lliruuir £riitsri)f (üvttraitt
Dagelijks verschijnend Nieuwsblad voor Leiden en Omstreken
ia
1
DE VISCHMARKT TE TOKIO
den In Leiden en In plaatsen
gentschap gevestigd Is 2.35
fiinjzen:
I per regel Ingezonden Mede-'
45 ct. per regeL Minimum
I ewijsnummer 5 ot By con-
"]f igryke korting
No. 6203
MAANDAG 19 AUGUSTUS 1940
21e Jaargang
Bur. Redactie en Administratie:
BREESTRAAT 123, LEIDEN.
Telefoon 22710.
nationaal is
I moesten wij er
op wijzen,
ationale eenheid schijnt te
k:2urlooze neutraliteit, op
Christendom-boven-geloofs-
het is merkwaardig, hoe
'lit die voorgestane eenheids-
opgekomen tegen instellin-
iristenen en anderen, binnen
e nationale eenheid en zeker
fenning daarvan, in het leven
^-e^ijpt men dan niet, dat onze
t ing met een eenheid, welke
deze levensbeschouwing ook
Ibeleven, geen genoegen kan
'•Je Christenen dan werkelijk
Kegzaam oog gehad voor natio-
ook voor wezenlijke nationale
•uden niet al te veel van eigen
(•en we dezen liever dan dat
verleden, mèt hetgeen daarin
ig en opoffering is bereikt, in
Maar men kan ons wel
n eigen „roem", die wijzelf
verleende genade,
nationale eenheid wordt gelijk-
utraliteit, lezen we ook in he
van een rede, die het sociaal-
de Eerste Kamer, de
•i Kieft, te Bussum hield. In
ikte hij verschillende juiste
is het waar, dat het gezag
i kwalijk zal kunnen steunen
procenten van de N. S. B. En
dat de neiging moet ge-
[r. om alles, wat in het verleden
te keuren.
<mt hij tot de meer gehoorde
Ijl de bevochten vrijheid van
ijenig is geweest voor de natio-
Immers, lezen we, „de christe-
vrijzinnige kinderen zijn
holen gezonden, naar afzon-
lteiten. Behalve oppervlakkige
het openbare leven weet
elkaar af. Ook de christelijke
•ïlkaa' niet"
ele opmerkingen onzerzijds,
it de christelijke, katholieke i
'eren spreker sloot zich, dit
Iaan bij de door anderen ge-
Ie-eling, welke Dr. Colijn
•akte naar aparte scholen
naar dit „zenden" geschiedde,
betreft de christelijke en de
°!f spreken wij liever van
eke; ook wij zijn katholiek,
in onze belydenis) kinderen,
|rs zelf. Deze ouders wenschten
r men hun kinderen inprentte.
-n eeuwig-heidsbelangen. Ti
tv r van de Kieft verdedigde de
ie Unie. En wij hadden nog wel
de Unie de vrijheid van onder-
nauw zou brengen!
nen werkelijk niets van elkaar
de christelijke jeugd al dadelijk
leerde in heel haar vereeni-
tgangspunt en leerstellingen
toetsen aan eigen hoog be-
igens vinden wij het nog altijd
t onze jongeren onderwezen
Jen eisch van Gods Woord,
t ïel van anderen afweten. We
r i lijk geen bezwaar tegen, dat
dikwijls andere kinderen ont
wel willen we van een voort-
'-'ting geen kern van ons
•ten de ohristelijke groepen
niets van elkaar af? Hier
olijke groepen wel ruim zijn
A staatkundigen zin. Merk-
an, dat ze nochtans bij her
eraken tot het vormen van
r et omlijnde en niet vage
het bewijs nog leveren, dat
onderwijs oorzaak is van
a nationaal besef. Wèl weten
d ristelijke zijde steeds is ge
le rn van elk nationaal besef
lyven de godsdienst èn de
i. Wanneer de heer van de
dan ook besluit met het oog
c.ize geestelijke vrijheid", dan
laarbij volkomen en gaarne
•agen wij tevens, dat hij die
ohteloos wil maken door van
t loor macht en geweld, maar
1 aeneering, te vergen, dat wij
levensbeschouwing èn van
arijsgeven.
een eeuw
schrijven thans Augustus
in weken, waarin brekers
het afbreken van het ver
aderen soms ook dezelf-
k begonnen zijn met den
o haastig, dat er nauwelijks
bleef voor vragen naar het
den bouw, weken ook,
- pad zijn naar de toekomst,
verleden valt als regel voor
niet al te gunstig uit. Toch
i- aan zulk een blik. En het
de weken van juist een
is de Augustusmaand van
et is volop-zomer, maar er
t aan een Grondwetsherzie-
e le Kamer is in dubbelen
n epen en het is een belang-
dat daar op het program
over, het gaat om het onder-
begin van den schoolstrijd
Prinsterer gordt zich aan.
is zijn oordeel weergegeven,
I van onderwijs niet anders is
;nstvrijheid ten aanzien der
an, op 27 Augustus 1840,
•olgende woorden:
met of zonder genoegzamen
1 :de overtuigd zijn, dat de
het onderwijs op de bestaande
ls!elijk is, moeten niet, recht-
ings, worden verhinderd aan
oodanig onderwijs te geven
te kunnen Verantwoorden
Nederland in het P.T.T. verkeer
Oberpostrat Lindmayer heeft gisteren op
de persconferentie in Den Haag een uiteen
zetting gegeven over het herstel van het
post-, telefoon- en telegramverkeer in ons
land en van ons land met het buitenland,
zooals dit na de staking van de vijandelijk
heden is geschied.
Hij wees erop, dat het postverkeer, dank
zij de voortvarendheid van de P.T.T. zeer
spoedig na den 14den Mei in aanzienlijken
omvang is hervat. Natuurlijk had men aan
vankelijk vrij wat te stellen met belemme
ringen voor het vervoer, die het gevolg
waren van vernielingen aan bruggen enz.,
welke gedurejjfie de oorlogsdagen waren ge
schied. Met spoed is aan het herstel van de
voor het verkeer gewichtige verbindingen
gewerkt, waarvan uit den aard der zaak ook
de post voor haar zendingen heeft geprofi
teerd. Bij het laten springen vaD bruggen
waren in verschillende gevallen ook tele
graaf- en telefoonkabels vernield. Het stre
ven der P.T.T. is geweest deze mede zoo
snel mogelijk te herstellen, waarbij de
Duitsche industrie voor zoover noodig met
kabels heeft geholpen.
Drie phases van het herstel
Het herstel van de internationale postver
bindingen heeft zich door drie etappes on
derscheiden:
In de eerste plaats is het verkeer met
Duitschland voor brieven en briefkaarten
hervat, waarin spoedig ook het verkeer voor
dezelfde poststukken met Amerika als be
stemming is gekomen. Dit laatste uit de
overweging, dat Nederland groot belang
heeft bij de betrekkingen met Amerika.
De tweede etappe was de hervatting van
het verkeeF met brieven en briefkaarten
tusschen Nederland en de neutrale landen in
Europa, inclusief Noorwegen, waaraan Bel
gië en Luxemburg later zijn toegevoegd.
In de derde etappe is overgegaan tot de
hervatting van het postverkeer tusschen
Nederland en alle neutrale landen overzee.
Brieven naar Noord- en Zuid-Amerika
kunnen, zoo er haast bij is. via de Italiaan-
sche vliegpost over den Oceaan verzonden
worden of wel met den Amerikaanschen
dienst (Clipper). Andere post gaat over den
Transsiberischen spoorweg.
Binnen het hierboven aangegeven kader
is gaandeweg ook het verkeer hersteld voor
kranten, monsters, drukwerken, pakken en
pakjes, postwissels, zoowel gewone als tele
grafische, aangeteekende en expressebrieven
en briefkaarten, pakjes en pakketten en
rembours, pakketten; dit tusschen Nederland
en Duitschland v.v. Wat het telefoonverkeer
betreft wees de heer Lindmayer erop, dat
ook het telegrafische en telefonische verkeer
tusschen Nederland en Duitschland is her
steld,. dit evenwel uitsluitend voor dringend
zakelijk gebruik.
Tenslotte is ook sedert eenigen tijd de
mogelijkheid van beeldtélegiafie heropend
De heer Lindmayer sprak als zijn meening
uit, dat er bij al de genoemde maatregelen
goed werk is gedaan om de gevolgen van
den oorlog zoo snel mogelijk uit te wisschen.
De verhooging van tarieven
In verband met de Zaterdag bekend ge
maakte -./ijzigingen in het posttarief, herin
nerde hij eraan, dat er in het voorjaar van
1939 te Buenos Aires een wereldpostconfe
rentie is gehouden, welke tot verschillende
verbeteringen in het internationale postver
keer had besloten. Door de omstandigheden
zijn verschillende dezer verbeteringen nog
niet effectief kunnen worden en kunnen zij
het ook thans nog niet worden: evenwel
heeft de rijkscommissaris blijkens zijn Zater
dag verschenen nieuwe verordeningen er
rekening mee gehouden, dat zij in werking
zullen kunnen treden zoo spoedig als dit
maar. door het herstel van normale toestan
den. mogelijk zal zijn.
Over de wijziging van het posttarief deelde
dr Lindmayer mede, dat een verhooging
voor hei locale en interlocale (doch uitslui
tend binnenlandsche* porto noodig is geweesi
wegens de financieele behoeften van den
staat, die dezen dwingen naar verhooging
van inkomsten te streven. Uit den volledigen
tekst van de desbetreffende bepalingen zal
men zien. dat de verhooging ten deele reeds
op 20 dezer in werking treedt, overigens zal
zij op een nog nader door den directeur-
generaal vast te stellen tijdstip van krachi
worden.
Dr Lindmayer gaf de "verzekering, dat
verdere verhooging van de tarie
ven der P. T. T. niet te wachten is.
De diensten der posteryen, telegrafie en tele
fonie en de postchèque- en girodienst hebben
in Juni opgebracht respectievelijk 1.877.740.
64,544, 2,069,102 en 800,378, vergeleken
met dezelfde maand van het vorige jaar
1,012.950, 246,988, - 483.739 en
70,198. Totaal 4.811,774, vergeleken mei
dezelfde maand van hei vorige jaar 1,673.479
De opbrengsten van Januari tot en met Juni
aren resp. 15,427,323, 2,195,665, 14.869,228
4,798,975, vergeleken met hetzelfde tijdvak
m het vorige jaar 1,760,716, -f 283,746,
71,179 en -f 650,319. Totaal 37,291,191,
vergeleken met hetzelfde tijdvak van het vorige
jajir 897,830.
■U3IZ33 jsouiagaj ;pioA\ pfpjs apuauueds uaa
EEN HERT GESCHOTEN
Een zeldzaam buitenkansje had dezer dagen
de heer van Eeuwen, een jager uit Bode
graven. toen hy in den Weylandschen polder
onder die gemeente een hert van naar schat
ting twee jaar oud wist neer te leggen.
Het mag zeker wel als een unicum worden
beschouwd, dat in het Zuidhollandsche polder
land reeën in het wild worden aangetroffen
Militaire attaché's van twee en twintig landen hebben een bezoek gebracht aan de
slacv. velden in Frankrijk. Het gezelschap tijdens zijn tocht door het bezette gebied
De grootste ter wereld, met de bonste verscheidenheid
van visschen
God. Die dwang, ik zeg het ronduit, is
ondragelijk en behoort een einde te hebben.
Het is een aanmatiging, ontspioten uit de
revolutieleer, welke, met voorbij zien van
de rechten der ouders, de kinderen be
schouwt als het eigendom van den Staat".
Deze woorden staan aan hei begin van
den schoolstrijd, wijzelf staan aan het einde
ervan. Tientallen jaren moest het duren,
voordat een bevredigende oplossing werd
bereikt. Dit verworven goed uit het ver
leden willen wij ongeschonden overdragen
het nageslacht. Het is ons een „patrimo
nium", een erfdeel der vaderen. Zij hebben
gestreden, ook voor óns. W ij zullen bewaren
en op dèt fundament voortbouwen.
DUIZELINGWEKKENDE
AANVOEREN UIT DEN
STILLEN OCEAAN
Het visscherybedrijf, in normale omstan
digheden ook voor ons land van zoo groote
beteekenis, staat ook in Japan in hooge
waarde. Hier zoowel als daar te lande heeft
men de talrijke havens met visschersschepen
en evenals ten onzent behooren ook de visch-
markten in Japan, alsmede de groote visch-
afslagen en de organisatie van de visch-
transporten van de kustplaatsen naar het
binnenland tot de belangrijke dingen van het
maatschappelijk leven.
Toch is er natuurlijk, bij alle overeen
komst, verschil. Zoo biedt bv. de vischmarkt
in Tokio, de Japansche hoofdstad, een geheel
ander beeld dan wat ons daarvan bekend is.
De vischmarkt van Tokio is, zoo schrijft de
correspondent aldaar van de „Deutsche All-
gemeine Zeitung" de grootste ter wereld. Toch
heeft ze geen onmiddellijke verbinding mei
het spoorwegnet; in de haven, waaraan zij
ligt, vallen alleen transportschepen binnen.
De eigenlijke visschersvaartuigen komen er
niet. Wie de vischmarkt wil bezoeken, moet
óf heel vroeg óf zeer laat naar bed, want de
markt begint des nachts om één uur en wordt
gesloten om zes uur. Op het terrein staan een
dozijn, in een halven cirkel gebouwde hallen;
de middellijn van dien halven cirkel is onge
veer een kilometer, zoodat de uitgestrektheid
van het complex een eersten, alles overweldi
genden indruk geeft.
De kleine transportvaartuigen, die langs de
kaden van de haven aanleggen, lossen meestal
voor vervoer gereed gemaakte kisten viscn of
open vaten, waaruit het zoute ijswater op
zwalpt.
De markt te Tokio is waarschijnlijk de
tweede of de derde, die deze lading verwerkt
In de eerste plaats treft men onder de oe-
zoekers groothandelaars aan, de visschers ziet
men er niet meer, terwijl de kleinhandelaren
het publiek pas later ter markt verschijnen
De waar wordt in bonte verscheidenheid,
vaak een maand na de eigenlijke vischvangst,
hierheen aangevoerd van Sjimonoseki, Formo-
de Koreaansche kust of Sachalin, van
Kamsjatko of de eilanden in de Stille Zuid-
te.
Harde «beid onder strenge lucht.
Over het terrein loopen spoorrails en des
nochts om één uur begint men met het uit
laden van de daarop rijdende wagons. Drie
uren later moeten de rails vry zijn; wie van
de expediteurs er niet in slaagt de wagons
binnen dien tijd te lossen, krijgt hooge, in
het marktreglement vastgestelde en in de con
tracten van de expediteurs nadrukkelijk ver
melde boeten. De arbeid, die in deze drie uren
wordt volbracht, grenst aan het bovenmen-
schelijke; de tijd is eigenlijk veel te kort, maar
kan niet worden verlengd wegens de rest van
de organisatie, die ook haar deel van de be
schikbare uren eischt Er is geen tijd voor
vroolijk gelach en zang, voor een sigaret ol
n adempauze. Men moet voortdurend op zijn
qui vive zijn, wil men geen letsel oploopen,
of niet boven tot onder worden overgoten met
"ischwater en zijn kleeren volkomen bed er-
sn. Toch spelen de Japansche arbeiders het
klaar tijdens het zware sjouwerswerk, wan
neer zij zich met hun ijzeren hieuwhaken
vastgrijpen in de geweldige vleeschmassa van
een dolfijn, zacht te neuriënWonderlijk
beeld van een onafgebroken werkende raen-
sch.engemeenschap in het Verre Oosten.
Om'half vier staat en ligt dan ook alles,
wat Tokio aan visch voor één dag noodig
heeft, op het vijftig meter breede houten
platform, dat zich over een kilometer lengte
achter de spoorrails uitstrekt.
Groote verscheidenheid van visschen.
Wie voor het begin van zijn bezoek aan de
vischmarkt mocht hebben geloofd, dat hij iets
wist omtrent een Japansch vischmenu en na
kennismaking met één of twee dozijnen visch-
soorten zichzelf voor deskundige op dit ge
bied mocht hebben gehouden, komt thans tot
de ontdekking dat hij geen idee heeft gehad
van het grootste deel der vischgerechten.
welke men op een Japanschen disch kan aan
treffen.
Men begint te tellen, maar na een honderd
vischsoorten, waarvan met het bestaan niet
vermoedde, geeft men het op. Geheel links
begon het met dolfijnen en zwijnsvischjes of
duikelaars, waarvan de kleinste toch nog al
tijd een ton woog! Een goede bekende op
deze vischmarkt vertelde, dat het dien dag
een slechte marktdag was; er waren slechts
200 stuks van deze reuzenvisschen aange
voerd. In het seizoen, in Maart, gebeurde het
dikwijls, dat tweeduizend stuks per nacht daaT
naast elkaar lagen op het platform.
Naast de dolfijnen lagen de haaien, met
hun afschuwelijk uiterlijk, hun openhangen
den muil en vuil-grijze huid. Er waren exem
plaren bij van twee meter lengte. De groote
visschen, zooals de dolfijnen, die voorname
lijk in de buurt van Formosa worden gevan
gen, vult men op met blokken ijs. Het was
een merkwaardig gezicht, de halfgesmolten
witte brokken te zien liggen temidden van
het roode vleesch.
Groote en kleine vliegende visschen.
De volgende soort kon men pas herkennen,
wanneer een vischhandelaar de rugvinnen van
een exemplaar uitbreidde tot zij een waaier
vormden van een meter lengte: groote vlie
gende visschen, die over het water springen.
De kleine vliegende visschen waren te vinden
op de markt voor kleine dieren, waar zij, in
groen, doorzichtig papier verpakt en op sta
pels van duizend gelegd, geleken op forellen.
Bij de groote visschen lagen ook de zwaard-
visschen, waarvan men de zwaarden reeds
had afgezaagd. Zij waren dun en slank, maar
hun lichamen hadden glad verloopend, vast
vleesch.
Op de markt voor kleinere dieren lagen
naast volkomen onbekende vissc. --n of onder-
deelen daarvan ook dieren die het Europee-
sche oog kon herkennen: tongen, schollen
haringen, kabeljauw, roode karpers, groene
snoeken, knorhaantjes, heilbot, zalm en zeelt.
Dan waren er in stapels de typisch Japansche
visschen Sanddab, Sawada en Ajoe, kreeften
en inktvisschen, reuzenmosselen, paling, ja,
zelfs kwallen!
Een merkwaardige afslag.
Tusschen vier uur en vijf uur des morgens
wordt alles rechtgelegd en schoongemaakt.
De groote visschen worden van krijtteekens
voorzien, opdat men kan nagaan wie de leve
rancier is geweest. Ook worden kleine amphi
theaters opgeslagen, waarvan men het doel
pas later begrijpt.
Om vijf uur wordt de relatieve stilte onder
broken door het luiden van een bel. Op groote
podiums voor de amphitheaters stellen de
afslagers zich op en de amphitheaters zelf zijn
gevuld met groothandelaren of jongelieden
met krachtige stemmen, die zij in dienst
hebben genomen.
Geen plaatsje is meer onbezet. Weer wordt
de bel geluid en de hel breekt los. De afslag
is begonnen.
Hoe het mogelijk is, dat de afslager bij dit
lawaai nog iemand kan verstaan is merk
waardig, maar hoe de door elkander
schreeuwende handelaren hém verstaan, is
volkomen onbegrijpelijk.
Wanneer iemand de stem begeeft, roept hij
de hulp in van zijn vingers en hij beschrijft
wilde teekens in de lucht.
Op sommige plaatsen hebben de handelaren
kleine stukken papier in de handen, waarmee
ze den afslager hun wil kenbaar maken.
Wanneer nu een hoeveelheid visch of een
enkel groot exemplaar is ingezet, lijkt het
alsof een zwerm witte duiven gaat opvliegen.
De menigte schreeuwt, gesticuleert, windt zich
geweldig op en lacht, wanneer de inzet is ver
kocht. Indien verschil van meening ontstaat,
wordt door het lot onmiddellijk rechtspraak
gedaan: een steen, papier en een schaar, en
het volgend oogenblik wordt er weer geboden
en verkocht.
Binnen het kwartier is alles voorbij; de
markt is uitverkocht, ook al is de hoeveelheid
nog zoo groot. In het volgende kwartier wordt
alles naar de opslagplaatsen van de nieuwe
eigenaars getransporteerd. Dan begint het
schoonmaken, het wasschen, schuren
Om zes uur komen de aankoopers van de
groote restaurants en hotels en het verdere
publiek; de waar wordt direct verkocht Voer
tuigen en menschen krioelen dooreen, het
uiterlijk van de markt is weer geheel ver
anderd.
Tokio telt zeven millioen inwoners en visch
is tezamen met rijst het belangrijkste voedsel
voor den Japanner.
Haar bezit is onteigend.
De Columbiaansche staatsraad heeft een op
zienbarend vonnis geveld tegen de Ameri-
kaansche „Tropical Oil Company". Het ge-
heele bezit van deze onderneming, waarin
millioenenbedragen belegd zijn, zal onteigend
worden. Aan de maatschappij is misdrijf legen
het staatsbezit ten laste gelegd.
HOORN. 17 Aug. Aangevoerd door 18 vaartuigen
1092 pond aal. 24—56 ct.; 597 pond snoekbaars. 20
-22 ct.: 212 pond baars. 9—HVa ct.; 64 pond blei.
6—P ct.. alles p. pond.
HUIZEN 16 Aug. Aangebracht aan den visch-
afslag door de thuiskomende fuikers. kuilers en
IJjners; 115 pond aal a 24—28 ct. p. pond: rookaal
'werd door 12 vaar-
kg baars. 130 kg voorn en 60 kg spierilfl!
gold 36.5042. snoekbaars 37.20—38 baars
12.90. voorn J 9.40—10.70 enspiering 13—13.70
MATTHIAS CLAUDIUS
Bij zijn 200en geboortedag.
(Van onzen correspondent.)
Berlijn, 13 Aug.
Matthias Claudius en het, liedje van de
maan. Die moeten in één adem genoemd
worden.
Der Mond ist aufgegangen,
Die goldrien Sternlein prangen
Am Himmel, heil und klar.
Der Wald steht schwarz und schweiget
Und aus den Wiesen steige^
Der weisse Nebel wunderbar.
Wij weten helaas niet meer, wie er de lief
lijke melodie toe geschreven heeft, maar het
liedje van de maan en de sterren hebben we
uit onze prille jeugd meegedragen door het
leven tot op den huidigen dag. Want er lag
in dat gedicht iets heel eigenaardigs, iets
wijsgeerigs. In het tweede couplet vertelt hij
van de halve maan: zoo is het met vele
dingen, waar wij welgemoed om. lachen, om
dat we ze met onze oogen niet zien! In den
oorspronkelijken tekst klinkt dat veel pak-
kender:
So sind gar manche Sachen,
Die wir getrost belachen,
Weil unsre Augen sie nicht sehn!
En deze rake typeering van onze mensche-
lijke kortzichtigheid wint aan beteekenis,
wanneer we er direct op laten volgen, dat
deze Duitsche dichter 15 Augustus 1940 200
jaren geleden geboren werd te Holstein als
de zoon van een predikant Het lag als het
ware Voor de hand, dat hij ook theologie ging
studeeren. Maar daar kwam niet veel van
terecht, want achtereenvolgens probeerde hij
het met rechten en wijsbegeerte, zonder daar
bij tof een voor zijn verder leven waardevol
en vooral practisch resultaat te komen. Zijn
eigenlijke carrière begon hij in 1771 te Ham
burg als redacteur aan de daar verschijnende
„Wandsbecker Boten". Hij schreef voor dit
blad een reeks schetsen, gedichten, recensies
en opstellen, maar al te lang duurde ook deze
activiteit niet, want enkele jaren later, in
1775 begon hij geheel voor eigen rekening
te werken. Dat wil zeggen, hij vatte zijn
publicaties uit den „Wandsbecker Boten" in
een bundeltje samen onder den titel: „Asmus,
omnia sua secura portans, oftewel de geza
menlijke werken u:t den Wandsbecker Boten,
Eerste en Tweede Deel". In het jaar 1802
werd dit Literaire werk met het 7de deel
afgesloten en zoodoende bleef voor latere
tijden een duidelijk beeld van zijn „Sturm
und Drang"-periode bewaard.
In het vierde deel van deze samenvatting
vinden wij dan het tot in onzen tijd populair
gebleven liedje van de maan en het wil vooi
dien tijd heel wat zeggen, dat Herder het als
het eenige gedicht van een zijner toenmalige
tijdgenooten heeft opgenomen in zijn bundel
„Stemmen der Volken in Liederen". Want
men vergete niet, dat Claudius in een tijdperk
leefde, hetwelk aan Duitschland weieens den
naam van „Het iand der denkers en dichters"
heeft toegekend. Tot zijn persoonlijke vrien
den behoorde ook Goethe. Maar aan diens
Werther-sentimentaliteit deed hij niet mee en
sedertdien had hij zich den toorn van den
vorst der Duitsche dichters voorgoed op zijn
hals gehaald!
Beter liep het verkeer met Herder, want die
getroostte zich heel wat moeite, om zyn tijd
genoot aan een behoorlijk menschelijk bestaan
te helpen. Door zijn bemiddeling kwam in
1784 de Koning van Denemarken den braven
Claudius en diens gezin (met niet minder dan
tien kinderen) in zooverre te hulp, dat hij tot
eersten revisor benoemd werd aan de Slees-
wijk-Holsteinsche Bank te Altona. Hij kreeg
toen zelfs verlof om te Wandsbeck te blijven
wonen. Daar heeft hij den 21sten Januari 1815
voorgoed de oogen gesloten.
Van diepen religieusen zin getuigt zijn uit
legging van het Onze Vader, wanneer hij ter
inleiding zegt: „Het Onze Vader is voor alle
tijden het beste gebed, want wij weten, wie
het gemaakt heeft. Maar geen mensch op
God's aardbodem kan het zoo nabidden als
hij het gemeend heeft; wij stamelen het
slechts na, de een nog armzaliger dan de
ander. Maar dat doet er niet toe, als wij het
maar goed meenen!" Groote bekendheid ver
wierven zijn uitlatingen van christelijke
levenswijsheid, aphoristisch samengevat in
het „Testament aan mijn Zoon" van 1799,
waaraan wij de volgende raadgevingen ont-
leenen:
„Het valt gemakkelijk, te verachten, maar
begrijpen is veel beter."
„Wil maar één ding, maar dat dan ook van
harte."
„Eer een iegelijk naar zijn stand en breng
hem tot schaamte als hij dat niet verdient."
„Help en geef graag zoo lang je wat hebt,
maar acht jezelf derhalve niet hooger en als
je niets hebt, geef dan een dronk water,
maar acht jezelf derhalve niet minder."
Lezen wij zulke raadgevingen voor alle
tijden, dan aanvaarden wij die ook nu nog
met dankbaarheid. Herder is in zijn waar-
deeling in een latere periode zells nog verder
gegaan, toen hij van Claudius getuigde: „Hij
is het grootste genie, dat ik ontmoet heb, een
vriend met een wonderlijken geest en met een
BIERBROUWERIJ
DE LEEUW N.v.
VALKENBURG(L)
BEKEND OM HAAR PRIMA BIEREN
Een mijn in het net ontploft
Ongeluk bij de kust voor
Scheveningen
Een doode en twee gewonden
Vrijdagmiddag is de schokker Sch. 82,
schipper G- Spaans, in de haven van
Scheveningen binnengekomen met twee
gewonden van de Sch. 49. welk visschere-
vaartuig des middags omstre-ks twaall
uur op drie a vier mijl ten W.N.W vat»
Scheveningen tengevolge van een mijn»
ontploffing was vergaan en waatbij de
zestienjarige scheepsjongen van 1e Sch.
49, Wittebol genaamd, was verdronken.
Het A.N.P. vernam omtrent dit droevige
ongeval de volgende bijzonderheden:
de schokker was bezig met de vischvangst
toen bij het ophalen van het net een van de
drie opvarenden daarin -een mijn ontdekte.
De man waarschuwde onmiddellijk, doch op
hetzelfde moment kwam de mijn tot explosie.
Het vaartuig werd zoodanig uiteengeslagen,
dat het binnen twee minuten zonk. Men
zag den mast als een pijl de lucht inschieten.
Met behulp van de reddingboei en de drij
vend gebleven kap van de stuurhut wisten
de ongeveer 40-jarige schipper D. Ros en
de matroos zich boven water te houden, de
scheepsjongen was in de golven verdwenen
en van hem werd helaas geen spoor meer
gevonden.
De Sch. 82, die in de omgeving vischte,
stevende met achterlating van zijn vischtuig
dadelijk naar de plaats van het ongeluk,
waar beidp gewonden aan boord werden
genomen; de matroos Bruin, die er ernstiger
aan toe bleek te zijn, had kneuzingen aan
de borstkas opgeloopen. Beide geworden zijn
naar een ziekenhuis overgebracht.
Moeder liet haar tien kinderen
in den steek
Een ernstig geval van achterlating van hulp
behoevende kinderen door hun moeder is
Vrijdag ter kennis van de Haagsche politie
gekomen. Een ongeveer 40-jarige vrouw,
wonende aan de Jan Steenstraat in den Haag,
die eenige maanden geleden weduwe was ge
worden en met tien kinderen, waarvan de
oudste een meisje 15 jaar en de jongste
thans nog slechts zes maanden is, was ach
tergebleven, bleek haar inboedel van de hand
te hebben gedaan en met een man er vandoor
te zijn gegaan, na Vrijdagochtend de kin
deren de straat op te hebben gestuurd, zon
der eenigen maatregel voor hun verzorging
te nemen. Zoo zwierf de oudste met de oaby
op den arm, terwijl de rest in enkele groep
jes door de stad rondzwalkte, om al bedelend
te trachten wat te eten te krijgen....
Door de zorgen der politie is het geheele
kroost van de nalatige moeder nog denzelfden
avond bijeengegaard en voorloopig ter ver
zorging toegewezen aan de St. Anna-stichUng.
De opsporing van de moeder is gevraagd op
grond van art. 255 van het wetboek van straf
recht:
„Hij (zij), die opzettelijk iemand tot wiens
onderhoud, verpleging of verzorging hij krach
tens wet of overeenkomst verplicht is, in een
hulpeloozen toestand brengt of laat, wordt ge
straft met gevangenisstraf van ten hoogste
twee jaren of- geldboete van ten hoogste drie
honderd gulden".
Engelsche bommen op
Noord-Scharwoude
Slechts schade aan de
veld genassen
Uit Noord Scharwoude meldde het
A.N.P. Zondag:
Gisternacht hebben Engelsche vlieg
tuigen zeven bommen onder deze ge
meente uitgeworpen, welke slechts mate
rieele schade aanrichtten aan de te veld
staande gewassen. Een bom kwam nie
tot ontploffing, zoodat bewaking moes
worden ingesteld
Er zijn geen militaire doelen in d
buurt.
LANDBOUWERSWONING AFGEBRAND
Vrijdagavond laat is brand ontstaan in -
woning »van den landbouwer J. Boesveld
Hall, gemeente Brummen. De bewoners, d;.
reeds ter ruste waren gegaan, konden
met moeite in veiligheid stellen. Het gehr i
perceel werd door het vuur verwoest
varkens kwamen in de vlammen om. De la
bouwer had zyri huis en inboedel slechts 1.
verzekerd.
hart, dat als steenkool gloeit stil, sterk
smeulend." Dat deze Matthias Claudius tot
onzen tijd ook in het huidige Duits
land is blijven voortleven, blijkt uit
feit, dat in verschillende kranten, weekblad*,
tijdschriften aan zijn 200sten verjaard i
zijn levenswerk herinnerd wordt en h
deed ons persoonlijk daarbij bijzonder go:>.
dat zijn simpel liedje van de Maan daar
het meest geciteerd werd!
