Ilir uuir jCciitsrijr QTourant
Jeric
FIJNPROEVERS EISOHEN
NUTRICIA's ROOMBOTER
Iribut
nementsprys:
er 2 maanden in Leiden en in plaatsen
faar een agentschap gevestigd is 2.36
week 18 ct. Losse nummers 8 et
J Ie» by vooruitbetaling.
rtentieprijzen
nieuwt
an ct per regel. Ingezonden Mede-
ooliagen 46 ct per regeL Minimum
3 n ^luind! re®els- Bewysnummer 5 ot Bij coa-
het na<*«t belangrijke korting
Dagelijks verschijnend Nieuwsblad voor Leiden en Omstreken
Bur. Redactie en Administrati*:
BEEESTRAAT 123, LEIDEN.
Telefoon 22710.
(Na 6 uur 23168).
Postbox 20 Postrek. 86OM
No. 6277
WOENSDAG 13 NOVEMBER 1940
21e Jaargang
t van V
^«wereldgeschiedenis
3 toileta
n huii
250 gran
radig -
?ram 2
am vloe;
chf 200 vroegen we een vorig maal,
en in caiedenis een normatief karakter?
?ep dphi/lt het feit' d0t God den teu2el der
rijgen. ïiet loslaat, dat wy aan het verloop
end^bo101^ bepaalde normen, bepaalde
ummerdunnen en moeten ontleenen, waar-
e°zT voor voor ^et vervolg gebonden zijn?
én bon jwaren er en daar zyn er, die aldus
innen1 tfn- Zoo bijvoorbeeld Friedrich
ie op Groen van Prinsterer grooten
heeft gehad. En men heeft wel uit
ijk is geschied", dat Groen van Prin-
fOETBJ
m
iet hooren na het «Er is geschre-
'•econcludeerd, dat deze de zaak
ien^DrH steeds zoo heeft gezien, dat hij,
wee gel#©re woorden, naast een openbaring
LRC* d Diens Woord een openbaring
n echtelijke strekking in de geschiedenis
Noordven erkende. Maar dat kan men
tegen geheel volhouden, gezien zijn
>ng heȣe<3cll'e<::'enis is slechts normatief,
seling njet in mindere mate, inzooverre
r eer zien, dat God tenslotte niet met
thuis Kat spotten, wanneer men zich niet
vas hetian Zijn in de schepping neergelegde
■club. Ijties. Hij stelde straffen in uitzicht,
ht dat tót in drie of vier geslachten. Hij
tiands"-d aan het houden van Zijn geboden
t hef3*>n- Hij dreigde wie Hem verliet met
P het jp smart. Men doet hierbij goed, het
^zege zegen niet te vereenzelvigen of te
3wijk. rren met de uiterlijke bekoring van
illende,
grip succes.
n zich kan goed zyn, in dit verband op een
^^inisverstand te wijzen. Daar zijn er,
navolging van een beroemd man de
e der wereld in dien zin als norma-
«sohouwen, dat de wereldgeschiede-
'ens is het wereldgericht Wij echter
KING. op gron<j van hetgeen God in Zyn
H J. i heeft geopenbaard, dat het wereld-
ra» 14 ói komt na de wereldgeschiedenis, als
a 'm. daarvan, hij de verwachte, maar
orVciunftyd nog plotselinge wederkomst op
lofdstraflken. Eerst de wereldgeschiedenis,
van =ima het oordeel,
n Be weten niet, hoe het proces der ge
baar enis zich zou hebben ontwikkeld,
Zand\ de zondeval niet had plaatsgehad.
*Dna\ 1 nlet noodig, dat we ons met
Voc vragen bezighouden. Wèl weten we,
LNP. 1 zondeval het proces der geschiedenis
ver» n zih heeft gecompliceerd, dat het
zoca der historie sindsdien in den gang
1 het einde der dingen steeds den
heeft te zien gegeven tusschen het
W' krijk des lichts en het koninkryk der
mis.
n laatste houdt niet in, dat aan dat
(crijk der duisternis geen taak zou
ESTEljghedeeld in de ontsluiting van Gods
e tijding. Integendeel heeft God in Zyn
sstaat.^an de gemeene gratie daartoe alle
van b5 finten. Ook langs dezen weg komt
torn» Jeppingsorde tot ontplooiing. Zoo kan
perstaan, dat ook elke geestesstroo-
aa welke gekenmerkt wordt door niet
iger elijke tendenzen, haar eigen functie
aan p vorming van de historie heeft ont-
or hef» en instrument is in Gods hand.
ih hier komt des te duidelijker de
DlALing naar voren tusschen de werke-
>r delj, waarin wij leven en waarvan
I, dat zij onder de zonde ligt, eener
en Gods gebod voor heel het leven
zijds. De oplossing is alleen dan aan-
Q L zoo wij de toevlucht nemen tot
tAAxfus' tdt Wien wij tevens de kracht
(i putten om im het proces der historie
(trijd voort te zetten voor de komst
C., \Cijn koninkrijk. Dat koninkryk, een
'te^rfe hemel met een nieuwe aarde,
cker jnddoel van den gang der geschiede-
der d^or eeuwen.
Vicks beproefde
3 minuten-massaqe
Voed! voor KINDERKOU
den* 4 G®6" toveel innemen, dat kinder
magen 200 gauw van streek maakt,
r Eenvoudige toepassing vóór bedtijd
1. Flink Vicks VapoRub op keel
2. Ook de rug inwrijven en
3. dikke laag op de borst wrijven
en met warm dartel bedekken.
6.4 Deze beproefde massage werkt direct,
j als papplaister en door inademen der
often geneeskrachtige Vicks-dampen. Uren
erend lange werking en ah gevolg vev-
:kenri Irwifckende slaap en spoedig herstel.
[90 cent
I (oude prijs)
Naar corporatieve organisatie van het
bedrijfsleven
De opbouw van een zelfstandige
organisatie
Het verordeningenblad van gisteren
beva'. een besluit van en secretaris
generaal van het departemeit van handel,
nijverheid en scheepvaart btreffende den
opbouw van een zelfstandig organisatie
ter ontwikkeling van het bdrijfsleven.
Ar tilt el 1 van dit besluit jepaalt, dat de
secretarisgeneraal van het geioemde depar
tement de voorschriften uitvardigt en de
maatrege.en treft, welke voor dn opbouw van
een zelfstandige organisatie te. ontwikkeling
van het bedrijfsleven noodig zy.
Voor zoover tot dit doel bedrfsorganisaties
worden opgericht, erkend, ontboden of ver-
eenigd en het daarbij organisati* van onder
nemingen betreft, waarvoor hetiepartement
van handel, nijverheid en schee>aart niet of
niet uitsliitend bevoegd is, nee,t de secre
taris-generaal van het departemu van han
del, nijverkeid en scheepvaart zi. maatrege
len in overeenstemming met de. secretaris
generaal van het bevoegde depar«ment.
De secretaris-generaal van het >partement
van hande, nijverheid en sche»vaart kan
zijn uit lid 1 voortvloeiende be^egdheden
overdragen.
Artikel 2 luidt: Veranderin»n in de
rechtsverhoudingen, welke als uitviel vaö
dit besluit en de ter uitvoering dirvan uit
gevaardigde voorschriften en besiikkingen
ontstaan, geven geen aanspraak c schade
vergoeding.
Voorts bevat het besluit regele omtrent
straffen op overtredingen.
Het besluit treedt in werking opi€n dag
zijner afkondiging.
Twee uitvoeringsbesluen
Een orgSnisQtlecommiss»
Bij lit besluit behooren twee uitv<tings-
besluit<n van den secretaris-gener^ van
handel, nijverheid en scheepvaart, w<e in
de Nedrlandsche Staatscourant van eden
zijn opgnomen.
Het ee?te uitvoeringsbesluit bepaalt:
Artikel 1.
1- Voor 'en opbouw van een zelfsta}ige
organisatie »r ontwikkeling van het becjfs-
leven word een organisatiecommissie ge
steld.
2. De lede» en de voor2»tter worden oor
den secretarisgeneraal van het departeent
van handel, nverbeid en scheepvaart uide
kringen van h» bedrijfsleven benoemd en
door hem ontsl»en Zij genieten geen bol-
diging. Zy oefer^ hun taak uit met inait-
neming van de elangen van het gehile
oeconomische levy
3. Het bureau v. de organisatiecommile
is gevestigd te s-G.venhage. De organisa»-
commissie kan Dedifsorganisaties en ande
u- bedrijfsleven doen l-
het bureau.
Arli,i 2
1. De organisatiecoirjissie heeft tot taa
aUe voorbereidende mangelen te treffei
noodig om zelfstandige orga
het bedrijfslken op te bouwer
bij de uitoefening van haar taak worden be
trokken, zijn verplicht tot geheimhouding
v.®n ?.^e 2a^en* en bedrijfsgeheimen, waarvan
zij bij de uitoefening van hun ftinctie kenrus
krijgen De plicht tot geheimhouding blijft ook
na beëindiging van de uitoefening van de
functie bestaan
Artikel 7.
Dit besluit kan worden aangehaald: als
„Eerste Uitvoeringsbesluit organisatie be
drijfsleven 1940".
Dit besluit wordt afgekondigd in de Neder-
landsche staatscourant en treedt in werking
op den dag van zijn afkondiging.
Bedrijfsorganisatie
I?et tweede uitvoeringsbesluit luidt als
volgt
Artikel 1.
1. Het bedrijfsleven wordt naar den aard
van de bedrijven in door de organisatie
commissie ingestelde en erkende bedrijfsorga
nisaties georganiseerd.
2. De industrie (waaronder begrepen de
krachtbedryven, het ambacht, de handel
(waaronder begrepen het hotel-, café-, restau
rant- en pensionbedrijf), het bankwezen, het
verzekeringswezen, alsmede het verkeers-
•n worden elk in een afzonderlijke orga
nisatie ondergebracht
3. Het onderbrengen in centrale organi
saties kan ook op andere wyze geschieden.
Artikel 2.
1. De centrale organisaties worden onder
verdeeld in hoofdgroepen en zoo noodig in
vakgroepen.
2. De centrale organisaties kunnen plaat
selijke afdeelingen instellen.
3. De hoofd- en vakgroepen kunnen plaat
selijke en gewestelijke afdeelingen insteilen.
Artikel 3.
1. De organisatiecommissie bepaalt bij
aigemeene beschikking, in overeenstemming
met den secretaris-generaal van het departe
ment van handel, nijverheid en scheepvaart
indeeling en grenzen van het gebied van het
bedrijfsleven, waarvoor de bedrijfsorganisaties
bevoegd zijn. Door zoodanige beschikking
worden ondernemers en ondernemingen
(natuurlijke en rechtspersonen), die op het
betrokken gebied van het bedrijfsleven werk
zaam zijn, dan wel zoodanige werkzaamheid
aanvangen, bij de bevoegde centrale organi
satie aangesloten. jDnder ondernemingen wor
den ook de bedrijven van publiekrechtelijke
lichamen verstaan.
2. De verdeeling van de leden over de
lagere organisaties geschiedt door de centrale
organisatie. Is een onderneming werkzaam
op het gebied van meer dan één bedrijfs
organisatie, dan wordt zij als hoofdlid in die
bedrijfsorganisatie ingedeeld, op het terrein
waarvan het voornaamste deel van haar
werkzaamheid ligt. In andere organisaties
wordt zij als vaklid of, in geval van onbe
langrijke, resp. slechts in hulpbedrijf plaats-
ST. HUBERTUSJACHT TE KOPENHAGEN. - Koning Christiaan van Denemarken heeft
3 November In het Wildpark bij Kopenhagen aan de St. Hubertusjacht deelgenomen. De foto
toont den koning aan het hoofd van het jachtgezelschap.
(Foto: Ass. Press, Berlijn.)
vindende werkzaamheid, als niet-betalerid bij
zonder lid ingedeeld.
3. Het lidmaatschap van een bedrijfsorga
nisatie houdt op met het blijvend stopzetten
van de werkzaamheid, welke den grondslag
van dat lidmaatschap vormt
Artikel 4.
Dit besluit kan worden aangehaald als
„Tweede Uitvoeringsbesluit organisatie be
drijfsleven 1940".
Dit besluit wordt afgekondigd in de Ned er-
landsche staatscourant en treedt in werking
op den dag zijner afkondiging.
De samenstelling van de commissie
Blijkens een mededeeling in de Nederland-
sche Staatscourant van gisteren is de commis
sie, welke is benoemd in het eerste uitvoe
ringsbesluit als volgt samengesteld:
Mr. H. L. Woltersom, directeur van de Rot-
terdamsche Bank vereen iging, te 's-Graven-
hage, voorzitter; H. C. van Maasdijk, direc
teur van de n.v. Nederlandsche Bankinstelling
lid tevens secretaris.
Leden: F. B. J. Gips, directeur van Gips'
houthandel n.v. te 's-Gravenhage, J. M. Honig,
directeur van Heineken's Bierbrouwerij Maat
schappij, te Amsterdam, dr. L. P. Krantz,
directeur van de n.v. J. J. Krantz en Zn. te
Leiden, mr. K. P. van der Mandele, voorzitter
van de Kamer van Koophandel en Fabrieken
te Rotterdam, W. H. de Monchy, directeur
van de Holland-Amerika-Lijn te Rotterdam,
mr. B. J. M. van Spaendonck, secretaris van
de aigemeene katholieke werkgeversvereeni-
ging, te Tilburg, T. J. Twijnstra, directeur
van U. Twijnstra'» Oliefabrieken n.v. te
Maarssen.
IN HET NAJAAR VALT DE VOGELTREK
geschikt
nisatie
Zy is met name bevoegd:
a Bedrijfsorganisaties in, stellen, als uit
sluitende vertegenwoordigir. va„ dé betrok.
ken takken van bedrijf te,rlcemien en te
bepalen, voor wrik gebied u, het bedrjjfs-
leven zy bevoegd zyn;
b. Bedrijfsorganisaties te ont^den, te ver-Welke factoren hebben invloed OD
eenigen en voorschriften omtrtt het beheer
en het gebruik van haar vermo»n te geven-
c. Het statuut van bedrijfsorxnisatjes
wijzigen en aan te vullen;
Voorzitters en directeurei alsmede
- bedri>organisa.
De uittocht is in sommige streken
massaal
den „trek"?
andere functionarissen
ties aan te stellen en te ontslaan;
e. Voor ondernemers en onder^^gen
het lidmaatschap van een bedrijfsoi,nicaHp
verplicht te stellen;
L Overeenkomstige maatregelen v^ an_
dere organisaties van het bedrijfslef te
treffen.
2. Bedrijfsorganisaties zyn die organ\ties
en vereenigingen van organisaties, welk de
behartiging van de bedrijfsbelangen »an
ondernemers en ondernemingen tot taak 'fo-
ben. In geval van twijfel beslist de organa-
tiecommissie of van een bedrijfsorganisde
sprake is.
3. De organisatiecommissie treft de
onder b en f bedoelde maatregelen
eenstemming met den secretaris-generaal vm
het departement van handel, nijverheid m
scheepvaart
Artikel 3.
Ter uitvoering van haar taak kan de orga
nisatiecommissie, in het bijzonder in verhand
met de in het eerste lid van artikel 2, onder a
tot en met f genoemde maatregelen:
a. Commissies voor afzonderlijke takken van
bedrijf of vakken, alsmede voor andere orga
nisaties van het bedrijfsleven instellen er
haar taak en bevoegdheden bepalen, voorzoo
ver deze niet vallen onder de in artikel 2
aan de organisatiecommissie voorbehouden
bevoegdheden;
b. Aan bedrijfsorganisaties en andere
ganisaties van het bedrijfsleven opdrachten
en instructies geven, met bindende kracht ook
voor haar leden. De hieruit voortvloeiende
kosten komen ten laste van de bedrijfsorgani- t" "y „cultuur-
saties en de andere organisaties van het be- b«
drUfsleven. dm2,!n m den vorm van
Eerst in de rui. en dan op reis!
De zomer is voorbij, de herfst heeft haar
itrede gedaan. Felle plensbuien en gure
ünden zijn aan de orde van den dag. In dit
nnder milde jaargetijde neemt de vogeltrek
en aanvang. Er is zeker geen enkele han
dling, die zooveel vreemde, schijnbaar on-
bgry pelyke, maar toch zulke belangwekkende
dagen te zien geeft als juist deze handeling
in het leven van de vogels.
eigenlijk de vogeltrek? Denk bv.
aan de naohtegaal, Fitis, Tjif-tjaf, fLui-
t®V.^ïpii«iiraal tarniit. pfco. Hun zang en ge-
geregeld hoo-
zijn zeonhoorbaar en onzicht-
ba"' zijn al lang op weg naar zonniger
^f^Paartegenover staat een enorme
v»geL, Fri'. 200315 koperwiek, krams-
«urt in een arIdus verlelt de heer W" Vdr'
„el in de Toeristenkampioen,
egasu van ten B. Dese verplaatoi-
en in de
puk en we ze ^een be.
jOihmige streken gaat
assaal, dat dit wel
nerken a
ji enkele
iet trekken echter
op moet vallen.
Het behoeft ons dan ook
ren, dat reeds de
maken van deee verplaatsing
wereld, echter zonder te begn™
te beduiden hebben.
wat deze
Artikel 4.
De organisatiecommissie kondigt beschik
kingen van algemeenen aard in overeenstem
ming met den secretaris-generaal van het de
partement van handel, nijverheid en scheep
vaart in de Nederlandsche staatscourant af.
Artikel 5.
De bedrijfsorganisaties en andere organi
saties van het bedrijfsleven, alsmede onderne
mers en ondernemingen zijn verplicht de
organisatiecommissie, zooveel in hun vermo
gen ligt, te steunen, gevraagde inlichtingen te
verstrekken en de voorgeschreven aangiften
te doen.
Artikel 6.
Al bij de Egyptenaren, een o.
- j uitnemendheid, vmden v.cuituux
dingen in den vorm van de hiërogLc
er duidelijk op wijzén, dat hun een ui^
ken verplaatsing in de vogelwereld moP™-
opgevallen. Het kan bijna niet andersM"
een volk aan de oevers van den Nyl, die ïeé
jaar zulke enorme aantallen vogels uit vrèen
de streken tot zich trekt, deze geweldige ver
plaatsingen in verband heeft gebracht met
bovennatuurlijke machten en dat er uitdruk
king aan is gegeven in hun kunstuitingen.
De duidelijkste gegevens over den vogel
trek in de oudheid vinden we echter by Ans-
toteles en Plinius, hoewel in een geneel
anderen vorm. Het ontbreken van een be
paalde vogelsoort gedurende de winter wordit
toegeschreven aan winterslaap of aan ver
andering van den eenen vogel in een veel
daarop gelijkende soort, die gedurende rien
winter wel aanwezig is. Natuurlijk is Q®2*
veronderstelling reine fantasie. Door middel
De leden van de organisatiecommissie, veronoersusuing - heel wat 1 Deze wadden vornan
evenals alle andere personen, die door haar van het rin0ënonderzoek zy v
te weten gekomen over de vogeltrek. In vrij
wel alle landen heeft men thans een insti
tuut, dat zich hiermee bezig houdt Maar het
aantal vogels en de vogelsoorten, welke dooi
middel van de ringgegevens bereikt wordt,
is nog gering, zoodat jaren noodig zullen zijn
om het vraagstuk van den vogeltrek volkomen
te beheerschen.
De trek «oowel 's nachts als overdag.
De vraag, die het allereerst een antwoord
behoeft, is de vraag naar het wanneer van
den vogeltrek. Hier kunnen .allerlei veldwaar
nemingen dienen om tot een oplossing te
raken. Deze vraag valt eigenlijk in twee dee-
lerj uiteen, n.l. of de trek overdag dan wel
's nachts plaats vindt en in welken tijd van
het jaar de vogels hun trek beginnen. Het
blykt nu, dat er een aantal groepen zijn, die
zich heel verschillend gedragen. Zoo zijn
kieviten, spreeuwen, kraaien enz. uitgespro
ken onverschillig wat betreft den dag en den
nacht. Het grootste deel van de steltloopers,
zangvogels en eenden trekt echter bij voor
keur 's nachts. Een bekend voorbeeld hiervan
is het Witgatje, een kleine steltlooper met een
hoog, schel tu-tu-tu-geluid, die een duidelijke
voorkeur voor den nacht heeft. Vaak is de trek
van dezen vogel zoo intensief, dat den heelen
nacht dit schelle geluid niet van de lucht is.
De oeverlooper knnneii we in den trektijd
aan alle ondiepe plasjes aan het strand, langs
de kust en meer in het binnenland gedurende
den trektijd verwachten. De vogel is altijd zeer
bedrijvig, rent langs het water, vliegt een
eindje, plots weer neerstrijkend; daarbij laat
de oeverlooper een heel karakteristiek, dub-
belklinkend fluitje hooren, bij het voedselzoe-
ken wordt op een leuke manier met den staart,
gewipt.
Zoo komen we tevens in contact met de
kwestie van den tijd van het jaar in welken
de vogel zich opmaakt om zich naar gast
vrijere streken te begeven. Deze is voor iedere
vogelsoort verschillend en hangt ten nauwste
samen niet de vraag naar de oorzaak van den
vogeltrek.
Niet onvoorbereid op reisl
Als vaststaand mag worden aangenomen,
dat de vogeltrek gericht is op het instandhou
den van de soort. Het meest opvallend is
echter wel, dat geen enkele vogel zich geheel
onvoorbereid op reis naar verre streken be-
.geeft.
Allereerst is er het verschijnsel van de rui.
v verreweg de meeste vogels valt de rui
het'tijdstip, waarop de trek begint Het
de veer enk leed, vooral de juist vernieuw-
vliegpennen, stellen de vogels in staat hun
ze ookf-aties nog te verhoogen. Meestal zijn
stand vtfrnelijk wel op een veranderde toe-
veel reserereid door de aanwezigheid van
Vooral dgedsel in den vorm van vet.
vlieger. Vanirse strandlooper is een flinke
deze vogel inde September af kunnen we
men met bonïeldige hoeveelheden, tèza-
tureluur, grutto etrandlooper, oeverlooper,
n onze wadden vinden,
vooral in den trektijd I
De broodprijzen
Volgens een in de Ned. Staatscourant
opgenomen besluit van den secretaris
generaal van het departement van
landbouw en visscherij is het verhan
delen of afleveren van tarwebrood, voor
zoover het betreft witbrood, slechts toe
gestaan tegen een prijs, welke niet
meer dan een cent hooger is dan de
prijs waartegen soortgelijk witbrood
voor 21 October 1940 door denzelfden
verkooper werd of moest worden ver
handeld of afgeleverd.
Van tarwebrood, voor zoover het be
treft bruinbrood, mag deze prijs niet
meer dan twee cent hooger zijn dan die
van voor 21 October.
een onuitputtelijke bron van voedsel voor
allerhande trekvogels. De paarse strandloopers
vinden we overal langs onze kust. Hun broed
plaatsen zijn het Noorden van Lapland, Spits
bergen en IJsland. Ze zijn doorgaans erg
schuw. Op hun trek komen ze tot ver in
Afrika, vooral langs den Nijl, waar ze in ge
zelschap zijn van nog vele Noordelijke broed-
vogels als Morinelplevier, Goudplevier, Fran-
jepoot, Steenlooper enz. Deze vogels doen op
hun trek echter regelmatig terreinen aan,
waar ze zich behoorlijk kunnen voeden. Him
trek doet zich aan ons meer voor in den vorm
van een in groepsverband zwerven van de
eene voedselbron naar de andere, daarbij
steeds meer naar het Zuiden afdwalend.
de vogel-
Het hoeft ons niet te verwonderen dat de
vogeltrek vaak in verband is gebracht met de
voedselschaarschte, die gedurende den winter
heerscht in het zomerverblijf van de vogels.
Het is echter niet mogelijk deze voedsel-
quaestie geheel en al aansprakelijk te stellen
voor den vogeltrek. De meeste vogels bege
ven zich al op weg lang voordat zich eenig
gebrek doet voelen- De zangertjes zijn al lang
verdwenen voordat hier gebrek aan insecten,
het hoofdvoedsel van deze dieren, ontstaat. De
Sterns verlaten onze eilanden in een tijd, dat
de zee hier op het toppunt van zijn producti
viteit is. Het broedsel is dan vaak nog maar
voor een deel volwassen, de rest van de ver
zorging der jongen wordt tijdens den tocht
naar het Zuiden ter hand genomen.
In sommige streken aanvaarden de
vogels zoo plotseling hun trek naar hun
winterkwartieren, dat het broedsel, voor
al wanneer dit laat is, in den steek wordt
gelaten. Het maakt op ons soms den in
druk alsof zich een groote onrust bij de
vogels kenbaar maakt
We hoeven in dit opzicht maar te denken
aan het zich tot groote groepen vereenigen
van Spreeuwen, Zwaluwen, Vinken, Kepen,
Kramsvogels, Koperwieken etc. alvorens op
weg te gaan. Ze houden dan vaak speelvluch-
ten, waarvan vele roofvogels gebruik maken
om hun slag te slaan.
De veranderingen in hei weer.
Ook valt waar te nemen dat plotselinge
veranderingen in het weer een grooten in
vloed op het wegtrekken van de vogels kun
nen hebben. Ieder kent wel de bekende
„rushes" van kieviten, een overbekend voor
beeld om dit verschijnsel duidelijk te maken.
Deze „rushes" treden op wanneer een plotse
linge vorst zyn intrede doet; behalve bij Kie
viten vinden we dat ook bij Kraaien, Ke
pen, kleine Noordelijke zangertjes als Piepers,
Gorzen enz. In geweldige hoeveelheden trek
ken ze dan, vooral langs de kust en in de
morgenuren, voorbij. Bij Hoek van Holland
namen we vaak van een uur of zes tot onge
veer tien uur 's morgens een onafgebroken
file van deze vogels waar.
Het is echter niet mogelijk om koude en
voedselgebrek als een directe oorzaak voor
den vogeltrek aan te wyzen, we komen dan
in- tegenspraak met de bovenstaande feiten.
Het ontstaan van den trekdrang is een on
miskenbare verandering in het gedrag, in de
inwendige gesteldheid van den vogel. Aan
dezen drang geven de vogels eerst toe, als be
paalde uitwendige omstandigheden aanwezig
zijn, b.v. ze vangen hun trek aan als voedsel
gebrek of koude of mogelijk nog andere, on
bekende factoren zich doen voelen. Dat hier
werkelijk een tijdelijke verandering in het
gedrag van de vogels aanwezig is, toonen ons
de kwakkelwinters en die met laat invallende
koude. Alles wijst er dan op, dat als deze
drang niet meer aanwezig is, de vogels blijven,
waar ze zijn; worden ze verrast door een
sterke koude dan wordt het voedselgebrek
vaak zoo nijpend, dat ze van honger omko
men, zonder dat ze er toe komen naar het
Zuiden te trekken.
Zoo heeft de vogeltrek nog véle geheimen
voor ons, die misschien na vele waarnemin
gen een oplossing nabij komen. Zoodoende
kan ons ook iedere herfst- en voorjaarstrek
meer leeren óver het belangwekkende gedrag
van enze gevederde vrienden.
Gerechtigd tot het voeren
van het Rijksbotermerk.
De verschheid wordt gegarandeerd tot
den datum, vermeld op ieder pakje.
Verpakt in cartons van en Va Kg.
Driemaal per week versche aanvoer in on»
FILIAAL te LEIDEN,
Korenbrugsteeg 3 Telefoon 21059
Prof. dr. A. A. van Schelven
Onder groote belangstelling heeft prol d*.
C.helven te Haarlem, hoogleeraar
aan de Vrye Universiteit, j.L Maandag zijD
60sten verjaardag mogen vieren. - -
Prof. v. Schelven werd 11 November 1880 fr
Haarlem, waar zijn vader, wijlen ds. B. van
Schelven toen predikant was, geboren. Hit.
ontving zyn opleiding aan de Vrlie Universiteit
waar hij in de theologie studeerde, om in 1909
candidaat te worden. Dal jaar deed hy by de
Geref. kerk van Maarssen intrede in zyn eerste
gemeente, vanwaar hij in 1914 naar Vlissingec
vertrok om in 1918 te worden benoemd tót
hoogleeraar aan de Vrije Universiteit om
onderwijs te geven in de vaderlandsche en
aigemeene geschiedenis. Prof. v. Schelven, die
in 1909 aan de V. U. promoveerde tot doctor
in de theologie op een proefschrift getiteld:
„De Ned. vluchtelingen kerken der 16e eeuw
in Engeland en Duitschland en hun beteebenis
voor de Reformatie in de Nederlanden", deed'
m 1918 zijn inauguratie aan de V. U., spreken
de over: „Omvang en invloed der Zuid-Ned.
immigratie van het laatste kwart der 16e eeuw
Van de hand van den 60-jaiige verschenen
tal van bijdragen in verschillende periodieken
en ook enkele werken. Hij heeft een actieve
rol gespeeld in het Alg. Ned. Verbond en is
onlangs toegetreden tot het Nationaal Front,
dat hem heeft benoemd tot voorzitter van de
door hem in het leven geroepen Cultureele
kamer. Als de lezers zich zullen herinneren,
heeft dit heel wat beroering gewekt in veie
kringen.
Onder de bloemstukken, die aan de woning
.an den 60-jarige werden bezorgd, was er ooi
een van den Senaat van de Vrije Universiteit
Indrukken uit Antwerpen
En een vergelijking met Rotterdam
Een correspondent van de Deutsche A'Ige-
meine Zeitung heeft de reis Amsterdam-
Brussel in den trein gemaakt. Het was er vol
Nederlandsche en Belgische kooplieden en
1 de grens werden de formaliteiten snel
beleefd afgedaan. Het Nederlandsche de-
viezentoezicht verlangde ook van dezen reizi
ger de invulling van een lange vragenlijst
gelukkig vond hij een beambte bereid alle
hiermee gemoeide vraagstukken ten snelste
op te lossen.
De Hamburger, als hoedanig de berichtgever
zich laat kennen, voelde- zich te Antwerpen
beter thuis dan te Rotterdam. Rotterdam,
zegt hij, is een zeer bedrijvige, moderne stad.
maar het komt hem voor, dat aan de Schelde
meer een hanzeatische wind waait. Hij is
goed te spreken over de agenten van politie
te Antwerpen, die een verkeerszondaar als
stout kind het nog eens en dan goed laten
overdoen.
Met de rantsoeneeringVoor reizigers onder
vond hij geen moeilijkheden en hij stelt zich
reéds voor, hoe het gebied van Antwerpen er
zal uitzien als de voorgenomen slechting van.
den vestinggordel haar beslag gekregen heeft.
„Arbeid en brood bannen den nood" verkon
digt een over grooten afstand zichtbaar trans
parant
Van vyf tot zes zijn de Antwerpsche koffie
huizen propvol, overal schalt muziek. En de
schrijver komt tot de slotsom, dat men et
bereid is op politiek, sociaal en oeconomisch
gebied nieuwe wegen te zoeken.
OE VERDUISTERING
in het belang van de naleving van
de bepalingen ten aanzien van de ver
duistering
Zonsopgang 14 November 9 uur.
Zonsondergang 14 Nov. 17 uur 43
Maansopgang 14 Nov. 17 uur S3 ais.
Maansondergang 15 Nov. 8 uur 87 tsin.
I