Jlicuuie £riit5rt)f (iTmtriutt
'sss
tbonnementsprjjs:
per 3 maanden in Lelden en in plaatsen
waar een agentschap gevestigd is 2.35
Per week 18 ct Losse nummers 5 ct
Alle bij vooruitbetaling.
fovertentieprijzen:
22ct per regel Ingezonden Mede»
deelingen 45 ct per regel Minimum
5 regels Bewijsnummer 5 ct Bij con»
tract belangrijke korting
Dagelijks verschijnend Nieuwsblad voor Leiden en Omstreken
Bar. Redactie en Administratie:
BREESTRAAT 123, LEIDEN.
Telefoon 22710.
(Na 8 uur 23106).
Postbox 20. Postrek. 56934
No. 62B9
MAANDAG 30 SEPTEMBER 1940
21e Jaargang
lerstel der oorlogsschade
met laatste nummer van de N*e d e r 1 a n d-
he Unie deed er goed aan nog eens
ik wij deden het reeds eerder
de noodzakelijkheid van volledig herstel
oorlogsschade door de Nederlandsche ge
enschap. Voorop steil het blad terecht, dat
t oorlogsleed lang niet in vollen omva"g
>r de volksgemeenschap kan wonden w g-
omen. Velen hebben, <mo hE< dan'
mere in den oorlog dierbare '»b"sgeze'len
r arbeid jaren
i Eomvd, 'in vlammen zien ."M"». hl'J
lilie-berinneringen, hun met l'rfde, zorg en
wijding verzamelde cultuurbezit zie
iken ol verpletteren. Onherstelbare ver-
trhter de zuiver-materieele schade dient
i dig door het volksgeheel te worden ge-
gen De klare uiteenzetting van dezen btl-
«n eisch laten wij hier volgen:
SSSM votksgemeem
chap aanv?®. j,el numeriek kleine en door
e"weré?d "^diT "ttïrein een prachtig
oorbeeld heeft gegeven van Innerlijke
londenheid -
C I Wij z
isluit in
3 arolk mi
j«nhPiri en waardige offerbereidheid.
°£e,mnièt te Sb™V. feit, dat de oorlog
te"S emT'gevoelen, ha^bchUge vergoe-
tling der oorlogsgeweldschade.
Dit argument snijdt echter alleen reeds
5 Jaarort geen hout, omdat de slachtoffers
rechtstreeksche oorlogsgeweld bovendien
"5 aan precies dezelfde schokken hebben
EUestaan en blootstaan als hun ovengen»
jlukkiper medeburgers, wier materieel bezit
jor oorlogsgeweld gespaard bleef.
Het liikt ons dan ook voor de toekomst van
is volk van cnrdinale beteekenis, dat het
-rrinse1: de oorlogsgeweldschade moet voor
00 pet. door de volksgemeenschap worden
ercte!d. ten spoedigste worde uitgesproken
Wij ziin niet alleen overtuigd, dat een be-
dien zin tol in lengte van dagen ons
bik met trots zal vervullen, maar gelooven
pok dat de thans veelal in vertwijfeling weg-
iafeeznnkpn beproefden daaruit weder de mo-
2 ree'e kracht zullen putten, ook al zal de
5'(nadere uitwerking van het beginsel tijd en
3 Irustig overleg eisehen. om reeds dadelijk de
5. pok voor onze volksgemeenschap zoo nood-
5T iakeliike persoonlijke grondslagen voor net
3 re herstel te leggen.
S I' Men betwlifelt hier en daar of ons Neder-
G-ïandsche vo'k wel in staat zal zijn de door
3 oorlogsgeweld veroorzaakte schade volledig
S o Er" zijn menschen. die bij hun beschouwing
7 9 Aran het vraagstuk der oorlogsgeweldschade.
niet boven de koele ciifers van de nuchtere
rekensom kunnen uitklimmen.
Zij ziin niet bij machte het probleem los
te maken van den zuiver-financieelen onder
grond. waarop In vroegere tiiden de beschou-
Engsw::ze onzer leidende figuren helaas al
te zeer vas vastgeklonken,
v. Zij meenen. aan de hand van officieele
jii#..ti. 11 i ii—u» ->óó laag
Snoeten wanrdeeren en komen m
een schrikwekkend hoogé begrooting vi
het totaalcijfer der oorlogsgeweldschade vod
den dag. dat tegenover elkanderstelling dezer
beide grootheden hen. als nuchtëre rekenaars,
jwel tot de conclusie moet voeren, dat volledig
herstel de economische weerbaarheid vai
vo'k onherste'baar zou aantasten.
zien echter over het hoofd, dat de ware
->m van ons volk niet alleen wordt be-
iaV) dnnr de waarde van ons bezit aan goud
ef'ecten. maar evenzeer, ja zelfs in d«
-eiste plaats, door de vruchtbaarheid var
nzen nationalen bodem, door onze verkeers
zegen te land en te water, door onze havens,
chepen en fabrieken, door onze prachtige
loniën en door onze voortreffelijke geogra
pohe ligging in het hart van Europa.
Zij vergeten, dat onze werkeliike rijkdom
Iet het minst bestaat uit den ijver, de be-
^amheden en de ontwikkeling van ons volk
ZM realiseeren zich niet, dat een volk rijk
rordt door arbeid
En het herstelprobleem is in de eerste
laats een vraagstuk van arbeid.
Maar zelfs nuchtere overwegingen behoe-
niet eens te voeren tot de conclusie dal
100 pet.-herstel boven de draagkracht van
ns volk zou liggen.
Een globale schatting toch wijst uit. dat
en gemiddeld offer van slechts enkele pro
enten van ieders naar. als wii het zoo mogen
oemen. ouden maatstaf becijferd totaalbezit.
e gemeenschap reeds in staat zou stellen de
orlogsgeweldschade volledig te herstellen.
laar e toezeggingen in de richting
i volkomen schadevergoeding der mate-
ele verliezen, vastgesteld naar zuivere
ardeerinp, wordt met recht van dag tot dag
rker uitgezien Wat zal zelfs de grondslag
van veler mogelijkheid om aan den op-
Hw, waarover zoo gaarne gesproken wordt,
jidwerkelijk deel te kunnen nemen.
3
r*
a>
3
N
T)e druivenaanvoer in het Westland bereikte in de aigeloopen dagen
schuiten met kistjes werden te Poeldijk verha
zijn hoogtepunt. Honderden
ndeld (Foto Schimmelpenningh)
De Rijkscommissaris in den
Nederlandschen Kuituurkring
|WEER BOMMEN OP
DEN HELDER
gisternacht om half 3 zijn vijf brisant-
'en weiland bij Oostelheer® neer
«mrpen Vier kwamen tot ontploffing De
1de is een tijdbom Ei kwamen geen per-
- inlijke ongelukken voor en er is geen ma
teele schade aangericht.
^Zondagmorgen omstreeks half 5 zijn op de
«ens van de gemeenten Dalfsen en Heino in
buurtschap Stolvenghe een drietal bom
fc geworpen, die tot ontploffing kwamen in
n weiland Vermoedelijk is er ook nog een
lorr» Persoonlijke ongelukken deden zicb
t voor; evenmin is er veel schade aange-
Een Engelsen vliegtuig heeft op het land
dBigtelaat hij Rijshergen iNoord Brabant)
risantbommen geworpen die niet zijn ont
ft Er is geen schade,
ondagmorgen vroeg óm half zeven wierp
Engelsrh b estel, dat geruimen tijd boven
imgeving van Den Heidei had gecirkeld
n op het tuindorp welke explo
een aantal huizen vernielden
"r'j^ider hoven wonder" zijn er geen slacht
te betreuren
Het oeiaarde echtpaar Ram sliep zelfs
>g, toen zijn huis instortte en ontwaakte
irst, toen oe duren in net puin en het
lehavende gedeelte gingen zoeken,
pterdagnai nt umstreeks nall drie zijn tus
i Oude en Nieuwe .Bildtdijk te St Ja
■parochie door Engelsi ne vliegtuigen voor
fver bekend zeven brisantbommen uitge
waarvan twee nog niet zijn geëxplo
Daar deze bommen midden in het veld
terecht gekomen weri gelukkig geen
i beteekenis aangerfcr terwijl zich
i pefaucnlijke ongelu itsr •""aordeden.
Opmerkingen over Nederland's
buitenlandsche en binnen-
landsche positie
Te 'sGravenhage is Zaterdagmiddag in
Pulchri Studio de Nederlandsche Kui
tuurkring onder leiding van prof dr. G.
A S Snijder bijeen gekomen De Rijks
commissaris Rijksminister Seyss-lnquart,
de commissarisstn-generaal en tal van
andere Duitsche autoriteiten woonden
als gasten de vergadering bij.
Rede Prof. G. A. S. Snijder.
De voorzitter zeide in zijn openingswoord,
dat alle medewerkers van den Kuituurkring
het reeds eens zijn geworden over samen
werking met de Duitsche Overheid op het
gebied der vernieuwing van de Nederland
sche cultuur.
Hij zeide, dat de leden van den kring reeds
sinds jaren den nieuwen geest in Duitschlano
hadden leeren kennen en wisten, dat afge
zien van den oorlog deze ontwikkeling
moest komen. Zij hadden de baanbrekend»
kracht van het natonaal-socialisme begrepen
en weten te waardeeren. De oude wijn kan
niet in schamele nieuwe zakken worden be
schonken, hetgeen hier vlijtig geschiedde: po
gingen van opportunisten, waaruit een ge
heel on-Nederlandsche knechtenziel spreekt,
die slechts schijnbaar den „overwinnaar" te
gemoet komt en hem in waarheid bedriegt
Dit is betreurenswaardig, om der wille van
ons volk en ook omdat daaruit een misken
ning van de Duitsche houding tegenóver ons
spreekt, waarvoor wij ons moeten schamen.
Prof. Snijder herinnerde er met waardee
ring aan dat de Rijkscommissaris ons Neder
landers herhaaldelijk en eerlijk als vriend de
hand heeft geboden. Men dient de uitgestoken
hand te aanvaarden of onvoorwaardelijk af
te wijzen. Als wij, zegt spr., uw hand willen
aanvaarden, reiken wij u de onze en wij doen
dit in volle overtuiging en bewust van onze
beweeggronden. Wij willen, naar uw eigen
woorden op 26 Juli, met het Duitsche volk als
„tot zeer hooge prestaties in staat zijnden
partner medewerken". De Duitsche autoriiei-
ten hebben bij alle besprekingen die spr. met
hen mocht voeren, volledig begrip getoond
voor het grondbeginsel van den Kuituurkring
de zorg voor een zelfstandig Nederlandsct*
cultuurleven. De Nederlandsche cultuur valt
niet samen met het beeld van de eerste dagen
van Mei., waarin veelal front gemaakt werd
tegen Duitschland. De kuituurkring wil den
nadruk leggen op dat wat onze volken ver
bindt. Hij stelt zich ten doel het bewustzijn
eener volksgemeenschap opneiuw te wekken
Spr. verzocht den Rijkscommisaris den Kui
tuurkring bij dit werk te willen steunen. De
kring, die heel goed weet, dat bepaalde krin
gen hun daarom het verwijt van „heulen"
met den vijand voor de voeten zullen werpen,
zoo niet van „landverraad" zullen worden be
schuldigd, doch dezen smaad zullen wij
zegt spr. desnoods op ons moeten nemen
in de vaste overtuiging van het ongerechtvaar
digde daarvan.
Wij willen geen Duitsche opdracht aan
vaarden, evenmin als u er aan denkt ons een
opdracht te verstrekken. Wij willen sai
werken als vrije mannen.
Bij zijn verdere uiteenzettingen omtrent
het doel van den Kuituurkring, gispte prof
Snijder de „vroegere Nederlandsche regee
ring" wier oordeel hij als een aanmatiging
beschouwt en dat door den gang der gescrie-
denis zoo buoelig veroordeelt is. Ons volk
kon niet naar die verkeerd gebleken gezicht
punten verder geleid worden (Applaus). Zoo
lang het inzicht ontbreekt, dat slechts een
geestelkiie wedergeboore van ons volk dit
volk redden kan. is het beter, dat deze heeren
zwijgen. Eenige bescheidenheid is hier op
ziin. ülaats (Apnlaus)V Want door de weer
spiegeling van een nieuwe orde. die in waar
heid alles bii het oude laat en daarbij aan-
knooot aan de den Nederlander zoo e'gen ge
worden conservtieve nei^in^en. kan men ons
volk niet in de toekomst leiden. Integendeel,
zoo wordt de weg naar den nieuwen tijd af
gesloten.
Voorts zeide spr-, dat de Kult.uurkring or
allerlei wiize wat in het volk leeft tot uit
drukking wil zien gebracht en an vullend wil
werken door volksvoorlichting. In het onder
wijs moet de ontzettend verwaarloosde
moedertaal veel meer plaats krijgen dan tot
nu toe en daarnaost moet, om een behoor
lijk verkeer met het Duitsche volk mogelijk
te maken, ons volk Duitsch leeren, n;et om
het te „verduitschen", maar alleen omdat wij
zoo ons eigen cultuurleven kunnen redden en
behouden.
Spr. eindigde met den Rijkscommissaris
>or deze plannen om raad en hulp te vragen
Rede
i den Rijkscommissaris.
Na de rede van prof Snijder nam de
"ijkseommissaris het wourd.
In de eerste plaats oank ik u. aldus rlchf.e
de Rijkscommissaris zic!i tot den -oorzitter. da'
uw voordracht in de Duitsche caaj gehouden
nebL Ik vat het als een vriendelijke tegemoei
koming tegenover mij en mjn medewerker-
op Maar ik heb ook de beteekenis van uv
Nederlandsche woorden goed begrepen.
Wanneer u sprak ovei uw samenwerking
mei ons dan beschouw ik dat niet zoozeer als
een samenwerking met ons In onze hoedanig
neid vac Duitsch gezag, als Wel veeleer eei
samp;.werking me» ons als nier .aanwez-g-
vertegenwoordigers en dragers der Duitscne
■ultuur opdat net tol een luiste narmonie va
iet Nederlandsche volk ei het Duitsche cultu
«*ele even moge Komen
En luist daarom is deze bijeenkomst voot
mij mei een bijeenkomst van politici, maai
-^an menschen, die naar de geestelijke m daar
■loot moreele beteekenis van ne* leven strevet
en daarmee dan tevens ook op weg zijn der
iipperen zin van het politieke gebeuren te
oeseffen.
Met ware voldoening hoorde ür r consta
'.eeren. dat u de door mij uitgestoken vrienden
cand will zien en will grijpen, en daarmee
neefi u tever.s de oo» u belaneriikste vraag
oeantwoord. Vriendschap kan slechts tusschen
zelfstandige, vrije, volkomen verantwoorde
lijke menschen ^estaan. En wat het cultureele
leven betreft, zoo kan ik u slechts de verzeke
ring geven, dat Juist wjj een echt volksch
Nederlandsch cultureel leven willen, ja er
direct naar verlangen en er zeker van zijn.
dat evenals het eigen karakter van de Duit
sche stammen, die toch heden een door één
geloof en één wil bezield volk vormen, niet
tot splitsing maar tot verrijking van hei ge-
neele Duitsche cultureele leven strekt, even
zeer de verscheidenheid van het Nederlandsche
en Duitsche cultureele leven geen splitsing
beteekent, maar slechts een verrijking van
beide kanten.
Weliswaar zooals u zeil zegt kan hei
niet gaan om dat steeds naar het Westen
Kijkende aestheticisme. dat evenals vroegei
ons. ook uw cultureele streven beheerschte
en leidde tot splitsing, tot een bovenmatig
accentueeren der dialectiek en tot een zich
vermeien m de nuances van ondergang en
twijfel. Het cultureele leven van een volk
moet in zUn diepste diepte gegrondvest zijn
op een hechte wereldbeschouwing, die haat
Kracht weer put uit het besef van wat eigen
volk en het opgaan in de gemeenschap van
dit volk eischt,
U sprak over het Nederlandsche en het
Duitsche volk als over twee broeders en
daarmee raakt u aan den grondslag van onze
gemeenschappelijke Germaansche afstamming
Ik wil bovendien nog wijzen op de
kameraadschap, die deze beide volken
moet omsluiten Kameraadschap der vol
ken heteekent evenzeer als bij kameraad
schap oer enkelineen het vaste oeslutt
eikaars lot te deelen en voor elkaar tn
te staan Het Duitsche volk is tot deze
kameraadschap volknmpn hereid en zal
voor deze kameraadschap alles tn het
werk stellen wanneer het om het bestaaD
van den ander mocht gaan.
Het mag dan op het oogenblik schijnen
ilsof var het Nederlandsche volk od het
oogenblik meer gevergd wordt. Doch dit
houdt alleen verband met de uiterlijke
levensomstandigheden, die juist tengevolge
var. de Gemeenschap van het lot aan de
zelfde beperkingen onderhevig zijn. in welke
het Duitsche volk zich op het oogenblik
schikt
Oocl» Nederlandera, die een ruimeren
kijk op de dingen hebben, zullen be
grijpen, wat het beteekenen kan, wan
neer de gansche reëele macht van het
Duitsche volk van 8o milioen en het
Groot-Ouitsche rijk, als het er op aan
komt. bereid is ,p de ores te staan voor
hel oestand van het Nederlandsche volk
en den Nederlandschen staat.
Wa it hierin schuilt, iuisi de kern van
het loi van dezen staat, dat zijn reeele
machtsoasis verre ten achter bleet oij
zijn uitgestrektheid. Gn zonder mij nu bij
(.eze gelegenheid net politiek ot zelts
problemen der ouitenlandsche politiek te
wille» oezig nouden. zoo dient u toch te
weten, dal onder alle omstandigheden de
gansche uitgestrektheid van het toekom
stig gebied waarover de invloed van het
luitsche rijk en hel .ueuwe Europa zich
uitstrekt, te uwe beschikking zal staan
en we» ter beschikking van vrije Neder-
aiders, onze kameraden.
Het gaat dus niet om vrijheid, zelfstandig
heid en onafhankelijkheid En het verwijt
van neuten met den tegenstander of zelfs
verraad, treft volkomen ten onrechte de
mannen die voor net Nederlandsche volk
een. weg aan de zijde van hei- Duitsche volk
;oeken Wat beteekent verraad dan eigenlijk'
Wij Duitschers weten he' maar aJ te goed
Wanneer wij volk en volkskarakter als
noogste goed beschouwen, dan pleegt diegene
verraad, die zich tutst aan dit hoogste goed
vergrijpt Wie volksvreemde of zelfs voor
net volk schadelijke biologische, geestelijke
en moreele invloeden toelaat of zelfs bevor
dert. is evenzoo een verrader, als diegene,
die de kracht van het volk meedoogenloos
or zelfzuchtige doeleinden misbruikt
In tilden van plotselinge nederlagen hoort
en dan ook steeds hei woord verraad, maar
nooit hoort meD het uit den mond der
dappere soldaten tn de voorste linies, die de
overweldigende militaire macht van den
tegenstandet leerden kennen en respecteeren
Men noemt ook die menschen graag ver
raders. die tegen stands- en klassegrenzen
optornen, wanneer deze verschillen hun
oeconomischen en geschiedkundigen zin ver
loren hadden eD het leven vaD het volk
Dekiemmen
Ik kan u verzekeren, dat juist die Neder
landsche mannen, die men boosaardig of
onnadenkend verrader noemen wil, bij de
opperste lei-ding van het rijk heel goede en
waardige vertegenwoordigers van de Neder
landsche zaak en de Nederlandsche vrijheid
waren, over welk laatste punt door het rijk
nooit eenige twijfel was gelaten.
Ik kom ook nog graag terug op uw opmer
king. dat de godsdienst de hoogste geestelijke
uitine van alles om ons heen is. Ook wij
hebben deze vaste overtuiging. Hoe zouden
wij anders ook zoo'n onmetelijk streven der
hervorming en vernieuwing der geestelijke
en reëele betrekkingen der Europeesche
menschen met het vaste vertrouwen op
succes kunnen beginnen, wanneer wij ons in
ons werk niet met God verbonden en aan
God gebonden zouden gevoelen Misschien is
dit ons geloof niet zoo zeer vervuld
angst voor het leven en gesmoord door den
druk van de onbeduidendheid daarvan als
wel gedragen door het bewustzijn var
volkomen juiste invoeging in de schepping,
waarvan de beteekenis ons meestal verborgen
blüfL
Wij moeten er echter tegen opkomen,
wanneer banden der dogmatiek als poli
tieke kenteekenen worden beschouwd en
zoo tot splijting van het volk leiden.
Want voor ons zijn de volkeren tn hun
door den bloede bestemd karakter de
door God gewilde bouwsteenen der
menschheid.
U hebt er juist aan gedaan, toen u zich tn
uw streven niet door mij liet tegitimeeren.
D't geldt voor u precies zooals voor ieder de
gemeenschap oetreffend en daarmee politiek
streven U zult en u wilt zich geen macht
door den staat laten geven om deze macht
dan op politiek gebied uit te buiten, maar het
is u daarom te doen de Nederlandsche men
schen van de juistheid van uw weg te over-
'.uigen en hen voor uw overtuiging te winnen.
Hier is slechts één ding voor noodig, moed
wel de moed van het inzicht, het besluit en
de volkomen toewijding.
U .erzocht mij, u of wel het Neder
landsche volk tijd .e laten. Wij haasten
u liet Want de beslissingen vallen hier
niel voor ons- Onze beslissingen bevech
ten wii elders in de wereld. Maar luist
voor deze beslissing is het van het groot-
stet belang, dat het Oultsche volk het
Nederlandsche volk als zijn kameraad
beschouwt
GEREF. MEISJES VERGADERDEN IN
ROTTERDAM-ZUID
Rede van den heer
C. Rijnsdorp
„Hoe en wat lezen wij?"
In de Sandelingkerk te Rotterdam-Zuid
is Zaterdagmiddag de derde provinciale
vergadering gehoden van de afd. „Zuid-
Holland-Zuid" van den Bond van M.V. op
G.G. in Nederland. Zeer vele meisjes had
den gehoor gegeven aan den oproep om
naar Rotterdam te komen, ook al moest
de vergadering, die eerst was uitgesteld,
toch nog op korten termijn worden geor
ganiseerd.
De leiding van de samenkomst berustte bij
mej. C. Brandsen van Rotterdam, die
om half drie liet zingen Ps. 89 118. In haar
openingswoord wees spr. op de propagandis
tische opzet van deze vergadering. Propagan
da beteekent o.m het bestaande beter maken.
Dit behoort, aldus spr., ook tot ons werk, want
dit komt nooit af. Er is altijd behoefte aan
steun, leiding, bemoediging en bezieling. De
wekelijksche vergaderingen zijn uiteraard het
voornaamste, maar van vergaderingen in groo-
ter verband kan groote sterkende kracht uit
gaan. Moge dit ook gelden, aldus besloot spr.,
van deze samenkomst, opdat we straks met
nieuwe moed en kracht ons vereenigingswerk
kunnen voortzetten
Mej. Lien de Hoog bracht hierna het
jaarverslag uit Bij „Zuid-Holland-Zuid" zijn
thans aangesloten 124 vereenigingen en af-
deelingen. Er zijn 17 kringen. Buiten kring-
verband staan nog vereenigingen te Schoon
hoven en Hardinxveld. Eén vereeniging, nl.
te Zwartewaal, moest worden opgeheven. Het
jaarverslag werd zonder discussie goedge
keurd en vastgesteld. De presidente sprak
een woord van hartelijken dank tot de se
cretaresse, mede in verband met het feit,
dat zij binnenkort haar functie neerlegt. De
vergadering gaf met daverend applaus te ken
nen met het gesprokene in te stemmen.
Staande werden nu twee coupletten van het
Bondslied gezongen, waarna de heer C.
Rijnsdorp, van Rotterdam een rede hield
over het onderwerp:
„Hoe en wal lezen wij?"
In populaire, op den aard van hetgehoor
afgestemde beelden en vergelijkingen ging
spreker na, welke plaats het lezen en de lec
tuur in het leven van onze vrouwen en meis
jes inneemt. In een gefingeerden dialoog deed
hij in dit opzicht waardeering en critiek aan
het woord komen, kwam via familieberich
ten en feulleton in de dagbladen op den ro
man terecht, herinnerde aan het hooge be
lang van persoonlijke, gezette Bijbellectuur,
brak een lans voor l.3t memoreeren van be
paalde Bijbelgedeelten, sprak over levensbe
schrijvingen, over echte en zoogenaamde bele
BIERBROUWERIJ
DE LEEUW NV.
VALKENBURG(L)
BEKEND OM HAAR PRIMA BIEREN
L>t richting van den weg moet bij
net begin van den marscb worden gekozen.
Le bouw vaD den weg kan dan met uiterste
zorgvuldigheid en overleg geschieden. In dezen
is uw redevoering een daad en wij zijn
getuigen, dat mannen in Nederland, die zich
bewust zijn van nun verantwoordelijkheid,
reeds nu op het oogenblik. de kameraadschap
van het Nederlandsche met het Duitsche volk
gekozen hebben, in bet bewustzijn, dat deze
neenvlechting van ons beider lot ons groot
maakt en beiden ten goede komt Daarvoor
dank ik U.
zenheid, om zich vervolgens meer in het bij
zonder bezig te houden met den roman, de
novelle en het gedicht. Ook hier trachtte spre-
zooveel mogelijk de hoofdzaak te benaderen
door een beeld uit het dagelijksch leven van
de vrouw, vooral wanneer hij een roman met
een aardappel vergeleek, het verhaal-element
daarin met den aardappel zonder de schil;
stijl, compositie, dialoog enz. met de schil,
en de geest van het boek met het zout in den
aardappel. Het eigenaardig karakter van de
novelle verduidelijkte hij door te wijzen op de
kunst van het vertellen van anecdoten en
ten slotte deed hij een dringend beroep op "t
gevoel voor poëzie, dat bij veel meisjes leeft,
maar dat dikwijls den juisten weg tot de ge
drukte poëzie niet weet te vinden.
Op deze rede volgde een zeer geanimeerde
discussie, waaraan tal van meisjes deelnamen.
Twee coupletten van het Bondslied der J.
V. leidde de pauze in, na afloop waarvan een
leuke wedstrijd werd gehouden en mej. P. v.
d. Akker een inleiding hield over het on
derwerp „Zijt sterk", waarin verscheidene
vereenigingsmoeilijkheden ter sprake kwamen
en een oplossing ten beste werd gegeven.
Een kort slotwoord sprak dr. H. N. Rid
derbos van Rotterdam-Charlois. Deze wees
er op, dat velen in onze dagen niet anders
weten te doen dan te klagen en te zuchten,
speciaal als ze zien op de jonge menschen.
Wat zal er van hen worden? Maar bij den
Christen mag de vrees niet overheerschen. Hij
mot in het geloof voorwaarts gaan en zich
houden aan het parool van den Heiland „Zijt
nuchter en waakt", hetgeen inhoudt, dat we
de gevaren niet mogen onderschatten, maar
ook niet overschatten. Defactisme mag In onze
kringen niet overheerschen.
Bij alle somberheid, die er is, heeft deze
tijd ook lichtpunten, aldus spr, We moeten
terug tot de eenvoud van het geloof. Vroe
ger theoretiseerden we misschien wel te veeL
Nu moeten we terug tot de daad. Als we
meer ons evenwicht hervinden, is er al veel
gewonnen. Daarnaast moeten we elkander
vasthouden en ook dichter komen tot het ver
leden. De kerk was altijd een strijdende kerk.
De hoogtepunten van het kerkelijk leven la
gen steeds in de diepte. Daarvan draagt onze
belijdenis het merkteeken.
g nec.ns-kETAOIN SHRDL 8HRDL SHHUH
Deze tijd moet ons tenslotte ook dichter
brengen tot de toekomst en ons brengen bij
de bede „Uw Koninkrijk kome". Dat konink
rijk is het komende vrederijk, waarin de aarde
vol zal zijn van de kennis des Heeren. De
tijden mogen somber zijn, niet alles is tegen
ons. Als we de vruchten maar weten te pluk
ken, zullen we ons verrijkt gevoelen. God de
Heere regeert, aldus besloot spr., en Hij zal
doen al wat Hij ons in zijn zoon heeft beloofd.
Hierna werd de samenkomst, die o.a. werd
bijgewoond door mevr. K r a a n-v.d. Burg
van Vlaardingen en door dr. G. Brillen-
b u r g-W u r t h van Rotterdam-Zuid op de
gebruikelijke wijze met dankgebed en Psalm
gezang beëindigd.
Kerk en Zending
Ned. Herv. Kerk
Beroepen te Otterlo J. J. v. d. Pol te Oene;
te Vleuten C. A. van Harten te Maarn.
Aangenomen naar Eemnes-Binnen cand. W.
Ambrosius te Rotterdam; naar Drogehar»
oez.) D. Kramer te Oosternieland (Gr.).
Chr. Geref. Kerk
GIFTEN EN LEGATEN
Door bemiddeling van Ds. D. A.v. d. Bosch
te 's-Gravenhage ontving de Morgenland-Zen»
ding (Armenië) een gift van 1000.
CONVENT PROT. KERKEN
Prof. dr. H. H. Ku.vper schrijft in de He
raut:
„Het is een verblijdend teeken, dat mee
tengevolge van den druk, waaronder we ver-
keeren, er meer behoefte is ontstaan aan
samenwerking der Protestantsehe kerken, ten
einde elkaar van raad en steun te dienen.
J)aaraan is het ontstaan te danken van het
convent, waar de afgevaardigden der verschil
lende Protestantsehe kerken saamkomen en
waarvoor ook onze Synode aan hare deputa-
ten, die belast zijn met de correspondentie met
de hooge overheid, mandaat verleend heeft
„Ai spreekt het van zelf, dat het vertrouwe
lijk karakter, dat de vergaderingen van dit
convent dragen, maakt, dat geen publiciteit
kan gegeven worden aan hetgeen daar behan
deld wordt toch mag dit wel gezegd worden,
dat men zeer dankbaar heeft te zijn aan de
instantie, die dit convent saamriep.
„In dit convent, dat soms wekelijks ver
gadert worden alle vragen en moeilijkheden
besproken en van gedachten gewisseld, hoe
deze moeilijkheden het best kunnen worden
opgelost Indien het ons vergund ware het
agendum van zulk een vergadering mee te
deelen, zou men verbaasd staan, hoe omvang
rijk de arbeid van dit convent is en hoeveel
vrucht deze samenwerking reeds heeft
gen. Doordat in dit convent leden zijn. die een
zeer hooge positie bekleeden, kunnen hier de
beste inlichtingen worden verkregen over de
beteekenis der verordeningen en op grond
daarvan adviezen worden gegeven, die de af
gevaardigden dan weder aan hunne kerken
Kunnen mededeelen. E daarbij komt dat de
voorzitter van dit convent wiens naam ik wel
noemen mag, prof. Slotemaker de Bruine, met
bewonderenswaardige activiteit voor de be
langen der kerken bij de overheid optreedt
en door zijn bijzondere positie grooten invloed
heeft zoowel bij de Nederlandsche als bij de
Duitsche autoriteiten. Een positie, die nog ver
sterkt wordt, omdat hij nu spreken kan uit
naam van alle Protestantsehe kerken."
Bijbelsche Almanak 1941
De eerste is ditmaal de oudste: de Bijb.
Almanak (uitg. D. B. Centen te Amster
dam) heeft z'n 113en jaargang bereikt De
inhoud is bekend, maar het is toch goed er
even op te wijzen, dat die inhoud met z'n tijd
meegaat wat thans zeggen wil, bijzonder ge
richt is op de geestelijke nooden van dézen
dag. Het zeer varieerend mengelwerk is daar
bewijs van en de dagkalender met een Bijbel
woord voor eiken dag evenzoo. Daarnaast zijn
er de practische rubrieken, waarbij vooral
„waardevolle adressen" (van den arbeid der
Inw. Zending en Chr. philantropie) van belang
zijn. Niet alleen in de gezinnen, maar ook ter
uitdeeling aan werkloozen, in den Opbouw-
dienst, door Evangelisatie-comité's, in zieken
huizen, stichtingen en gevangenissen zal dit
kleine, maar 365 dagen lang bruikbare boekje
een welkom bezit zijn. Het telt nu al bijna
100 bladzijden en kost bij getallen nauwelijks
een dubbeltje.
„WOORD EN GEEST" GESTAAKT
De Redactie van Woord en Geest (Elndred.
Dr. J. G. Geelkerken) deelt mede, dat het blad
thans, aan het einde van den 15en jaargang
voorloopig wordt gestaakt.
In de mededeeling daaromtrent schrijft de
redactie van „Woord en Geest" o.a.:
„Mei name de materieele bezwaren, aan de
verschijning van het blad verbonden, hebben,
nu een genoegzame uitbreiding van 't aanial
abonnementen, waarop herhaaldelijk dezerzijds
aangedrongen werd, achterwege gebleven is en
onder de tegenwoordige omstandigheden ook
niet te verwachten is, de redactie tot dit besluit,
dat zij met leedwezen genomen heeft, genood
zaakt. Wij hadden gaarne juist nu ons publieke
woord blijven spreken."
(Zie voor Kerknieuws elders in dit BladJ
DE VERDUISTERING
In het belang van de naleving van
de bepalingen ten aanzien van de ver
duistering
Zonsondergang 30 Sept. 7 u 21.
Zonsopgang 1 Oct. 7 u. 40 m.
