,13
SAMBO, DE OLIFANT
iPAG 19 SEPTEMBER 1940
PAG. 3
>rk en Zending
NED. HERV. KERK
i o m e n naa
t. J. v. d.
CHR. GEREF. KERK
FSCHEID EN INTREDE
J c
vertrek naar Zwagerveen nam ds.
nberg Zondag 15 Sept. afscheid
neente te Ureterp. Hij bediende het
Ezech. 34 31, met als thema:
iperherder zijn schapen toespreekt".
'pld hij een persoonlijke toespraak
.i'iad, gemeente en catechisanten. De
leeraar werd toegesproken door
'chorije). Aye ma, namens kerkeraad en
door ds. A. Vellema van Beet-
namens de classis Drachten en als
en door ds. H. Hamming, na-
pchterkerk Siegerswoude.
,'lj.l. Is cand. G. Spijker bevestigd in
ian Dienaar des Woords bij de Geref.
r Ambt-Volle nhove-C a do el en.
was ds. A. van der Ziel van Wet-
•erd, zijn ambtsvoorganger, die tot
"gekozen Ef. 4 ::11, 12. Aan de hand-
nam deel ds. J. v. d. Wielen van
n den namiddagdienst deed ds. Spij
st O trede. Zijn tekst was 1 Cor. 2 2. Toe-
(werd hij namens den kerkeraad, clas-
:ende kerken, door consulent en be-
loegezongen Ps. 119 9 (gew.).
,e d J HULPPREDIKERS
H. Boerlijst heeft zijn benoeming
.«ediker bij de Ned. Herv. gem. te
vedorp aanvaard, en voor die var
en Wommels bedankt.
ptrekkJ
DS. S. CLER.t
lert is uit Frankrijk de tijding ont-
te Agen op 77-jarigen leeftijd den
as is overleden ds. S. Cler, emeritus-
Waalsche gemeente te Leiden,
De toekomst van den
St. Laurens te Rotterdam
Een werk van millioenen
Nog steeds is geen beslissing genomen
over de toekomst van de St. Laurensruine te
Rotterdam. Voorloopig schijnt deze beslissing
ook niet ophanden te zijn. Restauratie en
herbouw moeten niet uitgesloten worden
geacht, maar het wordt in elk geval een
werk van millioenen. Dezer dagen is de
fundeering op verschillende plaatsen onder
zocht. Deze heeft niet geleden. De ongeschon
den gewelven worden binnenkort afgedekt
om ze in den komenden winter tegen regen
en vorst te beschermen. De klokken van het
carillon gaat men afnemen van den groo-
tendeels verbranden eiken klokkenstoel. Zij
blijven voorloopig op den betonvloer boven
in den toren. Nog steeds raken steenbrokken
los uit den St. Laurenstoren. In verband
daarmee is het verkeer door de Korte Toren-
straat voorloopig verboden. Ook in de kerk
zelve worden nog eenlge maatregelen geno
men om mogelijk te maken, dat men bepaalde
punten kan bereiken zonder gevaar voor
steenstukken die vooral bij sterken wind nog
altijd uit het muurwerk vallen.
Luther en Calvijn naast elkaar
In de „kroniek" in het laatste nummer van
„Onder eigen vaandel" schrijft dr. L. D. Ter-
laak Poot te 's-Gravenhage, over de ontwik
keling der kerkelijke situatie in Duitschland.
Aan zijn betoog ontleenen wij het volgende:
„De zoogenaamde „belijdenis-kerk" (wèl te
onderscheiden van de „belijdenis-beweging"!)
is stil geworden. Opmerking verdient, dat
haar naam niet beduidde, dat zij als zoodanig
een positief-confessioneel karakter droeg (im
mers ook vrijzinnigen behoorden tot deze
groep) maar dat zij in het algemeen het recht
van vrij belijden, namelijk voor zichzelve,
vindiceerde. Er was een proclamatie
'meente hij 31 jaar, van 1890 tot Zuid-Duitschen, evangelischen bisschop, die
en is geweeat aandrong op nationale boete. Overigens toon-
I h. -rnon j»an tvniKch Lutherseh karakter.
an op de gehoorzaam-
overheid en haar ge-
dfeit, dat onze ouders
torn h'.eten zij ook
orift, die in hun regi-
itoefenen en een va-
de hunnen moeten
zijn „groote catechis-
verhouding regeering
voor de patriarchaal-
verschillig. Het gaat
lijke verhouding tus-
■regeerden. Aan den
God in niets er aan
andaan komt" (abso-
abliek). Hij wil het
nochtans geregeerd heboen". Het is het typi
sche Luthersche „Gottesgnadc-ntum".
„De „beldijdenis-bewjging" onder leiding
van dr. Mahrarens, v jrtegenwoordigde de
groote massa der Duitsche, Evangelische kerk.
Haar leiding gaf stuur aan de reorganisatie
dezer volkskerk. Van den „geistlichen Ver-
trauensrat" dezer kerk is nu dr. Mahrarens
voorzitter, naast hem zitten onder andere dr.
Hymmen (de schoonzoon van wijlen dr. Zöll-
ner) en de gereformeerde prof. Otto Weber
(uit Göttingen): allen overtuigd-confessioneele
theologen. Wat in den Dom van Berlijn in het
koorraam staat, is hier dus in de opperste
leiding der kerk uitgedrukt: Luther en Cal
vijn naast elkaar.
„In den loop van den Duitschen kerkstrijd
verklaarde een vooraanstaand Lutheraan, dat
hij liever zou sterven, dan tegenover den staat
in oppositie treden. Hy wilde dus den staat
uitsluiten buiten den lichtkring van de ver
kondiging. Geheel anders is steeds de houding
Auto-Zending in Nede.'and" (voor-
Li van der Zee; Evangelist: D.
nger. Chasséstraat 111. Amsterdam
eer eeëindigd. Vóór 10 Mei werden
ten "ehouden in Kethen, Kraling-
T in en oord, Zevenhuizen, Capelle a/d
pijkc-nisse.
werd de zendingsautc ingeschakeld
ïlance en evacuatiearbiid te Rotter-
to bleef onder beheer \an den mede-
theologischen student A. de Bruin
dam. Op rijn initiatief verden in vele
ij bels, kerkboeken, enz voor de van
t de gemeenteleden verzimeld, die dan
ndingsauto naar Rotterdam werden
n daar verspreid en tok voor een
;ezonden naar ander: geteisterde
l /t werk geschiedde in samenwerking
'd. Bijbelgenootschap,
n ging de Evangelist na toestemming
,i ocureur-Generaal voortmet de straat-
nu zonder auto. Ieder» week sprak
-nmenie, Zaandam, Puimerend, Wor-
i Ilpendam. Onderwerpen als: Wnar-
wij?; Het brood in jns leven; De
r. In ons leven: De weg naar het ware
logstoestand en vredeskans enz. wer-
i door strooibiljetten en advertenties
maakt. Over het algemeen werden
- komsten zeer goed bezocht.
in de komende winter het gewone
kan doorgaan, zal de Evangelist ver-
In dorpen door huisbezoek, lectuurver-
n du V n Bijbelverkoop intensief bewerken,
o wordt met de plaatsen Broek in
I Ilpendam en Wormerveer.
•n buitengewoon geschikte tUd voor
eflte
MGE ONVERSCHILLIGHEID
'ook df"
-. I Kerkblad lezen wij:
3k wordt gezegd: „Nu kan mij dan
j niets meer schelen"! Dit is in den
zaak een uiting van moedeloos-
e tegenspoed niet kan verwerken,
van ongeduld, dat niet wachten
'l kan volhouden. Deze onverschil-
?cn fraai beeld, geen nobele levens-
-en waardig antwoord op de moei-
Ir van ons bestaan. Maar: heilige
gheid is zeer gewenscht. Ons leven
I een gestadig sterven (doopformu-
i doorloopend slijtage, afbraak en
^men van wat verouderd is. Los-
i gebod komt telkens in andere
ons. Wie dat betracht heeft in zijn
•Ivan de houding van Paulus: „Ik
Jïn dinS. en houd mijn leven niet
1 or mijzelven". Dat geschiedt door-
„de dingen" afneemt of laat af-
i leeren we erkennen geen recht
- Zci -LP din6en- Dan houden wij niet
•kornel
iir
-4? meer vast, maar gaan we won-
gemaakt door de wereld. Deze
trschilligheid komt voort uit de
vrijheid van dien mensch, die uit
Gods put Luther's woord wordt
f dat zoo'n mensch
dinEen en niemand onderdanig'
een dienstbaar knecht van alle
eder onderdanig".
11 di
lie c
'I „et
i ede
utig g -L
dr. Mahrarens geweest, die immers wel
degelijk, uit naam der kerk, eenmaal en an
dermaal een boodschap aan den Staat richtte.
Hier is de gereformeerde houding. Als de
kerk den staat een vrijbrief geeft, moet die
aan de Kerk èn aan den Staat kwalijk be
komen; precies zoo, als wanneer de Staat zou
tolereeren, dat de Kerk haar eigen terrein en
roeping in het volksbestaan te buiten ging
Staat en Kerk kunnen dwalen en in verzoe
kingen vallen, juist als enkeling; daarom zijn
zy beiden, juist als de enkeling, aangewezen
op het luisteren naar Gods Woord. Als een
Staat op een dwaalweg geraakt, draagt de
Kerk altijd groote schuld; en evenzeer als de
Kerk haar eigenlijke roeping verzaakt, moet
de Staat het wraken, dat zij (gelijk alles, wat
het eigene laat varen) een geestelijk-zedelijke
besmetting in het volksleven dreigt te wor
den."
IDEALEN
In de Waarheidsvriend noemt Ds. Vermaas
eenige idealen voor hem, die van Christus is.
„In het dagelijksch werk den Heere dienen.
Bij den „opbouw" voor den Heere leven.
Op het ziekbed toonen dat de Heere toch
goed is.
In het gansche leven laten zien wat Gods
werk in Christus voor een zondaar beteekent.
In het kerkelijk leven najagen wat de Heere
van ons vraagt.
Doen wat de hand vindt om te doen tot het
verkrijgen van een gereformeerd kerkelijk
leven. Trouw onze plaats innemen onder de
bediening des Woords.
Niet verzuimen op catechisatie.
Een actief lid der vereeniging zijn.
Wanneer deze arbeid in den Heere geschiedt,
neen, dan is hij niet ijdel.
We verstaan, dat de vraag opkomt: Wie is
tot deze dingen bekwaam?
Niemand uit zichzelf. Hier geldt het, dat we
door den Geest moeten worden herboren. En
herboren door dien Geest moeten opwassen
en moeten wandelen in een
leven. Dit zal alleen gaan
heilige onverschilligheid.
Uit de Tijdschriften
Over de ontwikkeling van het copieeren bij
kinderen schrijft Dr. R. Vedder in het
Paedag. Tijdschrift belangwekkende
beschouwingen. J. Hoogewerf vervolgt
zijn artikelen over ouder-avonden en opvoe
ding van ouders. Over den Spaanschen pae-
dagoog Juan Luis Vives geeft S. Klein een
levensbericht. Aardig is, wat B. O f f r i n g i
heeft opgediept uit de oude archieven ovei
de instructie van een schoolmeester te Lei
derdorp in 1734. Opmerkelijk zijn art. 3
5 en 6:
Het onderwijs zal moeten aengevangen en
beslooten worden met gebede: in dezer voe
gen, dat door eene der kinderen, daertoe
bekwaem zijnde, en naer des schoolmeesters
verkiezinge hiertoe bij wisseling te roepen
onder eerbiedige stilheijd van alle de ande
ren, moet worden voorgebeeden, des morgens
met het klokgeslag van neegen uuren het
morgengebed, des middags te half 12 uuren
het gebed voor den eeten, des naedemiddags
ten 1 uuren het gebed nae den eeten, en des
avonds bij het uijtgaen.van het school het
avondgebed, gelijk die genoemde gebeeden in
onze nederlandsche liturgie zijn uijtgedrukt.
Voorts zal hij allen naerstigheijd dienen
aen te wenden, om de jeugd, van den be
ginne af aen een goede en aenlokkende
smaek te geeven van God, en Zijnen dienst,
mitsgaeders van de gronden onzer waere en
hervormde religie; en overzulks zorge drae
gen, dat de kinderen van buijten leren:
eerstelijk de kindere vraegjes van Borstius,
en daernae de Heydelbergsche Catechismus,
opdat zij dezelve Catechismus van vooren toi
achter elkander buijten het boek moogen
kunnen vraegen, en beantwoorden, welke
laetste exercitie eens begonnen zijnde, twee-
maele ter week zal worden gecontinueerdt:
gelijk ook twee maele in ieder week door
de leerlingen zal moeten worden opgezegt
de articulen van ons geloov, en de wet der
10 woorden mitsgaeders het bijbelsregister,
opdat de jeugd leeren de H. Schrift kennen,
en de schriftuurtexten opzoeken, waerin de
meester de kinderen, als zij iets leeren kun
nen, ook zal oeffenen, en daertoe altijd een
Bijbel in ztjn school houden; eijndelijk zal
hij de meergevorderden oeffenen in het
psalmgezang, eiken dag het schoolhouden
besluijtende met het zingen van een of twee
versen uijt de nieuwe, en verbeterde psalm-
bereijming.
De schoolmeester zal ook zorge moeten
draegen, dat de kinderen tot de wekelijksche
catechisatie worden bekwaem gemaekt en
dat zij daertoe de zondagsafdeeling van de
Catechismus, welke verhandelt moet worden,
van buijten leeren, gelijk ook de meer
gevorderde daer en boven de schriftuurbe-
wijzen op die zondagsafdeeling betrekkelijk
DE TALENDOKTER
Dr. G. J. Held, die door het Ned. Bijbelge
nootschap mar Nieuw-Guinea is gezonden
om de talen van cit eiland te bevtudeeren :er
voorbereiding van de vertaling van den
Bijbel deelt in het orgaan iets mede over zijn
eerste bevindingen. Bij zijn studie van de taal
moet dr. Held natuurlijk ook verblijven in de
plaatsen waar de zending nog niet zoo is
doorgedrongen. In een brief uit Nubuai, ge
dateerd einde 1936, schrijft hij: „Hoewel men
nog niet heelemaal zeker is van onze goede
bedoelingen, worden wij toch geaccepteerd.
Waarom zou er naast een „dierendokter", een
„plantendokter", „bosschendokter", „grond-
dokter" en een „gewone dokter" (waarmee
men doelt op biologen, tuinbouwkundigen,
boschbouwkundigen en medici) ook niet eens
een „talendokter" komen? Een voordeel van
den „talendokter" is bovendien nog, dat de
man eindeloos tijd heeft voor de meest ge
liefde sociale bezigheid van den Waropenees,
een gezellig praatje met voldoende tabak, ter
wijl hij bovendien nog vergezeld is van een
„nona talendokter", die in het bezit is van
een snoer kralen, dat alle bekende snoeren
verre overtreft. Mijn vrouw heeft namelijk
een snoertje kralen, dat lijkt op een snoer
aaneengeregen tandjes. Als mijn vrouw door
de kampong roeit, wil iedereen de kralen
zien. Uit alle huizen komen vriendelijke
stemmen: „Nona, geef eens wat tabak".
„Nona, geef eens wat pinang". „Nona, laat
je kralen, eens zien". Als tegenprestatie brengt
eindeloos visschen, garnalen en krabben.
De onschuldige „talendokter" zit en vraagt.
Wie wat weet, krijgt tabak en dus zijn er
velen, die wat weten. In het algemeen heeft
de bevolking een merkwaardig zuiver begrip
voor het onderzoek. Er is ruimschoots tijd
voor het vertellen van verhalen, zoodat hier
waarschijnlijk een uitvoerige literatuur be
staat. Mijn pogingen om de verhalen getrou
welijk op te nemen worden met welwillende
critiek aangehoord en verbeterd. De kinderen,
die om de kromme uitspraak van den talen
dokter lachen, krijgen een terechtwijzing en
de „talendokter" zelf krijgt een bemoedigend
knikje. Hij weet nog wel niet veel, maar hij
leert er nog wel wat van. Vooral als ik ge
deelten uit verhalen hardop voorlees, zit men
zich te verbijten van het lachen. Zoo tob ik
voorwaarts, beurtelings vol vertrouwen, als
ik een zinnetje zelfstandig kan thuisbrengen,
en vol deemoed, als alles me opnieuw duis
ter is."
Prof. Dr. W. J. Aalders, hoogleeraar aan de
Rijksuniversiteit te Groningen, die vandaag
zijn 70sten geboortedag herdenkt. Reeds
eerder gaven wij een levensschets van dezen
hoogleeraar, die vooral in de Ned. Herv. Kerk
een plaats van beteekenis inneemt.
ONDERWIJSBENOEMINGEN
el Chr. school tot onderwijze
Onderwijs
VEREENIGING VOOR CHR. MULO
vernemen zal de heer J. Th. R.
Schreuder te Heemstede, die meer dan 25
jaar als zoodanig heeft gefunctioneerd op de
e.k. algemeene vergadering van de Vereeni
ging voor Chr. Mulo in de Kerstweek te
Utrecht te houden, aftreden als voorzitter en
lid van het hoofdbestuur. Op uitnoodiging van
het hoofdbestuur heeft de afdeeling Amster
dam der vereeniging de regeling van een hul
diging op zich genomen aangezien men van
oordeel is de heer Schreuder, die groote ver-
euw Godzalig I diensten heeft voor het Mulo-onderwijs en het
den weg der Mulo-examen niet met de stille trom te mogen
I laten vertrekken.
mej. T. H. Ar
Veenendaal.
TECHNISCHE HOOGESCHOOL
Zij, die wenschen deel te nemen aan het
ingenieursexamen voor natuurkundig in-
i e u r, dat zal worden afgenomen in Oc
tober, moeten zich schriftelijk aanmelden vóór
1 October.
Zij, die wenschen deel te nemen aan het
ingenieursexamen voor mijningenieur (Iste
of Ilde deel), dat zal worden afgenomen op 30
September, om 2.15 uur n.m., moeten zich schrif
telijk aanmelden vóór 20 September 1940 bij
den secretaris van de afdeeling der Mijnbouw
kunde.
Zij, die wenschen deel te nemen aan net
ingeneursexamen voor electrotechnisch
ingenieur, moeten zich vóór 1 October
schriftelijk aanmelden bij den secretaris der
afdeeling, Laboratorium voor Electrotechniek,
Kanaalweg, Delft.
Voor nadere bijzonderheden verwijzen wij
naar de Staatscourant van gisteren, no. 182.
INKRIMPING NIJVERHEIDSONDERWIJS
Aan den Secr. generaal, wn. hoofd van he
dep. van onderwijs is een schrijven gericht
door het Cemtr. Comité van Directies en leer
krachten bij het N.O., waarin ten zeerste be
treurd wordt, dat gelet op de reeds bestaande
aanzienlijke inkrimping door verkorting van
den cursusduur, thans het N.O. opnieuw schade
zal moeten lijden. Vermindering van het aan
tal lesuren op de Mlddelb. Nijverheidsscholen
zal tot minder goede resultaten leiden. Het
zelfde, zoo gaat het schrijven voort, kan worden
opgemerkt ten aanzien van de cursussen ter
opleiding van scheepswerktuigkundigen, motor
drijvers, enz. Deze reeds nu beperkte duur der
opleiding voor de examens, die in de laatste
jaren aanmerkelijk zijn verzwaard, zal, bij de
thans voorgeschreven inkrimping, ongetwijfeld
ongunstige Invloed op de examenresultaten
zijn.
Het nijverheidsonderwijs zal in al zijn ge
ledingen in de naaste toekomst zeker een
plaats innemen, die ongetwijfeld nog belang
rijker is. dan dit tot heden reeds bet geval
Daarin zou veeleer aanleiding tot uitbrei
ding dan tot inkrimping kunnen bestaan.
Waar overigens op de nijverheidsscholen alle
maatregelen worden getroffen, om op uit
nemende wijze te voldoen aan de verduiste-
rlngsvoorschriften, meent het Comité, dat deze
geen belemmering behoeven te vormen om het
nijverheidsonderwijs ook in de avondcursussen
onverkort voortgang te doen vinden.
Het feit. dat overeenkomstige maatregelen
voor het Voorbereidend 1 ooger- en Middelbaar
Onderwijs weder ongedaan zijn gemaakt, geeft
het Comité de vrijmoedigheid met de meeste
aandrang te verzoeken, ook voor het Nijver
heidsonderwijs de voorgeschreven inkrimping
in te trekken.
TECHNISCHE HOOGESCHOOL TE DELFT
..s. zal prof. dr. C. J. v a n N
w e n b u r g, rector-magnificus der Techni
sche Hoogeschool, den nieuwen cursus openen.
De heer C. H. Boer, voorzitter van den
Alg. Bond van Dir. van Partic. Handelsinsti
tuten en Dir. van het Instituut Pont, zendt
ons een breedvoerig schrijven, waarin hij
meedeelt, dat de heeren Schoevers
S m it, directeuren van de Instituten Schoe
vers te den Haag en Arnhem, het initiatief ge
nomen hebben tot het ontwerpen van eer
plan, dat een „hoofdorganisatie" in het leven
wil roepen, die het particulier handelsonderwi
geheel in handen neemt, regelt en hierover het
beheer voert De bestaande instellingen moi
ten naar hun meening geheel worden opg<
lost in de nieuwe organisatie. Uitsluitend de
hoofdorganisatie zou, onder toezicht van de
gedelegeerden van het departement van onder
wijs, leeraarsdiploma's kunnen afgeven, terwijl
voor het examineeren van candidaten het land
verdeeld zou worden in een aantal districten,
elk onder een aan te stellen commissaris, die
in zijn district de examens regelt en
examen-commissies benoemt. Bij verordening
zullen de werkgevers gedwongen moeten
den na een bepaalden datum geen ander kan
toorpersoneel meer in dienst te nemen, dan dat
hetwelk lid is van de hoofdorganisatie.
De heer Boer acht het echter beter, var
bestaande uit te gaan en dit uit te bouwen dan
allerlei nieuwe instellingen naast de bestaande
in het leven te roepen.
„Behalve de leerlingen zelf is het de handel,
die bij een grondige regeling van de opleiding
van kantoor- en handelsbedienden het meeste
belang heeft .Waarom zouden dan de Kamers
van Koophandel niet aangewezen worden om
het toezicht op ds uitvoering van de wettelijke
bepalingen uit te oefenen?"
Naar de meening van den heer Boer is het
gewenscht, „dat de regeering opnieuw het en
derwijs aan de Handelsdag- en avondscholen
regelt, of wel van deze scholen „vak"scholen
maakt en dan grondig onderwijs in de vakken
stenografie en machineschrijven „verplicht"
voorschrijft Op analoge wijze b.v. als dit in
een onzer buurstaten geschiedt, of het algemeen
vormend karakter handhaaft en een einde
maakt aan het „liefhebberen" op deze scholen.
De „vakopleiding" der jonge kantoorbedienden
wordt dan geheel aan het particuliere initia
tief overgedragen volgens regelen bij de wet
te stellen en onder toezicht van de Kamers
van Koophandel in hun* districten.
Intusschen kunnen de bestaande particuliere
organisaties zich reeds bezig houden met het
bestrijden van een groot deel der uitwassen,
waartoe door het onder mijn leiding staande
Centraal Bureau Instituut Pont plannen wor
den uitgewerkt, die eerstdaags aan de betrok
ken organisaties zullen worden voorgelegd".
EEN SCHOOLBOEK VERBODEN
Naar „Het Katholieke Schoolblad" meldt,
heeft het waarnemend hoofd van het Departe
ment van Onderwijs den inspecteurs van het
lager onderwijs verzocht, den gemeente- en
schoolbesturen te berichten, dat het leerboek:
„Hoofdpersonen uit de Algemeene Geschiede
nis ten dienste van de U.L.O." door dr. P.
Koster en Z. Regeling, wegens zijn in
houd niet langer in de scholen mag worden
gebruikt.
Examens
Hoogere
Leiden. Candidaffts rechten de heeren R. Ooster
hof. Schevenlngen, T. Lebret, Dordrecht. F. B. J.
Visser. Noordwijk en L. H. Slotemaker. Wassenaar
Groningen. Doctoraal rechtsgeleerdheid de
heer D. Cannegieter, Krommenie.
Diverse
Amsterdam. Examen apothekersassistent, Ge
slaagd de dames C. J. Hellemans, Lenth, C. Schel
ler en A. S. Bikkers, beiden te 's-Gravenhage
's-Gravenhage, Diploma van het seminarium voor
buitengewoon onderwijs de dames: C. Afbbringh,
Groningen; F. S. W. Monnik, Aalten; E. van den
Burg, 's-Gravenhage en J. P. W. Staalvan Sant-
vliet. Oegstgeest.
's-Gravenhage. Notarieel, deel I: J. H. P. Claes-
senfl. Gronsveld (L.); voor deel II: B. R. Schuur
man, Hilversum en J. E. K. v. d. Berg, Giesendam.
's-Gravenhage. Geslaagd voor 2de stuurman
groote handelsvaart: R. D. Houtman en voor stuur
man kustsleepvaartK. v. d; Schoor.
's-Gravenhage. Geslaagd voor voorloopig machi
ne lstendiplomeJ. de Vries. Amsterdam; J. J. Jas-
WELKE BONNEN?
TARWEBLOEM: Gedurende het tijdvak
van 7 September t/m. 4 October zal
bon 71 van het algemeen distributie-
bonboekje recht geven op het koopen
van 2 Yz ons tarwebloem of tarwemeel
of roggebloem of roggemeel of zelf'
rijzend bakmeel of boekweitmeel.
BOTER. MARGARINE EN VET: Van
è4 Augustus t/m. 18 October de met
05 t/m. 12 genummerde bonnen van de
boterkaart voor boter; de met 05. 06 en
07 genummerde bonnen van de vetkaart
voor margarine of boter, de met 08 ge
nummerde bon voor gesmolten spijsvet
of boter; de met 09, 10, 11 en 12 ge
nummerde bonnen van de vetkaart voor
boter tegen gereduceerden prijs.
BROOD: Van 16 t/m. 22 September,
bonnen 6 van het broodbonboekje; deze
bonnen blijven t/m. 24 September gel
dig, de bonnen 5 t/m. 17 September.
GRUTTERSWAREN: Bon 41, algemeen
distributiebonboekje, van 7 Sept. tot en
met 4 October, voor rijst of rijste-
meel of rijstebloem, bon 54 algemeen
distributiebonboekje, van 7 Sept. tot en
met 4 Oct., voor havermout, haver
vlokken, gort of grutten; bon 28 alge
meen distributieboekje van 9 Septem
ber tot en met 1 November voor maïzena,
griesmeel of puddingpoeder, of pud-
dingsauspoeder. Op 2 bonnen 28 kan
men tot nader te bepalen dag een pakje
maïzena met een inhoud van 225 gram
verkrijgen speciale fabrieksverpak-
king). Bon 15 algemeen distributie
boekje, van 9 September tot en met
1 November voor macaroni, vermicelli
of spaghetti.
LEVERTRAAN: Mag slechts worden
afgeleverd op recept van een arts of
tegen overgave van een, door een in
Nederland gevestigden arts, afgegeven
bon. Een grootere hoeveelheid dan 200
cc per hoofd en per week is niet toe
gestaan. Per bon mag de arts niet meer
uitschrijven dan noodig is voor 2 we
ken; voor meer personen uit één gezin
kan met één bon worden volstaan.
PETROLEUM: Petroleumzegel „Periode
6". geldig van 9 September tot en met
3 November. Bon periode 4" w on
geldig verklaard.
THEE OF KOFFIE: Bon 73 (algemeen
distributieboekje). Geldig van 31 Aug.
tot en met 27 September, recht gevende
op Yj pond koffie of Yt ons thee.
VLEESCH: Van 16 t/m. 22 September,
bonnen 79, 84, 89 en 94 (algemeen
distributiebonboekje) voor vleesch of
vleeschwaren, bon 99 uitsluitend voor
vleeschwaren.
ZEEP: Van 31 Augustus t/m. 24 Sep
tember bon 115 van het algemeen distri-
butieboekje voor 150 gram toiletzeep
(nieuwe samenstelling) of 120 gram
huishoudzeep, óf 200 gram zachte zeep
óf 250 gram zeeppoeder óf 125 gram
zeepvlokken óf 250 gram zelfwerkende
waschmiddelen öf 200 gram vloeibare
zeep.
Wasscherijen zullen gedurende boven
genoemd tijdvak bon 115 van hun clien
tele in ontvangst kunnen nemen en wel
één bon per acht kilogram droog wasch-
goed.
De bonnen voor extra-rantsoen geven
van 31 Augustus 1940 tot en met 24
Januari 1941 elk recht op het koopen
van een stuk toiletzeep (oude samen
stelling) van gemiddeld gewicht.
Van 31 Augustus tot en met 31 Decem
ber kan op bon 116, welke tegelijk met
de textielkaart is uitgereikt, 50 gram
scheerzeep of een tube scheercrème
dan wel een pot scheerzeep worden
gekocht.
189. Toen ze hoger kwamen, werd het steeds kouder.
Ing knoopte zijn bundel los en gaf de jongens elk een deken.
Zelf sloeg hij een bonte lap om. 't Begon ook te sneeuwen en
Ing sprak de jongens moed in. Nog even stijgen en dan dalen
we. En beneden is een hut, daar kunnen we overnachten.
Flip hield de Toekan stevig tegen zich aangedrukt en moedig
trokken de jongens voort.
190. Steeds moeilijker werd het pad en net had Ing Flip
gewaarschuwd wat voorzichtiger te lopen of daar gleed
Flip uit. Meters naar beneden duikelde hij tot hij vlak bij
een diepe kloof bleef liggen. De Toekan was even opgevlogen
en zat op een uitstekende rotspunt. Angstig keken Lange Jan
en Ing naar beneden. Hoe zou dat aflopen?
Wert ontroerd; een huivering siddert van zijn borst
beenen en schouders, een koude prikkeling glipt
rug. Hij wordt door het lied van den dood gegrepen,
'erjtaat den inhoud van de onbekende klanken. Ze
PCr gezang van alles, dat was en nu niet meer is, van
n f che leven met zijn onafwendbare einde, van een
vergankelijk is. Het zijn bassen, die dit lied dof en
- ouden en maar een enkele tenor klaagt er iel en
boven uit.
ïelt, dat dit lied gevaarlijk is. Gevaarlijk voor zijn
omdat het een macht bij hem oproept, die herinne-
kan voortbrengen. En nog gevaarlijker wordt het,
■Sod f verzwakken- overgaan tot een omfloersd neuriën
»iiRlaar een grondtoon vormen voor de nu heldere
-wen, die opstijgen in overwinningsklanken, niet uit-
de r«eifbewust, maar zeker en vreugdevol en dankbaar.
1 J op dézen dag een bron van licht en warmte, die in
jae zoo gaarne door de bergbewoners begroet wordt,
naar verkwikkenden eloed over deze hnf
den zooveel legionairs tezamen komen. Rondom ligt hei onaf
zienbare berglandschap, even onderbroken door den bouw van
het stadje, waar'de doode is uitgedragen.
De schoonheid van deze natuur is moeilijk in overeenstem
ming te brengen met de gedachte aan ondergang en finaal
einde. En het schijnt, dat het slot van de kozakken-zang daarop
duiden wil, dat er ook werkelijk geen finaal einde bestaat. De
besneeuwde berghellingen zijn wel een teeken van ingetreden
dorheid ook in de natur, maar ieder weet, dat er weer nieuw
leven nadert. Datzelfde spreekt ook de klare trillende tenor,
maar Staal weert af, omdat hij dan aan zijn ouderlijk huis moet
denken.
De Kozakken treden terug, en de oude priester neemt
hun plaats in. Ook hij zegt weinig, maar wil toch spreken over
de verlossing, die ieder menschenkind te beurt kan vallen in
dien hij gelooft in den Verlosser, den Christus.
Krachtig klinkt zijn stem. De legionairs luisteren, omdat
deze oude man met hart en ziel getuigt van wat in hem leeft.
Misschien ook, omdat hij zoo'n eerbiedwaardig voorkomen
heeft. Maar geluisterd wordt er.
Als hij een gebed heeft uitgesproken, stellen de legionairs
zich in 't gelid en marcheeren den weg op, waar de troms en
clairons nu weer voluit klinken, want ze geven nu het tempo
weer aan voor de levenden.
Staal en Hansel voelen zich verlicht door deze herboren
drift, ofschoon ze ook nu nog in zich voelen nadreunen de
monotone slagen van de rouwtrom. Terug in de kazerne kun
nen ze de volgende uren naar willekeur besteden en hoewel
de Duitscher liever binnen de poort gebleven was, laat hij
verkwikkenden gloed over deze hof, wnar zei- j zich toch door zijn vriend overhalen om de stad in te gaan.
Staal wil afwisseling en geen gepeins. Hij zal vanavond op
zijn brits genoeg moeite moeten doen om de herinneringen te
verjagen.
VI.
In de sectie, waartoe Hansel behoort, is nu een plaats onbe
zet, waardoor de Vlaming voorloopig niet vergeten wordt.
De reus heeft er zijn vriend opmerkzaam op gemaakt en hem
gezegd, dat hij overplaatsing kan aanvragen. Wellicht zal de
commandant dit toestaan.
Met graagte grijpt Staal deze kans aan, omdat hij met den
dag meer antipathie krijgt tegen den sergeant van zijn sectie
en hij het oogenblik voelt naderen, dat hij zijn drift niet zal
kunnen bedwingen en een fatale overtreding zal begaan.
Hij dient een verzoek in, dat tot zijn verwondering dadelijk
wordt ingewilligd. Of zijn sergeant de naderende uitbarsting
heeft aangevoeld en niet zoozeer bevreesd, dan wel voorzich
tigheidshalve, de overplaatsing heeft bevorderd, weet Staal
niet, maar hij neemt zijn intrek op de kamer van Hansel. Daar
blijken nog meer Duitschers te huizen.
Het Kerstfeest komt in zicht. En zeer tot genoegen van Hansel
en zijn landgenooten wordt er bekend gemaakt, dat Eerste
Kerstdag een feestdag zijn zal, die speciaal in de kazerne zal
worden gevierd. De commandant en de officieren hebben prijzen
uitgeloofd voor die legionairs, die hun kamer het fraaist en het
best in overeenstemming met den feestdag zullen versieren.
En het merkwaardige feit doet zich voor, dat iedere sectie
dezen wedstrijd met vreugde tegemoet ziet en er zich met
energie voor inspant. Niemand verbaast zich echter hierover,
en niemand onttrekt zich aan die vreugde, waarschijnlijk, om
dat de eentonigheid erdoor zal worden gebroken.
Aldus heeft Staal in zijn Hollandsche nuchterheid geoordeeld.
Maar desondanks wordt hij meegesleurd met de golf van enthou
siasme, die vooral in zijn kamer is ontstaan. De Duitschers
spreken over niets anders dan over Weihnachten en over den
Tannebaum. Wel ontbreken in dit land de kerstsparren, maar
Hansel weet raad. In de tuinen van enkele rijke Mooren, die
aan den rand van het garnizoensstadj^ wonen, staan palm-
boomen, kleine en groote. Wat is nu eenvoudiger, dan op den
vooravond van het feest, in het donker zulk een schoone palm
te gaan halen en op de kamer te brengen? Zijn plan vindt bij
allen instemming, maar het zal in stilte en zoo onopgemerkt
mogelijk ten uitvoer gebracht moeten worden. Hansel is echter
niet voor niets frontsoldaat geweest. Hij heeft nog zoo iets ont
houden, dat men requireeren noemt.
Op den dag, tijdens de rust, is het kazerne-plein druk bezet
met legionairs die palmtakken en groen van ölijfboomen dragen
om er het aanzien van hun kamer mee op te vroolijken. De
commandant is blij, omdat zijn voorstel zulk een onthaal heeft
gevonden. Hij weet, dat niets zoo de onderlinge verstandhou
ding ten goede komt, als een gebeurtenis, waarbij allen met
opgewektheid betrokken kunnen worden. Het moreel van een
troep is dan pas sterk, wanneer iedere soldaat niet afzonderlijk
maar in gesloten verband handelt en gehoor geeft aan de
algemeene leiding. Vandaar, dat dit groepsgewijs en eenstem
mig werken hem voldoening schenkt
En de manschappen waardeeren zijn meegaande, soepele
houding, want zij bezitten nu een zekere mate van vrijheid.
(Wordt vervolgd.)
