Nieuwe Leidsche Courant | 1940 | 9 november 1940 | pagina 5

TERDAG 9 NOVEMBER 1940

RAG.

Kerk en Zending

GEREF. KERKEN

o e p e n: Te Scherpenzeel (G.), J. C.
s te Abcoude. Te Ouddorp (Z.H.), L.
.inde, cand. te Wemeldinge.
NED. HERV. KERK

Te Subhuisterveen (toez.), J. de

dar te Gasselte.

15) lankt: Voor Lage Vuursche (toez). J.

(u, -kei te Leerbroek. Voor

'-Mng), G. Gerbrandy t

HULPPREDIKERS

1

AFSCHEID EN INTREDE

J. C. Gilhuis neemt 1 Dec. afscheid
re Geref. Kerk te Mijdrecht en doet 15
nber intrede te Katwijk aan Zee. Beves-
zijn ambtsvoorganger, Ds. H. Ph.
ldbJiversen, em. pred. te Beekbergen.
DS. A. VAN GEEST

an Geest, Ned. Herv. predikant te
n z a n d e, zal op 30 November het
ïerdenken. dat hij vóór vijftig jaar het
cambt aanvaardde. Hij is in 1890 te
lgei aar predikant geworden, vanwaar hij 12
t/| 1893 naar 's-Gravenzande is vertrokken.

Sisamenkomsten voor geestelijke

verdieping

b

I er dezen winter minder gelegenheid dan
„pnlijk zal zijn om door het bijwonen van
el -pare bijeenkomsten, godsdienstige
v' Jikomsten, lezingen, concerten' enz.
.(geestelijk te verrijken, is er alle aanlei-
verbT 'n beperkten kring geestelijk contact
rtmcfcmleren te zoeken-

arom bevelen de Centrale Bond voor In-
(afSe Zending en Chr. Philantropische
glotingen, het Ned. Bijbelgenootschap en
lendingsstudie Raad met aandrang het
(alliseeren van plaatselijke kringen aan,
pu<f iet meer dan 20 personen, die geregeld
griejuize van een der deelnemers samen-
in voor bijbel- en/of inwendige- en uit-
verlige Zendingsstudie. ,Men vorme een
uit zijn kennissenkring of raadplege zijn
<aUkant en lette voorts op desbetreffende
sPaï;aties in'de plaatselijke bladen.

viezen, litteratuur-opgave en leiddraden
j gdienste van zulke „kringen voor huis-
IV: inkomsten" zijn verkrijgbaar aan het
g ho aal Bureau voor Inwendige Zending,
iouderskade 137 te Amsterdam.

redachienisviering 300-jarig bestaan.

het met palmen, witte chrysanthen en
h°of<^s feestelijk versierd kerkgebouw der
>lisch Luthersche gemeente te Culem-
heeft de herdenkingsplechtigheid van
tichten der Luthersche gemeente voor
aren plaats gehad.

dienst ving aan met gemeentezang. Te-
ertijd schreden de oud-predikanten ds.

Jf

zeep
gev

h le

Schr

i Ma

allen in ambtsgewaad, gevolgd door den
woordigen predikant, ds. K a s t e 1 ij n,
xk binnen.

Kastelijn hield een gedachtenispredi-
over: ,het Woord des Heeren blijft in
igheid" 1 -Petrus 1 25 b. Hierin her-
de spreker er onder anderen aan hoe
J31en Mei 1640 door Philip Theodoor,
Waldeck, Pyrmont enz. graaf van
nburg tot vasten hofprediker werd aan-
Id Johann Brandhoff. In het hofgebouw
lilenburg werden de godsdienstsamen-
ten gehouden. Vermeldenswaard is ook,
b< jeorge Frederik, vorst van Waldeck,
van Pyrmont, Vde graaf van Kuilen-
in 1675 de oude Pieterskerk of kapel
et Sint Pietersgasthuis laan de gemeen-
i geschenke gaf. Wegens den vervallen
van dat oude gebouw is toen met finan-
n steun der vorstelijke en grafelijke
e en die van het Amsterdamsche con-
e een nieuwe kerk tot stand gekomen
77. In 1681 kwam zelfs een Luthersche
alhier tot stand. Spreker wees er op
iet portret van graaf Frederik geboren
olsen 18 Februari 1620 en aldaar over-
busiev 19 November 1692 met een beukenblad
•ansd in het doophuis der kerk stond op-
embeiid. Spreker releveerde nog hoe het tegen-
aart i^jg kerkgebouw juist ook honderd jaar
een (s en indertijd gesteld werd op de plaats
de in 1839 afgebroken Pieterskerk. Van-

1111,11mle oude werden in de nieuwe kerk over-

icht: kansel, kerkeraads- en gravenbank
en het eiken doophek uit 1685.
zijn prediking, wees spreker er op dat.
ter men verheugd mag zijn over het ge-
•d blijven van gemeenteen kerk in de
agen, toch belangrijker geacht moet wor-
dat 's Heeren Woord in het midden der
•ente bewaard blijve!

Visser bracht vervolgens als voorzitter
Cvahgelisch Luthersche Synode de geluk-
-gÉ^chen over en sprak tevens als oud-predi-
In deze laatste kwaliteit voerden nog
voord: ds. Zwahler pl.m. 1895, ds. Schrö-
jlm. 1903 en ds. Manger tot 1939 predi-
der Luthersche gemeente.

K. Roubos bracht persoonlijk de ge-
enschen der Nederlandsche Hervormde
iente over en sloot de rij der sprekers.
P. Kastelijn ging daarna voor in gebed,
et zingen van „Een vaste burcht" en het
j-eken van den zegen verlieten de evan-
riienaren het kerkgebouw en vervolgens
tmeente. Na den dienst was er een goed
fhte receptie.

j viering in de gemeente wordt morgen
tgezet met bediening van het Heilig
fdmaal.

DIO REPARATIEDIENST COUZT

!.00% service - vakkundig - snel
le Middellandstr. 72, Tel. [phone]
Rotterdam

Vroomheid en vormen

In het Heldersch predikbeurtenblad schrijft
ds. H. A. E.(nklaar):

„Reeds langen tijd zijn wij de menschen
m de vrije vroomheid; de vorm kwam er
■o niet op aan. Het godsdienstige leven
binden aan regel, wet, voorschrift, omlijnde
voorstelling, ach, neen, dat lag ons niet
Het heilige laten doordragen in het gewone
leven, in het dagelijksche werk, dat was het
ideaal! Niet waar?. Menigeen placht te zeg
gen: wij dienen God niet enkel met bidden
en kerkgaan en bijbellezen;'wij dienen Hem
even goed met ons werk op den akker, op
't kantoor, in de fabriek. En wat het kerk
gaan betreft: kunnen wij den Alomtegen
woordige niet beter vinden in de vrije na
tuur? Daarom weg met die vormen, de gods
dienst zij het zuurdeeg, dat uw doen en den
ken doordringt!

„In dit alles is een goed-bedoeld streven,
maar wat komt er van terecht? Verheven
woorden worden zoo vaak leege frazen. God
is overal, niet alleen in de kerk, maar hoe
weinigen zijn het, die Hem buiten de kerk
vinden, aan Hem denken? Godsdienst geen
vorm, geen leer, maar vrije vroomheid in
het leven. Goed, maar wie ziet niet telkens
het gevaar, dat wij met onze vormen ook
het wezen verliezen en er van den wezen
lijken godsdienst maar weinig overblijft?

„Bedenken wij toch dit, dat alle leven zich
uit in vormen van het groot heelal, dat gees
telijk leven alleen maar stand houdt, als het
vorm heeft gevonden en daarin wordt onder
houden. Wat ieder op elk oogenblik naar
eigen goedvinden doet, is maar een slag in
de lucht, gedoemd tot machteloosheid. In
een tijd val veel persoonlijke zwakheid, moet
het gemeenschappelijke ons steunen, moeten
wij putten uit den onzichtbaren schat, die in
zichtbaren vorm wordt voor ons bewaard,
waarvan de kerk de draagster is, „uitdeelster
van een menigvuldige genade". In. een tijd
als deze moeten wij onze onderlinge samen
komsten onderhouden ter verkrijging van
volharding, lijdzaamheid, geduld in nood".

De heer H. de Weerd Wzn., Ned. Herv
Evangelist te Schiermonnikoog, is benoemd tot
agent van den Bond voor Evangelisatiën in en
ten bate van de Neö. Herv. Kerk. met stand
plaats Baam.

In verband hiermede, hoopt de heer De
Weerd Zondag 17 November afscheid te nemen
van het werk, dat hi; ruim 7 jaren te Schier-
monrfikoog mocht waarnemen.

^DE BIJBEL VOOR ONS VOLK.

.Van de uitgave „De Bijbel toegelicht voor
het Nederlandsche volk", welke onder redac
tie staat van de hoogleeraren Grosheide en
Ridderbos en de predikanten Kruyswijk, Ring-
nalda en Schep, heeft ons blad reeds meer
dan eens gunstig kunnen getuigen. En zulk
een gunstig oordeel komt ook toe aan de
nieuwste publicatie in deze uitgave, „De pro
feet Ezechiël", bewerkt door Ds. H. Veld
kamp.

Er wordt in onze dagen druk gelezen in
den Bijbel En het boek Ezechiël staat daarbij
niet achteraan. We weten niet, of het wel
steeds zuivere en geheel Schriftuurlijke rede
nen zijn, welke daarbij leiden. Daarom vooral
is een verantwoorde toelichting zoozeer noo-
dig. En de Sneeker predikant Veldkamp heeft
al meer getoond, dat hij de oude waarheden
kan zeggen met de zeggingskracht van het
woord uit onzen tjjd. Hij is een goede gids
en betoont dit opnieuw in deze laatste toe
lichting.

Zooals nen weet, verschijnt de toelichting
bij J. H. Kok N.V. te Kampen.

DEi PHOT. KERKEN IN BELGIË.

Naar wij vernemen zal de contact-commis
sie van de.Prot. kerken in België, omvattend
de Ned. EVang. Kerk, de Belgische Evang.
Zendingskerk, de gemeenten der Silovereeni-
ging, de Methodistische Kerk, de Belgische
Zendingskerk en het Leger des Heils Zon
dagmiddag 10 Nov. in het kerkgebouw aan de
Sint-Kathelijneplaats te Brussel een bijeen
komst houden onder leiding van den heer P.
de Wilde, hulpprediker te Brussel. Als
sprekers zullen optreden de heeren J.
Knecht van de Belgische Evangelische
zending en M. Vandezande van de Silo-
vereeniging. Deze bijeenkomst vervangt de
driedaagsche conferentie die in Oct steeds
placht gehouden te worden.

DE KERK IN NOORWEGEN

De nieuwe staatsraad voor kerk en school
in Noorwegen, prof. Ragnar Skanke. heeft
over de positie van de kerk onder het natio-
r.aal-socialistische regiem van Quisling een
verklaring afgelegd. Hij betoogde, dat in het
program van Quislings beweging het hand
haven der Christelijke beginselen en de onge
stoorde arbeid dei kerken zijn gewaarborgd.
De taak der kerken is thans rust, vrede en
orde onder het volk te bewaren. De kerk
houde zich verre van het terrein der politiek,
dat het hare niet is. Staatsraad Skanke heeft
den kerken voorts dringend verzocht, zich
het lot der werklooze Candida ten in de theo
logie aan te trekken, door hen te benoemen
als hulppredikers en Evangelisten. Tot dit
doel heeft het ministerie voor kerk en school
een bedrag van 25.000 kronen ter beschikking
gesteld.

Onderwijs

School-jubileum

Dezer dagen was het 50 jaren geleden,
daf" de, „School met de Bijbel" te Reeuwijk
werd opgericht. Als hoofd waren achtereen
volgens. werkzaam de heeren H. G. Rierink,
M. S. Kreft en sedert 1 Mei 1938, E. C.
de Greef. Het leerlingaantal steeg van 30 tot
ruim 120. Door tijdsomstandigheden wordt
geen feestelijke herdenking gehouden. Alleen
is. een jubileum-vergadering belegd
Woensdag 20 Nov.

ONDERWIJSBENOEMINGEN

Schiedam. Kon. Wilhelminaschool. Tot
hoofd (vac. L. Heukels): de heer L. Groene-
weg, hoofd Chr. school Lange Nieuwstr. al
daar.

„SCHOOL EN GYMNASTIEK"

In verband met het feit, dat per 1 Januari
op iedere lagere school in Nederland gym
nastiekonderwijs gegeven moet worden, is een
tijdschrift, getiteld „School en gymnastiek"
opgericht, bestemd voor onderwijzers en be
doeld om hen oefenstof en methodiek te geven.
Tevens zullen in dit tijdschrift gerezen vragen
op deskundige wijze worden beantwoord.

Het tijdschrift verschijnt 10 maal "sjaars.

De redactie bestaat uit de heeren J. Cour-
ters, M J. Leendertse en L. van der Zweep.
Het comité van aanbeveling uit prof. dr. J.
Waterink, hoogleeraar te Amsterdam, L. Wel
ling. hoofdinspecteur voor het lager onderwijs
te Groningen en dr. L. A. Veyers, inspecteur
voor het volksonderwijs te Nijmegen.

I Tijdschriften

Na een kenschets ter nagedachtenis van
den heer H. J. van Wijlen door prof.
W ater ink, heeft dr. A. de Fouw in
Paedag. Tijdschrift een aangename
gedachtenwisseling met den heer W. 't
Hooft over het geschiedenis-onderwijs op
de lagere school, meer bijzonder over
historische werkelijkheid en waarheid. Het
gaat om de laatste, zegt dr. de F. „Weet ik
van Karei den Groote met hulp van alle
navorschingshulpmiddelen, wat hij dag aan
dag heeft gedaan en gezegd, hoe de vroed
vrouw bij zijn eerste kind heette, ken ik zijn
zondige begeerten en zijn gebeden, weet ik,
lezer, gaat u maar door. „Exact nauwkeurig"
weet ik bijna niets en toch staat Karei in
het volle licht der historische waarheid. De

over ondergeteekende te hebben op grond
van het feit, dat de heer 't Hooft mij per
soonlijk nimmer ontmoette, mijn verjaardag
niet weet, mijn studiegang niet precies kent,
etc. De heer 't H. zou antwoorden: zou ik
den man niet door hebben, aan wien ik vier
artikelen heb gewijd? En hij zou terecht zoo
antwoorden". In dezen toon geeft dr. de F.
in 38 genummerde stukjes zijn opvatting te
kennen. Over schooltests en schoolresultaten
schrijft Joh. Tigchelaar. Hij is van
meening. dat met name in den puberteits-
leeftijd naast de algemeene intelligentie
andere factoren van beslissende invloed zijn
op de schoolresultaten.

„De begeleidende verschijnselen van de'
puberteit, zooals daar zijn: verminderde
activiteit, sterkere accentueering der secun
daire functie, snelle ontwikkeling van het
gevoelsleven om van de meer of minder
sterke afwijkingen, die lang niet zeldzaam
zijn, nu maar niet te spreken beinvloeden
in sterke mate het leerproces en daarmee de
schoolresultaten.

„Omdat de heele schooltijd op de u.l.o.-
school als .regel binnen de grenzen der
puberteit valj, wordt, juist in de moeilijke
gevallen, de evenwichtstoestand gedurende
deze schoolperiode niet bereikt, wat mede de
resultaten stempelt.

„In het algemeen moet men dus zeggen,
dat voor een juiste beoordeeling van het
verstandelijk kunnen der 'leerlingen op deze
scholen moodig is, naast het iritelligentie-
coëfficiënte dezer leerlingen, mede te be
schouwen de bijzondere habitus tijdens de
pubertaire ontwikkeling".

Examens

Vrije Universiteit. Doet.
rechten: de heeren J. L. Klaassen te Wittelte en
G. H. S. Kuiper, te Hillegersberg.

Hoogere

Lelden. Doctoraal geneeskunde: de heeren D. v.
d. Mey, Leiden; H. Bakerrva, Leiden en C. J. M
Tansen. Den Haa«.

Artsexamen le gedeelte: me], S. E. Timmers,
J - hal. Den Haag;

v_. ^u^ïder, Rotterdam
i ix. van Riemsdijk, Den Haag.

Bevorderd tot artsmej. L. G. Wijmans, Den
Haag en de heeren B. M M. Delemarre Den Haag:
- A. P. M. van de Sande. Tilburg en H. Flu.

Taalkundig candidaats indologie: de heer C. R
Bagohus. Den Haag.

Amsterdam. Gem. universiteit. Candidaats Engel-
sche taal en letterkunde: mej. A. Schippers

Candidaats rechten de heer A. R. Stamme-
noms Bakker; candidaats wis- en natuurkunde (a)
de heer .T. J Broeder
Utrecht. Candidaat rechten: P H t d Kley
Tandarts-examen T Wagener.

Semi-arts examen: P J A. van Voorst Vader.
Taalkundig doet. indologie: B. J Bijleveld.

G. J Kloosterman J Th Landweer

pater L. H. Muskens sj. uit Nijmegen.

Lager*

•s-Gravenhage. Wiskunde l.o. Geslaagd: mej
van den Bos. Schiedam en de heer J. K. Teu

J Tap. Apeldoorn.

Groningen. Apothekers-assistent Geslaagd de da
mes M. F C. Kalverkamp. Assen; A. Grevelmg.
Dwingelo en A, Kruyer. Sappemeer en de heer J.
Vi6scher. Haren (Gr.).

Diverse

's-Gravenhage. Geslaagd voor 1st en
groote handelsvaart: D Gelderblom. E. F.

Rooij en J. G. P. Schaap; voor 2dèn stuui
handelsvaartW. van Gorkom en G. M.
en voor 3den stutirman groote handelsvaart: J E.
Croese, P. y. d. Lmden en fi. A, J. Baanders.

Letteren en Kunst

WILLEM BILDERDIJK ALS DICHTER.

August Heyting is een bewonderaar van
Willem Bilderdijk, en dat laat zich begrijpen.
Ry heeft er zelfs alle aanleiding toe, dit te
zijn, en dat hij het is, laat zich beter verstaan,
dan dat er nog zoovelen zijn, die geen oog
schijnen te hebben voor den mensch en den
dichter Bilderdijk

Het zou ons niet verbazen, zoo deze tijd
een hernieuwde belangstelling voor Bilderdijk
te zien gaf, niet slechts omdat zijn tijd toe
valligerwijze op bepaalde punten overeen
stemming kan vertoonen met den onzen, maar
omdat het in beide aankomt op mannen met
karakter, merg in het been en staal in het
bloed. Een man was Bilderdijk, en al laat hij
zich, ook na een eeuw, nog niet gemakkelijk
benaderen, neemt men de moeite, hem dich
terbij te komen, dan ziet men het prachtige
en sterke perspectief in dit stoere leven. In
dit leven is niet weinig waaraan men zich kan
opbeuren, waarin men kracht vindt, om
staande te blijven, en zoo van iemand dan
mogen we toch wel van Bilderdijk zeggen,
dat zijn poëzie zijn leven is.

We zijn August Heyting dankbaar voor zijn
bemoeiingen, om ons de schoonheid van
Bilderdijks werk voor oogen te stellen. Nu
schonk hij ons het tweede deel van zijn „Wil
lem Bilderdijk als dichter", en dit tweede deel
gaat voornamelijk over de verskunst van
dezen machtige met het woord. Heyting laat
niet na, Bilderdijk te vergelijken met een
breede reeks van dichters, beeldhouwers en
musici, teneinde zoo den wederzijds geoefen-
den invloed nader aan te toonen. Deze uitgave
is opnieuw een verrijking van de Bilderdijk-
bibliotheek.

De nieuwe publicatie is wederom afkom
stig van het Genootschap Willem Bilderdijk
en is een uitgave van Trifos, Groot-Herto-
ginnelaan 81, Den Haag-

A. B. Wfgma.n Zoogdieren
in de bosschen. Het Spectrus,
Utrecht.

In de serie: „Wat leeft en groeit" verscheen
thans een deeltje van den zwerver door onze
bosschen. A. B. Wigman. Als we zeggen
„zwerver", dan heeft dit woord niet als in
houd: doelloos ronddolen. Juist het tegendeel.
Als Wigman zwerft door de bosschen, dan
heeft dat een doel. Elk van zijn vele zwerf
tochten heeft een doel. Dat doel is de natuur
te bespieden door nauwkeurig, met kennis
van zaken, alles op te merken, wat een ge
woon wandelaar ontgaat en van wat opge
merkt wordt aan het publiek op de een of
andere wijze mededeeling te doen. En dat op
'n wijze, dat men zich ook tot de natuur
voelt aangetrokken en wil zien wat Wigman
zag. Zóó wordt de liefde voor de natuur op
gewekt en gaande gehouden.

Dat doet Wigman met dit boek. Hoe weet
hij te vertellen van de hazen en konijnen, van
de vossen en de dassen, van de moefflous op
de Hooge Veluwe en de wilde varkens, van
de herten en reeën, van de wezels en herme
lijnen, van de muizen en vleermuizen, ja
- niet van. Hoe merken we zijn liefde
deze dieren in hun wildere staat en hoe
verdedigt hij ze tegen allerlei booze, onware,
beschuldigingen.

Fraaie foto's en (niet altijd fraaie) teeke-
ningen geven bij het lezen de noodige afwis
seling. En vooral de foto's doen ons de dieren
zien zooals wij ze nooit of heel zelden *ien.

Rechtszaken

Vijandige uitingen jegHJis
Duitschland

Het A.N P. meldt:

Dezer dagen heeft het Duitsche landgerecht
uit Den Haag een zitting te Arnhem gehouden,
waarbij de volgende uitspraken werden ge-

1. In de strafzaak tegen den bode Johann
Joosten, uit Arnhem wegens vijandige uitlatin
gen jegens Duitschland 4 maanden gevangenis
straf (de eisch was 5 maanden).

Joosten heeft in het midden van Juli te Arn
hem een blufferige smaadrede tegen het Duit
sche volk gehouden en in het bijzonder de
Duitsche soldaten beleedigd. Hij heeft bekend en
zijn daad ernstig betreurd en heeft voor de
geuite beleediging verontschuldiging aangebo
den. Met het oog hierop is hem een milde straf
opgelegd.

2. In de strafzaak tegen den opperman Nijs
uit Nijmegen 10 maanden gevangenisstraf (de
eisch was 1 jaar en 6 maanden». Nijs is reeds
verschillende keeren eerder veroordeeld. Hij
was in Duitschland te werk gesteld, heeft daar,
zooals hij mededeelde, goed verdiend, doch
heeft zijn arbeid gestaakt. Op grond hiervan
heeft hij van de Nederlandsche instanties geen
ondersteuning ontvangen.

Uit ergernis daarover heeft hij op 1 Octo
ber te Nijmegen in de Korte Burchtstraat een
ophitsende rede tegen het Duitsche Rijk ge
houden. Voor een plakkaat, waarbij tot arbeid
in Duitschland opgeroepen werd, stonden onge
veer 20 personen. Nijs verkondigde aan hen de
onjuiste bewering, dat de arbeiders in Duitsch
land slecht behandeld werden en trachtte ook
op andere wijze stemming tegen het rijk te
maken. De beklaagde gaf dit toe, doch pro
beerde zich er mee te verontschuldigen, dat

Zoo juist verscheen DE TWEEDE DRUK van: Q /"NT TC" DHAIV/I

KEES HAZELZET HUI I C.nDAIVi

ZOOALS WIJ HET KENDEN

met 24 prachtige foto-opnamen. Ing. 2.Geb. 2.90.

Met veel verve en gevoel werd dit boek geschreven, dat zoowel het oude Rotterdam
met zijn typische hoekjes en oude stadsgedeelten, als ook het karakteristieke van den
Rotterdammer zélf in boeiende bewoordingen teekent.

EEN BLIJVENDE WAARDEVOLLE HERINNERING. (In den Boekhandel verkrijgbaar.)

Een bruidegom wordt „losgeschoten"

De mobilisatie had mij in een Brabantsch
dorpje gebracht, in een vergeten hoekje
„ergens in Nederland", maar waar de mooie
brabantsche natuur haar rijkdom en schoon
heid ongestoord had ontplooid en waar de
bevolking, dicht levend bij de natuur, als ge
woonlijk de zeden en gebruiken van eeuwen
had weten vast te houden. We hadden dien
dag hard gesjouwd en toen we tegen den
avond ons kwartier in orde hadden, maakte
ik een wandeling door het dorp om een en
anders eens te verkennen. Tegenover de kerk
was een poststation. Ik kocht wat postzegels
en maakte een praatje met den „directeur",
een dikke praatzame zestiger die zes dochters
had. Hij was er blijkbaar erg zuinig op want
hoewel de jongste al boven de twintig was
mochten ze nooit alleen uit ,,'tls nergens
beter dan thuis" zei hij. Ik informeerde waar
hier de beste kapper te vinden was. „Kapper
meneer", zei 't ie, „die motte gij hier op ons
durp nie zoeke". Hè, zei ik, nog niet eens een
kapper?

„Neeë vor 'ne kapper motte ginder zijn",
en hij wees naar een torentje van een ander
dorp, twee drie km verder.

Maar 't bleek nog erger te zijn. Er was niet
alleen geen kapper, maar ook geen schoen
maker, geen slager, geen kleermaker. Inder
daad we zaten wel „ergens in Nederland".

„Goeien aovend saomen" zei een voorbij
ganger, „Den diejen daor" zei m'n nieuwe
kermis, da's nou es een vent mee couraoge,
om in deze tijd te gaon trouwe!"

Gaat die nog trouwen zei ik.

„Jao, en boven de zestig, en ge mot zien
wa'n meid dat ie opgedaon heet". „Ze is in
de vijftig, Mina, en ze schatten ze op vijf
duzend gulden. Vandaag zijn ze aongeteekend.
De jongelui hadden er natuurlijk plezier in en
dat zal wa zijn vanaovend mee die donder
bussen". Ik snapte er niet zooveel van maar
ik verlangde erg naar rust, en even later lag
ik op mijn stroozak.

Ineens midden in mijn slaap schrik ik wak
ker. Wat was dat? Werd daar geschoten?
Mijn slapie is al overeind gesprongen. „Heb
jij ook iets gehoord" wil hij zeggen maar op
hetzelfde oogenblik een vuurstraal en een
knal! De ramen rinkelen. Even later weer
boem-boem. Zou er wat.Ik ren naar bui
ten en loop in het donker pardoes tegen
iemand aan. Het blijkt de „directeur" te zijn.

„Hou-doe maar kalm hoor" zegt hij, „er ge
beurt niks, 't zijn de donderbussen maor". Da
donderbussen. Ik herinner me ineens iets vaa
het gesprek in den vooravond. De donder-
bussen, ja, vertel eens, wat was daar ook weer
mee. En dan volgt het vernaai van een oude
dorpsgewoonte: het „losschieten van den brui
degom".

Wanneer een paartje is aangeteekend moet
de bruidegom naar het volksgebruik worden
losgeschoten.

De jongens van het dorp zoeker, wat oud*
halfverroeste melkbussen bijeen, die toch
nergens meer voor gebruikt kunnen worden.
Als het donker is verzamelen zij zich in de
buurt van de woning van den gelukkige.

In iedere bus wordt een flinke hoeveelheid
carbid gedaan en water. De deksel wordt e?
met een hamer stevig opgeslagen, te voren ie
er een gaatje in gemaakt. Als het gas zich
flink "heeft ontwikkeld komt het groote mo
ment. De bus wordt voor het huis geplaatst.
Een van de belhamels komt met een lat aan
dragen waaraan een in olie gedrenkte lap
hangt. Deze wordt aangestoken en even bij
het gaatje gehouden.... Met een geweldige
knal vliegt het deksel, soms ook heel de bus,,
de lucht in, natuurlijk tot groot vermaak van
de jeugd. Het spel wordt net zoo lang her
haald tot de bus het begeeft. Dan is de brui
degom „losgeschoten".

Natuurlijk kan de bruidegom zich van zijn
kant ook niet onbetuigd laten, 's Anderen
daags gaat hij dan ook het dorp rond en noo-
digt de schutters „op het bier", dat in een o5
ander café royaal en zonder maat wordt ge
schonken, terwijl sigaren en sigaretten wor
den gepresenteerd. Zoo'n kanonnade komt een
bruidegom dus minstens op enkele tientjes te
staan. Tenzij hij behooren wil tot het gilde
der krentenwegers en geen „bieravond"
geeft. Doch dan vindt hij op den dag van
trouwen stroopoppen in den boom, en zand
op zijn huwelijkspad. En die schande wil geen
enkele bruidegom zich en zijn bruidj*
aandoen.

We zijn alweer een ervaring rijker en opge
lucht zoeken we onze stroozak weer op waar
van we zoo plotseling waren verdreven..

Als we onder de wol kruipen roept er nog
een: ,>Hoe heet dit „durp" ook alweer?"

„Ergens in Nederland" zeg ik.

L v. d. HAM-

hij zich naar aanleiding van de weigering van
ondersteuning geërgerd en opgewonden had.

De Duitsche Generalstaatsanwalt vorderde
een gevangenisstraf van 1 jaar en 6 maanden,
ter motiveering van welken eisch hij aanvoer
de: „Het gaat hier om een zeer onbeschaamde
ophitsing tegen het rijk, waartoe de beklaagde
niet de geringste aanleiding heeft gehad
Dergelijke aanvallen tegen Duitschland moeten
streng gestraft worden, vooral wanneer zij in
het openbaar gescnieden."

Het gerecht liet uit overweging, dat Nijs
6 kinderen heeft en een zevende verwacht, een
vergaande mildheid gelden en stelde op de
in verhouding ernstige daad slechts een gevan
genisstraf van 10 maanden, waarvan ook nog
het ondergane voorarrest in mindering komt.

In de strafzaak .tegen den politie-beamb-
Mattijs Jacobs uit Nijmegen wegens vijan
dige uitingen jegens Duitschland 6 maanden
gevangenisstraf (eisch 8 maanden).

Jacobs heeft midden Juni in een gesprek met
verschillende buren het Duitsche volk op min
derwaardige wijze beschimpt en in het bijzon
der de vijandige uitlating gebruikt: „de Engel-
schen moesten met eenige duizenden vliegtuigen
Duitschland vliegen en daar alles dooden,
de "pasgeboren kinderen tot de grijsaards"
Te zijnen nadeele moest in aanmerking worden
genomen, dat hij zijn plicht tot loyaliteit, welke
hem als politie-beambte in het bijzonder was
opgelegd, op grove wijze heeft verzaakt In zijn
voordeel werd echter aangemerkt, dat zijn daad
slechts eenige weken na den intocht van het
Duitsche leger in Nederland werd gepleegd.
Daarom werd hij niettegenstaande de buitenge
wone vijandigheid van zijn aanval tegen
Duitschland tot een gevangenisstraf van slechte
6 maanden veroordeeld, waarvan bovendien 3
maanden voorarrest in mindering komen.

KANTONGERECHT TE 'S-HERTOGENBOSCH

OVERTREDING VAN VERORDENINGEN

Tes terechtzitting van het kantongerecht te
's-Hertogenbosch zijn op 4 dezer 16 personen ver
oordeeld wegens het niet kunnen vertoonen van
een identiteitsbewijs. Zij werden veroordeeld tot
geldboeten varieerende van 2,50 tot 7,50.
In dezelfde zitting zijn vier personen ver
oordeeld tot geldboeten varieerende van 10
tot 25, wegens het zich tusschen 24 en 4 uur
in de open lucht ophouden.

Wegens overtreding van de verordening be
treffende den identificatieplicht werden door
den kantonrechter te Haarlem op 4 dezer vijf
personen veroordeeld tot geldboeten van twee.
drie en vijf gulden.

De samenvoeging van gemeenten
in Overijssel

De gemeentebesturen in Overijssel, betrok
ken bij de voorgenomen grenswijzigingen,
zijn hietvan thans door Ged. Staten schrif
telijk op de hoogte gebracht. Het college
deelt mede, dat met het oog op de vereen
voudiging en kostenbesparing de wijzigingen
dringend aan de orde worden gesteld. Dat
thans een zeer versneld tempo wordt toege
past blijkt uit het feit, dat Ged. Staten den
gemeenteraden verzoeken hun meening vóór
1 December te hunner kennis te willen
brengen

Vanavond zullen verschillende leiders van
vakvereenigingen van alle richtingen, zoowel
van de Christelijke en Katholieke als van
N.V.V.-bonden, een reis beginnen naar
Duitschland, om daar een groot aantal be
drijven en inrichtingen van sociaal-politieken
aard té bezoeken.

Radioprogramma

BLOEMENDAAL. (245.9 M.) Radio-uitzen
ding Kerkdienst van de Geref. Kerk. Zóndag
10 November in beide diensten, 9 u. 30 v.m. en
2 u. 30 n.m., Ds. J. C. Brussaard.

800 Nieuwsberichten -VNP. 8.15 Wij beginnen
dag. 8.30 De Minnestrelen er, gramofoonmuzielc.
9.00 Gramofoommiziek. 10.00 Hoogmis. 11.15 Gra-
mofoonmuziek. 12.00 Declamatie. 12.15 Rot'eraamsch
Philharmoniseh orkest (opn.). 12.45 Nieuws- 'ea
oeconomische» berichten ANP. 1.00 Omroeporkest en
solisten (opn.). (ca. 1.15 Interview). 1.45 ..Contact
tusschen school en huis", lezing. 2.00 Concertge
bouw-orkest en solist (ca. 2.50 Cyclus „Onae volks
dichters"). 4.15 Radiotooneel (opn.). 5.05 Gramofoön,
muziek. Hierna: Sportnieuws ANP. 5.15 Wekelfjk-
sche gedachtenwisseling ANP. 5.30 Cabaretprogram»
ma. 6.15 Russisch programma. 6.45 Actueele repor
tage of gramofoonmuzlek. 7.00—7.13 Nieuwsberich
ten ANP en sluiting.

berichten ANP. IhO Grs_

muziek. 1.10 KRO-Kamerorkest en -koor en solisten.
1.45 Voor middenstanders. 2.00 Collegium

(7.30—

En'gelschOm 3.00 Nieuwsberichten

ANP). -0.00 Berichten (Duitsch). 10.15 Orgelspel.
10.45 Gramofoonmuziek. 11.30 Berichten (EngelscW.
11.45 Esmeralda en solist. 12.30 Berichten (Duitsch).
12.45 Nieuws- en oeconomische berichten ANP. l.OO
Grcmofoonmuziek (1.30—1.45 Berichten "gelach.
2 00—2.15 Berichten Duitsch). 2.30 .Berichten En
gel sch). 2.45 Verkorte opera „Emani" (gr.pl-). 3-30
Verzoekprogramma voor de Duitsche Weermacht.

6 00 Grair.ofc,------

gelsch). 7.007.15 Nieuwsberichten ANP en

MAANDAG 11 NOVEMBER

HILVERSUM L 415 m VARA-Ultzending. 8.CO
Nieuwsberichten ANP, Gramofoonmuziek. 10.00
VPRO. Morgenwijding. 10.20 Declamatie. 10.40 Piano
voordracht." 11.10 Declamatie. 11.30 VARA-orkest
(12.00—12.15 Gramofoomnuziek A 12.45 Nieuws- en
oeconomische berichten ANP. 1.00 Esmeralda, solist
en gramofoonmuziek. 200 Voor de vrouiwer.. 3.00
Orgelspel. 3.30 Gramofoonmuzlek. 4.CO Gramofootv
muziek met toelichting. 4.30 Esmeralda. 5.15 I 'icuws-,
oeconomische- en beursberichten ANP. 5.30 VARA-
strijkorkest. 6.00 „Land in zicht", causerie. 6.15
VARA-orkest. 6.45 Actueele reportage of gramofoon
muziek. 7.0O—7.15 Oeconomische vragen van den
dag en nieuwsberichten ANP en sluiting.

HILVERSUM n, 301.5 m. NCRV-Ultvenfllng

8.00 Nieuwsberichten ANP. 8.10 Sdhriftiezing en
Meditatie. 8-25 Gewijde muziek (opn.). 8.35 Gramo-

ziek. 12.25 Reportage. 12.45 Nieuws-
che berichten ANP. 1.00 Molto Cantabile

Wt- beursberichten ANP.

5.30 Berichten. 5.35 Sol', en duetten met piano
begeleiding. 6.00 Gramofoonmuziek. 6.25 Utrechtsch
- jj aI (opn. 6.43 Gramofoonmuziek

7.45 Berichten Engelsch. 8.0O—8.15 Nieuwsberichten

gramofoonmuziek. 12.15 Gramofoonmuziek. 12.30
Berichten Duitsch. 12 45 Nieuws- en oeconomische
berichten ANP. 1.00 AVRO-Amusementsorleest
(1.301.45 Berichten Engelsch. 2.00—2.15 Berichten
Duitsch. 2.30 Berichten Engelsoh. 2.48 Concert
gebouw-orkest en solist (opn.). 3.33 Berichten
Engelsch. 3.45 Omroeporkest en solist. 5.00 Berich
ten Duitsch. 5.15 Nieuws-, oeconomische en beuru-
berichten ANP. 5.30 AVRO's salonorkest, en solist.
6.30 Berichten Engelsch. 6.45 Gramofoonmurielt.
7 007.15 Friesch! praatje en nieuwsberichten ANP

i Haag
lebezui
malpan

ilkstone voegt zich weer bij zijn compagnie, en rukt 's avonds
met het bataljon verder op. Het gevecht van vandaag is
en eerste treffen geweest, en de campagnes duren, volgens
le berekening, nog twee jaar. Er zullen nog vele posten
|uwd moeten worden in den Hoogen Atlas, er zal nog veel
geleverd moeten worden, eer Maroc gezuiverd en gepa
ard is. En, naar alle waarschijnlijkheid, zal Staal zich voor
tijd weer aansluiten bij de keurtroepen. Dat schrijft nu
iaal de Legioan-wet voor aan hem, die hérsteld is van zijn
•ondingen. Voorloopig echter blijft hij in de post. Is zijn
:1 taai en hard, dan zal hij met het eerst vertrekkende
cfc;i naar de derde linie vervoerd worden, waar een basis
opgeslagen. Daar liggen de voorraden proviand en
itie, daar zijn de depots gevestigd, en van daaruit worden
roepen van het noodige voorzien. Er is een veldlazareth
x zijn dokters, er i» rust, en nauwkeurige verpleging.

Maar om er te komen, moet een lange en vermoeiende weg
worden afgelegd over bergen en door valleien, langs slinger
paadjes en ezelwegjes. De verplegers in de post zijn niet bij
machte de wonde van Staal te genezen en daarom wordt hij,
als een transport de tocht aanvaardt naar de basis, op v.en
baar gebonden, evenals een^ makker van een andere compagnie.
En dan, bungelend langs de flank van een muilezel vangt
voor hen een reis aan van leed en lijden. Wel gaat het stap
voets en wel wordt voorzichtigheid in acht genomen, maar
de drijvers kunnen niet verhinderen, dat de dieren met horten
en stooten een helling beklimmen, een glooiing afdalen, dat ze
soms struikelen en zwikken. De lastdieren weten niet, dat ze
ge.wonden dragen, dat al hun schokkende bewegingen nog
meer pijn veroorzaken en de wonden verergeren.

Het is een lijdensweg, waaraan geen eind schijnt te komen.
De hitte is ondragelijk, de pijn is ondragelijk, de weg is lang
en meestal ongebaand. En wanneer 's avonds kamp gemaakt
wordt, weet Staal niet, wat meer te wenschen, want de rust
is immers weer voorspel van een hernieuwde tragedie!

Zwakker en koortsig, uitgeput en moedeloos zijn de gewon-
den, als de basis tenslotte bereikt wordt De enkele dagen
van het transport hebben weken van het voorloopige herstel
vernietigd. Maar die kunnen ingehaald worden oij het rurtige
entrepot en bij de goede verpleging door deskundigen.

Hoelang Staal zich lusteloos en zonder eenige belangstelling
heeft laten behandelen, weet hij niet meer, als hij op een dag
een kort briefje ontvangt van zijn vriend Folkstone. Eea terug-
keerend convooi blijkt bij zijn bataljon te zijn geweest en van

deze gelegenheid heeft de Engelschman snel gebruik gemaakt
om enkele moedgevende woorden op een stukje papier te
krabbelen.

En deze woorden zijn het, die Staal zoodanig verkwikken,
dat hij zich verzet tegen het noodlottige gevoel van: welk
nut heeft het, dat ik beter word.

Hij zint op herinneringen, spint ze uit, beleeft weer weder
waardigheden met Hansel, ziet. zich weer-met Folkstone door
Fez wandelen en mokka slurpen.

Als de verstikkende middaghitte verdwenen is en plaats
heeft gemaakt voor de frissche avondkoelte, ligt Staal buiten.
En dan mijmert hij over het verleden, peinst hij over de
goede raadgevingen van zijn ouders, welt er een stil verdriet
in hem op om zijn vroegere weerbarstigheid. En in zulke
uren van stilte en rust groeit het besef van bedreven kwaad,
groeit ook het berouw daarover.

God. denkt hij dan, wat zijn wij toch onnoozele menschen.
Waarom komt dat inzicht 'altijd zoo laat. Moeten we zooveel
kostbare tyd Verkwisten, eer we een beetje weten, dat we
zulke kwarrige kinderen zijn? En is het dan eigenlijk nog wel
mogelijk om genade om erbarming te smeeken voor dat hope-
looze kwaad, dat we berokkend hebben, voor het verdriet, dat
we anderen aandeden?

De tijd nadert, dat Staal, geheel hersteld, zich weer zal
moeten aansluiten bij zijn compagnie. En als hij, op een avond
door het ruime basis-kamp loopt en aan de buitenzijde op een
paal leunt, staart hij naar de bergruggen, die rossig en purper
kleuren in het late licht van de ondergaande zon.

Dan stamelt hij enkele woorden in een kort' gebed. Het
eerste gebed sinds vele jaren.

Hij is nog jong, deze Hollander. Maar hij is legionair, en
dat wil zeggen, een man die gehard is, die bruutheid en onver
schilligheid welig heeft zien tieren, die meer doorstaan heeft,
in een enkel jaar, dan velen in een heel leven. Maar hij is <i©
zoon van een moeder, die veel voor haar jongen bad, die een
zaadje legde in zijn door driften en opstandigheid verschrom
pelde hart.

Nu is dat ontkiemd. Maar Gods ploeg heeft vele malen diepe
voren moeten trekken. En nu staat hij daar tegenoverdie
grootsche macht van de bergen. Hij is droefgeestig gestemd.
Hier had hij het goed, hiér was ook een deel van het Legioen
gevestigd, maar een weldoend deel. Straks zal hij het vaarwel
zeggen, zullen de ontberingen hem weer belagen, zal het
klimaat en de natuur en de tucht hem weer in hun macht
pogen te krijgen.

Maar ginds is ook iets, dat hem met blijdschap vervult
Vriendschap, medeleven, en opofferingsgezindheid. En waar
die gevonden worden is geen plaats voor onverdraagzaamheid
en plat egoïsme, doet het er niet toe van welke nationaliteit
een man is. Maar daar ook is geen star gehandhaafd verschfi.
in ranT en stand, daar is eenheid en verbondenheid. Niet 3"»
mannen van het vreemdelingenlegioen kennen d;t Maar zij,
die het wel kennen, zijn innerlijk sterker dan de anderen,
volgen met meer kalmte de strenge wetten van het Legioen.

Met deze overtuiging gaat Gerard Staal, legionair 2001, naar
de barak.