SAMBO, DE OLIFANT
=*AG
22 AUGUSTUS 1940
PAG. 3
,rec'lc en Zending
gest<Jk4 H.rrormd. K.rk
;r van iar Broek op Langendijk, J. V. «L
tg« en Elahulzen.
Chr. Geref. Kerk.
rtikel
wnd.
andel,
de aa
van
t<
Papendrecht, cand. H. van Leeu-
Doopsgez. Kerk.
noar Irnsum-Popplngawier, A. J.
to Rotterdam, die bedankt heeft
JCHEID
EN INTREDE
Vogel te Hollandsche Rading,
g i September a.s. bevestigd te
afie Ned. Herv. gemeente te Heus-
zijn dejoor'ds. J. F. Röth van Hilversum
nijvertap dag zijn intrede te doen.
a.s. des n.m. hoopt cand.
wqe, intrede te doen in de Ned.
gevalt Vrouwenpolder na des mor-
S voorjnge bevestigd te zijn door dr.
•en. Ont te 's Gravenhage.
en zij
e gevaijr# a. Nortier t
;ezeld ^>rgen kwam bij de familie hier
iak der schokkende bericht binnen dat
aven. en zeer korte ongesteldheid is
nche Vi heer A. Nortier, Zendeling
staan, dst van het Ned. Zend. Gen. te
eenipdn de eerste plaats voor mevrouw
hiivr^ridak, die ook te Modjowarno
J de drie kinderen, die hier te
~ff" Ten, is dit een uiterst zware slag,
v°r den arbeid, waaraan deze
beh%wame werker nu is ontvallen.
was geboren 27 Maar 1885, ls
te Rotterdam tot zijn werk uit-
NELD kwam in 1916 voor het eerst op
erochte ïaar voorbereiding in het Petro
Ha' der Geref- Zending te Djocja-
echt ii dr. Nortier tien jaren te Modjo-
)a is hij de grondlegger geworden
„Soekoen te Ma-
een ge meest primitieve verhoudingen
ebrekkige behuizing opgezet heeft
neld. fls stormenderhand de liefde der
naar levolking veroverd, zoodat het nu
voprd tot het grootste Zendingszieken-
Indië. Vóór zijn verlof in 1936
rtier toen geruimen tijd gewerkt
rnrmfaal te Seroei op het eiL Jappen
en van Aug. 1937 tot begin
É'.n der Zendeling-artsen te Wai-
oemba, dus op het terrein der
vervangen. Daarna was hij
oorspronkelijke arbeidsveld te
ruggekeerd.
ents vi^evensgaiig heeft veel meer omvat
briefkajj korte zinnen staat uitgedrukt,
t het vr hij ook als ervaren en bekwaam
oozc patiënten langs operatieven of
zij tot hulp is geweest, toch was
gssfeer veel breeder. Door een
lis van taal en volksleven der
Gffnede door zijn innemende per-
kreeg hij onder de bevolking,
Jj werkte, een zéér groot aantal
gisieHegewijde vrienden. En vanuit zijn
persoonlijk geloof in Christus, lag
mitelijke opbouw van de Javaansche
weraeente, en van de leden daarvan
zeer nauw aan het hart, ook wel
alles zich niet altijd precies langs
een kerkelijke banen bewoog. En al
patste wel eens moeilijkheden ge-
nee"> bok hier in het Ned. Zend. Gen.
ivanget geleden nog eens een onderzoek
lig gemaakt, toch heeft niemand
zoo geestelijk gaai man als dr.
de zuiverheid van zijn bedoelin-
>T. »chtheid van zijn liefde in twijfel
lat Christus ook ln de Javanen ge-
Utreciprinemen, daarom was het hem
da[ te doen. Daaraan heeft hü ook
gris" zijn, maar ook vele oudere
,___Javaansche Christen Gemeenten zich
iKtul vereenigden om in het kamp samen
üjke vragen na te denken en van
e wisselen,
meisje man juist nu wordt weggenomen
oversf" uit het Javaansche volk met de
i lief waren, in de harten van zijn
Igsarbeiders. in de harten der
te A»ar ook in de geschiedenis van de
m, daEending, met name der Medische
e het ll hij een onuitwlschbare plaats
-
vermo
1 voc
U1EEN DS. J. H. HOUTZAGERS
1 k™-,! 'a' van ds* H- Houtzagers,
j.l. te Arnhem is overleden, ia
het kleine kerkhof te Kootwijk
=TlarhPrd door ds-E. J.vanVoorst,
tü-an de Geref. Kerk te Kootwijk,
enswerk van zijn ambtsvoorgan-
170 gemeente van de dagen der
f tot 1 Oct. 1938 zoo getrouw
nd, in gevoelvolle woorden her-
en den steen staat het getuigenis
Moedig in het werk des Heeren".
A. F. L. v. HENGEL.
Ru<i2
Aug. a.s. herdenkt ds. A. F. L.
1 te Amersfoort, den dag waarop
faSfJjiaar het predikambt in de Ned.
Sen fanvaardde-
aansla11^1 werd in 1874 geboren en in
lar d#at in Noord-Holland om 28 Aug.
ie, datT te Borssel in het predikambt te
estigd. In 1911 legde hij Wegens
tot tneritaat zijn ambt neer en trad
een 1 dat jaar op als Prot. godsdienst-
singste het Rijksopvoedingsgesticht te
averdaMaS van ds- v- Hengel zal vol-
p^emerkt voorbijgaan.
5bS5J"SCHE GESCHENKEN
de^ °|potste sorteering in Rotterdam!
r Couzy, le Middellandstraat 72
noRerdam.
D». T. STIGTER.
Zondag 1 Sept. a.s. herdenkt ds. T. S t i g t e r,
Ned. Herv. predikant te Berkel-Rodenrijs, den
dag waarop hij vóór 45 jaar het predikambt
aanvaardde.
De jubilaris werd 26 Mei 1869 geboren en
bezocht het gymnasium te Doetinchem, waar.
na hij aan de Rijksuniversiteit te Utrecht
theologie studeerde. In 1895 candidaat ge
worden in Groningen, aanvaardde ds. Stigter
1 Sept. van dat jaar zijn ambt te Groote
Lindt (gem. Zwtjndrecht) sprekende over
2 Cor. 8:9, na tevoren te zijn bevestigd door
den consulent, ds. P. v. Lindonk te Zwijndrecht.
29 Nov. 1898 verbond de jubilaris zich aan
zijn tegenwoordige gemeente met Pred. 8:4a:
„Waar het woord des Konings is, daar is
heerschappij".'
Ds. Stigter maakt sinds vele jaren deel uit
van het classicaal bestuur van Rotterdam en
is voorzitter van de Prov. commissie Zuid-
Holland van de Confessioneele Vereeniging.
Van zijn hand zagen verschillende werken
het licht. We noemen daarvan: „Geschiedenis
onzer Vaderlandsche Kerk"; „Uitbreiding van
het Kort Begrip"; „Het huisgezin onzes
Heeren een uiteenzetting van de art. 2729
van de Ned. Geloofsbelijdenis, alsmede van
het bekende art. 36".
GEREF. ZONDAGSSCHOOLVEREENIGING
„JACHIN".
In verband met het overlijden van den heer
A. Boot zal de secr. van de Geref. Zondags-
schoolvereeniging „Jachin", de heer A. R.
Koster te Zwammerdam, tot 1 Jan. a.s. ook
als penningmeester fungeeren. Het werk dat
de heer Boot verrichtte in verband met de
gratis-Kerstpakketten zal voortaan worden
gedaan door het hoofdbestuurslid, de heer
J. H a a n te Groningen.
KERKELIJKE VERKIEZINGEN
In de Deventer Kerkbode wordt in verband
met de komende stemming voor het kies
college van de Ned. Herv. Gemeente te
Deventer medegedeeld, dat er getracht wordt
om dezen strijd uit te schakelen. Er worden
door de contact-commissie pogingen in het
werk gesteld om te komen tot een lijst,
waarachter alle kerkelijke groepen zouden
kunnen staan.
Onderwijs
Op de door de faculteit der rechtsgeleerd
heid op 15 September 1939 uitgeschreven prijs
vraag: „De faculteit verlangt een onderzoek
naar de vraag, in welke gevallen een gemeen
telijke verordening naar geldend Nederlandsch
recht geacht moet worden het gebied van het
burgerlijk recht te betreden en in hoeverre
zulk een verordening uit dien hoofde als
strijd met de wet moet worden beschouwd,
bij "den secretaris van den senaat één antwoord
ingekomen onder het mottoNon ex regula ius
sumatur sed ex lure, quod est, regula fiat
BENOEMING.
Dordrecht. Gem. H.B.S. en Gymnasium.
leeraar Engelsch Dr. J. J. Th. v. d. Hoorn te
Helmond.
A. VOOGD t
Op 42-Jarigen leeftijd is te Utrecht overleden
de heer A. Voogd, leeraar aan de ambachts
school aldaar. De overledene was secretaris van
de plaatselijke afdeeling van den Nederland-
schen bond van leeraren en leeraressen bij het
nijverheidsonderwijs.
Examens
's-Gravenhage. Middelb. ond. teekenen acte MA
Geslaagd de dames H. W. Swaneveld te Amster
dam en V. E. R. Waardenburg, Arnhem en de
iH Melners, den Haag en G. C. van
Dedemsvaart; J. M. Spit Veessen: J. G
Stelt. Zwolle; W. A. Streppel, Wllp; j. H. M.
Tholen, Grovenbrlcht. Afgewezen 4 cand.;
opgekomen 1.
's-Gravenhage.1 Notarieel. Geslaagd voor deel I:
P. M. Zeil, Amsterdam.
Groningen. Examen gemeenteadministratie.
Geslaagd: mej. T. van der Schuit. Oostermeer, en
de heeren J. P. Jong, Groningen; D. Kuperus,
Berlikum (Fr.); M. Noordtzij, Hoogeveen; A. Post,
Usquert; G. Sennema, Buitenpost; J. D. Smid,
Vlagtwedde: A. de Vries, Coevorden.
Voor deel H. F. G. iL. R. Dahmen. Gulpen (L.)
Groningen. Examen gemeenteadministratie.
Geslaagd: me). W. Vos. Roden; J. B. Leppers.
Winsum; T. Pijning, Uithuizen; T. Stedehouder,
Heerenveen; D. Vellinga, Sneek; F. F. Verver,
Nieuweschans; G. A. Wolfkamp, Hellendoorn.
Land- en Tuinbouw
Zviid-Nederlandsche Zuivelbond
De Zuid-Nederlandsche Zuivelbond heeft
Dinsdag zijn algemeene vergadering gehouden
te Eindhoven, onder leiding van den heer J. C.
van Beek, die bij de opening verschillende
overledenen herdacht, o.a. den heer J. Th.
Verheggen, mede-oprichter en bestuurslid, later
eere-lid van den bond.
De belangstelling voor deze vergadering
was zeer goed, o.a. waren aanwezig de voor
zitter en de secretaris van den F.N.Z., resp.
de heeren H. K. Koster en J. A. Geluk.
De voorzittter herinnerde aan de moeilijke
maanden die achter ons liggen en waarin bleek
de waarde van samenwerking en saamhoorig-
heid. Deze dient thans meer dan ooit be
tracht te worden, niet in engen kring, maar
vooral in. ruimer verband.
De toenemende groei van den bond in het
laatste jaar noopte tot enkele voorzieningen,
waarvan thans in dubbele mate nut wordt ge
trokken.
Uit de mededeelingen van den secretaris, den
heer H. Creemers, blijkt, dat in het 1ste half
jaar 1940 de melkleverantie 7 pet. bij die van
het overeenkomstige tijdvak 1939 ten achter
bleef. Boter voor export werd 13 pet. minder
aangeboden. Verder werd medegedeeld, dat de
gezamenlijke bonden in beperkte mate zullen
overgegaan tot bereiding van melkwol (Caso-
lana), waarmee het laboratorium-proefstadium
thans wordt besloten.
De directeur van de Boter-Export-Vereeni-
ging, de heer G. Steegmans, deelde een en
ander mede over den export en de moeilijk
heden waarmee vooral in Mei te kampen was.
Er is boter verdwenen en sommige vorderingen
zijn dubieus geworden. De Z.N.Z. heeft d«
eerste boter naar Italië kunnen exporteeren, ln
het halfjaar vóór den oorlog ruim 900.000 kg.
Deze export was zeer loonend.
Onze zuivelposilie
De heer J. A. Geluk, secretaris van den
F.N.Z,, begon met erop te wijzen, dat zich in
onze zuivelpositie eenige lijn begint af te teeke
nen. Op 10 Mei j.l. was de toestand dermate
veranderd, dat van onzen, voorheen sterk op het
Westen geöriënteerden export van boter 78 pet.,
van kaas 27 pet., van melkpoeder 46 pet. en van
gecondenseerde melk zelfs 96 pet. verviel.
Geruststellend was het, toen Duitschland
loyaal verklaarde de boter te zullen afnemen.
Leek het eerst dat de condensfabrieken
ernstig gedupeerd zouden worden, later toen er
meer vraag naar boter en kaas kwam, vooral
ook uit het binnenland, nam ook de vraag naar
condens toe, zoodat ook de productie ervan
vermeerderde.
De vraag naar en de productie van de (vet-)-
kwaliteits-producten kaas en condens en ook
van boter was van dien aard, dat de boter-
export niet toenam. En waar Duitschland
zich niet alleen bereid verklaard had om onze
boter af te nemen, maar ook op meer aanvoer
gerekend had, kwam de Neder 1, Zuivelverkoop
Centrale te staan voor het feit, dat ze niet
leverde wat afgesproken was. Daarom moet de
boterproductie worden uitgebreid.
Dit laatste werd tegengehouden doordat voor
de kwaliteits-producten geen richtprijs was be
paald evenals voor de boter en daardoor de
Sroductie ervan toenam, evenals de prijs
ooger werd. Dit laatste was eerst zeer wel
kom, omdat hierdoor de steun op deze produc
ten kon vervallen. Maar de prijs bleef stij
gen, zoodat het voordeeliger was deze produc
ten te maken dan boter.
De prijzen der producten zullen dus ge
ëgaliseerd moeten worden, waarna de te pro-
duceeren kwanta der verschillende producten
kunnen worden vastgesteld. We gaan hiermee
naar de PlanwirtschafL
De prijs van 1.55 voor boter en van 15 ets
voor magere melkpoeder is vervangen door een
richtprijs van 6 ets per kg melk met 3,3 pet
vet De producten moeten dus alle worden
overgenomen tegen een prijs die hiermede
overeenstemt. De noodige variatie zal den
besten bedrijven ten goede komen.
Deze prijs van 6 ets zal tegen den winter
wel niet voldoende zijn. Een commissie uit de
den prijs heeft geadviseerd, heeft het vraag
stuk in studie. Bij de oplossing ervan komen
weer vele factoren meespreken, zooals ver-
mindere melkproductie als gevolg van voeder
tekort enz. In dit verband zal er ook een rege
ling voor de consumptiemelk moeten komen.
Spr. besloot zijn rede met de leden op te
wekken de gevraagde gegevens zoo goed moge
lijk te verstrekken, opdat bij onderhandelingen
de vertrouwensmannen zich hieraan in vol
vertrouwen kunnen refereeren.
Dit laatste werd door den voorzitter van de
F.N.Z. nog nader geaccentueerd.
EEN FRUITTEELTSCHOOL IN DE
PROVINCIE UTRECHT
Op initiatief van de Nederlandsche porno-
logische vereeniging, hoofdafdeeling van de
Nederlandsche heidemaatschappij, en met
medewerking van het rijk zijn plannen ont
worpen tot stichting van een school voor
fruitteelt in de provincie Utrecht. Met dat
doel is reeds te Houten een oude boerderij
aangekocht, die thans voor haar nieuwe be
stemming zal worden ingericht. Er is plaats
voor 15 leerlingen, die gedurende één dag per
week gedurende 45 k 50 weken les zullen
krijgen in fruitteelt, plóntkunde, planten
ziekten, grondkennis, bemestingsleer en bijen
teelt. De school te Houten, die in den komen
den winter zal worden geopend, ligt midden
in het Utrechtsche fruitgebied. Tot directeur
is benoemd ir. B. K. Bartelds, rijkstuinbouw-
consulent in deze provincie.
Vernieuwing op sociaal-economisch
gebied
In verschillende bedrijfstakken waren orga
nisaties reeds gevorderd op den weg, die ons
Ihans wordt aanbevolen.
In nr. 10 van het Periodiek Vademecum
voor Rotterdam schrijft de heer J. J- Hoo-
gewerff een belangwekkend artikel over
Vernieuwing op sociaal-economisch gebied,
waarbij hij als uitgangspunt neemt wat Prof.
de Quay, sprekend voor de Nederlandsche
Unie, gezegd heeft over de corporatieve orga
nisatie van het bedrijfsleven.
De heer Hoogewerff merkt op, dat deze
organisatie niet tets geheel nieuws brengt.
Integendeel, op den aangegeven weg is het
bedrijfsleven in Nederland al een heel eind
gevorderd, een grooter eind vermoedelijk dan
de belanghebbenden zich hebben voorgesteld.
Hij herinnert er dan aan, dat reeds dertig
jaar geleden de economische concentratie in
de Rotterdamsche haven is ingezet toen bij de
invoering van de graanelevators het gemeen
schappelijk belang boven het individueel be
lang is gesteld- Ook toen werd begrepen, dat
een aaneensluiting niet mag worden mis
bruikt tot uitbuiting 'van den opdrachtgever
of het publiek. Nauwkeurig werd afgewogen
welk aandeel iedere belangengroep in het te
behalen profijt tengevolge van een doelma
tiger werkwijze zou genieten. Voor zoover
den schrijver bekend, is tot nu toe verzuimd
geworden, erop te wijzen, dat Inderdaad inci
denteel reeds geschiedde, wat nu ter alge
meene toepassing min of meer als een „mid
del voor alle kwalen" wordt aanbevolen.
Het is bekend, dat sedert 1929 de Overheid
in steeds toenemende mate gedrongen werd
ten opzichte van het economisch leven rege
lend op te treden. Schr. herinnert er aan, dat
het bedrijfsleven, dat zich in principe wel bij
die regelingen neerlegde en in vele gevallen
zelfs daarom vroeg, grootendeels overtuigd
was, dat een grooter invloed op deze regelin
gen van het bedrijfsleven zelf veel onaange
naams zou kunnen voorkomen en bovendien
voor de bedrijfsgenooten, die aan dergelijke
regelingen zouden medewerken, de organisa
tie begrijpelijker en daarom sympathieker zou
kunnen maken.
In enkele bedrijfstakken slaagde men erin,
aldus den eersten grondslag tot een corpora
tieve regeling te leggen, zoo o.a. in het gra
fisch bedrijf, alsook in den tuinbouw.
In de Rotterdamsche haven zag men de
Scheepvaartvereeniging Zuid regelingen ten
opzichte van de havenreserve en andere be
langrijke onderdeelen tot stand brengen; na
15 Mei 1940 bracht zij een wachtgeldregeling
tot stand, die door de ambtelijke instantie
werd goedgekeurd- De Bond van Werkgevers
in de Koopvaardij verrichtte organiseerenden
arbeid met betrekking tot de zeevaart.
Dit alles liet dus een ontwikkeling zien,
die in de practijk voorbereidde hetgeen ons
nu van verschillende zijden met klem wordt
aanbevolen.
Zoodra evenwel gepoogd werd, de moge
lijkheid te overwegen om aan dergelijke be
drijfsorganisaties dwingende bevoegdheid toe
te kennen, stuitte men op de vrijwel alge
meene verknochtheid aan een politieke partij.
Ondanks alles wisten bijv. de grafische be
drijven in federatief verband door eigen
initiatief een regeling tot stand te brengen,
die reeds zeer veel ovei'eenkomst vertoont
met de doelstelling welke prof. de Quay
namens de Nederlandsche Unie heeft bekend
gemaakt.
De algemeen verbindend-verklaring van
een aantal artikelen uit de collectieve
arbeidsovereenkomst kwam tot op groote
hoogte tegemoet aan het bezwaar, dat buiten
staanders in staat waren de regelingen te
doorbreken.
Het sociale element kwam bij deze rege
lingen ook in belangrijke mate tot zijn recht.
Hygiëne, vakopleiding, rust in het bedri.
onderlinge waardeering, pensioen-verzorging
dit alles werd in samenwerking tusschen
werkgevers en werknemers tot stand ge
bracht
Men zal goed doen, in het oog te houden,
dat in Nederland reeds in verschillende be
drijfstakken organisaties bestaan, die een
eind gevorderd zijn op den weg, die ons thans
wordt aanbevolen.
Wanneer men 'meer rekening zou willen
houden met datgene, dat reeds werd bereikt,
dan zou men gemakkelijker en geleidelijker
den overgang tot een algemeene corporatieve
organisatie van het economisch leven kunnen
vinden.
Ontstond hetgeen tot nu toe werd opge
bouwd onder den drang van economische
noodzakelijkheid voorzoover zij, die tot een
bedrijfstak behoorden, dien drang gezamen
lijk waarnamen', thans komt er bij, dat de
economische omstandigheden sterk in de
richting van concentratie dringen.
De omstandigheid, dat in Europa twee
groote staten op dit beginsel hun economie
hebben opgebouwd en dat Rusland in feite
dezelfde methode toepast, zal ons voortdurend
in herinnering brengen, dat een uitwisseling
van goederen en diensten met deze machtige
economische complexen alleen zal kunnen
plaats hebben op eveneens concentrisch ge
organiseerde wijze. Alleen reeds doordat de
verrekening voorloopig nog wel door middel
van de clearing zal moeten plaats hebben,
zal in- en uitvoer moeten geschieden onder
invloed van een centrale leiding. Het spel
der vrije individueele krachten kan in derge
lijke economische verhoudingen nog slechts
een ondergeschikte rol vervullen,
Hoe doelmatiger en logischer Nederland
zijn economisch leven organiseert, hoe beter
het in de komende jaren de welvaart van
zijn bevolking zal kunnen bevorderen.
Naar aanleiding van de uitlating van Dr.
Colijn in zijn rede van Zaterdag 10 Aug., dat
de groote kunst hierin bestaat, „dat men het
goede in het nieuwe moet trachten te be
grijpen, zonder het goede in het oude te ver
liezen", merkt de heer Hoogewerff nog
o.m. op:
Het oude, dat verdwijnen moet, zal wel
verdwijnen zonder dat wij elkander gelief
koosde overtuigingen trachten te ontruk
ken„Het is te hopen, dat alsnog het 1/3
van het Nederlandsche volk, dat volgens
Dr. Colijn onmogelijk mee kan doen, de
waarborgen, zal kunnen verkrijgen, dat zijn
beginselen onaangetast zullen blijven. Im
mers het is geenszins noodzakelijk, dat deze
beginselen bij de economische concentratie
in het gedrang komen".
Schaakrubriek
De Bondswedstrijden
te Hilversum
De heer H. J. J. Slavekoorde schrijft
ons uit Hilversum d.d. 20 Aug.:
De Bondswedstrijden leveren dit jaar een
schoon bewijs, dat de meerderheid der scha
kers niet schaakt om de prijzen, doch om het
spel. Er zijn n.l. dit jaar geen prijzen aan de
wedstrijden verbonden Men heeft het inleg-
geld van 2 tot 1 'verlaagd en de aldus
verkregen inleggelden worden afgestaan aan
Rotterdam, waar vele schaakclubs zwaar
door de gevolgen der krijgsverrichtingen ge
troffen zijn. Men kan nu betwisten, of het
groote aantal deelnemers (138, een getal, dat
tevoren nimmer bereikt werd) het gevolg is
van de bijzondere omstandigheden of van de
animo der schakers om zonder prijzen te
spelen, vast staat, dat uit hun groote op
komst zeker geen tegenzin in het spelen
zbnder prijzen mag worden afgeleid. Overi
gens is in den Haagschen Schaakbond een
soortgelijk bewijs geleverd. Driemaal achter
een werd daar een drierondenwedstrijd ge
houden. De eerste 2 wedstrijden (zónder prij
zen) waren met respectievelijk 172 en 144
deelnemers numeriek en kwalitatief goed
bezet; de laatste wedstrijd (mèt prijzen) bleef
niet alleen numeriek ver bij de vorige ten
achter (63 deelnemers), doch was ook kwali
tatief bedroevend bezet.
Men moet overigens niet denken, dat er
op. de Bondswedstrijden in het geheel geen
prijzen zijn. Talrijke organisaties en personen
hebben zich beijverd aan de wedstrijdleiding
schaakboeken, kunstvoorwerpen, e.d., ter be
schikking te stellen, zoodat menig deelnemer
toch een aardige herinnering aan zijn presta
ties zal kunnen medenemen.
De Dinsdag is een der 2 dagen, waarop de
deelnemers in de groepen van acht spelers
twee partijen moeten spelen. Dat is altijd
een zware taak. Zoo vlot als het op den
eersten dag gewoonlijk gaat, zoo stroef loopt
het op den tweeden dag. Men heeft de onder
linge krachtverhoudingen eenigszins kunnen
verkennen en is daardoor bedachtzamer ge
worden
In verband met de postverbindingen is het
niet steeds mogelijk de uitslagen der avond-
ronde nog op denzelfden dag te verzenden.
Daarom konden wij gisteren niet de uitslagen
van de tweede ronde vermelden.
De uitslagen van Dinsdagochtend luiden als
volgt:
Groep 1. le ronde (hangpartijen): Mulder
Landau 01; 2e ronde: LandauA. J. Wijnans
afgebr., PrinsMulder VzVt, KmochKra
mer 01, v. DoesburghStumpers 10.
Groep 2. le ronde (hangpartijen): Aalders
de Jongh 01, M. Wijnansv. Dordt V*
2e ronde: van Epende Jongh Kok
v. d. Berg afgebr., v. DordtWessels 10,
Aalders—M. Wijnans Vt—V*.
Groep 3. le ronde (hangpartij): Witteman
Caminada VzVz\ 2e ronde: CaminadaGoud-
berg afgebr., v. TongerenWitteman 01,
v. d. HeydenBosscha 10, v. d. Gaag
Broer 01.
Uiteraard is er na twee ronden nog weinig
teekening in den stand. Daarom beperken wij
er ons toe te vermelden, dat in groep 2
Kramer resoluut de leiding heeft genomen
door achtereenvolgende overwinningen op
Prins en Kmoch. In groep 3 leidt de Rotter
dammer Broer, eveneens met 2 punten. De
Hagenaar Jacobson (groep 4) is eveneens met
2 overwinningen gestart, terwijl in de
veteranengroep Ruben Sr. 1% punt heeft en
daarmede aan den kop staat, gelijk met den
Amsterdammer Nielsen; Woensdag moeten
die twee elkaar ontmoeten.
Vlot spel weinig hangpariijen.
De heer H. J. J. Slavekoorde schrijft
ons verder uit Hilversum d-d. 21 Aug.:
Wedstrijdleider Jungman mag zich gelukkig
prijzen, dat de spelers zich beijveren om het
vlotte verloop van den wedstrijd te bevor
deren. Zij vertoonen niet alleen meerendeels
een vlot partijtje schaak, dat binnen den
vastgestelden speeltijd (4 uur) ten einde is,
doch de weinige spelers, die genoodzaakt zijn
daarna hun partij af te breken, hebben een
zoodanigen spoed met het uitspelen betracht,
dat Woensdag bij het aanbreken van den
avond vrijwel alle afgebroken partijen uitge
speeld waren. In vorige jaren was dit wel
eens anders. Dan waren er soms spelers, die
op den Woensdag 3 of 4 hangpartijen te hun
nen laste hadden en daardoor niet alleen
zichzelf doch ook den wedstrijdleider grijze
haren bezorgden.
Het gaat in de hoofdgroep heet toe. Er zijn
pas vier ronden gespeeld, doch het staat ntt
reeds vast, dat de eerste drie plaatsen be
stemd zyn voor Landau, Kramer en A. J.
Wijnans die ieder 3Vi punt hebben. Concur»
rentie hebben zij niet te vreezen, want da
naaste concurrenten, t.w- van Doesburgh,
Kmoch en Mulder hebben pas V& punt, ter
wijl Prins en Stumpers, ieder met punt,
de rij voorloopig sluiten-
In de tweede gToep zijn de verschillen
minder sprekend. Hier heeft M. Wijnans de
leiding met 3 punten, doch hij wordt op den
voet gevolgd door v. d. Berg, van Epen en
van Dordt, die ieder IVz punt hebben, terwijl
ook de Jongh met 2 punten nog gemakkelijk
op de ranglijst zal kunnen klimmen. In deze
groep valt Aalders verleden jaar prijswin-
ner eerste in groep 2 tegen. Trouwens de
Haagsche speler Kok, die evenals Aalders pas
1 punt scoorde, brengt het er ook niet best
af. In deze groep heeft Wessels momenteel
IVi punt.
In groept is de RotterdammerA. M. Broer
heer en meester. Achter zijn naam staan
thans 4 winstpunten genoteerd, waaronder
2 tegen de spelers, die momenteel zijn
ernstigste concurrenten zijn, t.w. van der
Heyden met 3 punten en Goudberg met 2
punten plus een hangpartij. Het is dus wel
zeer waarschijnlijk, dat Broer de eerste
plaats zal blijven bezetten. Witteman en van
Tongeren hebben thans l'A punt, terwijl
Bosscha, v. d. Gaag en Caminada, ieder met
1 punt, hekkesluiters zijn.
In de vierde groep voerde de Hagenaar
Jacobson sinds de vorige opgave weer 1Yt
punt aan zijn score toe. Hij leidt nu met
3M punt
Bij de veteranen won Ruben Sr. van Niel
sen en verkreeg daardoor de ongedeelde
leiding met 2X> uit 3. Hij wordt gevolgd door
v. Spinhoven (2 pnt.). wien hü morgen zal
bestrijden.
Hieronder volgen de uitslagen der hang
partijen en die der 3e en 4e ronde.
Groep 1: LandauWijnans K; Wij
nansStumpers 10; Kramerv. Doesburgh
Y2tt; MulderKmoch 01; LandauPrin3
10; WijnansPrins 10; KmochLandau
01; v. DoesburghMulder 01; Stum
persKramer 01.
Groep 2: Kokv. d. Berg ViYz', de
JonghWijnans 01; WesselsAalders Vt—
yt; v. d. Berg—v. Dordt van Epen—
Kok 10; de JonghKok Yiv. Dordt—
v. Epen YzAaldersv. d. Berg 0lj
WijnansWessels 10.
Groep 3: v. d. Gaag—Goudberg 0—1;
CaminadaGoudberg 01; GoudbergBroer
0—1; Bosscha—v. d. Gaag 1—0; Witteman—
v. d. Heyden 01; Caminadav. Tongeren
YzVz\ Goudbergv. Tongeren afgebr.; v. d.
HeydenCaminada 10; v. d. GaagWitte
man 10; BroerBosscha 10.
Radioprogramma
VRIJDAG. 23 AUGUSTUS.
11.30 Godsdienstige causerie. 12.00
Berichten. 12.05 Gramofoonmuziek. 12.15" KRO-
Melodlstcn en solist (12.451.45 Berichten ANP en
gramofoonmuziek). 2 00 Orgelconcert. 2.30 Rococo-
octet. 3.00 Gramofoonmuziek. 4.30 KRO-orkest. 5.15
Berichten ANP. 5.30 Ziekenpraatje. 5.45 Gramo
foonmuziek. 6.30 VPRO ..Linnaeus, de groote
bioloog", lezing. 6.45 Gramofoonmuziek. 7.00 Vragen
van den dag (ANP). 7.15 Berichten. 7.20 Gramo
foonmuziek. 7.45 „Opgravingen op Schokland",
vraaggesprek en reDortage. 8.00 Berichten ANP.
8.15 KRO-kamerorkest. 9 00 Cyclus ..Uitingen van
nationale cultuur". 9.15 Gramofoonmuziek. 9.30
Musiquette en solist. 10.10 Wij 6luiten den dag.
10.15 Berichten ANP.
KOOTWIJK. 1875 m. NCRV-Uitzending. 7.00 Be
richten (Duitsch). 7.15 Berichten (Engelsch). 7.30
Gramofoonmuziek. 8.00 Berichten ANP. 8.10
Schriftlezing Meditatie. 8.25 Gewijde muziek
(gr.pl.) 8.35 Gramofoonmuziek. 9.15 Viool, plano
en gramofoonmuziek. 10.00 Gramofoonmuziek. 10.30
Spaarne-sextet (11.15—11.30 Berichten (Engelsch).
12.15 Gramofoonmuziek. 12.30 Berichten (Duitsch).
12.45 Berichten ANP. 1.00 Amsterdamsch Salon-
orkest en gramofooni
(Duitsch). 3.15 Berichl
foonmuziek. 4.05 Pié
muziek. 5.00 Bench....
ANP. 5.30 Revida-sextet en gramofoonmuziek.6.13
Berichten (Engelsch). 6.30 Revida-sextet. 7.00
Vragen van den dag (ANP). 7.15 Berichten. 7.30
Reportage of muziek. 8 00 Berichten (Duitsch).
8.15 Berichten ANP. 8.30
1.15—1.30 Berichten (Engelsch).
(Engelsch). 8.45
165. De sultan werd steeds bozer en onredelijker. Hij
begreep niets van zyn kwaal en hij had ook niet ontdekt,
dat hij de dierentaal kon verstaan. Hij gaf bevel, dat de
cactussen rondom het paleis hoog moesten groeien, want hü
wilde zijn paleis onzichtbaar voor de mensen maken. En de
leveranciers moesten zich door de distels heenwringen.
166. En de knapste mannen zaten by elkaar en bespraken
de wonderlijke kwaal van hun vorst. „Aman", zo sprak de
oudste geleerde tot zijn vriend, zoek uit ons dikste boek eens
alle kwalen op, welke men door een steekvlieg kan krijgen.
Want dat het door een vlieg was gekomen, dat stond bü hen
vast. Maar hoe ze zochten, de grote-oren-kwaal stond ner
gens beschreven.
chte nil
•"Ontmoeting met
mad ben
aal uit het Noord-Westen
liEL0 van Amerika
/ORD
lol 1 id hij de riemen door, waarmede
ftrek ondj wiens bloed de sneeuw rood
eerselg hing ln het tuig en wist weer
bren6en het span, terwyl hü
oplicr ^racht de slede overeind zette.
vanlhet nu weder.
revolver in den holster ge-
In vèrdragende buks genomen.
v geweer aan den schouder, den
den trekker, gleed hij thans be-
!Hx Poort en naderde de andere reizi-
un hulpelooze slede steeds dichter,
evange een vuurstraal van achter een
eroortn kogel sloeg in de sneeuw vlak
middelste-span. Nu was ook Bobs
hadjekomen en hij trok af in de rich-
=>eken?n dennenstam. Hij was een erva-
had F*
in pn natuurstudiën, waarvoor hü
evani3 drie jaren reisde in deze wilde
ardelheinde zoo getrouw mogelijk zün
)ver te fcunnen voltooien, was
d óp Jacht geweest en had het
ruwe leven der vallenzetters en wild jagers
geregeld mede gemaakt. Zoodoende was hij
ook een uitstekend scherpschutter geworden.
Zijn geweer scheen den zonderlingen schut
ter vrees in te boezemen, want het schieten
hield op. Thans naderden de reizigers
elkaar. Het was een droevig gezicht.
Bij de gekantelde slede zat een jong
meisje geknield op den grond naast een der
getroffen dieren, dat zachtjes jankte en
wiens ruige kop zij tegen zich aangedrukt
hield, terwyl haar groote donkere oogen
vol tranen stonden.
Haar reismakker, een man van omstreeks
vüftig jaar, beproefde haar te troosten. Ver
der in het rond lagen de andere honden,
sommige reeds dood, een enkele nog in
doodsstrijd worstelend of zich de zware schot
wonden likkend met erbarmelijk gehuil.
„U komt op tijd, nujnheer", zei de bege
leider van het meisje. „Wat is Mad Ben
weer aan het werk geweest. Ik had gedacht,
dat hy ons tenminste zou hebben ontzien!"
„Mad Ben ontziet niemand", hervatte Bob,
„doch wellicht is het goed, dat wij eerst el
kander leeren kennen. Ilk ben dus niet onbe
scheiden, indien ik u vraag, wie gij zyt en
waarheen uw reis is".
„Volstrekt niet", was het antwoord. „Ik
ben Barney, de predikant van Fort Grace
en dit is Jessy, mijn dochter. Wij zyn op
weg naar het dorp van Rolf Duncan om daar
een dienst te leiden, gelijk ilk hem van den
ga. Mijn naam is Rutherwood. Ik ben weten
schappelijk medewerker van de „Chicago
Times" en reis hier drie jaar rond om stu.
dies te maken van het dierenleven in deze
streken en het boek gereed te maken, dat
mijn redactie mü opdroeg daarover.
Doch laat ons verdere plichtplegingen
achter wege laten, het wil mij voorkomen,
dat wij eerst orde in den chaos scheppen
moeten. Wat dunkt u? De schemer is reeds
ver gevallen. Wü moeten een plek zoeken
om te kampeeren en onze tent op te slaan".
„Het gevaar schijnt wel te zyn geweken.
Na uw schot heb ik niets meer gemerkt van
Mad Ben. Zoudt u hem geraakt hebben?"
vroeg het jonge meisje.
„Misschien", hervatte Bob, „maar ik be
twijfel het wel, want hij verdwijnt altijd zoo
geheimzinnig mogelijk".
„Wy zullen het straks onderzoeken, doch
liebb'en eerst onszelf voor den nacht te be
veiligen. Aan het werk dus. Hoeveel hon
den heeft u nog over, dominee?"
„Twee slechts'was het treurige antwoord.
„En de besten zijn het niet!"
„Die vreeselyke man!" mengde zich Jessy
in het gespivk, terwijl zij den ruigen kop
van haar hond losliet, die slap neerviel op
den sneeuwgrond. „Hij heeft ook Carlo dood
geschoten. Arm, goed beest". En ze liet haar
tranen den vrijen loop.
„Kom, juffrouw!" troostte Bob, met diep
medehjden haar in het gezicht ziende, „het
is zeker wei er~_, als men zoo aan een dier
gehecht is, maar het had toch nog erger
kunnen afloopen, als u den tocht Verder
zonder honden had moeten afleggen. En veel
reizigers zoudt ge waarlijk niet hebben ont
moet in deze barre wintertijen".
„Neen", hervatte haar vader, „het is waar
lijk een beschikking Gods, dat wü u ontmoe
ten, wij waren wellicht jammerlijk omge
komen".
Doch men moest thans aan het werk.
Straks bij het kampvuur in de warme tent
was er gelegenheid om verder te praten.
De gekantelde slede werd weder opgericht,
de twee overgebleven honden werden bij de
zeven dieren van Bob's span aangebonden,
de twee sleden achter elkaar bevestigd en
na nog een droevigen blik te hebben gewor
pen op de doodgeschoten beesten, ging men
verder en zocht een plek onder de balsem
dennen, welke voor kampeeren geschikt was.
Spoedig was de tent gespannen; een knap
pend houtvuur daarvoor ontstoken, verlichtte
weldra met rosen gloed de donkerheid
waarin het woud weldra lag verzonken en
vanuit den voorraad werd een en ander ter
verkwikking te voorschijn gehaald.
Veilig en g-zellig zat men bij het kaars
licht, onder het genot van een dampende
beker koffie, in de kleine tent bijeen, de
pypen werden voor den dag gehaald en er
was gelegenheid om eikaars wedervaren ver
der te "leeren kennen.
„Ik vind het nog al een daad van moed,
juffrouw", begon Bob, „om zoo ver en dan
in deze tijden mede op reis te gaan. Zeker,
thans is het weder goed te noemen, tegen
de koude kan men zich wapenen en zonder
Mad Ben is het reizen niet onveilig, maai
de winter is grillig en de sneeuworkanen, die
hier kunnen losrazen, zullen u ook wel be
kend zyn evenals wij en hebben al menigeen
den dood ingedreven".
„Daaraan hebt u gelyk", was het antwoord
van den prediker. „En ik heb op myn vele
dienstreizen de gevaren ook in dat opzicht
ruimschoots ondervonden. Ik zal u vertellen
hoe mijn dochter mijn reisgezellin werd.
Dezen zomer waren bü ons op het Fort Grace
Indianen gekomen van Rolf Duncan's neder
zetting. Zij behoorden tot myn gemeente al
daar en hebben bij ons Jessy hooren viool
spelen. Toen ze vernomen hadden, dat ik ze
zou bezoeken, hebben ze eenige hunner man
nen gezonden om te vragen of mijn dochter
wilde mede komen met haar muziek. Wij
zouden dan al de bruine broeders oproepen
en er zou een samenkomst gehouden worden
als nooit te voren".
„Nu juffrouw", vroeg Bob beleefd, als u
dan ook in mij «en muziekliefhebbr wilt
zien, die de laatste jar ai veel te kort is ge
komen, dan vraag ik u vriendebjk mij op
dit oogenblik te beschouwen als een dank
baar gehoor en uw instrument eens voor den
dag te halen".
„Wel zeker", moedigde haar vader haar
aan, „doe dat, Jessy! Het zal ons tot rust
brengen na dezen dag vol sensatie".
Het meisje stribbelde niet tegen en weldra
zong de teedere vioolmuziek naar mysteri
euze klanken uit in de nachtelijke stilte van
het eenzanvj oerwoud, vü blee'j Vrar insteu»
ment meester te rijn en P >b luisterde Ver
rukt. Zyn herinneringen joegen hem ver weg
naar het land van beschaving, waarin hy zoo
veel had achtergelaten en waarheen hij toch
maar niet van harte kon terug verlangen,
sedert de geheimzinnige stilte en veiligheid
van deze van de onoprechte menschen-
wereld ver afgesloten oorden hem gevangen
hadden in welhaast onverbreekbare boeien.
Het was een ponder lijk tooneel, daar in
die kleine tent; die mannen neerzittend op
hun zware berenhuiden, stil luisterend, dat
jonge meisje geheel in haar spel verdiept en
alles beschenen door het zachtgele licht van
de flikkerende kaars, terwyl daar buiten het
houtvuur loeide en knapte en de rosse schijn
door den ingang van de tent scheen. Zoo viel
de nacht en de reizigers gingen ter ruste. Zü
wikkelden zich in hun slaapzakken en slui
merden weldra in.
Den volgenden morgen, verfrischt ont
waakt, zetten zy de reis voort. Het zou nog
wel eenige dagen durm, alvorens zij de
nederzetting van Rolf Duncan hadden be
reikt. De afstand was nog groot en boven
dien zouden, nu er zooveel honden door het
schot van Mad Ben verstyfd in de sneeuw
waren achtergebleven, de overgebleven die
ren groote moeite hebben de twee sleden
achter elkaar door de sneeuw en over den
ongelijken weg te trekken.
Maar in de wildernis ziet men minder
tegen bezwaren op, omdat men ze voort
durend heeft Li o"erwinnen.
(Word* vervolgd*.
