jCrittsdjr ïouraut
-u
Dagelijks verschijnend Nieuwsblad voor Leiden en Omstreken
- Jinnementsprijs
1 per 3 maanden In Leiden en in plaatsen
I waar een agentschap gevestigd is 2.35
>Dfc per week 18 ct Losse nummers 5 ct
Alle» bij vooruitbetaling,
-medi
Irertentiepnjzen:
22 H ct per rege! Ingezonden Mede-
deelingen té ct per regel Minimum
ft regels Bewijsnummer 5 ct Bij cob-
tract belangrijke korting
hen
Bar. Redactie en Administratie:
BREESTRAAT 123. LEIDEN.
Telefoon 22710
(Na 6 uur 23166).
Postbox 2a Postrek. 58934.
Bijdragen van medewerkers, Ingezet»,
den stukken aan de Red
No. 62 5
WOENSDAG 30 OCTOBER 1940
21e Jaargang
Hervormingsdag
-ocrow Hervormingsdag van 1940 breekt aan
en ii tijdsgewricht, dat in felle bewogenheid
het middelpunt der herdenking ver
Dat wil zeggen: naar het uiterlijke,
jen kan 1940 niet belangrijker zijn dan
want al is de wereldgeschiedenis een
van gebeurtenissen, gericht op de eind-
i [inning van Christus, de geschiedenis der
'C is meer; zij is en blijft de s p i 1 der ge-
missen met en buiten haar, totdat haar
iïng gekomen en het hemel en aarde
nnend einddoel bereikt is: Christus
Nedï de op de wolken, het beSin en het einde,
ste en de laatste.
den weg paar dit einddoel is 1517 een
,.ai kerkelijk jaar geweest van eeuwen ver
,c^0 den invloed. Hoewel de grondbeteekenis
slnst ervorming is toegespitst in den naam
.uther, die in Duitschland begon zijn
voren te trekken, reikt de draagwijdte
aar gevolgen ver over zijn geloofsdaad
en dat niet alleen in kerkelijk opzicht,
mogen wij,ook in ons land nooit doen
hfcgen den inzet van zijn werk, door Luther
oo duidelijk omschreven: „Als het Evan-
'd voord maar zuiver door ons bewaard
en wil bet liefhebben en in waarde
Jen, dan behoeven wij niet te twijfelen,
h® Ihrisius by ons en met ons is, al zou
v |feste overkomen". Van dat F«-*ngelie-
ijn i was en blijft het £r'*®'num: „Wij zijn
tscl ordeel, dat d* "i^ch door het geloof
rige itvaardv»' wordt, zonder de werken der
■11e
is voor ons door de problemen van
tijd benarde hart, bijna onmogelijk,
gewicht der gebeurtenissen lichter te
:n dan dat van het jenseits, waarin ze
joelstelling vinden. De mensch ziet aan
iroor oogen is, en wy durven niet ont-
pi, dat ook de geloóvige van onze dagen
van de zichtbare dingen moet 1 o s -
uren, wil hij het evenwicht in geest
noed bewaren. Hoe het ga, God regeert,
lidt zyn herhaald troostwoord, maar hij
ted^Jmet ontsteltenis, dat het geweld den
dingen beheerscht, en hy bukt aog-
een machtsopenbaring, die de pijlers
imenleving in al haar geledingen doet
Iden. Pas wanneer hij, gelijk Luther op
naar Worms, zich van alle menschelijke
UWywegingen losmaakt en „zooveel duiv.els
pannen op de daken" uitdaagt, kan hij het
grooten Hervormer nazeggen: „Hier sta
ik ka» niet anders, God helpe mij!"
n de branding dezer dagen staat de Kerk
dit rai van haar uiterste inspanning
jvschen. Niet, dat de uitkomst onzeker is of
i^jjr fiasfaan op het spel staat. Daartegen is
J Fjpjwaarborgd in de overwinning van haar
Tofd, Jezus Christus, die Zijn gemeente
iwt naar het gemaakt bestek en met dien
ie H» °°k at zouden er zichtbare gedeelten
[scR voortgaat tot den tijd der volmaking.
vJp was in een andere oven der beproeving,
ei$n Luther gekomen is. Maar o^k hij
teruggeworpen op de laatste schans en
veperste dezer wereld heeft hem gedreven
jyjSn engte, waaruit hij slechts met zich-
e Kjleen en beladen met zijn zondenpak,
jgpntkcmen. Toen heeft hij of juister:
hij gegrepen door Hem, die voor 1517
anderen uitweg biedt dan voor 1940:
niet, geloof alleenlijk". In dit, zich
berekening maar ook van elk steun-
nakend geloof heeft Luther het ge-
de machtigsten van zijn tijd onder de
te komen en hun te zeggen, wat God
dit doende, heeft hy voor de eeuwen
herhaald, wat andere geloofshelden
eeuwen vóór hem hebben gesproken in
van Christus-Triomfator, die tege-
os-Consolator is.
g tusschen hen, die door het ge
il e e n leven en Hem, die om dit moge-
maken het alleen volbracht heeft,
mogelijk. Tegenwoordige (vreeselijke!)
■ai noch toekomende (nóg vreeselyker!)
jen kunnen dit. Dood noch leven kan het.
troost ons dan 31 October bovenmate. En
S nog Luther's Verlosser, die ons hervor-
kan èn wil èn zal tot de volkomen uit-
St, zelfs by het naderen van den dood.
alle roem uitgesloten zij.
wo(een vaste burcht is onze God!
leU
biei
ndbtn;
Gevaarlijk spel
jiolitie te Naarden heeft twintig school-
ns, van wie de oudste 14 jaar is, aan-
den, omdat zij een zeer gevaarlijk
ga itje speelden. De jongens vertoefden ir
^Tideraardsche gangen van een fort en
sen met wapens, welke zij hadden ge
en, o.a. sabels, traangasprojectielen, sein
"en en busjes trotyL Een der jongens
a jzelf een landmijn vervaardigd, welke tol
iffing werd gebracht en een groot gat
wallen sloeg.
een der gangen werden eenige knaper
Jloten en met traangasprojectielen be-
t, waardoor de gevangenen het bewust
^fierloren. Eerst buiten kwamen ze weei
in verhaal.
politie onderzoekt door wiens nalatig-
de knapen aan het gevaarlijke speelgoed
j uc Knapen
gekomen.
CEN POSTWISSELVERVALSCHER
termiddag is te Alphen
'isselvervalscher aangèhucuc, n. n.
istl üdaar gelegerd soldaat bij den Opbouw-
t die zich zelf uit Haarlem onder
bad hij
gei iderd in f 14 De vervalsching was vrij
ontpdig geschied, zoodat de ambtenaar aan
aket onmiddellijk argwaan kreeg Hij
nan aan de praat ie houden terwijl een col-
de politie waarschuwde. Deze arresteerde
jpan.-iie aanvankelük ontkende, doch spoe-
- por de mand viel. Hij zou Donderdag naar
hekfchland vertrekken en meende voordien
jjjd slag te kunnen slaan Hij zal thans
Ikking
i de ju.titie worden gesteld.
't Oude verhaal, do
31 OCTOBER 1517
Er zijn verha'f eindeloos gerept-.eerd
worden en niet» van hu' frischbeid
verliezen.
Zoo is 't op geheel e n wijze r. et 't Kerst-,
Paasch- en Pinkster* v ogehe, dat we elk jaar
weer opslaan, on -is weer ontroert en
ook nieuwe scho mien toont
Maar zoo is 't -k, zij 't n geheel anderen
zin, met menig er'naal uit de Kerk- en
Vaderlandsche historie.
Morgen is 't 3".. October, Hervormingsdag.
Dan is 't 423 jaar geleden, dat Dr. Maarten
Luther zijn 95 stellingen insloeg - in de slot
kapel van Wittenberg
Men heeft wel eens opgemerkt dat er
Luthers veelbewogen leven wel dagen "Lm
aan te wijzen, voor de Kerkhervorming van
veel meer beteekems dan 31 October ';517.
En dat is ontegenzeggelijk waar. We den
ken aan 10 December 1520, toen hij de pau
selijke bul verbrandde: ran 16 April 1521, toen
hij stond voor den Rijksdag te Worms.
Maar terwijl op g roemde dagen er -«ie
mand aan denkt w? meer daD vier eeuwen
geleden plaats greep, toeven op 31 October
vele millioenrn in den geest te Wittenberg en
klinkt over?' 't onsterfelijk lied „Een
burcht is mze God
Toch -- Luther heeft op dien hlstorischen
dag vóT Allerheiligen 1517 er n-. aan ge
dacht met de Rooms che Kerk te breken. De
uitsj
NUTROGEN
KRACHTVOEDSEl
Voor jonge en
aanstaande
moeders
nas>aard«u'i MOUT,
MELK, E'ERIN. CACAO,
Pftosphot en Kalk.
Ovftrv ïi'krllftbaai
Pe» 'u Kg. bus '0.93
Kg bus '1.80
NIUTRICIA
IOETE5MEE9
doode.
Tettel: „koopt
en hun zielen stijgen
hemel", had zijn verontwaardiging gaande
gemaakt. Toen zijn pr< t bij oen Po
vruchteloos bleek, r rn. h j zich voor
'topenbaar te waarschuwen tegen de mis
bruiken, die de kerk '.aren binnengeslop'
'tFeit dat hij zijn stellingen n 't la tij n
schreef, bewijst echter doende, dat hij er
niet aan dacht het ge >ne :>lk in zfjo pro
test te betrekken.
Wanneer wy Lutht
aandachtig nalezen.
dachten, die ons erg „r om V' aandoer De
vergeving die .alleei God schenker, kan,
bindt hij aan het zich gehoorzaam 'hikken
onder den priester. Luide prijst hij cit liefde
volle macht van den biechtvader; net vage
vuur loochent hij niet.
Neen, een ander doel dan tegen misbrui
ken te waarschuwen had Luther niet- Maar
God heeft de daad van dezen eenvoudiger)
monnik willen gebruiker om Zijr. Kerk wak
ker te schudden. Door haar gevolgen is
deze daad van Luther beslissend geworden.
Op 31 October 1517 .v e Dr. M. .en
Luther nog lang de man niet J e vie- iaar
later de machtige woorden spreken zou: „Hier
sta ik, ik kan niet anders. God helpe m'.i
Maar toch was er in 't !ev ;.r -an den 34-
jarigen monnik reeds veel feoeurd, v.*-j door
God hem gereed maakte
eenige levenstaak: de in diepe zonde, ge
vallen Kerk tot reformatie te br;ngen.
Op 10 November 1483 te Eisleben geboren,
studeerde Luther te Erfu«>, Waar hij
Augustijner monnik werd. Hij studeerde^
rechten en beloofde veel voor de toekomst.
Volks-evongelisotie
In v n t'Tj.i Oude Paden' bepleit de
bekende au<wtr I's J. J. K nap tc Groningen
cc opnehtine nor ruik^-Evangelisatie. Hij'
zich af, bei in de fegenwourdigen
h-'cheuik;.) iiwaar .duizenden den v/eg
duor het n Dijslei geworden zijn, niet
tiadzaanj zou zijn, dat de Kerk zelve den
i&n een Volksevangelisatie, die'er
op pp.-icM n 'der wej "is tè
m; -.en, en pi to dot om ze oor het
eerst of opr.icu onder Christus'-hci'dersstaf
te brengen.
Eerst Zouden .n de orde motten komen
•er gro 'c en middelgrootc- teden. Het is
Dr. M Luther. bekend, dat het plattelatd v;el niet onberoerd
1 blijft bij den vaa astl:erstening, die
God. Toen zong hij tlied van zijn verlossing* I door de volken gaat, maar er toch minder
ut mijne fer ehtlgheid en ik beu schade dooi lijdt dan de groote steden, die niet
U '-e zon oo ovefzicbtelijk zijn als de dorpen, waar de
J>ai v ,s 't voorspel va- 31 October 15if. J Predikant zoo goed als ieder in zijn doen en
Luther was 30 jaar oud, toen 't licht eer I laten, ok in zijn zorgen en nooden kent.
ger zijn donke e zie t-L En dat 1::M „In elk jevai zou er reeds veel gewonnen
heeft hem verkwikt bemoedigd en gester-:t zUn, indien onc'er het protectoraat der Ke>*:{
hee; zi.i verder le en. 1 »n die steden stoottroepen in geestelijke n zin
Dat licht is hem bijgebleven tot Februari gevormd werden om een heiligen oorlog aan
1546. toen hij op 63-jarige: leeflijd In zijn j te binden met den geest van vervreemding en
Heilaoo ontsliep. i afval, van onverschilligheid en droeve on-
En heel zijn leven en werken heef. hfj saam- kunne, en dien strijd te voeren met
aangrijpend gebed, waarmee hij
Foto Archief.) i
dén dteiQpelHMH
schreed: „O mijn hemelsche Vader, God en
Vader' van onzen Heer Jezus Christus. God
aller vertroosting, ik dank U, dat Gij mij
Uwen lieven Zoon Jezus Christu: neb- gc-
openbaa-d, in wier. ik geloofd, dien ik ge
predikt en beleden heb, dien ik moe'-' lieven
en loven, welken de paus en alle gocideloozen
te schan t maken, -*ervolgen en teiaateren.
Ik bid Heere Jezus Christus, laat mijne
ziel U b "ojen zyn. C hemelsche Vader, hoe
wel ik d lichaam verlaten en uit
weggeruk f
tans en h«
zal blijven en dat niemand my uit
den kan rukken.."
Oeconomische vraagstukken
nieuwe Europa"
in
het
Een lezing van commissaris-
generaal dr. Fischböck
Voor een zeer talryk gehoor waaronder zich
tal van vooraanstaande figuren zoowel van
de zijde der Duitsche alsmede der Nederignd-
sche autoriteiten bevondën, heeft dr. Hans
Eischböck, commissaris-generaal vooi finan
ciën en oeconomische zaken, gistermiddag in
Pulchri Studio te 's-Gravenhage voor leden en
genoodigden van de Maatschappij voor
handel en n ij verheid een lezing ge
houden, getiteld: Oeconomische vraagstukken
in het nieuwe Europa.
Hij merkte op, dat de oeconomische
theorieën van het nationaal-socialisme vroeger
in de historie van andere volken reeds naar
voren zijn gekomen. Als voorbeeld noemde
hij de denkbeelden van president Roosevelt.
Algemeen nut boven
persoonlijk belang
Als voornaamste beginsel van het nationaal-
socialistische denken verkondigde spr. de
stelling, dat het algemeene nut boven per
soonlijke belangen moet worden gesteld. Deze
stelling komt geheel en al overeen met de
principieele formuleeringen van de politieke
partijen gedurende de laatste jaren in vele
landen.
Het nationaal socialisme stelt zich tot taak
zich dit feit helder en duidelijk voor oogen te
houden en dit principe consequent ten uit
voer te leggen.
Het liberalisme is thans geen na te streven
ideaal meer. Thans dienen bepaalde overheids-
maatregelèn te worden genomen als waarborg
voor een ongehinderd functionneeren van he'
Zwaard des Geestes, d.L Gods Woord.
„Is de vorming van stoottroepen echter
mogelijk? Zijn er leidende krachten voor te
vinden, bekwaam voor het brengen van bet
Evangelie op bevattelijke, hartelijke wijze"
Men kan toch lede. die eenigen rust ar:
Evangeliseert- he "t, maar niet zoo aan eer bedrijfsleven.
.-.-beid zetten? In een vrijere volkshuishouding moet de
or: V lor, dat zulke mannen In d particuliere eigendom gewaarborgd blijven.
dig o'nsts-.riig. eden siaan wachten om Daarnaast echter blijft de noodzakelijkheid
.ol dien arbe d oep te worde: Ja, dat bestaan, dat de staat door middel van wetien
er eé:< ia--... t :u der kerk te- - en verordeningen de onderlinge betrekkingen
oo ge'ost zou women. Hoeveel candid en "egelt.
Aan de spits van de volkshuishouding moei
ik by U eeuwig kvensmarkt staar, omdat zij geen standplaats geheel en al de leus worden gesteld het
De Winterhulp-Nederland
arbeid
De invloed van den oorlog
(Foto ATchlef
Zijn jeugdleven werd echter verdonkerd door
angst voor Gods gericht ln de kloosterzaal
klaagde hij: „Ach, mijn zonden, mijn zonden,
mijn zonden!" Een oudere monnik troosf'e
hem toen met de belijdenis: „Ik geloof de
vergeving der zonden". Een Johan von
Staupitz sprak 't gedenkwaardige woord:
„Mijn zoon, ge moet God zoeken niet in zijn
eeuwig raadsbesluit maar in de wonden van
Christus."
Te Wittenberg hoogleeraar geworden, hield
Luther voorlezingen voor zijn studenten over
de „Gerechtigheid Gods". Dat leerstuk werd
voor hem 't groote struikelblok. Onder „de
gerechtigheid Gods verstond hij een straffende
en beloonende gerechtigheid. In plaats van
een goedertieren Vader zag hij niet anders
dan een grimmig Rechter. Naar zijn eigen ge
tuigenis verschrikte hem deze gedachte zóo.
dat hij den Bijbel haatte en God vloekte
Want Gods gerechtigheid eischte wat Luther
niet geven kon.
Maar toen heeft God hem in de afzonde
ring, in de stilte gebracht, zooals Hij altijd
doet met Zijn dienaren, die Hij gereed maakt
voor een groote levenstaak. Op het toren
kamertje van Wittenberg zou hij het -„sola
fide" ontdekken. Dat torenkamertje werd zijn
Pniël. Daar worstelde hij in 't gebed en la?
toen nog eens Romeinen 1 17: „Want de
rechtvaardigheid Gods wordt in hetzelve (het
Evangelie' geopenbaard uit geloof tot geloof
gelijk geschreven is: Maar de rechtvaardige
zal uit het geloof leven."
Door genade mocht hij toen verstaan. De
gerechtigheid Gods is niet de gerechtighe.i
in God, maar de gerechtigheid, die God ui!
genade schenkt Ze wordt „gerechtigheid God
genoemd, omdat ze njet uit ons en onze we
ken is. Hij schenkt ze aan ieder, die in
Christus gelooft.
Ja, toen heeft Maarten Luther verstién
I'ei trotsche gebouw van zijn eigen gerech
tigheid stortte ineen; hij werd zondaar
Het bureau van het Wimerhulpwerk Nider-
land, als directeur-generaal waarvan de heer
C. Piek h> beroemd, wordt gevestigd oer.
den K. fweg no. 7 (het gebouw Aan KX.VL),
in Den Haag.
Het gironummer is 5553 ten name -an
Wir.'orliulp-Nedeitand, den Haag Er :s reeds
een groot' aantal belangrijke Dij dragen vcor
het werk van de winterhulp binnengekomen.
De lieer Piek richt den volgenden oproep
tot de Nederiandsche bevolking:
In mijn hoedanigheid van directeur-gene
raal vau de „Winterhulp Nederland", wend
ik mij tot alle Nederlanders, in het bijzonder
ook tot de overheidsinstanties, kerkgenoot
schappen, partijen, instellingen, veieenigin-
gen en organisaties niet het verzoek om een
drachtig mede te helpen aan deze groote
sociale hulp-actie.
Ik ben mij van den omvang van mijn taak
an de grootte van myn verantwoordelijkheid
bewust en ik besef, dai ik myn opgave slechts
kan volbrengen, indien het geheele Neder
iandsche volk tot samenwerking bereid is.
Vooral ook richt ik mij tot alle Neder
iandsche -. rouwen en meisjes, die hierdoor in
de gelegenheid worden gesteld een haar bh
uitstek passenden arbeid op zich te nemen.
Is er Iets mooiers te bedenken dan in deze
moeilijke tijden den nood zynei medemenschen
te lenigen, zonder daarbij te letten op eenig
onderscne:d in afkomst, persoon of politieke
gezindheid?
Meldt u daarom aan bij de plaatselijke
bureaux van de „Winterhulp Nederland".
Nederlanders, gU kunt tezamen de gedachte
verwezenlijken:
bet- volk.
i,icunnen vinden. Hut hart brandt in ben van er gemeenschap. Het is niet gewenscht
i verlangen om de boodschap van Gods liefde de oogen gesloten te houden voor de totale
ha i itwikkeling van de naties. Restricties in dr
va*ten om 1 aar Christte telden, j opzicht mogen m geen geval een doel betee-
„Kom en zie!" :<enen maar slechts een weg.
Voor hen zelf zou het een zegen zijn- De
zelf zou hun een groote mate van
vijsheid bijbrengen door het perscon-
lyk contact met dwalende, zoekende zielen.
Er zijn echter méér krachten noodig? Zeker,v-;
maar wat zou r tegen zijn leeke-predikerr j
te kiezen, om waarlijk een stoottroep ir 't
leven te roepen. Fiankftjk is er tijdens den
vorlóg in roóriingenieurs, onder
wijzers, boden, zich aan en wer-
ucu na een summier onderzoek gaarne aan
vaard. Amerika volgt op dit oogenblik dat
voorbeeld. Zouden er ook in ons land geen
brandende harten zijn? Menschen, die de
blijde boodschap willen brengen, hetzij door
het gesproker., hetzij door het gezongen
woord? Men denke aan.de evangeliseerende
macht van het lied, zoo veelmaals bewezen.
Waar ligt de eerste grooje stad, die geregeld
zulke samenkomsten belegt? Als elke groote
plaatselijke gemeente voor zich de Visten
helpt dragen, kunnen de stoottroepen straks
'en strijde trekken onder de banier des
Kruises!"
Wat veranderen moge, de Christelijke
scheurkalender met z'jn dagelfjksehe Schrift-
overdenking op de voorzijden van de dag
blaadjes t;, de korte stichtelijke verhalen op
o? achterzijden, blijf» nog altijd en L;- nog in
tal van ge.innen een gast, die men niet graag
mist Onk „Zaadkorrels"
reeds weer voor het jaar 1941 by
Brink er. Co. N.V. te Zulphen verschenen.
Beide ka enders gaar. uit vaa het aloude
Tractaatgenootschap „Filippus". De uitvoe
ring is uits-ekend. Het fraaie schild in kleuren
druk, dnt et n Oo6tep=che herder voorstelt, die
zyn kudde in een onherbergzaam rotsengebien
„aar. --eer stille w teren" geleid heeft, zal eer.
dagelijkiche opwekking :ot geloofsvertrou
wen vormen iets wat in onzen tijd meer
dan ook noodig Ls. Het eenig onderscheid
tusschen deze b:-ide Kalenders is. dat het
schild van de Filippus-kolender van royaler
formaa' is dan dat van de „Zaadkorrels-
kalender".
UIT DE WIERINGERMEER
Tot hulpprediker is benoemd c» heer C.
Jongebo«r, Cand. t.d. H. D., van Gouda,
om, geöurer.d de wintermaanden in ue Wie-
ringürmeer werken, naast den heer C, J.
van do P o 1 V Cand. t. a. H D., lie in per
manenten died») van de N. H. Evangelisatie
in de W.eringettneer is.
De heer Jongëboer heeft zijn arbeid reeds
aangevangen.
Het is vanzelfsprekend, dat in de tegen
woordige periode van oorlog eischen gesteld
•orden, die niet steeds op de juiste wijze
men worden getaxeerd. Dr. Fischböck
legde den nadruk op het feit, dat de bet'rek-
kingën tusschen Nederland en Duitschlahd op
dit oogenblik sterk onder den invloed van
den nog aan den gang zijnden oorlog in het
overige deel van Europa staan en
daarvan afhankelijk zijn. Het belang-
ikste doel van het Duitsche volk, dus
ook van het Duitsche bedrijfsleven, 's
de beëindiging 'van dezen oorlog met suc^
ces De Nederlanders bekijken dit Duitsche
standpunt natuurlijk van een geheel andere
zijde, hetgeen spr zeer goed kan begrijpen.
Dr. Fischböck echter legde met klem den
nadruk op hét feit, dat men ook in Neder-
iana rekening dient te houden met de moei
lijkheden, die het Duitsche bedrijfsleven
ondervindt
De huidige gedirigeerde staathuishoud
kunde beteekent niet dat de overheids
instanties de getroffen restrictie-maatregelen
op menig gebied ook in de toekomst zullen
toe; ':sen. Wij bevinden ons in een over-
gar. «eriode, waarmede men terdege rekening
e houden. In Duitschland, zoo zeide dr.
Fischböck, heeft ondanks den ooriog toch
nog een vrije ontwikkeling van het particu-
- Liere initiatief plaats, hoe onwaarschijnlijk
V ,/'jT i oo:': moge lijken. Als voorbeeld noemde hij
v O- Kct f-ïit Hat Ho cphaorcohto aan ffrnnHoloffan
het feit, dat de schaarschte aan grondstoffen
door de bedrijfsleiders van vele onder
nemingen op vaak ingenieuze wijze wordt
ver angen door nieuwe uitvindingen en pro
cédé De oeconomische structuur'in Duitsch
land ii geheel en al gebaseerd op het feit,
dat de bestaande moeilijkheden met het
inspannen van alle krachten dienen te wor
den overwonnen.
Spr. verklaarde dan ook, en dit werd door
berr. als een tegenstelling genoemd met de
houding van het bedrijfsleven in Nederland,
dat men in Duitschland op het oogenblik niet
vv acht maar tracht de moeilijkheden, welke
zic£ in het productieproces voordoen, te
overwinnen. De Duitsche ondernemer houdt
zich steer weer voor oogen: wat ka.n ik me'
mijn ond'-rneming. met mijn fabriek beginnen
zonder grondstoffen?
Dr. Fiscnböck richtte een dringend appèl
aan d» te Mere van het Nederiandsche bedrijfs
leven, wie-i vertegenwoordigers thans bijeen
waren, zich deze Duitsche opvattingen vyor
oogen te houden. De oplossing van de bestaan
de vraagstukken en problemen binnen net
der van het Nederiandsche bedrijfsleven
Een Engelsche bom op
Den Haag
Een doode en zes gewonden
Het A-N P. meldt*.
Bij eer Engelsehen. bomaanval is gister
avond een bom op een woonwijk le 's-Gra
venhage aan de grens van het Schevening-
sche gedeelte neergekomen, met het gevolg
dat een bejaarde vrouw %verd gedood, ter
wijl zes personen werden gewond. Een woon
huis stortte lp en in de omgeving werden
een aantal ruiten vernield. Door het onmid
dellijk optreden van den geneeskundigen
dienst konden de gekwetsten binnen enkele
minuten ter verpleging naar het ziekenhuis
worden overgebracht Inmiddels waren d^
hulpdiensten van gemeentewerken en van do
luchtbescherming zoomede de politie-brand
weer op de plaats van den bominriag aan
gekomen, waar met koortsachtigen ijver he'
opruimingswerk werd aangevat. De brandwee'-
wist met enkele stralen een in de puinhoop
ontstane brand tijdig te blusschen.
In de diepe duisternis bespraken groepjes i
omwonenden den laffen aanslag en gaven hun
verontwaardiging daarover te kennen. I
GRAFSTEEN Ds. G. VERRIJ j
Zaterdag j.L heeft de officieele overdracht
plaats gehad van de grafsteen op het graf
van Ds. G. Verry aan de familie te Zeist
Namens de Geref- Kerk van Hardenbgrg,
waar wijleh ds. Verrij de laatste 18 jaren van
zyn.levtn heeft gewerkt heeft ds. D. Vreug-
denhil het woord gevoerd, die met dankbaar-
heid gewaagde van het werk, dat zijn voor- j
ganger te Hardenberg heeft verricht De heer
G. Verrij van M ddelharnis dankte namens zijn winkell.r t# Rij5wijk 4t# goor S»i ,ong»te Engels lombard,*,.^ - w
meed en zusters vooi e moo e, - - v,rg op bove-,staar'e geho'ctfi door !>efdadig« madefc Nen
De situatie in Nederland
Dr. Fischböok zette vervolgens uiteen, dat
de dwangpositie van thans door de Kngelsche
blokkade in het leven* is geroepen. De nieuwe
situatie in Europa is niet alleen in politiek
opzicht gegeven, maar ook een gevolg
van de levensruimte, die ontstaan is door de
successen van de Duitsche legers, ln deze we
reld. waar meer dan twee milliard caenschen
wonen, is nog voor velen plaats.
Europa h^eft sedert eeuwen met een zeer
sterke versnippering van verschillende groe-
•pen op het Europeesche continent te kampen
gehad. Een hoogtepunt werd bereikt na het
verdrag van Versailles in 1919.
"Een verbinding van de levensruimte in
Europa met de overige continenten is zeer
goed denkbaar. Als doel van de toekomstige
oeconomische problemen dient het feit onder
oogen te worden gezien, dat de productie s'.erk
rekening moet houden met de allergunstigste
productievoorwaarden, in welk deel der we
reld deze ook moge wezen. Het ter beschik
king stellen van goederen over de geheele
wereld zal met moderne transportmiddelen
dienen te geschieden Dit streven gaat echter
uit van de principieele voorwaarden: rust
en vrede in de wereld. Een ideale
toestand, aldus spr.. zou een wereldpoli-
tie zijn, die de orde en rust in de wereld
zou kunnen handhaven. Deze opvatting
echter is gebleken volkomen onuitvoerbaar
te zijn en dient derhalve thans als verouderd
te worden aangezien.
De toekomst van Het
Nederiandsche bedrijfsleven
Tenslotte kwam dr. Fischböck op de vraag
wat het Nederiandsche bedrijfsleven voor ver
wachtingen kan koesteren Daarbij moet men
een verschil maken tusschen het heden en
de toekomst op langen termijn.
Er is absoluut geen reden aanwezig om
niet aan te nemen, dat de Nederiandsche
levensvoorwaarden geen ruimte in deze
wereld me=r zouden vinden. Nederland
immers vervult hiervoor in hooge ma ie de
technische voorwaarde. Na beëindiging
ran den oorlog kan men een enorme op
leving, vooral in Europa, verwachten en
men kan thans reeds zonder zich aan een
overdrijving schuldig te maken, als feit
aannemen, dat Nederland hiervan in de
eerste plaats met een enorm achterland als
Midden -en Centraal-Europa, zal profile
ren. De verzorging van het Duitsche rijk
met goederen zal in dit verband een zeer
belangrijke functie beteekenen. De hooge
stand van de oeconomische structuur in
Nederland is hiervoor reeds een waarborg.
In dit verband zeide spr. nog, dat de toe
komstige oeconomische structuur bestand
moet zijn tegen crises. De vastlegging en het
streven naar stabiele prijzen dient daarbij als
een voorwaarde beschouwd te worden. Wat
Nederland betreft, zijn tengevolge van zijn
geographische situatie, de toekomstverwach
tingen zeer gunstig. Op het oogenblik echter,
en waarschijnlijk ook voor de naaste toe
komst, is de positie van het Nederiandsche
bedrijfsleven niet bemoedigend. De oorlogs-
oeconomie vraagt zware offers, zoowel van
de zijde der producenten alsook van de con
sumenten. Men dient er zich echter terdege
bewust van te zijn, dat de door de Duitsche
autoriteiten in Nederland getroffen maat
regelen een noodzakelijkheid zijn.
Dr. Fischböck eindigde zijn beschouwingen
met de hoop uit te spreken, dat binnen af-
zienbaren tijd hoe langer hoe meer het Neder
iandsche volk begrip zal toonen voor de ont
wikkeling zooals deze thans in Europa ge
schiedt.
i slotwoord, sprak de voorzitter van
de Maatschappij, ir. A. Plate, na een histo
risch overzicht over ontstaan en structuur van
de Nederiandsche oeconomie, den welgemeen-
der. dank van alle aanwezigen voor de Be
langwekkende uiteenzetting van den commis
saris-generaal uit.
Hij toonde zich overtuigd, dat de toehoor
ders van minister Fischböck de door hem ge
opende aspecten grondig tn overweging zouden
nemen en uitte de verwachting, dai weder-
zydsch begrip tusschen de volken kennisne
ming en eerbiediging van eikaars gevoelens en
inzichten straks den weg vrij zouden maken
voor een oeconomische ontwikkeling langs
m Pil WO honen
Geschiedenis der kerk
Nieuw standaardwerk.
Naar wij vernemen zal binnenkort bij de Uit-
geveremaatschappy J. H. Kok N.V. te KamoS
S U.1,ga7e ond£ IS
titel „Geschiedenis der Kerk". Hat werk is
samengesteld onder redactie van prof. dr. F.
vv. urosneiae, hoogleeraar aan de Vrne
Universiteit te Amsterdam, prof. dr. G" M
Hartpgh, hoogleeraar in de kerk.ee-
p?nedrmH Hd„e„dhe01-
rwaLnai. 1° If j
Herv. predikan' in Den Haag en prof.Va
Nauta, hoogleeraar in de Kerk?eschipd'pnia
aan de Wge UniverslteH te
Een twaalftal Gereformeerde en Hervormde
SSÏÏSÏ1^1 Kn- ,hoo§leei"aren verleenen hun
medewerking by de samenstelling van dit werk.
Dit nieuwe werk is de vrucht van same^
werking tusschen Hervormden en GöSor-
meerden. 1
Het werk zal verschijnen ln drie deelen.
geïfaffe'^teTSgiS^--' f" 100
bevattende ongeveer 300
tretten.
Er wordt op gewezen, „at au ei
illustratie-materiaal in deze uitgave wcrdT
por-
dat alleen authentiek
U!
•er draait
(Foo Schimmelpenninghj
DE VERDUISTERING
In het belang van de naleving van
de bepalingen ten aanzien van de ver
duistering
Zonsondergang 30 Oclobar 18 uur 15 min.
Zonsopgang 31 October 8 uur 33 min.
Meansopgang 31 October 9 uur 1 min.
Maansondergang 31 Oct. 19 uur 10 min.
Nieuwe maan 30 Oct.. eerste kwartier:
6 Nov, volle maan: 15 Nov.