AG 5 OCTOBER 1940
PAG. 3
deOPIG EINDE VAN DE KOERSSTIJGING
amsche beurs
lier
:ontian de spits
r herbelegging op
ten ligatiemarkt
de2<|er Amerikaansche
fondsen
heeft de laatste weken
sche beurs de obligatiemarkt
3 reykken. Over de geheele linie
menge koersstijging plaats, het-
in ij vond in de dringende vraag
i mea,eriaal' In vergelijking met
gei Mei j.l. is een flink herstel
uit cvnctersiaaiKie tabel
9 Mei 27 Sept. 3 Oct.
n J 8»!3 96%
72'.a 82 Va 84
78'4 8714 8794
wa:79'4 83% 85
mc77 lb 82 83%
met belastingfaeilitei't
pari, doch voor een beoor-
tbligatiemarkt bieden deze
iste maatstaf. Men meent,
wel in korter tijdsverloop
nëtH dan aanvankelijk het plan
demand met de verhooging der
aag naar deze obligaties voor
v zal toenemen. Meer houvast
koersverloop der 4 pet.
belastingfaciliteit, welke
niveau van 96% kwamen,
kom aardig in de richting van
1 markt langzamerhand rijp
hernemen van een nieuwe con-
fouDe tijd hiertoe begint te
vlottende schuld van
id reeds gepasseerd. Omtrent
n. jViancieel beleid is totdusver
zlc**el weet men, dat het tekort
>aa*)94Q op omstreeks 400 mil-
a®tn gesteld, waarbij verdere
lastingdiruk door den Haag
ocn:11"
ek f P-
eruj°h]
opiiis
leid.
taakt men zich over deze
geen zorgen. Men reali-
Til te goed, dat de Overheid
t flnancieele evenwicht niet
t aie Nederlandsche obligaties,
onzer valuta geen
gaat hier immers tenslotte
n van den kleinen bezitter,
Hh den vorm van particulier
mi in de beleggingen van de
van andere instellingen is
bi
roigrijk deel moet de koers-
jtstjgatiemarkt ook worden ver
in. erbelegging van een bedrag
;scc% dat per 1 October jl. is vrij-
periodieke aflossing op de
1937 A. Een dergelijk om-
niet gemakkelijk te plaat-
zich begrijpen, dat het be
tte aal slechts tegen oploopende
%arkt werd genomen. Pas in
va is ter beurze een reactie in-
W,1 er thans om gaan in de
msl °f dC süjgende tendenz kan
ge
hiiging op de aandeelenmarkt
osje obligatiemarkt, maar ook op
rkt is een algemeene reactie
Sdep belangrijke koersstijgingen
was reeds een zekere ver
dag getreden. De laatste
ljr de geheele linie winst-
e nemen van houders, die op
kdden gekocht. Vermoedelijk
met een gezonde technische
ejeft tot dusver geen grooten
bëmen. Meerendeels bewegen
boven het niveau van een
t eelijk uit net volgende staatje
ve 9 Mei 27 Sept. 3 Oct
er.45% 103% 115
dr.112 163 176
de75% 116% 118%
J300 330 332
105% 178% 182%
194 228 225%
°l329% 362% 365
c210 213 199%
vei80 90% 91%
te117 136 134%
171% 196 195
110% 133 135
■eft de Amsterdamsche beurs
s ^stijging te zien gegeven van
jjJerzaam is in dit opzicht een
'de Amsterdamsche Bank, die
hbllende beurzen kwam tot de
itllelde indexcijfers van aan-
t 24 Sept. (9 Mei 100): Am-
farijs/Lyon 98, Berlijn 115,
ven 69 en New-York 87.
wë te lezen, dat de gemiddelde
i scherp is gedaald, een ont-
°!us als toerist
m«.en Beleven, het nieuwe
bo'ij reeds aankondigden, gaat
y Wolf Reis-herinneringen
hleiding beroept hij zich op
^slust hem ook een voorbeeld
toelijkt. Het staat vast,
w, dat Paulus niet uitsluitend
jeeft gemaakt, maar dat hij
t heeft tot ontwikkeling- of
n. „Ik denk bijv. aan zijn
ne. Wanneer ik in den Bijbel
es dat ons zijn bezoek te
ret. tees ik o.a. dat hij de stad
csche woord dat hier gebruikt
eer bepaald een opzettelijk
ien dat plaats heeft met de
^st voorwerp, dat men beziet,
Om dat doel te bereiken,
,n niet thuis blijven zitten. Neen,
^it trekken.
def in gedachten zijn huis ver-
de:. de sta'd waar. Hij doorkruist
3fU'n verst verwijderde hoeken,
ieje menschen die hij op straat
stil voor de openbare
eryest aandachtig de inscripties
Kortom, hij is er een
zijn tijd om er meer dan
.ennis te verzamelen van de
en cultuur, haar bewoners.
hem °P de meest gelukkige
0aken van de aldus verworven
,n foote, beslissende Areopagus-
.dit „reizen" profijtelijk is ge-
zvpgere belangen dan die van
:ld' dan was dat het geval met
ncji man die, aan het eind van
ng tevreden was met wat hij
de wensch uitte, de
re.isgebied nóg een laatste
111 dat woord, vol harts-
h?gen: „Ik wil ook nog Rome
zo)len h.oe dij er in geslaagd is!
bge gezien, zij het tot den duren
ien schipbreuk!
eifij aan te Puteoli, het tegen-
oli waar hij wordt afgehaald
ie/vr'.s*enen d'e hem tegemoet
»e« Eindelijk bereikt hij Rome,
e^a' gelegcn op haer zeven
iy> -Waaiïchijnlijk in het jaar
wikkeling, welke geen verwondering baart.
Opmerkelijker is evenwel, dat ook de gemid
delde koers te New York een daling toont, on
danks de geweldige uitbreiding van de pro
ductie in talrijke industrieën en de gunstige
wingtcijfers van het derde kwartaal, welke
door vele ondernemingen zijn gepubliceerd.
Bovendien bestaat aanleiding om te veron
derstellen, dat de bedrijvigheid eer zal toe
nemen dan dalen, gezien de enorme bewape
ningsorders, welke door de Amerikaansche
regeering zijn geplaatst. De beurzen te
Zürich en Parijs/Lyon zijn een kleinigheid
lager dan op 9 Mei. De Berlijnsche beurs ver
toont een krachtige verbetering, doch de Am
sterdamsche fondsenmarkt spant de kroon
met een stijging van 38 pet.
Voor Indische fondsen heeft de laatste dagen
veel terughoudendheid bestaan. De ontwikke
ling van den toestand in het Verre Oosten
noopt tot voorzichtigheid.
Geringe belangstelling besrtaat ook voor
Amerikaansche fondsen. Het bericht omtrent
de aangifteplicht van buitenlandsche effec
ten oefende geen invloed. Het was al lang ver
wacht. Ofschoon ook de administratiekanto
ren onder de aangifteplicht vallen, is het nog
niet zeker, of dit bezit ook werkelijk zal wor
den opgevorderd. Hier volgen enkele Ameri
kaansche koersen:
9 Mei 27 Sept. 3 Oct.
Anaconda 22^ 21% 22^g
Bethlehem Steel 64% 66% 67%
Rep. Steel 16 17% 17%
Shell Union 9A 8% 8%
Ten aanzien van de Amerikaansche fond
sen aan de Amsterdamsche beurs doet zich
nog een merkwaardig verschijnsel voor, waar
op de Ned. Bank voor Zuid-Afrika de aan
dacht vestigt. De koersen van deze fondsen
worden omgerekend legen de hier te lande
geldende officieel vastgestelde dollarpariteit.
Deze noteeren reeds belangrijk hooger dan te
New York. Het is duidelijk, dat hierin tot
uiting komt, dat op den duur de thans gel
dende $-noteering niet zal (kunnen) worden
gehandhaafd. Een objectieve beschouwing
van de economische situatie van Amerika en
Nederland doet een dgl. veronderstelling in
derdaad waarschijnlijk lijken. Men dient zich
daarbij echter te realiseeren, dat wij niet meer
leven in een tijdperk, waar in dewisselkoersen
het resultaat zijn van „het vrije spel der eco
nomische krachten". Bovendien bestaat te
allen tijde de mogelijkheid (ook na den oor
log wanneer Nederland zeker een groote be
hoefte zal hebben aan buitenlandsche betaal
middelen) dat fondsen, die zich thans in par
ticuliere handen bevinden, in het gemeen
schappelijk belang zullen worden gemobili
seerd, terwijl de koers van den dollar, die bij
zulk een gediwpngen verkoop aan den Staat
aan de overneming ten grondslag zal worden
gelegd, in de gegeven omstandigheden altijd
een element van willekeur zal bevatten. Het
verdient derhalve aanbeveling om bij een
keuze uit Amerikaansche fondsen niet alleen
de effecten te beschouwen op hun eigen
merites maar tevens in aanmerking te nemen
óf en in hoeverre de koers te Amsterdam
reeds boven de thans geldende pariteit te
New York is gestegen.
Drinkwater voor het vee
Hoeveel, waf en hoe
Aan het drinkwater voor ons vee wordt,
hoewel er in de laatste jaren een verbetering
is te bespeuren, nog lang niet genoeg aan
dacht besteed.
Het verheugt ons daarom, dat de afdeeling
Voorlichting van de C.L.O.-controle een uit
voerige verhandeling over deze aangelegen
heid heeft uitgegeven, waaraan we het vol
gende ontleenen:
De benoodigde hoeveelheid water is van
verschillende factoren afhankelijk. Bij wa
terrijk voeder behoeft men minder drinken
te geven dan bij droog voer. Eiwitrijk voed
sel vraagt meer dan zetmeelrijk. Kunstmatig
gedroogd gras meer dan hooi. Een rijke melk-*
gift eischt eveneens veel water. Onthouding
van water heeft dadelijk daling van de melk-
gift tengevolge.
Bij warm weer is de waterbehoefte veel
grooter dan bij koud weer, omdat meer water
aan de oppervlakte van het lichaam verdampt,
terwijl ook door zweten veel water verloren
gaat. Zoo is bij melkkoeien onder verschil
lende weersomstandigheden wel een verschil
van 80 pet. in de wateropname waar te ne
men. Doch ook bij andere dieren speelt de
temperatuur een groote rol. Het is dan ook
geheel verkeerd om den dieren alle dagen
eenzelfde hoeveelheid water te geven. Ze
moeten zelf in de behoefte kunnen voorzien.
Groote hoeveelheden koud water te geven
is niet goed. Het koelt te veel af en kan tot
gevolg hebben diarrhee, trommelzucht, ver
werpen en bloedwateren. Kan men het niet
iets verwarmen, dan geve men met tusschen-
poozen van een kwartier kleine hoeveelhe
den. Dit doet men ook bij paarden na zwaren
arbeid.
Een automatische drinkwaterleiding heeft
o.a. het voordeel, dat het water altijd iets
vóórgewarmd is en de dieren leeren regel
matig kleine hoeveelheden te drinken. Het
laatste komt o.a. de productie ten goede, het
geen door talrijke onderzoekingen is bewezen.
Aan den anderen kant mag het water ook
weer niet te warm zijn. Warm water kan het
lichaam niet afkoelen. Deze afkoelende wer
king van het drinkwater is in den zomer,
wanneer vaak veel overtollige warmte in het
lichaam ontstaat, eigenlijk wel van veel be
lang.
Goed drinkwater moet zijn helder, zonder
reuk, niet te hard, zonder afwijkingen ten
opzichte van de smaak, vrij van schadelijke
verbindingen en ziekteverwekkende bacteriën.
Hard water is wel goed voor het vee als
de zouten, die het hard zijn veroorzaken uit
carbonalen bestaan.
't Water moet een frissche smaak hebben,
wat veroorzaakt wordt door bepaalde zouten.
Afwijkingen in den smaak kunnen optreden
door bepaalde ijzer verbindingen, humus- en
afvalstoffen e.d. De afvalstoffen van fabrie-
k enmaken het water vaak ongeschikt voor
drinkwater, niet alleen vanwege den smaak,
doch ook omdat vaak gevaarlijke stoffen in het
water overgaan. Als regel zijn deze van orga-
r.ischen aard. Bij uitzondering komen ook wel
eens zeer giftige metaalverbindingen in het
water terecht, bijv. lood of arsenicum. Lood-
vergiftigingen kunnen ook optreden, wanneer
drinkwater langen tijd in looden buizen heeft
gestaan. Sommige watersoorten nemen veel
meer lood op dan andere. Bij het aanleggen
van een waterleiding neemt men daarom lie
ver het materiaal van ijzer. IJzerverbindingen
leveren geen gevaar op, zelfs kunnen ze er
toe bijdragen dat in den winter minder veel
vuldig bloedarmoede optreedt.
Meermalen komt het voor, dat mestvaalt
of gierbewaarplaats het drinkwater veront
reinigt, doordat de pomp in de onmiddellijke
omgeving is geplaatst. Dergelijk water be
vat ook bestanddeelen, die door bacteriën,
enz. uit afvalstoffen zijn gevormd, zooals
ammoniak en nitraten, die slechten groei,
lage productie, ziekte of andere ongunstige
invloeden op de gezondheid kunnen uit
oefenen.
Zeer gevaarlijk wordt het drinkwater, wan
neer er ziekteverwekkende bacteriën in voor
komen, bijv. miltvuursporen, boutvuursporen,
paratyphusbacillen, tuberkelbacillen, enz.
Van een begraven miltvuurcadaver blijven
de miltvuursporen jarenlang in leven. Met
het grondwater kunnen ze aan de oppervlak
te komen en ook kunnen ze met pomp- en
slootwater een voortdurende bron van be
smetting opleveren. Van boutvuursporen kan
ongeveer hetzelfde gezegd worden.
Paratyphusbacillen kunnen in drinkwater
terecht komen, wanneer één der dieren smet
stofdrager is, of wel wanneer verontreinigd
materiaal in de sloten is gedeponeerd.
Open t.b.c.-lijders kunnen bij drinken tuber
kelbacillen in het drinkwater overbrengen.
Vandaar, dat men bij automatische drinkwa
terleiding de drinkbakjes zóó neemt, dat het
water niet kan terugstroomen.
Ook allerlei parasieten kunnen met drink-
OP STRAAT SPELENDE
KINDEREN
Kunnen soms hinderlijk zijn voor
den voetganger
Elke groote stad moest eigenlijk zóó ge
bouwd kunnen worden, dat elke woonwijk
een speelweide of speelplaats had voor de
jeugd. De jeugd heeft recht op haar spel, op
vroolijkheid, op uitbundig vertier desnoods;
ze moet zich kunnen ontspannen, ze moet
kunnen losbranden, en zich in vrijheid kun
nen uiten bij haar spel.
Waar nu in onze steden speelplaatsen nog
steeds te schaarsch zijn, gebruikt de jeugd
de straat voor haar vermaak. En, omdat de
rijweg te veel gevaren oplevert, neemt zij
het verhoogde voetpad, het domein des wan
delaars, voor haar geneugten. Daar, en dan
het liefst op tegels, zwiert ze op de rol
schaats,' daar rent ze met haar autoped. En
hoe? Niet voorzichtig en behoedzaam, maar
het worden forraeele autoped-races en rol-
schaats-wedstrijden. En dan is de voetganger
in haar oog slechts een loop-in-den-weg, die
(Foto: Schimmelpennlngh.)
maar elders zijn heil en zijn veiligheid moest
zoeken, want hij stoort het kinderspeL
Ze rolschaatsen in heele slierten, zooals het
plaatje toont, en dan blijft de voorman plots
staan en laat de gansohe rij om zich heen
cirkelen, zoodat de laatste, door de middel
punt vliedende kracht, in groote snelheid
tegen een keurig gekleed heer of een gracieuse
dame opbotst, wat voor dezen ook zoo leuk
niet is.
Maar men moet der jeugd wat gunnen en
slechts Nurksen zullen zich boos maken over
dit wellicht wat hinderlijke kindergedoe.
Maai tochmeer speelplaatsen in onze
steden zullen de veiligheid van het verkeer
bevorderen.
De beste drinkwater voorziening is die met
een automatische drinkwaterleiding, waarbij
water van het centrale-waterleiding-bedrijf
gebruikt kan worden. Is het laatste niet mo
gelijk, dan zal men ter plaatse het water
moeten oppompen. Dit water moet van zoo
danige diepte komen, dat verontreiniging met
stoffen van de oppervlakte (mest, gier e.d.)
uitgesloten is. Aangeraden wordt vooral een
monster water ter grootte van ongeveer 2
liter ter onderzoek op te zenden.
Waar geen automatische drinkwaterleiding
kan aangelegd worden, zal men toch moeten
zorgen voor geschikt drinkwater en ook een
monster deskundig laten onderzoeken.
Wanneer het vee 's zomers moet drinken
uit slooten, vijvers en beken, dan wordt het
vaak moeilijk zuiver water te verstrekken.
Hoe meer strooming er in het water is, hoe
beter de zuiverheid in het algemeen is. Waar
dit niet te bereiken is en het open water
sterk verontreinigd wordt, zal men beter doen
een pomp te slaan.
De voordeelen van goed drinkwater bestaan
niet alleen in het beter gedijen en meer pro-
duceeren van het vee, doch ook dat de zui
velproducten veel kunnen verbeteren. Alleen
reeds het gebruik van slecht water voor het
reinigen van melkemmers, bussen e.d heeft
een funesten invloed op onze zuivelproducten.
Meermalen wordt de vraag gedaan of men
de dieren voor of na het voederen moet la
ten drinken.
Bij dieren met een enkelvoudige maag, zoo-
ials paard en varken, geeft men het drink
water vóór het voederen (de spijsmassa als
dikke brij of drpog geven), opdat de spijs
massa niet uit de maag wordt gespoeld.
Aan herkauwers kan men dus gerust
water geven na het voederen of liever nog:
men laat de dieren de vrije beschikking. Vol
doende aanvoer van water op tijd zal het
herkauwproces ondersteunen.
Bij jonge kalveren komt de melk via slok
darm en daarna door de slokdarmsleuf, die
zich sluit, direct in de lebmaag terecht. Hier
wordt de melk gestremd door het lebfer
ment. Daarmede wordt bereikt, dat de melk
voldoend langen tijd in de maag blijft lig
gen, noodig voor een goede vertering. Op
ouderen leeftijd, wanneer de dieren vast
voedsel beginnen te eten, gaan de dranken
steeds meer in pens en netmaag, evenals
het vaste voedsel, doordat de slokdarmsleuf
zich niet voldoende meer sluit.
De huismuziek keert
terug
Het zelf-musiceeren krijgt in
onze dagen nieuwe kansen
Er is een tijd geweest, dat de beoefening van
huismuziek welig bloeide. Dat was in de
gouden eeuw. Velen zullen misschien wel eens
oude prenten van die gezellige oud-holland-
sche gezinnen gezien hebben, waarop, zoo zij
al niet aan het musiceeren waren, toch bijna
zonder uitzondering een spitret voorkwam,
waarbij eenige luiten, violen enz. meestal den
wand versierden. Die tijd is helaas lang voor
bij. Het leven is sindsdien veel veranderd,
maar de behoefte aan muziek is gebleven.
Alleen maar, die behoefte meent op eenigszins
andere wijze haar bevrediging te hebben ge
vonden. De radio deed haar intrede, piano en
harmonium raakten almeer op den achter
grond. Men stelde zich voortaan tevreden met
de uiteraard door de gebrekkige radio-weer
gave van muziek, die vaak heeleméal niet
Voor de huiskamer geschikt is. Het was zoo
veel gemakkelijker. Dat de mensch echter
niet lang zijn aangeboren drang tot zèlf-doen
kon onderdrukken, bleek al vrij spoedig. De
belangstelling voor de zelfbeoefening nam
alweer toe, al is deze nog niet meer op het
oude peil van vroeger gekomen.
HET DE EEUWEN DOOR VERBITTERD BETWISTE
GIBRALTAR
Zijn geschiedenis gaat tot de
Phoeniciërs terug
Het bezoek van den Spaanschen minister
Suner heeft het vraagstuk van Gibraltar weer
op het plan van de actualiteit gebracht. Deze
poort van de oude wereldzee hield de zee
vaarders van ouds bezig. In lang vervlogen
eeuwen waagden zij het maar zelden de „zui
len van Herakles", tegenwoordig de straat van
Gibraltar, door te varen en den door kwade
schuift voor het eerst de beteekenis van die
engte. Meer en meer verandert haar functie,
een poort tusschen oost en west te zijn, in
die van een brug te slaan tusschen Europa en
Afrika. De zuilen van Herakles, de merktee-
kenen der onverdeelde heerschappij van een
godengeloof en een volk, worden ontwijd en
tot bruggehoofd, aanvankelijk ter overschrij
ding van den weg naar Afrika, later tot een
aanval van Afrika op Europa.
Van het Europeesche vasteland breken de
stroomen van de Germaansche volksverhui
zing los. Een van die stroomen spoelt tot over
"r
geesten en zeemonsters bezochten Oceaan op
te zeilen. Hier eindigde de wereld der antie
en het gold als euvele moed deze poort,
die de goden zelf opgericht hadden, te pas-
in, Calpe, de tegenwoordige 425 m hooge
rots van Gibraltar in het Noorden, in het
Zuiden die van Ceuta, destijds Abila genaamd.
De Phoeniciërs moeten het eerst het belang
der beheersching van die waterstraat voor de
handhaving van hun handelsmonopolie op de
Middellandsche Zee beseft hebben. Ongeveer
500 vóór Christus' geboorte sloten ze de door
vaart .voor alle niet-Phoenicische schepen af,
wat men thans een blokkade zou noemen, die
maar weinig schepen van andere volken durf
den te breken.
Behalve de Grieken moesten de Romeinen
zich daarnaar schikken. Om en bij de 300 jaar
wisten ce Phoeniciërs d;e positie te behouden
totdat omtrent het jaar 200 Carthago, het
laatste bolwerk van de Phoenicische macht,
het in - i Punische oorlogen tegen Rome af
legde.
Het ve-.v-l van toet Ro -rinsriv* rijk c.;
Gibraltar na de Engelsche bezetting.
Gravure uit 1727.
(Foto: Archief NJt.C.)
den Afrikaanschen bodem. In het eerste kwart
van de vijfde eeuw overschrijden de Vandalen
de Straat van Gibraltar, ze veroveren Gibral
tar en stichten een snel opbloeiend, maar ook
ras vervallend rijk.
Zij worden door een onvergelijkelijk sterke
ren vloed opgevolgd, den Islam. Het rijk van
de Westgoten in Spanje kan dien stormloop
niet weerstaan. Als Moesa, de Arabische
goeverneur van het Noord-Afrikaansche ge
bied, zijn ondergeschikte Tarik tegen de West-
goten in het veld zendt is het lot van dat
volk bezegeld. In 710 zet Tarik voet aan wal
na de engte overgestoken te zijn en wel aan
de baai van Algeciras, sinds welk tijdstip de
rots van Gibraltar Dzjebel al Tarik, rots van
Tarik, genoemd wordt. Het volgende jaar
steekt Moesa zelf de straat over, waarna op
25 Juli de slag bij Jerez de la Fontera tus
schen Mooren en Goten mo*4 de overwinniiy-
van den Islam eindigt.
In enkele maanden wordt nu Spanje onder
den voet geloopen. Gibraltar is de sleutel, die
den Arabieren het land ontsluit en zoo lang
zij dien in handen houden blijft Spanje hun.
De Spanjaarden in het N. weten dit even goed
als de Mooren in het Z. Aldus begint de
groote strijd om de vesting.
Acht honderd jaar lang zal hij met wisse
lend succes woeden. Voor de Mooren is ze
de gewichtigste plek voor het opvoeren van
voorraden uit Afrika, voor de Spanjaarden
daarentegen wordt ze meer en meer het zin
nebeeld van hun onafhankelijkheid, dat ze,
het koste wat het wil, moeten zien te her
overen. Acht belegeringen zal Gibraltar in die
eeuwen doorstaan.
Hei iesiameni van Isabella van Casiilië.
Meer en meer geraken de Arabieren in een
verdedigingspositie. In 1309 valt het voor het
eerst weer in handen van de Christenen, maar
in 1333 wordt het nog eens heroverd, eerst in
1466 gaat het voor goed voor de Mooren ver
loren. Spaansch wordt het toen echter nog
niet. Het komt in leen aan den hertog van
Medina, die het laatste beleg geleid heeft en
valt pas in 1502 weer de Spaansche kroon toe.
Isabella van Castilië erkende de groote be
teekenis van Gibraltar voor de handhaving
van de Spaansche macht, toen zü in haar
testament de gevleugelde woorden schreef:
„het is mijn wensch en wil, dat de stad
Gibraltar altijd aan de kroon blijft; ik verlang
,van de koningen, mijn opvolgers, dat zij haar
behouden en nooit overgeven, geheel noch ten
deele".
Een van haart opvolgers Karei V tracht in
1540 haar wil uit te voeren door de vesting
werken door den Straatsburger Speckel te
laten moderniseeren.
De ontdekking van de nieuwe wereld brengt
wijziging in de beteekenis van dat nauw. De
Middellandsohe Zee treedt plotseling pp den
aohtergrond. Ze wordt een boezem van den
oceaan, die de groote handelswegen tot zich
trekt. Dit houdt volstrekt niet in, dat Gibraltar
verwaarloosd mag worden. De uitbreiding van
de Europeesche macht over de zeeën schept
een nieuw evenwioht, waarin Engeland bij
het zoeken van zijn heerschappij te water al
door meer op den voorgrond treedt. Reeds in
1625 ligt een Engelsohe vloot voor Gibraltar,
maar tot een aanval komt het niet.
Reeds 30 jaar later strekt Cromwell de hand
naar die sleutelstelling uit. In den oorlog tegen
Spanje belooft hij zioh van het bezit van
Gibraltar enkel winst. Daarmee doet de ge
dachte van steunpunten haar intree in de
Europeesche politiek. Nog waait boven Gibral
tar de Spaansche vlag. In 1704 echter neemt
het lot er opnieuw een keer. Karei II, de laat
ste Spaansche Habsburger, is in 1700 gestor
ven, zonder een erfgenaam na te laten. Wie
zal hem opvolgen? Lodewijk XIV en Leopold,
de keizer van het heilige roomsche rijk, maken
aanspraken. De Zonnekoning eischt den
Spaansohen troon voor zijn kleinzoon Philippe,
den lateren Philips V. Maar het was niet naar
den zin van Engeland, dat de Bourbons
Frankrijk en Spanje tegelijk beheerschen.
Zoo sluit het in 1701 met de toenmalige Repu
bliek het verbond, dat den Spaansohen suc
cessie-oorlog inleidt.
De verovering van Gibraltar wordt daarvan
voor Engeland het groote gewin. In 1704 wordit
tot een bestorming besloten van zee- en land
zijde. Terwijl de vloot van admiraal Roove uit
900 kano-uen ucod en verderf - rote
slingert, landt landgraaf George van Hessen-
Darmstadt op de smalle landengte, die het
rotseiland met het Spaansche vasteland ver
bindt en bestormt de Spaansche stellingen.
Vier dagen later wordt al over capitulatie
onderhandeld en den volgenden dag marcheert
het Spaansche garnizoen met pak en zak af.
Nog denzelfden dag bezetten de Engelsch-
Nederlandsche troepen de vesting, op de tin
nen waarvan de Engelsche kleuren geheschen
worden.
Engeland tegenover Frankrijk en Spanje.
Te Parijs en te Madrid heeft men maar één
gedachte: Gibraltar moet hernomen worden:
7000 Franschen en Spanjaarden rukken op
de landtong aan en een Fransche zeemacht
verschijnt vóór de vesting. Als het beleg niet
opschiet biedt zich een herdersknaap aan,
die de rots in alle hoeken en gaten kent, om
de belegeraars het doel te laten bereiken.
Vijfhonderd Spanjaarden, de „heilige schaar",
klautert tegen de rots op, maar wordt ont
dekt en in de pan gehakt In 1705 zien ze van
een verder beleg af.
De vrede, in 1713 te Utrecht gesloten, staat
de vesting formeel aan Engeland af, welis
waar ter voorkoming van misbruik en bedrog
zonder eenig landbezit en zonder verbinding
met naburig gebied. En het slotartikel duidt
aan, dat als Groot-Britannië het zou willen
opgeven, de kroon van Spanje den voorrang
bij de verwerving heeft.
Dit land blijft moeite doen om weer in het
bezit ervan te komen. In 1727 ontbrandt een
nieuwe oorlog en een nieuw beleg het
dertiende in de dramatische geschiedenis van
den strijd om de rots dat na vijf maanden
moet worden opgebroken. Maar opnieuw zal
de groote binnenzee tot het tooneel van strijd
worden.
Pilt wil Gibraltar legen Minorca ruilen.
Middelerwijl loopt Pitt met de gedachte
rond Gibraltar aan Spanje af te staan en
het tegen Minorca te ruilen. Dan begint in
1779 het „groote beleg" van Gibraltar, dat
drie jaar zal duren en tot een soort politiek-
militaire sensatie van Europa zal worden.
Meermalen schijnt de vesting het bezwijken
nabij, maar telkens verschijru een vloot, die
munitie en voedsel brengt. Eindelijk in Sep
tember 1782 zal de groote aanval ondernomen
worden, waartoe, als gold het een schouw
spel in een Spaansche arena, hooge person-
nages uit heel Europa verschijnen. Tegen
over de amper 7000 verdedigers staan onge
veer 40,000 Franschen en Spanjaarden. Te
middernacht trillen de rotsen van het kanon
gebulder en gloeit de hemel van den weer
schijn der branden aan land en op de sche
pen. Alle aanvallende schepen worden on
bruikbaar gemaakt, de verliezen van de
verdedigers zijn heel gering.
Dan staat in het parlement te Londen een
afgevaardigde op, die ervoor pleit Gibraltar
op te geven. Na hem komt Ch. J. Fox en
zijn woorden zijn hard als de rots: Gibraltar
moet altijd de naties blijven verdeelen. De
vesting behoort tot Engeland's belangrijkste
bezittingen. Geef ze weg en de staten van
Europa, die aan de Middellandsche Zee gren
zen, zullen niet langer van Engeland de vrije
vaart verwachten en als de Britten niet meer
bij machte zijn diensten te bew. izen, kunnen
ze niet meer verwac1" ton, dat andere landen
zich met hen verbinaen.
Honderd zestig jaar zijn vo-rctr^-en rïnds
dfze v'pocid/ n gesproke "- Ti' -n.
In dezen tijd heeft de muziekbeoefening on
gedacht en zeke ongewild, weer haar kans
gekregen. De lange winteravonden staan voor
de deur. Deze zullen voor het grootste deel in
den huiselijken kring moeten worden door
gebracht. De radio zal door de vervroegde
sluitingsuren niet meer den geheelen avond
te beluisteren zijn.
Ongetwijfeld zullen nu velen gaan den
ken „kon ik maar zelf spelen". En velen zul
len er thans toe overgaan hun instrument
weer op te zoeken of zich er een aan te
schaffen.
Ook onze muziekleeraren zullen daarvan
den weerslag ondervinden en hun lessenprac-
tijk uitgebreid zien. Dit is én van de zeer
weinige lichtzijden in dezen letterlijk en
figuurlijk donkeren tijd.
Natuurlijk zal dit alles den mensch zelf
zelf zeer ten goede komen. Immers hij ver
schaft zich zoo niet alleen aangename (door
surrogaat niet te vervangen) uren, maar hij
verrijkt zich geestelijk. Hij zal meer weer
stand ontvangen tegen de onophoudelijk wis
selende indrukken en rijzende vragen, die hij
schier van uur tot uur te verwerken krijgt.
Ook de zoo geroemde Hollandsche huiselijk
heid, die den laatsten tijd totaal zoek was, zal
er mee gebaat zijn.
Men zal elkaar weer zoeken en vinden in
den huiselijken kring enoo zal de gemoeds
rust, die wij vooral nu zoozeer behoeven,
langzamerhand meer en meer terugkeeren.
De gejaagdheid van dezen tijd sloopt al
meer het zenuwgestel zelfs van de physiek
sterksten en maakt ons steeds meer onont
vankelijk voor goede indrukken. Dit zal
vooral voor de kinderen funeste gevolgen
moeten hebben.
Wat is nu beter medicijn daartegen dan de
muziekbeoefening in eigen huiselijke om
geving Zij zal ons onze zorgen doen ver
geten, ons opbeuren en weer gevoelig maken
voor edele, geestelijke goederen. De opvoe
dende kracht, die er van de muziek, speciaal
op de kinderen, uitgaat is reeds lang bewezen
door de aanwezigheid van muziekinstrumen
ten in tal van inrichtingen van barmhartig
heid.
In psychiatrische inrichtingen, tehuizen van
opvoedkundigen aard, blinden-instellingen,
enz. wordt door doctoren en paedagogen
groote waarde toegekend aan de beoefening
van muziek.
Talrijke ouders zullen ons kunnen zeggen
er slechts plezier van te hebben, dat ze hun
kinderen de muziekbeoefening niet hebben
onthouden. Op de vraag: „heeft de muziek
beoefening nog toekomst", aarzelen we niet
te antwoorden met een volmondig: ja! Nu
méér dan ooitOuders, laat uw kinderen
weer zelf musiceeren. Ge zult er zelf plezier
van hebben en uw kinderen er geestelijk mee
opbouwen
W. Pè V.
WELKE BONNEN?
Boter. Margarine en Vet Van 24
Aug. t/m 18 Oct., boterkaart bonnen 05
t/m. 12 boter Vetkaart bonnen 05 t/m. 07
boter of margarine. 08 gesmolten spiisvet
of boter. 09 t/m. 12 boter tegen verlaag
den prijs (alles pond per bon).
Br o o d. Van 7 Oct. t/m. 13 Oct. brood-
bonnen 9 (geldig t/m. 13 Oct, bon 8 t/m.
15 October).
of -bloem pond);
bon 77 (algemeen) havermout havervlok
ken, gort of grutten pond).
Van 9 Sept t/m. 1 Nov. bon 28 (algemeen)
twee bonnen 28 voor 225 gr verpakte
maizena;
Honden- en kattenbrood. Van 1
t/m. 31 Oct Bon 4 (honden) groep I en II:
10 kg; groep III: 8 kg; groep IV: 5 kg;
groep V: 4 kg; groep VI: 3 kg honden
brood. Bon 4 (katten) 1% kg kattenbrood.
Levertraan. Slechts op recept van
een arts, ten hoogste 200 cc per hoofd
per week; niet meer dan voor 2 weken
tegelijk.
Petroleum. Van 9 Sept t/m. 8 Nov.
zegel periode 6.
Suiker. Van 28 Sept t/m. 25 Oct bon
109
The
Nov.
pond koffie.
Vleesch en vleeschwaren. Van
7 Oct t/m. 13 Oct (ook geldig t/m. 20
Oct.) Vleeschkaart bonnen „03 vleesch"
voor vleesch of vleeschwaren, „03 worst,
vleeschwaren" voor vleeschwaren.
Zeep. Van 25 Sept t/m. 18 Oct bon 104
(algemeen) 150 g toiletzeep (nieuwe
samenstelling) óf 120 g huishoudzeep, óf
200 g zachte zeep óf 250 g zeeDpoeder
óf 125 g zeepvlokken óf 250 g zelfwerken
de waschmiddelen óf 200 g vloeibare zeep.
Wasscherijen krijgen één bon per 8 kg
droog waschgoed.
De bonnen voor een extra-rantsoen toilet
zeep geven van 31 Aug. 1940 tot en met
24 Januari 1941 recht op toiletzeep (oude
samenstelling) van gemiddeld gewicht
(Dit geldt dus niet voor alle extra-zeep-
rantsoenen, gelijk sommigen abusievelijk
begrijpen.)
Van 31 Aug. tot en met 31 December bon
116 (tegelijk met de textielkaart ultge-
reikt) 50 g scheerzeep o*! een tube
scheercrême.
