MAANDAG 2 SEPTEMBER 1940
PAG. i
STADSNIEUWS
Officieele Publicaties
EINDE VAN DE UITREIKING
TEXTIELKAARTEN ENZ.
i
f Zij, die verzuimd hebben hun textielkaar-
ten of hun textieltoeslagkaarten op den
aangegeven tijd af te halen, worden hiertoe
alsnog in de gelegenheid gesteld op Vrijdag
6 September a.s. van 912 en 14 tot 17 uur
Ban het Distributiekantoor Breesrtaat 117.
Aan dezen datum zal streng de hand ge
houden worden, het is dus nutteloos zich
Vroeger of later aan te melden.
De Burgemeester
A. VAN DE SANDE BAKHUYZEN
Leiden, 2 September 1940
LeidscHe Exploitatie Mij. van
Onroerende Goederen
Op 23 Augustus is voorloopig surséance
van betaling verleend aan de Leidsche Ex
ploitatie Maatschappij van Onroerende Goe
deren alhier, terwijl mr. G H. E. Nord
Thomson alhier tot bewindvoerder is benoemd
Zooals bekend, heeft de Lemvog reeds m
September 1936 surséance van betaling aan
gevraagd, welke aanvrage enkele dagen later,
nadat enkele houders van de 6 pet en 6la pet.
obligaties te kennen hadden gegeven, hun
medewerking te willen verleenen, wederom
door het bestuur werd ingetrokken.
Op de in October 193G gehouden algemeene
vergadering werd echter door het bestuur
medegedeeld, dat een nieuwe surséance-aan
vraag in overweging werd genomen, omdat
de Lemvog ,.er niet meer boven op te helpen
was". In Augustus 1937 werd aan de maat
schappij dan ook voovloopige surséance van
betaling verleend, als gevolg van het feit, dat
de maatschappij niet in staat was verschil
lende vervallende hypotheken en de daarop
verschuldigde rente te voldoen, waarna op 21
October 1937 definitieve surséance voor IV-
jaar werd verkregen.
Aan den aandrang tot liquidatie, welke, op
de buitengewone vergadering van houders van
5'-. pet. obligaties op 11 October 1937 tot
Uiting was gekomen, werd geen gevolg ge
geven.
Nadat de surséance op 6 April 1939 met
jaar is verlengd komt thans het bericht,
dat wederom de voorloopige suhséance is
verleend.
Laatste lichting bijbrievenbussen
Vervalt tijdelijk.
Met ingang van 28 Augustus jJ. wordt de
laatste lichting te 22 resp. 23 uur van de na
volgende bijbrievenbussen tijdelijk niet uit
gevoerd: Rijrisburgerweg 101 en 191, bijkantoor,
Koninginnelaan, Rhijngeesterstraatweg, Dorp
straat en Emmalaan, Oegstgeest; Joh. de Witt-
straat, Lijsterstraat, Terweepark, Stationsweg,
Maredijk, Haarlemmerweg, Maresingel, Heeren
singel, Billitonstraat, Decimastraat, Spanaards-
brug. Haven, Heerengracht, Watersteeg. Hooi
gracht, Zandstraat, Oude Vest, Morschpoor-
kazerne, Morschweg, Vondellaan, Hooge Morsch-
weg. Da Costastraat, Rijn- en Schiekade. Witte
Rozenstraat. Groenhovenstraat, Bilderdijkstraat
Heerenstraat (agentschap). Heerenstraat (over-
weg), Zoeterwoudschesingel, Kamerling Onnes-
laan, ZeemanJaan, Kraaierstraat, Cobetstraat,
Meerburgerstraat, Hooge Rijndijk, de Ruijter-
glraat, Plantage, Korevaarstraat
LEIDSCHE BELASTING OPHAALDIENST
Bovengenoemde dienst heeft in de afge
loopen maand 12,155.32 aan den rijksont
vanger afgedragen, benevens f 2,053.77 aan
den gemeente-ontvanger.
INSTRUMENTMAKERSEXAMENS
Bij het door de Leidsche Instrumentmakers-
gchool in het Kamerlingh Onneslaboratorium
gehouden eindexamen zijn geslaagd voor het
examen leerling-instrumentmaker de heeren:
H- Veylbrief. Leiden. Chr. Lanning. Amster
dam, H. Pouli, Ede, F. Panhorst, Amsterdam,
J. C. D. Esveld, Arnhem, C. J. v. d. Voort,
J. Jansen, C. M. van Wel, H. de Groot, J.
v. d. Bogaard, F. Tegelaar, C. v. d. Kamp,
A. D. Langeveld, A. Steinmeier, G. J. E. v. d.
Spek en B. Zwiers, allen leerL Leidsche
Instrum.-school; voor het examen gezel-
anstrumentmaker: W. L. J. Dörr, Delft, W. v.
Beelen, Katwijk aan Zee, J. Licht, Amster
dam; voor het examen leerling-glasblazer de
iheeren: A. H. Kunz, Delft, L. M. Prent, Am
sterdam, Tj: Zondervan, F. van de Water,
M. K. J. Bon en A. W. Spaan, allen leerl.
Leidsche Instrum.-schooL
KAMER VAN KOOPHANDEL
Wijziging.
Maison Hagemeyer, Leiden, Breestraat 83,
dameshoedenzaak en damesconfectie; handel m
pelterijen en bontwerkerij. De zaak wordt met
ingang van 1 Sept. 1940 verplaatst naar 's-Gra-
venhage, Willem de Zwijgerlaan 29.
N.V. Drukkerij-Cartonnagefabriek Rutgers,
Leiden, Galgewater 15. Uittr. Comm.: J. Rut
gers, Leiden. Uittr. dir.: B. Th. Rutgers, Leiden.
N. dir.: J. Rutgers, Leiden. N. Comm.: J. Rut
gers—Van Gent, Leiden.
W. J. Barning, Leiden, Oude Singel i6,
piano- en orgelhandeL Bijv. uitgeoef. bedr.:
handel in radiotoestellen.
J. F. Driesens, Leiden. Witte Rozenstraat 36.
agentuur en commissie in papier en carton. De
zaak is verplaatst naar Oegstgeest, CharL de
Bourbonlaan 8.
J. A. Hoogenstraaten. Leiden, Lange Mare 6S.
distillateur en wijnhandel. Overi. E.: Wed.
lil HoogenstraatenRuigrok. dd. 23 Aug. 1940.
N E C. M. V/. Hoogenstraaten, Leiden.
't Schuttershof, Leiden. Stationsweg 55. café,
restaurant. Bovengenoemde zaak is omgezet in
een naamlooze vennootschap onder den naam:
N.V. 't Schuttershof. (Ned. Staatscrt.: Vrijdag
2 en Zaterdag 3 Aug. 1940, Bijv. nr. 733. Dir.:
W. Boer, Leiden. Comm.. mr. T. D. Zylker,
Rotterdam en dr. G. Z. Jol, Overschie, Maat
schap. kap.: 5.000. geheel geplaatst en gestor u
A van Borselen Co.. Leiden. Hooigracht
64 handel in verfwaren, chemicaliën, venster
glas en borstelwerk. Bovengenoemde zaak
wordt v-ortgezet door A. Dirkse, als eenig
eigenaar, onder den ouden naam.
Nie
Uitgevers- en Advertentiebureau „Jové", Lei
den, Lage Morschweg 65. E.; Joh. Verduyn,
Leiden.
TOURNOOI TUSSCHEN L.Z.C.; POELMEER
EN DE ZIJL OM DE „LEPELAAR-PRIJZEN"
Morgenavond om half zeven zal in de
„Overdekte aan de Haarlemmerstraat een
door De Zijl georganiseerde waterpolotournooi
worden gehouden tusschen L.Z.C., Poelmeer
en de Zijl om de door den heer P. Lepelaar
beschikbaar gestelde prijzen. Er zal een halve
competitie worden gespeeld in twee afdeelin-
gen. In de eerste afdeeling komen uit de
eerste zeventallen der deelnemende vereeni-
gingen, terwijl in de tweede afdeeling haar
reservé-teams zullen spelen. Aanvankelijk lag
het in de bedoeling van de organiseerende
vereeniging het tournooi op verschillende
avonden in het open water te doen verspelen,
maar door de lage temperatuur van het
water is daarvan afgezien. Het resultaat van
de twee reeds voor eenigen tijd voor dit
tournooi gespeelde wedstrijden wordt met
goedvinden van de deelnemende vereenigin-
gen buiten beschouwing gelaten.
Het programma wordt afgewerkt in deze
volgorde: De Zijl 2—Poelmeer 2, L.Z.C. 1—
Poelmeer 1; Poelmeer 2L.Z.C. 2; De Zijl 1
L.Z.C. 1; L.Z.C. 2—De Zijl 2; Poelmeer 1—
£)e Zijl
Huisvuil dot dierlijk oedsel is
In de hedenmiddag gehoude: .„adszitting
is alsnog behandeld een voorste1 tot het
wijzigen van de verordening op de Straat-
politie met betrekking tot he., ophalen van
afval, geschikt om verwerkt te worden tot
dierlijk voedsel.
Teneinde zoo weinig mogelijk stoffen voor
de voedselvoorziening van het vee verloren
te doen gaan, wordt van overheidswege aan
drang uitgeoefend om schillen en ander aaar-
toe geschikt afval afzonderlijk van het ge-
'one huisvuil in te zamelen. Deze inzame
ling door het personeel van den Gem. Reini-
gings- en Ontsmettingsdienst zou hier ter
stede hooge kosten en veel extra arbeid mede
brengen. Het verdient daarom aanbeveling
haar door de zgn. schilleboeren te doen ge
schieden, die namens Burgemeester en Wet
houders ieder een wijk aangewezen hebben
gekregen. Hiermede verdienen thans bijna
0 menschen een weekgeld van 20 a 30.
Het blijkt echter, dat een paar menschen de
regeling in gevaar brengen, door in de wijk
een ander te gaan ophalen. Hiertegen
kan niet worden opgetreden, wanneer niet
het ophalen van deze afvalstoffen zonder
vengunning van Burgemeester en Wethouders
wordt verboden. Een dergelijke bepaling,
aan dus onmiddellijk behoefte bestaat,
dient haar plaats te vinden in de verorde
ning op de Straatpolitie.
B. en W. stellen een wijziging van deze
verordening in den gewenschten vorm voor.
DE LEIDSCHE SPAARBANK.
Bij de Leidsche Spaarbank is de vorige
maand (Aug. 1940) ingelegd 223,032.04 en
terugbetaald 313,901.31; 66 nieuwe inleg
gers zijn ingeschreven en 224 boekjes werden
geheel uitbetaald.
Het tegoed der 17,464inleggers, inclusief
1061 deelnemers aan den Afhaaldienst, be
droeg einde Augustus 1940 7,079,001.04.
In 4355 posten is in deze maand door den
Afhaaldienst ontvangen 12.373,75.
BURGERLIJKE STAND
Geboren: Christiaan Jacobus Maria, z. v. J.
'aasdorp en H. M. Kienjet Geertrui, d. v.
J. P. v. Leeuwen en C Beij. Adrianus Joze-
phus, .z. v. A. J. Slingerland en C. v Noort.
Sophia, d. v. H. Stokkel en S. Pet. Marianne,
d. v. H. J. G. Paalvast en J. van Egmond.
Leonardus Jacobus, z. v. C. J. v. Klink en M.
H. v. d. Berg. Petronella, d. v. M. Pret en
C. M. Zaalberg. Agada, d. v. A. Meijvogel en
M. v. d. Meel. Maria Johanna Theodora, d.
L. Steenvoorden en W. Heemskerk.
Overleden: G. G. Oostdam, hsvr. van A. v.
Schie, 56 jaar; H. v. Dissel, wed. van H. Klein,
"4 jaar; P. W. Caspers, m., 60 jaar.
Huwelijksaangiften: H. J. van Dijk, jm., 27 j.
;n M. H. Godee, jd.. 24 j. W. Dijkens, jm. 27
en T. de Koning, jd. 26 j. J. Hollemans,
jm 25 j. en J. E. Vlasveld, jd. 26 j.
Noordwijk
Gemeenteraad
Donderdagavond kwam de raad Onzer ge
meente in openbare vergadering bijeen.
Voorzitter is burgemeester van de Mortel.
Afwezig is dr. Niekerk.
Verschillende raadsbesluiten zijn door Ged.
Staten goedgekeurd, o.a. het besluit van 27
Juni j.l. om een gedeelte der Dinsdagsche
Watering te verkoopen aan de gemeente
Voorhout.
Punt 3 van de agenda, toekenning van
weesgelden wordt zonder bespreking en
stemming aangenomen.
Eveneens punt 4 behelzende een verzoek
t tegemoetkoming als bedoeld in Art. 13
Punt 5 bevatte de aanbieding van de ge
meente- en bedrijfsrekeningen 1939.
De voorzitter stelt voor de goede gewoonte
getrouw te blijven door over deze rekeningen
niet te discussieeren, maar voor onderzoek in
handen te stellen van een commissie uit het
midden van den raad benoemd.
Tot leden van deze commissie worden be
noemd de heeren van Leeuwen, de Monye en
mr. Punt.
Punt 6 van de agenda bevatte vaststelling
m de kostprijs per leerling van de openbare
lagere school. Voor 1939 werd dit bedrag be
paald op 13.26. De heer Meijer merkt bij dit
punt op, dat hij de rekening bekeken heeft,
dat het eindbedrag hem eenigszins tegen
valt.
Verschillende posten, o.a. materialen, zijn
_jer laag te noemen in verhouding tot het
hooge eindbedrag. De voorzitter zegt onder
zoek toe.
Van een 4-tal personen waren bezwaar
schriften ingekomen tegen hun aanslag in de
hondenbelasting 1940.
De heer Meijer betoogt bij punt 1 dat het
i. onbillijk is dat men voor een heel jaar
moet betalen, ook al heeft men niet het heele
jaar een hond gehouden.
De voorzitter zegt dat %en herziening van
de verordening inzake hondenbelasting op het
program staat. Besloten wordt 1 aanslag
vernietigen, en de overige 3 te handhaven.
Punt 8 bevatte een voorstel van B. enW. om
/oor verschillende bedrijven een Molest-
/erzekering te sluiten.
Gezien de schade, welke ten gevolge
oorlogshandelingen, dagelijks aan vele goe
deren wordt aangebracht, meenden B. en W
niet langer te mogen wachten, maar dekking
te moeten zoeken voor het uit eventueel
oorlogsmolest voortkomende financieel na
deel.
Uit de vele objecten hebben B. en
uitgekozen het Waterleidingbedrijf, het Gas
bedrijf, en het Electriciteftsbedrijf, zijnde de
kostbaarste eigendommen, die uit den aard
der zaak het eerst voor verzekering in
merking komen.
Deze verzekering zou gesloten kunnen
worden bij de onlangs opgerichte vereeniging
„Nieuw Molest Risico" te Amsterdam.
Deze vereeniging biedt de mogelijkheid op
onderlingen grondslag te geraken tot
verzekering tegen genoemd financieel nadeel,
door middel van risicoverdeeling, dus risico
beperking.
De jaarpremie voor bovengenoemde 3 be
drijven bedraagt 108.71.
Na eenige discussie wordt dit voorstel
z.h.st. door den Raad aanvaard.
Punt 9 betreffende opneming in het gast
huis, welk punt aan de agenda was toege
voegd, wordt conform het voorstel van B. en
W. aangenomen.
Bij de rondvraag merkte de heer Meijer
op. dat een gedeelte van de bestrating van
de Nieuwe Zeeweg te wenschen overlaat. De
voorzitter zegt de verbetering toe. Hierna
sluiting.
Voorschoten
TOESLAGKAART TEXTIELDISTRIBUTIE.
Ten distributiekantore is thans gelegenheid
om zich te voorzien van een toeslagkaart voor
de textieldistributie, waarvoor alleen in
aanmerking komen degenen die een lager in
komen per lid van het g^zin hebben dan
350. Deze toeslagkaart wordt niet ver
strekt aan alleenstaande personen.
BIJZONDERE NOODEN.
De in onze gemeente gehouden collecte ten
bate van. de plaatselijke kas voor bijzondere
nooden heeft in totaal opgebracht 82,39'i.
Onze plaatsgenoot* mej. H. v. Klauw,
is te 's-Gravenhage geslaagd voor het examen
coupeuse.
Binnenlandsch Nieuws
Door granaatscherven
getroffen
Een zwaar- en 3 lichtgewonden
te Schiedam
Schiedam. 2 Sept. Tijdens het inwerking
zijn van het afweergeschut in de omgeving
van Schiedam zijn Zaterdagavond verschil
lende personen door granaatscherven ge
troffen.
Zoo kreeg de 17-jarige B. J. P. terwijl hij
in de Burg. Knappertiaan liep, een scherf op
het hoofd, waardoor hij zwaar werd gewond.
In zeer ernstigen toestand is het slachtoffer
naar de Dr. Nolet-stichting vervoerd en
aldaar ter» verpleging opgenomen. Naar wü
heden vernemen, is de toestand van den
jongeman zorgwekkend en men vreest dan
»k voor zijn leven.
Op den Havendijk werd J. L. V. door een
granaatscherf in het gezicht getroffen. Een
agent van politie heeft hem terplaatse ver
bonden.
De heer T. en zijn zoon bevonden zich op
het Rubensplein, toen zij door vallende scher
ven werden getroffen. De vader liep verwon
dingen op aan zijn hoofd en zijn buik, terwijl
de zoon aan het gelaat en zijn beenen werd
verwond. Dr. van der Griend heeft de slacht
offers verbonden, waarna zij naar hun woning
zijn overgebracht
BRAND TE DORDRECHT
In den afgeloopen nacht is te Dordrecht
brand ontstaan in het pand Vriesestraat 11
rood, bewoond door mej. D. H. M.
De bewoonster, die wakker werd door ge
knetter in haar woning, bemerkte dat op de
eerste verdieping veel rook was. Nadat zij
zich naar buiten had begeven om de buren
te wekken, had de brand reeds een zoodani-
gen omvang aangenomen, dat de eerste ver
dieping in lichter laaie stond.
De brandweer, die ondanks de duisternis,
zeer spoedig ter plaatse was, heeft het vuur
met 4 stralen gebluscht. De bovenwoning is
grootendeels uitgebrand en de daaronder ge
legen patates-frites-zaak heeft tengevolge van
waterschade geleden. De politie stelt een
onderzoek naar de oorzaak in
DOODELIJKE VAL
Gistermiddag om vier uur Is een arbeider
van middelbaren leeftijd, die bij werkzaam
heden aan den Kanaalweg te Amsterdam een
lorrie voortduwde, gevallen. De man kwam
zoo ongelukkig terecht, dat hij korten tijd
later overleed. De politie stelt een onderzoek
naar de toedracht van het ongeluk in.
INVAL IN SPEELHUIS
Inspecteur van den Berg en de agenten
Cassee en Berghuis van bet politiebureau aan
de Linnaeusstraat te Amsterdam hebben gis
teravond met goed resultaat een inval ge
daan in een koffiehuis aan de Coinmelin-
straat aldaar, waar men vermoedde dat ha
zardspel" bedreven werd.
De politie heeft er bij den inval inderdaad
18 menschen aangetroffen, die zich bezig
hielden-met het „bank"-spel. Zestien personen
waren aan het banken, terwijl efen 48-jarige
koopman de bank hield, geassisteerd door een
62-jarigen koopman.
Dit bleken twee oude bekenden te zijn, die
reeds een jaar geleden door eenzelfde delict
in de Dapperbuurt met de politie in aan
raking gekomen waren. Bij een onderzoek
aan den lijve vonden de politiemannen bij de
kooplieden een bedrag van in totaal 238 als
buit van dien avond.
Deze beide lieden zijn in arrest gesteld
evenals de houder van het koffiehuis, die
ondanks herhaalde waarschuwingen gelegen
heid had verschaft voor het beoefenen van
hazardspel. Zij zijn ter beschikking van de
justitie gesteld.
mark zijn enkele jaren geleden geslaagde
proeven genomen met Nederlandsche poot-
aardappelen en zaden, zoodat deze producten
ook thans ongetwijfeld de belangstelling van
het publiek zullen trekken.
Nederland als bloemenland zal
worden gedemonstreerd aan de hand van leven
de bloemen (chrysanten, gladiolen, rozen en
potplanten) en van projecties van kleuren
opnamen van bloembollenvelden en bolbloemen
(tulpen, hyacinthen en narcissen, die in ver
band met het jaargetijde niet in natura konden
worden vertoond». Bovendien zal den bezoekers
gratis een pakje met bloembollen worden ter
hand gesteld, en is ter verspreiding beschikbaar
een brochure, die bijzonderheden over de
Nederlandsche bloembollencultuur vermeldt.
Ook Boskoop, het boomkweekerscentrum, zal
zich door een groote verscheidenheid van zijn
producten te exposeeren niet onbetuigd laten.
Verder zullen de producten der groenten-
conservenindustrie onder de aandacht
worden gebracht. Volgens een bepaalde in
Nederland gepatenteerde methode is het
mogelijk allerlei groentensoorten van water le
bevrijden op een dusdanige wijze, dat de be
langrijke bestanddeelen evenals de natuurlijke
smaak en kleur behouden blijven.
Over de veelsoortige toepassing van aard
appelmeel en stroocarton welke producten
eveneens zulen worden tentoongesteld wor
den uitvoerige inlichtingen verstrekt in voor de
bezoekers ter beschikking zijnde brochures.
De tot standkoming van de Landbouw-afdee-
ling heeft ook ditmaal plaats gehad in nauwe
samenwerking met de Nederlandsche Land
bouw-Handelskamer te 's-Gravenhage.
Koersen van Amerika&nsche
fondsen
Merkwaardige verschillen in
dollarwaardeering.
Ten opzichte van Amerikaansche aan
deden zijn merkwaardige verschijnselen
waar te nemen, aldus schrijft het Fin. Week
blad voor den Fondsenhandel. Men verge
lijke slechts de hier volgende noteeringen:
New Yorksche A'damsche
koers op 28/8/'40 koers op 29/8/'4l)
21% 2218/ga
Financieel Nieuws
Nederland op de Weensche
jaarbeurs
De inzending van den
Economischen voorlichtingsdienst
Morgen wordt te Weenen de internationale
jaarbeurs geopend, die tot 8 September a.s.
duurt. Naar men weet heeft de Economische
Voorlichtingsdienst daar een officieele inzen
ding georganiseerd; omtrent den aard daar
van wordt in het orgaan van den dienst het
volgende medegedeeld:
Bij het binnentreden van de Nederlandsche
afdeeling zal direct de aandacht worden ge
trokken door zes meer dan levensgroole. ge
kleurde poppen, die arbeiders uit de verschil
lende bedrijfstakken voorstellen en die een
beeld moeten geven van het „werkende' Neder
land.
De bijzonder geschikte ligging van de Neder
landsche zeehavens voor het transport naar
Midden- en Zuid Oost-Europa zal worden ge
demonstreerd aan de hand van een kaart, die
als het ware het middelpunt der Nederland
sche inzending vormt. Deze kaart laat boven
dien zien, dat wanneer eenmaal door de
Rhein-Main-Donauwasserstrasse de Donau
met den Rijn zal zijn verbonden via Neder
land een ideale verbinding is tot stand
gekomen tusschren Noordzee en Zwar-
Op een andere kaart zijn aangegeven de be
langrijkste waterwegen van Nederland: de be
teekenis van deze verbindingswegen blijkt wel
hieruit dat het Nederlandsche waternet een
totale lengte heeft van circa 3'2 maal de leng
te van de Donau.
Een derde kaart door de bezoekers zeil
te bedienen geeft een overzicht van de wa
terbouwkundige werken door Nederlanders in
den loop der eeuwen tot uitvoering gebracht
op het oostelijk halfrond.
De „water"-afdeeling wordt gecompleteerd
met een model van een gedeelte van den tun
nelbouw onder de Maas te Rotterdam,
benevens met een groot bassin, waarin drie
door de Nederlandsche Heidemaatschappij te
Arnhem ter beschikking gestelde in Neder
land geteelde vischsoorten (goudzeelt, goud
voorn en goudkarper) worden geëxposeerd.
De beteekenis van den Nederlandschen
scheepsbouw zal blijken uit een aantal modellen
van zee- en binnenvaartschepen.
Onder de voortbrengselen van het Neder
landsche bedrijfsleven zijn het ook te Weenen
weer de zuivelproducten, waarop de
meeste aandacht zal vallen. Het zijn de platte
Gcudakazen, de ronde Edammerkazen, de lang
werpige op bróód gelijkende broodkazen met
de bekende rijksmerken, de vaatjes boter met
het rijksbotermerk en de melkproducten, die
den bezoekers een beeld moeten geven van de
prestaties der Nederlandsche zuivelindustrie.
Verder ontbreken niet: de eieren, die zelfs in
groote hoeveelheden zijn tentoongesteld bene
vens de melkwol, die in het eindproduct een
beeld geeft van hetgeen op het terrein der ver
vanging van natuurwol bereikt kan worden.
Een aantal afbeeldingen van het uitstekende
Nederlandsche fokvee: paarden (koud- en
warmbloed), rundvee (zwartbont, roodbont en
Groninger vee) en schapen, zullen de aandacht
vestigen op de beteekenis van Nederland ook
op dit speciale terrein.
In de afdeeling Akkerbouw zullen granen,
zaden en erwten worden geëxposeerd benevens
de gewassen van deze producten. In de Oóst-
Bathlehem Steel
Shell Union
Wrigiit.
10*>/aa
7'/i«
9»/«
Curtiss Wright
Shel> Unio'.
Bij het beoordeelen van deze noteeringen
moet men in het oog houden, dat
1) de waarde van den dollir op onze
beurs wordt herleid op basis van 1—f 2.50;
2) bij de New Yorksche noteeringen ech
ter de waarde van den dollar niet meer be
draagt dan de realiseerbare waarde er van,
welke voor ons thans 1.88 beloopt;
3) de koersen hier nog cum diverse divi
denden zijn, welke in Amerika reeds (lang)
zijn betaalbaar gesteld.
Tellen wij die dividenden bij de New York
sche koersen op dan- vinden wij, dat in de
correspondeerende Amsterdamsthe noteferin-
gen de waarde Van den gollar in guldens is
aangenomen te zijn voor'aandtelen
New Yorksche Waardecrlng
2.46
2.77
Ten aanzien van Shell Unions zij vermeld,
dat de hoofdmarkt van deze niet in New
York ls; de omzetten daar hebben weinig te
beteekenen.
Het blijkt dus uit het vorenstaande staatje,
dat teh opzichte van den New Yorkschen
koers aandeelen Shell Union verreweg het
hoogst noteeren op onze beurs en aandeelen
Bethlehem Steel het laagst. Voor het feit, dat
met betrekking tot de laatste 1 gelijk ge
steld wordt aan 2.20 en voor Shells aan
2.77, bestaan uiteraard geen gegronde rede
nen. Alleen beurstechnische redenen kunnen
een dergelijke afwijking veroorzaken.
Intusschen zijn er andere gevallen, waarin
de verschillen nog veel en veel meer uit el
kaar loopen. Zoo werden onlangs aandeelen
Atchison Topeka hier verhandeld, gerekend
naar den correspondeerenden New Yorkschen
koers, op basis van 1 2.93, aand. Ca
nadian Pacific op basis van 1 2.95 en
aand. U.S. Rubber zelfs op basis van 1
3.15. Maar dien zelfden dag gold voor de
noteering van aand. Dupont de Nemours 1
1.96 en voor de aand. Norfolk West
ern 1 2.06.
Duitsche overheidsbestellingen
in Nederland
Door de uitbreiding van de taak van de
Duitsche Kamer van Koophandel voor Neder
land te Amsterdam, in verband met de nieuwe
basis van Nederlandsch-Duitsche oeconomi-
sche betrekkingen, is het wenschelijk ge
worden een bijkantoor in Den Haag op te
richten.
Dit bijkantoor zal op order van den rijks
commissaris voor de bezette gebieden tevens
een centraal bureau krijgen voor regeerings-
bestellingen. Het doel van dit bureau zal zijn
ZEVENBURGEN'S STORMACHTIGE VERLEDEN
Een mozaïek van volken en
stammen speelbal van invasies
Welk een lappendeken Zevenburgen uit
ethnografisch oogpunt vormt is onlangs uiteen
gezet. Dé verschillende namén, die het draagt,
duiden op de bonte wisselingen, die het ge
bied sinds de oudheid doorleefde: Ardeal noe
men het de Roemeniërs, Transylvanië Fran-
schen en Engelschen, voor de Hongaren is
het Erdely, Siebenburgen voor de Duitschers.
Aardrijkskundig beschouwd, maakt het te
midden van de omringende vlakten een bas
tion uit, dat steil rijst boven Walachije en
Moldavië en naar het N.W. wegglooit. Van
deze hoogten stroomen de rivieren, die zich
in den Donau storten. Van ouds strekte het tot
toevluchtsoord voor de bevolkingen die door
invallen van „barbaren" uit de naburige vlak
ten verjaagd werden. Men vindt er Slaven,
Hongaren. Duitschers. Grieken en een groo'
percentage Roemeniërs. Allen hebben ertoe
bijgedragen het aan delfstoffenrijke land te
ontginnen, zilver, ijzer, koper, lood, kwik,
kolen, zout, petroleum, enz., alsmede veeteelt
en boschbouw.
De Latijnsche naam verschijnt na de twaalf
de eeuw (aan gene zijde van de Hongaarsche
bosschen», de Hongaarsche en de Roemeen-
sche beteekenen beide boschland. De zeven
burchten zijn door de Duitsche kolonisten
gesticht, ofschoon sommige autoriteiten den
naam met zeven bergen aan de Zuidgrens in
verband brengen.
Om en bij 100 na Christus' geboorte maak
te het deel uit van de romeinsche provincie
Dacio. Vele Romeinen vestigden er zich en
een deel van de bevolking werd geromaniseerd
Talrijke Germaansche en andere stammen
overstroomden het land. Er is veel getwist
over de vraag of een Romeinsche bevolking
aan deze stormen weerstand wist te bieden.
In 1003 lijfde koning Stefaan van Honga
rije Zevenburgen bij zijn gebieden in. Aan
vankelijk was het Hongaarsche bestuur nog
al vaag, maar het werd al vroeg door neder
zettingen van de in den laatsten tijd veel ge
noemde Szeklers gestevigd, die vermoedelijk
een grenswacht vormden, evenals van de
„Saksers", Duitschers uit Luxemburg en den
Rijn, met hetzelfde doel in de twaalfde en
dertiende eeuw gekomen. Beide constitueer
den zich tot vrije zelfbesturende gemeen
schappen onder den koning. Van de Saksers
vooral, die tal van steden stichtten ging een
groote beschavende invloed uit. Andreas II
verleende hun in de dertiende eeuw een hand
vest. Hij was het ook, die tijdelijk de Duitsche
orde met kolonisatiebedoeling erheen liet ko
men. Wanneer de voorvaderen van de Zeven-
burgsche Roemeniërs er gekomen zijn is niet
met zekerheid te zeggen, in oorkonden wor
den ze in de dertiende eeuw het eerst ver-
In weerwil van verscheiden invasies kwam
er spoedig welvaart en een bloeiend gemeen
telijk leven. Reeds in 1229 op zijn laatst ver
gaderde de landdag en toen de macht van
Hongarije taande en de Turken de grenzen
bestookten troffen de overheerschende klas
sen maatregelen om hun posities te verdedi
gen. De Woiwoden verwierven allengs een
onafhankelijke machtspositie en in 1437 kwam
het verbond van de Hongaarsche edelen, Sak
sers en rSzeklers tot stand.
De verhouding tot Habs-
burgers en Turken
De machtigste Woiwode Johan werd in
1526 tegen den Habsburger Ferdinand I tot
koning van Hongarije uitgeroepen; hij hand
haafde zich vooral met hulp van de Turken.
Later wisten de prinsen van Zevenburgen de
zelfstandigheid te behouden door den sultan
tegen den keizer uit te spelen en een belang
rijk aandeel in de internationale gaken te
De voornaamste gebeurtenis van de XVI-
de eeuw was de triomf na feilen strijd van
de- hervorming. De Saksers werden tot het
lutheranisme bekeerd, de meerderheid van de
Maygaren tot het calvinisme en anderen o.a.
de Szeklers, tot het zgn. unitarisme. Een deel,
gewoonlijk met de zaak der Habsburgers ver
eenzelvigd, bleef katholiek. De contra-hervor
ming was de oorzaak van de verwarrende
oorlogen die het einde van die eeuw vulden.
Aan geloofsvervolgingen en opstanden geen
gebrek. De eene heerscher volgde op den
anderen en Gabriel Beth!en herstelde het
prinsdom in zijn ouden roem, het begin van
de XVIIde eeuw wordt op dien grond als een
gouden tijd beschouwd. Het was toen weer
een pion op het internationale schaakbord en
het voornaamste bolwerk van het protestan
tisme in Oostelijk Europa. De keizer moest
met de prinsen als gelijken onderhandelen,
terwijl het Turksche rijk in dien tijd niet bij
machte was zich met wie in naam zijn vazal
was in te laten. Eerst na de nederlaag van
George Rakoczy kwam de Porie tusschen
beide en stelde het een Szekler, Michael Apafi
(1661) aan, waarmee Zevenburgen verviel.
Toen de Turken in 1683 vóór Weenen versla
ger. war enerkenden de staten de suzereiniteit
van keizer Leopold 1, wat de periode van de
Habsburgers opende.
De Porie erkende den toestand en in 1721
aanvaardde de landdag de pragmatieke sanc
tie. De voorrechten van de Szeklers waren
bijna alle verdwenen en velen hunner tot
slaven geworden. In 1785 stonden de Roe-
meensche boeren op. ze doodden vtle Ma-
gyaarsche edelen. In 1848 ijverden d« Mag.v-
aren voor vereeniging met Hongarije, ze
trachtten de Roemeniërs mee te krijgen, maar
dezen riepen zich tot een vrije natie uit in de
lijst van Zevenburgen. Zij zwoeren trouw aan
de Habsburgers. Maar de landdag te Klausen-
burg proclameerde de vereeniging met Hon
garije en in de gevechten tusschen de Hon
gaarsche en Oostenrijksch-Russische troepen
namen Saksers en Roemeniërs de wapens te
gen de Magyaren op, waarop een bittere ras-
senstrijd ontbrandde. Later is het evenals de
rest van Hongarije in comitaten gereorgani
seerd. Wettelijk moesten de nationaliteiten
alle rechten krijgen, maar in de praktijk
kwam er niet veel van. In het midden van de
vorige eeuw is de slavernij afgeschaft.
In den wereldoorlog drong het Roemeen-
sche leger in 1916 in het Zuiden binnen, maar
in de slagen bij Hermamstadt en Krons!adt
werd het teruggeworpen. In dat jaar beloof
den de geallieerden bi. geheim verdrag
Zevenburgen aan Roemenië. Na de ineen
storting van d- centrale mogendheden riejer.
de Zevenburgsche Roemeniërs op een vir-
gadering te Karlsburg 1 December 1918 tb
aansluiting bij Roemenië uit, en enkele daga
later volgden de Saksers dit voorbeeld, b
Roemeniërs hadden bclocfd de rechten a
vrijheden vav de andere nationaliteiten
eerbiedigen. Het zou tot 1921 duren voordt
de Magyaren zich hierbij neerlegden en tot
nog onder protest. In 1920 werd de grens
het verdrag van Trianon vastgelegd. Hiero
zijn alle wrijvingen gevolgd ondanks pogii
gen tot verzoening o.a. door middel van ee
agrarische hervorming. Vooral de kwest
der schadeloosstelling van grondbezittei
wekte groote verbittering en kwam in '23 e
'27 voor den volkenbond, waarbij de partije
zich onverzoenlijk toonden. Hierbij zij te'
slotte aangeteekend, dat ach tegen de heei
schende liberale partij van oud-Roemenië d
Roemeensche boerenpartij onder Maniu vei
zette.
in toenemende mate overheidsbestellingen uit
DuitSchland bij de in aanmerking komende
Nederlandsche industrieele ondernemingen te
plaatsen
Met ingang van Maandag 2 September zal
het bijkantoor te 's-Gravenhage zijn taak aan
vangen.
PRIJSSTIJGING IN ZUIDSLAVIÊ
Voor ijrer en textielproducten te verwachten.
De Zuidslavische ijzerindustrie heeft het
plan, de ijzerprijzen wederom met 8 pet te
verhoogen in verband met de stijgende loonen
en hoogere vrachten.
Ook de textielindustrie wenscht, dat prijs-
verhooging voor haar producten zal worden
goedgekeurd.
De hotelprijzen zullen, in verband met
het duurder worden van levensmiddelen
en het stijgen van de onkosten, volgens
en bericht van het D.N.B. uit Zurich, met
ongeveer tien procent worden verhoogd.
Oe verdediging van de Italiaansche hoofdstad tegen aanvallen uit dó
lucht Rondom Rome is een kring van zwaar afwaergaschut getrokken,
gereed om iederen aanval te weerstaan (Foto Weltbild)
Een campagne voor hel boek
De commissie voor de Boekenweek, iuge
steld door de Vereeniging ter bevordtfrins
van de belangen des Boekhandels, organi
seert telken jare in het voorjaar een boeken
week, gedurende welke zij de aandacht var
het geheele Nederlandsche volk vestig1
het goede Nederlandsche boek. Zij meen n
haar taak tekort te '.uilen schieten, aL zo
onder de gegeven omstandigheden niet een
beroep doet op lezend Nederland om meer
dan anders naar het boek te grijpen als
drager en verspreider van onze cultuur
waarden.
Er komt veel tijd vrij tot lezen. Men zal
door de vroegtijdige verduistering meer in
den huiselyken kring verkeeren, men zal de
vrijgekomen uren gebruiken om een of andere
studie voort te zetten of aan te vangen en
men zal, naast goede muziek en goed too-
neelspel, naar het goede boek grijpen, ten
einde zijn geest te verfrissohen in een tijd,
die ons allerlei nieuwe problemen voorlegt,
welke onze geheele aandacht opeischen. Daar
naast zoekt men een normaal tegenwicht en
vindt dat in het boek; als ontspanningsmid-
del bij uitnemendheid.
De commissie nu voert hiervoor een groote
najaars-campagne. Zij stelt den boekhandel
raambiljetten benevens sluitzegels en strooi
biljetten van den slagzin: „Koopt iedere
maand tenminste een boek!" ter beschikking,
waarvan 'er honderdduizenden zullen worden
verspreid. De omroepvereenigingen hebber
medewerking toegezegd. Zoo zal vanavond
een interview plaats hebben voor de K.R.O
met den adjunct-secretaris der commissie
mr. C. Vrij; morgenavond zal voor d<
V.A.R.A. een vraaggesprek gehouden wor
den; de A.V.R.O. en de N.C.R.V. overleggei
op welke wijze steun verleend zal wordei
aan het»streven der commissie.
Zij zal in den loop der propaganda-cam
pagne, van September tot einde November
op velerlei wijzen probeeren het Nederland
sche volk tot meer en beter l^enjbrengen
daarin gesteund door d«n gezameiüijker,
Nederlandschen boekhandel die naast col.
lectieve propaganda, individueel het zijne
daartoe zal bij dragon.
De verkeersbrigade van de Haagsche polit
is vooral in de afgeloopen maanden actief g
w-eest mede in verband met het toegenomi
fietsvérkeer. Deze verkeersbrigade, die specia,
belast is met de controle van het rij verkeer,
heeft in de maanden Ju-li en Augustus niet
minder dan 4164 proCessenverbaa-1 opgemaakt
Dit aantal betreft alleen de processen-verbaa.
van de verkeersbrigade, waarin dus niet be
grepen zijn die. welke zijn opgemaakt door de
sectie-manschappen.
Van dit aantal werd in 630 gevallen proces
verbaal opgemaakt wegens niet voldoenae
rechtshouden. in 300 gevallen omdat een ver
keersheuvel links werd gepasseerd, 123 maal
wegens niet behoorlijk uitwijken, 500 maal om
dat geen teeken werd gegeven van richting-
verandering, 60 maal omdat geen voorrang
werd verleend, en 482 maal wegens het oe-
rijden van een weg in een verboden richting
Voorts werd in vele gevallen proces-verbaal
opgemaakt in verband met technische onvol
maaktheden. o.a. 24 maal omdat geen rem
aanwezig was. 264 maal omdat een bel ontbrak,
50 maal omdat de fiets niet was voorzien van
een wit achterspatbord. In verband met net
vorderend jaargetijde wordt weer een speciale
contróle op dit laatste uitgeoefend, waarbij ei
ook op wordt gelet of het achterspatbord wel be
hoorlijk wit is geschilderd. Ook werd in 55 ge
vallen proces-verbaal opgemaakt, omdat op
driewielige transportrijwielen een rem ontbrak
In 724 gevallen werd verbaliseerd wegens net
naast elkaar rijden van meer dan tweeper
sonen, terwijl tenslotte in 210 gevallen proces
verbaal werd opgemaakt wegens het vervoeren
van twee personen op een fiets. Zooals oeKona
j»* ciofht*; toepestaan voor icn
voeten, handen en rug aanwezig moet zijn.
