EN5DAG 11 SEPTEMBER 1940
PAG. 3
H
Kerk en Zending
Ned. Herv. Kerk
>epen: Te Eemnes-Binnen, cand. W. R.
klus, te Rotterdam.
Chr. Geref. Kerk
pep en: Te Wildervank, J. M. Visser te
da (Old.).
AFSCHEID EN INTREDE
I. G. v. A n d e 1 te 's-Gravenhage, be-
predikant bij de Geref. kerk van Oos-
kerk, is voornemens Zondagmiddag
a-s. zijn Intrede in deze gemeente te
ra tevoren te zijn bevestigd do°r zijn
loonvader ds. J. G. Feenstra van Sche-
levestiging en intrede van cand. Joh.
p Velden te Utrecht in de Ned.
iGemeente te Nieuwland bij Leerdam
ats vinden op Zondag 20 October; be-
r is ds. J. van der Velden te Nijega—
ten (Fr.)
taOF. DR. H. A. VAN BAKEL
13 September herdenkt prof. dr. H. A.
akel, hoogleeraar aan het Evange-
Sthersch seminarium en aan de ge-
jke universiteit te Amsterdam, den
aarop hij voor veertig jaren intrede
a de Evangelisch-Luthersche gemeente
|n. Hij diende deze gemeente drie jaren
(oen naar Haarlem. Hier «rbeidde hij
ld, toen hij tot hoogleeraar werd be-
"ECHISATIES EN WERKGEVERS
I Utrechtsche bladen treft ons een ad-
Ie, uitgaande van. de kerkeraden van
jrotestantsche gemeenten te Utrecht
Geref., Ev. Luth., Chr. Geref., Geref.
lieref. H.V., Doopsgez., Remonstr. en
(ond), waarin zij, gegeven de verduis-
faatregelen, een beroep doen op hen,
dige personen in dienst hebben. De
living van avond- naar middaguren
echisaties vraagt n.l. de medewerking
Iroons en huisvrouwen, om de bij hen
de jongelui in de gelegenheid te stel-
I catechisaties regelmatig bij te wonen,
lit groote belang op deze wijze gediend
■den lijdt geen twijfel. En stellig is het
{end, dat men hier kerkformaties van
st uiteenloopende richting ziet samen-
in het doel zoo goed mogelijk te be-
De zaak zelf vraagt bovendien na-
ijk belangstelling; de geestelijke vor-
er jeugd is een uitgesproken belang
catechisatie, vóór de oorlogsdagen
ilen voorwerp van bezorgdheid, vraagt
e volle aandacht van predikanten en
anten, maar vooral ook van ouders en
s, wier gezag en invloed zoo veel kun-
Idragen tot den bloei van het cate-
l onderwijs. Ook in dezen zin zijn
n toekomst in nauw verband te zien.
PACTIE GEREF. PREDIKANTEN
Een herinnering
tstaand comité richtte zich per circu-
de maand Juli tot u, predikanten bij
tf. kerken in Nederland, met het drin-
brzoek een gift van ongeveer 3 pro
Bn uw inkomen te willen storten op
ning 133907 ten name van J. M. Spier,
endeel, met de bedoeling om met ver-
;_;i_brachten onze collega's, die door den
^alles verloren hebben, weer in de
[ïeid te stellen zich in hun woning te
r pen.
hebben aan onze oproep blijmoedig
gegeven, waarvoor we hun erkente-
slecht één derde gedeelte van alle
riten heeft tot nu toe ons verblijd met
drage.
,hicn iijn de vacantles er de oorzaak
,t het grootste gedeelte nog niets van
'eft laten hooren. Niemand zal toch
Vlll| achterblijven, wanneer hij bedenkt
t beteekent door den oorlog plotse-
i vh al z'n bezittingen beroofd te zijn.
op -| dankbaarheid voor 't feit, dat gij geen
nc ^eedt, u bewegen alsnog uw bijdrage
edig mogelijk toe te zenden aan den
^neester van ons comité.
ge uw bijdrage niet in eens missen,
i;e' t dan zooais anderen in enkele
;n. Maar laat uw gedupeerde collega's
dupe worden van uw vergeetachtig-
n we van hen. die in de onmogelyk-
rrkeeren iets bij te dragen, dit ook
- irnemen?
lopen na deze herinnering op een
van giften, opdat de getroffenen met
linnen spoedig kunnen geholpen wor-
zij niet langer afhankelijk behoeven
ran tijdelijke hulp, welke zij van men-
hun omgeving reeds zoo lang genoo-
ben.
Het comité:
P. G. KUNST, Amsterdam.
- S P. PRINS, Dordrecht
»"-r B. TELDER, Breda.
F. DE VRIES, den Haag.
G. M. SPIER, 's-Gravendeel.
Girorekening 133907
Overdracht Rectoraat Theol.
School der Chr. Geref. Kerk
Rede Prof. v. d. Schuit
Apeldoorn, 11 Sept. Gisteren heeft de af
tredende Rector prof. J. J. v. d. Schuit
het rectoraat der Chr. Geref. Theol. School
overgedragen aan prof. L. v. Meiden met
een rede over:
Theologie en Philosophle
Na een korte inleiding behandelde spreker
beider karakter, beider verhouding en bei
der waardeering.
Theologie richt zich direct op God en Zijn
openbaring. Philosophie richt zich op den
Kosmos om tot wereld conceptie te komen.
Het theologisch kennen is gansch ander
soortig naar inhoud en doel dan alle philo-
sophisch streven, ook al siert dit streven zich
met den naam van Schriftuurlijk of Calvinis
tische. Theologie heeft een kenvorm en een
keninhoud, die nooit te beschouwen is als
een intellectueele daad, maar die een dia-
noëtische rijkdom is uit den Heiligen Geest,
evident met het eeuwige leven. Nooit mag
de theologie geontheologiseerd worden,
gelijk b.v. de school van Ritschl deed, die
alle metaphysica uit de theologie wilde ver
bannen. Wie het theologisch karakter der
theologie aanrandt, houdt een verschijnings
vorm over, die ingeschakeld zal worden in
de boekgodsdienstenreeks. Theologie heeft
den Theus tot object. Zij hoort thuis in het
midden der gemeente van Christus. Wie kerk
zegt, zegt theologie en omgekeerd, wie theo
logie zegt, zegt kerk. Daarom is er in de
Theologie altijd een factum mysticum, die
gemist wordt in de filosophie en daarom
mogen wij nimmer onderschrijven, dat theo
logie als wetenschap niets met de mystiek
van ons innerlijk leven heeft uit te staan.
De tijd heeft het geleerd en zal blijven
leeren, dat op deze manier de filosophie
altijd schadelijk heeft ingewerkt op het
lichaam der theologie. Dit zal noodzakelijk
leiden tot een verkeeren der leer van Chris
tus.Dit heeft Calvijn begrepen, die op het
voetspoor van Augustinus blijk geeft ver
trouwd te zijn met de philosophie, maar
steeds een theologisch standpunt heeft ge
handhaafd, dat na Kant is losgelaten. Het
is Kant geweest, die met een eigen begrip
van wetenschap uitkwam, waaraan men zich
te kwader ure te veel heeft geörienteerd.
Beider verhouding.
Komende tot beider verhouding besprak
spreker eerst het mysticisme dat het even
wicht tusschen deze beide heeft verloren en
noch pistis noch guosis heeft gevonden,
maar een ziekelijke Agapé die meestal grenst
aan psychopatische sexualiteit. Naast dit se
rum mysticum is er ook nog een serum Bar-
thianum, dat van geheel andere samenstel
ling is, maar toch antithetisch optreedt. Hier
is geen plaats voor Christelijke philosophie.
De mensch wordt in zijn denken op non-
activiteit gesteld en de „Akt wirklichkeit Got-
tes" is alles.
Andere richtingen.
Naast richtingen die aan onderschatting
doen zijn er ook die van overschatting niet
zijn vrij te pleiten. Deze groep is grooter dan
de andere, verklaarbaar als we begrijpen dat
het zoo echt naar de natuur des menschen is
om zich te vermelen in philosophische of
rlchtige redelijke redeneeringen over God en
Zijn woord.
De Calvinistische wijsbegeerte.
Geheel anders ls hier de verhouding van
de Calvinistische wijsbegeerte. Deze wijsbe
geerte zoekt den blik der totaliteit. Wij zou
den ons daarover kunnen verheugen, dat
thans van Christelijke of Gereformeerde zijde
een philosophie wordt opgeroepen waarop
reeds mannen als Kuyper e.a. hebben ge
wacht. Voor de poging van deze nieuwere
school moeten we e w* "-U-
duchten wij het gevaai
karakter en haar bij 2
daar de theologie als
justischen wetskring, i
in de zinsamenhang c
kringen. Hier krijgt d.
tenschap een philosop
wij gevaarlijk achter,
gereformeerde theologie
Het waardes
moet tenslotte worden
de philosophie, maar va
men dit apriorisme no^,.._
wij dit, maar dan vergete men niet üat tui.
een apriorisme is, dat met het karakter der
theologie samenhangt.
Wie de Schrift maakt tot een wijsgeerig
aparaat, wie de theologie indeelt in de philo
sophie van de wetsidee, zal moeten komen
tot een syncretisme, dat reeds zooveel schade
heeft gedaan aan het gereformeerd kerkelijk
leven. Prof. Hepp had geen ongelijk, toen hij
van deze wijsbegeerte schreef: „cjpt haar
programwoord „schriftuurlijke "wijsbegeerte"
niet alleen verraadt een terminologische, maar
ook een zakelijke fout."
Wij zullen blijven pleiten aldus besloot
spreker voor een Christelijke wijsbegeerte,
die haar eigen terrein afbakent, die aan de
theologie haar eigen plaats laat, haar bijzon
der karakter eert, en die tegelijk aan de
theologie en aan de Heilige Schrift de veel
heid harer principes ontleent om die in ver
band met heel den kosmos te analyseeren en
op te bouwen tot een tempel van Gods glorie.
Na de foto der school in den afgeloopen
cursus te hebben gememoreerd, droeg prof.
v. d. Schuit het rectoraat over aan prof. L. H.
v. d. Meiden.
KERKELIJKE EXAMENS
De heer C. Fortuyn te Maassluis, cand.
aan de R.U. te Leiden, is door het Prov. kerk
bestuur van Groningen toegelaten tot de
Evangeliebediening in de Ned. Herv. kerk.
i nachtelijken luchtaanval werden bij Wilhelmshafen vier Engelsche bommenwerpers neergehaald. Een der
machines stortte in de haven, waaruit het wrak met behulp van duikers gelicht werd
(Foto Weltbild)
De heeren J. v. Vliet te Bleskensgraaf,
J. H. S t r a s s e r te Emmen en C. J. v. d.
Broek te Vlaardingen zijn door het Prov.
kerkbestuur van Utrecht toegelaten tot de
Evangeliebediening in de Ned. Herv. Kerk.
Vrijzinnig-Hervormden
Noord-Holland boven het IJ en zijn geeste
lijke belangen waren onderwerp van dispuut
in de te Hoorn gehouden vergadering van
Vrijz. Hervormden. Daar kwam o.a. aan de
orde een bespreking van de pogingen om
leege pastorieën weer te maken tot middel
punten van geestelijk léven.
In enkele gevallen had dit succes, zooals
Oudekarspel-Noordscharwoude en Aartswoud-
Hoogewoud. Beets-Oudendijk en Warder kre-
weer een pastor. Edam is bezig met
beroepingswerk, evenals Heerhugowaard-
Veenhuizen, Westzaan en Watergang. De
pastorie te Hem-Venhuizen zal eerstdaags
weer betrokken worden. Een nieuwe com
binatie Noordschermer-Oterleek is in voor
bereiding.
In een rede over: „Onze kerkgang" moest
Ds. Klein- Was sink, van Alkmaar, nog
ernstig klagen over het geringe kerkbezoek.
De jeugd heeft andere dingen aan het hoofd
vergeet de kerk. De Roomschen, aldus Ds.
Klein Wassink, moeten naar de kerk, maar
ook de vrijzinnigen moeten naar de kerk,
willen zij hun godsdienstig leven niet totaal
verliezen.
Voorts heeft Ds. A r i s, van Amsterdam, nog
eens aangedrongen op samenwerking met de
rechtzinnigen. Hij bepleitte het zoeken van
contact met de Vereeniging voor Inwendige
Zending in Noord-Holland. Van bestuurszijde
werd toegezegd, nog wel eens een samen-
spreking te willen zoeken, doch men stelde
zich weinig effect van voor.
PORTRETTEN VAN OUDE PREDIKANTEN
In de 's-Gravenhaagsche Kerkbode lezen we:
De zwaarbeproefde Rotterdamsche gemeente
betreurt nevens het verlies van eenige harer
kerken ook dat van de kerkeraadskamer met
de daarin aanwezige collectie van portretten
van de predikanten, die sinds de reformatie
aldaar werxzaam waren.
n bezig te trachten weder zulk een
ieen te brengen. Sedert de refor-
Rotterdamsche predikanten naar
Hoenderloo
In de dezer dagen gehouden jaarlijksche al-
gemeene vergadering van de bestuurderen en
commissarissen van de stichting het doorgangs
huis voor jongens Hoenderloo te Hoenderloo
(gemeente Apeldoorn), heeft de voorzitter, mi.
H. de Bie„ in zijn openingswoord medegedeeld,
dat het plan voor den bouw van nieuwe mo
derne werkplaatsen bij de stichting wegens
de tijdsomstandigheden niet uitgevoerd zal wor
den. Hij merkte op, dat de tijdsomstandigheden
ook een ongunstigen invloed op den financieelen
toestand van de stichting hebben uitgeoefend;
het bedrag van de giften is gedaald en de uit
gaven zijn gestegen. Blijkens het verslag van
den pennigsmeester, den heer H. L. van Eeghen,
van Amsterdam, was het tekort van de exploi
tatie van de stichting in 1939 7000 minder
dan in 1938. De financieele toestand van de
stichting kan nog gezond genoemd worden.
Wegens gebrek aar. stookolie had men op de
stichting van het gebruik van de eigen electri-
citeitscentrale moeten afzien en was men op
het centrale net van de provinciale Geldersche
electriciteitsmaatschappij aangesloten, wat de
stichting 3000 kostte.
De heert A. Imhoff, directeur, gaf een over
zicht van het leven op de stichting in 1939. Er
werden 83 jongens opgenomen, nimmer werd
In één jaar zoo'n groot aantal bereikt. Op het
einde van het jaar waren 256 jongens op de
stichting geplaatst en 82 in de gezinsverpleging.
In 1939 zijn 80 jongens van de stichting blijvend
in de maatschappij geplaatst. De oprichting van
de vereeniging voer onderwijs en vakopleiding
aan de stichting was van groote beteekenis voor
de opleiding van de jongens. In het kort her
innerde de heer Imhoff er aan, dat het het
vorige jaar 100 jaar geleden was, dat wijlen
ds. O. G. Heldring, de grondlegger van de stich
ting, voor het eerst in Hoenderloo was gekomen.
Tot nieuwe bestuursleden werden benoemd
de heeren L. W. Doude van Troostwijk te Am
sterdam, en ds. F. M. Kooyman, te Zeist. Eén
bestuursvacature bleef nog onvervuld. Voorts
werd een aantal nieuwe commissarissen be
noemd.
Onderwijs
ONDERWIJSBENOEMINGEN
'V eend am. Chr. U.L.O. school. To-t vak-
-nderwijzer: de heer G. van den Berg te
ilennekom, kw. m. a. Chr. school te Ede.
Zutphen. Gem. H.B.S. Tot leeraar Fransch:
de heer J. Terhorst te Nijmegen; tot
leerares geschiedenis: mej. A. K. Vos te Zut
phen.
Opening Duitsche school
te Haarlem
dit aan Ro.
door onzen]
gezonden, i - aalï hét adres van
den keri hevaarder der Groote Kerk, den
W. Vader, Ronr de Groote Kerk 12, Den Haag.
Giften en legaten
Mevrouw de wed. E. Bloembergen
Santé e, geboren Pasma, overleden to
Leeuwarden 15 Juni J.L, heeft de volgende
legaten gemaakt:
1. Aan de Doopsgezinde gemeente te
Leeuwarden haar heerenhuis met toebehoo-
ren aan den Harlingerstraatweg nummer 11.
2. Aan het Diakonessenhuis te Leeuwarden
5000. 3. Aan de Diaconie der Nederlandsen
Hervormde Gemeente te Leeuwarden 2000.
4. Aan het Centraal Genootschap voor Kin-
derherstellings- en Vacantiekolonies afdeeling
Leeuwarden 2000. 5. Aan het Helden der
Zeefonds Dor us Rijkers 2000. 6. Aan het
Nederlandsch Sanatorium voor Longlijders te
Davos 1000. 7. Aan de Vereeniging voor
Vrijzinnig Hervormden te Leeuwarden 500.
8. Aan de Vereeniging Hospitaal-Kerkschip
de Hoop 500. 9. Aan de Provinciale Ver
eeniging voor Natuurbescherming „It Fryske
Gea" 500. 10. Aan de Noord- en Zuid-Hol-
landsche Redding-Maatschappij 500, alles
vrij van successierechten.
Van een onbekenden gever ontving de
kerkvoogdijen der Ned. Herv. gemeente te
Denekamp een gift van dtizend gulden.
Onder de talrijke autoriteiten merkten wij
op den gevolmachtigde van den Rijkscommis
saris voor de provincie Noord-Holland, Sèidel,
Oberregierungsrat dr. Schwarz, Regierungsrat
dr. von Albrecht, Oberstudiendirektor dr. Hons-
berg uit 's-Gravenhage, Oberstudiendirektor dr.
Kniffler uit Amsterdam, Kreisleiter Paustian.
Amsterdam, Ortsgruppenleiter Gerisch en ver
tegenwoordigers van de Ortskommandantur
Haarlem en den arbeidsdienst. Van Nederland-
sche zijde waren o.a. baron de Vos v. Steenwijk,
burgemeester van Haarlem, kapitein Kwanter
en de inspecteur voor het l.o. v. d. Wijher, aan
wezig. Op de ruime speelplaats hadden de leer
lingen. gasten en ouders zich verzameld. De
voorzitter van den Deutschen schulvereln, de
heer Frauendorf. dankte in zijn rede allen, die
het mogelijk hebben gemaakt, dat het mooie
gebouw door de Duitsche school in gebruik kon
wordengenomen.
Terwijl de Duitsche volksliederen werden ge
speeld, werd de vlag geheschen. Hierna bracht
Oberregierungsrat dr. Schwarz de beste wen-
schen van den generalkommissar dr. Wimmer
over. Ook hij sprak er zijn voldoening over uit,
dat de Duitsche school te Haarlem nu in de
gelegenheid is, haar werkzaamheden op waar
dige wijze voort te zetten. Hij sprak de hoop
uit, dat de scholieren met nauwgezetten arbeid
zich alles eigen zullen maken, wat het Duitsche
ouderlijke huis niet in staat is te geven.
Tenslotte bestond er gelegenheid de school,
welke aan de nieuwste eischen voldoet, en welke
ook een kindertuin heeft, te bezichtigen.
DR. G. POSTMA f
Dr. G. Postma, leeraar in de natuurlijke
historie aan het gymnasium aan de Laan van
Meerdervoort te 's-Gravenhage, is Zaterdag
om ongeveer 12 uur 's middags op den Waals-
dorperweg door een auto aangereden. Hij
bekwam zwaar letsel en is in den daarop
volgenden nacht overleden.
SCHOOLDAG TE ALKMAAR AFGEZEGD
Wegens bijzondere omstandigheden kon de
Schooldag van den Bond van Chr. Scholen
in Noord-Holland benoorden het IJ, die van
daag te Alkmaar zou gehouden worden, niet
HELDRING-GESTICHTEN
Het jaarverslag der Heldring-Gestichten over
1939 wordt ingeleid door den nieuwen direc
teur Ds. K. O. Finkensleper, die op 25
Juni van dat jaar zijn taak aanvaard heeft.
Van Steenbeex zijn 22 meisjes in dienst
buiten Zetten gegaan en 7 weer opgenomen; in
Zetten zijn 5 meisjes in dienst; op Hemmes zes.
In Pella waren op de kraam-afdeeling 36
kraamvrouwen opgenomen; de ziekenafdeeling
had 5 chronische patiënten. Uit Talitha Kumi
zijn in 1939 17 meisjes vertrokken en 18 opge
nomen. Het aantal kinderen op Klein Talitha
heeft gewisseld tusschen 45 en 55. Op Aren-
horst werden verpleegd 100 meisjes, 75 ont
slagen; van deze 75 gingen er 44 naar huis.
In het Lingehuis zijn verpleegd 24 meisjes;
11 hebben het huis verlaten en kregen een be
trekking. De Vluchtheuvelkerk was getuige
van het belijdenis doen van 38 meisjes uit de
verschillende gestichten.
Dit zijn de weinig zeggende cijfers uit het
jaarverslag: daarachter schuilt een wereld van
lief en leed, waarover het verslag een en an
der vertelt Ds. Finkensieper zendt het u
graag toe.
Examens
i Usselmonde a. j.
Land- en Tuinbouw
Men heeft tot inog toe op de zonnebloem als
voedergewas weinig acht geslagen, ofschoon
dit gewas op lichte en droge zandgrond zeer
goed groeit, aldus schrijft W. Seyfarth in de
„Deutsche Landwirtschaftliche Presse". De
laatste jaren is gebleken, dat de zonnebloem
zeer geschikt is voor groenvoeder. In het be
gin laten de koeien de zonnebloem, waaov
schijnlijk door de sterke beharing, liggen, na
eenige dagen vreten ze het graag, waardoor
bovendien het vetgehalte van de melk nog
gunstig be invloed wordt
De zonnebloem levert In korte tijd groote
hoeveelheden groenvoer, het gewas moet ech
ter voor het begin van de bloei geoogst wor
den; de dikste stengels zijn dan nog niet
houtig geworden. Als stoppelgewas kan de
zonnebloem nog eind Juli tot begin Augustus
gezaaid worden, waarna het gewas nog een
lengte van 2 meter kan krijgen. Bij het begin
van de bloei kan een gedeelte samen met mais
gehakseld en geënsileerd worden.
De zonnebloem is iets beter bestand tegen
de vorst dan mais, doch kan toch niet meer
dan 2 graden vorst verdragen. Wanneer op
rijen wordt gezaaid, heeft men bij vroege zaai
2025 kg zaad per ha noodig, de beste rijen-
afstand is dan 50 cm; zaait men half Juli, dan
is de beste rijenafstand 40 cm, bij nog latere
zaai 30 cm, waarbij de hoeveelheid zaad ver
hoogd moet worden tot 30 a 35 kg/ha. De
planten behoeven niet op eenen gezet te wor
den, zoo mogelijk moeten ze gehakt worden;
door hun snelle groei behoeven ze echter wei
nig verzorging, terwijl de breede bladen
het onkruid weinig kans tot ontwikkeling ge
ven. De grond mag niet te kalkarm zijn, hoe
later de zaai, des te grooter is de stikstof-
behoefte.
Op arme zandgrond kan men heel goed in
Juni zaaien, waarbij men zeker een goede op
brengst krijgt.
WELKE BONNEN?
TARWEBLOEM: Gedurende het tijdvak
van 7 September t/m. 4 October zal
bon 71 van het algemeen*distributie
bonboekje recht geven op het koopen
van 2 Vi ons tarwebloem of tarwemeel
of roggebloem of roggemeel of zelf
rijzend bakmeel of boekweitmeel.
BOTER. MARGARINE EN VET: Van
24 Augustus t/m. 18 October dp met
05 t/m. 12 genummerde bonnen van de
boterkaart voor boter; de met 05, 06 en
07 genummerde bonnen van de vetkaart
voor margarine of boter; de met 08 ge
nummerde bon voor gesmolten spijsvet
of boter; de met 09, 10, 11 en 12 ge
nummerde bonnen van de vetkaart voor
boter tegen gereduceerden prijs.
BROOD: Van 9 tot en met 15 September
zijn de met 5 genummerde bonnen van
het broodbonboekje geldig. Deze bon
nen blijven tot en met 17 September
geldig. De detaillisten kunnen deze
bonnen vervolgens nog tot en met 19
Sept. ter inwisseling tegen toewijzingen
inleveren.
GRUTTERSWAREN: Bon 41, algemeen
distributiebonboekje, van 7 Sept. tot en
met 4 October, voor rijst of rijste-
meel of rijstebloembon 54 algemeen
distributiebonboekje, van 7 Sept. tot en
met 4 Oct., voor havermout, haver
vlokken, gort of grutten; bon 28 alge
meen distributieboekje van 9 Septem
ber tot en met 1 November voor maïzena,
griesmeel of puddingpoeder, of pud-
dingsauspoeder. Op 2 bonnen 105 kan
men tot nader te bepalen dag een pakje
maizena met een inhoud van 225 gram
verkrijgen (speciale fabrieksverpak-
king). Bon 15 algemeen distributie
boekje, van 9 September tot en met
1 November voor macaroni, vermicelli
of spaghetti.
LEVERTRAAN: Mag slechts worden
afgeleverd op recept van een arts of
tegen overgave van een, door een in
Nederland gevestxgden arts, afgegeven
bon. Een grootere hoeveelheid dan 200
cc per hoofd en per week is niet toe
gestaan. Per bon mag de arts niet meer
uitschrijven dan noodig is voor 2 toe
ken; voor meer personen uit één gezin
kan met één bon worden volstaan.
PETROLEUM: Petroleumzegel „Periode
6", geldig van 9 September tot en met
3 November. Bon periode 4" is on
geldig verklaard.
THEE OF KOFFIE: Bon 73 (algemeen
distributieboekje)Geldig van 31 Aug.
tot en met 27 September, recht gevende
op H pond koffie of Vt ons thee.
ZEEP: Van 31 Augustus t/m. 24 Sep
tember bon 115 van het algemeen distri
butieboekje voor 150 gram toiletzeep
(nieuwe samenstelling) óf 120 gram
huishoudzeep, öf 200 gram zachte zeep
óf 250 gram zeeppoeder óf 125 gram
zeepvlokken óf 250 gram zelfwerkende
waschmiddelen öf 200 gram vloeibare
zeep.
Wasscherijen zullen gedurende boven
genoemd tijdvak bon 115 van hun clien
tele in ontvangst kunnen nemen en wel
één bon per acht kilogram droog wasch-
goed.
De bonnen voor extra-rantsoen geven
van 31 Augustus 1940 tot en met 24
Januari 1941 elk recht op het kooperr'
van een stuk toiletzeep (oude samen
stelling) van gemiddeld gewicht.
Van 31 Augustus tot en met 31 Decem
ber kan op bon 116, welke tegelijk met
de textielkaart is uitgereikt, 50 gram
scheerzeep of een tube scheercrème
dan wel een pot scheerzeep worden
gekocht.
Radioprogramma
DONDERDAG. 12 SEPTEMBER.
JAARSVELD. 414.4 m. NCRV-Ultzendine. 8.00
Nieuwsberichten ANP. 8.10 Schriftlezing, meditatie.
8.25 Gewijde muziek (gr.pl.). 8.35 Gramofoonmuziek.
9.30 Pianovoordracht en gramofoonmuziek. 10.15
Gramofoonmuziek. 10.30 Morgendienst 11.00 Gra -
mofoonmuziek. 12.00 Berichten. 12 15 Celesta
ensemble. 12.45 Nieuws- on economische berichten
ANP. 1.00 Celesta-ensemble en gramofoonmuziek.
1.45 Gramofoonmuziek. 2.15 Zang met pianobegelei
ding en gramofoonmuziek. 3.00 Voor de vrouw. 3.30
Melodia. 4.00 Bijbellezing. 4.3^ Melodia. 5.15
Nieuws- en economische berwhten ANP. 5.-30
Orgelconcert en gramofoonmuziek. 6.30 VPRO:
Cyclus „Lezen in de Bijbel". 6.45 Gramofoon-
berlchten ANP. sluiting.
-Uitzending. 7.00 Be
lten (Engelsch). 7.30
i. 8.00 Nieuwsberichten ANP gra
mofoonmuziek. 10.30 Orgelspel. 11.15 Berichten
(Engelsch). 11.30 Gramofoonmuziek. 12.00 Esmeralda
en solist. 12.30 Berichten (Duitsch). 12.45 Nieuws-
en economische berichten ANP. 1.00 Esmeralda en
solist. 1.30 Gramofoonmuziek. 2.00 Berichten
o ira-R A-nrWo5t 8 15 Gramofoonmuziek.
4.15
foonmuziek." 5.00 Berichten (Duitsch). 5.15 Nieuws-
en economische bRric.hten ANP. 5.30 Esmeralda.
6 15 Berichten (Engelsch). 6.30 Orgelspel 7.00
Vragen van den dag (ANP). 7.15 Gramofoon
muziek. 7.30 Reportage. 8.00 Berichten (Duitsch).
8.15 Nieuwsberichten ANP. 8.30 Berichten (En
gelsch). 8.45 VARA-orkcst. 9.15 Berichten (Duitsch).
9 30 VARA-orkest. 10.00 Berichten (Duitsch). 10.15
Nieuwsberichten ANP 10.30—10.45 Berichten
(Engelsch). sluiting. 11.15—11.30 0.15—0.30 en 1.15—
1.30 Berichten (Engelsch).
rloekt en gaat met een gevoel van verlatenheid naar
■ner, waar de meeste legionairs al op hun britsen liggen,
hy in slaap doezelt, denkt hij aan wat Hansek gezegd
Sal hij met dien reus naar Maroc trekken?
IV.
- /manschappen van het vreemdelingenlegioen weten wat
eren beteekent. Ze hebben dan ook niet om niets den
i van Onbereden Cavalerie. Zoodra de bleus automatisch
lsche commando's kunnen opvolgen, worden ze getraind
2 marschen. Het is immers zoo, dat in de gebieden,
issie regimenten posten gaan betrekken slechts enkele
'en zijn aangelegd. En naar de blokhuizen en winter-
1ehjCn den öoogen Atlas leidt in het geheel geen ge-eïfende
in!ar wat kronkelende bergpaden en slingerende
les. De troepen kunnen per vrachtauto's vervoerd
jnaar de basiskampen in de derde linie; vanuit de
base, zooals de kampementen van munitie en vcedseldepots
heeten, moeten de bataljons te voet verder de bergen in. Het
is dus zeer begrijpelijk, dat de nieuwelingen voortdurend en
voortdurend de kazernes verlaten en uitrukken naar het
grauwe of roodachtige gebergte, en daar uren achte?een loopen
in volledige uitrusting, geweren en patroontasschor, bagage-
pakken met hun reserve-kleeding, drink en eetgerei. En zij
van de compagnie mitrailleuse met hun karabijnen en onder-
deelen van de mitrailleur.
Staal weet ervan mee te- praten, ofschoon de afmattende
marschen zijn physiek sterke lichaam niet kunnen wrzwakken,
noch in de hitte, noch in de kou.
De regenperiode is aangebroken met vele heüge buien.
Maar die zijn geen beletsel voor het excerceeren en mar-
cheeren. Integendeel. Nu kunnen de legionairs oik gehard
worden tegen de weers- en temperatuursveranderingen. Op
een ochtend, na een nacht van aanhoudenden regen, treedt
een troep, waarbij Staal en Hansel behooren, op ce binnen
plaats aan.
De lucht is klaar en wolkenloos, en de zonnestralen zijn al
verkwikkend warm.
Hansel heeft voor het aantreden tegen zijn Halandschen
maat gezegd: „Het zal er buiten fraai uitzien. Wat nij betreft
lukken de oefeningen. Anders wordt het een bagger-bende,
reken daarop". Hansel kent de praktijken van sommige
officieren. Het is niet, omdat hy tegen de zwaarden en meer
kracht eischende oefeningen over de natte terreinm opziet,
maar hij is somtijds beu van het grillige treiteren, waar een
ontstemde meerdere toe in staat is. Hij weet zeer w»l, dat de
tucht en de discipline yoor het legioen even noodig zijn de
halsters van alfagras voor wachtende en wat vrijpostige
kameelen. Maar gelijk de Arabier zijn onmisbaar huisdier
nimmer zal plagen, wetend, dat het zich ook beleedigd kan
gevoelen en onwillig en kwaad wordt, schopt en bijt, zoo
zouden ook de enkele barbaarsche officieren hun minderen als
menschen moeten behandelen, omdat te gelegener tijd een
gekweld man, geen acht gevend op de gevolgen, kwaad met
kwaad kan vergelden. En in dit werelddeel meer nog wellicht
dan ergens anders, want elk der legionairs weet van het hooren
zeggen, dat in deze streken bij de nomaden en bedouinen de
wet van het „oog om oog, tand om tand" van kracht is.
Het meerendeel der officieren bezit de goede menschelijke
eigenschappen, zonder nu bepaald zachtzinnig en koesterend
te werk te gaan. Zij kunnen echter maat houden, zoowel bij
de oefeningen als bij het opleggen van straffen. En daar gaat
het bij Hansel nu maar om, men moet weten, de er overal een
grens aan is.
De Duitsche reus is werkelijk geen teerhartig mensch.
Ervaringen in de achter hem liggende jaren hebben een groote
dosis weekheid bij hem vernietigd. Iets daarvan heeft hij aan
Gerard Staal verteld. Hij stond eens onder de stroeve discipline
van het Duitsche leger, en gedurende de laatste twee jaren
van den Wereldoorlog barstten de granaten van berghouwitsers
ook boven he mlos, toen hij in stelling envan de Duitsche
Alpen lag. Het gevechtsterrein bedroeg maar enkele kilometers,
die nu eens overschreden werden door de Italiaansche strijd
krachten, dan door de tegenpartij. Onder geleide van ervaren
berggidsen trokken kleine troepen uit bezette punten naar
toppen, die van strategisch belang waren en genomen moesten
worden. Over gletschers en sneeuw velden, over onbegaanbare
granietmassa's, klommen de mannen, beschut door het donker
van den nacht, omdat vijandelijke machinegeweren vanuit de
hoogten, hellingen en lager gelegen toppen en smalle bergpaden
voortdurend onder vuur namen. Slechts zelden ontstond een
gevecht van man tegen man. Maar juist in één van die weinig
voorkomende gevechten werd Hansèl neergeslagen door een
kolfstoot, die zijn neusbeen versplinterde en zijn gezicht mis
maakte.
Over deze harde en wrange periode van zijn leven sprak
de reus eens, toen hij met Staal door het stadje dwaalde. En
de tengere bronsbruine jongeman naast hem voelde sterker
weer de sympathie voor zijn zwaargebouden metgezel.
Op dezen morgen staan ze beiden met honderden anderen
gereed om de bevelen van hun sergeants op te' volgen. De
marsch begint als gewoonlijk, want iedereen is' opgefrischt
door de nachtrust. Later schijnt er iets niet heel en al naar
genoegen te zijn, want op een plateau aangekomen, wordt halt
gecommandeerd en zullen er oefeningen gehouden worden. Het
plateau is bedekt met een dikkelaag aarde, die door den
regenval in een zachte en papperige massa is veranderd. En
hier zullen de recruten leeren, hoe er mogelijk in de aanstaande
zuiverings-campagne gehandeld zal worden, wanneer een
onverhoedsche aanval van onzichtbare guerilla-benden hen
noopt tot dekkingzoeken. Dan is het immers niet: eerst kijken,
of de bodemgesteldheid wel geschikt is voor lichaam en klee
ding, maar dan valt men neer en kruipt verder, zoekend naar
een bult van zand of klei of steen.
En dus? Dus giert nu télkens een fluitsignaal: Vallen! Dek
je! Geweer in aanslag' Vuren!
(Wordt trvolfcL)
