,Wij zijn niet van suiker maar van graniet"
Werkgelegenheid in Duitschland voor
Nederlandsche arbeiders
Isch
G jo AUGUSTUS 1940
PAG. 3
en
Zending
p herv. kerk
0 GETl rornjum. G- c Scheepstra te
Roddelaar te Nieuw-Scheemda
Si VQnI Tekeer' Abtskerke, caand.
l-n ho te Haarlem. Te Ne-
^ropQjS'J H. Verwey t* Drie-
h nil Ned. Herv. predikant te
e hob °*\s voornemens. op Zondag
rS opgei namiddagdiensl afscheid
fidpunt
''•ogsgevn nemen,
e stichtifDR K SCHILDER.
estuur schrijft Prof. Dr- K- Oijk:
Tden niemand, die meeleeft, mee.
i wat in het laatst van de
hiiJttiOi hooggeachte,! en gelief-
>or ier overkomen a. De autori-
hamd Kt noodzakelijk geacht hem
oor ha "van zijn arbeid weg te
werd
deze weg
gegaan als een „vroom
met een vrije en goede
.reenij zijn hemelschen Koning
Wij mogen
die J-Jirdeel neerschreven, maa.
hu,B, laten uiting le geven aan ons
der met den kloeten struder en
Dtaaf. ie zeker mogen zijn van de
P aats jijng Van geheel ons volk
■t h°rt,®rlg **>«1 van allen, die den
'den TcJten tot den genadetroon Gods
locdmgS, d a p p e 1, emeritus predikant
Jrken, wonende te Velp, viert
oe.EmnkT, zijn 70-sten verjaardag.
e£el werd 7 Sept. 1870 te Delft
gin8| zijn vader behoorde tot den
ïedaaal van ds. Kohlbrügge te Elber-
dooi (ie Doleantie van 1886 een
'0(>i p plaats innam. De zeventig-
omtrt .de aan de Vrije Universiteit,
00 candidaat werd om -5 Aug.
»n-Randwijk in zijn «*rste ge-
edi den bevestigd. In 1905 vertrok
e ;n om in 1912 te Utrecht zyn
n. Na deze gemeente 12 jaar te
nd. vertrok hij in 1924
ireele
ïn, n
mater
ndsch
te het
mill)
1 mill
lisatie nu vetWBBBI
'orbere u-élke gemeente hij gediend
J 2jjn emeritaat, dat de classis
c 1 Nov. 1935 om gezondheids-
ni j verleende, waarna ds. Goud-
tterwoon te Velp vestigde,
nlichheim heeft ds. Goudappel,
in een tijd dat de gevolgen van
;h nog sterk gevoelen deden,
De gemeente breidde zich ge
reeds in 1926 vond een aan-
ooting van het kerkgebouw
gen in de classis Bentheim als in
Oud-Gerei. Kerken ill Oost-
ds. Goudappel al spoedig een
figuur. De classis Bentheim-
die de rechten heeft eener Part.
def» igde hem in 1930 af naar d<
Sprtf >de der Geref. Kerken te Arn-
de hRi appel was voorts deputaat voor
vanwege de Generale Synode
art. 13 K.O.
d van Ds. Goudappel zijn
olicaties verschenen. Talrijke
henen in de Grenzbote, het or-
AJtref. Kirchen, alsook in het
het orgaan van de Altref.
Een serie artikelen over Die
iristi zag afzonderlijk het licht.
Kolthoff en Pastor W. Bronger
„Kundgebung der Altref. Kir-
lichen Lage", terwijl hij in het
.Denkschrift" bij de 100-jarige
n de Afscheiding in het Graaf-
m een bijdrage publiceert ge-
cirche, Volkskirche oder Frei-
■trekKingen "to-r ue Niederl. Kef.
Aberfeld van ds. Goudappel be-
zijn gade mevr. Goudappel-
it deze gemeente geboortig.
bloej1" 1
aansi>
)rde»r
VEREENIGING TOT CHRISTELIJKE VERZORGING
VAN GEESTES- EN ZENUWZIEKEN
PSYCHIATRISCHE- EN NEUROLOGISCHE
KLINIEK. Valeriusplein. Amsterdam, le.
2e en 3e kl.
OCKENBURGH-KLINIEK. Loosduinen
SANATORIUM ..DE HOOGE RIET" te
Ermelo, le. 2e en 3e klasse.
KLINIEK „NEDER-VELUWE" te Wolfheze.
3e kl
NOORDER-SANATORIUM te Zuidlaren,
3e kl.
SANATOR1UM-AFDEELING te Bennebroek.
3e klasse, tusschen-afdeeling.
Stichtingen:
„VELDWIJK" te Ermelo. le, 2e en Se klasse.
„BLOEMENDAAL" te Loosduinen. 3e klasse.
..DENNENOORD" te Zuidlaren. 8e klasse
„WOLFHEZE" te Wolfheze. Se klasse.
„VOGELENZANG" te Bennebroek. 3e klasse.
bevel. In onzen tijd komt het op eenvoud, op
een besliste houding aan. Wij moeten voort,
recht op het doel afgaande langs den weg
naar de rechte kracht en de ware vreugde.
De samenkomsten werden afgewisseld door
gemeenschappelijk gezang, terwijl de ver
een igingen te Bergen op Zoom en Goes voor
bijdragen zorgden die zeer op prijs werden
gesteld.
Zendings- en Evangelisatiedog
te Meerkerk
„Boleh masoek"
Woensdag is in de Geref. kerk te Meer
kerk vanwege de classis Gorinchem van
Geref. Kerken een zendings- en evangelisatie-
samenkomst gehouden, waarvoor veel belang
stelling bestond.
's Morgens ving de vergadering aan met
het gezamenlijk zingen van Psalm 68 vs. 10
en 17. Ds. P. Rul lm ann te Meerkerk gaat
hierna in gebed voor, leest Matth. 24 vs. 1 tot
14 en spreekt een openingswoord, waarin hij
er op aandringt den arbeid voor zending en
evangelisatie niet te doen verwaarloozen m
dezen tijd, waarin we ons hebben af te vragen
of de liefde tot God en Zijn woord niet ver
koeld i3.
Spr. besluit met te wijzen op de beteekenis
van het gebed en van het getuigen.
D s. H. van den Brink, miss. predikant
van de Geref. Kerk van Soerabaya, te Makas
sar (Zuid-Celebes) spreekt vervolgens over:
„Boleh masoek".
Met de woorden: „boleh masoek", d. L „kom
maar binnen" op de vraag of men binnen mag
komen, is het eerste contact verkregen met
den mohammedaan. Bij nadere kennismaking
ontdekt men heel spoedig de groote tegen
stelling tusschen Christendom en mohamme
danisme. Dat geeft botsing en dan gaat ook
de deur van het hart dicht. Echter blijft de
zending kloppen, want Jezus Christus klopt
door haar.
Spr. schetst, hoe bij het binnentreden van
het levenshuis van den Makassaar ordeloosheid,
vrees voor het kind en het recht van den
sterke opvallen. Hier tegenover stelt de
ding haar medischen arbeid en vooral de
school, waarvan de Makassaar bij intuïtie voelt,
dat er meer achter schuilt. Schijnbaar kan men
niet binnenkomen. Toch ziet men het gehei
Gods in het zendingswerk en de deur gaat
langzaam open. Opent God het hart, dan gaat
de Makassaar acht geven op den zendings-
arbeid en zal het ook hem eens tegenklinken
boleh masoek, gaat in in de vreugde uws
Heeren.
„Vermeerdering van de Kerkjuist nu!"
groot aantal aanwezigen gezongen is Psalm
dets Meisjesvereenigingen
Ge,ef' 9">n<lslo9
Jjyjj ile Bondsdag te Goes
ïg van mej. M. van Luijk te
eden iWoensdag) te Goes de
ndsdag van Zeeuwsche Meisjes-
op Geref. Grondslag gehouden,
des middags zeer druk was
lingswoord herinnerde de presi-
een sedert de vorige vergadering
t oorlogsgeweld is over ons land
reeniging te Vlissingen verloor
harer leden, terwijl de vereen.
i haar bibliotheek kwijt raakte,
■ze dankbaar zijn, dat al kon
Bondsdag niet doorgaan het
erk voortgang kan vinden en dat
Bondsdag zoo druk is bezocht.
de toekomst kracht zoeken in
in onzen arbeid trouw blijven,
uw te Bergen op Zoom sprak
,De ideale Meisjesvereeniging".
e dat het moeilijk is tot een
1 komen, maar met wat goeden
illende gebreken te overwinnen,
ïn gaf spr. voor de practijk vari
ïgsleven, 0. a. betreffende het
lauwe leden, het voeren van
et bevoideren van gezelligheid
ringen, het houden van de be-
z. Spr. sprak er haar blijdschap
iet aantal „naai"-vereenigingen
en dat der studie-vereenigingen
wordt
ileiding volgde een levendige
esse mej. M. Harinck te Vlis-
eerde over het propagandawerk,
."log eenige stagnatie heeft ge-
het algemeen flink gewerkt,
ereenigmgen bleef gelijk. Te
ryiel door combinatie één af-
de vereeniging te Arnemuiden
ad Tholen kon door de propa-
inig worden bereikt. Ondanks
e is het nog niet gelukt voor
1 propagandiste te vinden- Ter
verklaarde echter mej. P. de
reid die functie op zich te
ïislag dat van rijken zegen ge-
-oedgekeurd, werd gepauzeerd,
'ergadering sprak ds. A. B. C.
•stkapelle over „Jeugdtwijfel in
Joop en Belijdenis".
t y/orden aldus spr. dat
h ris tenen nog te veel twijfel en
:erheid des geloofs wordt ge-
den twijfel in zijn waren aard
zonde, als dwaasheid, als iets
Iet is niet waar dat de twijfel
zou behooren. Wy moeten den
ieerlijkheid zien.
n, beteeken t staan, gaan en
licht van Gods beloften. Hij
lijn kinderen aangenomen. Ook
oopten Gods beloften van de
-'ft ze wèl gemeend. Gedoopten
kinderen. Twijfel is de waar-
1 s beloften in twijfel trekken
liet zonde. Verzachtende om
zijn hier niet aan te voeren,
'ijden tegen twijfel en ongeloof,
{aan tot onzen Doop zal geen
•ughouden van het doen van
e rede volgde bespreking.
'd werd gesproken door ds. W.
te Goes over „Eenvoud". Spr.
een eenvoudig geloofsleven,
x ''Voudig gehoorzamen van Gods
68
14.
CD
in
In zijn onderwerp: „Vermeerdering van de
Kerk.juist nu!" merkt Ds. Boodt op,
dat dit bevel van Cristus niet verduisterd mag
worden, maar openbaar dient gemaakt. Met
de belofte, dat de duisternis van de wereld
het Licht der wereld niet kan overwinnen,
gaan wij de wereld in, verstaande onze taak
en roeping.
Spr. doet zien, dat Satan gelegenheid is 0_
geven met zijn dwaling te werken onder de
gedoopten, waardoor er velen verblind zijn
en niet meer zien dan Christus, den almachti-
en niet meer zien den Christus, den almachti-
gen levenden Führer.
Spr. vestigt de aandacht er op, hoe Satan
het thuisfront wil vernietigen door verleuge-
ning en bedreiging met geweld, om Christus
machteloos te maken in Zijn buitengewesten.
Het heeft alles niet mogen baten. Zijn de
machthebbers dezer wereld van plan de roe
ping der Kerk te verhinderen, het zijn ver
sleten wapenen, welke gehanteerd zouden
worden.
Spr. toont de noodzakelijkheid aan, om het
thuisfront zoo hecht mogelijk te maken. Veel
belangrijker dan de zaak der zending, is de
strijd om het thuisfront, welks belangrijkheid
door de gemeente veelszins niet wordt in
gezien.
Een ieder dient in zijn omgeving aange
grepen. Het gaat om de radicale nieuwbouw
in de wereld en juist deze tijd is over ons ge
komen, om ons dit te leeren verstaan.
Daar Ds. R. Bakker te Rotterdam onver
wacht verhinderd is op te treden, wordt een
vraaggesprek met Ds. van den Brink gevoerd,
o.a. over den practischen zendingsarbeid,
over de ontwikkeling van het schuldbesef en
het geloofsleven van den Makassaar.
Ds. D. J. Coumou te Lexmond spreekt
een slotwoord, waarin een korte terugblik
op dezen dag wordt geworpen en opgewekt
wordt de beteekenis ervan niet alleen inner
lijk te verwerken, doch ook het bevel van
Christus door den drang van den Heiligen
Geest uit te dragen.
Nadat gezongen is Psalm 79 vers 7, sluit
ds. Coumou den welgeslaagden dag met
dankzegging.
JOHANN GUTENBERG
In dit jaar wordt in de Duitsche landen
herdacht, dat Johann Gutenberg voor 500
jaren de boekdrukkunst uitvond. Gutenberg
begon zijn pogingen in de jaren 14341444
te Straatsburg en voltooide ze later te Mainz.
Zonder opnieuw de strijdvraag „Koster of
Gutenberg" aan de orde te stellen is het een
plicht der piëteit er aan te herinneren dat
Gutenbergs eerste groote drukwerk de Heilige
Schrift was. Voor den geest van zijn werk is
teekenend, wat hij in een voorwoord bij een
zijner eerste drukwerken schreef: „Door de
hulp des Allerhoogsten is dit boek in het jaar
der menschwording onzes Heeren 1460 in het
gezegende Mair zeen stad der beroemde
Duitsche natie, niet met griffel of pen, doch
met behulp van samengevoegde patronen en
vormen gedrukt. Heilige Vader, U en Uwen
Zoon en den Heiligen Geest worde lof en eere
gebracht als de drieëenige Godheid. Uw lof
klinke in dit boek en de roem der maagd
Maria worde niet vergeten. God zij dank!"
NIEUWE REGELING VOOR
COLLEGEGELDEN
Voor de Rijksuniversiteiten en
de Technische Hoogeschool
Het gisteren verschenen Verordeningenblad
bevat een besluit van der secretaris-generaal
van het departement van onderwijs, kunsten
en wetenschappen betreffende de gelden,
verschuldigd wegens het bijwonen der lessen
aan de rijksuniversiteiten en de technische
hoogeschool te Delft.
Hierbij wordt, in afwijking met het be
paalde in de Hooger onderwijswet, o.m. het
volgende bepaald:
Terzake van het onderwijs der
hoogleeraren en lectoren aan de
rijksuniversiteiten en de technische
hoogeschool is, voor elk studiejaar
door hem, die dit onderwijs eens of
meermalen bijwoont, een som ver
schuldigd van f 325, die in 's rijks
schatkist gestort wordt
Wonen uit een zelfde gezin twee of
meer kinderen in hetzelfde studie
jaar eens of meermalen het onderwijs
bij der hoogleeraren en lectoren van
een in Nederland gevestigde univer
siteit of hoogeschool, welke voor het
onderwijs der hoogleeraren en andere
docenten een bedrag, ten minste ge
lijkstaande met dat, verschuldigd aan
de rijksuniversiteit en de technische
hoogeschool, vordert, dan is door een
hunner een som van f 325, door een
hunner een som van f 275 en door
elk ander hunner een som van f 225,
verschuldigd.
De secretaris-generaal behoudt zich voor
om in bijzondere tijdsomstandigheden, te
zijner beoordeeling, de over een bepaald
studiejaar verschuldigde collegegelden vast
te stellen op bedragen, welke lager zijn.
De secretaris-generaal behoudt zich voor,
onder nader vast te stellen voorwaarden toe
te staan, dat het collegegeld in twee g e-
lijke termijnen wordt betaald.
Vrijstelling
Vrijstelling van betaling wordt genoten
door hem, die voor het aan de rijks
universiteiten of aan de technische hooge
school genoten onderwijs een aantal
achtereenvolgende studiejaren, dat ten
minste drie en ten hoogste vijf bedraagt
en dat voor iedere faculteit en studie
richting aan de rijksuniversiteiten en
voor de technische hoogeschool door den
secretaris - generaal nader wordt vast
gesteld, de verschuldigde gelden heeft
betaald.
Bijzondere gevallen
Hem, die ter voorbereiding tot een examen,
dat niet aan één der rijksuniversiteiten of aan
de Technische Hoogeschool wordt afgelegd,
lessen van hoogleeraren en lectoren wenscht
te volgen, kan daartoe door curatoren der
betrokken rijksuniversiteit of der technische
hoogeschool telkens voor één studiejaar toe
stemming worden verleend; in dat geval is
voor dit onderwijs een som verschuldigd van
225, die in 's rijks schatkist gestort wordt.
Aan hem, die slechts enkele lessen van
hoogleeraren en lectoren wenscht te volgen,
kan daartoe door curatoren telkens voor één
studiejaar toestemming worden verleend; in
dat geval is voor dit onderwijs verschuldigd,
indien de lesuren gegeven worden: eenmaal
per week 20; tweemaal per week 35;
driemaal per week 55; viermaal of meer
malen per week 70.
Aan hem, die na het in werking treden
van dit besluit vrijstelling van verdere be
taling van collegegelden verzoekt op grond
van de omstandigheid, dat hij even zoovele of
meer studiejaren voor volledig onderwijs ls
ingeschreven geweest als voor zijn faculteit of
studierichting van de rijksuniversiteiten of
voor de T. H. door den secretaris-generaal
nader wordt vastgesteld, wordt die vrijstelling
verleend, ook wanneer de studiejaren, ge
durende welke hij bij het in werking treden
van dit besluit voor volledig onderwijs was in
geschreven, geen aaneengesloten reeks vor
men of niet bij het in werking treden van dit
besluit aansluiten.
Dit besluit is gisteren in werking getreden.
Examens
Gymnasiale an middelbar#
's-Gravenbagp. Acte lijr.teekenen <mo.) Geslaagd:
de heeren' 1 Du wetter, Apeldoorn: J. van Wijk.
Hilversum. Afgewezen: een candidaat. De
V'aardingen.
G. BULSING GZN. f
Nog onverwachts is te Ridderkerk in
den ouderdom van 85 jaar overleden de heer
G. B u 1 s i n g Gzn., die in zijn woonplaats
tientallen jaren een zeer vooraanstaande
plaats heeft ingenomen.
De heer Buising, de vroegere gemeente
architect van Ridderkerk, behoorde tot de
frontstrijders voor het Chr. onderwijs. Hij
was voorzitter van de Vereeniging „Laat de
kinderkens tot Mij komen" en ook voorzitter
van de School met den Bijbel, Lagere en
Kleuterschool aan den Kerkweg.
Voorts is de overledene ouderling geweest
van de Ned. Herv. Gemeente te Ridderkerk
en voorzitter van de A.R. Kiesvereenigiyg
aldaar.
De heer Buising was een waardig vertegen
woordiger der oude garde. Tot in hoogen
ouderdom heeft hij zijn krachten gegeven aan
allerlei arbeid voor de uitbreiding van Gods
Koninkrijk.
De begrafenis zal plaats hebben morgen
middag te Ridderkerk. Vertrek van het sterf
huis des namiddags 2 uur-
Residenlienieuwi
Enthousiaste vergadering van
„Mobiel" in Musica
Mr. de Wilde en prof. Dijk voerden
het woord
De anti-rev. propaganda-club „Mobiel"'
heeft gisteravond in „Musica" een ver
gadering gehouden, waarin oud-minister
de'Wilde en prof. Dijk als sprekers
optraden.
Nadat beide heeren door de stampvolle
zaal geestdriftig waren begroet werd be
gonnen met het zingen van Psalm 89 1,
waarna de voorzitter van „Mobiel", de
heer Hut, een woord ter inleiding sprak.
Daarin werd eerst de door van het lid
Evert v. d. Veen staande herdacht, die in
de oorlogsdagen viel op het veld van eer,
waarna spr. er vervolgens op wees, dat
we als anti-rev. jongeren de plicht heb
ben datgene te doen, wat we ook vóór 10
Mei hebben gedaan.
Destijds waren we goede vaderlanders en
goede anti-revolutionairen. Dat willen we ook
nu. nog blijven. Inderdaad leven we in een
nieuwen tijd, doch in het licht van de Schrift
en onze historie weten we nog steeds welke
taak voor ons is weggelegd.
Vervolgens was het woord aan mr. de Wil
de, die er aan herinnerde, dat „Mobiel" reeds
een vrij groote rol in het leven van de Resi
dentie heeft gespeeld, met name in tijden van
verkiezingen. Doch thans leven we in bezet
gebied, hetgeen de consequentie met zich
brengt, dat we alles nalaten wat anderen zou
kunnen prikkelen. Dat neemt niet weg, dat
we onze mooie begiaselen kunnen blijven be
leven. Juist in deze benarde tijden is het
noodig, dat we onze roeping ta.v. het Neder-
landsche volk verstaan. We hebben immers
één grondgebied, we hebben één taal, en we
hebben één historie. Dat is buitengewoon be
langrijk. Daarbij komt nog, dat wij anti-revo
lutionairen altijd zeer sterk aan het Neder-
landsche volkskarakter waren gehecht. Ja,
meer en meer wordt ook door andersdenken
den erkend, dat het Calvinisme een der blij
vende kenmerken van ons volk is geweest.
Daar is b.v. onze vrijheidszin, waarvan in het
verleden ongetwijfeld wel eens een te ruim
gebruik is gemaakt. (Misbruik der drukpers
vrijheid o.a., waartegen spr. als minister van
Binnenl. Zaken geageerd heeft. Het anti-rev.
beginsel geeft ons een keursteen, om te toet-
senwat er om ons heen geschiedt. Allerlei
elementen trachten thans eigen doeleinden na
te jagen en ons volkskarakter om te buigen.
Dat doen niet Duitsche overheden, maar.
Nederlanders. Bovendien zijn er, die niet op
zettelijk daar naar streven, maar wier arbeid
tenslotte het zelfde effect moet sorteeren.
Breekt het oude niet af.
Sommigen maken het sich tot een ge
woonte, om al hat oude af te kammen.
Inderdaad waren er destijds verkeerde
toestanden, die o.m. tot gevolg hadden,
dat spr. aftrad als minister van financiën
en later ook Colijn wegging. Trouwens de
anti-rev. hebben altijd was sceptisch ge-
Onderwijs
ONDERWIJS-BENOEMINGEN
Haarlem. De gemeenteraad heeft benoemd
tot leeraar in het Engelsch aan de H.B.S. A.
met 5-j. c., Zijlvest ,de heer W. F. L. M g g e
uit Den Haag en tot leeraressen in de wis
kunde en in het Duitsch aan de middelbare
school voor meisjes met 5-j. c. resp. mej. J. J.
F o f k e r en mevr. M. M. B o 1 d i n g h.
Krabbendijke. Herv. School. Tot tijdel. on
derwijzeres: mej. K. M. Schouwenaar,
te Goes.
Uiteenzetting van de heeren
Verwey en Knetsch
Ir. R. A. Verwey, de nieuwe
secretaris-generaal van het departement
van sociale zaken, heeft gisteren in een
persconferentie een uiteenzetting gegeven
omtrent de werkgelegenheid, die Duitsch
land voor Nederlandsche arbeiders biedt
en de heer J. A. Knetsch, hoofd
commies aan het departement, die zich in
het bijzonder met deze belangen bezig-
houdt, heeft vervolgens allerlei vragen,
die door de bespreking zelf waren opge
komen of zich al eerder haddeo voorge
daan, beantwoord.
De arbeidsvoorwaarden
De voorwaarden, waarop de Duitsche over
heid werk aanbiedt zijn zoo zeide de heer
Verwey op zijn minst gelijk als die,
welke voor de Duitsche arbeiders gelden.
Ook de sociale voorzieningen zijn niet minder
en, wat tenslotte een zeer belangrijk punt is,
het geregeld overmaken van loonoverschotten
ten behoeve van de hier achtergelaten gezin
nen is zoo goed mogelijk geregeld, zoodat
ook in dit opzicht geen bezwaar behoeft te
bestaan.
Wat dit laatste punt betreft, de Neder
landsche regeering zorgt ervoor, dat elk
bewijs, dat er uit Duitschland geld is
overgemaakt voor het gezin van een in
Duitschland werkenden Nederlander, bin
nen vierentwintig uur wordt doorgezon
den naar de gemeente waar het gezin
woont, zoodat dan daar de uitkeering kan
geschieden. Ingeval van stagnatie zijn de
gemeenten gemachtigd voorschotten te
geven en aangezien vooral in het begin
van het werk de kans op ononthoud in
het overkomen van het geld het grootst is,
is bovendien in overweging nog eenige
uitbreiding te geven aan de bepaling, die
gemaakt is om deze periode te overbrug
gen. Op het oogenblik wordt er aan hen,
die in Duitschland zijn gaan werken de
eerste twee weken nog steun doorbetaald,
overwogen wordt dezen ateun nog wat
langer voort te zetten.
Toenemende trek naar
Duitschland
Dit alles is niet zonder invloed gebleven op
de neiging om in Duitschland te gaan wer
ken. Reeds op het oogenblik werken er meer
Nederlanders aldaar dan ooit te voren.
Vooral in de grensstreken is er veel animo.
Van zulke „grensarbeiders" zijn er door toe
doen vap organen van de openbare arbeids
bemiddeling tot nu toe 14,550 geplaatst. Ver
der is er een vrij groot aantal arbeiders in
Duitschland werkzaam, die daar al voor den
lOden Mei vertoefden en bovendien zijn er
tusschen 20 Juni en 19 Augustus omstreeks
20,000 van hier vertrokken om in Duitschland
werk U aanvaarden. Alles te zamen maakt dit
een aanmerkelijk getal uit, maarer is in
Duitschland nog veel en veel meer werk en
om onze arbeidsmarkt verder te ontlasten
moeten er nog veel meer menschen in Duit
land gaan werken.
Bij verschillende werkverruimingsobjecten
hier te lande zijn er nog altijd meer dan 50,000
personen werkzaam In de week van 12 tot en
met 19 dezer waren er 63,560 personen in
overheidssteun en trokken er 28,342 uit werk
lozenkassen. Deze cijfers moeten noodig nog
verder omlaag en hierbij kan de te werkstel
ling in Duitschland zeer' goede diensten be
wijzen. Zij is wel degelijk ook een Neder-
landsch belang.
Bijzonderheden over de
arbeidsvoorwaarden
Wat hen, die ervoor in aanmerking komen
in Duitschland te gaan werken interesseerde
is natuurlijk niet in de laatste plaats hoe het
met de arbeidsvoorwaarden is gesteld. Daar
over heeft de heer Knetsch uitvoerige inlich
tingen gegeven.
Wie zich voor werk aanmeldt kan precieze
inlichtingen krijgen over arbeidersvoorwaar-
den, loonen, werktijden, de wijze waarop hij
zal logeeren, de kosten, die ervan het loon
wegens belasting en andere bijdragen af
moeten, de verblijfkosten, enz., zoodat men
een tamelijk nauwkeurige berekening kan
opmaken van hetgeen er over zal blijven.
Algemeene inlichtingen over de loonen, die
worden betaald kan men niet geven, zij
worden wel in bepaalde vakken naar door de
overheid vastgestelde tarieven berekend, maar
die tarieven varieeren nog al eens voor ver
schillende gedeelten van Duitschland.
Als uurloon voor een timmerman noemde
de heer Knetsch 70 tot 80, resp. 85 Pfg., voor
een grondwerker 58 tot 70, resp. 72 Pfg., voor
ongeschoolden in het algemeen 55 tot 70 Pfg.
De loonen voor metaalbewerkers liggen
meestal hooger: 1 mk. tot 1.20 mk., waarbij
valt op te merken, dat in het metaalvak en
het bouwbedrijf er zeer veel in accoord wordt
gewerkt, waarbij men hoogere loonen (de
heer Knetsch sprak van 100 en zelfs 120 mk.
in de week) kan maken, bovendien bestaat
in bepaalde vakken de z.g. Leistungszulage,
een premie voor extra-arbeidsprestatie.
Voor de Nederlandsche arbeiders geldt
voorts bijna overal de z.g. Trennungszulage,
een vergoeding (voor gehuwden) voor het ge
scheiden zijn van het gezin, die gewoonlijk
1 mk. per dag bedraagt Daarnaast wordt als
regel voor gehuwden en ongehuwden Ueber-
nachtungsgeld uitbetaald, dat gewoonlijk
50 pfg. bedraagt. Deze bijslagen bij elkaar
genomen komt de arbeider wel ongeveer aan
het bedrag, dat hem zijn kost en inwoning
kosten. Waar zij niet worden gegeven, wordt
veelal voor het logies niets in rekening ge
bracht en de voeding tegen sterk verminder
den prijs verstrekt. Zijn er op een bepaald
punt min of meer belangrijke aantallen werk
lieden van elders vereenigd, dan worden
dezen niet zelden in kampen gelogeerd; het
is de zaak van de ondernemingen voor wie
zij werken, daarvoor te zorgen.
Ook huisvesting in kosthuizen komt voor,
dit hangt geheel van de omstandigheden af.
Aan de Hermann Goering-Werke in Bruns-
wijk, waar vele buitenlandsche arbeiders
werkzaam zijn, heeft men kampen voor de
verschillende nationaliteiten. In den land- en
tuinbouw daarentegen zijn de arbeiders ge
woonlijk by hun werkgever in den kost en
in huis.
Van het loon gaan, als gezegd, verschillende
bijdragen af: invaliditeits- en werkloosheids
verzekering, ziekenfonds en loonbelasting, te
zamen ongeveer 15 20 pet. van het loop.
De tegenspraak met hetgeen men wel eens
hoort zijn er tot dusver slechts betrekkelijk
weinig arbeiders uit Duitschland teruggeko
men, volgens de gegevens van den heer
Knetsch in het geheel 994. Sommigen van
dezen konden niet wennen, anderen beviel het
werk niet, weer anderen waren bevreesd
voor bombardementen, of konden het met de
voeding niet vinden omdat zij te veel aan den
Hollandschen pot gewend waren, een enkele is
er terug gekomen omdat hij z.ite vee)
gegeten en gedronken had en dit blijkbaar
voor zijn gezondheid niet goed vond. Ook zijn
er teruggekeerd die ziek geworden waren of
wier gezondheidstoestand van den beginne af
aan niet tegen het werk bestand geweest
was. Om dit laatste te voorkomen gaat men er
nu meer en meer toe over de arbeiders die
op de nominatie staan om uitgezonden te
worden nog hier te lande te laten keuren.
De Nederlandsche arbeiders zijn voor het
meerendeel te Hamburg, Bremen, Brunswijk
(Hermann Goering-Werke) geplaatst, een aan
tal ook in of nabij Berlijn of wel in Zuid-
Duitschland, te Munchen en zelfs tot Regens
burg toe. De reis naar de plaats van het werk
wordt voor den arbeider, die op regelmatige
wijze, d.w.z. via een arbeidsbeurs, is geplaatst
geheel betaald. Tot de grens bekostigt de
Nederlandsche regeering haar, van de grens of
de Duitsche.
Op grond van weekmenu's, die hij gezien
had, verklaarde de heer Knetsch, dat de voe
ding goed is: tweemaal per dag warm eten,
d.w.z. tweemaal soep. tweemaal vleesch
('s Vrijdags eieren), altijd met de noodige
variatie.
Zij, die zonder geldige reden terugkomen,
worden zooals bekend is, van steun en werk
verschaffing uitgesloten, ook hierom is het
noodzakelijk, dat men niet willekeurig van
het werk wegloopt. Dat de te werkgestelden
niet vrij zouden zijn te vertrekken, sprak de
heer Knetsch met nadruk tegen. Het is niet
waar, dat hun hun passen worden afgenomen,
tenzij dan gedurende eenige dagen ten be
hoeve van de administratie.
Werktijden
Over de werktijden had de heer Knetsch
gegevens van verschillende ondernemingen,
waaruit blijkt, dat zij nogal uiteenloopen, zij
varieerden van 48 tot 60 uur per week. Over
werk komt vrij veel voor en wordt apart
betaald. Als men daarentegen niet kan wer
ken wegens luchtalarm, krijgt men 75 pet.
van het loon uitbetaald.
De hierboven opgegeven loonen zyn als
minima te beschouwen, in vele ondernemin
gen wordt er in werkelijkheid meer betaald.
Wat er voor het gezin
overblijft
Duitschland opvat. De een geeft
meer uit dan de ander. Het was den heer
Knetsch bekend, dat bouwvakarbeiders door
elkaar genomen 18 k 20 gulden per week kun
nen wegsturen, het kan soms iets minder zijn,
maar zal naar de meening van den heer
Knetsch in een aantal gevallen ook belang
rijk meer kunnen wezen. Van een metselaar
Had hij vernomen, dat deze eenige weken
achter elkaar 50 naar huis had kunnen
sturen. Hierbij in aanmerking te nemen, dat
deze man in accoord werkte en waarschijn
lijk heel hard en lang gewerkt zal hebben.
Het overmaken van geld, dat eerst wat
traag liep, begint nu al vlotter te gaan. Maan
dag waren er 2400 geldzendingen, er kunnen
er per week ca. 30,000 verwerkt worden.
Zeer gewenscht zou het zijn indien er eenige
Nederlandsche ambtenaren werden ingescha
keld om in het bijzonder de belangen van de
Nederlandsche arbeiders in Duitschland te
behartigen, zooals altijd het geval is geweest
Wat den trek naar Duitschland betreft deel
de de heer Knetsch tenslotte mede, dat er
nog elke week een 20002500 arbeiders
naar Duitschland gaan.
Kortom, de mogelijkheden, die de Duitsche
arbeidsmarkt biedt voor den Nederlandschen
huishouding zeer ten goede komen, zoo er in
nog veel ruimere mate dan tot dusver ge
bruik van gemaakt wordt.
ïtan tegenover het -woord democratie.
Liever gewaagden xij van een gezonden
volksinvloed, d. w. x. een zelfstandige
regeering met daarnaast een zelfstandige
Staten-Generaal, die weliswaar contro
leert. maar nooit op de stoel van de
Regeering gaat zitten. Doch ondanks alles
zou zpr. er noiot aan mee willen doen, den
toestand van vóór 10 Mei af te breken.
Dat sou zeer ondankbaar zijn, gezien de
betrekkelijk lange mate van welvaart, die
Nederland, niettegenstaande de werkloos
heid, kende in vergelijking met het bui
tenland. Daarnaast hadden we er groote
geestelijke vrijheid, een uitstekende socia
le wetgeving, een voortreffelijk spoor
wegverkeer etc.
Deze bezettingstijd is een overgangstijdperk
en voortdurend hoort men, dat er wat gedaan
moet worden. Doch ook dezulken doen net
als wij: vergaderingen beleggen. Trouwens
een kind kan begrijpen dat deze tijd de minst
geschikte is om in nationalen zin staat
kundige en maatschappelijke veranderingen
aan te brengen, daar de hoogste leiding van
ons land in buitenlandsche handen is.
Met dit al zal in de toekomst ontzettend
veel werk te doen zijn, o.a. het goede uit het
verleden overbrengen in de toekomst. Daartoe
is innige samenwerking tusschen alle Neder
landers iets onmisbaars. Spr. kan het slecht
verdragen, dat men ons steeds splijtzucht ver
weten heeft. De breede basis-politiek van Dr.
Colijn toonde toch wel het tegendeel aan!
Niettemin blijven we anti-revolutionair, d.w.z.
permanent gekant tegen iedere revolutie.
Waar misstanden bestaan willen we die langs
1 e g a 1 e n weg opruimen. Steeds zullen wij
er voor opkomen, dat ons land christelijk
wordt geregeerd en dat de rechten der min
derheden blijven gehandhaafd. Ook, als wij
zelf eventueel de meerderheid van ons volk
achter ons mochten krijgen. Dat is goed
Neder landsch!
Nogmaals: wij zijn warme voorstanders van
eendracht, maar felle tegenstanders van een
kunstmatige eenheid. Vandaar, dat we als
anti-rev. niet aan de Nat. Unie kunnen mee
werken. Te zeggen, dat de politiek corrupt is
geweest in Nederland is onwaar. Voorts moet
men, om aan politiek te doen, van politiek
verstand hebben. Ons politiek inzicht, dat ge
baseerd is op Jezus Christus, kan nimmer dat
van de heeren der Nat. Unie zijn, dat het
gansche volk wil omvatten. Zij bedoelen het
wellicht goed, doch hebben blijkbaar geen
oog voor de onmogelijkheid van hun streven.
Wat de toekomst brengen zal weten we
niet. De oorlog is nog steeds niet beëindigd.
Misschien moeten we ons nog wel terugtrek
ken tot ons gezin en de kerk. Maar anti
revolutionair blijven we, ook wanneer het
zóóver mocht komen, teneinde straks het ge
teisterde vaderland met hulp van anderen
weer in eigen stijl te kunnen opbouwenl
Volk
leiders zijn onscheidbaar
Na deze woorden werd gepauzeerd, waarop
prof. Dijk het woord kreeg, die als eere
voorzitter zijn vreugde er over uitte, weer
eens voor „Mobiel" te mogen spreken. In de
eerste plaats blijkt mij thans, aldus spr., dat
„Mobiel" ook na 10 Mei nog in den besten
wei-stand verkeert. En voorts, dat de anti-rev.
uniform niet door de Mobilianen is uitge
trokken (applaus). Ergens in ons land is het
uitgesproken: Met het volk zou nog wel wat
le beginnen zijn, als die leiders er maar niet
waren. Doch spr. wil aan het adres van zulke
voorlichters zeggen, dat het nooit zal geluk
ken ons van onze leiders af te trekken.
En mochten onze leiders, wat God
verhoede, van ons vervreemd worden,
dan behoeft men er nooit op ie rekenen,
dat onze Jongeren overstag rullen gaan
(daverend applaus). Want dan zal het
aankomen op diep oeworlelde beginsel-
trouw en persoonliike overtuiging. En
daaromtrent bestaat bij spr. niet de
minste twijfel.
Misschien is er hier en daar een die zegt.
dat we als ..Mobiel" onzen tiid hebben ge
had. Natuurlijk kunnen we in dezen tijd niets
doen aan het practische werk. maar als a.-r.
jongeren hebben we nog wel degelijk een
taak (zij het ook een taak naar binnen), die
hierin bestaat, dat we ook beginnen op de
kracht van onze belijdenis, van ons beginsel.
Ook in het bezette gebied geldt immers het
Woord van onzen Koning: „Mij is gegeven
alle macht, in hemel en op aarde."
Van verschillede kanten worden geroepen
dat de partijen moeten verdwijnen en dan
sticht men er nog een partij bij. Doch dezul
ken vergeten, dat w ij niet zoo gemakkelijk
oplossen, want wij zijn niet van suiker maar
van graniet (applaus). Trouwens het gaat per
saldo niet om de anti-rev. partij alszoodanig
maar om het beginsel, dat geput is uit het
Woord des Heeren.
Aan een begrafenis van dat beginsel kun
nen en zullen wij nimmer meedoen, want dan
zouden we onzen Koning moeten prijsgeven.
Spr. herhaalde daarom met klem wat zijn
collega Slotemaker de Bruïne in de Apollo-
hal te Amsterdam onlangs sprak: Christelijk
is nationaal en voegde er nog aan toe: Van
ons beginsel blijft ge af en van het Evangelie
blijft ge af!
Na deze woorden sprak de voorzitter een
slotwoord, waarna prof Dijk in dankgebed
voorging.
Het wrak van een Vickers-Wellington
bommenwerper, welke door het Duit-
iche luchtafweergeschut boven Noord-
Duitschland .verd neergehaald
(Foto Weltbild)
