De Nederlandsche hoofd
onderwijzer F. A. Renkewitz was zijn
voornaamste onderwijzer, die hem in de
Bijbelschr geschiedenis onderwijs gaf. Tevens
genoot hij zangles van den onderwijzer
Batenburg en was hij leerling op den Mulo
cursus van dr. H. D. Benjamins. Winst moest
onderwijzer worden, hetgeen dan ook ge
schiedde, maar méér voelde hij voor het
predikambt. In dien tijd werden inlanders
echter niet tot dat ambt opgeleid.
Van tijd tot tijd had Blyd wel eens een
predibeurt uit vrijen wil waargenomen. In
Albina zag de daar wonende predikant J.
Kersten, dat in Blyd een godsdienstleeraar
schuilde en hij «telde hem in 1899 tot hulp
zendeling aan.
En zoo gebeurde het, dat de voormalige
slavenjongen Winst op 25 Juni 1902 als eerste
der inlandsche arbeiders in den dienst der
Broedergemeente voor den Hoofdbestuurder
Staehelin als lichtend voorbeeld werd geor
dend, door nog een dozijn anderen in latere
jaren gevolgd.
Zijn naam als prediker had hJj gemaakt ln
Suriname, maar nog zou hem een voorrecht
worden geschonken, dat zeker «ie kroon op
zijn leven zette.
Toen de herdenking van het gouden Jubi
leum van de emancipatie aanbrak, dat was in
Juli 1913, wenschte de Broedergemeente
iemand af te vaardigen naar Europa en de
keuze viel op den predikant Blyd. Gelukkiger
keuze had men moeilijk kunnen doen. „De
zoon van Cham in Japhets tent" schreef men
in die dagen. Niet alleen was hij geen alle-
daagsche spreker, maar deze zwarte prediker
sprak bovendien keurig Nederlandsch en
maakte een grooten indruk op zijn gehoor in
alle plaatsen waar hij optrrd. Op het zen-
dingsfeest te Utrecht, waarop tal van sprekers
van naam optraden, hield ook de eenvoudige,
zwarte Broeder Blyd een rede en boëide zijn
hoorders op buitenge\ me wijze. Na de bij
eenkomst rdrongen zich honderden om
hem te begroeten.
De nederige, kalme en jvoudige prediker
overleed op 12 September 1921 te Paramaribo.
Zijn heengaan was voor'de Broedergemeente
een zwaar vérlies.
ANTHON VAN DER HORST.
Anthon van der Horst, die benoemd werd
tot organist van de Oude kerk te Amsterdam,
heeft voor deze benoeming bedankt. De com
missie voor de kerkelijke bedienden zal thans
opnieuw in deze vacature hebben t« voor-
GEN. SYNODE GEREF. KERKEN.
In de -Geref. Kerkelijke pers wordt pro en
contra een voortzetting van de in Sept. 1940
uitgestelde Gen. Synode geschreven-
„Pro Ecclesia" deelt mede, vernomen te
hebben dat geen gehoor zal worden gegeven
aan verschillende stenjmen, die er op aan
dringen een vergadering bijeen te roepen.
Ds. M. Vreugdenhil te Meliskerke
geeft op dit bericht den volgenden commen
taar:
„We zijn van meening, dat dit een geluk
kig besluit is. Daar is iets verkeerds in, in dat
aandringen op een spoedige vergadering
onzer generale synode. Zeker, we kunnen
het uitnemend verstaan, dat in deze moei
lijke dagen om leiding gevraagd wordt. Maar:
gaan we zoo niet meer en meer den kant der
Hervormde kerk op? De synode moet toch
geen leiding geven aan ons kerkelijk leven.
Elke kerk is toch zelfstandig en kent toch
geen hoogere vergadering boven zich.
„Maar, we willen zoo gaarne leiding heb
ben. Welnu, we hebben toch onze deputaten.
Bij moeilijkheden, b v. met de overheid, heb
ben we onze deputaten bij de hooge overheid,
die uitnemend werk doen en steeds hun ad
viezen geven. En men kan toch de pers vol
gen en zien. wat onze voormannen daarin
aanraden, en men kan elkaar toch raadplegen
„En de leergeschillen dan! Och, die kunnen
uitnemend wachten. Hoe langer de behande
ling van die zaken uitgesteld kan worden, hoe
meer het blijkt, dat heel de behandeling over
bodig is. Waren de aangeklaagde broeders
inderdaad zulke erge ketters, dan mocht bij
wijze van spreken geen uur langer gewacht
worden. Mogen onze kerken hier leering uit
trekken en voortaan zich niet zoo spoedig
zetten aan behandeling, van „leergeschillen!"
GIFTEN EN LEGATEN
In één der Geref. kerken te Schiedam
werden twee biljetten van 100 gecollec
teerd waarvan 100 voor de Vrije Univer
siteit, 50 voor het Suppletiefonds Hospi
tium Theol. Hoogeschool te Kampen en 50
voor den Evangelisatie-arbeid.
Ds. W. de Graaf, Geref. predikant te
Schiedam ontving voorts een gift van 100,
te verdeelen als volgt: kerk, diaconie en zen
ding 25, tekort V.U. 10, Suppletiefonds
Hospitium Theol. Hoogeschool 10 en Evan
gelisatie 5.
Ds. J. Swar t, Ned. Herv. predikant te
Schiedam, ontving ten behoeve van zijn wyk
een gift van 100.
KINDERHUIS GROESBEEK
Tot directrice van het Prinses- Beatrix Kin
derhuis te Groesbeek van de Ned. centrale
voor practische werkverruiming en hulp
verleening is met ingang van heden zr. E.
Voorhoeve, tot voor kort directrice .van het
kinderhuis „Het land van Geluk" te Oost-
voorne benoemd, in de plaats van mej. W.
G. J. Ie Nobel, die tot maatschappelijk werk-
i ster te Middelburg is aangesteld.
HUISVROUWEN
Met EEN PAK fofcCQ
doet U MEER dan met 20 stukken zeep
Doet Uw voordeel! Slechts 29 cent per pak
In elk pak GEBRUIKSAANWIJZING
met tal van NUTTIGE WENKEN!
Verkrijgb. bij alle warenhuizen en drogisten
„GREVO S" HANDELMAATSCHAPPIJ
Nieuwland 6a Tel. 38169 Rotterdam
^..ru
/Pipiieiuk'S
I NIEUW ROOD
Bessen-aperitief4
fl. 2.85 p. literflesch®
Studeert U voor het
KA nnnfnrtnronKrovot
Manufacturenbrevet j
Kruideniersdiploma
RESA - ARNHEM
(Bekende Schriftelijke Cursus).
Onzo cursisten slagen met de hoogste cijfers
Geslaagd voor het Middenstandsdiploma, mét
53 punten.
Rotterdam. H. AL HARDENBOL.
Hlermde bericht ik U. dat ik de vorige week
geslaagd ben voor het Middenstandsdiploma
met een cijferlijst van 53 punten, n.l.: Boek
houden 8, Handelskennis 9, Ned. Taal,
Handelscorrespondentie 8. Handelskennis 10.
Bedrijfsleer 9. Recht*- en Wetskennis 9.
Zuidhorn. J. W LUTH.
ir het Middenstandsdiploma met
een zeer mooie cijferlijst Vriendelijk dank
voor de prettige samenwerking en de
mooie lessen.
Wervetshoof. EJ DE HAAN.
Onderlinge tucht
De dominee, zegt men wel eens, ziet zijn
menschen alleen maar op hun Zondagsch. De
ze gedachte apint D^ Bavinck van Kam
pen uit in de Kamper Kerkbode. „De domi
nee", zoo schrijft hij, „maakt de menschen niet
mee in hun gewone dagelijksche leven, hij
hoort ze niet spreken, *ooals ze op de fabriek
onder elkaar spreken.
Als de predikant ze ontmoet, dan is hun
gezicht in een deftige plooi getrokken en
wordt geen onbehoorlijk woord vernomen.
De dominee kan nog zoo zijn best doen
met'zijn gemeenteleden mee te leven, hij mag
zoo hier en daar eens binnen Ibopen en eens
een praatje maken om zich weer op de hoogte
te stellen van 'den toestand van het gezin,
altijd toch zullen de leden in hem den „do
minee" zien, en ze zullen zich wel waehten
om zóó te doen en zóó te spreken, als ze dat
gewoon zijn als ze „onder elkaar" zijn.
Ik wil daarbij nog niet eens aan opzette
lijke huichelarij denken, agn een „zich beter
voordoen dan de werkelijkheid is". Maar aan
de algemeene menscbelijke neiging, om, als
er een vreemde komt, zich zoo vriendelijk en
fatsoenlijk mogelijk te toonen. En aan de
plicht om den vreemde dat korte oogenblik
aangenaam te zijn.
Dominee moet het dus al weten „van hoo-
ren zeggen". En dat maakt vermanen al direct/
zoo moeilijk. Op geruchten afgaan is altijd
gevaarlijk. En aan den anderen kant: de zaak
zoo te laten is toch ook niet goed, want als
het waar is, moet die broeder toch op zijn
zonde gewezen worden.
Dat zijn dan minder aangename bezoeken
voor een predikant, die beginnen met de in
leiding: „ik heb gehoord dat u
De ouderlingen zijn op dat punt al in iets
gunstiger conditie.
Zij staan wat dat aangaat veel dichter bij
de menschen, zij staan naast hen op het werk
en leven vlak naast hen in de straat. Zij ko
men dan ook menigmaal met hen in aanra
king, niet in qualiteit van ouderling, maar als
kameraad of buurman. Daardoor maken ze
veel meer mee dan een predikant. vEn zoo
komt het dan ook wel voor, dat een ouder
ling den dominee even inlicht over het een
of ander, of een zaak op den Kerkeraad
brengt: „moet daar niets aan gedaan worden,
want die of die broeder of zuster doet dat".
Toch kan er op die manier in de Gemeente
niet die handhaving van de tucht zijn, die
naar Gods Woord vereischt is.
Alleen wanneer wij als broeders en zusters
weer komen tot de onderlinge tucht, alleen
wanneer wij ofts weer gaan houden aan de
eisch van Christus in Matth. 18, is er werke
lijk handhaving van de tucht mógelijk. Want
dat zal ook direct invloed uitoefenen op de
kerkelijke censuur.
Immers, in Matth. 18 zegt de Heere Jezus
dat na persoonlijke vermaning en na bestraf
fing onder getuigen, de zonde moet bekend
gemaakt aan den Kerkeraad.
