==5»-*
TC M PP. transf0rtwerktu1gen.
icmru fabriek soesterberg
TeL Huls ter Heide 444 <2 lijnen) K 3403
Mechanische
T ransportinrichtingen
Rolbanen Hangbanen
Project! op aanvraag.
DINSDAG 30 JULI 1940
Tusschen Amstel en IJ
Wot veranderde bij het socialisme
Grootheid en val - „Innerlijk
vermolmd" - Moeilijkheid bij
werkverruiming
(Van onzen Amsterdaipschen redacteur.)
Bijna geruischloos heeft zich in de hoofdstad
des lands een verandering voltrokken, waar
van men zioh eenige jaren geleden geen voor
stelling kon vormen. Ik bedoel de grondige
wijzigingen in de S.D.A.P., de Communis
tische partij, de R.S.A.P., de moderne vak
beweging en de V.A.R.A.
Het is niet mijn voornemen in een beoor
deeling van het gebeurde te treden, wel om
op het feit als zoodanig de aandacht te vestigen.
Dat feit zal in den keten dei- tegenwoordige
gebeurtenissen voor den lateren geschied
schrijver te merkwaardiger zijn, indien hij
zich dan rekenschap zal geven van de groote
verandering in machtspositie, welke hier ruim
een week geleden tot uiting kwam.
Immers Amsterdam gold de laatste vijftig,
zestig jaren als het centrum van het Marxisme.
Hier hebben onze vaders en grootvaders de
eerste buitelingen van het socialisme dier
dagen aanschouwd. De eenzame figuur van
Domela Nieuwenhuis, die men de geestelijke
vader van de R.S.A.P. (Revolutionair-Socia-
listisahe Arbeiders-Partij) zou kunnen noemen,
leeft wort in diens standbeeld op het Nassau-
plein. Men zou ook kunnen spreken van de
versteening van deze revolutionaire beweging,
die in den loop der jaren meermalen van naam
veranderde, doch haar wezen behield.
Sterker komt men onder den indruk van
het ras vergankelijke in het Marxisme, indien
men in dit verband de Sociaal-Democratische
Arbeiders-Partij noemt.
Zij beoogde immers te zijn de consolideering
van het aanvankelijk naïeve socialisme van
„den ouden man", zooals de vroegere Socia-
listenbonders hun leider Domela Nieuwenhuis
aanduidden. De „twaalf apostelen", die de
S.D.A.P. in de negentiger jaren stichtten,
kwamen wel voor de eerste maal te Utrecht
en een paar maanden later te Zwolle bijeen
(1894), doch Amsterdam was reeds vrij spoedig
de zetel van de sociaal-democratie hier te
lande en is dit tot 20 Juli 1940 gebleven.
De hoofdstad werd al meer het bolwerk
van de S.D.A.P. Hier klom zij van de eene
sport op de andere. Machtig bleek al meer
haar organisatie, de „rpode pers" won aan
invloed. De sociaal-politieke of politiek-sociale
roode maoht concentreerde zich in de partij
en in de zich modern noemende vakbeweging,
in latere jaren nog versterkt door de V.A.R.A.
(de radio-centrale van de sociaal-democratie).
Het toppunt van macht meende zij in 1925
te hebben bereikt, toen de heer F. M. Wibaut
zijn vermaarde tafelrede hield aan een gast
maal in het Koninklijk Paleis op den Dam.
Amsterdam herdacht toen zijn 650-jarig be
staan en in bedoelde rede sprak de heer
Wibaut over „vandaag", waarmede hij de
„kapitalistische" maatschappij aanduidde, en
over „morgen", waarmede hij de z. i. op komst
zijnde socialistische samenleving karakteri
seerde. Amsterdam zou, volgens hem, het
orgaan van de macht der „arbeidersklasse" zijn.
De strijd tussohen de „verburgerlijkte"
S.D..A.P. met den communistisch en vleugel
'«Ier socialistische gemeenschap hier te lande
was toen reeds een aantal jaren te voren
ontbrand. Hoog laaide telkens het twistvuur
op tusschen de „revisionisten" en de „revolu
tionairen".
Het Russische bolsjewisme, door Wijnkoop
en de zijnen aangehangen, vormde de scheids
lijn, niet zoozeer principieel dan wel uit
tactisch oogpunt
Thans is aan dit alles wij geven hier
slechts een zeer beknopt overzicht een
einde gekomen. Op de middaghoogte van haar
bestaan heeft de S.D.A.P. het hoofd in den
schoot gelegd. Een andere macht is boven haar
en boven het communisme gesteld.
Het Marxisme is uitgeschakeld, het natio-
naal-socialisme is aan een nieuwe taak be
gonnen. Naar het woord van den heer A. d e
Vries, voorzitter van de V.A.R.A., is een
storm over Europa heengegaan, die heel wat
heeft geveld wat uiterlijk krachtig scheen,
maar wat innerlijk was vermolmd.
Inmiddels doet Amsterdam ook aan den
opbouw mee. In den- letterlijken zin heeft dit,
betrekkelijk gesproken, niet zooveel te betee-
kenen. De walbeschoeiingen aan den Blauw
burgwal en het gehavende wegdek zullen
worden hersteld, terwijl eerlang aan den
opbouw van sommige en aan de restauratie
van andere huizen aan deze oude gracht zal
moeten worden begonnen.
Wie de stad doorloopt, ziet hier en daar
sterke veranderingen in het stadsbeeld. Waar
eens het Weesperpoortstation stond, moge het
nu nog niet veel minder dan een woestenij
zijn, er wordt hier mettertijd een geheel
andere buurt opgetrokken.
Aan eenige andere grootere gebouwen is
men druk bezig, terwijl het tunnel-vraagstuk
in de afgeloopen week opnieuw in den Raad
is te berde gebracht. Van bouwen is hier
vooreerst geen sprake, doch aan de voorbe
reiding kan wel het een en ander worden
gedaan. Binnenkort, in het najaar, zal de
directeur van Publieke Werken, Ir. W. A. de
Graaf, gelegenheid ontvangen den Raad met
zijn interessant rapport hieromtrent meer ver
trouwd te maken. En dan zal de officieele
voordracht van B. en W. volgen, heeft wet
houder Boissevan toegezegd.
Een groote moeilijkheid bij alle plannen tot
werkverruiming is het gebrek aan materialen.
Van ongunstige invloed is dit ook op de
practische vorming van jonge vaklieden,
waarover de Roorosche heer Dingemans inden
Raad behartigenswaardige woorden heeft
gesproken.
FRISO.
Tegen een auto opgereden
In den nacht van Zaterdag op Zondag xs
de voeger G. S. uit Broek op Langendijk,
onder den invloed van sterken drank, met
zijn fiets tegen een vrachtauto van den heer
D. B. uit Noordscharwoude opgereden en
zoodanig gewond, dat hij eenige oogenblikken
later is overleden. Het slachtoffer laat een
vrouw en een kind na.
DE DISTRIBUTIE
Eenige mededeelingen over de bepalingen
voor boter en vel en brood. De volgende
week texlielkaarlen.
De heer S. de Hoo, de leijler van het cen
trale distributiekantoor, heeft gisteren op
de persconferentie eenige bijzonderheden
medegedeeld over de boter- en vetkaarten en
over de distributie van brood enz.
De uitdeeling van boter- en vetkaar ten is,
naar hij zeide, behoudens een zeer énkele
uitzondering, overal zeer goed verloopen. De
eerste indruk is. dat de schatting van de ver
houding tusschen de uit te geven boter en
vetkaarten wel in overeenstemming is geweest
met de werkelijkheid.
Eenige onzekerheid schijnt er nog te be
staan over de vraag wat de winkeliers moeten
doen voor het verzilveren van de zg. i 'uc-
tiebons. By inlevering daarvan ontvangen zij
twee biljetten, t.w- een bestelbiljet voor het
aanvullen van hun voorraad en een betaal-
biljet, waarop bij de Nederlandsche Midden-
standsbank en haar filialen betaling kan ont
vangen worden In geval van onzekerheid
kunnen winkeliers zich tot hun plaatselijke
distributiebureau wenden om te informeeren,
waar zij betaling op de reductiebons kunnen
ontvangen.
Naar onderwijl reeds is gebleken zijn klach
ten over het zonder bon verkoopen van boter,
die bij het Centrale Distributiekantoor waren
ingekomen als zeer overdreven te beschouwen
Zoo er in dit opzicht al overtredingen voorge
komen zijn, dan behooren deze thans fbch "tot
het verleden.
Wat de nieuwe broodkaart betreft vestigde
de heer de Hoo er de aandacht op, dat zij
eenigszins van het vorige model afwijkt, men
kan thans ineens 4 bons afscheuren, overeen
komende met een hoeveelheid van 100 gram
per bon. of in totaal een half brood.
Voor kinderen tot en met 4 jaar wordt een
halve broodkaart beschikbaar gesteld, echter
ook een bijslagkaart waarop hét geldende
rantsoen rijst, havermouth en gort in ont
vangst genomen kan worden. Deze kaarten
zijn voor een gedeelte reeds uitgereikt of
zullen in den loop dezer week uitgereikt moe
ter zijn.
Terloops kondigde de heer de Hoo voor de
volgende week de uitreiking van textiel-
kaarten aan.
Om het verbruik van rogge te stimuleeren
is op de nieuwe broodkaart per bon 125 gram
roggebrood tegen 100 gram witbrood beschik
baar gesteld. Dit ter tegemoetkoming aan
het bezwaar, dat de verhouding tusschen het
verbruik van roggebrood en dat van witte
brood ten nadeele van het wittebrood was.
In het belang van de vacantiegangers was
de mededeeling van den heer de Hoo, dat
men ook buiten zijn woonplaats zijnde zijn
kaarten op bet distributiekantoor ter plaatse
kan gaan halen, mits men er maar voor ge
zorgd heeft, dat men zijn stamkaart bij zich
heeft wat heden ten dage een vanzelf spre
kende zaak is.
STOOMKETEL IN HET IJSELMEER
GEZONKEN.
Door net ruwe weer is gistermiddag op net
IJselmeer een groote stoomketel bestemd
voor de Zuiderzeewerken, van een dekschuit
afgeslagen en gezonken. De juiste plaats kon
gisteren door de woelige zee niet worden
vastgesteld, zoodat ter plaatse nog geen boei
werd aangebracht Zoolang dit nog niet is
geschied, zij de scheepvaart gewaarschuwd.
De ketel ligt 300 a 350 meter ten Zuid-
Oosten van den Urker haveningang <n de
Kamperroute-
Vorming van een
werkgemeenschap der wetenschap
in Nederland
Gisteren heeft in het Trippenhuis te Am
sterdam op uitnoodiging van de Kon. Nederl.
Akademie van Wetenschappen plaats gehad
een vergadering van afgevaardigden van een
groot aantal van de belangrijkste weten
schappelijke genootschappen en instellingen
hier te lande. Besloten is over te gaan tot
de vorming van een werkgemeenschap der
wetenschap in Nederland. Een voorloopig be
stuur is aangenomen tot het ontwerpen van
statuten.
Wetenschappelijke vereemgingen of instel
lingen, die wenschen toe te treden, kunnen
zich aanmelden by het bureau der Kon.
Akademie van Wetenschappen te Amsterdam.
Nader zal dan kunnen worden beoordeeld
of deze vereenigingen aan de te stellen eischen
voldoen.
Schulden aan DuitscMand
Betaling dient via de clearing te geschieden.
Het Nederlandsche Clearinginstituut deelt
mede, dat, voor zoover niet ander.- wordt be
paald, alle betalingen van Nederlandsche
schuldenaren aan Duitsche schuldeïschers
thans door storting in de Nederlandsch-Duit-
sche clearing dienen te geschieden.
Dit -betreft o.a. ook betalingen voor rente
en andere financieele verplichtingen, pen
sioenen ed. en voor eventueele overmaking
van kapitaal-bedragen naar Duitschland De
bemoeiingen van het Nederlandsch Clearing
instituut blijven in het bovengenoemde kader
op de gebruikelijke wijze gehandhaafd
De bijzondere regeling voor den verkoop
van reis-cheques en registermarken voor on
dersteuning etc blijft bestaan
MOORDAANSLAG TE VENLO
De dader voortvluchtig
In den nacht van Zaterdag op Zondag is
in de Schutteroestraat te Venlo een moord
aanslag gepleegd op den ongeveer 30-jarigen
arbeider W X., die als soldaat bij den op-
bouwdienst in het leger werkzaam is.
Zaterdagavond was X. met verlof thuis
gekomen om den nacht in zijn gezin door te
brengen
De aanslag is gepleegd, terwijl het slacht
offer te bed lag en heeft waarschijnlijk kort
na middernacht plaats gehad.
Toen X. omstreeks 5 uur Zondagmorgen
wakker werd bemerkte hy, dat zijn vrouw
verdwenen was. en hij zware wonden aan het
hoofd had, terwijl zyn geheele lichaam met
bloed was bedekt Mei moeite slaagde hij er
in zich naar buiten te begeven en zijn ouders,
die in de buurt wonen te waarschuwen. Deze
hebben onmiddellijk de hulp van de politie
en een dokter ingeroepen.
Het slachtoffer, dat veel bloed had ver
loren, is in ernstigen 'oestand naar het
ziekenhuis vervoerd
Bij een ingesteld onderzoek in de woning
van den verslagene, heeft de politie in een
der vertrekken een met bloed bevlekte bijl
gevonden. Deze bijl is in beslag genomen.
De vrouw bleef evenals haar vriend, een
zekere D. B. met wie de vrouw betrekkingen
onderhield, onvindbaar.
De politie neemt aan. dat deze laatste de
aanslag op X. heeft gepleegd. De voortvluch-
tigen zijn tot dusver nog niet opgespoord.
schelnan 13G—138, Rotterdam
Gratia begrooting en teekenfng
Verbod tot het verkoopen, enz.
van turf
Met ingang van heden is de dispensatie van
het verbod tot het verkoopen, afleveren en
vervoeren van alle soorten turf ingetrokken,
zoodat het mitsdien verboden is turf te
koopen, af te leveren en te vervoeren zonder
schriftelijke vergunning van den directeur
van het rijkskolenbureau, die bevoegd is
ontheffing te verleenen van dit verbod.
Voor het verkrijgen van een zoodanige
vergunning dient men zich te wenden tot de
N.V. Verkoopkantoor Fabrieksturf te Assen,
welke deze vergunning namens den directeur
van het rijkskolenbureau zal afgeven.
Overtreding van dit verbod kan ingevolge
art. 18 der Distributiewet 1939 gestraft worden
met gevangenisstraf van ten hoogste 4 jaren
of geldhoete van ten hoogste 10.000.
Fransche soldaten teraarde-
besteld
Op Schiermonnikoog zijn gistermiddag om
vier uur in aanwezigheid van Duitsche mili
taire autoriteiten op de begraafplaats voor
slachtoffers der zee Vredenhof vier van de
tien aangespoelde lijken van Fransche mili
tairen, waaronder een officier, ter aarde be
steld. Aan de groeve hebben twee Duitsche
officieren en ds. Cannegieter, uit Krommenie,
het woord gevoerd. De belangstelling was
De andere lijken zijn geborgen en zullen
Woensdag eveneens op Vredenhof worden
begraven.
Men vermoedt, dat de lijken door den har
den N.W. wind uit een wrak zijn gespoeld.
De aflevering van Jm®®
Wanneer de Duitsche soldaten in de open lucht moeten overnachten gebruiken
kleine lage tenten, die zoo zijn gecamouileerd, «Ut *e van de lucht uit niet
Het rijksbureau voor de \o» p®1"8
in oorlogstijd deelt mede, dat ffaar
gestaan, de verschillende soorfc
welke zijn vermeld op den bt: ^er W
periode van 22 Juli tot 19 ef
nemen in andere dan de op i
geven hoeveelheden, mils hetiorfl.
en met dien verstande, dat noamgftCD
voeder, opfok- en overgangsvotf
en kuikens, alsmede gemend «u o
mag worden afgenomen, dsn' lim
soorten'op den bon vermelde U
Deze regeling geldt ook voc, «j*ge
wijzingsperioden. j
GEREF. JEUGDBED
De af deeling Zuid-Hollen
Bond van Jongelingsvet
grondslag zal Donderdag 1~1
meeting houden in de Zuidetl
Als sprekers zullen optreden
dr. J. H. Bavinck van Biltf
onderwerp: „Bijbelstudie
Bijbelonderzoek"; mr. J.
's-Gravenhage, olid-minister's
onderwerp: „Het geestelijke doe
R. C. Harder van loeiden, dic^ f
spreken zal. M
De jaarlijksche openlA- 1
van de Gerei'. Jongelings- in cv
eenigingen in Twcnthe zal ooj on til
bii den Dikken steen te Del( ïfm
houden. Als sprekers
Geref. predikanten d«. K. Id
Borne die het openingswoord!
ds- D. v. Dijk, idem te Grori zgn.
referaat houden zal, terwij"
van een slotwoord een "dei
zal worden uitgenoogdigd.
Amersfoort en Ede en de yelepPW
gelegene dorpen, was eenige dveler
gezet wegens het ontbreken en a
gunning. Men was
spoorwegen voldoende
bindingen tusschen genoemde P ,.ur
Het zal duizenden verblijdenlrijd
vernemen, dat de diensten vahjert p
begin dezer week v eer herval T
op de Veluwe,
is dan in menig ander der
Vele pensions zijn reeds dVT0
hoopt men, dat het ien g
deren naar de Veluwe - 'Ajd d
de;
kor
De opbrengst der noodcolltóskl
Herv. Gemeenten heeft volgens; eer
antwoording Opgebracht 142,714
dere verantwoordingen volgen, lelt.
Strijc
DOODELIJKE AANRI. js
Zaterdagmiddag werd de
J. Hendriks op Hushoven ondtfh r
hij aan de overzijde van detir. ck
aan een karretje melk wilde h,
auto aangereden. De man vl00sCiin-
door de voorruit en werd daav
wegdek gesmakt. !er 1
In deerniswekkenden toestil Vi
overgebracht naar het St. Jat eers
waar hij na een paar uur aa^ zj
overleed.
In de buitenwijken van Parijs, bij de groote toegangswegen hebben de Duitschers controleposten
gestationneerd. Bij de Porte d'Orléan».
Voor het eerst sinds vele Jaren rijn de deuren van het groote orgel In deNteuwe Kerk te Amsterdam wegens werkzaamheden gesloten
en daarmede ic de door van Bron kh or si beschilderde voorzijde zichtbaar geworden.
Met den N.O. polder krijgt Stad VoHenhove, zooals bekend, een geheei nieuwe haven met sluis,
gemaal, overslagbedrijl, enz. Tot onder de oude ophaalbrug is de oude binnenhaven afgedamd!
zij wordt thans leeggepompt Op den achtergrond riet men de nieuwe buitenhaven.
De werkzaamheden voor den aanleg van het viaduct in Rijksweg No. 4 onder de
gemeente Oegstgeest zijn in vollen gang. - Zware betonnen pilaren zullen het wegdek
torsen
