|Ur t(thmmA
A.U.doekholk"
"0USK fl° 1807
t.ientsprijs:
pgr 3 r jaanden In Lelden m In plaatsen
an agentothap g«v«tlgd i« 2.35
per weak 18 ct. Losaw nunmera 6 at
v. ce oil rooruitbetaitou,
1 i :".entiepiij»ent
L per regeL Ingexnden Mede-
dï, 46 et p« re#L Minimum
ot BU eon-
i korting
DE WINTERHULP
|nif van den inoecteur-
der Neder politie
De inspecteur-generaal der ïederlandsche
politi» zal eer. oproep richten st de geheele
p. tie i iet. het doel gemeensnappelijk een
spontane ;<ift te doen toekomo aan het in
stituut, der Winterhulp.
Da voorbe i -'.dende besprekingn zijn namens
den lnsp -generaal reeds iet den direc-
v.-2'aa.1 der Winterhulp {ehouden.
Steun vruvde Nederlandshe Unie
Nu de voonitter van het eeecomité en de
(5 - -iteuiene raai van de "Winterhulp een
ber --p he a gedaan op alle) medewerking
to*. k - iienlijk dragen nn de in het
b"c'oe volk levende noden, door het
".ou'r.-ti de door den Rkscommissaris
i s< 1 iiterhulpactie, heft de Neder-
fresloten, haar lden op te wek-
k - ch v -dig achter dit vork te scharen.
Z ef rts een aanzienljk bedrag ter
an den directeu-generaal ge-
en ben desgewenscht d< medewerking
an haar apparaat aangeboder.
en de Nedcrlandsche
S.S. van de NS.B.
Algerneene goedkeuring van den
Rijkscommissaris
Do o -Kreta j-gtneraol van hot *-*■— '«ment
v;m j, ;Ae heeft aan de polltie-autonteiten
dat de Rijkscommissaris voor
;t.; vïederlandsche gebied de W. A.
N S. B. en de Nederlandsche S. S.
y 6. 3. heeft goedgekeurd. Met deze
g. lug i verbonden het recht om mar
ten v.opt-?:h en) te houden in alle plaatsen
ia Neder-- zonder nadere formaliteit, ten-
sterker is dar plm. 100 man
(storm), in -'/elk geval de >elanghebbende
o.-gav.vatie verplicht is van dm voorgenomen
optocht uiterlijk drie dagei van tevoren
kennis te ge' en aan het (de) hoofd(en) van
plaatselijke politie, in welks (welker) ge
meenten) de optocht zal wo.'den gehouden,
met ven - - g van de route. Met deze ken-
nxageving kan worden volstaan
Tens i j.'te ordt in dat schrijven medege-
as 'M. J. S. (Nationde Jeugdstorm)
r erg r. Lng behoeft vo«r het houden
van optochten.
E ing voor de aflevering
von dekens
Eersf moet voor geteisterde
geb eden, vooral Rotterdam,
orden gezorgd
In r.c met de voorzieniig van dekens
- terde gebieden, neer speciaal
a: n, heeft het Rijksbureau voor
- r - ra n den dekenfabrikinten geschre-
- erboden is dekens te verkoopen,
ut *.e ie- e ?n an te vervoeren.
riet ia elijk, zoo deelt gtnoemd rijks-
-f. - mede, dat het vooral bij de
- - -elke de deken productie ten
—n de quoteering vai het grond-
- onderging, ten zeerste ge-
dat deze blokkade zoo kort
n-t en zoo gauw nogelijk weer
k< worden. Dit heblen de deken-
ïlf voor een groet gedeelte in
bun hand,
Inte-nn m: door hun hulp vordt bereikt,
dal er op 1 ten termijn het roodige aantal
'-<■ e geteisterde gebitden beschik-
n kan direct daarna deze blok-
de v. •- -geheven worden.
I c jrikanten dienen ale bij hen op
•d t -j'-k voorradige dekens ten verkoop
- n aan d» centrale commissie
ring otterdam, beursgebouw (3e ver-
Rorerdam. Dat dient, zoolang de
"n t< niet ls opgei even, elke week
eschieden ten tanden van de
rde dekens.
aanwijzing treedt in werking
November, zoodat iedere deken-
dan zijn voorraad nog niet aan
ciri commissie zal hebben geoffreerd,
-inblik af elke bedrijfshandeling
aken. Op gelijke wijze zal het
v - x>: u eenige bedrijfshandeling te
ter niet uiterlijk Maandagavond
he offerte betreffende de in de
week gereedgekomen dekens
plaats vond.
e behoeft te worden gedaan ten
•r vzn Je dekens, waarvan de verkoop,
af;. i.j en het vervoer reeds werd
cc en. :.e zgn. ziekenhuisdekens, de
voldoen aan de in dat schrijven
-vens. Deze dekens blijven ook
itend voor de ziekenhuizen ge-
-Groningsche en de Nederland-
'ékbank hebben een bedrag van
an- 3% pet. pandbrieven uitge
ver 1 December en 2 Januari a.s.
stukken kunnen reeds van heden
aankondiging worden omgewis-
:t- pandbrieven Friesch-Groning-
eekbank tegen den koers van
j ruiling voor de data van be-
ng gaat de hoogere rente op den
ar. inwisseling in.
Di VERDUISTERING
be pi
gang 1 Nov. 18 uur 11 min.
g 2 November 8 uur 35 i>in.
ng 3 November 12 uur 30 min.
irgang 2 Nov. 20 uur 51 min.
Dagelijks
verschijnend
Bar. Redactie en Administratie:
BREESTRAAT 123. LEIDEN.
Telefoon 22710.
(Na 6 uur 23168).
Postbox 20. Postrek. 8603C
Nieuwsblad voor Leiden en Omstreken
VRIJDAG 1 NO EK F 1940
21e Jaargang
De directeur-generaal 'ic h ing .Winterhulp Neder-
landT de heer C Pk '«de voor de peri
(Foto Schimmelpemtinok)
DE TRA.1 *S EEN UUR EERDER
NAAR DE REMISE
Me ine - jg van vandaag zullen de
electn cns in het heele land een
uur eerdei dan tot nu toe, dus
's avonds ha. negen, den dienst ge-
staal't moeten hebben.
Des morgens zullen de trams niet
vóór zeven uur uit mogen rijden.
H. Ve 'eld 80 jaar
DE VICTORIE VAN DE BRANDSPUIT
In 1672 deed Jan van der Heyden zijn beroemde
uitvinding
Het apparaat van Daniël Stalpert I
faalde
Een omwenteling op het gebied
van het brandbluschvr.zen
li1)
'tls zeeker, dat om de bmndblus^nr
wel te doen gelukken, mer- se wel
goede orders als werktuig vayi noo-
den heeft.
Jan van der Heyden.
De zeventiende eeuw heeft een enoi ac -
wenteling gebracht op het gebie "an i.-n
brandbluschwezen In deze eeuw v- <1 Jan
van der Heijden de brandspn
eerste apparaat was primitief van o->: -c
het principe was goed. De tech
voor de rest, want de vinding v n
der Heijden werd steeds meer
neerd. Wie nu het uiterst modem e .c
materieel door onze groote steden z c-t
kan er zich bijna geen denkbeeld a
dat de allereerste brandspuit geen w
maar.... sleden, zoodat het gev erte
door paardenkracht voort te bewegen -
De zeventiende eeuw is een period.,
nieuw krachtig leven op menig gebied. Om
streeks 1650 zijn in de steden de krotten
houten stulpen uit de middeleeuw vercr
nen. Men ziet tamelijk flinke won
met vroolijke gevels van kleurig 'o.cksi
Van de daken is het riet verdwt n lei en
pannen zijn er voor in de plaats g ome-. Do
vooruitgang is ook merkbaar op ..et .ccoieci
van de bramd'blusscherijStond vr-oeger cc
brandweer onder het oppertoezit- c het
stadsbestuur, nu zijn er autoriteite dit daar
mee in het bijzonder worden bel i i
brandmeesters van hen wore
eerst in 1551 gerept en er wordi in d te-
den een wijk verdeeling vastgesteld RolJ
dam telde b.v. 12 wijken. Het eindt u lere
wijk werd aangeduid met een bon
een brandem-mer met een letter ei. an num
mer. De brandemmers zijn dus nog 1
doch ze worden uitsluitend van let ce
Wie ze voor een ander doel gebruü dan _r
brandblusschen, loopt gevaar een zware I
te krijgen. Als een begin van bra 1 ontdo
wordt, moet ieder dadelijk de straat opren.- n
en dit overluid békend maken. Een vetcccn
van dezen aard wordt zwaar bebe;- \>-r
's nachts brand uitbreken, dan -ioet ---e
voor zijn deur een brandende lantaarn
hangen. In elke wijk wonen 3 brai. hoe
wier woonplaatsen kenbaar zijn aa"1 e r.
ten bordje, waarop een branden. -.-
beeld met het woord „Brant-meeste. n
paar jaar geleden zijn deze bord.} in
terdam door nieuWe vervangen. De nd-
meesters moeten we spreken n -
over 1650 bij brandmelding dadelijk op
komen met een witten houten stok, 7 Z voel
lang, aan het boveneinde beschilciera met
vlammen en het stadswapen. Dit telken van
waardigheid heeft zich tot o-p het ein<",- van
de vorige eeuw kunnen handhaven X<de
taat der brandmeesters behoort o.a. het jaar
lijks houden van een brandschouw. Vergezeld
van een klerk ter secretarie en een gerechts
bode ging de brandmeester, in tegenwoorc ig-
hed der emmermakers, ter inspect: zijn v.
do>r Voor de orde op het terrein
brmd zorgt de burgerwacht „tot w-ienJ- v r
onnut volck ende uyttingh van den
W:e wegbleef, kreeg 3.boete.
Er rilselt nic lav»n.-
In deze brandweer-organisatie bei - nic
leren te ritselen omstreeks 1654. 1 du
vindt een zekere Daniël Stalpert,
milige stadsarchitect en brandmees 1-cr
Amsterdam, een brandspuit uit, welke de.
tijds voor een groote verbetering gold. Dit
wes de voorlooper van de^spuit va:- Jan
de- Heyden. Het werktuig beston
groote koperen ketel geplaatst op e
slee, waarvoor twee paarden gespa
ren. In dien ketel moest het wate
gegoten met brandemmers, welke o, a-v ic
manier van hand tot hand werde
Een pomp met lange slingers, waa
mannen werkten,deed het water door
koperen pijp omhoogspuiten. Op den -
stonu een pijpgast, die trachtte den sir.
juiste richting te geven. Men had aair,
lijk met dit apparaat nogal succes,
stad Amsterdam besloot er een a
te schaffen. In 1670 had men ir. de
60 r an deze spuiten in gebruik, I
gai er de voorkeur aan af te v/achl
Want op den duur voldeden deze
spuiten niet. Ze werkten nl. zeer onge
regeld, doordat de watertoevoer met de
emmers onvoldoende was Zoo kreeg men
een telkens afgebroken straal, waar nog
bijkwam, dat de straalpijp maar in
eiikele richtingen gebruikt kon worden.
Bij elk neerdrukken van den zuiger
iu eg de straalpijp een schok, schoot uit
de goede richting, en voor de spuitgast
de straal weer op het vuur had gericht,
va; het water al weer op, zonder
doel getroffen te hebben.
De victorie van de brandspuit.
Dan komt Jan van der Heyden met zijn
u: - vernuftige als eenvoudige vinding: de
slangbra-ndspuit Reeds eerder had hij
naam gemaakt als uitvinder. Van hem is
immers ook de straatlantaarn afkomstig, die
in 1669 voor het eerst te Amsterdam werd
ngevoerd. Schilder van beroep, kreeg de
techniek hem te pakken, en samen- met zijn
broer Nicolaas, die. landmeter van beroep was,
Ie hij er in een spuit uit te vinden,
i - 1c n en licht was, en zonder paarden,
dooi .k-oo.ts 5 of zes ménnen spoedig ter
plaatst den brand kon worden gebracht,
uo:-rc el van deze spuit was, dat ze van
een en perspomp was voorzien, zoodat
rvai c afgebroken straal kreeg De vroe-
e omslag van in rijen geschaard volk was
nic- meer noodig. En vooral van belang
v s, dat degene, die de pijp hanteerde, vol
umen meester was van de richting, welke hij
an den straal wilde geven. Dit was mogelijk,
doordat var. der Heyden de koperen spuit
vervèrgen had door buigbare, uit leder of
dik zeildoek gemaakte buizen, waaraan zij
den naam van slangen gaven, welke lang ge
noeg waren om overal gébracht te worden,
waar me e hebben wilde. Van der Heyden
kreeg in 1677 octrooi op zijn uitvinding. Op
een bord ir het voorhuis van zijn woning,
welke hij 1681 in de Koestraat te Amster
dam betrok, liet hij schilderen:
„Geen brand zo groot of fel of snel in 't
overhaalen
Dif. 't machtig slangennat niet vaardig
uit kan maaien".
In 1690 gaf van der Heyden zijn beroemde
Spui bock uit, waaraan ook zijn zoon Jan
medewerkte.
Gebruik von electric it
doer land- en uinbi
De toenemende schaarsch
producten (petroleum, !x-nz:
ernst..; vree zon, dat ia. n
ter op de l d- er tu'
voldoe.::!o petroleum voor
stallen en schuren, alsook on
leum, benzine of gasolie, bes-
als bi. du.- voer ne r:
Belanghebbenden worden
nerd a
lijk tijdig van ander: hel
De resultaten van zijn methode.
Zed- -eer. Jan van der Heyden heeft het
hee eite gekost zijn tijdgenooten van
het nut van zijn uitvinding te overtuigen. De
eerste aal, dat zijn brandspuit dienst deed,
:>ij een zwaren brand in Amsterdam,
welke ontstaan was in de oude Admiraliteits-
nen in de Vinkenbuurt. Dat was op 12
Januari 1673. De in functie zijnde brand-
mec-'érs w den Jan van der Heyden geen
ka; geven, ,,'t Is nu geen tijd om nieuwe
din x -proeven", zeiden zij. Maar Jan
h:ek'. er nam aan, toen de brand op het
hevigst woelde, de nog over eind staande
loodsen te redden.
„Dat is onmogelijk!" riep men eensgezind
uit. II het onmogelijke gebeurde. Niet
allee-:; he uur in de^ loodsen werd gebluscht,
maar ooi: a het brandend puin van de lijn
banen.
Dit .rosultoat gaf den doorslag. Jan van der
Hoy hue gewonnen. En daarmee brak een
nieuwe i M aan in de organisatie van het
brandblusch' ezen. Moest men vroeger alle
krachten in -annen om uitbreiding van den
brand tc- - erkomen, thans kon men den
vijand op zr i eigen terrein gaan bekampen.
Misten kor men al dien omslag van haken,
ho'iv.-'cle, 'are natte zeilen, ladders, brand
en T.ers r «1 die woelende schare zenuw-
ac .e chen, die elkaar meer in den
an behulpzaam waren bij het
bi'---sehc i goed gerichte waterstraal deed
n lie natte zeilen en tallooze em-
-orpjej
zichzelf
Tci kele cijfers, die
sp' de uitvinding van Jan van aer
Kt eg de jaarlijksche brandschade
- 340,000 gemiddeld. Na de
u: .vine u ?hts 3670. Is het wonder dat
mor 'lo: vinder zal blijven huldigen als
de van het nieuwe en nog steeds
r e. oleken systeem van brandblus-
Op art 1T12 stierf Jan van der Hey-
iud. Bij de 200-jarige herden-
a - terfdag op 28 Maart 1912, werd
achtenis in het gebouw, waar
- vs. v. o 'den woonde, een gedenksteen
voor ui i ïuld.
Rotterdam olgde het voorbeeld van Am-
sterdari; Mei 1923, toen in den gevel
•a ere Reservespuithuis aan het
Groote in een bronzen borstbeeld van
a u ui' n-' werd onthuld, ter herinnering
mg toen 250 jaar geleden.
artikel' stond in ons blad van
Dinsdag 5 November hoopt de eerevoor-
zylter van n Ned. Chr. Textielarbeidersbond
„Uwu c" en leeftijd der zeer sterken te
hereiken. Naar het Textielarbeidersblad in
éen artiktl hierover meedeelt, blijft hij zich
in een góede gezondheid verheugen en volgt
hij r eeds r c belangstelling het werk der
organisatie.
Tiery alen an jaren heeft de heer Verveld,
een ere; oudste ba urekers in de christelijke
u'cbe-.vozing, veel arbeid daarvoor verricht
en ei- c-en vooraanstaande plaats ingenomen.
Men behoeft zie zegt het genoemde
biad ce x-stancen "an vóór 50 iaar terug
maar in te denken. Hoe was het toen?
C-rcote v ie keur en rechteloosheid op het
terrein van den arbeid. Een aan invloed win
nende arbeidersbeweging, die stond onder
socialistisclven of eigenlijk - anarchisfischen
invloed. Vooral in Twente en met name in
Enschede was dat het geval.
Juist daar bleek in de practijk de verder
felijke invloed van de oepassing der klassen-
strijdtheorie. Sterker n veelal elders bleek
ook hier de noodzaak van organisatie naar
eigen beginsel voor de christelijke vak
organisatie.
in April 1396 werd Christelijke Textiel-
artxi'-: v. -ond „Unites" opgericht, waarvan
a u H. Verveld voorzitter werd en dat
gedurende een kwarteeuw bleef. Hij was dfe
cvrsle vrijgestelde der christelijke vakbewe
ging. Als zoodanig werd hij 4 Juni 1900 bij
..Unitas aangeste i en bleef dit tot eind
September 192c
„Urntas" had ui Twente, het brandpunt van
strji en actie, eer: zeer moeilijke taak. Daar-
t'ij i'-ir.d Verveld in het voorste gelid en op
«ien mees: verantwoordelijken post. Hij had
echter de gave met kalmte en vastberadenheid
cp net s g—celdr doei aan te sturen.
Veel, te;:- veel, heef'. „Unitas", heeft heel
de christelijke vakbeweging aan Verveld te
d?.- hen. Tot in hoogen ouderdom mag hij nu
er ge mi ge van r.j.n, God rijken zegen op
cL werk heeft willen geven.
Vervanging van aardolie
producten
i te
rzien.
Indiei daartoe gelegen.'
dient h t daarom aanbeve
zich te laten aansluiten op
net. Wc dit niet mogel'.u.
gebruik van carbid, welk r
in yoïdoende xxutt
ëit of carbid
)uwbedrijver\
aan aardolie-
gasolie) doet
omenden win-
bedrijven niet
arlichting van
Idoende petro-
kbaar zal zijn
krachtinstal-
rhalve herin-
ch zoo moge
krachtbron-
bestaat ver-
e overwegen
t electrische
wordt het
in ons land
aangeraden.
De aanlanding in i et astbosch
RECHTBANK TE BREDA
Op den I v v a het vorig
jaar werd het Mastbosch te Breda het
6-jarig dochter:}-; ver. aldaar, dat
met haar x. aan het - was. door
een man meegelokt l Het werd
later in eer kreupeiboschje - Dn in zoo'n
ernstigen toesu=J .-zeeskundrgen
hulp moest or-
Hoewel d.re k door de
politie werd :r.z et worden
gevonden. E -steerde de
politie te I zekeren
A S-, verdacht cv: ao 5 ten na-
deele van zijn ie bracht
plotseling de op'. n. b - enrc.-.. émd.
A S: bleek Donder
dagmorgen hef A. S., tl;. letineerd,
terecht gesta: cding als
voor bovengen ouu ae.-i dic-L-'.al. -eeds ir.
zyn jeugd to. chikking
van de regeering .erd met
gesloten deuren ',d.
De officier v 1 „end van
het psychiatri rechts
vervolging, pi i'. innigen-
gesticht en zij. va
regeering gerequireerd.
De rechtbank cal op l-l mbt-r vonnis
wijzen.
Rangen en graden in den
Opbouwdienst
Bij besluit van den secretaris-gene
raal van het departement van alge-
meene zaken jzijn de rangen en
graden van den Opbouwdienst vast
gesteld.
Er zijn blijkens dit besluit drie
soorten kader: hooger kader, midden
kader en lager kader.
Het hoogere kader kent vier
rangen: commandant, kolonel,
hoofdleider en leider.
Het middenkader heelt drie
rangen hopman, onderhop
man en ad spirant-hopman.
Het lagere kader heeft eveneens
drie rangen: ho o f do.p zich t er, op
zichter en werkmeester.
Voorts is er nog de rang van voor-
rkef,
Als we deze rangen en graden ver
gelijken met die bij de vroegere land
en zeemacht historisch is er alle aan
leiding voor een dergelijke vergelijking
zien we, dat het hoogere kader op
één lijn staat, wat den commandant
betreft met opper- of vlagofficier en
wat de overige rangen aangaat met
hoofdofficieren; de benaming kolonel
kan men zien als eeq herinnering aan
den militairen rang van dien naam.
Het middenkader staat kennelijk op
één lijn met de subalterne officieren en
het lagere kader met de onderofficieren.
De voorman zal zijn voorganger wel
kunnen zien in den korporaal.
De graden gezel en werker zijn te
vergelijken met de verschillende klassen
van soldaten en matrozen. Ten aanzien
van dit personeel werd vroeger, even
als in het bovenvermelde besluit ook
gesproken van den „stand" van
soldaat
Over aanspreektitels is van
officieele zijde nog niet gepubliceerd.
MOTORBRANDSTOF
November vijfde dislributieperiode
Het departement van handel, nijverheid en
scheepvaart deelt in overleg met het departe
ment van waterstaat mede, dat als 5de distri
butieperiode voor motorbrandstof wordt aan
gewezen het tijdvak van 1 tot en met 30
November.
Als gevolg hiervan zullen wederverkoopers
de voor November ontworpen coupons met
paarsen opdruk op grijzen ondergrond, be
vestigd aan con op lichtgrijzen ondergrond
gedrukte vergunning, waarop o.m. in paarse
kleur het cijfer 5 voorkomt, gedurende deze
periode mogen accepteeren.
Kerk en Zending
M. J. Top, hp. te Zeist.
GEREF. KERKEN
Bedankt: voor Grootegast, A Bos te Hoo-
gersmilde.
EVANGELISATIE
Benoemd tot voorganger bij de Ned. Herv.
Evangelisatie te Blesse J. Vink, godsdienst
onderwijzer te Gorredyk; te Gorredijk S. S.
Visser te Noordwolde en te Munnekeburen
J. de Vries te Heerenveen.
AFSCHEID EN INTREDE.
Na des morgens bevestigd te zijn door ds.
K. van de Pol van 's-Gravenhage, met
een predikatie over 2, Kon. 4:42 1. w. deed
Zondag j.l. ds. H. Talsma, gekomen van
Neder-Langbroek, zijn intrede bij de Ned.
Herv. gemeente Wierden sprekende naar aan
leiding van Jes. 6 5a.
De nieuwe leeraar werd toegesproken door
ds. A. van Willigen van Rijssen, con
sulent
NOODLIJDENDE ZENDINGEN
De Amerikaansche afdeeling van den
Intern. Zendingsraad meldt dat de Ameri
kaansche Christenen in den tijd van Nov. '39
Aug. '40 voor den zendingsarbeid in China,
India, Japan, Madagaskar, Ned. Indië en voor
verschillende deelen van Afrika, een bedrag
van 107,000 Dollar hebben opgebracht
Deze bijdragen werden ontvangen voor de
Zending van alle landen, die in den oorlog
betrokken zijn geraakt.
Ook in Groot-Britannië zijn groote
voor de zendingsarbeid van de Skandinavische
landen opgebracht Geen appèl van een nood
lijdende zending is tot nü toe onbeantwoord
gebleven. De nood is echter groeiende en om
die te overwinnen is nu in de Vereen. Staten
een oproep gepubliceerd om te komen tot een
speciaal fonds ten gunste van de noodlijdende
zendingen.
n het interieur van Hollendsche Volks
dat te Amsterdam geopend is in het
_..«sg op den hoek van de Handboogsteeg
(Foto Pax-HoHondJ
TRAN5P0RJBANDEN
DRIJFWERKEN DRAAGROLLEN
Iv I6R0NINGEN
ERHARDT DEKKERS
Reeders en Cargadoors
ROTTERDAM
Heerengracht 475 Amsterdam G
Vraagt tarieven voor
LEVENSVERZEKERING
LIJFRENTEN PENSIOENEN
BEROEPBAAR VERKLAARD
Door het Prov. kerkbestuur van Gelderland
werden, tot de Evangeliebediening in de Ned.
Herv. Kerk toegelaten de heeren K. A. O s-
kam, cand. van de Utrechtsche Universiteit
en G. Colenbrander, candidaat van de
Univ. te Groningen, te Winterswijk.
HULPPREDIKER
Voor den arbeid der Ned. Herv. Kerk te
Spaarndam is tot hulpprediker benoemd
cand. K. A. Oskam, te Utrecht
LUTHERSCHE PREDIKANTEN-
VEREENIGING
De rechtszinnige Luthersche predikanten
hebben te Amsterdam vergaderd onder
leiding van ds. H. J. Jaanus te Rotterdam.
De voorzitter opende de vergadering met een
toespraak over het woord „zoekt eerst het
rijk Gods". Daarna hield ds. W. J. Kooi
man een referaat getiteld: „Antwoord aan
dr. Boendermaker". Het betrof een antwoord
op een rondschrijven, dat dr. Boendermaker
aan de Luthersche predikanten deed toe
komen. Ds. Kooiman gaf zijn antwoord aan
de hand van het oude formulierenboek der
Evangelisch Luthersche kerk, uitgaande van
de stelling, dat de liturgie een populaire
dogmatiek is en dat ook in de gemeente voor
zoover zij dogmatisch besef heeft, de inhoud
van de formulieren meer levend is, dan men
soms zou vermoeden. De volgende punten
werden door spreker behandeld, waarbij hij
telkens een passus uit een der formulieren
3. verhouding van God en mensch in de leer
der verzoening en der rechtvaardiging; 4.
zonde en genade; 5. wet en evangelie; 6.
beteekenis van Doop en Avondmaal; 7. op
vatting van het ambt. pp dit referaat volgde
een uitvoerige bespreking.
In de middagvergadering hield zendeling
W. L. Steinhart een lezing over „de
kerk in het licht der zending", welke met
groote aandacht werd aangehoord en even
eens tot een levendige nabespreking aan
leiding gaf. Ds. De Wit eindigde de verga*
dering met dankgebed.
Door toevallige omstandigheden is de stu
deerkamer van den predikant weer even in
het middelpunt van de belangstelling komen
te staan. Bij de brandstoffendistributie nl.
werden formulieren uitgereikt voor speciale
vertrekken, als b.v. leskamers van leeraren
en spreekkamers van doctoren. Vele predikan
ten meenden, dat ook hun studeerkamer in
aanmerking kwam voor een extra rantsoen.
Op sommige plaatsen echter is de aanvraag
om dit rantsoen afgewezen. Wij meenen dat
degenen, die deze beslissing namen, niet we
ten wat de studeerkamer van een predikant
voor beteekenis heeft, Het lijkt zoo, als men
dien naam hoort, alsof dit vertrek uitsluitend
wordt gebezigd door den predikant om zich
in zijn studieboeken te verdiepen. Men moest
eens weten, hoe weinig tijd er voor menig
predikant voor stsudie overschiet. En hoe
belangstellender een gemeente is, en hoe druk
ker de werkkring van den pastor, hoe belang
rijker die studeerkamer wordt. Niet als stu
deerkamer, maar als spreekkamer. Hoevelen
zijn er, vooral in dezen tijd, die wel eens met
den dominéé willen spreken. Niet over hun
financieelen nood, maar werkelijk over hun
zielenood. Dan kan men toch zoo iemand niet
ontvangen in de huiskamer. Dan moet er een
gesprek plaats vinden „onder vier oogen". En
natuurlijk gaat men dan naar de studeer
kamer. Daar komt nog bij, dat een predikap-
tengezin toch recht heeft op een vrije huis
kamer. Stel U voor, dat de dokter al zijn
patiënten niet in de spreekkamer, maar in
de huiskamer binnenliet - Zoo komen er dage
lijks aan een pastorie de velen, die ook op
kerkelijk-administratief gebied attestaties,
doopbewijzen enz. noodig hebben. Als 't goed
zal zijn, moet een predikant zijn studeerkamer
te allen tijde tot zijn beschikking hebben. De
Commissie, die dus een extra brandstoffen-
rantsoen afwijst voor dit voor een kerkelijke
gemeente zoo belangrijk vertrek, geeft blijk
geen begrip te hebben van den geestelijken
arbeid van den dominé aldus ds. PCanne-
gieter in „Nieuw Leven".
DE PROT. KERKEN IN BELGIfi
In de „Oecumenische Berichten" lezen wij,
dat de kerkelijke mededeelingen uit België
over het algemeen gunstig luiden. De gemeen
ten, die door den oorlog uiteengeslagen waren
zijn spoedig weer yerzameld. Het grootste
deel van hen, die naar Frankrijk geëvacueerd
waren is weer teruggekeerd. De kerk van
Namen is verwoest, maar de overheid heeft
aan de protestanten een zaal voor de gods
dienstoefeningen beschikbaar gesteld. Bijna
alle predikanten zijn op hun post. De Gods
dienstoefeningen vinden overal weer plaats.
Uit de in getal grootste kerk te Brussel-Bel-
liard wordt bericht dat het geestelijk leven
door de gebeurtenissen verlevendigd is en de
gemeenschap versterkt. Het aantal deelnemers
aan de laatste Avondmaalsviering was opval
lend groot. Groote zorg biedt de financieele
situatie; van de 6 landen die het werk van de
protestantsche zendingskerk in België steun
den, is alleen Zwitserland voor den oorlog
gespaard gebleven en in staat om te helpen.