Onze voeding in distributietijd
DINSDAG 20 AUGUSTUS 1940
„Voedt u goed
In den kring van de persconferentie, welke
thans dagelijks in het paleis aan den Kneuter
dijk gehouden wordt, heeft mej. S. Mesdag,
voorzitster van de Commissie inzake de huis
houdelijke voorlichting (Bezyidenhout 67,
's-Gravenhage) en lid van de Voorlichtin^-
commissie.van den Nederlandschen Voedings
raad gisteren een uiteenzetting gegeven met
betrekking tot de aanpassing van onze voe
ding aan de door de distributie geschapen
voorwaarden.
Zij werd ingeleid door Landwirtschaftsrat
Schönbeck, die eraan herinnerde, dat in
Duitschiand sedert jaren gewerkt is om de
voeding in overeenstemming te brengen met
het beginsel van de boerenhoeve: de boer en
zijn gezin leven van wat de zegen des hemels
hun rijkelijk toebedeelt en ontzeggen zich wat
men niet heeft, en dat nu ook het Nederland-
sche volk in de noodzakelijkheid daarvan ver
keert.
Mej. Mesdag begon vervolgens met erop te
wijzen, dat het voedingsvraagstuk niet alleen
een vraagstuk van dezen tijd is, het heeft
sedert onheugelijke tijden de oeconomen en
de medici bezig gehouden, om van den etap
pen dienst van leger en vloot nog te zwijgen.
Wetenschappelijk is het van alle zijden aan
gevat en bestudeerd. Medici en kookleerares-
$en hebben sedert jaren getracht van de
rèsultaten van het wetenschappelijk onder
zoek te profiteeren ten behoeve van de voe
ding van gezonde en zieke menschen door in
lichtingen te geven betreffende doeltreffende
samenstelling van de voeding en bereiding
van de spijzen.
In de jaren 19141918 kwam het vraag
stuk in een accuut stadium, omdat de aan
voer van tallooze,. hier geregeld ingevoerde
voedingsmiddelen en grondstoffen haperde.
Het huishoudonderwijs had in die jaren nog
lang niet den omvang, welke het nu
heeft, maar toch hebben de kookleeraressen
reeds in dien tijd zeer belangrijk kunnen
helpen, eenerzijds door praktische proeven te
nemen, o.a. met gedroogde aardappelen en ge
droogde groenten, door het zoeken naar doel-
bereidingswijzen en het samenstellen van
goede recepten, anderzijds door het houden
van voordrachten met kookdemonstratie en
het geven van z.g. crisis-kookcursussen.
Toen in 1934 ten gevolge van werkloosheid,
bittere nood ontstond in veel gezinnen, wer
den de commissie in zake Huishoudelijke
voorlichting en gezinsleiding en de Stichting
voor Huishoudelijke voorlichting ten platte-
lar.de in het leven geroepen. Beide instellin
gen hebben in de afgeloopen jaren duizenden
huisvrouwen kunnen helpen en voorlichten,
niet alleen op het gebied van de voeding en
spijsbereiding, maar ook op dat van wasch-
behandeling, huishoudelijk beheer, naaien en
kinderverzorging.
Het huishoudonderwijs, sedert de invoering
van de Nijverheidsonderwijswet in 1920 in
in sterke mate uitgebreid, heeft sedert het
einde van de vorige eeuw medewerking aan
de verbetering van de volksvoeding als één
van de belangrijkste deelen van haar taak
beschouwd. Vele duizenden meisjes worden
daar jaarlijks vertrouwd gemaakt met de be
ginselen van voedingsleer en goede-spijsbe
reiding.
Lang voor het. uitbreken van dezen oorlog
hebben de Nederlandsche autoriteiten maat
regelen genomen om Nederland van het meest
noodige te voorzien, voor het geval het weer
door oorlog in omringende landen van zijn
natuurlijke aanvoerbronnen gescheiden zou
worden. Oeconomen en medici werkten sa
men met veel andere deskundigen in den ge
zondheidsraad, welke weldra een speciale
sub-commissie voor de voeding vormde, den
Voedingsraad. Deze Voedingsraad zocht con
tact met de op voedingsgebied voorlichting
gevende instanties, n.l. de Stichting voor
Wetenschappelijke Voorlichting op Voedings
gebied: het Nijverheidsonderwijs voor meis
jes de Commissie in zake huishoudelijke
voorlichting en gezinsleiding en de Stichting
voor huishoudelijke voorlichting ten platte
lande.
Een voorlichtingscommissie uit den Voe
dingsraad werd in het leven geroepen, waarin
de vier bovengenoemde instanties vertegen
woordigd werden. Deze commissie tracht alle
voorlichting op het terrein van de voeding te
coördineeien, ook de voorlichting, verstrekt
door de dagblad- en tijdschriftpers. In dezen
tijd is het zeer gewenscht. dat er eenheid is
op dit gebied, waarop door veel huisvrou
wen en koks zoo dikwijls wordt geliefhebberd
Na de distributie
Op het oogenblik worden door steeds uit
gebreide distributiemaatregelen, de in Neder
land aanwezige voedselvoorraden zoo eerlijk
mogelijk verdeeld onder alle vaste en tijde
lijke bewoners van ons land. Maar ook wan
neer de aanwezige hoeveelheden" theoretisch
groot genoeg zijn om ieder te geven, wat hij
noodig heeft om gezond te blijven en zijn
arbeidsvermogen te behouden, zijn de moei
lijkheden, waarvoor de huisvrouwen ge
plaatst worden, niet gering.
Allereerst is daar het feit, dat het indivi
dueel verbruik der verschillende voedings
middelen in zeer veel gevallen sterk afwijkt
van het gemiddeld verbruik. Denken wij b.v
aan het brood. Het broodrantsoen is voor de
een grooter dan hetgeen hij (zij) gewend
was te gebruiken, voor de ander kleiner. Ook
met het bote'rrantsoen merken wij dat op. Wie
gewend was zoowel in de keuken als op het
brood uitsluitend boter te gebruiken, krijgt
ongeveer de helft van wat hij vroeger noodig
had, want men rekende van ouds op pond
boter voor de keuken en pond voor ont
bijt- en koffiemaaltijd per week. Maar in vele
gezinnen gebruikt men in hoofdzaak of uit
sluitend margarine, plantenvet en slaolie, ter
wijl men op het platteland bijna alleen reuzel
en spek gebruikt, maar dan in veel grooter
hoeveelheden.
Het gebruik van de grutterswaren vertoont
eenzelfde beeld. Er zijn gezinnen, waar men
aan het ontbijt pap gebruikt en het middag
maal met een melkspijs besluit. Daar heeft
men lang niet genoeg aan het beschikbaar
gestelde rantsoen; in andere gezinnen, waar
men zelden meelspijzen gebruikt, heeft men
het niet ten volle noodig
Voedingsgewoonten zijn tooi
Nu kan men niet eenvoudig zeggen: pas u
aan. eet wat u niet gewend was en vraag
niet naar wat u niet kunt krijgen. Het moreel
van de bevolking, maar ook de gezondheid
van velen zou daardoor ernstig worden ge
schaad. Het is geen willekeurige speling van
de natuur, dat voedingsgewoonten zoo hard
nekkig vastgehouden worden. Prof. Jansen
deelde mee, dat bevolkingsgroepen, welke
sedert eenige generaties in Amerika wonen,
de taal van het moederland niet meer kennen,
maar de typische gerechten nog geregeld ge
bruiken. Het is gewenscht, dat men zich in
ieder gezin zoover aanpast als in verband met
de omstandigheden noodig is, maar dat men
niet verder gaat. Men moet dan toch reeds
met veel kleine gewoonten afrekenen; veel
kleine vooroordeelen overwinnen.
Men hoede zich echter voor overdrijving
Wij zouden, aldus mej. Mesdag, nu allen
willen toeroepen: voedt u goed, want het
kan. Gaat niet door zorg voor de toekomst of
door misplaatste zuinigheid veranderen in de
voedingsgewoonten in uw gezin, zoodat de
voeding daardoor slechter wordt. Wie op het
oogenblik, terwijl rauw vet en spek vrij ver
krijgbaar zijn. zijn gezin een tc vetarme
voeding voorzet, schiet te kort. Maar de huis-
Vrouwen, die met deze, haar niet bekende
vetbronnen niet kunnen werken, moeten
daaromtrent ingelicht worden. Daarvoor staan
allen, die samenwerken in de voorlichtings
commissie van den Voedingsraad £laar.
In den vorigen herfst erf winter heeft de
commissie in zake huishoudelijke voorlichting
voor zeer veel leeraressen cursussen doen
geven op het gebied van voedingsleer, om te
bevorderen, dat alle leeraressen nog eens goed
op de hoogte gesteld werden van dc resultaten
van de nieuwste wetenschappelijke onder
zoekingen. De voorlichtingscommissie uit den
Voedingsraad controleert de programma's en
recepten voor de Voorlichtingscursussen,
welke dezen winter in grooten getale ge
geven zullen worden op alle nijverheids
scholen voor meisjes en zoo noodig ook daar
buiten
De Commissie in zake huishoudelijke voor
lichting is bovendien bezig met de voorbe
reiding van cursussen in voedingsleer en
koken voor personen, die in kinderhuizen,
gestichten, ziekenhuizen en andere inrich
tingen belast zijn met de voedselbereiding of
met het toezicht daarop.
Het doel
Eén van de belangrijkste kwesties, waar
voor wij staan is n.l. niet de vraag of er voor
ieder genoeg is, het is niet aan ons om dat
te beoordeelen, maar of er van hetgeen aan
wezig is, wel voldoende wordt geprofiteerd
Door onjuiste behandeling en bereiding wordt
n.l. van veel levensmiddelen slechts zeer ten
deele geprofiteerd. Moge dat in tijd van over
vloed niet tot al te ernstige gevolgen leiden
il> dezen winter kunnen we ons dat niet ver
oorloven. Bovendien hopen en verwachtei
wij. dat velen den zuiveren smaak van de
doeltreffend bereide voedingsmiddelen zoo
gaan waardeeren. dat zij ook wanneer een
nieuwe tijd van overvloed zal zijn aange
broken, de betere bereidingswijze van ver
schillende voedingsmiddelen zullen vol
houden, omdat hetgeen verloren gaat bij
ondoeltreffende behandeling dikwijls zeer
belangrijk voor de voeding en uiterst moeilijk
De beoogde voorlichting wil:
1. inlichtingen vertstrekken betreffend'
•ie wijze, waarop men voor een goedf
voeding kan zorgen, zooveel mogelijk ii
overeenstemming met de wenschen er
erlangens van het gezin:
2. inlichtingen verstrekken betreffende
ie waarde van de aanwezige voedings
middelen en de wijze, waarop men van
de waardevolle bestanddeelen er van zoo
goed mogelijk kan profiteeren. Dit houdt
tevens in. dat duidelijk gemaakt moe:
worden, wat verloren gaat bij ondoel
matige behandeling, want bijna nie
mand zal bereid zijn. haar eigen be
reidingswijze te veranderen, wanneer zij
niet gefrappeerd .wordt door een onom
stootelijk bewijs voor de onjuistheid van
haar methode.
Wat dat betreft, kon mej. Mesdag zjch De
roepen op de ervaringen met ouderwetsch en
nieuwerwetsch koken, welke op de huishoud
scholen is opgedaan, waar men de leerlingen
uit eigen oordeel den weg naar het nieuwe
koken heeft leeren vinden.
De bedoeling is zooveel mogelijk huis
vrouwen, leerlingen van huishoudscholen,
huishoudsters, dienstmeisjes,kooksters en
anderen, die zich belasten met spijsbereiding
leeren, hoe gekookt kan worden op zeer
smakelijke wijze en met zoo weinig mogelijk
verlies van waardevolle voedingsbestand-
deelen. Zonder twijfel dienen hooge eischen
aan de smakelijkheid van de gerechten te
worden gesteld. Ook de mannen' zullen echtei
tevreden gesteld worden, wanneer de vrou
wen-op kundige wijze verbeterde bereidings
wijzen toepassen en veel gevaren voor de
gezondheid zullen daardoor voorkomen kun
nen worden.
Al zal men bij een eerste kennismaking
misschien neiging hebben te beweren, dat de
van ouds bekende smaak beter bevalt, de
overweging, dat op hef oogenblik nut boven
genoegen gesteld moet .worden, zal tot door
zetten van de proef doen besluiten. En als het
eenmaal zoover is, zijn wü niet bezorgd voor
het resultaat.
In het begin van September zal overal
in het land voor iedere huisvrouw (maar
ook voor de mannen, die zich daarvoor
interesseeren) gelegenheid zijn, tegen ge
ringe vergoeding, welke naar gelang van
de gezinsinkomsten van vijf tot vijfen
twintig cents per les kan varieeren, in
een cursus van 4 lessen de gewenschte
voorlichting te krijgen. Men kan zich
melden bij de Nijverheidsschool voor
meisjes of bij de Commissie van Huis
houdelijke voorlichting Bovendien zullen,
zoodra dat noodig blijkt, demonstraties
gegeven worden, desgewenscht consul
tatie-spreekuren gehouden worden. De in
den aanhef genoemde voorlichtings
organen zijn paraat om ieder, die zit
daarmede van dienst kunnen zijn. voor
lichting te geven en daarmede hun deel
bij te dragen tot het bevorderen van de
zoo gunstig mogelijke voeding voor
ederen Nederlander, cok in den komen
den winter.
G. F. C. baron van Till t
^ïsteravona is i* Blaiicum op 70-janger
.eeftijd overleden de heer G F C baron var
Till, oud-directeur vac rijks munt en be
•uurslid van der kunstkring Laren-Blaricum
Verbond van Nederlandsche
journalisten
Nadere bijzonderheden
tiet ANP. meldt
Zooals dezer dagen reeds werd vermeld is
door den raad van voorlichting der Nederland
sche pers het Verbond van Nederlandsche
Journalisten opgericht
De raad van voorlichting heeft thans een
circulaire gezonden aan de Nederlandsche
journalisten, waarin de doelstellingen van het
verbond worden uiteengezet en waarvan als
voornaamste kan worden genoemd het bevor
deren van de geestelijke en materieele welvaart
der journalisten door o.m bescherming van den
titel van journalist, het vestigen van universi
taire leerstoelen in de „wetenschap der pers"
het verbindend verklaren van minimum salaris-
n, en sociale voorzieningen
In de circulaire wordt nader gepreciseerd
:e zich journalisten noemen en uit dien hoofde
i van het verbond kunnen worden Hiermede
wordt eindelijk een einde gemaakt aan de
beunhazerij in de journalistiek en aan het mis
bruik, dat tal van jaren van het praedicaat
journalist" is gemaakt
Ten slotte roept de raad van voorlichting do
journalisten op zich bij het verbond aan te
sluiten, daar de onzekere toestand, waarin de
Nederlandsche pers thans verkeert, dit eischt
en omdat de journalistiek een ernstigen plicn:
jegens het Nederlandsche volk heeft te ver
richten
Hazardspelers betrapt
vier rechercheurs nebben Zaterdagnacn.
de Tweede Weteringdwarsstraat te Amster
dam een inval gedaan in een speelhol. Na dei
portier te hebben overmeesterd zag de politie
kans twaalf menschen op heeterdaad aan eer
roulette te betrappen. Het gezelschap, dat ge
deeltelijk bestond uit steuntrekkers, werd naa
net politiebureau aan 1p Stadhouderskart-
gebracht
Distributie van verf en verf-
grondstoffen
De secretaris-generaal, wnd hoofd van het
departement van handel, nijverheid en
scheepvaart deelt mede, dat bij beschikking
van gisteren het rijksbureau voor chemische
producten is uitgebreid met een nieuwe sectie,
te weten de sectie verf en verfgrondstoffen.
Tot directeur van deze sectie is benoemd ir.
P M. van Doormaal. De sectie is gevestigd
te 's-Gravenhage, Koningskade 15.
Bij bedoelde beschikking worden verf en
verfgrondstoffen aangewezen als distributie
goederen in den zin der distributiewet 1939.
Onder verf worden verstaan, alle soorten
gereede verven, verf, dik in olie. lakverven,
lakken, vernissen en drukinkten
Onder verfgrondstoffen worden begrepen,
alle soorten droge verfstoffen 'pigmenten», be
nevens hun waterige pasta's (waartoe niet
behooren de in de textiel-industrie toegepaste
kleurstoffen) benedens chloorrubber en alle
voor de verfindustrie vervaardigde cellulose-
verbindingen.
Ingevolge genoemde beschikking is het
verboden verf of verfgrondstoffen, zooals
boven omschreven, te koopen, te verkoopen
of af te leveren, alsmede verfgrondstoffen te
verwerken, zonder toestemming van den
directeur der sectie.
Algemeene dispensatie tot 2 September
Van deze verboden geldt echt®r gedurende
14 dagen na het in werking treden der be
schikking een algemeene dispensatie en wel
tot 70 pet. van de hoeveelheden, welke in de
overeenkomstige periode van 1939 zijn ge
kocht, verkocht, afgeleverd of verwerkt. Deze
dispensatie geldt echter niet voor loodmenie
en mengsels van droge verfstoffen, welke
meer dan 50 pet. loodmenie bevatten en even
min voor verf, welke uit loodmenie en meng
sels van droge verfstoffen bevattende meer
dan 50 pet. loodmenie is vervaardigd. Ten
aanzien van de hierbedoelde producten treden
de verboden derhalve terstond in werking.
Ieder, die verf of verfgrondstoffen fa-
oriceert, importeert of verhandelt, als
mede ieder die verfgrondstoffen verwerkt,
voor welke doeleinden dan ook (dus ook
voor niet-verftechnisohe doeleinden), is
verplicht zich bij de sectie verf en verf
grondstoffen te laten inschrijven en wel
vóór 29 Augustus.
Deze inschrijvingsplicht geldt echter
net voor verbruikers van verven (con
sumenten. niet handelaars): deze vallen
geheel buiten de werkingssleer dezer be
schikking, evenals de meeste schilders,
schildersbedrijven en kleinhandelaren,
zooals drogisten. Alleen die schildersbe
drijven en drogisterijen, welke meer dan
10:000 kg verf per jaar vervaardigen,
benevens die handelaren welke in totaal
meer dan 25,000 kg verf of verfgrondstof
fen per jaar omzetten, moeten zich laten
inschrijven.
aa het verstrijken van den oovengenoemder.
dispensatietermijn van 14 dagen zullen ver
gunningen uitsluitend worden verleend aan
ingeschreven ondernemingen.
Vóór de beoordeeling van de vraag of een
belanghebbende voor inschrijving bij de sectie
verf en verfgrondstoffen van het rijksbureau
voor chemische producten in aanmerking
komt moet de belanghebbende enquete-for-
mulieren invullen, welke hem door de sectie
zullen worden toegestuurd.
Zij die verplicht zijn de sectie verf en verf-
verzoeken zijn van deze verplichting niet ont-
jemei
heven door het niet ontvangen
formulieren. Uiteraard zullen z#r 3 ma
resseerden door het bureau nietpar eer
bereikt kunnen worden eu op li wee;
halve de verplichting zich met J w;
en verfgrondstoffen in verbindir®"
en omi toezending der formulier#
ken rtenti
DE VERDUISTER!^ ct
5 w1"-
sopgang 21 Aug. 6
Steekpartij te Hei
Jongeman ernstig ge'
Gistermorgen is bij de gem'
Heesch aangitte gedaan dat
Zondagavond bij een der caU
een jongeman was aange trof fa*an v
onbekenden in den rug moest z|proen
fiet
dage:
door 3 messteken
laddei
levensgevaarlijk gewond. Het --Door de
22-jarige landbouwer
Heesch, nad zich met eenige ke
de ge
het café ir den Vinkelschestraat
daar z.g. Heesche kermis te
troepje verkeerde in een vroolijl 41
die weldra in luidruchtigheid o
laatste was aanleiding dat de 'atini
gezelschap verzocht heen te gaan en m
jongelieden gevolg gaven. Wat
schied is nog niet duidelijk gewdy
geval staat vast dat van Zeeland
door een onbekende
mes is aangevallen en hem drie£'
den toegebracht.
Een meisje, mej. v. d. A„ h r
bloedende verwondingen aan de
geloopen. De gemeentepolitie st jj er
moeilijke taak omdat het misdi horb-
vankelijk niet was uitgelekt, z<
aangegeven terwijl verder degel
het voorval getuige moeten zijn
stilzwijgen bewaren. Dr. Bouwma in
rode heeft het slachtoffer pas °6
kunnen verleenen nadat de mei i de
van Zeeland hem naar huis had vekt,
pórteerd De politie zet haar \yaa
voort om deze zaak op te heidei d op
de zi
Radioprogramii™
WOENSDAG 21 AUGUST! egint
JAARSVELD. 414,1 m. VARA-UITZf®
Berichten ANP. gramofoonmuziek. 5f t
praatje. 10.00 VPRO: Morgenwijd!!* Jat
voordracht. 10.43 Declamatie. 11.00
11.30 Declamatie. 11-50 Gramofoonmiujne
ARA-orkest.
orge] 3.30 Voor de kinderen. 5.15 Bi
5.30 Esmeralda. 6.15 Reportag*
Vragen van den dag (A.N.P.
7.50 Gramofo
i soliste. 10.15 Berichten AN
KOOTWLJK.
Aerichten
Gramofooni
lek (Om 8.
öeriviiieu (j
1.00 Berichte each
gelsch). 12.30 Berichten (Duitsch). t ran
ANP. gramofoonmuziek. 1.00 Muziek! 0f
Duitsche Luchtwapen. 2.00 Berichten
Concertgebouw-orkest, Toonkunstkoor aa
3.15 Berichten (Engelsch). 3.30 AVRO-,n
orkest en gramofoonmuziek.
(Duitsoh). 5.15 Berichten ANP. 5.30
.15 Berichten (Engels). 6.30 Ond«
vaart: Taalles en causerie ..De v__
Europa". 7.00 Vragen van den dag (A 1 g€'
viool piano en zang. 8.00 Berichten
Berichten ANP. 8.30 Berichten (Engeh
9J5 Berichten (Engelsch).
muziek. 10.00 Berichten (Duitsch). j;p
Ui
I in, 1
restig
dien
DE RESTAURATIE VAN MIDDELBURG'S
EEUWENOUDE STADHUIS
In een krijgsgevangenenkamp
Duitsch journalist legt eenige karakte-
ristieke figuren met het teekenstift vast
(Foto Weltbild)
Middelburg, historie blijft beweerd. - De restauratie »»n het eeuwenoude stadhui.
Zeeland, hoo.dstad i, in werkzaamheden^ he. dek
Op den toren van het prachtige stadhuis te Middelburg, dat thans hersteld wordt van de in de
dagen geleden schade. De wijzerplaat wordt onder handen genomen (Foto I
Hilversum gaat zijn jeugdige werkkrachten reg.streeren.
Daartoe is een gemeentelijk registratiebureau opge
richt, waar de quaiiteiten der eandidaten genoteerd
-n in een zakboekje aan den betrokkene ter hand
werden gesteld, om bij sollioi.eti.^ejrunn^d.on.n
Boven bet Kanaal. - Een Heinkel-bommenwerper gezien uit de cockpit van een macP
hetzelfde type tijden» een vlucht naar vijandelijk gebied (Foto Ps
