MANDA 2 SEPTEMBER 1940
PAG. 3
Kei en Zending
CKB. GEREF. KERK
A a nee no en: naar Almelo, cand. P. M.
'/-(Jonker hl - -ikzee, die bedankt heeft voor
IPrrchten ei /üdervank - Naar SteenwUk
"V,md J. H :ma, te 's-Gravenzande, die be-
i. dankt hoeft >r Dokkum, 's-Gravenhage-Oost,
Ro/enburg t ',waagwesteinde.
Ds. f. H. KELDER
40 JA vR PREDIKANT
Een gedachtenisrede in de
Oude Kerk te Chorlois
HARTELIJKE GELUKWENSCHEN
T was een stille, indrukwekkende ure
de Oude Kerk tc Rotterdam-
I Chorlois, toet Ds. W* Kelder, Nederl.
■i.,iv nnedikaat a^aar, zijn gedachtenisrede
n.old -r ge genüeid van zijn veertig-jarig
er. tsjubüeur Zeer groot was de belangstel-
150 ling voor c' s plechtigheid. Lang voor den
bp_' non vang var de godsdienstoefening was de
.clJ kerk 1 oh de aatste plaats bezet. Onder de
yr-] aanwer ken i tvond zich ook een deputatie
ien van den k<. ceraad van Warmond, waar
cu, j Ds. W. II- K Ider van 1903 tot 1908 predi-
kuit was. V -ts waren er Dr. J. J. Stam,
v;,u HotM'da alsmede de andere predikan
ten hij de r Herv. gemeente van Charlois.
„Noem mij geen jubilaris," zoo heeft ds.
Kei.: lien, ie hem in de afgeloopen dagen
I l.-vweasch i, toegevoegd. „Ik wil alleen
j ma,.- 1 ezen „Bedienaar des Goddelijken
Woords 1 Lir :r had ik, aldus ds. Kelder tot
m, zijn gei.een' dezen dag stil laten voorbij-
in «aar. 't Is n it prettig om over zichzelf te
I "Tjoeten /preken. Bovendien, daar is de nood
i .-Ier. tijd. De wereld bloedt uit duizend
vo, 'en. Volei, zijn een prooi van de grootste
Lm* L. Zou ik m zulk een tijd een „jubileum-
-ede" houdei Zou ik nu spreken over den
.•gen. cie G mij persoonlijk schonk?
Toch heb zoo vervolgde spr., gemeend
l agen bevestigend te moeten beant-
wo.rdei .Ik n bezweken voor de Liefde van
uw hai Gi :oudt het mij kwalijk hebben
iomen, at c niet met u samen Gode zou
ge., et voor genoten zegeningen,
keen als i ïaar beneden zien, is er aller-
i. .ns. reden ;ot jubileeren, maar wanneer
naai bov het oog gericht houden, dan
er reuen, t rijke dankenstof. Dit alles
■d mij dan ok, aldus spr., voor dit avond-
u iland. 26 als tekst kiezen: „Dan
b'u.p. van Ga verkregen hebbende, sta ik tot
op
F ,e Inleid- ide woorden waren voorafge-
gaa. dooi gebruikelijke liturgie: votum
en -gen. entezang van Ps. 103 1 en 2,
heli leüoofs, gebed en Schriftlezing
van I Cor anaf vers 18.
Z.,< elger ke gedachtenisrede aanvan-
n. - - de ds. Kelder er aan, dat hij
op j August.is 1900, op een zonnigen dag,
'i-i Ikien in het ambt werd bevestigd
dor- .ijn .j. - ds. A. W. Hutte van Laren.
!2i wi spr.'s intredetekst. Drie' jaar
•as i!" werknaam in dat eenvoudige land.
JV,ól jleeft sr zich bij eenige richting aan-
iesli-Uii of ngetrokken gevoeld, hetgeen
:ant uiteraard wel eens moei
lijkheden op' ert, maar toch zegende God
ongfdar.ht,
L "J spr. naar Warmond, een dorp
ir. ue 1 lenstreek. God gaf mij, aldus
spr, de genai. In een overwegend Roomsche
om,-.oving dc- jenade der reformatie uit te
dragen.
It 1903 kv de roeping uit Charlois, die
spr, opvolgd ïeeds toen was Charlois een
uit.t;groeide meente, die zich uitstrekte
var Heyp t tot aan Tuindorp-Vreewijk.
H- I was spr. ->n groote eer en genade van
Goa 'k jaar lang het Evangelie te
mog-n prei' In dit verband trok spr.
e parallel t de positie van Paulus, toen
hij ah voor estus verantwoordde. „Hulpe
va ".fn i v :gen hebbende, sta ik tot'op
dc n da^5'. H-t thema van spr.'s prediking
is, dat de he? lijkheld Gods zich openbaart
door d zwakheid van den dienaar heen. Spr.
keade reeds roeg de begeerte naar het i
p 'ikambt. O; gevoed in een familiekring,
v v rin de nav erking van het Reveil goed
w; v te bespeui an, had ik, aldus spr., reeds
in mijn jeugd c e heerlijkheid van het Evan
gelie ieeren ke uien. Langer dan zijn groot-
vsde die op dharlois slechts negen maan
den predikant was, heeft spr. hier in het
ambt mogen staan. Zijn moeder stelde hem
in staat te etude er en. Na de gymnasiale voor
opleiding ging spr. naar de Universiteit te
U'recht. Na" de studieperiode heeft spr. het
Tbangelie gebracht als een gewoon menseh,
al.- een ..gewone dominee". Veel menschen
m. enen dat een predikant een bijzonder
menseh moet rijn, maardit is het ge
ve ?icn vau het Evangelie niet. Ook in mijn
ar eid was zonde en gebrek. Maar mijn hart
junelt, nu ik hulp van God verkregen heb
•lm op dezen dag. Wee ons, als de predik
dienst. "ldus spr., ons een routine is gewor
den. Bril ons, als we met bevend hart de
knw-el opklim ;n en als wij bidden: Heere,
Gij moei het doen, want zelf kan ik het niet.
Eu nu. als sp in den loop der jaren iets
heeft mogen p idiken van den rijkdom van
hè' Evangelie, tan is spr. dankbaar en ver-
troist, iat Got. hem dit heeft willen schen-
ke ke dagen, die voorbijgingen, hebt ge,
:>0( vervolgd ;ir., voor mij bijzonder zonnig
ge .-.kt ik dank u daar hartelijk voor. Wat
mi. echter het meest ontroerd heeft in deze
groote belangstélling, waarmee
ge i "-.--ds prediking hebt willen volgen.
Da r ben ik 1 et meest dankbaar voor. Ik
hoop, dat het Woord niet vergeefs is ver
kondigd.
Een woord van hartelijken dank richtte
spr. vervolgens tot hen, die hem steeds met
vriendschap en welwillendheid zijn tegemoet
gekomen: zijn ambtgenooten, de kerkvoog
den en kerkeraad, de notabelen, de kosters,
organisten, suppoosten en zoovele anderen.
Ik hoop, zoo besloot spr., dat niet alleen voor
mij, maar ook van u allen aan het eind van
ons leven gezegd zal worden: ik heb de loop
geëindigd, ik heb het geloof behouden, voorts
is mij weggelegd de kroon, die de rechtvaar
dige 'rechter mij in Zijn dag geven zal. Den
Koning der eeuwen, den Alleen-Wijzen,
Onverderfelijken, Onveranderlijken God zij
de eer en heerlijkheid in eeuwigheid. Amen.
Na het dankgebed zong de gemeente
staande Ps. 72: 11: „Zijn Naam moet eeuwig
eer' ontvangen".
Ds. H. Schroten maakte zich hierna tot
tolk der gemeente, toen hij in een hartelijke
toespraak Ds. Kelder en zijn echtgenoote
hartelijk gelukwenschte. Wij zijn, aldus spr.
dankbaar, dat God u het voorrecht gaf Uv
ambtswerk te zien in ootmoed. We bidden
u toe, dat, zoolang God het wil, Hij u geve
de kracht en de lust, dat werk voort te zetten.
Hij beziele u met Zijn Heiligen Geest.. God
zij u en de uwen, ook in den levensavond,
die nu aanbreekt, met zijn licht nabij.
Staande zong men hierna nog den geliefden
herder en leeraar de zegenbede uit Ps. 121 4
toe, waarna dezen den zegen uitspraak en de
groote schare het kerkgebouw verliet.
CAND. A. ELSHOUT
Cand A. Elshout, voorheen hulpprediker le
Zeist, die benoemd werd tot hulpprediker voor
den Evangelisatie-arbeid bij de Geref. kerk te
Amstelveen, werd gisteren aldaar tot zijn werk
ingeleid door den pastor-loci ds. H. VogeL IIij
is van heden af iederen Zondag in de gelegen
heid de kerken te dienen en zal een eventueel
beroep gaarne in overweging nemen. Zijn adres
in- Van Weerden Poelmanlaan 2, hoek Keizer
Karelweg. Amstelveen, tel. 25611, Amsterdam.
CHR. JONGEL1NGSVEREENIG1NG ELLECOM
Woensdag 4 September zal het 70 jaren
geleden zijn, dat de Chr. Jongelingsvereeniging
„Spreuken 910" te Ellecom werd opgericht.
Men hoopt dit zeldzame feit te herdenken op
Zondag 8 Sept. in de kapel der Ned. Herv. Gem.
le 3 uur. Als 9preker treedt dan op Ds. G. Bos,
van Den Haag, oud-lid van de jubileerende
vereeniging.
HET SYRISCHE WEESHUIS.
Het Syrische weeshuis te Jeruzalem, dat
ook in ons land vele begunstigers en vrienden
telt, is door de Engelsche autoriteiten in beslag
genomen. Het huis zelf met alle daarbij be-
hoorende gebouwen werd ingericht tot con
centratiekamp voor de in Jeruzalem geïnter
neerde Duitschers. Alle kinderen uit het wees
huis moesten het huis dadelijk verlaten. De
directeur, dr. H. S c h n e 11 e r, werd evenals
zijn Duitsche staf van helpers en helpsters
geïnterneerd.
LEGER DES HEILS IN JAPAN.
Nadat de betrekkingen met het hoofd
kwartier te Londen zijn verbroken, is het
Leger des Heils in Japan herboren onder den
naam „Kyuseidan" of Heilsbond, welke orga
nisatie" uitgaat van een beginsel, dat ver-
eenigbaar is met den Japanschen geest. De
leiders dei- organisatie hebben, op aanwijzing
van de betrokken autoriteiten van het
ministerie van onderwijs, na een aantal be
sprekingen besloten:
1. Alle betrekkingen met het hoofdkwartier
te Londen te verbreken, terwijl in het vervolg
noch financieele noch andere steun van
Londen zal worden aanvaard, terwijl leiders
niet door Londen zullen worden benoemd;
2V Geen Westerlingen zullen in den Heils
bond met functies worden belast.
ALLE MOGELIJKHEDEN
TOT GEREGELDE STUDIE
staan voor U open, indien U aan ons Instituut
een schriftelijke opleiding volgt, al of niet
voor een examen! Ons onderwijs ondervangt
huidige belemmeringen, het bespaart U tijd
en kosten en voert U rustig tot Uw doel.
Vraag eens een der volgende Prospectussen
aan, met vermelding van No. 90:
Sp.); Middenstandsdiploma; Stenografie;
Politiediploma: Agent Levensverzeke
ring; Alg. Ontwikkeling: Muziek
theorie en -geschied.; Tekenen; enz.
Aanvang te allen tijde. Aansluiting
fijy aan elke vooropleiding. Indiv.
fceoi leiding door volledig bevoegde
vakleraren. Examengarantie.
Onderwijs
DE THEOL. FACULTEIT TE DORPAT
De Minister van Binnenlandsche Zaken van
het gesowjetiseerde Estland heeft, zoo seint
het D.N.B. uit Reval, de Theologische Faculteit
der Universiteit de Dorpat opgeheven, .omdat
zoo luidt de motiveering haar bestaan
en haar werkzaamheid niet in overeenstem
ming zijn met de beginselen van de volks
ontwikkeling en cultuur der Estlandsche so
cialistische radenrepubliek. Een tweede be
sluit van den minister strekt tot opheffing
van alle bijzondere scholen, en inbeslagne
ming van haar geldmiddelen aan den staat.
THEOL. SCHOOL TE APELDOORN
Voor de admissie examen van de Theologische
School te Apeldoorn van de Chr. Geref. Kerk
hadden zich zeven candidaten opgegeven, die
allen afgewezen zijn.
Curatoren der Theol. School hebben tot con
cierge der school benoemd de heer G. Proper
te Arnhem.
ONDERWIJSBENOEMINGEN
ALMELO. R.H.B.S. Tot leeraar aardrijkskun
de en geschiedenis en Gem. H.B.S. en Gem.
Gymn. te Hengelo: dr.'C. A ls e mg eest te
Delft.
APELDOORN Kon. Emmaschool. Tot onder
wijzer: de heer P. Y n t e m a, thans tijdel.
onderwijzer.
DRIEBERGEN. Chr. School. Tot tijdel. onder
wijzeres mej. J. v. d. Spek te Utrecht.
GARDEREN. Chr. School. Tot onderwijzeres:
mej. C. B e d ij n, te Putten, kw.m.a. te Hierden.
Afscheid A. Veerman
Vrijdagavond had het bestuur der vereeni
ging „Scholen met den Bijbel1' te Ermelo in
„Chr. Volksbelang" een samenkomst belegd,
waarin o.m. afscheid genomen werd van den
heer A. Veerman, sinds 1909 hoofd der
Chr. school U.L.O., wien, wegens het bereiken
van den pensioengerechtigden leeftijd, met
ingang van 1 Sept. op de meest eervolle wijze
ontslag was verleend.
Vele ouders, leerlingen en oud-leerlingen
der school, enz. woonden de samenkomst bij.
Ds. J. van Herksen, geref. predikant, voor
zitter der sehoolvereeniging, sprak een woord
van afscheid tot den heer Veerman. Hij zr-ide,
dat 't bestuur a.h.w. overvallen was door de
mededeeling van den heer Veerman, dat hij
zijn werk wenschte neer te leggen. Hij bracht
hem dank voor de ambitie, waarmede hij zijn
taak had verricht. De heer Veerman heeft zijn
stempel op de school gezet. Het onderwijs was
uitstekend. Hiervan getuigen de goede
examens der leerlingen. Bovenal werd het
onderwijs gegeven naar den Woorde Gods.
Het bestuur ieeft het ontslag dan ook op de
meest eervolle wijze willen verleenen. Na
mens bestuur en personeel bood spr. het
scheidende h«ofd een fraaie boekenkast aan.'
Een leerlirge der school, Jaantje Loot,
offreerde in dichtvorm, den heer Veerman
een mooie leiningstoel.
De heer J. Koetsier, onderwijzer der
school, en benoemd hoofd, sprak namens het
personeel. Dit denkt met genoegen terug aan
de joviale omfang met den heer Veerman en
is dankbaar voor de goede leiding.
De heer A. van Ramshorn, hoofc der
chr. school am de Kerklaan, welke school
van dezelfde vereeniging uitgaat, herinnerde
aan den lang ai tijd van ^samenwerking op
verschillend terrein- en wenschte den heer
Veerman een vredige rust toe.
Daarna sprak de heer Veerman. Hij
zeidê te meeren zijn werk nu aan jongere
krachten te moeten overgeven, al noopten de
wettelijke bepalingen hem er nog niet toe.
Weemoed is er in zijn hart bij het scheiden,
maar tevens oik dankbaarheid voor de vele
zegeningen, wairmede de Heere 't werk heeft
willen kronen. Toen hij in Ermelo kwam,
telde de school 45 leerlingen, bij 't begin van
den nieuwe curius zal ze er pl.m. 170 hebben.
Ds. Van Herïsen installeerde vervolgens
den heer K o e ts i er als hoofd der school en
den heer J. Schep als onderwijzer.
De heer Isint onderwijzer, sprak namens
het personeel het nieuwe hoofd toe, waarna
de heerKoetsier met een korte toespraak zijn
werk aanvaardde.
Het samenzijn werd op de gebruikelijke
wijze beëindigd, waarna vele aanwezigén van
den heer Veerman nog persoonlijk afscheid
namen;
Voor dat de heer Veerman te Ermelo kwam,
diende hij het Chr. onderwijs te Amsterdam
en Hilversum. Zijn opleiding bij het M.U.L.O.-
genoot hij van den heer H. J. van W ij 1 e n.
NIEUWE CHR SCHOOL TE ELBURG.
Te Elburg is een Chr. U.L.O. school ge
opend; de ingebruikneming had plaats onder
groote belangstelling ook van buiten de ge
meente. De vooizitter van het bestuur, de
heer v- d. Pol heeft daarbij een openingsrede
gehouden, waarm het woord gevoerd werd
door mr. A. B. Roos jen, te Amsterdam,
inspecteur van „Chr. Nationaal Schoolonder
wijs", door den loco-burgemeester van El-
burg, den heer J. Smallenbroek, door
den burgemeester van Doornspijk, den heer
H. de Vries, door de hoofden der beide
Chr. lagere scholar, de heeren M. Meelis
sen en J. de Jong, het hoofd der Chr.
Kleuterschool mej. A. M. de Liefde, door
een vertegenwoordiger der Chr. scholen uit
de omgeving, den heer E. R e u ij 1 van Oos
tendorp, door den predikant der Geref. Kerk
ds. H. Brinkman en door een ouderling
der Ned. Herv1. gemeente den heer v. Triest
Voorts had de installatie plaats van het
hoofd, den heer G. van Dijk (gekomen van
Heerenveen), die ook de verschillende spre
kers beantwoord heeft.
Des avonds had in de groote zaal van hotel
,Het Scheepje" een begroetingssamenkomst
voor d° ouders plaats-
Reinsma Leeuwarden: R. Brulnsma, Marum: U.
Groenewoud. Vrouwen-Parochie; A. Zeldenrust,
Warns; J. Hlemersma, Workum; Sj. de Vreeze,
Workum; E. Posthuma, IJsbreclitum; J. Wyrde-
man, Delfzijl; L. L. cie Vries, Finsterwolde; J.
Bouwman, Groningen; H. B. J. Stlekema, Mossel
kanaal; H. Slager, Stedum; A. Afman. Ten Post;
H. S. Noordhof Uithuizen; P. H. Pickée, Walffum;
L. F. Boer, Wildervank; A. Wolthuis, Wildervnr.k;
J. W. Sennema. Winsum; N. W. Wolthuis, Zeerijp;
K. Ensing, Assen: H. Dolsnia, Koekangc- L. P.
Stroobacn, Meppel; J. van Bergen, Paterswolde; J.
Stille, de Wiik. Te Groningen geslaagd, 36 van de
64 examinandi.
Utrecht. J. F. Kuppens, Dldam; R. Zweers,
Terwolde; J. iLukkes, Voorst: J. L.A. Kost, Vorden;
J. Holtman, Nigtevecht, Utrecht; Th. A. van Vler
ken Aarle-Rixtel. G. C. Arts, Beek/Prlncenhage;
A. J. C. van Deursen, Eindhoven; W. J. A. Lely-
veld, 's-Hert.ogenbosch; A. de Wit, Roosendaal; A,
Verstegen, Rosmolen; A. G. van Esch, Vught; J.
J. Carels, 's Hee Arendskerk; G. J. M. de Bruijn,
Hulst; A. G. M. van Jole, Klooosterzande; E. E,
van Campen, Stoppeldijk; J H. Janssen, Vlissln-
gen; E. Thijsse Delft; J. F. Velders. 's-Graven-
hage; G. Dekker, Monster; C. van der Houwen,
Oostvoorne, N. van Maren, Stompwijk; M. A.
Marijs Voorbuig, J. G. Schipper, Amsterdam; D.
L. J. van Stigt, Amsterdam: L. D. Verbraken,
Amsterdam: R Baar, Nederhorst den Berg; Th.
Buffing, Nieuwer-Amstel. Te Utrecht, geslaagd, 28
van de 79 candidaten, waarvan 3 niet opgekomen.
Wetenschappen
Gezelschap van Chr. Historici
in Nederland
Examens
dersbedrjjf - 1940. Geslaagd te Groningen:
D. Fokkema, Anjum; S. van der Weij. Dongjum;
J. Kuurstra, Franeker; K. Kuiken, Hantum; J.
Spoelstra, Harlingen; W. Wink, Heidenscliap; H.
Valk, Hlndeloopen; K. Dijkman, Holwerd; D.
- xucutueeung, dat ae rajemien-
lijst thans definitief kon worden vastgesteld
en binnenkort aan de leden zal worden toege
zonden. Er bestaat goede hoop, dat eerlang
weer een nieuwe Lustrumbundel het licht zal
zien, al moet ook met een grootere vertraging
dan wenschelijk was, worden gerekend. In
plaats van Dr. De Pater, die niet herkiesbaar
was, koos de vergadering Dr. N. van der Laan
tot voorzitter. Met hem vormen thans Prof.
Dr. D. Nauta en Dr. K. Sprey het bestuur.
Binnenlandsch Nieuws
BOMMEN IN DEN
BOEZEMPOLDER
Engelsch vliegtuig wierp veertien
projectielen uit, waardoor twee
koeien werden gewond
Zondagmiddag zijn in den Boezempol
der, bij Berkel en Rodenrijs uit een En
gelsch vliegtuig veertien bommen neer
geworpen, welke in een weiland terecht
kwamen, waarbij twee koeien werden ge
wond. Overigens werd geen schade aan
gericht. De politie heeft de omgeving af
gezet. In den omtrek zijn geen militaire
doelen.
Werkloozen bij den lucht
beschermingsdienst
De waarnemend secretaris-generaal, waar
nemend hoofd van het departement van
sociale zaken heeft aan de gemeentebesturen
medegedeeld dat het is opgevallen, dat in vele
gemeenten bij de luchtbeschermingsdiensten
personen worden tewerkgesteld, die als werk
loozen ondersteuning genieten. Op zich zelf
bestaat er geen bezwaar tegen, dat werk-
ioozen hun tijd nuttig besteden bij werk
zaamheden voor de luchtbescherming. Deze
werkzaamheden mogen echter geen enkel be
letsel vormen voor het aanvaarden van
passenden arbeid. Uit verschillende 'rapporten
heeft gemelde secretaris-generaal den indruk
gekregen, dat dit wel voorkomt.
Zoo meenen werkloozen en soms ook de
betrokken gemeentebesturen, dat aan perso
nen, die eenige functie bij den luchtbescher
mingsdienst waarnemen, geen arbeid in
Duitschland behoeft te worden aangeboden,
of, dat zij vrij zijn dezen arbeid te weigeren.
De secretaris-generaal wijst er met nadruk
op, dat dit niet het geval mag zijn.
Aan werkloozen, die bij de luchtbescher
mingsdiensten zijn geplaatst, moet, indien zii
daarvoor geschikt zijn, arbeid in Duitschland
aangeboden worden. Bij weigering moeten op
hen de maatregelen worden toegepast, ge
noemd in de brieven van 25 Juni en
1 Augustus j.l.
De heer D. de
Kwaadsteniet, hoofd-
I ingenieur der afdee-
ling Werktuigbouw
'en procuratiehouder
van de Rotterdam-
sche Droogdok Maat
schappij „Nieuwe
Waterweg" te Roi-
terdam, die Zaterdag
onder groote belang
stelling 't feit her-
dacht, dat hij 25 jaren
j in dienst .was van
deze belangrijke be-
drijven.
Viermaal luchtalarm
in Amsterdam
Engelsche vliegers trachtten
tevergeefs een aanval op de
hoofdstad te doen
Nogmaals de waarschuwing:
1 niet op straat
i in den loop van den
"dam viermaal lucht-
nstreeks kwart over
ing het luchtafweer-
dat met ongekende
1 op vijandelijke toe-
t zware gedreun der
tploffen der granaten
n de lucht, deed den
schuilplaatsen tegen
en opzoeken. Even
eerst sedert 15 Mei
al in de buitenwijken,
war a echter zoo onvoorzichtig buiten te gaan
kijken en moesten door den luchtbescher
mingsdienst worden bevolen in de huizen te
Voor twaalf uur is er nog twee maal lucht
alarm geweest. Het bleef dien nacht echter
niet rustig, want tegen half een werden de
slapende hoofdstedelingen opnieuw door
luchtalarm gewekt. De luchtdoelartillerie
vuurde zeer hevig, rondom de stad zag men
op vele plaatsen het lichten der kanonnen.
Om kwart over vier probeerden Engelsche
vliegtuigen, die zeer hoog vlogen en men
nauwelijks kon hooren, voor het laatst de
hoofdstad te naderen. Drie kwartier lang
dreunde en knalde het bijna onafgebroken
boven de huizen. De Engelsche vliegtuigen
slaagden er echter niet in boven de stad te
komen Het geschut dwong de toestellen op
zeer groote hoogte te blijven en tenslotte om
te koeren.
Er zijn geen bommen op de stad uitge
worpen. Door granaatscherven liepen
echter drie personen lichte verwondingen
op. Zij werden door den G.G. en G.D.
verbonden. De brandweer behoefde niet
op- te treden.
BRANDEN TE OSS
Zondagmiddag omstreeks half drie is een
felle brand uitgebroken in een emballage
pakhuis van de firma Kunen aan de Kruis
straat in het centrum van Oss. Aangezien dit
pakhuis was gelegen achter de groote raanu
racturenmagazijnen van deze firma, bestond
er groot gevaar dat de brand naar deze ge
bouwen zou overslaan. De brandweer rukte
daarom onmiddellijk met groot materiaal uit
en tastte met eènige stralen de vuurzee aan
Zij slaagde er in het vuur meester te worden
en de brand tot het emballagepakhuis te be
perken. Dit gebouw is met inhoud een prooi
der vlammen geworden. De brandweer was
nauwelijks in de kazerne teruggekeerd of zij
werd ten tweede malen gealarmeerd, ditmaal
voor een brand aan de grens der gemeente.
Er bleek brand te zijn uitgebroken in een
partij haver, welke op het land gereed stond
gedorscht te worden, nabij de boerderij van
den landbouwer J. van Mook. Toen de brand
weer op het terrein van den brand arriveerde,
was het vuur reeds overgeslagen naar een
groote dorschmachine van denzelfden eige
naar, welke in de nabijheid van de haver
stond. Men heeft niet kunnen verhinderen,
dat de partij haver tot een gewicht van 2500
kg door het vuur is vernield. Ook de dorsch
machine is verloren gegaan. Vermoedelijk
zijn beide branden ontstaan, doordat kinderen
in de nabijheid roekeloos met vuur hebben
gespeeld. Verzekering dekt de schade.
Het verboden uitspitten van
boter
Het Rijksbureau voor de voedselvoorziening
in oorlogstijd vestigt er de aandacht op, dat,
zooals reeds eerder bekend is gemaakt, het
met ingang van 1 September 1940 aan detail
listen verboden zal zijn, boter uit te spitten.
Van dien datum af zullen detaillisten uitslui
tend in het klein verpakte en gemerkte boter
mogen verkoopen. Men wordt aangeraden
hiermede nauwlettend rekening te houden,
aangezien afwijking van dit verbod niet zal
worden toegestaan.
WELKE BONNEN?
BLOEM OF BAKMEEL: Bon 40 (alge
meen distributieboekje)Geldig tot en
met 6 September.
BOTER, MARGARINE EN VET: Van
24 Augustus t/m. 18 October de met
05 t/m. 12 genummerde bonnen van de
boterkaart voor boter; de met 05, 06 en
07 genummerde bonnen van de vetkaart
voor margarine of boter; de met OS ge
nummerde bon voor gesmolten spijsvet
oj boter; de met 09, 10, 11 en 12 ge
nummerde bonnen van de vetkaart voor
boter tegen gereduceerden prijs.
BROOD: Van 2 tot en met 8 September
zijn de met 4 genummerde bonnen van
het broodbonboekje geldig. Deze bon
nen blijven tot en met 12 September
geldig; de bonnen 3 tot en met 5 Segt.
GRUTTERSWAREN: Bon 14, algemeen
distributieboekje, van 12 Aug. tot en
met 6 September, voor rijst of rijste-
meel of rijstebloem; bon 27, algemeen
distributieboekje, van 12 Aug. tot en
met 6 Sept., voor havermout, haver
vlokken, gort of grutten; bon 105. alge
meen distributieboekje, van 22 Juli tot
en met 8 September, voor maïzena,
griesmeel of puddingpoeder, of pud-
dingsauspoeder. Op 2 bonnen 105 kan
men tot nader te bepalen dag een pakje
maïzena met een inhoud van 225 gram
verkrijgen (speciale fabrieksver pak
king). Bon 110, algemeen distributie
boekje, van 22 Juli tot en met 11 Sep
tember, voor macaroni, vermicelli of
spaghetti.
LEVERTRAAN: Mag slechts worden
afgeleverd op recept van een arts of
tegen overgave van een, door een in
Nederland gevestigden arts, afgegeven
bon. Een grootere hoeveelheid dan 200
cc per hoofd en per week is niet toe
gestaan. Per bon mag de arts niet meer
uitschrijven dan noodig is voor 2 'we
ken; voor meer personen uit één gezin
kan met één bon worden volstaan.
PETROLEUM: Petroleumzegel „Periode
5", geldig van 12 Augustus tot en met
8 September. Bon „Periode 4" is on
geldig verklaard.
THEE OF KOFFIE: Bon 73 (algemeen
distributieboekje)Geldig van 31 Aug.
tot en met 27 September, recht gevende
op li pond koffie of Hons thee.
ZEEP: Van 31 Augustus t/m. 24 Sep
tember bon 115 van het algemeen distri-
butieboekje voor 150 gram toiletzeep
(nieuwe samenstelling) öf 120 gram-
huishoudzeep, óf 200 gram zachte zeep
of 250 gram zeeppoeder öf 125 gram
zeepvlokken óf 250 gram zelfwerkende
waschmiddelen öf 200 gram vloeibare
Wasscherijen zullen gedurende boven
genoemd tijdvak bon 115 van hun clien
tele in ontvangst kunnen nemen en wel
één bon per acht kilogram droog wasch-
De bonnen voor extra-rantsoen geven
van 31 Augustus 1940 tot en met 24
Januari 1941 elk recht op het koopen
van een stuk toiletzeep (oude samen
stelling) van gemiddeld gewicht.
Van 31 Augustus tot en met 31 Decem
ber kan op bon 116, welke tegelijk met
de textielkaart is uitgereikt, 50 gram
scheerzeep of een tube scheercrême
dan wel een pot scheerzeep worden
gekocht.
Land- en Tuinbouw
HET WESTLAND EN ZIJN
TOMATEN
Verwerken tot soep niet meer
noodig
Gedurende enkele jaren heeft het Centraal
Bureau van Tuinbouwveilingen nu kans ge
zien op een uitstekende wijze het teveel aan
tomaten, dat is ontstaan bij inperking van
afzetgebieden, voor vernietigen te bewaren.
Het verwerken tot tomatensoep heeft een
uitstekend product onder de bevolking ge-
braent, en zich een goede naam kunnen ver
werven.
Na het eerste jaar, is de hoeveelheid soep
die werd gemaakt belangrijk grooter gewor
den, en de vraag nam eveneens toe.
Hoewel geen hooge prijzen voor het pro
duct besteed konden worden, was het feit dat
niet voor de mesthoop geteeld behoefde te
worden voor den tuinbouw een zij het dan
ook schrale troost.
Intusschen laat het zich aanzien dat dit
seizoen het hulpmiddel van vorige jaren niet
behoeft te worden aangewend.
De afname van tomaten in versche toe
stand is nl. zoo groot, dat het niet noodig
is dat onverkochte tomaten naar de fabriek
worden gezonden, en in elk geval massa-ver
werking uitgeschakeld kan worden.
Wel worden door particuliere fabrieken to
maten gekocht voor vervaardigen van purée
en soep, doch de groote massa, die andere
jaren in blik moest worden gedaan, is tot nu
toe achterwege gebleven, en zal waarschijn
lijk ook tot het verleden behooren, nu groote
hoeveelheden naar Duitschland geëxporteerd,
worden.
3)
Strek blijven loopen, niet neervallen, krielkip, bromt de
.••SA in t IXinsch. Staal grinnikt om het scheldwoord, dan knikt
1 'J kijkt even den man aan, dankbaar om de waarschuwing
en loediging. Hij heeft op het breede gemoedelijke gelaat
een A-k van medelijden gezien. De Duitscher veronderstelt na-
tuuilvk, dat Staal de strafoefening niet zal kunnen volhouden.
I et groepje bereikt de zandvlakte en de sergeant beveelt, dat
i. els gevuld moeten worden met steenen, die op een hoop
UggiTi ajj de plaats waar halt gemaakt werd.
D '6 •vóic- t. mochten ze ledig worden meegenomen!
Er wordt terdege toegezien, dat de mannen de ransels geheel
"Hen ..taal denkt: het is goed, dat ik gevaren heb, en dat ik
weet hoe je een lading moet stuwen.
Hij /pot met zijn toestand, maar iets is er toch juist in dien
-, Ot. ooveol mogelijk zoekt hij steenen met rechte kanten en
bou c dan als blokken in zijn ransel op. Hij weet nu immers,
da e. d,,.eh:k gemarcheerd en geoefend moei worden! En wan-
:ooPPas 2,1 aannemen, mogen de steenen niet of
m' r!°i.'elijk los komen te liggen, zoodat ze zouden gaan
dansen en botsen op zijn ontblooten rug.
Een stoot op zijn schouder met de kolf van een geweer beduidt
hem, dat hij sneller moet werken. Hij gehoorzaamt.
Aantreden!
De groep staat gereed. De sergeant leunt tegen een korte
boomstronk, de gewapende wacht betrekt hier en daar een post.
Het wreede spel kan beginnen.
Over een afstand van enkele honderden meters moet het groepje
oefeningen maken. Eerst in het gewone snelle, driftige marsch-
tempo van de Fransche soldaten. Dat is nog om te volbrengen,
ook al drukt de vracht steenen, en ook al brandt de hite.
Wel sphreeuwt de korporaal zonder ophouden op- en aanmer
kingen uit, de groep marcheert echter correct op het afgeba
kende terrein heen en terug.
Dan klinkt het commando: looppas
Nu woi'dt het al moeilijker, hoe gehard deze legionairs ook
mogen zijn. In regelmatig marschtempo is het al niet licht te
loopen met losse schoenen in mul zand, dat bovendien nog in
hoopjes gestoven ligt. Maar voortbewegen in draf met bloote
voeten in zware laarzen, waaraan de veters ontbreken, is een
kwelling.
Loopen, hoor, loopen!" hygt de reus naast Staal. Hij is
bang, dat de tengere kerel het zal opgeven. En misschien vreest
hij, dat de beul, die onbewogen tegen den boom leunt, de
oefeningen zal rekken, juist omdat één van de slachtoffers zich
zal laten vallen. En hij zou niet onjuist geoordeeld hebben, want
op het oogenblik, dat de groep voorbij den sergeant -en den
brullenden korporaal draaft, struikelt een legionair, en blijft
liggen, terwijl de mannen, die achter hem loopen over hem
springen.
Staal wil den man, die kreunt, helpen op te staan, maar de
Duitscher snauwt hem toe: loopen, liggen laten!
Het lijkt hardvochtig en onmenschlievend, maar de reus is
langer in het Legioen, dan Staal en hij weet wat straf-excev-
ceeren is. Staal is woedend over zulk een ongevoeligheid en hij
trekt den gevallene op de been.
Laat maar, zulle, steunt de man, die een Vlaming blijkt
Staal heeft menschlievend en om die reden, volgens Legioen
begrip, dwaas gehandeld. Hij wil den Vlaming aanmoedigen,
kijkt meteen naar de anderen, die aan het eind van het terrein
terug keeren in looppas.
i De sergeant heeft iets tegen den korporaal gezegd en deze
komt scheldend naar Staal.
Nom de chien! Looppas! Allebei! Rapid! Wil jij helpen?
Neem zijn geweer, en gauw! Aansluiten!
Dat is de belooning voor hulpbetoon: Staal moet nu draven
met twee geweren over beide schouders, zoodat hij geen arm
meer vrij heeft om te zwaaien. Hij kaft zich beheerschen, sluit
zich aan en voegt zich weer in de groep naast den Duitscher.
Boven zijn woede uit komt de overtuiging, dat de reus hem
slechts daarom heeft gewaarschuwd den Vlaming te laten
liggen, omdat hij hem voor een grooter straf wilde vrijwaren.
Knarsend klemt hij zijn kaken op elkaar. Onwillekeurig is hij
grimmig blij, dat hij kan toonen, welk een uithoudingsvermogen
hij heeft.
Terwijl ze loopen, moeten ze hun geweer in de hand nemen,
want de sergeant hcjift een ander commando, een nieuwe pijni
ging gevonden.
Daar snerpt een i signaalLiggen!
De prisoniers valle.. voldaan neer. Ze kunnen nu even rusten.
Maar ze bemerken weldra, dat deze rust niet als zoodanig
gegund is, want het gloeiende zand verschroeit hun huid. En
als ze het wagen hun borst op te heffen worden ze door de
wacht met de geweerkolven neer gedrukt.
Staal weet, dat het Fransche Vreemdelingenlegioen geen insti
tuut is, waar zachtzinnigheid of humaniteit gekweekt wordt.
Maar hij weet ook, dat het Legioen daarom nog geen onmen-
schelijk wreede instelling is. Dat het dit somtijds wordt,
is de schuld van enkele officieren, die tot lager dan een dier-
natuur zijn gedaald. En het ontzettende is, dat zulke menschen
vaak hun bezetenheid kunnen botvieren zonder gedwóngen te
zijn zich te verantwoorden tegenover hun meerderen.
Dat heeft Staal meer dan eens in de kazerne vernomen, en nu
ervaart hij het aan den lijve.
Weer wordt een bevel uitgeschreeuwd.
De groep moet tirailleursgewijze voorttrekken, en telkens na
een fluitsein neervallen, dekking zoeken achter een hoopje wit
glinsterend zand en dan blijven liggen tot het volgende
commando.
Dekking zoeken op een kale vlakte! Het zou komisch zijn,
indien het niet gruwelijk was, wijl de gloeiende grond als het
ware met vlijmscherpe tanden bijt in de ontbloote borsten van
de zweetende mannen.
Nu nadert het slot van de straf-oefening.
De groep moet „plaats rust" maken, dan houding aannemen,
en „met eenen" gaan staan. (Wordt vervolgd).
