SAMBO, DE OLIFANT
lAG 15 AUGUSTUS 1940
PAG. 3
textieldistributie
opgc
..irk van de instellingen van
UWdll weldadigheid
ie nie*dsche vereeniging voor armen-
digheid heeft doen nagaan, hoe
1 VOO|van weldadigheid, welke zich
king van kleeding bezig houdt,
^het ge- jjan verkrijgen over noodige
v| hierover van de zijde van het
burgemjbutiekantoor de volgende uit-
beriep zal in de toekomst alleen dan
do dat charitatieve vereenlglngen
n voor* haar werk verrichten, indien
de door deze groepen van
ersonen te vervaardigen of in
lielproducten geschiedt onder de
Amstfien officieele instantie, b.v. door
ster of een vanwege dezen aan
projsantie.
heden, waaraan door het werk
aeid tegemoet gekomen wordt,
moeilijkheden, welke voort-
Set rantsoeneerlngssysteem. De
ie Doml^nze samenleving krijgen zelfs
int vanjgrootere aanschaffingsmogelijk-
i'-t Toeter gesitueerden. Dit laatste
slijk in^dat uitgegaan is van de ver-
^P^P^Vdat de goederen, welke deze
!t tot ojunnen veroorloven, meestal van
3t wegóere kwaliteit zijn en derhalve
onder her gewisseld moeten worden,
welke beter gesitueerden
makerjen. De mogelijkheid van een
Costatseling van textielproducten is
Duitsdasse met het geringste inkomen
het eei de instelling van de familie-
nog d| lieden nu behalve de hun ver-
vap en extra punten bovendien nog
trafle textielproducten ontvangen
voor wfiddelMg van liefdiad'igheid ont-
thans, plijkheid, dat van de huin ver-
Overtotkaarten een gebruik wordt ge-
route |t in overeenstemming is met het
dat viju-voor zij gegeven zijn. Dit laat-
Bilder^vorden voorkomen en dat kan
een officieele instantie de con-
int van de uitdeeling van deze
inchen voor zorg draagt, dat voor elk
edingstu'k het daarvoor verschiul-
ibben bunten van de te bedeelen per-
vorpenfogenomen. De op deze wijze te
r de junten moeten doorde aan te
hele instantie, onder vermelding
ntploffjm van de liefdadige instelling,
tot verdeeling heeft ge-
an plaatselijken distrilbutiedienst
jiend. Deze laaatste geeft aan de
Instelling een kwitantie voor dit
l uit hoofde waarvan deze instel-
KlNG aankoopmogelijkheid krijgt als
Winkelier of leverancier aan het
ing vaj
verdf charitatieve instellingen nu over
g. 9 u^antal punten beschikken om de
is: 6 ulan textielproducten daaruit te
Irkstelligen, moeten zij ter voort-
,Pun arbeid kunnen beschikken
Nette vergunningen. Zooals echter
Slechts een overgang tot een ander
'1 met bijzondere moeilijkheden in
Nedeipieden bestaat de mogelijkheid,
tstooraj vergunningen kunnen worden
^.meril o.a. voor de aflevering van alle
leepsnèewaardeerde artikelen, voor de
tel waarvan de absolute noodzaak
aan Fd. b-v. in geval de betrokken goe-
srnemfTen zijn geraakt door oorzaken
ht. Dracht van den aanvrager, zooals
ziet otal, enz.
scil^gen en derg. dient men aan te
pet rijksbureau voor de distributie
j*oducten, Banstraat 1, Den Haag.
orkt
is 50 jeenkomst houden. Als sprekers
de m£.den dé oud-minister dr. H. Colijn
dat w- Slotemaker de Bruine, beiden
ie ka?e Tweede Kamer. De meeting zal
zal Ts aanvangen.
ng IDIGE DIEVEN AANGEHOUDEN
te Amsterdam heeft gisteren vier
'houden, die beschuldigd worden
rktkraam in de Albert Cuypstraat
hebben weggenomen. Deze tasch
geldbedrag van 75 en eenige
'en. Na den inhoud onderling te
ild, gooiden de jongens, die tien
oud zijn, de tasch in het water,
ld gingen zij naar de bioscoop en
:ernij. Na de arrestatie heeft de
45 en vrijwel alle gouden
jgevonden. Tegen de jongens is
lal opgemaakt.
BUTIE MOTORBRANDSTOF
op
Distributiebureau Broersveat 111,
oveiarten worden afgehaald voor het
ran verlenging van vergunning tot
van van of vervoer met een motor-
ik tepgorie D.) en vernieuwde toewij-
Vgfbtorbrandstof.
a«itèn moeten uiterlijk 17 Augustus
S »U« now flftn PlllrelVt aaM l-JnSpCC*
Augu*
tgereikt en moeten dezelfde kleur
vergunning en driehoek over
arten onjuist
_enoemd tijds
tiderb behandeling genomen.
.li',
- -öfc.
van den heer D. Stam als burgemeester
i optocht door die gemeente gehouden.
Welke plannen heeft de heer
Rost van Tonningen met de
S.D.A.P. en het N.V.V.
Het is heel nuttig te letten op de plannen,
welke de heer Rost van Tonningen heeft met
de vroegere S.D.A.P. en het N.V.V. Voorloo-
pig gaat het den quasi-neutralen kant uit,
los van N.S.B. Men herinnert zich, dat het
N.V.V. vroeger ook een >-><»riode heeft gehad,
dat het zoogenaamd los stond van de S.D.A.P.
Later kwam de innige samenwerking.
Men moet er thans on wten dateer
nu zijn een z.g. „Arbeii
voortzetting is van het
heden reeds heeft aang
sche Vakcentrale, wat'
de neutrale bonden v?
baren dienst. Dan hee
„Arbeidsfront", hetwel)
N.S.B. is ontsproten.
elkaar toegroeien deze cc.
aandacht bezig houden.
Wij begrijpen, dat deze eenigszins ingewik
kelde geschiedenis, waarbij men goed tusschen
de regels moet lezen en kunnen lezen, velen
onzer lezers groot belang inboezemt. Daarom
laten wij thans volgen een verslag van de
rede, welke mr. Rost van Tonningen eer
gisteren te Hillegersberg hield over
deze aangelegenheden. Het verslag is op zich
zelf leerzaam. Nog steeds blijft waar: er is
weinig nieuws onder de zon.
De nationaal-socialisten. zoo ving spr. zijn
rede aan, hebben bij het begin van den oorlog
innerlijke kracht gekregen en nu het Neder-
landsche volk voor een nieuwe situatie staat,
blijkt er een zeer diepe klove te beBtaan
tusschen de Nationaal-Socialistische Beweging
en de rest van het Nederlandsche volk. Ons
volk, zöo riep spr. uit, is politiek dood. Het
volk moet echter politieke wilsuiting her
reactie op te treden. Daartegen neemt de N.S.B.
stelling. Sprekende over do S.D.A.P, zeide
spr., dat deze is verburgerlijkt en toch is deze
S.D.A.P. de socialistische arbeiders-partij waar
mede en waarin een nieuwe gemeenschap moet
worden opgebouwd. Met den heer Woudenberg
heeft spr, deze brandende vraagstukken be
sproken en het resultaat was, dat men de op
lossing meende gevonden te hebben in een
on-politiek arbeidersfront, dat men niet moei
verwarren niet het Arbeidsfront der N.S.B.
De groote vraag nu was, hoe dit arbeiders
front te vormen zonder politieke basis. Zoo is
ertoe gekomen het N.V.V. to laten voort-
men den heer Woudenberg, die immers lid is
van het N.S.B.-Arbeidsfiront, „verlof' gegeven,
Tevens zag men in. dat de oultureele waar
den van de arbeidsgemeenschap bewaard
moesten blijven en zoo moest er in de eerste
plaats voor gewaakt worden, dat de Arbeiders
pers en de Arbeiders-radio-omroep niet in ver
keerde handen vielen. Overigens had spr.
in de lijn der werkzaamheden van de redactie
\rbei
treden.
der Arbeiderspers en van de Vara willen
Tot de taak van het nieuwe arbeidersfront
behoort tevens het noodzakelijke contact met
de jongeren. Er is hard gewerkt en de zaak be
gint reeds te leven. Hoe een en ander zich ver
der zal ontwikkelen, daaromtrent hoopt spr.
binnenkort het woord per radio tot het Neder
landsche volk te richten. Dat de vrije w.ils-
Uiting tot stand kömt, daar is spr. Zeker van.
Het is de bedoeling, dat de socialistische arbei
derspartij een eigen bestuur vormt en wanneer
het eenmaal zoover is, zal geen commissariaat
meer noodig zijn.
Het zal een wedstrijd worden, zoo zeide spr.,
wie het eerste het Nederlandsche vólk be
reikt Of de S.D.A.P. en de N.S.B. elkander de
hand zullen kunnen reiken, zal de toekomst
moeten uitwijzen.
Hierna weidde spr. uit over het plan voor
den opbouw, waarbij hij over oudere plannen,
Zooals, het Plan van den Arbeid, met waardee
ring - kon spreken. Het vorige stelsel echter,
zoo zeide spr., kon slechts op de ellcnds van
het volk bouwen en daarom haatte men de
N.S.B., omdat de Nationaal-Socialisten alles en
De burgemeester en zijn echtgenoote wuiven
de deelneemsters en deelnemers aan den
optocht toe.
zelfs hun leven veil hebben om het socialisme
in het volk te brengen.
Het gaat erom, dat iedereen recht zal heb
ben op arbeid en op een zoodanige belooning
voor zijn arbeid, dat de vruchten van dien
arbeid zullen kunnen worden geruild. Voorts
stelde spr. in het vooruitzicht betaalde vacantia
voor de arbeiders, verzorging van den vrijen
tijd, verzekering van een gelukkigen ouden
dag en de opleiding van de jeugd Als ideaal
stelde spr. ontketening van de vrijheid en van
de persoonlijkheid.
Wij zullen inzien, zoo besloot spr., dat in
dit leven het geluk van een volk mogelijk is.
NEDERLANDSCHE VAKCENTRALE
De Nederlandsche Vakcentrale, welke, vol
gens een door den heer Woudenberg on een
persconferentie gedane mededeellng, zich zal
aansluiten bij het N.V.V. is het verbond van
heutrale organisaties, dat in 1912 onder den
naam van Algemeen Nederlandsch Vakver
bond werd opgericht In 1930 na samen
voeging met andere organisaties kreeg de
neutrale Vakcentrale den tegenwoordigen
naam. Zij is eigenlijk een federatie van het
Verbond van vakorganisaties van hoofd
arbeiders, de Centrale van Neöerland3ch Over
heidspersoneel en het Algemeen Verbond van
Handarbeidersorganisa ties.
Het ledental van de Nederlandsche Vak
centrale (N. V. C.) bedroeg op 1 Januari 1939
ruim 46000 leden, verdeeld over 30 aangesloten
bonden. Van dit ledental was op genoemde
datum 51 pet. personeel ln openbare diensten,
41 pet. administratief en technisch personeel
en slechts 8 pet. werklieden of handarbeiders.
Bij het N.V.V. overheerschen juist de bonden
met werklieden in de vrije bedrijven. Hun
ledentallen bedroegen ln deze Vakcentrale op
1 Januari 1939 75 pet., van het personeel in
openbare diensten 15 pet. en administratief en
technisch personeel T pet. De grootste vak
bonden van de neutrale of Nederlandsche
Vakcentrale zijn de Nationale Bond van Han
dels- en Kantoorbedienden met 8800, de Cen
trale Bond van Nederlandsche Post-, Tele
graaf- en Telefoonpersoneel met 7500, de Cen
trale Bond van Spoor- en Tramwegpersoneel
met 3500, het Nationaal Verbond van Gemeen
teambtenaren met 3200, de Algemeene Bond
Van Overheidspersoneel met 1300, de Alge
meene Nederlandsche Politiebond met 2800, de
Nederlandsche Bond van Technici met 1500, de
Centrale Bond van Werkmeesters met 3800
leden. De 10 organisaties van Handarbeiders
van het N. V. C. telden op 1 Januari 1939 te
zamen slechts 3635 leden. De grootste zijn de
Nederlandsche Grafische Bond met 1158 en de
Neutrale Bond van personeel in de voedings
bedrijven met 1025 leden.
IR. W. F. STAARGAARD t
Te Amsterdam is op 60-jarigen leeftijd
overleden ir. W. F. Staargaard, oud-lid van
den Volksraad.
DESKUNDIGEN COMM. TABAKSACCIJNS
loofd van het departement van financiën
heer A. Broches te Amsterdam, be
noemd tot lid van de commissie van deskun
digen voor den tabaksaccijns en is voorts be
noemd tot plaatsvervanger van het lid van die
commissie, den heer W. P, de Vries, de heer
J. Nienhuys te Amsterdam, zulks in de
plaats van den heer P. Meerkamp van
Embden te Rotterdam, wien op zijn verzoek
eervol ontslag is verleend als plaatsvervangend
lid, onder dankbetuiging.
Het bestuur van het Nederlandsch landhuis-
houdkundig congres heeft besloten om het dit
jaar te houden 92ste congres niet te laten door
gaan.
PATRONEN ALS SPEELGOED
Door een toeval kwam de Naardensche po
litie er achter, dat een club van 6 jongens
van 1317 jaar zich vermaakte met het doen
ontploffen van patronen.
Het blijkt dat zij vele doozen met dit ge
vaarlijke speelgoed hebben weggenomen uit
de kazernes en oude forten. Het zijn zg. sein-
patronen uit de mobilisatie van 1914, in het
geheel een paar duizend stuks. Zij hadden de
doözen op verschillende plaatsen in de ge
meente en op de heide verstopt en zelfs in een
der ouderlijke woningen.
De Jongens hebben de diefstal bekend en
meenden dat het nuttiger was om hun va-
cantie met de patronen door te brengen, dan
deze werkeloos te laten liggen.
Twee jongens waren al bij de politie geno
teerd, wegens het stelen van rijwielplaatjes en
kleine geldsommen.
KIND VERDRONKEN.
In een onbewaakt oogenblik is het ander-
halfjarig zoontje van den heer H. van den
Anker te Waalwijk in een kuip met water ge
raakt en verdronken.
Wetenschappen
De Friesche vacanf-iecursus
Veel belangstelling
De jaarlijksche vacantiecursus van den
Frieschen Onderwijsraad trok ditmaal nog meer
belangstelling dan vroeger. Er waren uit Fries
land. maar vooral van daar buiten, zooveel aan
meldingen gekomen, dat het Coulonhüs te klein
bleek en men ter elfder ure nog naar een groo-
ter gebouw heeft moeten omzien. In het gebouw
van de Hervormde gemeente in de Weerd kwa
men de cursisten drie achtereenvolgende dagen
samen voor het bijwonen van de lezingen van
dezen vacantieleergang.
De eerste inleider, ds. P. P. Miedema, wiens
lezing wegens ziekte door een ander (den heer
J. H. Brouwer) gehouden moest worden, had als
onderwerp gekozen „De Noardfries Ingwer
Nommensen, apostel fen 'e Batakkers". Nom-
mensen werd geboren aan de waddenkust van
Sleeswijk, tegenover de hallig Pellworm. Reed3
Vroeg was hij zich bewust van zijn „goddelijke-
zending" om het evangelie aan de onbeschaafde
volken op het Oostelijk halfrond te brengen. Na
door prof. van der Tuuk te Amsterdam voor
zijn taak te zijn opgeleid, vertrok hij in 1861 als
zendeling naar Ned. Oost-Indië. Tot zijn dood in
1918 is hij als zoodanig onvermoeid werkzaam
geweest in het land der Batakkers rondom her.
Toba-meer op Sumatra. Aan het einde van zijn
leven zijn zijn groote verdiensten erkend; hem
werd namelijk een doctoraat verleend, terwl'l
hij de Koninklijke waardeering verwierf in den
vorm van een benoeming tot officier in de orde
van Oranje-Nassau.
Dr. O. Postma hield een voordracht over
„Oanrln ta ln histoaryske biskriuwing fen
Wünseradiel", waarin hij de richtlijnen aangaf
voor een beschrijving van de geschiedenis dezer
oude Friesche grietenij. Als model voor een der
gelijk werk, dat naast de beschrijving
visscherij, enz.) dient te bevatten, noemde spr
het boek „Dantumadiel" van wijlen dr. J. Botke,
Wel zijn er vérschillende publicaties op het ge
bied der „Geakinde" (heemkunde), doch spr. zou
er méér wenschen, en wel van alle streken van
Friesland.
Hierna weidde spr. uit over de geschiedenis
van de onderscheidene dorpen van de gemeente
Wonseradeel. Naar zijn meening onderscheiden
deze bewoners zich van die der oml'ggende ge
meenten door twee accenten in hun geest, die
spr. verpersoonlijkt zag in twee dingen: den
zeedijk en de zee. De wijde blik en het vrijheids
motief. Tot beter verstaan las spr. tenslotte uit
zijn gedichten voor het vers „De Sé".
Des avonds hield de heer J. P. Wiersma een
lezing (met voordracht) over zijn pas voltooid
historisch openluchtspel ,De Trije Broerren fen
Grouwergea", het jonge leven van de gebroeders
Joost, Eellje en Tjalling Halbertsma, baan
brekers van het Friesch in de eerste helft der
vorige eeuw. Spr. had dit stuk geschreven op
verzoek van het hoofdbestuur van den Bond
van Fryske Selskippen büten Fryslèn voor den
Friezendag te Amersfoort zomer 1940, doch
wegens de tijdsomstandigheden was de uit
voering uitgesteld. Spr. liet de groote scènes
rusten en behandelde alleen de historische,
psychologische en vooral de Friesche momen
ten van het landspel.
Enkele leden van de familie Halbertsma o.a.
prof. dr. H, Halbertsma te Eindhoven en dr.
Tj. Halbertsma te Haarlem, hebben de lezing
mede aangehoord.
Op den tweeden dag sprak de heer S. M. van
der Galiën te Amsterdam over „Om diztiid
yn'e frije Natür", waarin hij in bijzonderheden
uitweidde over het leven en den strijd van
dieren en insecten.
De lezing van dr. G. A. Wumkes: „Frag-
minten üt myn Tinkboek, Dagen en Jierren,
18691940" werd gehouden door diens zoon, ds
A. Wumkes te Wolvega. In deze fragmenten
schildert de bekende Friesche historicus en
taalstrijder dr. Wumkes zijn jonge leven. Met
groote innigheid heeft dr. Wumkes zijn jeugd
jaren te Joure beschreven, waar hij geboren
werd als de zoon van een garenfabrikant. Ver
volgens schetst hij zijn studiejaren te Doetin-
chem op de opleidingsschool „Ruimzicht" onder
leiding van den Tsjummer boerenzoon Jan
van Dijk. Diens invloed op den jongen Wumkes
is, naar spr. getuigde, zeer groot geweest, en
het stemde spr. dankbaar dat hij tenslotte de
biograaf heeft mogen zijn van dezen bijzonde
ren mensch, die naar gestalte en geest
kracht een Christen-Viking had kunnen zijn.
Vervolgens beschrijft dr. Wumkes zijn stu
dentenjaren, zijn eerste beroep als predikant
te Hoorn op Terschelling. In deze jaren wordt
de belangstelling voor de Friesche geschiedenis
in hem gewekt. Toen hij in 1894 op Terschelling
kwam, werd de volkskracht er ondermijnd
door twee misbruiken: de drank en het strand
jutten. Spr ging daar tegen in, 'maar het was
een uiterst moeilijke arbeid. Op zekeren Zon
dag bij den kinderdoop bleven alle vaders weg,
hetgeen zijn oorzaak vond in het feit, dat er
's nachts een houtschoener op de kust was
vergaanSpr. verzamelde er de bouwstoffen
voor een geschiedenisboek over het eiland,
stichtte een bibliotheek, waarin hij Friesche
boeken opnam, en wist de beoefening van den
Frieschen zang door te zetten. Soms greep de
eenzaamheid hem' aan en spr. heeft den strijd
van het heimwee gekend, waarvan sprake is
in deze woorden van den Edda: „Ik kan niet
slapen van het gekrijsch der zeevogels", Toch
zijn deze jaren op het Friesche eiland voor
spr. van bijzondere beteekenis geweest.
Des avonds hield de heer C. A. Reinberger
een lezing over: „In èldgermaenske Kristus-
sang", de Heliand. Fragmenten uit den He
liand, in het Friesch door dr. O. Postma ver
taald, werden door dezen ter illustratie voor
gedragen.
Op den derden dag heeft dr. Y. Poortinga
gesproken over „Typen üt it Fryske toaniel
fen'e foarige ieu". Als laatste spreker leidde
de heer P. Sipma, lector aan de Rijksuniversi
teit te Groningen in over de „Fryske Oar-
kinden en hwet dy üs leare".
Spr. deelde mee, dat twintig jaar geleden
nog maar slechts 350 oorkonden bekend waren;
thans zijn er duizend oorkonden te voorschijn
gekomen en opgenomen in zijn driedeelige oor-
kondenboek, waarvan het laatste deel eerlang
zal verschijnen. Deze oorkonden loopen over
een tijdvak van twee en een halve eeuw
Ii323—1573). Zij leeren ons interessante bij
zonderheden over de onzekere rechtstoestan
den. de twisten in het Friesche volk. de veeten
tusschen voorname geslachten. Vele oorkonden
bevatten merkwaardige berichten over erf
lating, geestelijk en wereldlijk recht, bovendien
zijn zij uit taalkundig oogpunt van belang. Er
is een duidelijk onderscheid in op te merken
tusschen de dialecten van Oostergo, Westergo
en Zevenwouden. Verder zijn zij van belang
voor de naamkunde, de familienamen, de
plaatsnamen en voor de beschrijving van de
WELKE BONNEN?
BROOD: Van 12 t/m. 18 Augustus ge-
ven de met 1. genummerde bonnen van
heUnieuwe broodbonboekje recht op het
koopen van 2500 gram roggebrood of
2000 gram ander brood.
THEE OF KOFFIE: Bon 53 (algemeen
distributieboekje). Geldig van 3 tot
en met 30 Augustus, recht gevende op
Vz pond koffie of 54 ons thee.
BLOEM OF BAKMEEL; Bon 40 (alge
meen distributieboekje). Geldig tot en
met 6 September, recht geven op 2\i
ons tarwebloem, of tarwemeel, of rogge
bloem, of roggemeel, of zelfrijzend bak
meel of boekweitmeel.
SUIKER: Bon 66 (algemeen distributie
boekje). Geldig tot en met 30 Augustus
recht gevende op één kg suiker.
Van 15 t/m. 30 Augustus kan tegen
inlevering van bon 74 van het alge
meen distributieboekje het extra-rant
soen van VA kg suiker worden gekocht.
PETROLEUM: Petroleumzegel „Periode
5", voor hen, die over geen andere
kookgelegenheid beschikken, dan met
petroleum. Geldig van 12 Augustus tot
en met 8 September, recht gevende op
2 liter petroleum.
Bon „Periode 4" is ongeldig verklaard.
BOTER, MARGARINE EN VET: Van
29 Juli tot en met 23 Augustus geeft
elke van de met 01 t/m. 04 genummerde
bonnen van de boterkaart recht op het
koopen van 250 gram boter.
Elk van de met 01 en 02 genummerde
bonnen der vetkaart geeft in die periode
recht op het koopen van 250 gram
margarine, gesmolten vet, voorzöover
voorradig, of boter.
De met 03 en 04 genummerde bónnen
der vetkaart geven gedurende het ge
noemde tijdvak elk recht op het koopen
van 250 gram boter, op den prijs waar
van een reductie van 10 cent per 250
gram zal worden verleend door de
winkeliers.
GRUTTERSWAREN: Bon 14 (algemeen
distributieboekje)Geldig van 12 Aug.
tot en met 6 September, recht gevende
op 250 gram rijst of rijstemeel of rijste
bloem.
Bon 27 (algemeen distrïbutieboekje).
Geldig van 12 Aug. tot en met 6 Sept.,
recht gevende op 250 gram havermout,
havervlokken, gort of grutten.
Bon 105 (algemeen distributieboekje).
Geldig van 22 Juli tot en met 8 Sep
tember, recht gevende op 100 gram
maizena, griesmeel of puddingpoeder,
of puddingsauspoeder
Op 2 bonnen 105 kan men tot nader te
bepalen dag een pakje maizena met een
infxoud van 225 gram verkrijgen (spe
ciale fabrieksverpakking)
Bon 110 (algemeen distributieboekje).
Geldig van 22 Juli tot en met 11 Sep
tember, elk recht gevende op 100 gram
macaroni, vermicelli of spaghetti.
LEVERTRAAN. Mag slechts worden
afgeleverd op recept van een arts of
tegen overgave van een, door een in
Nederland gevestigden arts, afgegeven
bon. Een grootere hoeveelheid dan
200 cc per hoofd en per week is niet
toegestaan. Per bon mag de arts niet
meer uitschrijven dan noodig is voor
2 weken; voor meer personen uit één
gezin kan met één bon worden vol-
staan. Voor het verstrekken van lever
traan moeten goede medische gronden
bestaan.
slreek-geschiedenis.
Na afloop heeft dr. Kok den sprekers dapk
gezegd. De vacantiecursus werd besloten m«t
het zingen van drie coupletten van „It Hoi*
telan".
157. Terwijl dé arme sultan ziek van angst te bed lag,
verzon Sambo een plan om te vluchten. Makkelijk was het
niet en de avond was al gedaald en nog wist Sambo geen
middel om weg te komen. Toch had hij plezier bij de ge
dachte aan de poets, die hij den Sultan gebakken had. En
's avonds keek hij verlangend uit het raampje van zijn ver
blijfplaats naar buiten, want w.egkomen kon hij fiog niet.
158. De sultan werd steeds nijdiger en niemand durfde
meer tegen hem te spreken. Door het hele land werden
ijlboden gezonden om de beste doktoren op te roepen. De
dokters aan het hof hadden nog nooit zo'n vreemd geval
meegemaakt en drongen er op aan, dat door het gehele land
om hulp werd gevraagd.
D llefon
wmkken op den Oceaan
5asi'f
ir D
im neger fluisterde, naar beneden gebo-
6rug, dat zij zich niet ongerust moest
kipl, en maar doodstil moest wezen. Allen
v$ opnieuw gespannen afwachten.
wachten was maar van korten duur.
tw kwamen er geluiden over het wa-
hen, en twijfel was nu wel niet lan-
ogelijk; op eenigen afstand van hen
ln mannen, die door den mist nog aah
jog bJeven onttrokken.
-Jwas een schip ergens ln de buurt! Zij
i gered! En toch waagden zij het niet
j springen en met zijn allen dat schip
>t€fcaien; een opkomend gevoel van onge-
eid weerhield hen daarvan.
Lvisklaps gaf een uitroep van Ben den
'eger en den scheepsjongen een schok
bhrik;
at is het groote vlot, het groote vlot,
je' brom!
rÉ j HOOFDSTUK LXXI.
Ui' -
iie 1 Het groote vlot! herhaalde de neger
lineal, terwijl hij Ben uit het veld ge-
Berfen aankeek. Meen je dat werkelijk,
tie Brace!
v. X Zeker weten doe ik het niet. maar ik
jypf het wis en drie!
F.n □lc Kof rtof ,rl
j En als het dat vlot la?
s'; Dan ziet het er leelijk voor ons uit, daar
ft ik je mijn woord op! Ik weet niet hoe
Liiteh uit de nesten ghred hebben, sinds Wil
et vso tuêsoiisn óf' eo6»ü>, Si liJKt
van.
Hij wierp een blik op den scheepsjongen
en hield zijn verdere veronderstellingen voor
zich, maar de neger begreep hem terdege en
schudde met zijn kroeskop.
Water hadden ze ook al niet veel, wel
een massa rum, maar daar kom je tenslotte
van den regen mee in den drop. Natuurlijk
hebben ze net ais wij regenwater in zeilen
kunnen opvangen, maar het was zoo'n orde-
looze en onverschillige bende dat ik eraan
twijfel, of ze 't gedaan hebben!
Als dat zoo is moeten ze bijna van dorst
omkomen en zullen zé ons alles afnemen,
wet we bij ons hebben. Daar kunnen we van
op aan!
Ja, en wijzelf zullen er ook slecht
vanaf komen. Tenminste, ftls het 't groote
vlot werkelijk is....
Maar als het nou de jol eens was,
baa6sie Brace, met den kapitein en de
anderen?
Als die het waren zouden we er beter
voorstaan. Die zijn met zijn vijven of zessen,
en wij zitten er beter voor dan zijdie zouden
we wel in bedwang kunnen houden. Maar die
zijn het vast niet, omdat ze een goede boot
en een compas hebben. Die zijn al wagen
wijd weg! Luister jij nou nog eens, Sneeuw
bal, of je leven ervan afhing, misschien hoor
wat meer....
Dit heele gesprek werd vanzelfsprekend
fluisterend gevoerd. Tien minuten verliepen,
maar er heerschte de meest volmaakte stilte.
Toen kwam èr twijfel op bij Ben, of bij
niet al te voorzichtig was geweest. Waarom
kon niet evengoed de walvischvaarder m de
nabijheid zijn als dat gröote vlot, dat zij zoo
hoogst ongaarne opnieuw zouden zien opdui
ken? Maar hij hield deze gedachte voor zich,
duj-134 hit njf steeds ni£t *an, gen krachtig
„Schip ahoöi!" te laten hooren, dat hen met
één slag zou hebben kunnen redden.
De verstandige matroos achtte het tenslotte
het veiligste, het opgaan van de zon af te
wachten, en het verspreiden van den nevel.
Het was nog heel vroeg in den morgen; als
men straks wat beter om zich heen zou kun
nen zien zou men van zelf' immers weten,
waaraan men zich te houden had.
HOOFDSTUK LXXII.
Sneeuwbal, Ben en Wil bleven tot het
uiterste opmerkzaam op elk geluid, dat tot
hen eventueel zou doordringen. Zij behoefden
echter niet tot het volledig verdwijnen van
den mist te wachten, voor zij wisten waar
de stemmen vandaan kwamen, die zij enkele
malen hadden gehoord.
Helaas, er waren geen vrienden in de na-
heid, maar wreede vijanden, met wie zij zoo
hadden gehoopt een ontmoeting te kunnen
vermij den.
Een ruwe, sterke stem verbrak namelijk
de stilte.
Kameraden, zoo zei deze stem, een van
ons is dood!
Zoo die woorden gekomen waren uit den
mond van een geest uit den afgrond, hadden
de schipbreukelingen niet erger kunnen ont
stellen, dan met hen thans het geval was.
Thans was er geen twijfel meer mogelijk!
dat was het geluid van dien verschrikkelijken
kerel, die aan boord van de „Pandora" zijn
medeopvarenden zoo voortdurend getyranni-
seerd had.
Dat is Le Gros, mompelde de néger bij
zichzelf.
Ben noch Wil gaven hem antwoord. Thans
klonken er andere stemmen,
—Is er e«"t.ip dond? Wip dan?
De Ier, geu uu>ue. Kijk,
heeft hem overhoop gestoken, het mes staat
hém nog tusschen de ribben!
Dat is zijn eigen mes, merkte weel
een ander op, dat heeft hij van mij
toen hij het in zijn bezit kreeg
Gelijk heb je, je kunt zijn naam dui
delijk lezen: Larry O' Gorman.
Hij heeft er een eind aan gemaakt!
Verbaast me niks! Hij wist dat hij er
toch aan moest, en dat het beter voor hem
Was, dan maar direct er tusschen uit te
knijpen!
Hoe dat zoo? vroeg weer iemand
anders. Waarom zou hij eerder moeten ster-
Ven dan eentje van ons?
Nou, hij moest toch met Le Gros op
het mes!
Ba, wat zou dat! Weet jullie, wat ik
ervan denk? Dat hij overhoop is gestoken!
Heeft niemand van jullie wat gehoord?
Er volgde een stilte.
Vooruit jongens, klonk daarop een
scherpe en Zeer onaangename stem, ik heb
een honger als een haai. Waar wachten we
nog op?
Niemand ging daar op in, maar èensklaps
weerklonk de algemeene kreet:
Het licht! Daar is het licht weer!
Hetzelfde licht als gisteravond. Geen
honderd meter van ons af! Schip ahooi!
Allemaal aan de riemen, en trekken lui!
Vooruit, erop los!
IjDr was geen twijfel meer mogelijk. De
neger en de matroos wisselden een wanhopi
ge» blik en keerden zich tóen om. De sper
maceti brandde met heldere vlam; die vlam
had hen verraden!
De opvarenden van het groote vlot roeiden
uit alle macht» Men kon het geluid van het
water rond hun riemen duidelijk vernemen!
I
HOOFDSTUK LXXIII.
Ze komen! fluisterde de neger. Wat
doen we nou, baassie Brace? Als we hier
blijven, gaan we er zeker aan!
Hier blijven? riep de zeeman uit, die
het thans overbodig achtte, nog langer zijn
stem te dempen, alles beter dan dat! Voor
uit Sneeuwbal, schiet op, Wil, op het vlot en
weg van dit oude karkas! We hebben net
nog den tijd!
Ja ja, baassie! beaamde de neger, die
al naar het vlot onderweg was, waarheen Wil
hem was voorgegaan, terwijl Ben Brace
hem volgde.
Den kabel kappen, die de „Catamaran" aan
de vinnen van den walvisch verbond was
het werk van een oogenblik, en bijna onmid
dellijk begon het vlot, op deze manier aan
zichzelf overgelaten, daarvan weg te drijven.
Middelerwijl had de mist juist voldoende
zijn dichtheid verloren dat men omstreeks
tweehonderd meter achter zich flauw de
omtrekken van het groote vlot gewaar kon
worden.
De opvarenden daarvan schenen stom van
verbazing: door den verijlenden nevel immers
ontdekten zij een walvisch, waarop een vuur
vlamde, en verderop een vlot van veel kleiner
afmetingen dan het hunne, waarop zich vier
personen bevonden.
De verrassing drong sommigen ertoe, luide
kreten uit te stooten; anderen wisten niet,
wat zij doen moesten, temeer daar het uit
zicht nog immer niet helder was, en menschen
en dingen nog vage omtrekken behielden,
Aanvankelijk had Le Gros het bevel ge
geven, bij den dooden walvisch aan te leggen,
waarop de stukken haaienvleesch nog roos
terden, maar daarop ontdekte hij de vlucht
van de „Catamaran" en veranderde van ge
dachte.
Als dat vaartuig trachtte te ontkomen, dan
b£l§^bggfle dit dat het dingen van aap
boord moest hebben, levensmiddelen eo
drinkwater, ja, vooral water!
De opvarenden van het groote vlot werden
bijna gek van uitgelatenheid als zij daaraan
dachten: water! terwijl zij zoozeer door den
dorst werden gekweld.
Zij zetten zich aan de achtervolging van
de „Catamaran" alsof alles wat daarop was
hun toebehoorde, en zij zich daarvan onver
wijld weder in het bezit wilden stellen.
Zonder aarzeling grepen zij de riemen»
kromden zich en verbruikten hun laatste
kracht om de „Catamaran" te achterhalen.
HOOFDSTUK LXXIV.
Om de „Catamaran" te kunnen bereiken
moesten de achtervolgers eerst langszij van
het walvischkadaver varen; enkelen stelden
voor er aan te leggen, omdat naar zij ver
onderstelden daar voor allemaal wat te eten
zou wezen, maar de meerderheid verwierp
dezen voorslag.
Natuurlijk is daar te eten! brulde L«
Gros, maar is er ook te drinken? Eerst moe
ten we water door onze keel hebben! Zien
jullie soms water daar op dien walvisch! Die
lui ginds hebben het vast en zeker bij zich.
Die moeten we eerst aan hun vodden komen»
later kunnen we hier weer naar toe gaan, of
we ze hebben of niet!
Deze raad, of juister dit bevel was te ver
standig om niet te worden nagekomen. Het
vlot, dat even stil was kómen te liggen, her
nam zijn gang.
Maak je maar niet dik, dat karkas vi»«
den we weer terug; de mist trekt steeds meer
op, over een half uur is er niks meer van
over, en kunnen we op ons gemak hier weer
terug komen.
Aan de riemen, trekken, allemaal! Reken
erop, dat ze water hebben, die lui ginds. Denk
eens aan: water!
iwordt vervolgd)
