STAAL
Onzekerheid remt beursbedrijvigheid
CONSTRUCTIES
A.DE10NG
m m
m m
«m m
M 9
UJË
iiiii
Ba
M
m w m&m
J
Hl
1
m
m
m
t mm
mm
Amerika overladen met
Britsche wapeningsorders
GEEN VREES VOOR DE
TOEKOMSTIGE CONJUNCTUUR
Reeds sedert eenïge weken neemt in de
Vereenigde Staten de bedrijvigheid op veler
lei gebied toe. In de eerste plaats is het wel
de wapeningsindustrie, die als een gevolg
van de Britsche bestellingen de handen vol
heeft. Hoe meer het Engelsche productie
apparaat wegens gebrek aan grondstoffen en
ook tengevolge van de luchtaanvallen der
Duitschers in zijn werkzaamheden wordt
belemmerd, des te meer moet de regeering te
Londen erop bedacht zijn, alle dadelijk be
schikbare voorraden aan de overzijde van
den Oceaan naar zich toe te trekken.
Voor dadelijke levering, aldus schrijft de
correspondent van het Hamb. Tagebl. in een
óngedagteekenden, maar toch kennelijk kort
geleden geschreven, brief uit New Vork,
worden thans reeds niet onbelangrijke pre-
miën betaald. De geheele uitvoer der Ver.
Staten naar Groot-Britannië en naar Canada
was in Juli reeds tot 172 millioen, zijnde
54 pet. van den geheelen export gestegen,
tegen 17 pet. in dezelfde maand van het vo
rige jaar. En de bestellingen, die Engeland
doet. zijn nog veel grooter dan de gepubli
ceerde uitvoercijfers. Bovendien wordt een
gedeelte van de producten, die hun weg naar
Engeland vinden, in de eerste plaats vliegtui
gen, buiten de statistiek gehouden.
Tot voor kort heerschte In de geheele Unie
nog een zekere mate van terughoudendheid,
daar men er veelal op scheen te rekenen, dat
de oorlog wel spoedig zou eindigen. Heden
ten dage is echter vrij algemeen de opvat
ting verbreid, dat de uitslag van den oorlog
voor den oeconomischen toestand in de Ver
eenigde Staten niet van overheerschende be-
teekenis zal zijn, aangezien de Amerikaan-
sche regeeringsbestellingen dadelijk de p'aats
zullen innemen van de huidige groote leve
ranties aan Engeland, zoodat ook na den
oorlog de capaciteit der industrie volledig
emplooi zal vinden. Men acht het zelfs tot
zekere hoogte een verblijdend verschijnsel,
dat de eigen wapening op het oogenblik door
allerlei wettelijke, politieke en administra
tieve belemmeringen binnen bepaalde perken
wordt gehouden, met het gevolg dat aan de
Britsche verlangens naar dadelijke levering
in hooge mate kan worden tegemoet gekomen
Van begin Juni tot einde Augustus heeft
de regeering te Washington voor ongeveer
2 milliard aan bestellingen gedaan. De vloot
heeft orders geplaatst "tot een bedrag van
1.49 milliard, de landmacht bestelde voor
ongeveer 510 millioen. Daarbij is het wape
ningsprogramma zoodanig opgesteld, dat het
hoogtepunt met een bedrag van 8.12 mil
liard eerst in 1942 zal worden bereikt, tegen
5 milliard in het loopende dienstjaar. In
Augustus hebben de werkelijke wapenings
orders nog pas 180 millioen bereikt; maar
met ingang van 1941 rekent men er op, dat
de hoogte ervan per maand ongeveer 500
millioen zal bedragen.
De invloed van het grootscheepsche wape
ningsprogramma komt op 't oogenblik reeds
aan het licht in de sterke toeneming van de
bedrijvigheid in de bouwvakken. De orders
van den kant der industrie en ten behoeve
van den woningbouw zijn thans reeds 50 pet.
hooger dan verleden jaar om dezen tijd. Even
eens valt er een voortdurende stijging waar
te nemen in de bestellingen van den kant
der spoorwegen. Daarbij wordt de algemeene
conjunctuur nog gesteund door de toeneming
van de automobielverkoopen. De automobiel
fabrieken werken reeds op volle capaciteit,
en in het algemeen hoort men de opvatting
verkondigen, dat de afzet eerder verder
zal toenemen dan achteruitloopen. Onderne
mingen, die niet tot de groote bedrijven in
deze branche gerekend kunnen worden, heb
ben goedkoope en behoorlijk geconstrueerde
modellen aan de markt gebracht
De groote bedrijvigheid op industrieel ge
bied zal uiteraard tot een geleidelijke ver
mindering van de werkloosheid moeten lei
den. In Juli was het werkloosheidscijfer nog
8.24 millioen; ten opzichte van dezelfde
maand van het vorige jaar beteekent dat
echter toch een daling van 1.14 millioen. Ook
het aantal personen, dat met verkorten werk
tijd arbeidt, neemt af, zoodat de uitbetaalde
loonen, bij gelijk gebleven tarieven, stijgen.
Van moeilijkheden met de arbeiders hoort
men weinig, en sedert met de werkzaamhe
den voor de wapening een begin gemaakt is,
heeft er zich nergens een staking voorgedaan.
Het eenige, waar men zich zorgen over
maakt is de positie der landbouwproducten.
Tarwe en katoen zijn overvloedig beschik
baar, doch al neemt het binnenlandsch ver
bruik toe, zoo ontbreekt de noodzakelijke
afzet aan het buitenland, zoodat de voorraden
noodzakelijkerwijze moeten toenemen. Ook
wat de ander" voedingsmiddelen aangaat zijn
de voorraden ruim. Cacao en koffie zijn de
laatste jaren op groote schaal ingeslagen,
zoodat men in staat is op de voorraden te
teren. Dat de kosten van levensonderhoud
scherp omhoog zullen loopen is dan ook, op
grond van het bovenstaande, niet aan te
nemen al zullen vermoedelijk wel eenige
grondstoffen, die voor de wapeningsindustrie
worden gebruikt, door de toenemende con
tant-betaalde aankoöpen van Engelschen
kant een neiging tot stijgen vertoonen.
In het algemeen is echter het streven der
regeering erop gericht om het prijspeil sta
biel te houden, terwijl zij scherp optreedt
tegen een eventueele 'monopolie-politiek van
den kant der industrie.
De financiering van de wapening blijft in-
tusschen nog altijd een probleem vormen.
Voorloopig verschaft de regeering zich de-
noodige middelen door het opnemen van cre-
dieten, doch men hoopt, dat zulks slechts
een tijdelijke ïaatregel zal zijn en dat, wan
neer de oeconomisohe toestand verder blijft
verbeteren, cok met het uitgeven van lee
ningen een begin kan worden gemaakt
Dat de beurzen in het algemeen nog geen
grootere levendigheid vertoonen moet in
hoofdzaak aan de onzekerheid op politiek
gebied worden toegeschreven, daar men nog
steeds vreest, dat de Vereenigde Staten ten
slotte bij den oorlog in Europa betrokken
zullen worden. Want al moge het volk in
het algemeen tegen den oorlog zijn, zoo be
staat in breede kringen-van de regeering de
neiging om Groot-Britannië te helpen, wat
ook in den verkoop aan Engeland ran de
torpedobootjagers duidelijk tot uitdrukking
is gekomen.
VLAARDINGEN
DAMRUBRIEK
EEN LEERZAAM PARTIJ-GEDEELTE
De heer R. C. Keiler, kampioen van Ne
derland, gaf zijn speciale toestemming, onder
staand partij-fragment van zijn hand te pu-
bliceeren in ons blad. Hier volgt deze belang
wekkende beschouwing.
In een correspondentie-partij kreeg ik dezer
dagen gelegenheid tot het uitvoeren van een
leerzame positiecombinatie. Onderstaande stel
ling waarin wit aan zet is, toont duidelijk de
door de beide tegenstanders in deze partij
gevolgde tactiek: Wit dringt op, valt aan en
tracht den tegenstander onder den voet te
loopen. Zwart heeft een verdedigende positie
ingenomen en tracht den aanvallenden tegen
stander te bedreigen met omsingeling.
12 3 45
I t
TB 47 48~
I
49
=8T
Wit aan zet heeft hier slechts de keus tus-
schen twee voortzettingen, n.l. 3731 en
3732. Want 4035 is niet speelbaar wegens
schijfverlies door 2024 enz. Noodzakelijk
ware geweest 3731, waarna omtrent het re
sultaat van de partij nog niets valt te voor
spellen. Wit speelde echter:
1. 37—32
waarna zwart berekende, dat hij steeds min
stens een schijf ging winnen als volgtr
11— 6
Tusschen haakjes zij opgemerkt, dat indien
zwart hier of bij de volgende zetten 13-19
had gespeeld, wit zich had kunnen bevrijden
door 29—24 enz
gedwongen: want op 3227 volgt 28 en
schijfverlies door de dreiging 1722 is niet
meer te voorkomen.
3. 37—31
17—21
Indien wit hier 4842 had gespeeld, had
gevolgd: 11—16, 37—31, 21—26, 42—37 (op
3127 komt het spel weer in de hoofdvari
ant) 12—17, 23x21, 16x36 en zwart heeft een
winnende doorbraak door 2631 enz
321—26
Wit kan nu een damzet uitvoeren door 23
19, 13X24, 32—27, 26x37, 27—22, 18X27,
28—22, 27X18, 38—32, 37X28, 33x4, 24X35;
deze dam is echter veel te duur.
4. 31—27 11—16
En nu kan wit niet 28-^-22 spelen wegens
1217 enz. Gedwongen is -dus weer:
5. 48—42
Zwart kan nu een slagzet uitvoeren door
25—30, 34X25, 20—24, 29x20, 18x29, 33x24,
16—21, 27X16, 6—11, 16X18, 18x35. Dit zou
echter geen voordeel brengen, daar wit Laat
volgen 4339,' 35—40, "39—34 enz. met gelijk
spel. Zwart speelde^ echter: -
5. 6—11
waarna wit een schijf moét offeren (hetgeen
in de partij door 2819 geschiedde) want
anders volgt:
6. 42—37 25—30
7. 34X25 20—24
8. 29x20 18X29
9. 33X24 16—21
10. 18X31
En hoewel zwart een schijf is achtergeraakt,
behaalt hij door het naar dam doorloopen
van de stukken 31 en 26 een eenvoudige winst
(„Spirit" orgaan personeel Kon. Shell,
Nov. '39.)
SCHAAKRUBRIEK
Eventueele correspondentie over deze ru
briek te richten aan: H. J. J. Slavekoorde,
Valkenboschkade 625, Den Haag.
De waarde der techniek (V)
Wij veronderstellen, dat het vinden der op
lossing van het eindspel van v. d. Lasa niet
veel moeite gekost zal hebben nadat we ver
leden week de belangrijkste kenmerken der
stelling opgesomd hadden.
Eindspelvan v. d. Lasa
spel mogel^c k, toont het volgende eind.
Eindspel van B. Horwitz.
a i
abcdefgh
Remise.
Met zwart aan zet krijgen we de volgende
varianten.
A. 1Kb3, 2. e5 Kxb2, 3. e6 Kc3, 4.
Kf4 Kd4, remise.
B. 1Kb3, 2. Kf4 Kxb2, 3. Ke5 Kc3,
4. Kd5 Kd3, 5. e5 Ke3, 6. Ke6 Kf4, 7. Kf6
Lf5! en remise door tempodwang.
C. 1Kb3, 2. Ke3 Kxb2, 3. Kd4 Kc2,
4. e5 Lf7! 5. Ke4 Le6! en wit komt niet verder.
Met wit aan zet komen we tot de volgende
varianten.
D. 1. e5 Kc5!, 2. Kf4 Kd5, 3. b4 Ld3 en wit
komt niet verder, bijv. 4. b5 Lxb5, 5. Kf5
Le8, 6. Kf6 Lh5, 7. e6 Kd6 enz.
E. 1. Kf4 Kc5!, 2. Ke5 Kc4ü, 3. b4 Lh7!,
(Niet 3Kxb4?, 4. Kd5 Kc3, 5. e5 Kd3, 6.
e6 Ke3, 7. Ke5 en wit wint) 4. b5 Kc5.\ 5.
b6 Kxb6!, (pas hier mag deze pion genomen
worden, want nu komt de zwarte koning via
c7 op tijd terug) 6. Kd5 Kc7, 7. e5 Kd7 en
F. 1.' Ke3 Kc5, 2. Kd3 Kd6, 3. Kd4 Ke6, 4.
b4 Le8, 5. e5 (5. Kc5 Lg6!) 5Kf5, 6.
Kd5 Kxg5, 7. Ke6 Kg6, 8. Ke7 La4, 9. e6 Kg7,
10. Kd8 Kf6, 11. e7 Kf7 en remise.
Men spele deze varianten, welke zoo opper
vlakkig gezien droog en saai schijnen, eens
na en trachte den zin der zetten te begrijpen.
Aldus leert men de wendingen kennen, welke
in eindspelen van looper tegen pionnen veel
vuldig voorkomen.
Drie verbonden pionnen zijn in het
algemeen sterker dan drie geïsoleerde pion
nen en winnen het dan ook gewoonlijk van
den looper. Daarbij is het echter wèl van be
lang, dat zich onder deze pionnen geen rand-
pkjq bevindt. Indien dit laatste het geval is,
dan heeft de aanvallende koning minder be
wegingsvrijheid, hetgeen de verdediging ver
gemakkelijkt. Een uiterste geval, waarin winst
L.
f g
Wit aan zet wint. De pionnen winnen, om
dat de looper niet goed geposteerd is.
De oplossing verloopt als volgt
1. Kg5—f4!
Wit dient twee richtlijnen te volgen:
a) hij moet het voorbarige bereiken van
de pionnenformatie f6g5h6 vermijden,
omdat daarna het passeeren van de witte
velden f7g6h7 onmogelijk zou zijn;
b) hij mag den looper niet in de gelegen
heid stellen zonder meer naar dl of e2 te
komen. Op de beteekenis van dit laatste
komen we nog terug.
Op 1. f6t? verdedigt zwart zich met 1
Kg8!, bijv. 2. Kh6 Kf7 3. g5 Lb5 4. Kh7 (4. g6t
Kxf6 5. Kh7 Ld3!, of, 5. g7 Lc4 6. Kh7 Kg5
7. h6 Kh5 en remise) 4Ld3t 5. KhS
Le4 (Ook Lc4 is goed, maar de tekstzet is
eenvoudiger) 6. h6 (6. g6t Lxg6!) 6Lf5
7. h7 Lg6 pat!
1Le8—f7
Op 1Lb5 volgt 2. g5 Le2 3. h6t Kf7
(Kh7 leidt tot de hoofdvariant) 4. Ke5 Lh5
5. Kd6 benevens 6. g6t en wit wint gemak
kelijk.
1Kf7 2. g5 of 1Kh7 2. Ke5
Kg7 3. Ke6 Lf7t 4. Ke7 leidt eveneens tot
verlies.
2. Kf4e5 Lf7—c4
3. g4g5 Lc4—e2
4. h5—h6f Kg7—h7
5. Ke5e6 Le2d3
Op 5Lg4 volgt een klein uitstel van
executie: 6. Kf6! Le2 7. Ke7 benevens 8. f6
(zie hoofdvariant) of 6Lh3? 7. g6t
Kxh6 8. g7 Kh7 9. Kf7 enz.
6. f5—f6!
Thans, nu de witte koning belangrijk ter
rein heeft gewonnen, leidt de formatie
f6g5h6, dank zij een tactische finesse,
tot winst
6Ld 3c4?
7. Ke6e7 Kh7—g6
8. f6—f7! Lc4xf7
9. h6h7 Kg6g7
10. h7—h8Df Kg7xh8
11. Ke7xf7 en wit wint.
Verplaatsen we den looper van e8 naar dl
(of e2), dan komt wit niet verder, bijv
1. Kf4 Le2! of 1. Kh4 Lc2'; zwart blijft g4g5
verhinderen en bereikt aldus remise.
Komen we nog eens op den verkeerden be-
ginzet 1. f6f? terug, dan zien we, dat zwart
na 1Kg8! 2. Kf5 <2. Kf4 Lb5! of La4!>
2Ld7f 3. Kf4 Lb5 (of La4> 4. Kc5 Le2!
of 4. g5 Le2 5. h6 Ld3 (5Kf7?? 6. h7!)
6. Ke5 Kf7 een gunstige loopersteiling bereikt
en derhalve remise kan afdwingen.
IRD)
voor de juffrouw en er waren versnapC
voor de kinderen.
Een genoeglijke bijeenkomst dus,
men ze pleegt te houden, wanneer
schooljuffrouw weggaat, die hart haPV/"*
naar kinderen.
Niets bijzonders dus
Halt: toch wel iets bijzonders, wan
juffrouw in kwestie had zes jaar aar
school ais onderwijzeres gewerkt, zond El
eigenlijk gewéést te zijn. Zij had haar
verricht als „kweekelinge met acte". Ze
lang had -zij voor die dorpsklas ges tal
het levende symbool van wat in ons HET 1
als hoogste staatsmanswysheid gold: d Hü
znlHi'fn"8 het. vakonderwijs. Goejbach
zo d onderwijzers? Te duur. Slechfem, -
kWMkelin." JXfS? 0°k n°g 'e d"«K>Udt
eekelingen voor de klas, geef ze een
vergoedinkje en bestendig die tiid^rtv
noodmaatregel, twee. vier® «Tjaaïïtó
®rk sprak de wethouder» rio
scheidende juffrouw toe. 't Ga u goed Lfjn
huwelijk, zeide hij tenen
„Sr a
zoT» t6t VOlk?kini1 behoort immers de gr,
zorg te worden besteed vlas,
- Faaltj
Radioprogramma
I In h
ZONDAG 15 SEPTEMBER. r"J
Geref Kerk Kerkdienst vf"1*:
8.30 Morgenwtldlr E b WGe^de muzlek I
10.30 DooDsg«,ndó8X^,Gew«dc.
derer. 12.00 Gren
ten ANP, e^enti
roeporkest en so
Zepparonl-strtJkkwar
3.25 AVRO-Amuserni
"=wjjuc muziek
Kerkdienst. 11.40 Voor dd
Jfuonmuz.ek. 12 45 Nieuwst
sten9%!(öonmuziek. l.OO'
tllam
5.30 Nederlj
Orgelspel. 7.15 Cabaretprogr
berichten ANP. 8.15—0.00 Con
KOOTWIJK. 1875
Berichten (Duitschi. 7.15 Bi
Wy beginen den dag 8
t toelichting. iAi*Grarndewor
5 00 OfgelciEn
Hlrï™?.""»!!»» llde V
rkalens
8.00 1
•tgebou-
kro-uitzending]
R"r"""'" lEngelschL
...«.-uw; oerichten f
X1,1J,loloonn1u2ieK 111.15—1130 RerI
li™ Berichten (Duitscn.j 18.45 n1
berichten ANP. i.no r.romo/o»»^.IT,„VI
De schooljuffrouw, die ging
trouwen
Ergens in ons lieve vaderland, zoo vertelt
Het Volk, kwamen de kinderen van een
openbare school in de kerk bijeen om af
scheid te nemen van hun onderwijzeres, die
trouwen ging. De burgemeester was aan
wezig en de wethouder en de oudercommissie.
Er werd een afscheidslied gezongen, er waren
veel toespraken, er was een kapstokkleed
berichten ANP. I.ÓÓ Gramofoonmuziek (2M
SffK™J?U'"Ch1,. 3 30 Engelse h
KKO-symphonie-orkest (4.304 45 De
ÏÏ$5ÏS)' £15 Wekeltjksche gedachten
(ANP 5.30 Gramofoonmuziek. 6.15 I
(Engelsch,. 6.3o Musiquctte. 7.— fCRO.-men
7-3® KRO.-orkest. 8.00 Berichten (Di3
8^5 Nieuwsberichten (ANP). 8.30 Nieuwsbod
(hngelsch) 8.45 Gramofoonmuziek. 8.55—9 m
sluiten den da g.
MAANDAG 16 SEPTEMBER.
JAARSVELD. 414.4 m. KRO-UITZENDI?
Nieuwsberichten ANP. 8.15 Wy begin
*10.15 Grar
VPRO. mui
Donmuziek. 11.30 Godsd
bddJïue. ix.w Berichten. 12.05 Gramofo
12.15 Geza Kiss en zyn Hongaarsch orkes
1.15 Nieuws- en oeconomische berichten
gramofoonmuziek). 145 Gramofoonmuz
Vrouwenuur. 3.00 Gramofoonmuziek. 4.3(
5 15 Nieuws
V~6.oo~
7.35
(ANP.) 7.15 Berit.„JP.^,
kamerorkest. 8 0( Berichten ANP. 8.15 KRO-1
disten er, solist 8.3o Radio-tooneel met luistcl
stryd. 8.55—9.00 wy -luiten den dag.
KOOTWIJK 1875 m. NCRV-UITZENDINGJ
(Duitsch). 7.15 Berichten (EngeT
ziek. 8.00 Nieuwsberichten
7.30 Gra
I.ou UI üinoioonmuzieK. u.»»
8.10 Schriftlezing, Medidatie. 8 25 Gewijde m
(gr.pl.) 8.35 Gramofoonmuziek. 9 45 Zang
pianobegeleiding en gramofoonmuziek.
Gramofoonmuziek. 11.16 Berichten (En,
II.30 Theuerzeit-trio en gramofooni,,—
12J0 Berichten (Duitsch). 12.45 Nieuws-I
oeconomisohe berichten ANP. 1.00 Gi
muziek 1.20 Consonanten. 2.00 Berichten
2.15 Consonanten en gramofoonmuziek.
mof oonrmi ziek. 3.30 Berichten (Engelsch
Gecsteiyi-e liederen (opn.) 4.00 Jac. Stoffe
gr-mofoonmuziek. S.00 Berichten
1.38 sSi;
8,00 Berichten (Duitsch). 8.15 Nic
\NP. 8.30 Berichten (Engels
plano en gramofoonmuziek.
Schoenlappers aan den arbeid in de Centrale Werkplaats te Delft, waar ten behoeve van de 1800 geëvacueerde Rotterdam
mers. die zich noa steeds in Delft bevinden, ongeveer 2000 pear oude schoenen weer als nieuw gemaakt worden
(Foto Pax-Holland)
"7
r i
Zoo mak als een schaap is deze beer in den
Önschen dierentuin, die zijn oppasser uit de
£0| WWtbiU)
D* .«port ,.o d. rood. kool h In Bro.k op L.naonJiJk .Bli doi«nd" »=rd«"
Ingol.don, om n..r B.lg.ó U word.n vorzond.n. - Do „ilvoor bodro.gl onjovwr 20r.n^ don
geheelen oogst
(Foto Pax-Holland)
Wat zou de baas willen? De herdw
hond, die op letterlijke wijze zijn
hankelijkheid" voor een van zijn jon^,
wilde demonstreeren l
(Foto Pex-Hollai(
oorlogsbod ei
(Foto Weitbild)
Op de Engelsche Kanaal eilanden De Duitsche wacht
post op tfort aan den ingang van de haven Op Guei nsey
(Fote Wel**#
Rf>duidende kw.nta rozen worden thans uit het Westland en AalsmeX^
elijk
etro!
