JlirtuiH? $>itosdjr (üourant
Dagelijks verschijnend Nieuwsblad voor Leiden en Omstreken
REIS DOOR DE OOSTMARK
)oe een goede daad
PAt
nnementsprijs:
j per 3 maanden in Leiden en in plaatsen
1 *n agentschap gevestigd is 2.36
5' Per week 13 ct Losse nummers 5 et
Alle» bij vooruitbetaling.
■rt
rertenhepryzen:
I 22% ct per regeL Ingezonden Mede-
I deelingen 45 ct per regeL Minimum
'lijkl j regels Bewijsnummer 5 ot Bij ooa-
tract belangrijke korting
No. 6235
WOENSDAG 25 SEPTEMBER 1940
21e Jaargang
Bur. Redactie en Administratie:
©REESTRAAT 123. LEIDEN.
Telefoon 22710.
(Na 6 uur 23166).
Postbox 20. Postrek. 66034
Abonnementen, Advertenties, enz. san
de Administratie
vaarde van het gezag
Ichten wij het schrijven over de toe-
van ons staatsbestel voorshands van
meer waarde dan toegekend kan
aan een hypothese, toch doejnt
niet tot werkloosheid. Zeker, wij
k» niet, zooals deze of gene doet, een
perkte beschouwing leveren over een
ikkeld vraagstuk als corporatieve
Ing, om de heel eenvoudige reden dat
Jet weten, in welk raam deze orden Jig
koeten worden opgebouwd. Dat be
nt natuurlijk weer niet, dat we san
Uing op dit terrein in het geheel geen
Je zouden hechten. We spreken thans
I over het raam, waarin zij zich rroet
fkken, alsmede over de ons geschon-
««mogelijkheden. Maar al hebben we
hypotheses geen behoefte, en zien we
emfut van speculeeren niet in, iets geheel
is het, wanneer we onze gedachten
algemeen over deze en dergelijke
hgrijke vraagstukken laten gaan. Wat
brporatieve gedachte betreft, de Chris-
ke solidariteitsopvatting kan tot een
ining leiden, waardoor in het maat-
ippelyk leven veel onvolkomens kan
•den verholpen. Op deze basis kunnen
Blyk allen samenwerken.
genvenwel, voor ditmaal zouden we iets
iikoJen opmerken over een ander gewich-
punt, en wel de verhouding van gezag
Men zal zich herinneren, hoe
•tali richting er altijd op uit was, deze
le te zien in de goede onderlinge ver-
iding. Want zooals byna alles in het
E taan van den levenden mensch, was
verhouding niet als het ware auto-
eeftlisch en voor alle tijden gegeven. Steeds
est hierbij een beroep worden gedaan
I den arbeid, ook den wetgevenden
eid, van den mensch zelf. En het Calvi-
heeft er zich daarbij op toegelegd,
goede evenwicht na te streven tus-
vrijheid en gezag. Nu eens eischte
id, dat het-accent meer viel op de
(heid, dan weer, dat werd opgekomen
het recht der Overheid. Het is niet
:lheleilijk, van dit streven voorbeelden uit
B geschiedenis op te diepen,
tegenover het absolutisme van Philips
ën'werd gesteld het eigen recht van den
omderdaan- Doch toen enkele anarchisti-
rk'4e tfcroominson net
^ten, werd de klemtoon gelegd op de
naajtarde van het gezag. En als, geruimen
tandi later, de Fransche Revolutie eenzijdig
I vrijheid op den voorgrond stelt, dan
idt iemand als Groen van Prinsterer
t op, te laten zien, hoe wezenlijke vrij-
d n*e' ^an bestaan zonder wezenlijk
ag. Hij zag in, dat de vrijheid, door de
insche Revolutie gepredikt, geen inhoud
d en deswege leiden moest tot „onneder-
adsch staatsalvermogen". Prof. Fabius
jeft ons duidelijk doen zien, hoe Groen,
/ETfrots verguizing van den vijand en mis- schalk Pétain gisteren den gouverneur-gene-
inning van de vrienden, met heldenmoed raa* van Equatoriaal-Afrika te Dakar, Bois-
D,ran,ro- ftc son- een telegram heeft gestuurd, waarin hij
moeilijk te evenaren volharding ge- hem 2egt_ da, Frankrijk me, groote Dewogen^
Jeden heeft „voor het gezag, het Godde- heid den „laffen Britschen aanval op Dakar
p injc èn republikeinsch gezag, der Over- onder leiding van den vroegeren generaal
id; en de vrijheden, de evenzeer heilige de,Paullt Y,olgtl'.
w nr, nyr,„fi Maarschalk Pétain spreekt Boisson zijn
Jjheden, van het Volk, op grond van uil voor de trouw> hjj aan FrankrJk
Ids Woord, overeenkomstig ons histo- heeft bewezen.
ich verleden, onzen Calvinistischen De maarschalk heeft den bevelnebber te
saard, het Gereformeerd karakter Dakar een telegram gezonden, waarin hij
(Foto Pax-Holland.)
De Franschen verijdelen
twee Engelsche landings
pogingen te Dakar
U het radio-station vernield?
Twee landingspogingen, die de Engel-
schen gisterochtend vroeg om een uur bij
Dakar met sterke strijdkrachten onder
namen, zijn, naar in bevoegde Fransche
kringen te Vichy verluidt, door de kust-
batterijen en de in Dakar gestationneerde
Fransche troepen afgeslagen.
De eerste landing werd geprobeerd in
Rufisquo, de eenige kilometers van Dakar
gelegen kleine haven, zonder dat de
Engelschen bet land konden bereiken. De
tweede aeuval werd eveneens door de
Franscnen ■jlcgon. Een Engelsche
kruiser zou hierbij beschadigd zijn.
Berichten uit Dakar komen te Vichy islechts
zeer spaarzaam binnen. Daar er van het
Fransche radiostation te Dakar sedert Maan
dagmiddag geen berichten meer zijn ont
vangen vermoedt men, dat dit station door
de Engelschen is beschoten en vernield.
detain schandvlekt den Engelschen
overval
De Fransche radio deelt mede, dat maar
fcer Natie".
zegt, dat Frankrijk met vertrouwen het ver-
zet tegen het verraad en den Britschen aan-
len wezenlijke vrijheid zonder wezen- val volgt. „Het moederland is trotsch op de
gezag, in deze woorden is heel het houding van de in Dakar gelege.i troepen."
idpunt van Groen neergelegd. Eens
:f hij: „Zoo men vrijheden wil, is
Ivóór alle dingen noodig, dat zij met de Vervolg van de eerste kolom.)
tor. ut- Vrijheid ver^a"d staan. De ware aan het gezag is, niet minder dan de vrij-
is die, welke niet in stelselmatige heid, eisch der menschelijke natuur. Ja,
handigheid haar levenskracht zoekt, en z\j is de voorwaarde der hoogste vrijheid",
i begint met onderwerping aan de wet- „Ook de verhouding tusschen de Overheid
waarmee het aanzyn en de welvaart en den onderdaan vindt haar natuurlijks
staat en maatschappij in onlosmake- grenzen in haar doel. De Overheid heeft
verband staan". En ook: „Zoodra de
155-jerheid niet meer op het terrein der
<J i9iVolut*e za* staan» *s ZÜ *n m°gelijk-
nei-k, zonder eenig gevaar, ruimschoots deze
ifreid, zonder welke er geen regelmatige
twikkeling der Natie kan zijn, te
:nen; en, wat meer zegt, zij kan ook die
ijheid eerbiedigen, welke voor iederen
nsch, onder eiken staatsvorm, de meest
langrijke is. Ik bedoel de vrijheid van
weten".
Wij hebben ons deze aanhalingen ver
doofd, omdat hieruit zonneklaar blijkt
e het streven naar een juiste en even-
chtige verhouding tusschen gezag er
ijheid een taak is voor alle tijden. Hel
i niet moeilijk vallen, van andere
iryvers. die in het voetspoor van Groen
:ven, gelijksoortige klanken te vermel-
n. Voor ditmaal kiezen we enkele uit-
'aken van Lohman: „Niemand mag in
zen tijd de individueeje vrijheid ver-
digen, die zich niet helder bewust is
n den grond, waarin het staatsgezag, dat
de beschermer der individueele vrijheid
•rtelt". „Gezag bestaat onafhankelijl
p 'smenschen toedoen. Onderwerping
DE VERDUISTERING
b het belang van de naleving van
I de bepalingen ten aanzien van de ver-
I duistering
I Zonsondergang 25 Sept. 7 u. 32.
I Zonsopgang 26 8ejrt. 7 u. 32 m.
macht over ons, maar geen andere dan die
door haar roeping zelve bepaald wordt.
Zoolang zij zich daartoe bepaalt, is haar
macht onbeperkt. Doch ook zóó binnen
grenzen beperkt, ontaardt macht lichtelijk
in willekeur, dus juist in datgene wat de
Overheid geroepen is te bestrijden".
De Nederlanders zijn altijd prat gegaan
op de vrijheid. Toen in 1619 een van de uit
Engeland naar ons land uitgeweken Pil-
grimfathers binnen onze grenzen een ge
schrift drukte tegen den Engelschen
Koning en de Engelsche gezant deswege
uit naam van zijn regeering uitlevering
van dezen man verzocht, werd hem dit
geweigerd. Toen schreef de gezant naar
zijn regeering, dat de Nederlanders niet
zoo spoedig iets afstonden, als het verband
hield met hun vrijheid. Hij had gelijk, en
toch ook weer niet. De Nederlanders
waren bereid van hun vrijheid zooveel af
te staan als voor de juiste uitoefening van
het juiste gezag noodig was.
Deze wenschelijkheid van evenwicht
tusschen gezag en vrijheid zullen we in
het oog moeten houden, ook, of vooral
zoo wij, wat God geve, onze zelfstandig
heid herkrijgen. Dan kan men in ons
menschen vinden, die opkomen voor een
sterke Overheid, welke nochtans een be
perkte taak heeft. Dan zullen we zeker,
indien dit noodzakelijk mocht zyn. ge
noegen nemen met geringer vrijheid, dan
de laatste jaren onder ons werd gevonden.
Dan althans zullen we te sterker doen uit
komen, dat vrijheid zonder gezag niet kan
becta&SL
Er zou eer nieuw ultimatum
worlen gesteld
Het D.N.B. melt uit Genève:
Het ministerie van marine te Vichy heeft
nieuwe berichten iver den Engelschen aanval
op Dakar gekregn. Maandag en Dinsdag
zijn verscheidene landingspogingen verijdeld,
ofschoon zij dooi het vuur der Engelsche
oorlogsschepen oniersteund werden. Engel
sche vloot en luchmacht werken samen.
Drie Britsche 'bombardementsvliegtuigen
zijn neergeschoten en een Engelsche kruiser
is door brandbommen zwaar beschadigd. De
Britsche commanont heeft den Franschejn
gouverneur een neuw ultimatum doen toe
komen. waarin, laar men zegt, geëischt
wordt, dat Dakar iiterlijk Woensdagochtend
wordt overgegeven Dit ultimatum is afge
wezen.
De Fransche orlogsschepen in de
laven
Uit Vichy is te Cenève verbomen, dat de
oorlogshandelingen voor Dakar Dinsdag
ochtend hervat weiden en zonder ophouden
verder gaan. Volgeis opgave van deskundige
zijde liggen in de hsven van Dakar de kruiser
Georges Leygues (15,00) ton), twee torpedo-
bootjagers en eenig; dsikbooten. Aan boord
van de zes door de Ergelschen voor Dakar
samengetrokken trensp:»rtschepen bevonden
zich ongeveer 7000 nan, die tezamen met de
bemanningen van de Engelsche oorlogs
schepen aan de land.ngjpogingen deelnamen.
De eerste geschiedde bij verrassing onder
bescherming van een dicaten nevel.
Gibraltar gisteren langdurig
uit de lucht gebombardeerd
Het moeten Fransche vliegtuigen
geweest rijri
Uit La Linea- wordt gemeld:
Van half twaalf af is Gibraltar gisteren
door talrijke vliegtuigen, waarvan de nationa
liteit niet vastgesteld kan vorden, hoewel het
volgens algemeene opvatting Fransche waren,
in opeenvolgende golven hevig gebombar
deerd. Van la Linea uit kot men waarnemen,
dat een Engelsch oorlogsschp in de haven van
Gibraltar evenals enkele koopvaardijschepen
en kleinere vaartuigen getioffen werden. De
Engelsche luchtafweer opende een hevig vuur,
dat zonder uitwerking bleef.
De bommen der aanvallen vielen op werven,
reparatiewerkplaatsen, haveninstallaties en
het centrum van de stad en veroorzaakten
talrijke branden.
De Spaansche autoriteiten hebben de grens
van Gibraltar gesloten. De bewoners van la
Linea, die het bombardement van Gibraltar op
straat en op de daken der huizen gadesloegen,
moesten zich binnenshuis terugtrekken, omdat
de scherven der granaten van het Engelsche
afweergeschut op Spaansch gebied neer
kletterden. Het bombardement van Gibraltar
houdt voor het oogenblik neg aan, naar Uit
Algeciras verluidt.
De concentratie van architecten-
vereenigingen
Het bestuur van den gereorgamseerden
bond van Nederlandsche architecten is thans
door de besturen van de bestaande organisa
ties samengesteld. Daarmede is de opheffing
van het Nederlandsch instituut van architecten
den Nederiandschen bond van bouw-
meestersgilden een feit geworden. De leden
van deze vereenigingen zijn thans tezamen
met de oude leden van den B.N.A. in den bond
van Nederlandsche architecten Vereenigd. Als
voorzitter zal fungeeren prof. ix. H. T. Zwiers,
terwijl zijn medeleden in het dagelijksch
bestuur zyn de heeren L de Bloem, voor
gedragen door den Ned. bond van bouw
meestersgilden, ir. A. J. van der Steur, voor
gedragen door den B.N.A. en C. J. Wierda,
voorgedragen door het N.I.V.A.
De heer Bloem zal optreden als vice-
voorzitter, ir van der Steur als secretaris,
terwijl de heer Wierda het penningmeester
schap op zich heeft genomen.
Het bestuur heeft de machtiging om de
overige functionarissen aan te wijzen. De
plaatsvervangende leden van het dagelijksch
bestuur zullen niet alleen gekozen worden ui'
leden van de drie bovengenoemde organisaties,
maar ook uit die van de afdeeling bouw
kundige ingenieurs van de Vereeniging van
Delftsche ingenieurs en de orde van Neder
landsche raadgevende ingenieur?
Zuigelingenvoedsel
]voor «Ikon leeftijd, zoowel voor I
den gezonden als zieken zuigeling
VRAAGT PROSPECTUS AAN I
De waterhuishouding van
den grond
Een belangrijke bijeenkomst van
landbouwkundigen en ingenieurs
Voor het eerst heeft gisteren het Nederland
sche genootschap voor landbouwwetenschap
een gecombineerde bijeenkomst gehouden t&
zamen met het Instituut van ingenieurs
Deze bijeenkomst, die gewijd was aan
de waterhuishouding van den grond, bekeken
uit landbouwkundig oogpunt, is een groot
succes geweest De groote zaal van het jaar
beursrestaurant te Utrecht was geheel met
deelnemers gevuld.
In zyn inleidende beschouwing wees prof.
dr. O. de Vries, hoofddirecteur van het
rijkslandbouwproefstation en bodemkundig in
stituut te Groningen, er op, dat water kwan
titatief verreweg de belangrijkste voeding6
stof voor de planten is, die immers per groei
periode 300, ja soms zelfs 1000 maal zooveel
water moeten opnejnen als hun drooggewicht
is Toch is, zelfs in ons waterrijke land,
en bij ons vrij vochtige klimaat de water
voorziening der gewassen lang niet altijd op
timaal en het is merkwaardig dat aan dezen
groeifactor nog pas veel minder aandacht en
onderzoek gewijd is dan b.v. aan de bemes
ting. Het ideaal, dat de watervoorziening der
gewassen zoo goed verzorgd is als dat maar in
onze menschenmacht ligt, is nog ver verwij
derd, maar de voortschrijdende wetenschap
zal zeker meer en meer daarnaar streven.
Behalve een groot landbouwkundig belang
zijn daarbij ook vele vraagstukken betrokken,
welke den waterstaatsingenieur betreffen, die
behalve de waterloozing ook de watervoor
ziening te regelen heeft Ook moet rekening
gehouden worden met de eischen van de drink
watervoorziening, die een steeds grooter wor
dend deel van den beschikbaren voorraad op-
eischt Door samenwerking zal op dit gebied
veel bereikt kunnen worden.
Vervolgens hield dr. S. B. Hooghoudt,
scheikundige aan het bodemkundig instituut te
Groningen, een voordracht over de waterhuis
houding van den grond uit landbouwkundig
oogpunt. Hij besprak daarbij in het bijzonder
de problemen, onderzoekingen, enz., die daar
door ontstaan, dat in de natuur en in de voor
den plantengroei belangrijke lagen vrijwel nooit
zonder kunstmatig ingrijpen de meest ideale of
althans voldoend goede verdeeling van lucht,
water en gronddeeltjes in de bovenste grondla
gen optreedt
Dr. M. A. J. Goedewaagen, plantkundige
bij het rijkslandbouwproefstation te Groningen,
besprak het vraagstuk van de waterhuishou
ding en de wortelontwikkeling.
Na een gemeenschappelijken koffiemaaltijd
heeft in de middagbijeenkomst ir. C. Staf,
directeur der Nederlandsche Heidemaatschappij
gesproken over de regeling van de waterhuis
houding voor den landbouw door cultuurtech
nische en andere maatregelen. Hij zeide, dat
de cultuurtechnicus naar een zoo volledig
mogelijk beheerschte waterregeling in den
landbouw streeft Bij het ontwerpen van ont
wateringsplannen zal men steeds rekening
moeten houden met den zomer- en den win-
tertoestand.
Ten slotte heeft de heer W. F. J. M. K r u 1,
directeur van het Rijksinstituut voor drink
watervoorziening, gesproken over het gebruik
van grondwater voor andere dan landbouw
doeleinden en de beteekenis daarvan voor dén
landbouw.
De snelheid van het grondwater is uiterst
gering; in de zeer doorlatende prae-glaciale
zanden van den ondergrond der Veluwe b;v
verplaatst het grondwater zich slechts over
30 m per jaar, in den ondergrond der duinen
slechts over ca. 15 m per jaar. Er is dan oók
geen sprake van „machtige grondwaterstroo-
men", die zich in oerstroomdalen onzer groote
rivieren van Oost naar West zouden bewegen.
Talrijke waarnemingen van de stijghoogte van
het grondwater op verschillende^ plaatsen en
verschillende diepten hebben bewezen, dat lc
groote lijnen ons land in beperkte gebieden
van een vrijwel gesloten grondwaterhuishou
ding kan worden verdeeld, waarbij verschil
lende infiltratiegebieden (de duinen, de
Utrechtsch-Gooische heuvelrug, de Hooge
Veluwe, de heuvelrijen in Overijssel, de hooge
gronden van Drenthe en van Noordbrabant)
en kwelgebieden (het Hollandsch-Utrechtsche
polderland, de Geldersche Vallei, de IJssel-
vallei) kunnen worden onderscheiden.
De watermassa, die zich in den dieperen
ondergrond van Nederland, met name in de
kwartaire afzettingen bevindt, is van zeer
groote beteekenis voor de drinkwatervoorzie
ning. Voor grondwaterwinning is een plaatse
lijke verlaging van de stijghoogte noodzakelijk,
die in een grootere of kleinere omgeving een
daling van de natuurlijke stijghoogte ten ge
volge heeft. Hetzelfde gevolg heeft grond
waterstandsverlaging voor de uitvoering van
diep gefundeerde kunstwerken en de water
onttrekking door afzanding (in het bijzonder
aan den binnenvoet der duinen) en door den
aanleg van afwateringskanalen en diep |elegen
scheepvaartkanalen. Dergelijke grondwater
standsverlagingen kunnen een ongunstigen in
vloed op de cultuur, in het bijzonder op den
land- en tuinbouw uitoefenen.
Een groot verschil maakt het, of de water-
onttrekking in de infiltratiégebieden of in de
kwelgebieden plaats vindt en voorts, in boe
verre de cultuur afhankelijk is van het diepere
grondwater; dit laatste hangt weer. samen met
de stijghoogte van het grondwater ten opzichte
van het maaiveld en de bodemgesteldheid bo-
varaties zijn hierbij mogelijk, zoodat alleen
door gedegen onderzoek een behoorlijk ver
antwoorde conclusie kan worden getrokken
Een conflict van belangen op dit gebied kan
voor de samenleving noodlottige gevolgen heb
ben; dergelijke conflicten kunnen echter door
een goede regeling, gebaseerd op samenwerking
en wetenschappelijk en practisch onderzoek,
worden vermeden.
Een oer-oud cultuurgebied
De A.N.P.-redacteur, uit wiens reisverhaal de la-tene tijd, zijn in
al enkele keeren iets overnamen, schrijft
nu over het Nederlandsche persbezoek aan
Halls tadt.
Dat was het mooiste wat wij zagen
schrijft hij: Hallstadt, „de parel van het Salz-
kammergut", zooals het in een brochure van
de plaatselijke V.V.V. terecht wordt uitge
drukt.
Het oeroude plaatsje ligt daar te droomen
tusschen water en woud, tusschen rots en
meer, bij de zoutmijnen, het „witte goud" van
Hallstatt.
Hallstatt is wereldberoemd geworden, niet
alleen omdat het zoo een schilderachtig
plaatsje is, maar vooral door de opgravingen,
die getuigen van een cultuur van vele dui
zenden jaren van dit stadje aan de Hall-
sta ettersee.
We wandelen tusschen de oude schilder
achtige huizen, die reeds zoovele geslachten
bergarbeiders huisvestten. Prachtig zijn die
huisjes, met hun frissche kleuren en hun ven
sters, versierd met bloemen en planten. De
weg stijgt sterk en voert ons naar het kerk
hof, een bergkerkhof, waar zoowel de katho
lieke als de protestante bewoners van het
dorp een laatste rustplaats vinden Vanaf dit
prachtige punt genieten wij een onbeschrij
felijk mooi uitzicht over het vreedzame dorp,
het droomende, rimpellooze meer en op het
zware bergmassief van Sarstein, Sechser-
kogel, Grubberg, Krippenstein en Hirschau-
alm. We vertoeven een wijl op het kleine
kerkhof, waar de graven zonder uitzondering
bedekt zijn met kleurige bloemen.
Het valt op, dat er moeilijk een meer te
vreden en vriendelijker volk kan worden ge
vonden dan in het oeroude Hallstatt. Alles
getuigt er van blijde levenslust, van zin voor
schoonheid Ieder huisje, hoe klein ook, is
welverzorgd, is frisch geschilderd in teere
pasteltinten, is gesierd met bloemen. Bijzon
der schilderachtig is het marktplein met zijn
prachtige geveltjes en als centraal punt de
oude put.
Een bezoek aan de Pfarrkirche is de moeite
waard, er is een prachtig Gothisch altaar te
bewonderen, met fraaie schilderijen. Langs
een bedekte gang verlaten we de kerk om
via het marktplein naar het museum te
gaan dat ondergebracht is in een der oud
ste gebouwen van Hallstatt, de vroegere ge
vangenis, een bouwsel uit het begin van de
zestiende eeuw en opzichzelf een bezoek
reeds overwaard. Maar het is ons in de
eerste plaats te doen om de verzameling
zelf. gewijd aan overblijfselen uit een periode
van vierduizend jaar. Reeds in het steenen
ti id perk (4000—2000 j. v. Chrleefden en
werkten in de omgeving van Hallstatt men
schen, aangetrokken door het kostbare „witte
goud", het zout, dat in de mijnen in de buurt
werd aangetroffen. Vondsten uit dien tijd van
oeroude geschiedenis bewonderen wij in het
museum. Zeer veel vondsten getuigen van
het bronzen tijdperk (20001100 v. chr>. Op
het bronstijdperk volgde de z.g.n. Hallstatt-
periode, een volk van bergwerkers vestigde
zich in het plaatsje, waar wij duizenden
jaren ''ater een dag vertoefden. Uit dien
tijd zijn draagkorven, waarin het zout werd
vervoerd, aanwezig. Ook het kerkhof uit deze
periode is gevohden met honderden skelet
ten, waardoor nauwkeurig het uiterliik van
dit volk uit het srrijs verteden kon worden
vererorictrueerd. Deze vondsten, zoowel van
de skeleHen als van de gebruiksvoorwerpen
en sieraden, maakten in een slag Hallstatt
wereldberoemd. Ook uit de latere periode,
)38 graven ontdekt.
Wij hebben helaas maar weinig tijd om het
museum, dat zooveel schatten uit het grijs
verleden binnen zijn historische muren her
bergt, te bezichtigen, vooral voor historici is
het hier een D ido.
Zoo zien we, dat de geboortestreek van
Adolf Hitler, den leider van het Groot Duit-
sche rijk een der oudste cultuurlanden van
Europa is.
Duizenden jaren geleden woonden in dit
rijk gezegende land reeds menschen met een
eigen kunst, een geheel eigen cultuur, nauw
verbonden aan het land en aan hun werk.
Deze gebondenheid in kunstvorm aan den
bodem demonstreert zich in het oude Hall
statt en in het museum wel zeer duidelijk.
Maar ook op het gebied van de nieuwere
kunstuitingen valt er in het Salzkammergut
veel te bewonderen: prachtige staaltjes Go-
thiek vinden wij in vele kerkgebouwen. De
altaren in de kerken te St Wolfgang en Hall
statt zijn wereldberoemd. In Steyr staat het
bekende „Bummerlhaus", de kerken van
Königswiesen, Eferding, het Mariabeeld in
Frauenstein, het altaar in Gampern en de
ruïnes in het „Muhlviertel" zijn evenzoovele
staaltjes van Gothische kunst.
In dit prachtige land hebben zesduizend
Nederlandsche kinderen kracht en gezond
heid opgedaan. Zij hebben in hun vacantie
begrip gekregen van het leven en streven
van het Duitsche buurvolk. Rijk aan herin
neringen en ervaringen zijn zij teruggekomen
in Nederland.
Wij reisden met een groep van ruim 900
kinderen per extratrein terug. Het was een
vroolijk troepje, dat op ieder station, waar
de trein in de Oostmark stopte, afscheid nam
van pleegouders en vriendjes. Het afscheid
kostte in veel gevallen moeite, we zagen tra
nen in de oogen van vele Oostmarksche pleeg
moeders.
Wij namen dankbaar afscheid van Dr.
Fellner, de Gauamtsleiter, die zooveel zorg
voor ons had op deze prachtige reis, waarop
wij een indruk kregen van land en volk van
de Oostmark.
N.V. INGENIEURSBUREAU
VOOR
BOUWNIJVERHEID
BOUW- EN GEWAPEND
c BETONWERKEN
Volgens nauwkeurig werkplan In zeer
korten tijd.
OEGST GEEST
TELEF. LEIDEN 20341 (2 lijnen)
Schadevergoeding voor verloren
goederen van militairen
Men wende zich tot de Nationale vereeniging
tot 6leun aan miliciem.
Bij het departement van defensie is een
aanzienlijk aantal verzoeken van militairen
ingekomen, strekkende tot vergoeding van
schade wegens het in verband met de oorlogs
handelingen te loor gaan van particuliere
eigendommen.
Aan adressanten zal worden medegedeeld,
dat, indien zij niet in staat zijn deze schade
geheel of gedeeltelijk te dragen, zij zich
kunnen wenden tot de Nationale vereeniging
tot steun aan miliciens, onder overlegging van
een verklaring als bedoeld in art. 857 van het
Wetboek van burgerlijke rechtsvordering
(verklaring bevattende zoo volledig mogelijke
gegevens omtrent het ambt, beroep of bedrijf
en het - gezin van den verzoeker en. omtrent
den stand van de inkomsten en het vermogen
van dezen en zijn gezin).
WILLEM DE ZWIJGER-STICHTING.
De Willem de Zwijger-stichting, die vorig
!jaar werd opgericht en welke beoogt verdie
ping en versterking der reformatorische be
ginselen in ons volksleven alsmede verleven
diging van het historisch besef en verdediging
van het Protestantsch nationaal karakter van
ons volk, mag zich verheugen in de belang
stelling van vrijwel geheel belijdend Pro
testantsch Nederland.
Tot het Comité van Aanbeveling is
toegetreden een groot aantal vooraanstaande
figuren uit velerlei levenskring, behoorend tot
verschillend kerkelijk verband. De Christe-
lijke-dagbladpers, alsmede vrijwel de geheele
kerkelijke pers schreven sympathieke artike
len en wekten op tot steun.
Thans vraagt deze stichting wederom onze
aandacht.
Medegedeeld wordt dat onder de titel „R e-
formatorische stemmen" elk kwar
taal een actueel geschrift zal verschijnen.
De Stichting doet thans een beroep op alle
belijdende protestanten om haar arbeid te
steunen, door zich op te geven als jaar-abonné
op de door haar uit te geven geschriften. De
abonnementsprijs bedraagt f 2.50 per jaar,
waarvoor per jaar vier actueele geschriften
worden ontvangen, terwijl zij die dezen arbeid
gaarne willen steunen doch het bedrag van
2.50 bezwaarlijk vinden, zich kunnen abon-
neeren op de half jaar lij ksche geschriften voor
1.25 per jaar. Hij, voor wien ook dit bedrag
een financieel bezwaar mocht zijn, kan zich
opgeven als contribuant van het V ij f t i g-
centenfonds. Aan de deelnemers van dit
fonds wordt ééns per jaar een actueele bro
chure verzonden.
Inlichtingen worden gaarne verstrekt door
het bureau der Stichting, Postbus 166, 's-Gra-
venhage.
Tenslotte zij nog vermeld, dat binnenkort
vanwege de Stichting een geschrift zal ver
schijnen onder den titel: Een woord tot de
Christen-Jongeren in Nederland, geschreven
door ds. D. A. vandenBosch, Ned. Herv.
predikant te 's-Gravenhage en door d s. H. A.
Wiersinga, Geref. predikant te Leiden, ter
wijl een propaganda-brochure zal verschijnen
met als titel: Geen anti-papisme, maar ver
levendiging en versterking der reformatori
sche beginselen.
Fietser verongelukt
Gistermiddag is te Koog a. d. Zaan op den
hoek van den provincialen weg en Ie Juliana-
straat een doodelijke aanrijding geschied. Een
53-jarige wielrijder uit Zaanaam. die den weg
overstak, werd door een uit het noorden
komenden auto gegrepen. Hij was op slag
dood.
Wie zich heden abonneert op de NIEUWE LEIDSCHE
COURANT ontvangt de tot 1 October a.s. verschijnende num
mers gratis. Men doet er een goed werk mede. Immers, het
moet zóó zijn, dat op elke gezinstafel een Christelijk Dagblad
wordt gevonden. En naar gewoonte roepen wij bij den aanvang
van elk leesseizoen de hulp van onze lezers in. Wilt U ook
ditmaal rechts en links eens een goed woord voor ons doen?
ADMINISTRATIE
NIEUWE LEIDSCHE COURANT
