Jliruurr $tdit5djr (Éoarant
WEET WAT HET KOST!
NIEUW MOLEST-RISICO
Uelikan
mqiéêmk'S
NIEUW ROOD JL
Abonnementsprijs:
per 8 maanden In Leiden en In plaatsen
waar een agentschap gevestigd Is 2.35
Per week 18 ct. Losse nummers 5 et
Allo* bij vooruitbetaling.
41
Advertentieprijzen:
22% ct per regel. Ingezonden Mede-
deellngen 46 ct per regeL Minimum
5 regels. Bewijsnummer 5 ot Bij con
tract belangrijke korting
Dagelijks verschijnend Nieuwsblad voor Leiden en Omstreken
Bur. Redactie en Administratie:
BREESTRAAT 128, LEIDEN.
Telefoon 22710.
(Na 6 uur 28163).
Postbox 20. Postrek. 98938.
Bijdragen van medewerkers. Ingezon
den stukken aan de Red.
No. 6214
ZATERDAG 31 AUGUSTUS 1940
21e Jaargang
k, if
*Van voren af aan
'j Het schijnt nu zoo te staan, dat wij
beginselstrijd in het maatschappelijk
.Lqen van voren af aan moeten beginnen.
u 1 r,n alle kanten beticht men het Ch"S-
jk volksdeel er van, dat het tweedracht
onverdraagzaamheid predikt.
oeger kwam men in vrijzinnige kringen
meermalen toe om te erkennen, dat
beleden geloof niet alleen zaak des
rten was, doch ook tot gelding moest,
ans mocht komen in maatschappelijk
uam staatkundig leven. De socialistische
je\ oderne vakbeweging b.v. erkende het
cht der confessioneele vakbonden, al
irwierp men zelf hun grondslag,
yi Thans is het met één slag anders ge-
g jrden. Voor het Christelijk beginsel is
ii en plaats in het leven. Buiten de kerk
'"oeten we er van zwijgen. Van onder-
ne. leiden zijden wordt die eisch gesteld.
:oo elukkig lang niet door iedereen. Toch
;gen er voorbeelden voor het grijpen,
o voor de voet weg citeeren we een
T> ar"
m Heel erg maakte het de redactie van
u Iet Ochtendblad" in haar smalend
00 tikel over „onverzoenlijke doleerenden
1 gereformeerden", waarop we in ons
immer van 23 Augustus de aandacht
stigden. Thans herinneren we aan dit
iverzoenlijke geschrijf slechts, om met
((A le nadruk de beschuldiging af te wijzen,
n it „deze kleine minderheid" ooit zou
it i (tracht hebben haar „strenge kerkelijke
1 0 ivattingen aan anderen op te dringen".
ant behoudens enkele extremisten ter
■terzijde hebben deze en geestverwante
a grotpen nooit iets anders geëischt dan
!"1 hetEvangelie zijn vrijen loop te laten".
laat juist dat keurt men af de beschul-
10» 'g»n| wordt immers aangelengd met de
"01 gen opvatting, dat „de kerk, onverschil-
g van welke gezindheid ook, volstrekt
a u uiten de politiek had moeten blijven".
rjen Letterlijk genomen beamen deze groe-
n dit ten volle: de Kerk behoort zich
ie* st
in den praktischen partijstrijd op
'jqj litiek gebied te werpen. Doch de do-
etti 'de redactie bedoelt iets anders dan ze
irijft. Ze wenscht, dat de kerk in den
(nst des Woords zal zwijgen over de
1 agen van den dag, die in de Schrift
tfg licht worden en dat de kerkleden in
icidlt leven niet zullen toonen deze begin-
'k len te belijden voor kerk. staat- school
"ft maatschappij, iviaar wat voor zin heeft
j [t dan, dat de „Haagsche Post" schrijft:
■dei wij .leven in een Christelijk land; de
an christelijke grondslagen van ons volks-
o» ven", zooals de formule heet, wil nie-
ind aantasten, maar ieder eerlijk mensch
dienen te erkennen, dat wij van het
■istendom nog maar weinig hebben
ten te maken".
gj Deze zelfbeschuldiging valt niet te
d( erspreken en tot hen, die met „wij"
i ji igeduid worden, behoort het gansche
-n derlandsche volk, ook het volksdeel,
t week aan week, onder ,.de beademing
de pn Gods Woord" komt. Maar wie dit
ech et ons erkent, kan toch moeilijk tegelij-
rtijd vorderen, dat van pu voortaan
"huj er het Christendom gezwegen zal wor-
:rst n- Want Het „waarachtig christendom,
iok 11 om de daad vraagt", kan daartoe niet
icht nen, tenzij het steunt op het Woord;
it op het woord eens menschen, maar
age het getuigenis der Schrift,
eke Wij geven laatstgenoemd blad gaarne
:rdei en herhalen dan slechts, wat we
er dan eens erkenden dat de po-
ohe' eke ..Partijen", ook de Christelijke,
nige fout hebben gemaakt. Wij hebben
om ook nimmer betoogd, dat die
hjen" heilige huisjes waren, waaraan
geraakt mocht worden. Dat gold al
nmin allerlei programpunten, die aan
Schrift ontleend waren; want in alle
eleide beginselen schuilen menschelijkè
dingen. Alleen voor de waarheid en
eilbaarheid van het Woord kwamen
op. En die waarheid leert ons onder
itme Er, dat we niet moeten droomen van
Mes eenheidspartij, welke geloovigen en
n ïloovigen omvat, want dat is slechts
geliik als den Bijbel het zwijgen wordt
feid-
tenli aarom is het ook zoo dwaas, als „Na-
laal Herstel" in herinnering brengt
ff heeft de rëdactie dat gelezen!
t de partijen hebben verklaard,
t/eke spel te zullen laten "varen". Dat
ieke partijen en leiders eerlijk zullen
luc^nnen fouten gemaakt te hebben,
en wij gereedelijk aan; maar wie een
tiek spel speelde was een huichelaar
;nor "e beschuldiging nemen we niet over.
wanneer „de Nederlander" niet voor-
ens is de Christelijke Historische
in te ruilen voor de Nederlandsche
dan mag bovengenoemd orgaan
uit geenszins concludeeren: „Dat is
le mentaliteit van ons partijwezen,
jeïciti partijbelang gaat voor het lands-
n ng".
^"Jze even vage als onredelijke beschul-
»g is blijkbaar zoo moeilijk te bewij-
dat de redactie van „Nationaal Her-
hiertoe geen enkele poging waagt
lechts verklaart, dat zij „sprakeloos'
"aarvan akte.
't van de politieke partijen geldt, is
[zeer van toepassing op de sociale
>1 m "isaties. Ook van haar vorderen velen
st ov zij het beginsel, waarop zij de arga-
554 t(18 kebfcen opgebouwd, zullen ver-
AlW
ha
at
Roemenië staat Noord-Zevenburgen, Cluj
en de drie Szekler-comitaten af
Het Duitsche Nieuwsbureau meldt uit Weenen:
De tusschen de ministers van buitenlandsche zaken van de
mogendheden van de spil aan den eenen kant en de gevol
machtigde vertegenwoordigers van Roemenië en Hongarije aan
den anderen kant gevoerde besprekingen, zijn gisteren om
15 uur in de gouden zaal van het Belvedere-paleis geëindigd
met een arbitrale uitspraak van de mogendheden van de spil.
De scheidsrechterlijke uitspraak werd gegeven op verlangen
van de Hongaarsche en de Roemeensche regeering, toen een
succesrijke bilaterale regeling tusschen de rechtstreeks betrok
kenen geen kansen bleek te hebben. Bij deze uitspraak krijgt
Hongarije een gebiedsuitbreiding van ongeveer 45,000 vierkante
kilometer, welke Noord-Zevenburgen, daarbij Klausenburg, en
de drie Szekler-Komitaten omvat.
In aansluiting op de scheidsrechterlijke uitspraak zijn
tusschen de ministers van buitenlandsche zaken van de spil
eenerzijds en den Roemeenschen minister van buitenlandsche
zaken anderzijds nota's uitgewisseld, waarin Duitschland en
Italië de integriteit en onaantastbaarheid van het Roemeensche
staatsgebied waarborgen en de Roemeensche regeering deze
garantie aanneemt.
De protocollen
onderteekend
In welingelichte kringen te Weenen
wordt vernomen, dat het hoofdproto
col en de aanvullende protocollen tot
regeling van de Hongaarsch-Roe-
meensche kwestie door de ministers
van buitenlandsche zaken van
Duitschland, Italië, Hongarije en
Roemenië onderteekend zyn. Hierin
worden de nieuwe grenzen tusschen
Roemenië en Hongarije definitief
vastgesteld.
De scheidsrechterlijke uitspraak
Het D.N.B. meldt verder uit Weenen:
De regeeringen van Roemenië en Hon
garije hebben zich tot de Duitsche en
Italiaansche regeeringen gewend met het
verzoek, de kwestie van het gebied dat
aan Hongarije zou worden afgestaan, door
scheidsrechterlijke uitspraak te regelen.
Op grond van dit verzoek en van de
door de regeeringen van Hongarije en
Roemenië afgelegde verklaringen, dat zij
een dergelijke uitspraak zonder meer als
bindend zouden erkennen, hebben de
Duitsche en de Italiaansche ministers van
buitenlandsche zaken, Von Ribbentrop en
graaf Ciano na nieuwe besprekingen met
de Roemeensche en Hongaarsche ministers
van buitenlandsche zaken, Manoilescu en
graaf Csaky, te Weenen, naar officieel
verluidt, de volgende uitspraak gedaan:
1: Als definitieve grens tusschen Roe
menië en Hongarije wordt de op de
bijgevoegde kaart aangeteekende grens
(Vervolg van de eerste kolom)
zaken. „Nu het N.V.V. van p a r t ij poli
tieke invloeden gezuiverd is", aldus de
zelfcritiek van het „Orgaan" voor modern
georganiseerd Postpersoneel, biedt het
nieuwe verbond plaats voor eiken werk
nemer". En een ander orgaan schreef,
alsof het gloednieuw was, dat het Chris
telijk beginsel daar heusch niet in het
gedrang zal komen. Het gaat immers
slechts om bedrijfs- en personeelsbelan
gen en die raken den godsdienst niet.
De verleiding is zeer groot, om uitvoerig
over deze verklaringen en erkenningen te
schrijven, doch we volstaan met één op
merking.
Te uit en te na is de Christelijke vak
beweging voorgehouden, dat de klasse-
strijd niet te loochenen was en dat de
moderne vakorganisatie, het N. V. V. los
stond van partijpolitieke invloeden. Thans
verwerpt het N.V.V. mét de confessioneele
vakbonden, doch op andere motieven!
den klassenstrijd, en de toetreding is
nü mogelijk, omdat het N.V.V. „gezuiverd
is van part ij-politieke invloeden." Zoo
worden beginsel en praktijk over boord
gegooid en de Christelijke vakbeweging
zou nü geen enkel motief meer hebben
om zich aan die gezuiverde leiding te
onttrekken. Is dat niet wat al te naïef?
Het vertrouwen in een beweging kan toelf
niet zeer groot zyn, als men zoo met
beginselen scharrelt.
Echter, in den grond der zaak, is dit
slechts iets bijkomstigs. De kern der din
gen blijft ook hier beslissend. De Chris
telijke vakbeweging neemt Gods Woord
richtsnoer voor haar actie en verwerpt
daarbm den klassenstrijd. Dus niet, om
dat zij aan een vre'de op aarde gelooft,
die van 's menschen wil afhangt en een
utopie zal blijven; maar omdat God het
van ons eischt en gehoorzaamheid aan
zijn gebod daarom principieel samengaan
met anderen, die dat Woord buitensluiten,
onmogelijk maakt.
Non possumus: wij kunnen Diet!
vastgesteld. De nauwkeurige plaatselijke
afbakening wordt aan een Roemeensch-
Hongaarsche commissie overgelaten.
2; Het volgens deze uitspraak aan
Hongarije komende Roemeensche gebied
wordt binnen een termijn van veertien
dagen door de Roemeensche troepen
ontruimd en in ordelijken toestand aan
Hongarije overgedragen. De etappes van
ontruiming en bezetting en andere rege
lingen daarvoor moeten onmiddellijk door
een Roemeensch-Hongaarsche commissie
worden vastgesteld. De Roemeensche en
Hongaarsche regeeringen hebben er zorg
voor te dragen, dat de ontruiming en
bezetting zich in volledige orde en rust
voltrekken.
3: Alle Roemeensche burgers, die
thans gevestigd zijn in het gebied, dat
door Roemenië wordt afgestaan, verkrij
gen zonder meer de Hongaarsche natio
naliteit. Zij hebben het recht binnen een
termijn-van zes maanden de Roemeensche
nationaliteit te verkiezen. De personen,
die van dit recht van optie gebruik
maken, moeten het Hongaarsche staats
gebied binnen een nieuwen termijn van
een jaar verlaten en worden door Roe
menië overgenomen. Zij kunnen hun
roerende bezittingen vrijelijk met zich
meenemen. Zij kunnen verder hun onroe
rende bezittingen tot het tijdstip van hun
vertrek liquideeren en de opbrengst
daarvan eveneens vrijelijk medenemen.
Indien de liquidatie niet gelukt, moeten
zij door Hongarije schadeloos worden
gesteld. Hongarije zal alle kwesties, die
met de verhuizing der optanten samen
hangen, op grootmoedige en tegemoet
komende wijze behandelen.
4: De Hongaren van oorsprong, die
de Roemeensche nationaliteit bezitten en
wonen in het gebied, dat in 1919 door
Hongarije aan Roemenië is afgestaan en
dat thans aan Roemenië blijft, hebben
het recht binnen een termijn van zes
maanden de Hongaarsche nationaliteit te
verkiezen. Voor de personen, die van dit
recht van optie gebruik maken, gelden
de onder ten derde vastgelegde beginselen.
5: De Hongaarsche regeering verbindt
zich plechtig, de personen, die op grond
van deze uitspraak de Hongaarsche natio
naliteit verkrijgen, doch van Roemeen
schen oorsprong zijn, in ieder opzicht
gelijk te stellen met d andere Hongaarsche
burgers. De Roemeensche regeering neemt
plechtig dezelfde verplichting op zich ten
aanzien van de op Roemeensch gebied
blijvende Roemeensche burgers van Hon
gaarsche afkomst.
6: De regeling van andere kwesties,
voortvloeiende uit gebieds - overdracht,
blijft overgelaten aan rechtstreeksche
onderhandelingen tusschen de Hongaar
sche en de Roemeensche regeering.
7: Indien zich bij de tenuitvoerlegging
van deze uitspraak moeilijkheden voor
doen of twijfel zou rjjzen, zullen de
.regeeringen van Roemenië en Hongarije
zich rechtstreeks met elkander verstaan.
Indien zij daarbij ten aanzien van een
kwestie niet tot overeenstemming kunnen
komen, zullen zij haar voorleggen aan een
definitieve beslissing door de regeeringen
van Duitschland en Italië.
S. TH. VISSER.
„NAAR STAAT EN STAND"
RICHTLIJNEN VOOR EEN
CORPORATIEVE
MAATSCHAPPIJ
Derde tot zesde duizendtal
In 1936 voor het eerst verschenen, om
de gToote actualiteit thans herdrukt.
48 Bladzijden 40 CENT
VERKRIJGB. BIJ DEN BOEKHANDEL
ALG. FRIESCHE LEVENSVERZ.-MY
LEEUWARDEN
BURMANIAHUIS
VAN 1845
AMSTERDAM. VAN BRIENENHUIS
Molestschadevei i«um
onderling hulpbetoon
zijn besten
U moogt daarbij niet meer te dragen
krijgen dan U dragen kunt.
Meermalige afrekening met telkens
kans op een maximumomslag is een
bron van onzekerheid. Bij
is de omslag voor den geheelen duur
van den oorlog strikt gelimiteerd.
Vraagt verdere gegevens aan het kantoor
SINGEL 126—130 AMSTERDAM (C)
TELEFOON 47190.
Weer kaas op de Leidsche
kaasmarkt
Er was Vrijdagochtend weer kaas op de
Leidsche markt en daarmede was zoowel op
het marktterrein en in het aloude Waag
gebouw als in de stad de bedrijvigheid weer
teruggekeerd. De aanvoer was zeer goed vooral
dank zij het feit, dat nu de opgespaarde pro
ductie van twee weken ten verkoop werd aan
geboden.
De huidige prijsstelling had echter het
gevolg, dat er een sterke nivelleering in de
kwaliteiten der kaas optrad. Behoudens een
enkele uitzondering ging jong en oud, rijp en
groen voor den maximumprijs weg en slechts
een enkel partijtje kon den grensprijs niet
halen. Onder deze omstandigheden bestond
er weinig gelegenheid tot loven en bieden en
het nog altijd in zwang zijnde handgeklap
tijdens de onderhandelingen tusschen koop
man en boer bleef dan ook achterwege. Hij
die het eerst bij den wagen kwam was meestal
dadelijk kooper.
Een geheel ander beeld leverde de vrij
gebleven handel van de z.g. Leidsche
(kpmijne) kaas op. Hoewel de aanvoer van
di^t al-oud Leidsch product niet groot was,
trpkken „de Leidsche" weinig belangstelling.
JUBILEUM D DE KWAADSTENIET.
De heef D. de Kwaadsteniet hoofd
ingenieur der afdeeling Werktuigbouw en
procuratiehouder van de Rotterdamsche
Droogdok Maatschappij „Nieuwe Waterweg"
te Rotterdam, zal op 1 September a.s. mogen
terugzien op een tijdperk van 25 jaren, door
gebracht in dienst van deze belangrijke be
drijven.
De jubilaris, vergezeld van zijne echtge-
noote, werd gistermorgen toegesproken door
de directie, waarbij werd gememoreerd, hoe
hij 25 jaar geleden als Chef van de Teeken
kamer Werktuigbouw werd aangesteld en
sindsdien, dank zij zijn bijzondere kwalitei
ten, tot een der hoogste rangen is opgeklom-
Hierbij werd hem het bij de Rotterdamsche
Droogdok Maatschappij gebruikelijke jubi
leumhorloge voor 25 jaren trouwen dienst
overhandigd.
Van de zijde van het personeel mocht hij
mede vele blijken van waardeering ontvan
gen.
Na deze intieme huldiging heeft de jubila
ris er wegens de tijdsomstandigheden de
voorkeur aan gegeven enkele dagen op reis
te gaan om zijn jubileum verder uitsluitend
in den familiekring te herdenken.
„Adjudant van Dr. Kuyper"
In Ds. C. W. J. van Lummel, wiens stof
felijk overschot in de afgeloopen week in
Zuidland ter aarde is besteld, is een van de
oude garde van ons heengegaan. Hij had het
leven niet geschuwd. Hij kende de kracht
van het isolement, ja, maar om vanuit dat
isolement, hem en ons door het beginsel ge
boden, te strijden voor de eer van zijn Heer
op elk terrein.
Ds. van Lummel verkondigde gaarne het
evangelie zijns Gods. Hij deed dat reeds als
jong onderwijzer, hij deed het later op den
kansel. Oók deed hij het in het leven van
de politiek. Want hij wist het, dat, als Chris
tus Koning wil zijn, en Hij wil het zijn.
Hij dit moet zijn niet slechts in kerkgebouw of
binnenkamer, maar op elik terrein, waarop
het den mensch is gegeven, zich te bewegen.
Aldus had Dr. Abraham Kuyper het gezien,
aldus zag het eveneens die vaak werd ge
noemd „de adjudant van Dr. Kuyper". Want
in diens leger streed Ds. van Lummel, on
vervaard en als een strijdbaar held, zooals
er zoovelen den kamp hebben aangebonden
om het beginsel.
Zulk een kamp bedoelt geen afstooting van
anderen, immers, deze kamp is tevens evan
gelieverkondiging voor heel ons menschelijk
bestaan. Zoo heeft Ds. van Lummel het ge
zien en zoo heeft hij het beleden. Dit was
heel de achtergrond van zijn krachtig en
prachtig optreden voor onze partij, dit was
de kern van het fiere woord, dat hij op
papier zette, ook van het stoere betoog
hij was met recht een gevreesd debater
op vergaderingen. Van verstarring was hier
bij niets te merken. Integendeel, wat hij
zeide, was met humor gekruid. Het Chris
tendom is nu eenmaal niet gelijk aan saai
heid en dorheid.
Thans heeft Ds. van Lummel op den ge-
zegenden leeftijd van 84 jaar het hoofd in
de rust neergelegd, of beter nog: deze strij
der, die trouw is geweest tot het einde, is
ingegaan in de vreugde van zijn Heer, Wien
te dienen de vulling en de vervulling van
zijn leven was. Talloozen in den lande zullen
in deze dagen nog eens in oprechte dank
baarheid aan dezen kloeken man terugden
ken, aan hem, aan zijn arbeid, vooral aan
de genadegave, in dit leven van gestadigen
arbeid geschonken.
Engelsche luchtaanvallen
op ons land
Het A.N.P. meldde gisteren uit Soesierberg:
In den afgeloopen nacht hebben Engelsche
vliegers verscheidene malen getracht een
aanval op Soesterberg te ondernemen. Tot
zesmaal toe weerklonk luchtalarm. Er wer
den eenige bommen uitgeworpen, die in open
veld terecht kwamen en geen noemenswaar
dige schade aanrichtten. Militaire doelen
werden niet getroffen. Persoonlijke ongeluk
ken kwamen niet voor. Den geheelen nacht
was het afweergeschut te hooren en tot ver
in den omtrek loeiden de sirenes. Tegen drie_
uur was het gevaar geweken.
Gistermorgen omstreeks zes uur zijn op
het Kampereiland bij het Keteldiep in de
buurt van erf 70 eenige bommen gevallen,
waarvan er een ontplofte. Deze bom sloeg
een gat in den grond met een middellijn van
zes meter en een diepte van drie k vier
meter. In het geheel zijn er drie trechters in
den grond geslagen. Men vermoedt, dat er
zich nog eenige kleinere niet ontplofte bom
men in de nabijheid bevinden, aldus meldt
het A.N.P. Scherven zijn gevonden tot op
honderden meters afstand. Persoonlijke
ongelukken deden zich niet voor. De politie
heeft een groot gedeelte van den omtrek
afgezet
Uw cadeau 12.SO
HUISVROUWEN
Met EEN PAK -*gftco
BLU-JtfiFAX
doet U MEER dan met 20 stukken zeep!
Doet Uw voordeel! Slechts 28 cent per pak!
In elk pak GEBRUIKSAANWIJZING
met tal van NUTTIGE WENKEN!
Verkrijgbaar in alle groote warenhuizen!
.GREVOS" HANDELMAATSCHAPPIJ
Nieuwland 6a Tel. 42672 Rotterdam
Bessen-aperitief^ (^T//l
fl. 2.85 pJterfleschWgftfJ
VRAAGT ONS PROSPECTUSs
STAATSEXAMEN A en B
H.B.S. (extraneus) A en B
ONDERWIJZERSAKTE
Mulo-diploma
RESA - ARNHEM
(BEKENDE SCHRIFTELIJKE CURSUS).
Jhr. B. W. F. van Riemsdijk
90 jaar
Ter gelegenheid van den 90sten geboorte
dag van jhr. B. W. F. van Riemsdijk, oud
directeur van het rijksmuseum, is gistermid
dag te zijnen huize aan de Jan van Goyen-
kade te Amsterdam, een receptie gehouden.
Tal van bekenden kwamen den 90-jarige
complimenteeren. O.a. namens de mij. Arti et
Amicitiae, de secretaris Herbert van der Poll,
Albert Hemelman, de mij. Rembrandt de
voorzitter Jan de Boer, de secretaris Gerard
van Vliet. Verder waren er de commissaris
der provincie Noord-Holland, mr. dr. A. baron
Röell en mevrouw Röell, dr. F. Schmidt Dege-
ner, directeur van het rijksmuseum, prof. H.
A. van Bakel, dr. Bierens de Haan, prof. van
Regteren Altena, jhr. D. C. Röell, directeur
van het stedelijk museum, jhr. Sandberg, mr.
H. K. Westendorp, G. H. de Marez Oyens,
bestuurslid Concertgebouw. Velen hadden den
jubilaris met bloemen of telegrammen geluk-
gewenscht.
Pijp Tabak
Taconis - Leeuwarden
De groote openluchtsamenkomst inhet Be-Quick-stadion te Groningen, waar Dr. Colijn voor bijna tienduizend hoorders optrad. Ondanks de stort
regen, die tijdens de samenkomst neerviel, ker deze maserie vergader ine ukn*n*r*d. gesieegd geq*emd worden.