lliruiur geihsdft lisurant
tAMIlAIR
Dagelijks verschijnend Nieuwsblad voor Leiden en Omstreken
Rust
bentsprijs
een agentschap gevestigd is 2.36
[ERK |iree^ Losse nummers 5 ct
bij vooruitbetaling.
Jen (V(
ptieprnzen:
„ct per regel Ingezonden Mede-
ct per regeL Minimum
W Bewijsnummer 5 ot Bij co®-
q belangrijke korting
No. 6301
WOENSDAG 11 DECEMBER 1940
21e Jaargang
Bur. Redactie en Administratie.
BKEESTRAAT 125. LÏÏDEN.
Telefoon 22710.
(Ka our 23160).
Portbox XL Postrtfc. 56636.
Abonnementen, Advertentie*, 4
M MACHIAVELLI
LEERDE
in gii
Machiavelli dus aangegrepen
smart om zijn door de onder -
i en veeten der grooten uit-
vaderland. Dat vaderland
bovenaan, het land, dat ten
P^^kjRomeinen zulke roemruchte
[ekend. Welk een tegenstelling
i hijzelf leefde!
iachiavelli zich tegen de
in onderlinge naijver, waar-
[genooten zich almeer bedien-
[neen! Hun handelen achtte nij
-erkeerd te zijn, wanneer het
de meerdere grootheid van
'hetlid. Werd dit doel wel beoogd,
g^eif Machiavelli veel door den
difdoel, maar ook de omstgndig-
>n veel gewicht in de schaal.
was in zijn ambtelijk werk
de hoogte gekomen van de
de slapheid der meeste
!oe ver is men als regel niet
het ideaal? En in zulk een
Machiavelli moeten we ons
n deze pijnlijke omstandig-
waaiti!assen- Luisteren we naar hem:
(schrijft hij, en we volgen hier
ro<yr Loemde vertaling van Dr. J. F.
t^egis in het leven een zeer groot.
eye rjsschen hetgeen is en hetgeen
'oorh<Fn te zÜn> wie met het eerste
er zjjjing houdt e zich uitsluitend
richt' graaft z3jn eigen
die in alle omstandig-
wil doen, gaat onder te
dJ de 'velen, die niet goed zijn.
die zich wil handhaven,
is al -
T|l'
nu en dan niet goed te zijn;
van de omstandigheden zal
8® d al of niet volgen".
akt Machiavelli een geheel
k lerscheiding tusschendeugden
jj,len. Deugden zijn de eigen-
fs waardoor de vorst, zijn troon
De dan ook, ondeugden zijn de
Sdieni Jen, waardoor de vorst zijn
uit q i'st. Als hij een aantal eigen-
ïriRd1, 'eeit opgesomd, vervolgt hij:
igheiiik natuurlijk wel, dat iedereen
Ier lofwaardig zou vinden als
van alle eigenschappen, die
genoemd, slechts de goede be-
de menschelijke natuur is nu
rhaj an zoodanigen aard, dat men
trokk an verwachten. Het is daarom
ok, wtfk, dat de vorst zich ervoor
op hem de blaam valle van
;den, die zijn troon zouden
de ondeugden, die zijn
rib'
,i in gevaar brengen, moet hij
ijk vermijden; is dit evenwel
ijk, dan moet hij er zich maar
sven. Ook breke hij zich niet
over die ondeugden, zonder
staat nu eenmaal niet in stand
n gehouden. Daarbij is dan nog
te houden, dat er daden zijn,
en. moedig lijken, maar toen
itting delingen, die misdadig schijnen,
^bjieid en geluk verzekeren",
eg wijze gaat Machiavelli dan de
de verschillende deugden en
na. Van de vrijgevigheid by-
jegt hij, dat ze nuttig kan zijn,
ng ze in het verborgene wordt
ze nadeelig. Ja, het is voor een
noodzakelijk, dat hij goede
M%en bezit, als hij maar den
ezen* t» ze *e bezitten. „Het is", zegt
jchtzii, „veel beter, medelijdend,
Zyi ischelijk, eerlijk en godsdienstig
dan het werkelijk te zijn. Men
en gemoed zóó ontwikkelen,
iet mom der genoemde eigen-
lesgewenscht het tegendeel er-
ictijk kan worden gebracht".
;n greep uit de overwegingen
Florentijn. Hij gaf dus aan de
i nieuwen, betrekkelijken zin
lelde haar naar het nut, dat zij
20—iet geheel. Niet, dat Machiavelli
ld verloren voor de traditioneele
(P Jen kan het volgens hem ook
iken. Als hij vertelt van eenen
i, die zich uitermate wreea
jedragen, zegt hij: „Men kan het
waard noemen, wanneer iemand
urger's vermoordt, zijn vrienden
en trouweloos, zonder mede-
der religie is; op die wijze toch
macht, maar geen roem ver-
)o men evenwel den moed en
van Aghatocles bij het trot-
overwinnen van gevaren be-
:oo ook de grootheid van zijn
it verdragen en te boven komen
poed, kan ik niet inzien, waar-
mder waard zou zijn dan eeh
Tdheer. Desondanks laten zijn
ïlijke wreedheid en niet te
daden niet toe, dat hij onder de
grooten worde gerangschikt",
hetgeen Machiavelli leert is t.e
uit den geest van zijn dagen,
lij boven talloozen uitstak, hierin
(kind van zijn tijd. De deugd zag
!zeer betrekkelijk. Ieder deeo
kelfs de Paus bleef vaak niet
en. et fundament van Gods Woord
Jen kwijt. Dat is de tragedie in
Verloop, dat men den grond der
gd ten gevolge van de onderlinge
igt ?meer voorbijzag. Zoo bleef men
den berg des Heeren. Want deze
leen beklommen door de» man,
is van hart en hand en die geen
IMÉeegt in zijn eeden.
De tunnel onder het IJ
Een voorstel inzake de voor
bereidende werkzaamheden
Blijkens een thans gepubliceerd voorstel
van B. en W. van Amsterdam inzake de
tunnelverbinding onder het IJ, stellen B. en
W. zich de verdere voorbereiding van den
IJ-tunnelbouw aldus voor, dat de dienst der
publieke werken het plan voor een tunnel
voor voetgangers en wielrijders volgens het
tracé Jachthavende Ruyterkade klaar voor
aanbesteding maakt en dat vervolgens op den
grondslag van het opgemaakte bestek een
aanbesteding wordt gehouden, waarbij tevens
de gelegenheid wordt opengelaten tot het
doen van aanbiedingen voor het maken van
een tunnel zoowel voor voetgangers en wiel
rijders als voor autoverkeer. Voor de beoor
deeling van dergelijke plannen kan de dienst
der publieke werken zich intusschen vol
ledig voorbereiden.
In dezen zin doen zij den raad een voor
stel; naar gelang van de ingekomen aanbie
dingen zal de raad dan nader moeten beslis
sen, welk van de ingediende plannen voor
uitvoering in aanmerking moet komen. Is
dit het plan voor een enkele voetgangers- en
wielrijderstunnel, dan kan tijdens de uit
voering van dit werk het plan voor een
autotunnel volgens het tracé Meeuwenlaan
Prins Hendrikkade met een s-bocht volgens
het tunnelrapport worden uitgewerkt en be-
stedingsklaar gemaakt.
Wat betreft het plan Groot, merken B. en
W. op, dat dit z.g. tunnelplan in wezen
niets meer is dan een op kaart getrokken
tracé, waarbij geen rekening is gehouden
met de technische en andere bezwaren,
welke aan het leggen van een gecombineerde
tunnel op de aangegeven plaats zouden zijn
verbonden. Deze bezwaren wegen zoo zwaar,
dat het denkbeeld van den heer Groot nog
niet voor verwezenlijking in aanmerking kan
komen. Zij stellen den raad daarom voos,
hierop afwijzend te beschikken,
s Voor de voorbereidende werkzaamheden
zal een uitgebreide technische staf noodig
zijn. Daarvoor zal worden opgericht een tun
nelbureau, waaraan zullen worden verbon
den ingenieurs, teekenaars en administra
tieve krachten. Onder de stadsingenieurs
zal het hoofd der af deeling utiliteitsbouw
van den dienst der publieke werken met de
leiding van dit bureau worden belast. Alle
kosten van de voorbereiding van de plannen
tot den tunnelbouw, ook die van het tunnel
bureau, zullen te zijner tijd worden gebracht
ten laste van het voor den tunnelbouw te
voteeren crediet. Voor de voorbereidende
werkzaamheden vragen B. en W. den raad
beschikbaar te stellen een bedrag van,
250,000, hetwelk voorloopig zal worden
bestreden uit buitengewone middelen en
indien te zijner tijd een crediet voor den
tunnelbouw wordt gevoteerd in dat cre
diet zal worden opgenomen.
Ondergang van een Nederlandsche
duikboot
Blijkens een bericht uit Londen heeft de
Britsche admiraliteit het verlies bekend ge
maakt van een Nederlandsche duikboot,
welke door de Engelsche vloot was overge
nomen. De naam van de boot werd in het
bericht niet vermeld.
Uit de Deutsche Zeitung in den Nieder-
landen van gisteravond blijkt dat Reuter over
het bovenstaande ook een mededeeling heeft
verstrekt Volgens deze mededeeling heeft
„het hoofdkwartier van cjo Nederlandsche
marine" in Londen het verlies van een
Nederlandsche duikboot bekend gemaakt
Het Engelsche nieuwsbureau voegt hieraan
toe, dat alles wordt gedaan om de naaste
familieleden van de leden der bemanning
door middel van het Roode Kruis met een en
ander in kennis te stellen. Aangenomen mag
worden, aldus Reuter, dat de berichten thans
op de plaats van hun bestemming in Neder
land zijn aangekomen. CD. N. B.)
De aflevering van rijwielbanden
De directeur van het rijksbureau voor rub
ber maakt bekend, dat handelaren in rijwiel
banden, welke op grond van de geldende
aistributieregeling rijwielbanden ontvangen
voor December 1940 tot nader order niet meer
dan ten hoogste de helft van de hun toege
wezen banden aan afnemers mogen afleveren
Een veerpont op drift
Een avontuur in het donker, dat goed afliep
Vier reizigers, die gisteravond zich met de
veerpont van Megen af naar Appeltern op den
Gelderschen oever van de Maas wilden be
geven, hebben angstige uren doorgebracht
Toen de pont omstreeks 8 uur was afgevaren,
brak eensklaps de ketting, waarmede de pont
wordt voortgedreven. Hierdoor geraakte het
vaartuig in de duisternis op de woelige Maas
op drift. De pont, waarop zich een groote
vrachtauto bevond, werd heen en weer ge
slingerd en geraakte steeds verder uit de juiste
richting. Aangezien niemand aan den wal ten
gevolge van de duisternis iets van het ge
beurde 'had gemerkt, vreesden de opvarenden,
dat zij zeer lang zonder hulp zouden blijven.
Met koplampen en de claxon van den op de
pont staanden vrachtauto beproefde men de
aandacht te trekken en inderdaad werden de
geïmproviseerde seinen door voorbijgangers
opgemerkt. Men stond evenwel machteloos om
hulp te bieden. Na twee uur werd de pont
voortgestuwd naar den oever van Altforst en
toen slaagde men erin het vaartuig veilig aan
den wal te krijgen. De opvarenden waren
verkleumd van de koude, doch werden op
het veerhuis weer op hun verhaal gebracht.
ZON EN MAAN
Zonsopgng 11 December 9.41; ondergani
Het werk van de Winter
hulp in Nederland
Totale opbrengst van de collecte
tot 3 December
Op het hoofdbureau van de Winterhulp-
Nederland zijn nog niet alle definitieve resul
taten van de collecte op 29 en 30 November
binnengekomen. Als voorloopig resultaat kan,
thans wel worden medegedeeld, dat de op
brengst van de huis- en straatcollecte op de
genoemde dagen, vermeerderd met de giften,
die bij de provinciale bureaux der W.H. N.
en de burgemeesters tot 3 December zijn
binnengekomen, 881,533,48 bedraagt. Hier
bij is geen rékening gehouden met de over het
algemeen groote giften, welke bij het hoofd
bureau W. H. N. zijn gestort en waarvan de
lijst reeds werd bekend gemaakt.
Waardebonnen
Tot nu toe heeft Winterhulp Nederland
slechts geld ingezameld en dit eerste beroep
op den gemeenschapszin is, zooals bekend,
een succes geworden. Deze gelden worden
thans gebruikt om landgenooten, die door
omstandigheden in nood zijn geraakt, be
hulpzaam te zijn. Een ieder, die zich genoopt
ziet de hulp van de Winterhulp Nederland in
te roepen, moet zich wenden tot de plaatse
lijke directeuren, de burgemeesters der ge
meenten, behalve te Amsterdam, Rotterdam
en Den Haag, waar men zich respectievelijk
moet vervoegen bij den stedelijken directeur,
Amsterdam Rokin 109111, Rotterdam
Mathenesserlaan 408, Den Haag Drie Hoek
jes 3.
Winterhulp Nederland geeft voor deze
ondersteuning waardebonnen uit in bedragen
van 0.50, 1 en 2.50. Op de achterzijde
van deze bonnen is vermeld, dat Albert de
Bary's bank als betaalkantoor zal optreden.
In afwijking hiervan wordt medegedeeld, dat
niet deze bankinstelling, doch de Kasvereeni-
ging N.V. te Amsterdam deze functie heeft
overgenomen.
De bonnen worden voor den aankoop van
levensmiddelen, kleeding en brandstof door
alle winkeliers en kleinhandelaren als wettig
betaalmiddel aangenomen. De verzilvering
geschiedt alleen bij aanbieding:
a) door de plaatselijke directeuren der
W.H.N. of degenen, die namens hen optreden,
b) door de leveranciers van de op de
waardebonnen vermelde goederen.
Hiernevens reproduceeren wij een afbeel
ding van de bonnen voor 0.50 en 1.
WINTERKtï^P
ÏQ4 0-1Q4I HH8U
NEDERLAND
GLD.#AAnbï BON
WINTERHULP 194
NI-OI U! M© JC~
Nieuwe Nederlandsche banknoten.
Deze banknoten zijn echter uitsluitend
ten behoeve van de „Winterhulp". Zij
zullen uitgegeven worden aan hen, die
hulp van noode hebben. Deze waardebon
dient in alle winkels tegen de volle
waarde In betaling te worden aan
genomen en alleen bij levering van
levensmiddelen, kleeding en brand
stoffen. Geheele of gedeeltelijke In
wisseling tegen contant geld mag niet
plaats vinden. De terugbetaling van de
waarde der bon vindt plaats uiterlijk
15 Mei 1941, bij alle banken en
spaarbanken. Misbruik wordt gestraft
(FotoSchimmelpenningh)
Kerk en Zending
NED. HERV. KERK.
Beroepen: Te Marken (toez.), cand. C. W.
Kwant te Gorinchem.
Aangenomen: Naar Arkel c.a. (Z.-H.), C.
v d. Nieuwenhuizen te Noordwolde (GronJ.
Bedankt: Voor Vlaardingen (vac. Heyer),
A. J. Brinkman te Zegveld.
GEREF. KERKEN.
Ds. J. J. Berends
A.s. Zaterdag viert ds. J. J. Berends,
em. predikant te Amersfoort, zijn 75sten
verjaardag. Ds. Berends werd 14 Dec. 1865
te Harderwijk geboren. Hij studeerde aan de
Vrije Universiteit om in 1892 candidaat te
worden. 9 Oct. van dat jaar aanvaardde hij
het predikambt in zijn eerste gemeente te
St. Anna-Parochie. Vandaar vertrok hij in
1898 naar Maasland waar hij is werkzaam ge
weest tot 1921 toen hij het beroep naar de
Geref. kerk van Veenendaal aannam. Deze
kerk diende hij tot aan zijn emeritaat dat de
classis Amersfoort hem 16 Oct. 1932 op zijn
verzoek eervol verleende, waarna hij zich
metterwoon te Amersfoort vestigde.
Ds. Berends heeft in de classes waarin hij
arbeidde, tal van deputaatschappen bekleed.
In Maasland was hij voorzitter van de Geref.
school. Ook was hij tijdens zijn verblijf in
Zuid-Holland scriba en later voorzitter van
het bestuur van het Prov. Geref. weeshuis
te Middelharnis en voorzitter van de Wees-
huisschool aldaar.'Vele jaren was hij bestuurs
lid van de Geref. kweekschool te Rotterdam
voorzitter van het district Vlaardingen
van Geref. Schoolverband. In Veenendaal
was hij bestuurslid van de A.R. Kiesvereeni-
ging en van de afd. van den Anti-vloekbond.
Ds. Berends is vele jaren medewerker ge
weest van de Filippus-scheurkalender terwijl
hij reeds 26 jaar bestuurslid h van het Geref.
tractaatgenootschap „Filippus" en nog deel
uitmaakt van de commissie voor de boek-
beoordeéling van de Geref. Zondagsschool-
vereeniging „Jachin". Ds. Berends was van
wege de Part. synode van Utrecht curator
van de Theol. Hoogeschool te Kampen. Meer
dan 20 jaar werd hij naar de Part. synode
afgevaardigd en van de Gen. Synode van
Arnhem (1930) maakte hij eveneens deel uit.
In Veenendaal stichtte ds. Berends de Geref.
mannenvereeniging Calvijn, waarvan hij voor
zitter was. Ds. Berends redigeerde de kerk
boden van Maassluis en van Veenendaal, was
15 jaar redacteur van het maandblad „Martha"
en schreef o. m. „Huiselijke opvoeding". Ds.
Berends gaat nog vrij geregeld Zondags in de
prediking in verschillende kerken voor.
PROF. DR. K. SCHILDER
Naar wij vernemen heeft prof. dr. K.
Schilder, de bekende dogmaticus van de
Theol. Hoogeschool te Kampen, heden zijn
colleges weer hervat.
DS. P. M. DE JONG
Naar wij vernemen is ds. P. M! de Jong,
predikant bij de Ned. Herv. gemeente te
Zutphen, vrij ernstig ongesteld. Ds. de Jong
is lijdende aan een maagbloeding en moet
volstrekte rust houden.
DS. J. HARTWIGSEN
Ds. J. Hartwigsen, em. predikant te
Harderwijk, heeft ontslag aangevraagd als
geestelijk verzorger van he+ sanatorium
„Sonnevanck" aldaar.
Ds. Hartwigsen, die ruim 78 jaar is, diende
van 1889—1904 de Geref. kerken van Berli-
kum, Harmeien en 'Broek op Langendijk.
Volgens een opgave van het „Protestanten
blatt" is ongeveer een derde deel der predikan
ten in Duitschland n.l ongeveer 5400 in hei
leger ingelijfd. Daarbij moeten nog gevoegd
worden ongeveer 1000 hulppredikers en candi
daten tót den H. Dienst.
Kerkelijk leven in
Elzas-Lotharingen
Tot president van het directorium der
Evangelische-Luthersche kerk in den Elzas is
benoemd ds. Karl Maurer te Straatsburg.
De .predikanten van de tweehonderd tot deze
kerk (met 250,000 leden) behoorende gemeen
ten hebben hun vertrouwen in den
president uitgesproken. De leiding
Hervormde kerk blijft in handen van ds. Ch.
Barholmé, president der synodale commissie;
deze kerk telt 23 gemeenten met 25,000 le
den. Op de Duitsche evangelische kerkelijke
kanselarij is een bijzondere afdeeling voor
den Elzas geopend.
Voorts is besloten dat het liit den reforma-
tiestrijd bewaard gebleven gymnasium te
Straatsburg als staatsgymnasium zal heropend
worden, terwijl de herbouw van de universi
teit in overweging is genomen. Er bestaan
plannen tot oprichten van een seminarie voor
de predikantsopleiding.
De gemeenten van de Evangelisch-Luther-
sche en Hervormde kerken in Lotharingen
hebben zich aangeslotA bij de Vereenigde
Protestantsch-Evangelische Christelijke kerk
in den Pfalz en zijn gesteld onder den lands-
kerkenraad van, den Pfalz. Het betreft hier
zes Evangelisch-Luthersche en achttien Her
vormde gemeenten. Door al deze administra
tieve maatregelen is naar het N.C.P. meedeelt,
het vraagstuk van de belijdenis der onder
scheidene gemeenten niet in 't geding ge
bracht
INTERKERKELIJKE SAMENKOMST.
De kerkeraden van de Ned. Herv. kerken m
Dantumawoude, Akkerwoude en Murmerwoude
eri van de Geref. en Chr. Géref. kerk in Mur
merwoude en van de Doopsgez. kerk in Dantu
mawoude hebben besloten, in verband met den
nood der tijden, een samenkomst te houden op
den 2den Kerstdag 26 Dec., 's middags 2.30 uur.
Men denkt deze bijeenkomst in 4 kerkgebouwen
te houden en wel in de Chr. Geref. kerk te
Murmerwoude. in de Geref. kerk te Murmer
woude, in de Ned. Herv. kerk te Akkerwoude
en in de Doopsgezinde kerk te Dantumawoude.
De predikanten van deze verschillende kerken
zullen dan niet in hun eigen kerk optreden.
GEREF. KERK TE UTRECHT
De kerkeraad van de Geref. Kerk van
Utrecht heeft in zijn gisteravond gehouden
vergadering besloten tot het stichten van een
zevende predikantsplaats.
De kerkeraad, die in zijn vorige vergadering
besloot tot de stichting van de zesde predi
kantsplaats, besloot tevens het beroepings-
werk in dezebeide vacaturen onmiddellijk
ter hgnd te nemen.
DE JEUGD IN DENEMARKEN
De Deensche jeugdvereenigingen hebben
zich aaneengesloten tot een werkgemeen
schap onder den naam „Dansk Ungdomssam
virke". De verëeniging staat op den grond
slag van nationale eenheid. De hoogleeraa
in de theologie dr. Hal-Koch te Kopen
hagen heeft het voorzitterschap op zich ge
nomen. Het meerende^l der Deensche jeugd
organisaties is toegetreden; de Chr. jonge-
lings- en meisjes vereenigingen hebben zich
echter afzijdig gehouden; zij zullen zich geval
voor geval over hup deelneming aan den
arbeid der nieuwe organisatie beraden.
GIFTEN EN LEGATEN
Wijlen Jkvr. v. P. te ',s-H. heeft aan het
Uniehuis te Apeldoorn van de Na't Chr.
Vrouwen Gehl.. Onth. Unie een bedrag van
duizend gulden gelegateerd.
GEREF. KERK VAN HARDERWIJK
Het bestuur van het sanatorium „Sonne
vanck" te Harderwijk heeft zich tot den
kerkeraad der Geref. Kerk aldaar gewend
tot het plegen van overleg inzake de be
noeming van een geestelijk 'verzorger van dit
sanatorium. Indien de kerkeraad van Harder
wijk overgaat tot het vestigen van een tweede
predikantsplaats, gelijk reeds lang in de
bedoeling ligt, dan zou aan den te beroepen
predikant tevens het werk van de geestelijke
verzorging in „Sonnevanck" kunnen worden
NED. JONGELINGSVERBOND
De najaarsvergadering van de Prov. com
missie Zeeland van het Ned. Jongelings
verbond zal Zaterdag 14 Dec. a.s. in de Prins
van Oranje te Goes worden gehouden. De
vergadering die om 3 uur aanvangt, zal o. m.
het winterprogramma 19401941 behandelen.
Zuigelingenvoedsel
:voor eiken leeftijd, zoowel voor I
den gezonden als zieken zuigeling
VRAAGT PROSPECTUS AAN I
PROF. DR. A. G. HONIG OVERLEDEN
Hedennacht is te zijnen huize te
Kampen overleden op 76-jarigen leeftijd
Prof - Dr. A. G. HONIG, oud-hoogleeraar
der Theol. Hoogeschool te Kampen.
In Prof. Honig verliest de Kamper Hooge
school en ook de Ger-ef. theologie een van
tiaar uitnemendste dienaren. Wij schrijven:
verliest, want hoewel Prof. Honig in Januari
1934 het hoogleeraarsambt had neergelegd,
was het met hem evenals met wijlen Prof-
Lindeboom: hij bleef in Kampen wonen en
leefde eigenlijk nog geheel mee met den
kring, waarin hij 31 jaren de bekwame do
cent en der studenten vriendelijke raadsman
was. Bovendien voerde hij na het emeritaat
nog ijverig de pen, getuige zijn laatste boek,
het Handboek der Geref. Dogmatiek, dat op
nieuw blijk gaf van zijn wetenschappelijken
aanleg en helderheid van betoog.
Toen Prof. Honig' 8 April 1903 het hoog
leeraarsambt te Kampen aanvaardde, was de
toestand der Theol. School somber. Prof. Ba-
vinck en Prof. Biesterveid waren naar Am
sterdam vertrokken en het aantal studenten
was tot een minimum geslonken. Aan Prof-
Honig werden de gewichtige vakken dogma-
thiek, ethiek, encyclopaedie, Chr. religie en
Ned. letterkunde opgedragen en het is de
erkende verdienste van den overledene ge
weest, dat hij bij de mee door hem gevormde
predikanten een onuitwischbare herinnering
heeft nagelaten aan degelijke, logisch ge
bouwde en uiteraard leerzame colleges. Daar
bij was hij de immer vriendelijke en hoffe
lijke professor, die een sfeer van vrede om
zich heen wist te scheppen, iets wat ook zijn
optreden ter Gen. Synode en in vergaderingen
sierde. Een afschuw had hij van ruwheid,
platheid of persoonlijke aanvallen; een groote
liefde, ontstoken aan de liefde van zijn Hei
land, heeft zijn gansche leven ambtelijk en
persoonlijk gekenmerkt. In den Kamper
kring waarin hij'zich bij het klimmen der
jaren en het afnemen der krachten almeer
had leruggeti-okken, zal er oprecht, leedwezen
t,-
zijn over het gemis van den voorganger, die
School en Kerken droeg op het hart als wei
nigen. In Prof. Honig is een man van innige
vroomheid en rijke talenten heengegaan, die
geleerdheid èn wijsheid tot zegen van velen
heeft mogen verbinden.
Dr. Anthbnie Gerrit Honig werd 6 Oct.
1864 geboren te Utrecht. Hij werd in 1884
als student aan de vrije Universiteit in
geschreven. Hij studeerde zoowel in de Juri
dische als in de Theologische faculteit en
werd in 1889 candidaat. Na in 1890 magna
cum iaude zijn doctoraal examen te hebben
gedaan, promoveerde hij 19 Oct. 1892 even
eens magna cum laude onder wijlen dr.. A
Kuyper, tot doctor in de theologie op een dis
sertatie getiteld: „Alexander Comrie". 13
Nov. van laatstgenoemd jaar bevestigde dr.
Kuyper hem te Oudshoorn in het predik
ambt. In 1894 vertrok hij naar Zeist. Da
Generale Synode van 1902 benoemde hem als
hoogleeraar aan de Theologische Hoogeschool
te Kampen; op 8 April 1903 sprak hij bij zijn
inauguratie over: „Godgeleerdheid en wijsbe
geerte". Prof. Honig heeft 31 jaar te Kampen
gedoceerd en in Jan. 1934 legde hij zijn ambt
neer sprekende over: „Het Credo der Af
scheiding".
Prof. Honig heeft tal van werken geschre
ven en in verschillende periodieken als het
Geref. Theol. Tijdschrift, het weekblad De
Bazuin, waarvan hij hoofdredacteur was, bij
dragen gepubliceerd. Van zijn werken noemen
we: De persoon van den Middelaar in de
nieuwere Duitsche Dogmatiek, Om Gods
Heilig Woord, Geloof en gelooyen, Dogmatiek
en Ethiek, Van Comrie tot de Cook en zijn
Handboek van de Geref. Dogmatiek.
Naast het professoraat gaf Prof. Honig zijn
belangstelling aan verschillende onderwerpen.
Hij was o.m. voorzitter van het college van
curatoren van het Sted. gymnasium te Kam
pen, lid van de gezondheidscommissie en van
het Centraal stembureau alsook van het
Gem. soheidsgereoht in zijn woonplaats. Ook
was hij tal van jaren voorzitter van de ver-
eeniging tot bevordering van Geref. zieken
verzorging,' waarvan ziekenhuizen te Hooge-
veen en te Ermelo uitgaan, bestuurslid en
vice-voorzitter van den bond van stichtingen
van barmhartigheid, op Geref. grondslag, lid
van het Davos-comité en vanwege de Gen.
synode der Geref. kerken deputaat voor art.
12 der Zendingsorde en voor de Hongaarsche
studenten.
De regeering erkende zijn verdiensten door
hem te benoemen tot ridder in de orde van
den Ned, Leeuw.
Bij gelegenheid van het 25-jarig hoog-
ieeraarsjubileum van prof. Bouwman en
Prof. Honig heeft Prof. Ridderbos in da
Bazuin den laatstgenoemde vergeleken bij
den eerstgenoemde: „In vriendelijke gemeen
zaamheid geven ze elkander weinig toe,
maar in complimenteuze gratie laat het
Utrechtsche stadskind den Groninger boeren
zoon natuurlijk verre achter zich". Die be
leefdheid en gedienstigheid achtte Prof. R. bij
Prof. Honig geen uiterlijke vorm, „maar een
natuurlijke uiting van heel zijn persoonlijk
heid. Hij bezit als weinigen het charisma,
door vriendelijke hulpvaardigheid velen aan
zich te verplichten. Nooit had dan ook het
studiefonds een meer geschikten penning
meester kunnen vinden. Hij leeft geheel met
de studenten en hun behoeften mee, en hier
ligt ook het geheim, waardoor hij zoo goed de
kunst verstaat, door aanbeveling en dank
betuiging eerst de harten en dan ook de
beurzen te doen opengaan." En verder: „In
de beoefening der aan hem opgedragen dog
matische vakken heeft zijn kracht minder ge
legen in het breede dan wel in het secure af
werken, en in het inprenten aan zijn leerlin
gen van de vaste lijnen en onmisbare hoofd
zaken. Wars van uitersten als ook hij is, heeft
hij het onderscheid tusschen Kuyper en
Bavinck nimmer tot een tegenstelling ver
scherpt, maar op de eenheid van beiden
steeds den nadruk gelegd. In zijn speciale
studiën heeft hij zich keer op keer een uit
nemend kenner der nieuwere theologie be
toond. Hierbij heeft de warmte van zijn ge
moed hem ervoor bewaard, onder te gaan in
dorre begrippen-kloverijaan het welgefun-
deerde dogmatische inzicht paart hij dan ook
zijn meditaties en preeken toonen het
de gave voor het praktische en het gezond-
gemoedelijke".
In het jubileumjaar van Prof. Honig ver
scheen in de Calvin. Studentenbladen een
gedicht, waaraan wij enkele regelen ont-
leenen:
„Als 's Heeren knecht verzachtte hij
de nooden
„Door zijn vertroostend woord werd
veler pijn verlicht
„Het is zijn eer, het vaandel hoog te heffen
„In 't woelen van den strijd om
leer-rechtzinnigheid.
„En menig vijand Gods wist hij in 't
hart te treffen
„Het gaat hem om de eer van
's Heeren majesteit"
Hebt U Meinema's kerstboeken al besteld?
Zoo niet, doe hel dan vandaag nog'. Het
vervoer eischt zeer veel tijd!
Onzerzijds garandeeren wij, dat elke oe
stelling onmiddellijk uitgevoerd wordt.
N.V. W. D. MEINEMA - Delft.
daar verlangt ge naar. Natuurlijk, want het hart
van ieder mensch gaat er naar uit. De echte rust
vinden we alleen in de positieve waarden van
het Christendom. Eiken dag heeft Uw leven"
versterking daarvan noodig.
Ook door Uw dagblad
kunt ge dagelijks deze dingen vinden. Daarom
EEN ABONNEMENT OP ONS BLAD.
De nummers die vóór 1 Januari 1941 verschijnen
krijgen zij die een jaarabonnement nemen gratis.
