^Criiisdjr (iourant
Dagelijks verschijnend Nieuwsblad voor Leiden en Omstreken
FOTO
6x94 ets.
H0LS A°1807
JA
"tnnementsprijs:
per 3 maanden in Leiden en in plaatsen
'j waar een agentschap gevestigd Is 2.35
5 per week 18 ct. Losse nummers 5 ct.
ij AU®*" bij vooruitbetaling.
i-ertenticprijzen:
ct per regel Ingezonden Mede-
J deelingen 45 ct. per regeL Minimum
8 regels. Bewijsnummer 5 ct Bij con
tract belangrijke korting
No. 6201
VRIJDAG 16 AUGUSTUS 1940
21e Jaargang
Eur. Redactie en Administratie:
BREESTRAAT 123, LEIDEN.
Telefoon 22710.
(Na 6 uur 23166).
Postbox 20. Postrek. 58938.
Bijdragen van medewerkers. Ingezon
den stukken aan de Red.
Abonnementen, Advertenties, enz. aan
de Administratie
het
de
EN VAN PRINSTERER,
ERLANDSCHE FIGUUR
enomjiiskenbaar is in deze dagen de
in wgstelling aan het toenemen voor den
and Jander Groen van Prinsterer. Zijn
worden veelvuldiger uit de kast
kunnï hand genomen; er is hernieuwde
voot|eering van verscheidene onderdee-
"•j! «k is reeds een enkele maal een
uwde herdruk verschenen van een
;r zijner publicaties.
en kan zich, meenen wy, over deze
nende belangstelling niet genoeg
ugen, men kan er eveneens niet te
g een genoegzaam aandeel aan
iTERIn. Het is een m a n, ja een Neder-
Jer, die in deze geschriften tot ons
;t, ook nadat hij naar het lichaam
lSt ven is. Deze vaak eenzame strijder,
nsd chzelf wel het allerminst ontzag, is
uit ininent belang geweest voor de her-
de geloofsbeweging in de vorige
Het is waar, wat de vermaarde
voor zeker geen geestverwant van
van hem schreef: „Welk een mach-
die invloed heeft toch die man op zijn
7ö mi nooten en nog meer op het na-
0li nd geslacht uitgeoefend! Waarlijk,
£d. jn zijn volgelingen niet, die het meest
ar lem geleerd hebben! Zijn ontkentenis,
eenegen spraak, door zijn groot en recht-
•h ov«geza§ gesteund, van wat algemeen
e< waarheid gold, heeft tot grondiger
de Yzoek gedwongen en tot ruimer be-
^iwing, tot vaster overtuiging geleid,
fvas een levenwekkende geest, en hij
lugde zich in het leven, dat hij
volgelingen niet het meest van hem
Het kan slechts zijn, doordat de-
die zich niet zijn volgelingen
n, nog méér dan zij van hem
En hierin komt dan tevens uit,
een man met uitgesproken begin
niet bewust gekozen positie, van
if belang is geweest voor heel ons
lieven. Wars van onwerkelijke neutra
belijder van het evangelie, zooals hij
zoo gaarne aandiende, is hy niet voor'
nengeren kring van zijn eigenlijke
itverwanten, doch voor heel onze natie
figuur geworden, die minstens recht
(h op aller waardeering. Het is goed,
|J,in deze dagen, waarin een kleurlooze
ftraliteit weer als opperste wijsheid
Uêij-dt aangeprezen, met nadruk op te
^'oitfken. Hoe zei Groen het ook weer?
kan slechts hij zijn, die
rtij kiest". Slechts wie een standpunt
29«eft, is tot oordeelen in staat.
il men weten, hoe ons volkskarakter
leeft ontwikkeld, wat van dit volks
eer het kenmerkende is, welnu, men
kwalijk op volledigheid in het onder-
aanspraak kunnen, maken, zoo men
in Groen's werk niej heeft verdiept,
daarbij staat naar ons oordeel
in als kenner der geschiedenis voort p
deze reden reeds vei dient aller aan-
t de gefundeerde studie van Dr. II.
over „Groen van Pnnste*-er
o.| Historicus", uitgegeven bij H. J. Paris
Amsterdam, waarin op scherp weten-
ippelijke wijze en niettemin zeer be-
:elijke toon de beteekenis van onzen
irman voor dit breede gebied wordt
ihetst.
iogen wij beginnen met de conclusie,
rmee deze doorwrochte studie besluit:
|et alleen ioor het bronnenmateriaal,
hij publiceerde, maar ook door de
irstelling, die hij daarop bouwde, heeft
ien de Nederlandsche geschiedenis-
btenschap een goed eind vooruitgebracht.
17 ingen tijJ is zijn Handboek het bruik-
100 arste overzicht a i onze historie ge
stuk eest. Hier voor 't eerst werd ook een
détailleerd en samenhangend verhaal
geven var. de gecompliceerde geschiede-
in-,svs der 18e eeuw, op grond van ten deele
G. lig nooit gebruikt materiaal. Negatief
1 c®1 vong Groen's wetenschappelijke verant-
oording in de prolegomena der Archives
1 in ^et Handboek zijn tegenstanders tot
ve<? ristig onderzoek. Mede daardoor heeft hij
'fiet weinig bijgedragen tot het or>tstaan
an een communis opinio, voorzoover die
ereikbaar was. En tenslot*; is het voor
nze historiewetenschap een onmiskenbare
errijking geweest, dat door Groen de
ïalvinistische traditie, ontdaan van veel
at onhoudbaar was geworden, opnieuw
an.het woord kwam, en in haar, voor
igenstanders noodwendig betrekkelijk,
it moest worden erkend. Door haar
ndacht voor de werking der godsdien-
beginselen in onze geschiedenis,
eft zij ook anderen de oogen geopend
■oor dit uiterst belangrijke element, dat
te zeer verwaarloosd dreigde te
'orden".
Het moge zijn, dat wy, dank zij een
ijdieper doordenken van onze br inselen,
iver meer dan één punt anders oordeelen
dan Groen deed Dr. Smitskamp laat
niet na, hierop te wijzen aan de waar
deering kan zulks heel weinig afdoen. Het
is waar, dat Groen eenerzijds een ast
0 systeem van wijsgeerigen inslag miste
hij erkende, geen filosoof te zijn en dat
hy anderzijds trachtte de geschiedenis in
deelen naar een vooraf opgemaakt
scherpa, dat dan achteraf door de feiten
moeet worden bevestigd. Dit heeft hem
wel eens geplaatst voor moeilijke beslis-
De pluimveemarkt van Purmerend behoort thans tot de grootste in den lande en de aanvoer beloop!
duizenden exemplaren. Hoe druk het deze week op de markt was (Foto Pax-Holland]
Rijks genealogisch bureau
opgericht
Het departement van onderwijs, kunsten en
wetenschappen heeft bemoeienis met ver
schillende instellingen en personen, die zich
bezig houden met de beoefening van genea
logie, heraldiek en ikonografie. In de eerste
plaats ressorteert daaronder de uitgebreide
verzameling van ikonografisch materiaal
(documentatie op het gebied van beeltenissen
van Nederlanders), welke het rijk een achttal
jaren geleden ten geschenke ontving van jhr.
mr. dr. E. A. van Beresteyn. Deze verzameling,
vormde tezamen met de collecties op het ge
bied der kunstgeschiedenis, welke is opge
bouwd op de schenkingen van wijlen dr. C.
Hofstede de Groot en den heer Frits Lugt, het
rijksbureau voor kunsthistorische en ikono-
grafische documentatie, dat gevestigd is in
het gebouw Korte Vijverberg 7 te 's-Graven-
hage, het vroegere Haagsche Gemeente-
Museum. Daarnaast verleent het departement
steun aan particuliere genootschappen en ver-
eenigingen, hetzij door het toekennen van
subsidies, hetzij door het verleenen van gratis
huisvesting hetzij door een combinatie van
Reeds sinds eenigen tijd werd overwogen
deze ietwat versnipperde staatszorg te centra-
liseeren, ten einde een grooter nuttig effect
te bereiken. Deze aangelegenheid werd meer
acuut, toen eenigen tijd geleden mevr. Ch. van
Fenema-Hendriks, die een groote verzameling
van gegevens op genealogisch gebied bezit,
deze a#n het rijk ten geschenke aanbood en
dus de vraag rees, waar deze verzameling zou
moeten worden ondergebracht.
Thans is besloten de hierboven bedo^Jde
rkonografische verzameling los te maken van
de documentatie op kunsthistorisch gebied en
haar met de n.v. bureau voor historische
demografie (thans gevestigd in het algemeen
rijksarchiefgebouw) en de hierboven genoem
de verzameling van mevr. van Fenema-Hen
driks te doen samensmelten tot een afzonder
lijke rijksinstelling, die den naam zal dragen
van rijksbureau voor documentatie op het ge
bied van geslacht- en wapenkunde en beelte
nissen (bij afkorting: rijks genealogisch
bureau). Hierbij heeft zich aangesloten de
stichting „Nederland's patriciaat", die haar be
zit in bruikleen zal afstaan. Besprekingen met
het genootschap van geslacht- en wapenkunde
zijn nog gaande.
Deze nieuwe rijksinstelling zal nauw contact
moeten houden met de oude archieven van het
rijk, de gemeenten en anderen. Immers veel
materiaal, dat voor genealogische en heraldi
sche onderzoekingen onmisbaar is, berust in
die instellingen. Men denke alleen maar aan
de doop-, trouw- en begraafregisters, de bur
gerlijke jstandsregisters, enz., welke in deze
archieven aanwezig zijn, evenals de notarieele
en rechterlijke archieven en zooveel andere.
Met het oog op dit onmisbaar contact is in het
bestuur der nieuwe organisatie aan den alge-
meenen rijksarchivaris een leidende plaats
voorbehouden.
Zoo zich de concentratie voorloopig beperkt
tot instellingen, waarmede ook thans het
departement van onderwijs, kunsten en weten
schappen reeds meer of minder intensief con
tact had, verhindert dit niet uitbreiding met
andere instellingen, vereenigingen of particu
liere personen, die zich >op het zelfde terrein
bewegen en die zich tot deze kern mochten
aangetrokken gevoelen.
(Vervolg van de eerste kolom)
singen, ook voor pijnlijke consequenties,
maar Groen had voldoende oog voor de
werkelijkheid om zichzelf niet door het
schema in zijn denken te doen verstarren.
In verscheidene opzichten is Groen een
kind van zyn tijd geweest, het kan niet
anders, maar anderzijds was hij genoeg
zaam scherp onderzoeker en eerlijk man,
om van afwijkende meening, ook ten
aanzien van menschen uit zijn eigen om
geving blijk te geven. Dit alles maakt zyn
arbeid temeer waardevol.
Doch de meeste beteekenis heeft hy,
juist als historiekenner, wel hierom voor
ons, dat hij de belangstelling heeft ver
nieuwd voor hetgeen in het verleden is
geschied. Hierin ontdekte hij Gods hand,
en al neigde hij er toe, de gebeurtenissen
wel eens al te menschelijk vanuit des
Heeren bedoelingen te interpreteeren, hij
heeft ons weer oor gegeven voor de taal,
die uit de historie van ons land tot ons
spreekt.
Aan de kennis der geschiedenis hebben
we behoefte. Waarlijk, iets dergelijks is
met reden door Dr. Eykman geschreven,
het echt nationale bestaat niet in eei> kaas
markt hier of een molen daar, maar in ons
eigen volkskarakter, uit een vrij verleden
tot ons gekomen. Dit volkskarakter moge,
naar hooge toezegging, onverlet blijven!
Groen kome opnieuw in eere, niet om hem-
zelfs wille, maar omdat hy steeds een
open oog had en een dapper strijder was
voor onze waardevolle tradities als Neder
landsche natie.
We zyn Dr. Smitskamfc dankbaar, dat
hij ons Groen zóó heeft laten zien.
De brooddistributie
In de week van 19 t/m. 25 Augustus de met
2 genummerde bonnen.
Gedurende het tijdvak van 19 tot en met
25 Augustus a.s. geven de met 2 genummerde
dubbele bonnen van het nieuwe broodbon-
boekje tezamen recht op het koopen van
2500 gram roggebrood of 2000 gram ander
brood. Elk der bonnen geeft dus recht op het
koopen van 125 gram roggebrood of 100 gram
ander brood.
De bonnen, welke 25 Augustus nog niet
De ontslagverordening
Een nadere toelichting
In aansluiting op hetgeen wij gisteren
inzake de ujtlegging van de Ontslagverorde
ning hebben gemeld, nemen wij uit de circu
laire van den secrétaris-generaal, wnd-.
hoofd van het departement van sociale zaken
aan de gemeentebesturen, nog het volgende
over:
De ontslagen, gegeven voor 11 Juni 1940.
doch na 9 Mei 1.1. moesten volgens het eerste
desbetreffende uitvoeringsbesluit onmiddellijk
worden ingetrokken.
Deze bepaling moet aldus worden opgevat,
dat de werkgever, mits het ontslag gegeven
werd conform de verordening van 27 Mei
1940, den arbeider geen loon behoeft te be
talen van den datum van ontslag tot
11 Juni 1940.
Is het ontslag verleend voor 11 Juni 1940,
overeenkomstig de verordening en naderhand
door den directeur-generaal van den arbeid
of door de door hem hiertoe gemachtigde or
ganen goedgekeurd, dan behoeven, indien het
verzoek om toestemming is ingediend voor 1
Juli 1940, evenmin loonen door de werkgevers
aan de arbeiders te worden uitbetaald over
het tijdvak van 11 Juni 1940 tot aan den
datum van goedkeuring van het ontslag.
Degenen, die na 1 Juli 1940 het verzoek,
om arbeiders te mogen ontslaan, hebben in
gediend, zijn verplicht dien arbeiders loon uil
te betalen van den datum van het eerste uit
voeringsbesluit 11 Juni 1940 tot aan
den dag, waarop na verkregen vergunning
van den directeur-generaal van den arbeid
het ontslag ingaat.
De chocolade-industrie
Meer melk- en meer gevulde
chocolade
Dezer dagen heeft een contactcommissie,
gevormd uit de fabrikanten van chocolade
artikelen, overleg gepleegd met de bevoegde
^autoriteiten om te komen tot een oplossing
voor het gebrek aan grondstoffen voor deze
[industrie, nu de cacaoboonen niet meer aan-
gevoerd kunnen worden.
Men is het volkomen eens geworden over
de maatregelen, die genomen moeten worden
en men ziet een weg om de chocoladefabrieken
nog geruimen tijd op normale kracht te laten
werken. Daartoe zal men moeten komen tot
een onderlinge verdeeling van de hoeveelheid
•beschikbare grondstoffen, waarvan het gevolg
zal zyn dat de pure chocolade schaarscher
wordt en dat er meer melk- en gevulde cho
colade in den handel gebracht zal worden.
Men wil namelijk de industrie zooveel moge
lijk intact laten en dus dezelfde hoeveelheid
producten afleveren Aangezien de hoeveel
heid cacaoboonen evenwel beperkt is, zal men
meer andere grondstoffen moeten verwerken
Dit is zeker toe te juichen, aangezien de voe
dingswaarde van melkchocolade grooter is
dan van pure chocolade.
Twintig arrestaties in de
Zaanstreek
Diefstallen en keltinghandel.
Veertien dagen geleden ontdekte de politie
te Wormerveer een diefstal van vaten vet en
olie, ontvreemd uit een fabriek te dezer
plaatse. Zeven personen werden onder ver
denking van diefstal, heling of medeplich
tigheid daaraan gearresteerd. Na deze
arrestaties, waarbij vermiste goederen werden
opgespoord, zocht de politie nog naar een
hoeveelheid van ongeveer tachtig kg olie.
Bij voortgezet onderzoek, dat zich over ver
schillende gemeenten uitstrekte, gelukte het
de Wormerveersche politie gisteren de ont
vreemde hoeveelheid olie aan den dag te
brengen en in beslag te nemen. De olie bevond
zich te Zaandam en was geborgen in de bij
de bedrijfswoning behoorende schuur. De ver
voerder van deze olie werd gearresteerd.
Bovendien kwam aan het licht, dat een der
eerste arrestanten zich ook had schuldig ge
maakt aan diefstal van slaólie.
In dezelfde periode, dat de politie deze
dlefstallenreeks ontwaarde, ontdekte zij twee
ernstige misdrijven. Vooreerst diefstal van
elf wollen dekens met het opschrift „rijks
eigendom". Deze waren door een chauffeui
gestolen en aan iemand te Wormerveer ver
kocht Twee medeplichtigen werden gearres
teerd. De politie is den chauffeur, die buiten
Noord-Holland woont, op het spoor.
Verder had de Wormerveersche politie suc
ces met een vrij uitgebreid onderzoek, dat
zij in verschillende Zaangemeenten instelde
Hierbij ontmaskerde zij een complot van ket
tinghandelaars, die zich aan overtreding van
de distributiewetten schuldig maakten Het
centrum van dezen handel bevond zich in de
gemeente Koog aan de Zaan Vier personen,
die zich bezig hadden gehouden met den
verkoop van balen suiker werden aangehou
den en opgesloten. De heeren verkochten de
suiker, die normaal 35 gulden per baal kost,
voor 70 tot 90 gulden per baal. Te Assendelft
verkochten zij een partij meel, waarvan de
normale prijs 8 gulden per baal is, voor 18
en 20 gulden per baal.
Tegen de handelaars en de vervoerders
alsmede tegen de tusschenpersonen, een
complot van tien man. is procesverbaal op
gemaakt-
Een groote partij goederen, waartoe ook
rijst en koffie behooren, is in beslag genomen.
SCHAAP Co.
AMSTERDAM - ROK1N 106
MOOIERE AFDRUXKEN
Reeds meer dan 800 jongelui als
hulp bij den oogst
Vandaag vertrekken er 260 i
Duitschland
Het departement' van sociale zaken heeft
voor jongens en meisjes van zestien-tot acht
tien jaar de gelegenheid opengesteld zich aan
te melden om in hun vacantie hulp te gaan
verleenen bij den oogst. Tot nu toe hebben
zich reeds circa 850 jongelui aangemeld.
Woensdag zijn de eerste twintig naar Zeeland
vertrokken en vandaag gaat een groot con
tingent van tweehonderd jongens en zestig
meisjes naar Duitschland. Dat zijn zij, die
zich daarvoor speciaal hebben aangemeld.
Voorts vertrekken Woensdag a.s. honderd
jongens en vijftien meisjes naar den Wie-
ringermeerpolder.
Het gezelschap voor Duitschland vertrekt
met autobussen en gaat via Krefeld naar het
Rijnland. Voor de verdere aanbiedingen is men
op het oogenblik nog plaatsing aan het zoeken.
Behalve de bovengenoemde totalen voor hulp
in Duitschland, die drie maanden zal duren,
hebben zich voor Nederland aangemeld 538
jongens en ruim tachtig meisjes. Er komen
echter nog regelmatig aanbiedingen binnen,
omdat de propaganda voor dit doel eerst thans
begint door te werken. De leeftijdsgrens is van
zestien tot achttien jaar, maar er vallen er
ook nog wel enkelen buiten deze grenzen.
Voor hen, die hier in Nederland te werk
gesteld zullen worden, bedraagt de tijdsduur
twee maanden, behalve'voor leerlingen van
middelbare scholen, die slechts blijven werken
tot het einde van hun vacantie. De bedoeling
is de jongelui zooveel mogelijk in groepen
naar bepaalde streken te laten trekken, waar
door het mogelijk is in zulk een centrum
ontspanningsavonden, excursies e. d. te orga-
niseeren. In de Wieringermeer heeft men
hiervoor een prachtige gelegenheid.
Men heeft hier te maken met een geheel
nieuwe instelling, die geleidelijk moet groeien.
Ook voor landbouwers, bij wie de jongelu' ko
men te werken is dit alles nog nieuw en aan
vankelijk zal het voor hen een zekere opoffe
ring beteekenen, want in den aanvang sraan
de handen der stadskinderen meestal geneel
vreemd voor het ongewone werk. Het depar
tement houdt regelmatig contact, zoowel met
de kinderen als met de werkgevers.
Vooj; hun vertrek leggen de kinderen een,
mede door de ouders onderteekende verklaring
af van den volgenden inhoud:
De ondergeteekende verklaart zich bereid
als hulparbeider in den landbouw werkzaam
te zijn en de hem (haar) opgedragen werk
zaamheden ijverig en getrouw te zullen vol
brengen en zich overigens zoowel bij den
landbouwer in het huiselijke verkeer als daar
buiten te zullen gedragen naar de aanwijzin
gen van den werkgever. Voorts verklaart hij
(zij) de ten behoeve van de Jeugdhulp in den
landbouw in te richten cursussen en ontwik
kelingsavonden te zullen volgen en bijwonen.
Aan de hand van deze verklaring hoopt men
de jeugd de vereischte discipline te kunnen
bijbrengen en aan de hand van de ervaringen,
welke men dit jaar zal opdoen, kan voor het
volgende jaar gestreefd worden naai nog be
tere resultaten.
DE WERELD-
GRAANVOORUITZICHTEN
Kleiner tarweoogst dan
verleden jaar
Stabilisatie der graanprijzen
Nog steeds schijnt het weinig zin te hebben
een overzicht te geven van de wereldgraan-
situatie schrijft Dr. Ir. Dyt in „Schakels", m
de eerste plaats omdat enkele belangrijke
landen geen gegevens omtrent oogsten en
handel verstrekken, waardoor het totale beeld
weinig overzichtelijk is en in de tweede plaats
omdat de heerschende blokkade het zeer be
zwaarlijk en in enkele gevallen zelfs onmoge
lijk maakt om de overschotten van het eene
gebied af te zetten in landen, waar vraag
bestaat
Wat het Matste betreft, Engeland tracht den
aanvoer naar vrijwel alle Europeesche landen
thans te verhinderen en heeft dezer dagen
zoowel de verscheping van 100,000 ton door
de vroegere Fransche regeering in Canada ge
kochte tarwe naar Frankrijk verboden als
gedreigd eventueel uit Argentinië naar Frank
rijk verscheept graan aan te houden, waar
door dus practiscr. het geheele Europeesche
continent van de zijde van de zee wordt ge
blokkeerd. Wat het eerste betreft publiceer
den de oorlogvoerenden, met uitzondering van
Canada en Italië tot nu toe geen oogstcijfers.
Uit datgene, v/at wel bekend wordt ge
maakt, kan afgeleid worden, dat de wereld
graanoogst, doch ir. het bijzonder de wereld
tarweoogst in het seizoen 1940'41 belangrijk
kleiner zal zijn dan in het voorafgaande jaar
De teruggang geldt voor vrijwel alle landen
behalve Br. Indië en Spanje.
Het maandschrift van het Internationaal
Landbouw Instituut (Juli 1940) te Rome geeft
de volgende oogstschattingen (cijfers X
1000 ton):
tarwe rogge
1940 1939 1940 1939
Spanje 3300 2880 700 410
Griekenland 930 1043 58 62
Hongarije 2277') 3078') 765') 8641)
Italië 7300 7980
Roemenië2988 4453 314 432
Canada 12040 13326 339 389
Ver. Staten 19831 20471 936 997
Br. Indië10845 9980
gerst haver
1940 1939 1940 1939
Spanje 2000 1408
Griekenland 240 221 174 152
Hongarije 720') 790») 421') 366')
Italië
Roemenië 11133) 816 450 487
Canada 2263 2246 5903 5928
Ven Staten.. 6257 5868 14974 13662
Br. Indië
In het huidige Hongarije.
s) In het huidige Hongarije zonder Sub-
carpathië.
Een krantenbericht spreekt van slechts
667,000 t
Het blijkt dat de Z.O. Europeesche landen
vrij geringe graanopbrengsten zullen hebben.
In Hongarije verwacht men 1300 Kg. per
H.A. aan tarwe tegen 1640 Kg. in 1939, aan
rogge 1160 Kg. tegen 1240 Kg. verleden jaar,
aan gerst 1370 Kg. tegen 1480 Kg. en aan
haver 1320 Kg. tegen 1430 Kg.
In Roemenië werd de tarweopbrengst op
1000 Kg. per H.A. tegen 1120 Kg. in 1939
getaxeerd. Een later krantenbericht brengt
echter de schatting van 1000 Kg. terug op
slechts 820 Kg. Aan gerst zou per H.A. 1110
Kg. worden geoogst tegen 800 Kg. in het
vorige jaar. Een later krantenbericht vermin
dert de schatting van 1110 Kg. tot 730 Kg.!
De berichten, welke van andere zijden
worden gepubliceerd wijzen evenmin op
overvloedige oogsten. In Finland lijden de
oogsten aanzienlijk door droogte, niet alleen
die der granen, maar ook die der rapen,
aardappelen en peulvruchten. Spoedige
regenval vermag slechts weinig invloed meer
op de eindopbrengsten te hebben.
In ons land wordt geklaagd over de voor
uitzichten van den rogge-oogst op de zand
gronden. Hoewel hier en daar de opbrengst
op slechts 50 pet van 1939 wordt geschat,
meenen wij, dat dooreen genomen de terug
gang veel en veel geringer zal zijn. De graan
oogsten in de kleigebieden staan er ondanks
het vrij donkere en koele weer der laatste
weken vrij goed voor. Officieele «schattingen
worden echter niet gepubliceerd.
In Argentinië, waar de tarweoogst 1939
1940 reeds slecht is geweest, schijnt de nieuwe
oogst 1940—'41 vooralsnog niet te hoog aan
geslagen te kunnen worden, waar de weers
omstandigheden hiervoor tot nu toe zeer
ongunstig zijn geweest. Hoewel uiteraard nog
zeer veel ten gcede kan keeren voor het ge
was zich ontwikkelt, heeft de Axgentijnsche
regeering het noodig gevonden den tarwe-
uitvoer stop te zetten. Zooals men weet, staat
de maïs er aldaar veel beter voor en heeft
men bij gebrek aan exportmogelijkheden naar
Europa zelfs zijn toevlucht genomen tot ge
deeltelijke vernietiging.
De algemeene graansituatie schijnt voor
alsnog tot de volgende conclusies te mogen
leiden. Door den oorlogstoestand zullen de
Europeesche voorraden, mede als gevolg van
de lagere oogstcijfers in 1940 in het komende
jaar moeten afnemen. Ondanks de lagere
oogsten in de overzeesche gebieden zullen
de overschotten vrij groot blijven, in de
eerste plaats omdat de wereldvoorraden
enorm groot waren, in de tweede plaats om
dat de teruggang der oogsten niet zeer groot
is en in de derde plaats, omdat de versche
pingsmogelijkheden vrij gering zijn. Al met
al zal de huidige situatie geen aanleiding
geven tot een aanmoediging voor de boeren
in N. en Z.-Amerika en Australië om den
uitzaai te vergrooten. De graanprijzen zijn in
Amerika vry stabiel, doch aan den lagen kant.
In de Europeesche landen gaat men in de
richting van stabilisatie der graanprijzen in
harmonie met die in Duitschland. In Roemenië
b.v. zijn de prijzen 30 35 pet. boven die van
1939 gefixeerd en is het onderscheid tusschen
binnenlandsche en exportprijs vervallen.
In de maanden Juni 1940, Juli 1939 en Juli
1938 waren de prijzen in Lei per 100 Kg. (zie
maandschrift van het Int. Landb. Inst. te
Rome) voor tarwe resp. 617, 414 en 440, voor
gerst 425, 307 en 298 en voor maïs 516, 396
en 340.
Wij verwachten, dat deze ontwikkeling in
de toekomst nog verderen voortgang zal heb
ben en uiteindelijk een onderdeel van de
nieuwe Europeesche orde zal worden.
Indien intusschen de Europeesche oorlog
tot een spoedig einde zou komen, lijkt ons de
situatie zoodanig, dat de overschotten in de
overzeesche landen nog op een hoogte zullen
blijven, dat de prijzen aldaar aan den lagen
Heerengrach! 475 Amsterdam C
Vraagt tarieven voor
LEVENSVERZEKERING
LIJFRENTEN PENSIOENEN
Verschuiving van de werktijden
ten departemente
Naar wij vernemen is men op enkele departe
menten bezig een regeling te treffen inzake de
werktijden van het personeel in verband met
de verduisteringsmaatregelen. Want reeds nu
moet men rekening met de mogelijkheid hou
den dit mede gezien het feit, dat verduiste
ring van de groote gebouwen uiterst moeilijk
en bovendien zeer kostbaar zou zijn, dat men
de tot nu toe gebruikelijke werktijden niet zal
kunnen handhaven.
Nog niet is vastgesteld, hoe de werktijden
zullen worden. Vermoedelijk zal er een veel
kortere middagpauze zijn. zoodat de ambtenaren
des middags om vier uur of half vijf reeds naar
huis zullen gaan. Mogelijk is ook een vroeger
begin, doch midden in den winter zou dat wel
licht ook weer moeilijkheden geven. Naar wij
vernemen wordt er ten aanzien van de ver
schuiving van de werktijden contact gehouden
tusschen de verschillende departmenten, zulks
in verband met de samenwerking overdag. Het
heeft uiteraard zijn nut. als de departementen
op de zelfde uren werken.
Naar men zich herinneren zal, is het plan tot
verschuiving van de werktijden reeds geopperd
door dr. Lulofs op het congres der stichting ver-
lichtingskunde, dat in het begin van dit jaar
te Arnhem gehouden is.
ZUIVELINDUSTRIE IN RUSLAND.
Het nieuwe programma voor de zuivel
industrie in Duitschland beoogt volgens het
officieel orgaan van den F.N.Z., o.m. de thans
bestaande 91 zuivelbedrijven met een gemid
delde aanvoer van 280,000 liter melk per dag
uit te breiden tot ca. 140 bedrijven met een
capaciteit van 390,000 tot 400,000 liter melk
per dag. Bovendien zal een groot aantal klei
nere fabrieken op het platteland worden op
gericht, welke dagelijks 2001000 liter melk
zullen verwerken. Op deze wijze wil men de
gedaalde boterproductie wederom herstellen.
De te bouwen fabrieken zullen van de mo
dernste installaties, koelmachines en pasteu-
riseerinrichtingen worden voorzien. Bestaan
de zuivelfabrieken worden verbeterd. Ook de
melkvoorziening van Moskou, waarvoor
326,00 liter noodig is, is verbeterd. Bovenge
noemd programma moet in 1942 verwezenlijkt
DE MELKWOLINDUSTRIE IN ITALIË.
Het officieel, orgaan van de F.N.Z. weet
mede te deelen, dat volgens berichten in de
buitenlandsche vakbladen het in de bedoeling
ligt van de „Snia Viscosa", het Italiaansche
kunstzijdeconcern, dat de productie~vah melk-
v/ol heeft opgenomen, in 1940 ongeveer-7 mil-
lioen kg melkwol te produceeren. Voor deze
productie is ongeveer een gelijke hoeveelheid
textielcaseïne noodig. Daarvan zal in Iralie
zelf door zuivelfabrieken, die door de „Snia
Viscosa" zijn aangekocht of waarin de „Snia
Viscosa" zich financieel heeft geïnteresseerd,
2 a 3 millioen kg worden gefabriceerd. Bo
vendien hoopt men uit Denemarken 3 millicen
kg te kunnen betrekken en uit Nederland ca.
300.000 kg.
Uit de Pers
HET RECEPT VAN DEZEN TIJD
Niet laten inlimideeren
Onder dit opschrift lezen we in de N. Prov.
Gron. Ct.:
De heer Joh. Waterman, sigarenwinkelier te
Groningen, verzoekt ons opname van een vrij
groot stuk, dat een oproep bevat aan de
sigarenwinkeliers in de drie Noordelijke pro
vincies. Hij deelt mede, dat „er een werk
gemeenschap moet worden gevormd in corpo
ratief verband" Moet worden gevormd. Wie
zegt, dat die moet worden gevormd?
Uit deze vraag blijkt reeds, dat wij er niet
aan denken, den oproep van den heer Water
man op te nemen, teneinde steun te verleenen
aan deze actie.
„Ingevolge mijn opdracht", zegt de schrijver,
„zal ik zeer binnenkort in elke plaats van be
teekenis in de drie Noordelijke provincies een
sigarenwinkelier uitnoodigen voor een bijeen
komst te Groningen" Wij vragen: van wie:n)
heeft de schrijver die opdracht? Dat mogen de
sigarenwinkeliers toch wel eens weten!
Verder wordt er gehandeld naar het bekende
recept, dat in deze dagen opgeld doet: „op zeer
korten termijn" moet deze eenheidsorganisatie
tot stand komen. Men wordt „in de gelegen
heid gesteld, een en ander in volkomen vrij
heid op te bouwen". Wanneer die „vrije op
bouw" mocht mislukken, dan zal „verplichte
organisatie" worden opgelegd. Wij vragen
weer: wie zal die verplichte organisatie op
leggen? Dat mogen de sigarenwinkeliers im
mers wel weten?
De heer Waterman roept dus uit elke plaats
van beteekenis een sigarenwinkelier op. En
dezen zal hij dan beschouwen als vertegen
woordiger zijner collega's ter plaatse, „zoodat
met hen bindende afspraken kunnen worden
gemaakt".
Het stuk eindigt: „Toetreding tot elke andere
bond of vereeniging moet ik ten stelligste ont
raden, daar in de toekomst geen enkele bond
of vereeniging van sigarenwinkeliers zijn of
haar werkzaamheden zal kunnen voortzetten".
Hoe weet de schrijver dit? Van wie(n) heeft
hij die kennis? Mogen de sigarenwinkeliers,
tot wie hij zich richt, dit niet weten? Wij voor
ons zijn er inderdaad zeer benieuwd naar!
Er wordt in deze dagen van eenheidsgeroep
zeer veel geschermd met „de stok achter de
deur". Met dat recept werkt ook deze schrij
ver. Wij vragen: wie zet die stok achter de
deur? En wat is dat eigenlijk voor een stok'
Summa summarum zullen onze lezers, en
speciaal onze lezers-sigarenwinkeliers, nu wel
begrijpen, dat zij zich niet moeten laten in-
timideeren. Er z ij n organisaties an win
keliers. Die behoeven volstrekt niet opgedoekt
te worden. Niemand gelast dat. Men werke
rustig verder.
Natuurlijk beteekenen deze opmerkingen
niet, dat er niet naar gestreefd moet worden,
misstanden, als die er zijn in deze branche,
uit den weg te ruimen. We wijzen alleen het
recept van deze dagen af: eenheidsorganisaties
tot stand brengen onder het dreigement: vrij
willig doen of anders
Wat anders?
Men wachte dat „anders" maar eens rustig
af. En schrikke niet van het dreigement, dat
heélemaal geen dreigement is".
kant zouden blijven en dat alleen een vol
ledige internationale samenwerking onder
leiding van Europa hierin op korten termijn
en voor een lange periode verbetering kan
brengen.
