Biruiirr ^ciïtsfljr (iauwiit
lonnementsprijs:
per 3 maanden in Lelden en In plaatsen
waar een agentschap gevestigd Is 2.35
Per week 18 et Losse nummers 5 et
Alle* bU vooruitbetaling.
ivertentieprijzen
22% ct per regel Ingezonden Mede-
deelingen 45 ct per regeL Minimum
3 regels Bewijsnummer 5 et Bij con
tract belangrijke korting
Dagelijks verschijnend Nieuwsblad voor Leiden en Omstreken
Bur. Redactie en Administratie:
BREESTRAAT 123. LEIDEN.
Telefoon 22710.
(Na 6 uur 23166).
Postbox 20 Pos trek. 98936.
No. 6251
MAANDAG 14 OCTOBER 1940
21e Jaargang
s=
Behoefte aan levensstijl
an in dezen tijd behoefte is, dat is
levensstijl, Bij elke kentering toch
niet weinig, dat op losse schroeven
[te geraken. En het zijn sterke beenen
door zulk een periode moeten heen
erken het aan onszelf, we merken het
n de opvoeding van de kinderen. Er
weinig, waarvan we thans duidelijker
lit de waarde zien. We bespeuren de
■ais van ons beginsel, niet slechts in
'stracte en in theorie, doch volkomen
it. We merken te sterker ook den in-
in allerlei oogenschijnlijk kleine
Juist als er een scheur lijkt te komen
leven, krijgen we oog voor de wel-
n gewoonten, die ons anders wel eens
amen, een sleur te zijn. Is het zelfs
?eken van elke kentering, dat we de
blaten en dat we ons temeer baseeren
- jï goede gewoonten?
jdan ook niet de minste aanleiding,
3n zulke goede gewoonten te laten af-
mits natuurlijk niet buiten-gewone
digheden ons Ook daarin hinderen,
et overige blijven we ook hierin ons-
ant in die gewoonten openbaart zich
vensstyL Hoe licht lezen we er niet
en, dat Jezus „naar zijn gewoonte" op
i Idag naa-, de synagoge ging! En zoo-
e in deze gewoonten intens blijven
ij >Lj71 het gevaar achterwege, dat ze
den ;ot een sleur en daarin tot een
dien levensstijl hebben wijzelf be-
Dat wil zeggen, dat we aan den Chris-
niet voldoende hebben, maar dat die
Bwj.; a in heel ons leven moet openbaren,
i rijven we niet ten overvloede. Wil
n voorbeeld? Voor eenigen tijd lazen
ten onzer Kerkbodes een herinnering
0 Funcke. Deze vertelde eens, hoe hij
seriand bij een Roomse he kostvrouw
nlijke ervaring opdeed. Ze vertelde
at ze al jaren lang iederen zomer
gasten had, die voor het meerendeel
int waren. Maar er waren er slechts
1 inig bij, die een Bijbel of een stichte-
ik by zich hadden. En naar de kerk
zoo goed als geen.
openbaart zich werkelijk een gropt
het kwaad, dat men de waarde van
ïwoonten niet inziet en de vacantie
l n „eens iets anders te doen". Iy
f.heid kopit zoo een nijpend gebrek
u.v.Jaiy! voor den dag.
oits is, zeiden we, aan dien levensstijl
i >oU behoefte in de opvoeding van
iaderen. Dat geldt niet het minst voor
lid. Want hebben wijzelf ons stand-
miien kiezen in rustige dagen, hoe
staat het met de jeugd. Zy kan het
ld van ons woord en van ons leven
ïu niet missen. Mede door dat voor
dien we onze kinderen grootbrengen
ardige Nederlanders, die zich hun
il besef niet schamen, doch bovenal
leven gaarne hun Christelijk geloof
we om ons heen, bedenken we dan,
_>r verschillende maatregelen als ln
staande met de leertijden het onder-
g niet geheel in de oude banen kon
gebracht, en letten we tenslotte op
/ankeüjk karakter van de kinderen,
t weer in deze dagen, ontvankelijk
»t goede en voor het kwade, dan lijkt
niet overbodig, zoo we op het
iterecht" van het Christelijk leven de
t vestigen.
Ook taalstijl noodig
niet ten overvloede, wanneer wij
weken een woord schrijven ten
'an onze eigen Nederlandsche taal.
i ïen bij het lezen of luisteren van veel
kennis, dan kan men zich niet ont-
dat de taal bijtijden gevaar loopt,
gerept karakter te verliezen. En dat
:r te betreuren, want onze taal is een
ar bestanddeel van onze cultuur, ja
volkskarakter,
ïge het Departement van Onderwijs
eenigen tijd reeds op het belang van
ïgelegenheid gewezen. De kranten
unnen hier zulk een goeden of ver-
invloed uitoefenen. De stijl van veel
n doet de bron niet twijfelachtig
gt hier voor ons een willekeurig
?r van Het Nationale Dagblad uit de
week. In een sportverslag lezen we de
e zinnen en uitdrukkingen: „Het is
zij niet daar waren", „zij vertoonen
I d voorbeeld", „de type", „het terug
oor", „de sportvoorschriften werden
•d door het streven naar prestatie",
eft zich moeite, de sterkte van zijn
og te houden", „de hoogste bewon-
L ioet gehecht worden aan dien sport-
DE VERDUISTERING
:t belang van de naleving van
oalingen ten aanzien van de ver-
ring:
jondergang 14 Oct. 18 u. 48.
sopgang 15 Oct. 8 u. 05 m.
nsopg"ang 14 Oct. 18 u. 10 m.
asondergang 15 Oct 7 u.
Andere tijden, andere zeden De .aapjes worden van taxi attributen voorz.en
en de viervoeters vervangen den moior Een Amsterdamsche auto onderneming
paste zich aan de nieuwe omstandigheden een en metamorpho«erde hear
bedrijf
(Foto Pax-Holland)
J. H. KOK t
Vanmorgen om half negen is te Kampen
overleden de bekende uitgever de heer
J. H. Kok. Hij is 69 jaar oud geworden.
De namen Kuyper en Kok, zijn ze voor
„ons volk" te scheiden? Wie zal de beteeke-
nis schatten, die deze Christen-uitgever heeft
gehad! Maar lag de beteekenis van het werk
van „onzen Kok" niet voor wellicht het be
langrijkste deel hierin, dat hij als net ware
de „spreekbuis' is geworden van onzen ge-
nialen voorman, Dr. Abraham Kuyper?
Toen ons blad in October 1937, op den
honderdsten gedenkdag van Kuypers' geboor
te, een afzonderlijk Kuyper-nummcr uitgaf,
schreef de heer Kok daarin een bij uitstek
interessant artikel over de wijze, waarop
Kuyper en hij elkander nader waren geko
men. Het zij ons vergund, uit dit artikel en
kele passages over te nemen, die zoowel den
mensch Kuyper als den mensch Kok zoo bij
uitstek teekenen.
De eerste ontmoeting tusschen Dr- Kuyper
«en den heer Kok had plaats in 1901. In „De
Heraut" was in dien tijd een artikelenreelcs
geplaatst over Intellectualisme, Mysticisme
en Practicisme Prof. Dr. H. Bavinck gaf
Kok den wenk Dr. Kuyper te vragen om die
artikelen als boek te mogen uitgeven. Per
keerende kwam 't antwoord: „Verwacht u
Donderdag 12 uur. Keizersgracht 164".
'k Zal nooit het oogenblik vergeten zoo
schreef de heer Kok in zijn artikel toen ik
daar voor 't eerst van mijn leven, van aan
gezicht tot aangezicht stond tegenover den
man, wiens naam op aller lippen was en die
zulk een machtige figuur was in ons land.
Al dadelijk stelde hij mij, met mijn bonzend
hart, op mijn gemak door zijn vriendelijkheid
en de wonderlijk warme intonatie van zijn
stem. Kort en zakelijk werd de zaak bespro
ken, waarvoor ik kwam; ik ontving de op
dracht van de uitgave en 't duurde maar kor
ten tijd, of met een handdruk kreeg ik mijn
congé en stond ik weer op de Keizersgracht
Ik had het gevoel alsof ik „op proef' geweest
Zóó was 't begin en zes jaar later werd
de heer Kok de vaste uitgever" van Dr.
Kuyper. De uitgeversfirma Höveker en
Wormser. bij wie in den loop der jaren on
geveer alle geschriften van Dr. Kuyper waren
verschenen, liquideerde In die dagen ontving
Kok een uitnoodiging van Dr. Kuyper ..eens
met hem te komen praten". Gevolg hiervan
was dat een contract tot stand kwam. waar
mee Kok zich verbond om alles wat Dr. Kuy
per wenschte uit te geven ter perse te leg
gen op nader overeen te komen voorwaarden.
Laat ik hierop aldus de heer Kok in zijn
herinneringsartikel nu onmiddellijk mogen
laten volgen, dat de geruchten, welke er lie
pen over de veeleischendheid van Dr. Kuyper
en de moeilijkheden welke hij aan zijn uitge
vers placht te bezorgen, gébleken zijn niets
dan zeepbellen te zijn geweest! Ik heb al de
jaren, welke ik met dr. Kuyper als uitgever
heb mogen samenwerken, daarvan nooit iets
ondervonden. Wel het tegendeel. Want zooals
dr Kuyper in alles geniaal was, bleek hij ook
volkomen op de hoogte te zijn met alles, wat
er in de uitgevers-wereld omging.
Sinds 26 Dec. 1907 was de heer Kok vaste
uitgever van Dr. Kuyper en steeds heeft hij
op de meest prettige en zakelijke wijze met
hem samengewerkt, zonder dat er ooit eenige
moeilijkheid tusschen hen is ontstaan.
Nog een interessant staaltje van de ver
houding tusschen dezen auteur en uitgever.
Als ik Dr. Kuyper spreken moest zoo
vertelde de heer Kok kon ik altijd komen,
óf des middags om 2 uur, óf des avonds
om 8 uur. Maar precies om 2 uur of 8 uur.
Kwam ik, zooals in 't begin, wel eens 10
minuten voor 8, dan keek Dr- Kuyper be
denkelijk op zijn horloge, zag mij met zijn
grootere donkere oogen ernstig aan, en zeide
alleen: „'t is nog geen 8 uur Kok". Later paste
ik beter op. Meermalen als het nog niet pre
cies 2 of 8 uur was, en ik wat vroeg was,
heb ik het huizenblok van Dr. Kuypers huis
enkele malen omgeloopen en ik belde niet
fVervolg van de eerste kolom.)
geest, die zich spijts de ongunstige toestanden
ten kamp stelt".
Om een andere uitdrukking uit dit artikel
te gebruiken, wij hebben „eenige trekken
aangehaald" van den stijl, welken dezen
schrijver er op na houdt Doch het Neder-
landsch element is in dezen stijl niet over
vloedig aanwezig.
Maar al zal men het zóó zout niet vaak
eten, allen hebben we waakzaam te zijn.
Want de kansen om de taal onzuiver te
maken lijken wel »ens veelvuldiger aanwezig
te zijn dan de kansen om haar ongerept te
bewaren Ook hier struikelen we in veel.
Daarom verdient het, meenen we, zulk een
aanbeveling, dat in het onderwijs aan onze
scholen naast het onderricht in de vader-
landsche geschiedenis eveneens ruime plaats
wordt geboden aan het onderricht in de
vaderlandsche taal.
aan vóór de klok sloeg. En ik merkte, dat
dr. Kuyper,, de man die in alles zoo groote
orde hac*, dat prettig vond.
"t Gebeurde echter éénmaal, dat ik 's mor
gens in Den Haag was en Dr. Kuyper wel
gaarne over een spoedzaak even wilde spre
ken. 'k Waagde het daarom aan te bellen en
'k werd werkelijk toegelaten. Maar hoe!
Dr. Kuyper ontving mij staande, met een
gezicht alsof hem iets heel ernstigs was over
komen. En toen zeide hij, nadat ik mijn
boodschap had gedaan, op diepen, ernstigen
toon: „hoor eens Kok, 'k neb je nu nog ont
vangen, maar je moet mij 's morgens niet
meer storen in mijn werk; doe me dèt ver
driet nu niet meer aan." Toon en wijze,
waarop Dr. Kuyper deze laatste woorden
sprak, waren zóó gevoelig, dat ik het nooit
meer geprobeerd heb, hem 's morgens lastig
te vallen.
Men weet 't: tientallen boeken van Dr.
Kuyper zijn door den heer Kok uitgegeven.
We zullen de titels hier maar niet afschrij
ven; wie er .neer van weten wil, raadplege
maar eens de catalogus van Kok's uitgevers
fonds.
Soms riep Dr. Kuyper de hulp van den
heer Kok in om iets voor hem uit te zoeken
of gereed te maken, en immer stond de wak
kere Kamper uitgever gereed den grooten
leider te helpen.
„Daar hebben je kinderen later ook nog
wat aan". Met deze woorden schonk Dr.
Kuyper aan Knk eens een portret met vrien
delijke opdracht. Het is een van de zoete
herinneringen aan een grootsch moment uit
dit rustelooze en ingespannen leven.
Hoevele kostelijke herinneringen zullen de
kinderen van Kok niet aan hun vader heb
ben! Hoevele kostelijke herinneringen heeft
ons volk niet aan hem! Geen boekenkast, bpe
schamel ook, of er staat een werk in. door
Kok uitgegeven. Maar daar zijn ook boeken
kasten, waarin „zijn" werken zich aaneen
rijen, groep na groep, brochures, romans,
studiemateriaal, standaardwerken.
Het zijn evenzoovele gedachtenissen aan
dezen man. En deze gedachtenissen zijn tot
zegen. Want de arbeid van dezen Christen-
u.'gever was een arbeid ter meerdere eere
Gods.
WEER BOMMEN OP
AMSTERDAM
Groote verwoesting; vijf licht
gewonden
Her A N P. meldt:
Terwijl Zaterdagavond de maan hel
der scheen en alom een duidelijk licht
verspreidde, hebben wederom Engel-
sche vliegtuigen bommen op woonwijken
in Amsterdam Zuid en Noord geworpen.
Gelukkig vallen hierbij geen slachtoffers
te betreuren Er zijn slechts vijf licht
gewonden.
In Zuid zijn vier bommen ingeslagen. De
eerste bom kwam terecht aan de achterzijde
van het monument voor burgemeester Telle-
gen voor de P.L. Takstraat en wel precies in
het midden van een plantsoen. Zij werd in
de aarde gesmoord Wel zijn in de omgeving
zeer /eel ruiten gesprongen, doch de enkele
scherven, die rond flogen, veroorzaakten
vrijwel geen schade Hier deden zich dan ook
geen persoonlijke ongelukken voor. De
tweede bom sloeg in het wegdek op den
hoek van de David Blesstraat en de Corn.
Springerstraat Deze veroorzaakte ernstige
schade aan het perceel Springerstraat 35
Rondvliegende klinkers sloegen gaten in de
buiten en binnenmuren terwijl de deur in
gedrukt werd en de ramen uit de sponningen
vlogen Ook de perceelen 33, 36 en 34 zijn
ernstig beschadigd Merkwaardigerwijze
sloeg de bom tuist naast een op de straat
geparkéerde bakfiets van een melkboer, zon
der dat dit vehikel groote schade opliep
Het bleet op den rand van den krater staan
Wel moest een boom het ontgelden welke
in stukken brak De ravage in de omgeving
was ook hier zeer groot
De derde bom kwam neer in den tuin van
het perceel J L. Lievenstraat 70 Dit perceel
en het perceel 72 werden van onder tot bo
ven aan de achterzijde zwaar beschadigd
Gelukkig zijn echter geen plafonds naar be
neden gekomen, zoodat de bewoners niet
onder het puin bedolven werden Hieraan
is het dan ook te danken dat hier slechts
drie gewonden zijn. Het aan de overzijde
van het blok gelegen perceel Van Woustraat
243. kreee aan de achterzijde ook schade
Een zieke die in dit perceel te bed lag is
aan een groot gevaar ontsnapt doordat de
warandarieur van zijn slaapkamer naar bin
nen sloeg en juist naast bet bed terecht
kwam Van vrijwel alle huizeD in dit blok
zijn de ruiten gesprongen.
De vierde bom is evenals de eerste in een
plantsoen terecht gekomen en wel midden
in het Van Boiseriburgplein Hij sloeg een
grooten krater in den grond en vernielde
alle ruiten in de omgeving.
Twee personen liepen lichte verwond in
gen op
In Noord sloegen twee bommen tn een
weiland en twee kwamen in liet water
terecht Daar deden zich geen persoonlijke
ongelukken voor.
De bommen op Vlaardingen
Vijf dooden
Zaterdag is het A.N.P. zich gaan overtuigen
van de verwoesting, welke de Vrijdagavon«i
uitgeworpen bommen in Vlaardingen hebbon
aangericht. Hierbij bleek, dat een brisantbom
terecht is gekomen op het pand Hoogstraat
166. Zooals reeds gemeld, werd dit pand
totaal vernield. Van het daarnaast gelegen
pand, Hoogstraat 168, dat door een open trap
met nr. 166 is verbonden, is een groot deel
van den zijmuur weggeslagen. Hier werden
de bewoners die zich allen in de woon Kamer
bevonden, slechts licht gewond. Voort-, viel
een bom in de Kuiperstraat voor de bokking-
rookerij van den heer Maarleveld Uit huis
werd voor een gedeelte verwoest.
De derde bom kwam neer op de acnterzij-
den van de panden Afrol 14, 16, 18. waai
resp. de gezinnen Van der Ende, Elsnout en
Kalisvaart wonen. Hier waren de gevo'gen
ontzettend. Zooals reeds gemeld werd de 53-
jarige D. van der Ende op slag gedood, dt
15-jarigé Corrie Elshout werd onder het puin
bedolven; eerst gistermorgen heeft mer. haar
lijkje kunnen bergen- Voorts vonden den
dood de 20-jarige G. A. C. Linssen, en de 17-
jarige J. van Toor, die zich in de nabijheid
bevonden van de bominslagen in de Hoog
straat en de Kuiperstraat.
In het ziekenhuis zijn ernstig gewond opge
nomen de 18-jarige D. van der Ende, de 20-
jarige J Klos, de 52-jarige mej. Vlaspolder,
de 17-jarige Rietje Elshout en de 15-jarige
Henny van Enden. Een dezer slachtoffers, de
18-jarige D. van der Ende, is Vrijdagavond
na aankomst in het ziekenhuis aan zijn ver
wondingen overleden, zoodat thans reeds vijf
dooden te betreuren zijn.
De overige gewonden konden, na te zijn
verbonden, het ziekenhuis verlaten. Ook in
de raadszaal zijn nog vele personen door de
EH.B.O. en het Roode Kruis behandeld. De-
heer M. C. Siezen, burgemeester van Vlaar
dingen, de heer P. D. N. Joncheer, voorzitter
van het Roode Kruis, en de heer Th. Werner,
hoofd van den luchtbeschermingsdienst,
waren aanwezig om het opruimingsweric te
leiden.
De verslagenheid onder de bevolking te
Vlaardingen is zeer groot
Karakter en rechtsgelijkheid der
School met den Bijbel
In een beschouwing over de beteekenis der
Chr. school in haar wording en in haar
huidige omstandigheden merkt prof .dr. F.
W. Grosheide in de Heraut op, dat het
aanvaarden van het principe der School m. d.
Bijbel inhoudt, dat haar karakter meer waard
is dan haar vrijheid, althans dan haar rechts
gelijkheid. „Dat moeten we goed zien. Natuur
lijk, de vrijheid kan zoo worden ingeperkt,
dat de school zich niet als school met den
.Bijbel openbaren kan. In zooverre is de vrij
heid van essentieel belang. Maar de rechts
gelijkheid is in elk geval van "veel minder
beteekenis. Wij zijn dankbaar, dat God ons
die heeft geschonken. Wij weten, dat daardoor
het aantal Christelijke scholen zeer is toe
genomen, dat de scholen zich veel beter dan
vroeger van allerlei hebben kunnen voorzien.
„We weten, dat we door de rechtsgelijkheid
dichter zijn gekomen bij het ideaal, de vrije
school regel, de openbare uitzondering. Zeker,
nog eens, we moeten zeer dankbaar zijn voor
de rechtsgelijkheid. Maar niettemin is die
het voornaamste niet. En het karakter van de
Christelijke school hangt niet af van haar
rechtsgelijkheid. De strijd voor de rechts
gelijkheid is een goede, een noodige, een in
elk opzicht gewenschte strijd. Maar de strijd
om het karakter van de Christelijke school
is een principieel geëischte strijd.
„De Christelijke school is de school met
den Bijbel. Dat is de school, waarin niet maar
een uurtje Bijbelsche Geschiedenis gegeven
wordt, maar de school, die in al haar onder
wijs rekening houdt met het Woord van God.
De School met den Bijbel is niet de school,
waarin de onderwijzers Christenen zijn, maar
waarin de onderwijzers in alles, wat zij doen,
in hun optreden en hun onderwijs buigen
voor de eischen van het Woord Gods. De
School met den Bijbel is niet de school, waar
van alles geleerd wordt, dat nuttig is voor
het leven, maar de school, die in de eerste
plaats opvoedingsinstituut is naar des Heeren
heilig Woord.
„Ik meen, dat deze dingen onder ons wat
op den achtergrond zijn gekomen. Ik zeg
niet, dat men ze verloochend heeft, zelfs niet,
dat men ze niet meer erkent. Maar wel, dat
men er niet zooveel meer mee bezig is als
vroeger. En dat het noodig is in onze dagen
ons van deze dingen ten volle rekenschap te
geven."
De gevaren van kolendamp
Stook niet met een te hoog brandslofbed
Naar aanleiding van ons artikel „De ge
varen van kolendamp" schrijft men ons ter
aanvulling:
De meeste vergiftigingen ontstaan by vul
kachels en z.g. salamanders (wij denken voor
al aan de hooge kacheltjes in gebruik bij
schippers en zeer klein behuisden), maar toch
ook veel bij haarden.
Het is bekend, dat bij een vulling brand
stoffen tot op zekere hoogte in het vuur kool
zuur wordt gevormd en daarboven, en daar
gaat het nu juist om in de practijk, kolen
damp of koolmonoxyde.
Als we dus zeggen: laat uw schoorsteen
vegen, dan zijn we er nog niet, omdat een
kachel ook wel op zuinig gezet moet worden,
en de kolendamp kan wel eens niet geheel
door den schoorsteen worden opgenomen.
Een belangrijke practische raadgeving lykt
ons dan ook: gooit u niet te veel
brandstof op de kachel. De grens tot
hoever koolzuur wordt ontwikkeld ligt bij een
anthraciet in de afmeting 20/30 op ongeveer
14 15 cm boven het rooster, bij gebruik van
een grootere afmeting iets hooger. Daarbij
komt. dat we veel zuiniger stoken (bij een
juist gebruik van het mechaniek voor het
temperen), omdat kolendamp een brandbaar
gas is, dat wij dus eigenlijk in het geheel niet
mogen produceeren. Als wij dus niet hooger
stoken dan een hoogte van 15 cm. maken
wij koolzuur en krijgen we alle warmte vrij
en gooien niets weg.
Men gooie de haarden en kachels niet meer
vol, doch kijke een keertje meer op een dag
naar de kachel.
DE RADIO LUISTERAARS.
Het aantal radioluisteraars in Duitschland
heeft gedurende den oorlog opnieuw een
sprong gedaan. Het bedraagt nu 14.1 millioen,
d.i. per 1000 huisgezinnen 614. Het staat in de
wereld nummer één na de V. S.
Nederlond's bevolking in
9 jaar met 11.3 pet.
toegenomen
Trek naar het Westen en naar
grootere gemeenten
De uitgave van het Centraal bureau
voor de statistiek „Bevolking en opper
vlakte der gemeenten"van Nederland"
bevat dit jaar, behalve het bevolkings
cijfer voor iedere gemeente per 1 Ja
nuari 1940, ook gegevens over de pro-
centueele toeneming of afneming van
het aantal inwoners per gemeente over
het 9-jarige tijdvak 1 Januari 1931
1 Januari 1940.
De bevolking van het rijk nam in
deze jaren toe met 11-3 pet. In 38 ge
meenten bedraagt de bevolkingstoene
ming meer dan 30 pet.; het hoogste
toenemingspercentage vertoonden Maar
tensdijk (175 pet.) en Vlaardinger-Am
bacht (176 pet.). Van de 1054 gemeen
ten in Nederland is de bevolking afge
nomen in 209 gemeenten, alle met
minder dan 20,000 inwoners. De groot
ste afneming valt waar te nemen ln
Hellevoetsluis: 35 pet.
Onderzocht is de invloed van het ge
boorte-overschot en het vestigings-,
resp. vertrek-overschot op de bevol
king stoeneming. Alle provinciën, even
als de groepen van gemeenten minder
dan 20,000 inwoners, geven een vertrek-
overschot te zien, met Uitzondering van
de provinciën Noord- en Zuid-Holland
en Utrecht.
De grootste bevolkingstoeneming komt
voor in de provincie Utrecht (18 pet.),
bestaande uit een geboorte-overschot
van 11.1 pet. en een vestigingsoverschot
van 6.9 pet. Zeeland vertoont de langste
bevolkingstoeneming: 3 pet., bestaande
uit een geboorte-overschot van 7.9 pet.
en een vertrekoverschot van 4.9 pet.
NUTROGEN
KRACHTVOEDSEL
Indien men zich slap,
overspannen, nerveus
of lusteloos gevoelt of
lijdt aan slapelooshald
bestaande u* MOUT,
MELK, EIEREN, CACAO,
Phosphor en Kalk.
Overal verkrijgbaar
K.g. bus f 0.90;
i K.g. bus t 1.60
M UTRICIA
ZOETERMEER
Kerk en Zending
Bevestiging en intrede
Ds. L. S. den Boer
De Christelijk Gereformeerde Gemeente te
Amsterdam West. die eenige maanden herder
loos is geweest, ontving gisteren in Ds. L. S.
den Boer, gekomen van Arnhem, een
nieuwe leeraar.
In het kerkgebouw yan de LauriersgTacht
heeft Prof. J. J. van de r Schuit, van
Apeldoorn, den prediker 's morgens bevestigd.
Als tekst had d bevestiger gekozen 2 Tim. 2 4.
Het thema was: de dienst des Woords en de
taak van den prediker, waarbij spr. twee
punten ontwikkelde: den inhoud der prediking
en den zegen, dien de -dienaar daarop mag
verwachten.
Gistermiddag heeft Ds. den Boer zijn intrede
gedaan.
Het is met een mengeling van aandoeningen,
dat spr. zich, naar hij zeide, aan de gemeente
verbond. Een groote eer is het voor kern de
hoofdstad als plaats voor zijn arbeidsveld te
zien aangewezen. Spr. dacht intusschen met
diepen weemoed aan zijn voorganger met zijn
correct kanselwerk en die daardoor juist een
wonde in het midden der gemeente heeft
geslagen, waarvoor ook door sprekers optreden
balsem gevraagd wordt
Vervolgens is het, ging spr. voort, de diepe
ernst der tijden, die aangrijpt.
Als tekst had spreker daarna Hooglied 2 3,
waarvan het thema aldus door hem werd om
schreven: De blijmare van den boom des levens
in dagen van dood en verwarring. Om deze
mare aan de gemeente te kunnen brengen, al
dus spr., wordt van den boodschapper geëischt:
le. persoonlijk Jezus te kennen om .anderen
Hem te kunnen aanprijzen: 2e. persoonlijk den
weg tot dezen boom des levens te weten en
anderen hem te kunnen wijzen; 3e. persoonlijk
de vrucht ervan te genieten om anderen ei
jaloersch op te maken.
Na de predikatie richtte spr. zich tot der
bevestiger, tot den kerkeraad, tot de afgevaar
digden van de classis, van de gemeente te Am
sterdam Oost en van Arnhem. Over de aan
wezigheid van zijn ouden vader verheugde spr.
zich terwijl hij ten slotte de catechisanten, de
vereenigingen der gemeente, den organist, den
koster en de geheele gemeente toesprak.
De^ heer Bloem verwelkomde ds. den Boer
namens kerkeraad. en gemeente, terwijl ver
volgens toespraken werden gehouden door den
heer Frugte namens de classis, door den heer
Kleinmeulenkamp uit naam van de gemeente
te Amsterdam Oost. door den heer Wilbrink
voor de Arnhemschè gemeente en door prof. van
der Schuit, op wiens verzoek de gemeente haar
leeraar Psalm 119:9 gewijzigd toezong.
DS. G. HENNEMANN
Vandaag herdenkt ds. G. Hennemann,
em.-predikant der Ned. Herv. kerk te Bilt-
hoven den dag waarop hij voor 40 jaar het
predikambt aanvaardde.
De jubilaris werd in 1876 geboren en in
1899 candidaat in Utrecht om 14 Oct. 1900 te
Lemele in zijn eerste gemeente te worden
bevestigd. In 1903 verkreeg hij eervol ont
slag in verband met zijn benoeming tot pre
dikant bij de Indische kerk. Hij arbeidde te
Tandjoeng "Pinang, Meester Cornells, Sema-
rang, Salatiga om met verlof in 1914 naar
Nederland te komen. In 1915 vertrok hij
opnieuw naar Indië en werd predikant te
Pontianak, welke standplaats hij in 1916 op
nieuw met Meester Cornelis verwisselde. In
1924 kwam hij opnieuw met verlof om een
jaar later zijn arbeid in Meester Cornelis
voort te zetten. 31 Mei 1927 verkreeg hij
eervol ontslag en pensioen én repatrieerde
voorgoed. Van 1 Juni af van dat jaar tot
1 Juli 1936 diende hij de Ned. Herv. gemeente
van Oegstgeest om vervolgens nog eenigen
tijd werkzaam te zijn als predikant-evan
gelist bij de Evangelisatie te Koog a. d. Zaan.
Nadat hij dezen arbeid had neergelegd ves
tigde hjj zich als emeritus metterwoon te
Bilthoven Op zijn verzoek ging zijn gedenk
dag onopgemerkt voorbij.
EVANGELISATIEWERK
Tot voorganger van de Ned. Herv. Evan
gelisatie op Geref. grondslag te Werken
dam is benoemd de heer H. Zagt, gods
dienstonderwijzer te 's-Gravenhags. De ar
beid van den heer Zagt omvat v.n. pastoraal
werk terwijl trj één Zondag per maand in
het Evangelisatiegebouw zal voorgaan.
De heer G. J. Grafe, theol. candidaat en
hulpprediker bij de Geref. kerk van Zeven
bergenRoosendaal zal voortaan één da per
week werkzaam zijn in dienst van het Evan
gelisatiebureau „Het Zuiden" van dc Geref.
kerken van Nord-Brabant en Limburg-
BIERBROUWERIJ
DE LEEUW N.V.
VALKEN BURGCLJ
BEKEND OM HAAR PRIMA BIEREN
DS. L. VAN LOON
Naar wij vernemen is ds. L. van Loon,
predikant bij de Geref. kerk van Scherpen-
zeel, voornemens op de e.k. vergadering van
ae classis Amersfoort zijn emeritaatsaanvrage
in te dienen.
Ds. v. Loon. die 11 Aug. 1874 werd geboren,
ontving zijn opleiding aan de Vrije Univer
siteit en werd in 1900 candidaat om 27 Jan.
1S01 in zijn eerste gemeente te Zeg waart te
worden bevestigd Vandaar vertrok hij in 1906
naar Koudekerken <Z.), welke standplaats in
1916 met Aarlanderveen verwisseld werd.
Sinds 14 Oct. 1923 dient ds. v. Loon zijn tegen
woordige gemeente.
Ds. v. Loon, die in Jan. a.s. 40 dienstjaren
heeft, is vanwege de classis Amersfoort kerk-
visitator, deputaat voor de hulpbenoevende
kerken en voor het Prov. studiefonds Hij
maakte o a. deel uit van de Generaie Synode
der Geref. Kerken van Amsterdam il936>.
LUTH. PREDIKANTEN-VERGADERING.
De najaarsvergadering der Luthersche pre
dikanten wordt Dinsdag 29 October gehou
den te Amsterdam.
De Bond van Rechtzinnige Predikanten
(Gr.) Kerkeraden en (Gr.) Kerkeraadsleden
der Evangelisch-Luthersche Kerk zal zijn na
jaarsvergadering houden op Maandag 18 No
vember a.s. te Utrecht.
LEGER. EN VLOOTPREDIKANT
IN ALGEM. DIENST
Naar wij vernemen zal het Bureel van den
Leger- en Vlootpredikant in algemeenen
dienst dr. W. G. Harrenstein, Stations
weg 10 te 's-Gravenhage, met ingang van 1
Nov. a.s. worden opgeheven, zoodat alle
zaken vóór dien tijd moeten zijn afgewikkeld.
EENHEID VAN KERKEN.
De Classis Amsterdam van de Chr. Ger.
Kerken heeft in hare vergadering van 1 Oct.
'4C, met algemeene stemmen, net volgende
uitgesproken:
1. Dat het kerkelijk eenheidsbesef naar de
Hoogepriesterlijke bede, zich dient uit te
strekken, niet slechts tot een eventueele ver-
eeniging met de Geref. Kerken, maar even
zeer tot tenminste alle groepen van Geref.
Belijden, als de Geref. gemeente, de oud-
Geref. gemeenten, de Ned. Herv. Kerk. (Geref.
Bond: Confessioneelen).
Dit te meer, waar:
2. De redenen waarom wij van de Geref.
Kerken gescheiden leven niet minder ge
wichtig zijn, dan die waarom wij met de
andere groepen niet vereenigd zijn.
3- Wie in den ernst der tijden roepstemmen
Gods meent te moeten beluisteren, welke
zouden bedoelen de Kerkelijke eenheid te
zoeken, vertolkt edele zielsgevoelen*, die wij
niet hebben te verachten, op voorwaarde, dat
zulks niet zal zijn uit den huidigen tydgeest,
noch uit angstgevoelens.
Maar dan diene men evenzeer, zoo niet in
de allereerste plaats, wat eigen kerk aangaat,
er roepstemmen in te beluisteren om te waken
tegen de indringende oppervlakkigheid, ver-
uitwendiging en eenzijdige voorwerpelijk-
heid, waardoor we in menig opzicht gevaar
loopen van af te glijden van het spoor van
1834.
4. Zal er ooit sprake kunnen zijn van ver-
eenigingsmogelijkheden, nu in casu met de
Geref. Kerken, dan niet anders, dan tenzij
door de Geref. Kerken de leer der onder
stelde wedergeboorte c.a. met de daarop ge
bouwde methode en praktijk principieel zij
herzien.
5. Men spreke niet zonder meer van zon
dige gedeeldheid, maar van de zon
dige oorzaken, die reden gaven en
geven tot ons afzonderlijk voortbestaan.
6- Tn ernstige overweging wordt gegeven,
om alle geschuif over deze stof, in eigen
kerkelijke bladen te staken, nademaal het
verre van denkbeeldig is, dat anders de vrede,
r"st en welstand in eigen kerk zouden drei
gen gevaar te loopen, getuige de alom en
almeer te beluisteren geluiden in onze kerk,
die de kerkelijke eenheid :n eigen kerk zelf
bedreigen.
EMERITAAT DS. D. J. VAN BRUMMEN
Ds. D. J. van B r u m m e n, predikant bij
de Chr. Geref. gemeente te Driebergen, heeft
in verband met zijn minder gunstigen gezond
heidstoestand eervol emeritaat aangevraagd.
Ds. Van Brummen, die 78 jaar oud is, werd
predikant te Alphen aan den Rijn in 1919,
vandaar vertrok hij in 1922 naar Boskoop en
sinds 1924 dient hij de gemeente te Drie
bergen.
DIACONESSEN HUIS IN HET GOOI.
Zaterdag is te Naarden het nieuwe Diaco-
Hessenhuis geopend aan welks totstandko
ming Protestanten van alle gezindten hebben
medegewerkt De leiding berust bij zuster
D a n e n, afkomstig van „Bronovo" te 's-Gra
venhage. Het huis begint met plaats voor 93
patiënten en heeft twee poliklinieken en een
hoogtezonkamer alsmede drie operatiekamers,
twee verloskamers, Röntgen- en sterilisatie
kamer en is naar de eischen der ziekenhuis
techniek zeer modern ingericht. Dertig zusters
en leerling-verpleegsters zullen hier arbeiden.