PELMAN INSTITUUT
SAMBO, DE OLIFANT
I PAG 6 SEPTEMBER 1940
PAG. 3
uii(erk en Zending
Naar Frederiksoord, H. Bax te
ander,
Geref, Kerken
n0men: Naar Drachten, A. Ringnalda
uiffeesp.
HULPPREDIKERS
vlatopprediker bt| de Ned. Herv Gem. If
maarjnm.Charlois is benoemd csnd. A. J.
het euven te Utrecht.
a gen
C5f-S !t>dt Prod, kerkbestuur van Gelderland
I J tot de Evangeliebediening in de Ned.
II geïerk toegelaten de beer J. W. Beere-
aangt Nunspeet, cand. v. d. universiteit te
wa" A. J. v. Heuven, te Utrecht,
"ige Whet Prov Kerkbestuur van Groningen
rde, 4e Evangeliebediening in de Ned Herv.
Ingelaten de heer W. R. Ambrosius,
mp Rotterdam.
^Aassis 's-Grsvenhage der Geref. kerken
ZieYl haar gisteren gehouden vergadering
Tator ee-aitfnkieerd en beroepbaar ver-
de heer C. v. d. V a a r t te Pünacker,
aat aan de Vrije Universiteit.
[jeer v Vaart zal gaarne de kerken
predikt dienen en een e.v. beroep
jn overweging nemen. Zijn adres is
deïan 57 te Pijnacker, telef. 67.
'de PVFSCHEID DS. H. P. STEGENGA
1 di^ac- 27 Oct. hoopt ds. H. P. S t e g e n g a,
littant der Ned. Herv. Gem. te Nederhorst
erg, wegens bekomen emeritaat afscheid
Emmin gemeente te nemen.
Kulp' DS. D. DRENTH
singe^erdag 19 Sept. hoopt ds. D. D r e n t"h,
ant der Geref. Kerk van Zuidlaren, zijn
Nat ambtsjubileum te herdenken. Ds.
I it 55 jaar oud, zijn eerste gemeente was
Hijen. Te Zuidlaren arbeidt hij sedert
62 r1-
DS. M. B. PARLEVLIET
1 J' dag 15 Sept. a.s. viert ds. M. B. P a r 1 e-
iraatL Geref. predikant te Enter (O.) zijn
g ambtsjubileum.
werd 1 Juli 1873 te Katwijk
Jee geboren en ontving zijn opleiding
^Ct gymnasium te Zetten, waarna hij aan
ieol. Hoogeschool te Kampen studeerde
?Ieinj]900 candidaat te worden. 15 Sept. van
rsgr^ar deed hÜ ziJn intrede te Nes en
jn, welke standplaats hij in 1913 met
l verwisselde. Sinds 2 Juli 1916 dient hij
jgenwoordige gemeente,
olslnf Parlevliet was deputaat vanwege de
i Deventer voor de theol. faculteit der
en "Universiteit en voor de geestelijke ver-
der militairen en diende deze classis
•rkvlsator en examinator. Tijdens zijn
*e Enter werd aldaar in 1927 een
e Geref. kerk in gebruik genomen en
in tpt. 1933 te Goor een Geref. kerk ge-
bljzie^rd. Te Enter stichtte ds. Parlevliet een
tramf?h°o1 waarvan voorzitter was. Ook
niniS^ een Anti-Rev. kiesvereeniging in het
4( en diende hij de afd. Rijssen van het
ich' «Bijbelgenootschap als bestuurslid,
Parlevliet ontving op zijn verzoek van
deflassis Deventer eervol emeritaat met
fvan 30 Sept. a.s. en hoopt zich dan
woon te Wassenaar te vestigen.
JUBILEUM DS A. VERHAGEN.
September herdenkt ds. A. Verhagen,
kant der Gereformeerde gemeente te
>lburg, den dag waarop hij voor 25
tot zijn dienstwerk werd ingeleid. Hij
'Maai te Leiden, te Dirksland en sinds 1921
Addelburg. De jubilaris is onder meer
-,nvoJ.tter van den bond van jongelingsver-
e halnS?n der Gereformeerde gemeenten.
nbU.J GESCHORST.
ene^ bestuur van de Nederlandsche Her-
de evangelisatievereeniging te Kollum
den evangelist M. de Vos in zijn arbeid
lorst, omdat het zijn prediking en het
verband houdende werk met de
eJgen ^er Nederlandsche Kerk strijdig
ts m
GEREF. KERK TE SCHIEBROEK.
is virgen (Zaterdag-)avond te kwart voor ze-
:hteual de nieuwe Geref. Kerk te Schiebroek-
vijersberg in gebruik worden genomen
Soorzitter der Commissie van Beheer, de
H. v. d. Griend, zal het gebouw aan
fcerkeraad overdragen, waarna de pastor
2EN^S- dac- Jonker zal spreken. Voor deze
.tigheid zijn burgerlijke en kerkelijke
genwoordigers uitgenoodigd.
IJFENZEVENTIG JAREN ZENDING
;t. OP NIAS.
°w»enzeventig jaar geleden begon de Rijn-
.iaaKhe zerLding haar arbeid op het eiland
au(, Zuid-Westelijk van Sumatra. Na een
ngenWam pionierswerk van negen jaren kon-
auto^e eerstelingen gedoopt worden. Na 25
telde men nog slechts achthonderd
deHf> Christenen. Een grootere beweging
Zi.aan in de eerste jaren dezer eeuw, maar
over'Senlijke groote „ontwaking" vond plaats
n. Die jaren van den wereldoorlog. En thans
neeÉ.een jonge kerk van 140,000 lidmaten,
der bevolking van Nias omvattend,
ragej75-jarig jubileum van de komst der eerste
zorg'ehngen, helaas zonder de aanwezigheid
:ada de tegenwoordige zendingskrachten, die
htevolge van de oorlogsomstandigheden ge
meerd zjjn.
GIFTEN EN LEGATEN.
kerkvoogdij der Ned. Herv. gemeente te
b a i Um ontving een legaat groot 500
g p( wÜlen den heer D. J. H id d inga, ir
lT pres.rkerkvoogd aldaar,
iuieje Evangelische Maatschappij ontving eer
3 fifet groot 5000 van wylen den heer F. E.
VEREENIGINGTOT CHRISTELIJKE VERZORGING
VAN GEESTES- EN ZENUWZIEKEN
PSYCHIATRISCHE. EN NEUROLOGISCHE
KLINIEK. Valeriusplein. Amsterdam, le.
2e en 3e kL
OCKENBURGH-KLINIER. Loosduinen
SANATORIUM „DE HOOGE RIET" te
Ermelo. le. 2e en 3e klasse
KLINIEK „NEDER-VELUWE" te Wolfheze.
3e KI
NOORDER-SANATORIUM te Zuidlaren.
3e kl.
SANATORIUM-AFDEELING te Bennebroek
3e klasse, tusschen-afdeeling.
Stichtingen:
„VELDWIJK" te Ermelo. le, 2e en 3e klasse
„BLOEMENDAAL" te Loosduinen. 3e klasse
„DENNENOORD" te Zuidlaren. 3e klasse
„WOLFHEZE" te Wolfheze. 3e klasse.
„VOGELENZANG" te Bennebroek. 3e klasse
Onder het opschrift: Samenwerking der
richtingen, verscheen eenigen tijd geleden in
de pers een aantal berichten over de samen
werking tusschen rechtzinnige en vrijzinnige
Lutheranen te Haarlem. Deze samenwerking,
welke door onderlinge waardeering steeds
hechter is geworden, vindt hare bekroning in
het tot stand komen van het Lutherhuis, Wil-
helminastraat no. 42, te Haarlem, dat op Zon
dag den lsten September in tegenwoordigheid
van Ev. Luthersche kerkelijke persoonlijk
heden en vereenigingsbesturen der Ev. Lu
thersche gemeente, in allen eenvoud is ge
opend.
De openingsrede werd uitgesproken door ds.
C. H. Brandt. Deze wees er op, dat dit samen
arbeiden geschiedt op den grondslag van het
Evangelie van Jezus Christus, in den geest
van Luther, terwijl spreker er aan herinnerde,
dat reeds In 1936 pogingen in het werk zijn
gesteld, om een goede samenwerking tot stand
te brengen. Nadat ds. Brandt, namens den
kerkeraad, het Lutherhuis als centrum van
gemeente-arbeid en tevens als tehuis voor
chronische zieken aan het college van regen
ten en regentessen had overgedragen, nam
de heer ir. J. J. C. Schröder, regent-voorzitter
het woord. In grove trekken schetste hij het
ontstaan van dit huis en dankte die colleges,
vereenigingen en personen die er het hunne
toe hebben bijgedragen, om dit tehuis volle
dig aan zijn doe! te doen beantwoorden. Ogk
aan de synode, welke vertegenwoordigd was
door haren voorzitter' ds. C. C. G. Visser,
komt een woord van erkentelijkheid toe voor
de verleende medewerking.
Tot besluit trad ds. W. Spliethoff, rechtzin
nig predikant voor het podium en stelde de
vraag: wat heeft de gemeente aan dit alles?
Spreker beantwoordde deze nuchtere vraag
met erop te wijzen, dat het Lutherhuis zal
zijn een centrum van gemeente-arbeid, waar
aan in den loop der tijden behoefte bleek te
bestaan. Geëindigd werd met het zingen van
„Een vaste burcht is onze God" en het Onze
Vader.
CHR. GEREF. ZENDINGSDAG
Te Apeldoorn is de achtste Zendingsdag
gehouden vanwege de classis Apeldoorn der
Chr. Geref. Kerk. De opening geschiedde door
ds. J. Jongeleen, waarna ds. J. Prins, lector
aan de Theol. Schqol een rede hield over:
Algarali of Mattheus. In zijn inleiding deed
spr. uitkomen, dat deze beide namen twee
levens- en wereldbeschouwingen vertegen
woordigen, n.l. die van het Mohammedanisme
en van het Evangelie. In dit verband gaf spr.
een overzicht van de geschiedenis van de leer
van Mohammed, zooals die tot uiting komt
in de Oostersche mystiek, welke mystiek door
Algarati in kerkelijke banen is geleid. Deze
Algarati onderscheidt in het leven van dun
mensch vier fases: 1. Een zoo vroom mogelijk
leven in deze wereld; 2. het zich verheffen
boven het tijdelijke; 3. het Engel-zijn, 4. -Het
zich geheel verliezen in God.
In het verdere van zijn rede gaf spr. een
uiteenzetting van het wezen van deze mystiek,
waarna hij een parallel trok tusschen deze
mystiek en die van het Mattheus Evangelie,
welke laatste den mensch leert den eenigen
en waren weg om töt God te komen.
In de middagvergadering sprak ds. S. de
Bruyne van Deventer over: De Ruiter op het
witte paard. Na aangegeven te hebben, dat
de paarden uit Openb. 6 beteekenen roovers
van den vrede, hongersnood en dood, welke
typeeren de oordeelen Gods over, de aarde,
wees spr. er op, dat het witte paard met zijn
ruiter typeert den vredesvorst, die aan de
drie genoemde voorafgaat. In verband met
zijn onderwerp beschreef spr. hoe het oog
juist in deze dagen, nu de paarden van Gods
oordeel rijden door de wereldstralen, gericht
moet zijn op den ruiter op het witte paard,
opdat geweten wordt, dat dwars door den
nood der tijden deze overwinnend voortgaat.
Dan zal het werk der zending voortgang heb
ben; dan ook mag niet gezwegen worden,
heeft de zending de liefde van ons hart, is de
kerk actief in offer en gebed.
Ds. B. Alkema sprak vervolgens over Zen
ding en onderwijs. Deze spr. wees er op, dat
reeds van den tijd der Compagnie af zending
en onderwijs altijd samen hebben gegaan. Met
vele voorbeelden uit de praktijk teekende hij
den ontwikkelingsgang van het zendings-
onderwijs van af zijn primitiefsten staat tot
op het huidige oogenblik, waarbij hij deed
uitkomen de dagen van armoede, die der vrij
heid waren, nog niet de slechtste zijn geweest.
Prof. J. J. v. d. Schuil sprak het slotwoord.
DE BIJBEL IN BEZETTE GEBIEDEN
Het Zwitsersch Chr, persbureau vermeldt
in een correspondentie uit Noorwegen, dat
de bijbel daar „het boek van den dag" is
geworden. Allerwege wordt de Heilige Schrift
druk gekocht, in twee steden hadden dezer
dagen de boekhandelaren geen enkel exem
plaar meer in voorraad. In Noordelijk Noor
wegen is speciaal onder de jongeren een gees
telijke opwekking ontstaan. Overal schaart
men zich in grooten getale rond de prediking
des Woords en men herinnert zich niet, dat
ooit zoo groote scharen met zooveel aandacht
naar de prediking luisterden.
Onderwijs
PROF. MR. DR. R. KRANENBURG.
De Leidsche hoogleeraar prof. mr. dr. R.
Kranenburg, oud-lid van de Eerste Ka
mer en voorzitter van den Vrijz. Dem. bond
viert a.s. Zondag zijn 60sten verjaardag.
Prof. Kranenburg werd 8 Sept. 1880 te
Groningen geboren en na in 1903 den graad
van doctor in de rechtswetenschap aan de
Groningsche universiteit te hebben verkre
gen, promoveerde hij in 1909 te Leiden in de
staatswetenschappen op een proefschrift ge
titeld: „De tegenstelling tusschen publiek- en
privaatrecht en de ontwerpen tot regeling der
administratieve rechtspraak". Kort daarop
werd hij benoemd tot rechter te Tiel en in
1913 ging hij in gelijke functie over naar de
rechtbank te Utrecht. Eind 1914 benoemde de
gemeenteraad van Amsterdam hem tot ge
woon hoogleeraar in het staatsrecht, het ad-
ministratiefrecht, het volkenrecht en de
rechtsphilosophie. Ongeveer 3 jaar later volg
de zijn benoeming tot gewoon hoogleeraar in
de faculteit der rechtsgeleerdheid aan de R.U
te Leiden.
De 60-jarige, die van 1929—1935 zitting
had in ons Hooger huis was lid van den Radio-
raad en van de staatscommissie voor de
Grondwetsherziening. Verschillende belang
rijke geschriften over juridische onderwer
pen, v.n. van staatsrechterlijken aard, zagen
van zijn hand het licht.
Uit vrienden en vereerders van den hoog
leeraar heeft zich een commissie gevormd die
hem ter gelegenheid van zijn 60sten verjaar
dag een bundel zal aanbieden bevattend ver
schillende opstellen van oud-leerlingen v.n.
op het terrein van wetenschap waarop prof.
Kranenburg zich pleegt te bewegen. Een bi
bliografie van de geschriften en een portret
van den jarige zullen den bundel comple-
22E CALVIN. STUDENTENCONGRES
Wij ontvingen het programma van het 22e
Calvin. Studentencongres, dat van 914 Sept.
te Lunteren zal gehouden worden. Als spre
kers en onderwerpen worden aangekondigd:
N. Baas: „Geloof en Compromis". Dr. K.
Si ets ma: „Geloof en Openbaring". S. J.
Ridderbos: „Belijden". Dr. H. Smits
kamp: „Groen van Prinsterer en het Cal
vinisme". H. van A n d e 1: „Trouw!" Prof.
Dr. J. H. Bavlnck: „De Plaats van het
Evangelie in de Volkerenwereld". B. D. van
Schelven: „Getuigen". Ds. S, G. de
Graaf: „De plaats van de toekomstverwach
ting VVJ Jezus Christus in ons leven". Ds.
C. Veen hot: „Ambtsdragers". Ds. Jac
Jonker van Schiebroek zal eiken morgen
een korte bijbellezing lelden. Congresvoor
zitter is de heer G. J. T e er i n k, chef-corVv
dienst de heer W van Rijn.
THEOL. SCHOOL CHR. GEREF. KERK.
De Senaat van het Studentencorps P.F.S.A.R.
aan de Theol. school te Apeldoorn is voor
het komende studiejaar als volgt samenge
steld: H. W. Eerland, praetor; H. Toorman.
ab. actis; G. Zijderveld, fiscus; J. van Dalen,
I, en B. Oosterhof, assessor II.
WORDT MEER WAARD
Een goede, vruchtdragende, afleiding
in dezen tijd is het opvoeren van Uw
algemeene ontwikkeling, die U, maat
schappelijk en in het privéleven, meer
waard maakt! Gebrek aan goede alge
meene ontwikkeling is. zoowel psycho
logisch als maatschappelijk, een groote
handicap Onze nieuwe, boeiende en
gemakkelijk te volgen Cursus
Algemeene Ontwikkeling
volgens de bekende Pelman-methode
heft die handicap op. Behandeld wordt
o.jtl: Taal en taalgebruik; De kunst
van het stellen; Het menschelijk
lichaam; Psychologische grondbegrip
pen; De organisatie der samenleving;
Litteratuur; Beeldende kunst en
muziek: Omgangsvormen.
Lage lesgelden. Individueele leiding
GeïlL prospectus met volledige
gegevens op aanvraag
erd
Opgericht 1900
DAMRAK 68. Telet. 41878. Amsterdam
".onden. Parijs. New-York. Melbourne.
Durban. Bandoeng.
Onderwijzers en onderwijzeressen, die zich
wenschen te onderwerpen aan het onderzoek
ter verkrijging van het diploma der Vereeni-
ging voor Christelijk Volksonderwijs, zullen
dit jaar daartoe in de gelegenheid worden ge
steld op Donderdag 24 October en zoo noodig
op den Vrijdag daaropvolgende. De aanmel
ding moet geschieden vóór 23 September a.s.
bij den secretaris der examen-commissie, den
heer L. C. Post te Utrecht, Nassaustraat 31.
Examens
Hoogere
Rotterdam. Nederlandsche ©economische hooge-
onomlache wetenschappen
*1 ges
L R Wieringa. Onderdendam.
's-Gravenhage. Notarieel examen. Geslaagd
voor deel 2, C. van Soest te Wageningen.
Stuurlieden examen. Geslaagd voor 2e stuur
man groote handelsvaart H. Aschmoneit.
TUINBOUW-ONDERWIJS
4.1. slaagden 78 i
H. Jager te Amersfoort. G. Elzlnea, J. Feei
'ürdam. J. B. G. Sn
W. C. Boer. Th. C. J. Grootendorst, J. P. van
Oostrom te Boskoop. F. H. J. A. Modderman te
Bnssum, J. H. L, van Gennep LUhra te Deventer,
A. Cohen tc Diepenveen, J. K. ten Bruggencate
te Egmod aan Zee, H. Huizniga le Enkhuizen, C
Mante ta Ginneken, F A. Anker te Goudrlaan,
D. de Boer, D. v. d, Craats, J. M. A. v. d. Griendt,
R. J. Kuynders, R van Leer. J P. Mlchlelsen,
N F. du Qucsnc van Bruchem, J. Ch Reisinger,
J. van Sittaron. P. F. W. van Voorthuysen, A. L.
Vogler, M. Winterwerp en C. A. Zelvelder te
's-Gravenhage, P. C. A. v. d, Breggen W. M.
Breemer en G. Hinloopen to Haarlem, W. de
Haan, H. A. Soandaw, L. F, de Smeth en R. de
Smeth te Heemstede, Si. Braoksma te 's-Her-
togenbosch, W. J. Schlögl tc Hillegersberg. A
Hooyer en J. v. d. Hoeven te Hilversum, E. Mos
te Hoogeveen, A. H. Metznlnar te Huizen (N.-H.),
L. Boekhoven te Katwijk aan Zee, A. F. M.
Bleekemolen te Laren (N.-H.), J. C. Mulder te
Medenblik, .T, Mcenhorst te Nnarden A. .T, den
G. de StoppelaSr te Oegstgeest, A. W
den Duyf te Ouderkerk a. d. IJssel, A. J.
Delnse. F. van Hcrtzfeld, C. Mulder. J. E. Nunes
en M. A. van RhUn te Rotterdam, F Verkerk te
Santpoort. .T. Kelder te Scheventngen. P. H, J. J.
Ras tc Velp, Bartels te Vclsen. F. Dankelman te
Oud-Valkenburg. M Linssen. ,T. M. TcekamD en P
van Zoelen te Voorburg W. Muller te Waddlnx-
veen. J. L. D. Dekking. H. de Goederen en J. J,
de Visser tc Wassenaar, Th. H Klinkspoor te
Wolfheze. E. van Rees Vellinga te Zeist, L. Mes
dag l
Afgewezer
Schmltz te Devente
ONTBINDING DER
VRIJMETSELAARSLOGES
BEVOLEN
Van bevoegde officieele zijde wordt
hei A.N.P. medegedeeld, dat gisteren
in geheel Nederland de ontbinding der
vrijmetselaarsloges is bevolen, zulks
in het raam van de herordening van
het Nederlandsche maatschappelijke
en geestelijke leven.
Het A.N.P. meldt uit Den Haag:
Nadat in de laatste jaren bij de voltrekking
van de staatkundige hervorming van een aan
tal Europeesche landen de vrijmetselaars
loges, als zijnde organisatorische en grooten-
deels ook geestelijke steunpunten van het
wereldliberalisme en van de geldheerschappij
geliquideerd zijn, zijn in de afgeloopen weken
verscheidene ander staten er toe over gegaan
de vrijmetselaarsorganisaties in hun landen
te verbieden
Dat dit besluit genomen is in landen, waar
in deze organisaties een buitengewone gees
telijke en politieke macht uitoefenden, is te
beschouwen als een verstrekkend politiek
symptoom Da aren tegenover is het, zoo luidt
het in een ons verstrekte officieele mededee-
ling, teekenend voor de Nederlandsche par
tijen en groepen, welke zich naar zeggen tot
een herordening geroepen voelen, dat
eenige groepen uitgezonderd nergens ook
een poging wordt gedaan, om de loges
als een product van de dwalingen van een
voorbij tijdvak te brandmerken en er defini
tief mee af te rekenen.
Het is de vrijmetselarij geweest uit welker
milieu eenmaal de leuzen van de Fransche
revolutie van 1789 zijn opgekomen. Zij zelf
was in haar later tot ontwikkeling gebrachte
organisatie het politieke zij het onofficieele
machtsmiddel van die cosmopolitische libe
rale kringen, die in politieke en oeconomische
samenwerking op het aanschijn van de parle
menten van vele staten hun stèmpel drukten.
Het is teekenend voor den toestand der laat
ste decennia, dat het aan geen andere poli
tieke macht gelukt is de vrijmetselarij uit den
zadel te werpen.
Alle aanvallen van de zijde van de kerken
tegen de loges leidden niet tot resultaat en
eerst aan de nationaal-socialistische en fas
cistische revoluties bleef het voorbehouden,
de organisatorische en grootendeels geeste
lijke steunpunten van het wereldliberalisme
en van de geldheerschappij te overwinnen.
Wanneer thans andere staten dit voorbeeld
gaan volgen of onder invloed van Duitsch-
land den nieuwen koers vinden, dan is dit het
resultaat van de nationaal-socialistische en
fascistische omwenteling. Beslissend voor de
toekomstige ontwikkeling is daarbij, of de
onderwerping van een geesteswereld en van
een politieke organisatie ontspruit aan een
vooruitstrevenden gedachtengang, of dat zij
slechts ls te beschouwen als te danken aan
het feit, dat oude politieke krachten, die op
zichzelven tot een overwinning op de loges
niet in staat waren, nu een gunstig oogenblik
hebben gevonden om met hun tegenstander af
te rekenen, met geen ander doel dan ver
ouderde instellingen opnieuw aan de macht te
brengen.
Bij al haar afwijzing van geest en metho
den der vrijmetselarij denkt het nationaal-
socialisme te zeer in historischen zin, om
niet in het feit, dat de vrijmetselarjj 150 jaar
lang Europa in toenemende mate' heeft be-
heerscht, meer te zien dan slechts een toeval
of het uitsluitend resultaat van duistere
samenzweringen.
Wij zien thans in de gedachten en de
daaruit ontsproten daden van de Fransche
revolutie een revolutionnaire breuk met de
middeleeuwen, waarmede echter gepaard
ging de onbekwaamheid om in de plaats
van de oude bindingen nieuwe in het leven
te roepen. Het valt echter niet te betwisten
dat het tijdvak van het absolutisme inwendig
vermolmd en corrupt was geworden en dat
de krachten, die dit tijdvak droegen, onbe
kwaam waren gebleken uit zichzelve tot een
zuiverende evolutie te geraken.
Door de geschiedenis, d w.z. door het ver
loop van het spel der krachten, is een on
dubbelzinnig oordeel geveld over het ten val
gekomen Fransche systeem van de achttien
de eeuw Daarom moet het als bedenkelijk
worden beschouwd, wanneer thans krachten,
die tot nu toe uit zichzelve onmachtig wa
ren, trachten in de plaats van overleefde
vormen weliswaar een nieuwe gedaante, doch
naar den inhoud het oude regime te stellen.
Het nationaal-socialisme nu streeft er
naar met voorbijstreven van de ongebonden
heid van het liberalisme een nieuwe staat
kundige en sociale gedachten wereld op te
bouwen. Het stelt in de plaats van de niet
meer houdbare bindingen van het verleden
een vaste sociale orde, en daarom draagt de
overwinning op de vrijmetselarij een zeker
vooruitstrevend karakter.
Natuurlijk zal ook de ontwikkeling hier Ir
Nederland na dezen maatregel met opmerk
zaamheid worden gevolgd. Hoe ook de resul
taten van dit verbod mogen zijn, de vorm van
de vrijmetselaarsloges is, nu zoovelen een
blik hebben kunnen slaan in de loges zelf en
in heel de valsche romantiek van haar instel
lingen, van alle illusies ontdaan. In ieder
geval kan men zeggen, dat het z.g. mysterie
dat vele kleinburgerlijke naturen heeft aan
getrokken en anderen op zijn minst geïnte
resseerd heeft, thans niet meer bestaat. Wel
heeft zich eens in deze loges de politieke
macht geconcentreerd, van hier uit zijn de
groote transacties van de wereldpolitiek en
van de wereldeconomie gesloten. De mate-
rieele symbollseering echter van een vroegere
dweepzuchtige idee was dermate primitief en
armelijk aan vormen, dat ook dit feit slechts
een uiting is van heel de innerlijke leegheid,
welke in de steeds verder vervlakkende gees
teswereld van de vrijmetselarij naar voren
Onder de slagen van de nieuwe revolutie
storten thans de steunpilaren van de liberale
wanorde overal ineen, of zij gaat over de we
reldbeschouwing der vrijmetselrlj, hetzij over
haar complotten of over de door haar nage-
WELKE BONNEN?
BLOEM OF BAKMEEL: Bon 40 (alge
meen distributieboekje)Geldig tot en
met 6 September.
BOTER. MARGARINE EN VET: Van
24 Augustus t/m. 18 October de met
05 t/m. 12 genummerde bonnen van de
boterkaart voor boter; de met 05, 06 en
07 genummerde bonnen van de vetkaart
voor margarine of boter; de met 08 ge
nummerde bon voor gesmolten spijswet
of boter; de met 09, 10, 11 en 12 ge
nummerde bonnen van de vetkaart voor
boter tegen gereduceerden prijs.
BROOD: Van 2 tot en met 8 September
zijn de met 4 genummerde bonnen van
het broodbonboekje geldig. Deze bon
nen blijven tot en met 12 September
geldig; de bonnen 3 tot en met 5 Segt.
GRUTTERSWAREN: Bon 14, algemeen
distributieboekje, van 12 Aug. tot en
met 6 September, voor rijst of rijste-
meel of rijstebloem; bon 27, algemeen
distributieboekje, van 12 Aug. tot en
met 6 Sept., voor havermout, haver
vlokken, gort of grutten; bon 105, alge
meen distributieboekje, van 22 Juli tot
en met 8 September, voor maizena,
griesmeel of puddingpoeder, of pud-
dingsauspoeder. Op 2 bonnen 105 kan
men tot nader te bepalen dag een pakje
maizena met een inhoud van 225 gram
verkrijgen (speciale fabrieksverpak-
king). Bon 110, algemeen distributie
boekje, van 22 Juli tot en met 11 Sep
tember, voor macaroni, vermicelli of
spaghetti.
LEVERTRAAN: Mag slechts worden
afgeleverd op recept van een arts of
tegen overgave van een, door een in
Nederland gevestigden arts, afgegeven
bon. Een grootere hoeveelheid dan 200
cc per hoofd en per week is niet toe
gestaan. Per bon mag de arts niet meer
uitschrijven dan noodig is voor 2 we
ken; voor meer personen uit één gezin
kan met één bon worden volstaan.
PETROLEUM: Petroleumzegel „Periode
5", geldig van 12 Augustus tot en met
8 September. Bon „Periode 4" is on
geldig verklaard.
THEE OF KOFFIE: Bon 73 (algemeen
distributieboekje)Geldig t>an 31 Aug.
tot en met 27 September, recht gevende
op 14 pond koffie of 14ons thee.
ZEEP: Van 32 Augustus t/m. 24 Sep
tember bon 115 uan het algemeen distri
butieboekje voor 150 gram toiletzeep
(nieuwe samenstelling) óf 120 gram
huishoudzeep, óf 200 gram zachte zeep
óf 250 gram zeeppoeder óf 125 gram
zeepvlokken óf 250 gram zelfwerkende
waschmiddelen óf 200 gram vloeibare
Wasscherijen zullen gedurende boven
genoemd tijdvak bon 115 van hun clien
tele in ontvangst kunnen nemen en ivel
één bon per acht kilogram droog wasch-
goed.
De bonnen voor extra-rantsoen geven
van 31 Augustus 1940 tot en met 24
Januari 1941 elk recht op het koopen
van een stuk toiletzeep (oude samen
stelling) van gemiddeld gewicht.
Van 31 Augustus tot en met 31 Decem
ber kan op bon 116, welke tegelijk met
de textielkaart is uitgereikt, 50 gram
scheerzeep of een tube scheercrême
dan wel een pot scheerzeep toorden
gekocht.
streefde slechts door goud gedekte wereld
valuta en de heerschappij van de geldtrusts.
De thans nog steeds smeulende verlangens
om de leuzen van de Fransche revolutie, van
een wereldstatenbond of van een volkenbond
weder in oude glorie te herstellen, laat de
natuurlijke revolutie van den nieuwen tijd
zegepralend achter zich.
177. In een hoek van het plein stond een ezel heel
alleen. Hem zullen we raad vragen, zei Jan. Ezeltje, wij zijn
gevlucht en we zoeken Sambo, de olifant, zei Flip en de ezel
begreep alles dadelijk. De olifant uit de Diergaarde was de
vorige week hier met paarden op de markt. Waar is hij,
waar is hij? riepen de jongens tegelijk. Sambo wist zelf nog
niet waar hij heen zou gaan, antwoordde de ezel en schudde
178. Ga met ons mee, zei Flip, maar de ezel vertelde,
dat hij een goeden baas had en dus niet weg wilde lopen.
Maarstelde hij voor, kruip in de laad-zak, dan breng
ik jullie bij mijn baas en vraag hem om raad. Hij is een
beste kerel. Dat ritje leek hen wel, maar toen de ezel nog
maar 20 meter gelopen had, hoorden ze een stem: Hoho, wat
moet dat?
Potzdaaxis dat mierenkereltje ook!, roept hij uit en
1 a\ breed gezicht wordt even één en al lach.
he(— Wou jij het eerst boven zijn?
5tel$taal schuift het hoofd, grinnikt en klautert nu naast den
zegjoten kerel langs een verweerde en vooruitstekende rotsbuit.
1^" hebt het geraden, gisteren, hé?"' zegt hij in gebroken
^h^tsch.
iroor- Ben jij een Hollander? Noem mij Hansel, dat klinkt vrien-
ajker, dan heelemaal geen naam te hooren.
Richtig, antwoordt Staal," en als het jou toch hetzelfde
jft, ik heet Gerard.
luil«- Also, Gerard, we zullen er nog een schep bovenop gooien,
/eet nemen we échter dat kopje even een blazertje".
k ife springen zwijgend o*4r geulen en zeulen met hun zware
D^akking meter na meter tege* de bergrug op.
wij8ij het beschermende kopje, heeft Staal even gelegenheid om
™«end te zeggen „Zwaar werk, Hansel!"
fe df blauwe oogen van de» reu§~licht yraolijkhefc^ afe hij
beaamt, wat de Hollander vaststelt. En hij voegt eraan toe, dat
het er niet lichter op zal worden, wat naar zijn meening zoo ook
behoort te zijn. Hij ziet de vragende uitdrukking op Staals ge
zicht en grijnst gemoedelijk, waardoor zijn mismaakte neus nog
platter wordt.
Jawel manneke, verwondert je dat? Jij bent nog niet lang
in 't Legioen, ik werk mijn tweede contract af," vertelt hij,
„maar laten we beenen maken, eer ze ons als theetantes
snappen.
Ze kruipen achter hun schutblok vandaan en hervatten de
bestijging. Dan verklaart Hansel in telkens onderbroken zinnen,
dat de oefeningen zoo zwaar en afmattend behooren te zijn,om
dat later den legionairs tijdens de campagnes tegen opstandige
Arabierenbenden uiterst inspannende marschen en bergbeklim-
mingen te wachten staan. Zouden de manschappen dus niet vol
doende voorbereid zijn, dan hield het grootste gedeelte van een
regiment de maandenlange campagnes niet uit.
De berg is genomen en de soldaten verzamelen zich. De offi
cieren blijken echter niet tevreden over de oefening en laten
hun ondergeschikten naar het dal terugtrekken.
De troep moet een stormaanval ondernemen en dan meer
verspreid te werk gaan.
De zon vuurt haar stralen schuin op de berghelling en de
klauterende mannen af. Ze is nu in haar warmte niet meer ver
kwikkend, ze is genadeloos heet. De meeste legionairs, de blau
wen, hebben de fout begaan hun veldflesch leeg te drinken,
eer ze werkelijk dorst hadden.
Toen Staal achter de granieten bochel de rest uit zijn flesch
jviHe slorpen^ jveethield Hansel hem daarvan en zeide, dat de
oefeningen voorloopig nog niet geëindigd zouden zijn. En de
kans was zeer gering, dat er ergens water geput zou kunnen
worden. Daarom was het noodig zuinig te zijn met wat nog in
de veldflesch overbleef. Voor het vervolg raadde Hansel aan
tijdens een marsch matig te wezen in het gebruik van het mee
genomen water en alleen in het uiterste geval de dorst te
lesschen.
Staal ziet nu het verstandige van dezen raad in, want hy
hoort om zich heen verwenschingen mompelen, omdat er gebrek
is aan water.
Ook hij heeft moeite zijn lust te bedwingen, vooral nu de
gloed van de zon op hem drukt. Maar hij biedt weerstand, want
wie weet, hoelang de officieren hen hier zullen laten zwoegen.
Die tijd is inderdaad niet te berekenen, en zal waarschijnlijk
afhangen van de hoedanigheid der uitgevoerde manoeuvres.
VoortduFend moeten de legionairs berg op, berg af stormen,
terwijl ze worden gadegeslagen door hun meerderen vanaf
enkele hoog gelegen punten.
En zoo er een uitvaller is, hij zal moeten bewijzen, dat het
hem werkelijk onmogelijk werd het tempo bij te houden, want
acht dagen prison is de lichtste straf en met simulanten weet
men in het Legioen raad.
Staal is en blijft op dezen dag van Hansel geschieden, maar
hij heeft het genoegen beleefd de kennismaking met den reus
te hernieuwen.
Tot nu toe had hij geen behoefte gevoeld met één van zijn
kamergenooten vriendschap te sluiten, niet omdat hij een een
zelvige zwerver is en zich afsluit voor elke toenadering van
anderen, ü.cb meer, wijl hij nuchter is en zrfe niet gauw aani
anderen wil bloot geven. En vriendschap beteekent voor hem
openhartig zijn jegens den ander, met hem door windstilte, maar
ook door storm en ontij gaan, of zooals hij later eens zou zeggen
door de dalen, maar ook over barre bergen te trekken, zonder
te letten op eigen voordeel of gemak.
En intuïtief, waarom weet hij niet, heeft hij gevoeld, dat zulk
een samengaan bij zijn kamerkennissen niet te vinden is en hij
hun niet aanbieden kan. Om dezelfde onbekende reden is hij
overtuigd, dat hij dit wel aan Hansel kan geven.
Den ganschen voormiddag bewegen zich de gele uniformen
tegen en op de grauwe bergen. Nu eens liggen ze, na een fluit
signaal, roerloos tusschen gruis en stukken op een bergflank,
om dan na een volgend signaal rechts en links, hoog en laag te
herrijzen en zich naar één doelpunt te begeven.
Daar groept dan het bataljon en loopen de sergeants met hun
witte halsdoeken langs hun manschappen om hen te wijzen op
fouten, die begaan zijn bij de afdaling en stormaanvallen, en
hun onverbiddelijk te zeggen, dat de oefeningen herhaald zullen
worden tot ze feilloos zijn uitgevoerd. Maar in den middag wordt
er toch verzamelen geblazen, treden de legionairs aan en mar-
cheeren naar de kazerne, waar ze hun tunieken en uitrustingen
moeten reinigen en poetsen, want straks is de inspectie weer
even nauwkeurig en streng gelijk altijd.
De prisoniers zijn er echter minder aan toe. Hun wordt nog
geen tijd toegestaan om zich te wasschen en hun bevuilde uni
formen schoon te maken. Zij moeten hun uitrusting afleveren en
op de binnenplaats van de prison onder toezicht van de gewa
pende wacht in een draf rondloopen, totdat het etea wordt ge
bracht; een gamelle soep met een stuk brood.
(Wordt vervolgd)
