Jlifumr £riïtsdjf (Êeurant
C
Dagelijks
verschijnend Nieuwsblad voor Leiden en Omstreken
DE ST. JANSTOREN TE GORKUM
ALLEN VOOR ÉÉN
NIEUW MOLEST-RISICO
Rl ll. FAX
PA|
□ementsprijs:
er 3 maanden in Lelden en in plaatsen
raar een agentschap gevestigd is 2.36
week 18 ct. Losse nummers 5 ct
UnleMent'ePr'jzen
ac^v'l^2% ct per regel. Ingezonden Mede-
eelingen 46 ct per regel. Minimum
r*gela. Bewijsnummer 8 ot. Bij coo-
belangrijke korting
Ho. 6226
Bar. Redactie en Administratie:
BREESTRAAT 128, LEIDEN.
Telefoon 22710.
(Na 6 uur 23169).
Postbox 30. Postrek. 86036.
ZATERDAG 14 SEPTEMBER 1940
21e Jaargang
dogmatische basis
algeq
ïn w|
rden'Sige menschen en in deze dagen
d« ^er velen spreken gaarne van de
Wgheid en schrijven dit woord
v?| voorkeur met een hoofdletter.
geeft zoo'n rust in tijden, dat
tr deert vooruit kan zien, geen dag en
igaf.hr; als men maar gelooven mag,
^^Voorzienigheid waakt en het leven
jers Pr een betere toekomst,
i heblwijfeld is deze houding te ver
hun koven een heidensch fatalisme, dat
.we^ noodlot gelooft. Er zit althans
ge® je Christelijke trek in. De vraag is
)f het in wezen iets anders en iets
is dan noodlotsleer. Want bij ont
man dit „geloof" aan de Voorzie-
komt het in feite hierop neer,
werdL eigen redder en behouder hoopt
ll* Kdoch, mocht dit niet lukken, dan
k\vaiPaar wat er wil en wat de Voor_
irekefid over ons besloten heeft: we
•1de er met stoicijnsche kalmte in be-
wef
ca. g|hristelijke Kerk spreekt niet van
lard fzienigheid; zij leert de voorzienig-
le betas en bedoelt daarmee de almach-
de i alom tegenwoordige kracht van
«SE |>or welke Hij hemel en aarde, mits-
moef alle schepselen, gelijk als met zijn
i de jog onderhoudt en regeert. De voor-
ien' leid is geen persoon of zelfstandig-
f^haar een kracht en eigenschap van
wiens hand heel het wereldbe-
•looven immers, dat de goede God,
Jj alle dingen geschapen had, deze
ift laten varen, noch aan het geval
irtuin heeft overgegeven, maar ze
tot ^jjn heiligen wil alzoo stiert en
dat in deze wereld niets geschiedt
zijn ordinantie; hoewel nochtans
epënfch auteur is, noch schuld heeft van
"i, die er bedreven wordt. De Epi-
alzoo onze geloofsbelijdenis, zei
hun verdoemelijke dwaling, dat
nergens mede bemoeit en alle
bij geval laat geschieden; doch
erpen wü met volle overtuiging,
daarom staat het ook vast, dat
:hts een vroom gebaar is zonder
als men spreekt van de Voorzie-
en dat deze religieu.se stemming
are troost kan bieden en e
chtsnoer kan zijn. Wie tot God
it gelooven, dat H ij is! Hij is
soonlijke God, bekleed met macht
psjen zóó regeert Hij.
"Mdit geloofsartikel houden wij vast,
nu en tegenover iedereen, die ons
in wil, dat de dag der vernieuwing
imen en de oudé vormen opgeruimd
worden. Blijkt van dit laatste de
lelijkheid ten aanzien van eenige
atie of instelling wij zullen er
Taan om laten: als het wezen maar
'en blijft; n.l. dat God regeert en
j Hem in alles gehoorzaamheid
te bewijzen.
l alle kanten bestormt men ons met
p om eenheid. En waarom zou het
p in Nederland niet kunnen komen?
gtp de Christenen zich afzijdig hou-
uist zij, die altijd althans in him
re propaganda! het heil van heel
voorop stelden? Waarom zouden
doen? Wat men najaagt is immers
f*MW|hristelijke juister gezegd: een
j. lijke samenleving, want men
Mi dat ons volksleven op christelijke
'^ilagen berust.
h rdaad, alom verkondigt men, dat
jorzienigheid ons volk geleid
ïzegende hoogten gebracht heeft.
,J<*-'gaat men hiermee verder dan b.v.
&iOhamedanen, die met grooter ernst
*3 ïle christenen vaak toonen, telkens
«(belijden, dat Allah groot is? Heeft
oodanig geloof waarde voor de
•ij ilijke grondslagen van ons volks-
3* en ja, hoe komt het dan, dat men
weer smalend spreekt over het
gojtisch Christendom en over Chris-
die heel het leven onder de ban
kerk willen brengen?
op slag hebben b.v. de propagan-
JC van de Bellamy-beweging tegen
«.nadrukkelijke bestrijding in, de
gig verdedigd, dat overtuigde, Schrif-
ioaa.jke Christenen zonder eenig bezwaar
•ppistisch ideaal konden aanhangen,
hield deze vereeniging een „uiterst
bezochte landdag" in het Gooi. Dat
ig belangstelling was is begrijpe-
eerste spreker merkte terecht op,
!t in deze moeilijke tijden minder
lit lijkt op de ware broedergemeen-
die volgens de leer van Bellamy
anzelf zou komen.
t, dit is slechts bijzaak. Wat de
it trok is de verklaring van den
spreker, dat de Bellamisten nooit
gedaan aan politiek of aan „dog-
politiek christendom", maar zich
beperkt hebben tot het economisch
Ook heeft men steeds gewaar -
tegen versplintering vanvak-
gsactiviteit door politiek chris-
J Bellamisten schijnen ook al te
ten tot die volksgroepen, die zich
plotseling herinneren, dat ze sinds
gfn dag dragers zijn geweest van
vruchtbai\ ideeën, waarnaar ons
fecht^r niet heeft willen luisteren.
eigenaardig is toch wel de aanval
t „politieke cvistendom". Dat zegt
140*
«V
Gorkums grijze reus, de St.
Janstoren, vanwaar men twee-en-
twintig steden en ontelbare dor
pen en bij helder weer met het
ongewapende oog zelfs de Dom
te Utrecht vaag kan onderschei
den, is reeds geruimen tijd in een
krat geklemd, een wirwar van
stellages, waarop de restauratie
werkzaamheden moeten worden
verricht, welke door de tijdsom
standigheden zijn vertraagd. Het
is of de oude reus naar veiliger
plaats getransporteerd moet wor
den en het krat daartoe als be
schermer dient.
Eeuwen zien op ons neder en
in die eeuwen is menige storm
over den St. Jan gegaan. Hij
heeft de Hervorming meegemaakt,
hij is getuige geweest van ver
warring en watervloeden, hij
heeft het oranje, blanche, bleu
gedragen en van hem heeft ook
gewapperd de tricolore met den
adelaar van Napoleon. Bij het
bombardement der geallieerden
op Gorinchem, toen de Fransdie
generaal Rampon de stad bezet
hield, rilde de St. Jan voor het
gevaar, dat hem bedreigde. Wat
echter ook over zijn grijze kop
moge zijn gegaan, het is niets bij
wat hij den jongsten tijd hoorde
en zag. Ronkende gevechtsvogels
scheerden over zijn kruin en be
dreigden zijn bestaan nog meer
dan de bommen, ruim een eeuw
geleden. Zijn carillon zwijgt nog
steeds en zijn trans staat in dienst
van de wacht, die dag en nacht
speurt naar vliegtuigen, licht-
kogels en zoeklichten. De reus,
die slechts een kleine knik in
zijn heupen heeft is wel zéér oud.
Van Arkels Oude Veste, van H. A. van
Goch, vertelt hiervan het volgende:
De naast de kerk staande toren is niet, zoo
als de kerk eigendom van de Ned. Herv. ge
meente te Gorinchem. Hij is stadseigendom.
De toren is op het oogenblik zeker wel het
oudste bouwwerk, in Gorinchem nog aan
wezig, en het eenige gebouw, dat dagteekent
uit den tijd van de stichting der stad. Iiïïmers
werd hij direct bij Gorcum's wording opge
bouwd, al was het dan niet tot de hoogte,
welke hij thans heeft, omdat, volgens Kemp,
de kap er eerst in 1517 op gemaakt werd.
De toren is opgetrokken naar middeleeuw-
schen bouwtrant, in gothischen stijl, en staat
hoewel dan eenigszins uit het lood gezakt
nog hecht en sterk daar als een ontzag-
afdwingend werkstuk van riddereeuwsche
massiefheid. Langs een steenen wenteltrap
(252 treden): de Dom te Utrecht heeft er
365), waartoe men opgang verkrijgt door het
torendeurtje bij het z.g. stovenhok der kerk,
klimt men op tot het torenuurwerk en den
trans, vanwaar men uitzicht heeft op een on
gekend mooi panorama, omvattend grens-
stukken der drie buurtprovinciën Zuid-Hol
land, Gelderland en Noord-Brabant. Aan de
eene zijde gaat het oog te gast aan een echt
Hollandsch landschap, met „klaver in de vel
den en altijd bolle terw", zooals Huygens in
1624 zong, doorsneden van de kronkelzieke
Linge, kanalen, vlieten, wateringen en sloo-
ten, met een schat van vee op de van knot
wilgen omzoomde weiden en schilderachtig
gestoffeerd door vriendelijke boerenhuizingen
en slanke kerktorens, zonder tal. Aan den an
deren kant, met het historische Loevestem,
het hoogbejaarde Woudrichem en het mooie
Brabantsche land tot achtergond, weidt dc
blik over Maaa en Waal en over de breede
samenvloeiing dezer twee machtige rivieren,
de „volle Merw", wemelend van op- en af
varende schepen en stoombooten.
De schrijver geeft dan een beschrijving
van het klokkenhuis en van de aldaar aan
wezige klokken. Op de brandklok staat: Hein-
rich van Trier heeft mi gegoten in 't jaer ons
Heeren 1581". Daaronder is geplaatst het
wapen van Gorinchem. De klok voor den slag
der uren en die voor de halfuren dragen
eveneens opschriften. Op bijna alle klokken
van het carillon staat de naam Melchior de
Haze een der beroemdste klokkengieters tc
Antwerpen in de 17de eeuw.
Verder vertelt dan de schrijver: Gebouwd
tegelijk met de oude kerk, was de toren tot
de afbraak dier kerk (in 1844) met deze ver-
eenigd. Daarna stoftd hij eenige jaren alleen,
totdat de tegenwoordige kerk gebouwd werd,
welke, in Romaanschen stijl'opgetrokken, zui
ver architectonisch niet past bij den stijl van
des torens gothiek kleed.
In de gedichten van de jong gestorven Gor-
kumsche dichteres Albertina Kehrer, bijeen
verzameld door haar broeder I. K. W. Kehrer,
met een voorbericht van Nicolaas Beets, is
het volgende gewijd aan den St. Janstoren,
toen hij alleen stond:
Aan den toren
van de afgebroken kerk der Hervormden te
Gorinchem.
Statig en fier heft gij uw spits naar de wolken.
Reuzige grijze, die de eeuwen belacht!
Om u verkwijnden geslachten en volken,
Gij staat nog daar in steeds jeugdige kracht.
men thans heel wat duidelijker dan
voorheen. Had men van meetaf in zulke
klare taal gesproken, dan zou het niet
noodig zijn geweest Christenen te waar
schuwen tegen deze beweging.
De dogmatische basis!
Zonder eenige reserve verklaren wij,
dat wij deze begeeren en propageeren.
Want dogmatisch is de Christelijke leer
altoos. Dat is ze reeds als ze spreekt van
de voorzienigheid Gods; hoewel dit niet
het eenige dogma is. En een politiek
Christendom willen wij, slechts in dien zin,
dat onze politiek, staatkundig en econo
misch, gebonden zij aan de Heilige Schrift.
Want dan pas kunnen we gelooven, dat
de allergewoonste, de meest alledaagsche
dingen loof en gras, regen en droogte,
spijs en drank enz. en dus ook oorlog
en vrede, welvaart en tegenspoed, oor
logsvernietiging en wederopbouw, niet bij
geval, maar van zijn vaderlijke hand ons
toekomen.
Die wolken, lucht en winden,
Wijst spoor en loop en baan,
Zal ook wel wegen vinden,
Waarlangs uw voet kan gaan.
St. Janstoren te Gorkum
Ernstig en droef schijnt ge in 't ronde te
staren.
Ach, niet een enkele vriend uwer jeugd!
Geen, wie die schitterende riddereeuw heugt.
Moogt ge in de veste aan uw voet meer
ontwaren!
Droef bovenal staart ge neer op den grond.
Dien eens uw ouwste vriendinne mocht sieren.
Ach, niets dan onkruid en distelplant tieren.
Nu op de plek, waar zij eertijds bestond
Zusterlijk stond ze u zes eeuwen terzijde
De oude St. Janskerk, door Arkel gesticht.
Lang door de zon der Hervorming verlicht,
Schoon eerst de waskaars haar schemer-
glans spreidde
Door haar gewelven! Gij treurt niet alleen.
Grijze kolos! om 't vernederd gesteente.
Zie aan Uw voet haar bedroefde gemeente,
Vruchteloos zoekend naar het huis der
gebeên!
't Huis, waar sinds eeuwen uw roepstem
vergaarde
De armen van geest, de gebrook'nen van hart.
Heilige plaatse, waar nooit een bezwaarde
Laafnis vergeefs zocht voor tollenaarssmart
't Hus waar zoo vaak ons, in statige galmen
't Godgewijd orgel de ziel heeft ontroerd,
En onze zuchten, gebeden en psalmen
Krachtig en schoon naar den hemel gevoerd!
't Huis, dat den schamelen armen der aarde
Nooit, door bekrompenheid, de intreê verbood,
Maar ook hem liedrijk zijn poorten ontsloot,
En naast bevoorrechter broedren hem
schaarde:
Of zocht hij het oog van de menigt'
te ontvliên
En haar 't gezicht zijner armoê te onttrekken,
Hem met een schemerend donker te dekken
En een onopgemerkt plekske wou bien!
't Huis, dat bevloefti met de zerken der
vaderen
Predikte aan elk, die zijn drempel kwam
naderen:
„Sterveling, gij hebt hier geen blijvende stad"!
En boven al zijn daken deedrijzen
Als om 't geloofsoog naar boven te wijzen:
„Christen, omhoog zij uw hart en uw schat"!
Nog galmt des Zondags uw stem door de
straten
En noodigt uit tot vereering van God,
Maar.de oude plaats des gebeds blijft
verlaten,
Ledig en woest, ach, den vreemden ten spot!
Eens blonk de fakkel der lieflijkste hope:
Goud was voor de opbouw der kerk ons
beloofd,
Dramaar d'orkanen doorstormden Europa
En in hun vaart werd dat schijnsel gedoofd!
't Goud, dat een tempel des vredes zou
bouwen.
Moest aan behoeften des oorlogs verspild
IJdele droom bleek ons vroolijk vertrouwen!
Wijsgeer of vrome! veracht( zoo ge wilt
Rijkdom der wereld, ik blijf dien begeeren
O, had ik schatten, de tempel des Heeren
Hief dra zijn zuilen weer hemelwaarts heen!
Dan dreunde er 't orgel weer rond door
de bogen,
't Lied der gemeente klom dankend ten
hoogen
Ras, oude reus, stondt ge niet meer alleen.
NAT. CHR. GEH. ONTH. VER.
District Zuid-Holland
Voorafgegaan door een wijdingsstonde,
waarin Ds. J. Enter van Rotterdam naar aan
leiding van Ef. 5 18 sprak, werd Woensdag
te Rotterdam de 85e vergadering van het
District Zuid-Holland gehouden, onder leiding
van Ds. J. W. Tonsbeck, van Schiedam.
De jaarverslagen, uitgebracht door den
secretaris, Ds. G. Venema, te Loosduinen en
de heer Don te Vlaardingen, werden goedge
keurd.
Herkozen werden de aftredende leden Ds.
P. L. Kiehl en A. J. Middag. In een vacature
zag zich gekozen de heer P. J. van Randwijk,
te Dordrecht.
De heer A. H. van Ra an van Loosduinen
refereerde over „Drankgebruik in mobilisatie
tijd". Aan de hand van persoonlijke ervarin
gen e.a. gegevens kwam deze tot de conclusie,
dat het aantal gevallen van openbare dron
kenschap sterker gestegen was, dan de offi-
cieele cijfers aangeven.
In de middagvergadering hield Dr. Kethel,
geneesheer aan de stichting „Maasoord", te
Poortugaal een referaat over „Bloedonderzoek
bij auto-ongelukken", toegelicht met vele
statistieken. In deze lezing, die op hoog
wetenschappelijk peil stond gaf deze een over
zicht over de toepassing van psycho-techniek
op chauffeurs. Spr. constateerde de goede
werking hiervan op grond van cijfers uit het
buitenland. Voorts hield Dr. Kethel een plei
dooi voor bloedonderzoek bij auto-ongelukken,
waarmede vooral in Noorwegen goede resul
taten waren bereikt. Op beide referaten volg
de een geanimeerde vragenbespreking.
De vergadering besloot de volgende
districtsvergadering te Schiedam te houden.
Tijdens de middagpauze maakten de be
zoekers een rondgang door de stad „die niet
moer is*V
ALG. FRIESCHE LEVENSVERZ.-MY
LEEUWARDEN - BURMANIAHU1S
VAN 1845
AMSTERDAM, VAN BRIENENHUIS
BEIDER GARANTIE VOOR ALLE
VERZEKERDEN
De Vuurslag
Een politieke groep, welke vroeger als de
Nationale Unie bekend was en welke on
langs, ter vermijding van verwarring met de
Nederlandsche Unie, haar naam in De Vuur
slag gewijzigd heeft, heeft een open brief tot
de Nederlandsche Unie gericht, waarin zij
deze uitnoodigt om haar beginsel aan te
vullen met „een kort beleidsprogram, inge
steld op het Nieuwe Land, aangepast aan de
onmiddellijke behoefte van den tijd."
De Vuurslag schrijft om., naar aanleiding
in het door de Nederlandsche Unie ingeno
men standpunt, dat staatkundige hervormin
gen onder de huidige omstandigheden niet
aan de orde zijn:
Inderdaad, de tijd is niet aangebroken
voor het doordrijven van maatregelen, welke
in strijd zouden zijn met 's-lands wetgeving,
hetgeen uiteraard geenszins beduidt dat de
partementale reorganisatie, gepaard aan de
constitueering van een bepaalde Nederland
sche regeermacht, leidend tot sociaal-econo
mische mobilisatie der welvaartsmogelijk
heden hiermede in strijd ware. Doch indien
zoodanige voorzieningen aan de grenzen
gebonden zijn door wet en grondwet gesteld,
zoo is het anderzijds de hoogste tijd, dat de
allerwege verlangde vernieuwing in de
volksverbeelding concreten vorm aanneme,
dat het volk een duit'.elijken kijk krijge op
de nieuwe haven, die aan het einde der
huidige beproeving ligt. M.a.w. het nieuwe
corporatief en autoritair bestel, dat ook U
verklaart te verlangen, moet punt voor punt
staatsrechtelijk, oeconomisch en sociaal wor
den uitgewerkt.
De Vuurslag heeft zich in dezen geest ook
tot Nationaal Front en Nationaal Herstel
gewend. De leider van Nationaal Front zou
volgens de inlichtingen van De Vuurslag nog
denzelfden dag contact met de Nederland
sche Unie dienaangaande gezocht hebben.
De laatste woorden van den open brief
luiden: „Men is tot een hecht verband be
reid, zoo omtrent de practijk uwer bedoeling
(de bedoeling van de Nederlandsche Unie.
RedJ zekerheid bestaat"
Aanslag op een vrouw
In de Eendrachtstraat te Zaandam heeft
gistermiddag de ongeveer 40-jarige 'Brabant
sche landarbeider W., de 33-jarige vrouw S
met wie hij enkele jaren geleden omgang had
met een mes aangevallen. De vrouw ver
weerde zich heftig en ging hem zelfs met
een pan, die zij van het vuur haalde, te lijf.
Ook haar echtgenoot, die te hulp snelde en
die den aanvaller ten slotte kon over
meesteren, liep verwondingen op. Hun ver
wondingen zijn echter niet van ernstigen
aard. W. is gearresteerd. Dit is reeds de derde
maal dat hij een aanslag pleegt op de vrouw.
Den eersten keer probeerde hij' haar, evenals
nu, met een mes van het leven- te berooven,
de tweede maal had hij een revolver weten
te bemachtigen. Voor het laatste feit had de
rechtbank hem veroordeeld tot twee jaar ge
vangenisstraf met de bijzondere bepaling, dat
hij zich niet meer in de Zaanstreek mocht
vertoonen. Sedert korten tijd bevond hij zich
op vrije voeten. Mej. S. is moeder van drie
kinderen.
is de grondgedachte van het onderling hulpbe
toon der molestschadeverzekering. Eigenaren van
woonhuizen, van inboedels, van groote kantoren,
van boerderijen, van fabrieken zijn allen bereid
bij te dragen voor de schade die U mocht lijden!
Dat is het systeem van
De groepen getarifieerd naar den aard van hun
risico maar overigens alle gelden in één kas,
alle schaden onder één omslag.
Singel 126-130 AMSTERDAM (C.) Tel. 47190
Vraagt uitvoerig prospectus.
Zuinig met de brandstoffen
in school
In „Onze Vacatures" geeft J. D. vanlepe-
en Jr. zeer nuttige wenken over de school-
verwarming. Ze zijn wellicht ook voor kleine
kerken of lokalen van belang. „Wanneer, zoo
schrijft hij, op een strenge winterdag het kwik
buiten 10 gr. C. onder het nulpunt staat en
men een temperatuur in het schoollokaal
wenscht te handhaven van 18 gr. C., dat is
64.4 gr. F., dan zal de verwarmingsinstallatie
in ons geval de kachel per uur 8 a 10,000
W.E. moeten leveren.
Dat is namelijk de hoeveelheid warmte die
noofdzakelijk via de wanden en ramen per
uur verloren gaat.
Het gebeurde eens, dat bij ingesteld onder
zoek het warmteverlies 20 pet. hooger bleek
te zijn dan uit de berekening volgde. Dit zou
overeenkomen met een muurdikte van een
halve steen. Het lokaal had echter een mum-
die veel dikker was, n:L een heele steen, dan
een spouwruimte en dan weer een halve steen.
Warmte-technisch zoo gunstig mogelijk.
Wat was nu het geval? In de buitenmum
bevonden zich, zoowel onder als boven, lucht-
roostertjes. De koude buitenlucht kon daar
door van boven tusschen de spouwruimte ko
men om deze via de onderste roosters weer
te verlaten. Maar zoodoende heerschte er ach
ter de halfsteensmuur aan den binnenkant een
temperatuur gelijk die daar binnen.
Met opzet wordt dit geval hier vermeld om
dat het niet op zichzelf staat, maar meermalen
geconstateerd wordt.
Dat een dergelijk warmteverlies maar niet
zoo mag worden over het hoofd gezien blijkt,
als we het geval nog wat verder uitspinnen.
Stel, dat het lokaal per dag 10 um ver
warmd wordt; het stookseizoen op 200 dagen
wordt gesteld en de nacht buiten rekening
wordt gelaten, dan bedraagt het totale warm
teverlies 10 maal 200 maal 2000 W.E. dat is:
4,000,000 W.E. Dit vertegenwoordigt een hoe
veelheid anthraciet van 800 kg.
Een school, bestaande uit 10 dergelijke lo
kalen verstookt dan 8 ton anthraciet te veel.
Dit verlies in geld uitgedrukt bedraagt, ge
rekend naar 16 per ton: 126, en is belang
rijk genoeg, om de metselaar opdracht te ge
ven de bovenste luchtroosters dicht te met
selen.
Bekend is, dat gordijnen, wanneer deze ge
sloten zijn, goede warmte-isoleerders zijn.
Minder bekend, dat zij dat niet zijn, wanneer
deze onder en boven vrij van de wand hangen.
Het is een herhaling van het geval met de
ventileerende spouwmum.
Menschen zijn levende kachels. De capaci
teit van een kind is 60 W.E. per um. Een on
derwijzer produceert het dubbele. Theoretisch
zouden dus 130 kinderen plus een onderwijzer
in staat zijn bij een buitentemperatuur van
10 gr. C. een binnentemperatuur van 18 gr.
C. in een normaal lokaal te verkrijgen en te
handhaven.
Gelukkig behoeft het niet op deze wijze.
Toch wordt er wel rekening gehouden met
de warmteafgifte van onder-wijzer en kinde
ren. Immers 30 kinderen plus onderwijzer
brengen 2000 W.E. dat is 20 pet. warmte mee.
Regel is, dat deze warmte in den vorm van
ventilatie dus opening van ramen weer
verdwijnt.
Conclusie: het niet ventileeren bespaart
pet. warmte. Hetgeen daarom nog niet direct
aanbevolen wordt.
Een goede middenweg is, dat bij een buiten
temperatuur lager dan 5 gr. C. met ventilee
ren gestaakt wordt. De besparing kan hieruit
worden afgeleid".
Extra rantsoenen voor werk
verschaffingsarbeiders
Ten aanzien van de verstrekking van
extra rantsoenen brood en vet aan arbei
ders in de werkverschaffing, zullen de vol
gende voorschriften gelden, aldus meldt men
ons. Arbeiders, die bij kanaalgraven, bedij
kingen en landaanwinning voortdurend zware
klei moeten spitten, alsmede zij, die zwaar
ontginningswerk of daarmede gelijk te stel
len zwaren grondarbeid verrichten, komen
voor extra brood-, boter- of vetkaarten
aanmerking en wel voor resp. 100 en 200 pet.
DE VERDUISTERING
In het belang van de naleving van
de bepalingen ten aanzien van de ver
duistering:
Zonsondergang 14 Sept. 7 u. 58 m.
Zonsopgang 15 Sept. 7 u. 14 m.
Koopt iedere maand tenminste één boek". - De winkelier, die een practischen kijk heeft
óp de campagne voor beter en meer lezen, welke de boekenweefccomwssie voordtt
najaar pppro)ectee»J «SM» kutW
Ui'likan
<=)Jnlyen
Uw cadeau M2.5Q
HUISVROUWEN
Met EEN PAK ^GRCO
doet U MEER dan met 20 stukken zeep!
Doet Uw voordeel! Slechts 28 cent per pak!
In elk pak GEBRUIKSAANWIJZING
met tal van NUTTIGE WENKEN!
Verkrijgb. bij alle warenhuizen en drogisten
.GREVOS" HANDELMAATSCHAPPIJ
Nieuwland 6 a - TeL 38169 - Rotterdam
VRAAGT ONS PROSPECTUSj
STAATSEXAMEN A en B
H.B.S. (extraneus) A en B
ONDERWIJZERSAKTE
Mulo-diploma
RESA - ARNHEM
(BEKENDE SCHRIFTELIJKE CURSUS).
Uit de Pers
REVOLUTIE EN VOLKS
KARAKTER
De Nederlander schrijft onder dit hoofdl
In een van de buitenlandsche overzichten
van dr. Krekel trof ons de volgende uit
spraak:
„Een politieke revolutie heeft slechts dan
bestand, indien zij uit de geestelijke wortels
van het volksbestaan kracht ontvangt"
Dit werd neergeschreven in een beschou
wing over de toestanden en verhoudingen ia
het Zuid-Oosten van Europa, maar het is van
beteekenis ook voor onze eigen omgeving.
Wij weten niet wat de toekomst voor ons
land brengen zaL Dit is de laatste maanden
al zoo veel gezegd en neergeschreven, dat
het reeds lang tot een gemeenplaats gewor
den is. Maar desondanks blijft het waar. Men
kan de toekomst hoopvol of pessimistisch te
gemoet zien, men kan pröbeeren zich een
voorstelling te maken van hetgeen gebeuren
gaat of lijdelijk afwachten, dit alles verandert
er niets aan, dat niet wij zeil in de laatste
instantie de beslissing in handen hebben.
Het is mogelijk dat onze staatkundige orde
wijzigingen zal ondergaan, die zoo ingrijpend
zijn, dat men ze als revolutionair kan quali-
ficeeren. Misschien is het zoo, dat deze wi>
zigingen zoo lijnrecht ingaan tegen wat wij
het wezenlijke van ons volkskarakter achten,
dat wij er innerlijk tegen in verzet komen.
Laten wij dan ons de uitspraak van dr.
Krekel in herinnering roepen en bedenken,
dat die veranderingen alleen dan blijvend
zullen kunnen zijn, wanneer zij in overeen
stemming zijn met den geestelijken onder
grond van de in ons volk levende overtuig
gingen. Zijn zij dat niet, dan zullen zij
vroeger of later weer ongedaan worden ge
maakt. Men kan het volk dan wel een tijd
lang een andere orde opleggen, maar op den
duur zal deze zich niet kunnen handhaven.
De geschiedenis bewijst, dat daaraan althans
wat ons volk betreft niet behoeft te worden
getwijfeld.
Daarom kunnen wij de toekomst met gerust
heid tegemoet gaan. Ons volk is wat het te
voren was. De uiterlijke omstandigheden zijn
gewijzigd, maar innerlijk is er in den diepsten
grond niets veranderd. Van een geestelijke
revolutie is geen sprake. En het is niet te
verwachten, dat men, ook al zou men het
proeven, ons volkskarakter in zijn wezen zou
kunnen omzetten. Elke staatkundige orde zal,
zich daaraan moeten aanpassen. Ook de
geestelijke stroomingen, die in de vorige
eeuw den boventoon hadden, heeft ons vol*
op zijn eigen wijze verwerkt.
Wij mogen trouwens, getuige de redevoe
ringen van den Rijkscommissaris voor het
bezette Nederlandsche gebied, aannnemen,
dat men ook van Duitschen kant daarvoor
oog heeft En daarin ligt voor ons op het
oogenblik de hechtste waarborg, dat ons niets
overkomen zal, dat tegen ons volkskarakter
Wanneer deze verwachting niet beschaamd
wordt dan zal dat de meest doeltreffende
weg zijn om een goede verstandhouding tus
schen ons volk en het Duitsche volk te doen
groeien. Want ons volk is te zeer aan dê
ongerepte handhaving van zijn volkskarakter
gehecht, dan dat het er niet gevoelig voor
Eou zijn, dat dit van Duitschen kant wordt
gerespecteerd.
Wijziging in de radio-uitzendingen
Er is een wijziging gekomen in de uitzen-
dtoe van radioberichten van het A. N. P.
Ifc de urtsending van berichten om 8 uur
des avonds volgt nog een uitzending van 8
96 tot 9 uur. Daarmee besluiten ook de racho-
vereenigingen iyin uitzendingen.
Pijp Tabak
Tacoois - Leeuwarder)