STERKE
HANDEN
DAG 17 JULI 1940
PAG. 3
Te Franeker, J. Visser
Fraterk en Zending
CHR. GEREF. KERK
El
hp en: Te Dokkum, cand. H. van
ïgen 4e Rijswijk. Te Wormerveer, cand.
in erin te Dordrecht.
nn .pen: te Alphen a. d. Rijn, cand.
t„ jfol te Sliedrecht.
11 fa 1: Te Nieuwpoort, cand. P. v. d.
van djedrecht en cand. H. van Leeuwen te
vluch
VRIJE EVANG. GEM.
dat o en.
e nieiAFSCHEID EN INTREDE
i
deel verblijf van bijna 4 jaar nam ds. J.
nde lf Zondagavond afscheid van de Chr.
persjneente te Drachten wegens vertrek
ie, lameer. De scheidende leeraar sprak
b'eho^dspredicatie uit naar Hand. 20 32:
worfroeders, ik beveel u Gode en het
oratieher genade, aan Hem, die bij machte,
t het® bouwen en het erfdeel te geven
;ou vd geheiligden".
in deils sprak afscheidswoorden tot kerke-
nen. jBiesma, de Herv. Evangelisatie-
de vrienden der gemeente,
in hd kevkeraad en gemeente sprak"
B. Roorda den scheidenden leeraar
dat ade dat een predikant gaat vertrek -
e Parmen liefst met beide handen wilde
Ti. Voor de classis Leeuwarden sprak
ister esma te Drogeham en namens het
de inïer Herv. Evangelisatievereen. de
j^CHEID DB. H. J. OLTHUIS
J. Olthuis, Ned. Hery. predikant te
ha, aan wien met ingang van 1
3\a-s. emeritaat is verleend, is voor-
dePndaS 28 Juli des avonds in de Ko*
%rk zijn afscheidspredicatie te houden.
irking Ds> j. A. HOEKZEMA.
credie
alsm viert ds. J. A. H o e k z e m a, em.
en te Hilversum, zijn 70sten verjaar-
Jkzema heeft zich in Hilversum, wel-
'tUgg,nte hij zeer heeft zien groeien, op
Ï3T.™
op i* l
1 Juli"1 êebied bewogen. Hij
voorzitter van de schoolvereeni-
overji Haezer", waarvan toen hij aftrad
dm uitgingen. Sinds 1918 is hij ook
erkin|van het Diaconessenhuis ter plaatse
mede het Hilversumsche Predik-
redigeerde. Ds. Hoekzema is ook
het Chr. lyceum en heeft in Hil-
1jdens zijn ambtstijd aldaar leiding
san bouw zoowel van de Nieuwe
£etjden Laarderweg als van de Diepen-
8 Voor de militairen heeft hij
't Fei mobilisatie 19141918 zeer beijverd
Icht in vijf militaire tehuizen zijn
te houden,
eer tiemeritaat is ds. Hoekzema temidden
in dibude gemeente blijven wonen.
Ds. L. J. C. KREYT Jr.
andag herdenkt ds. L. J. C. Kreyt
d€ ^redikant te Baarn, den dag, waarop
jl. iaar in zij" ambt bevestigd werd
:d.ye.djëf. Kerken.
Vola-t werd 22 April 1874 te Amsterdam
enerajjj studeerde aan de Vrije Universi-
fd in 1900 candidaat om zich 22 Juli
e r^ar te Monnikendam aan zijn eerste
°P. >te verbinden. In 1904 vertrok ds.
Berkel-Rodenrijs. in 1910 werd hij
te Huizum, wier eerste predikant
raaI Har hij bleef tot 1920, toen het be-
Dieren aangenomen werd. Door
.eid daartoe gedwongen moest ds.
1933 emeritaat aanvragen en schrif-
i afscheidspredicatie houden. Hij
iter weer herstellen en sindsdien in
ing van tijd tot tijd voorgaan. Ook
vaü enkele benoemingen van kleine
ziih daar hulpdiensten te verleenen
•uiserhn Schiebroek), waarvoor hij echter
eren oog op zijn gezondheidstoestand
famtè moeten bedanken,
g orr zijn verblijf te Berkel mocht ds.
is a nieuw bedehuis zien verrijzen
naizijn verblijf in Huizum maakte hij
ylrecPeel uit van de Part. synode van
rins-|Noord, die hem ook bij herhaling
ooth^t toevertrouwde,
i. Part. synode van Gelderland en van
ïgssynode was ds. Kreyt bij herha-
Van laatstgenoemde synode was hij
Ook was hij prov. zendings-
en scriba van deputaten. Hij was
icteur van de Geldersche Kerkbode
Wa -J; van het Chr. lyceum te Zutphen.
"itter van da Chr. school mocht hij
jUJ0UW van een tweede Chr. school
I do° stoot geven.
is vanwege de Generale synode
toor art. 13 K.O.
opbrJaren is ^j bestuurslid van de Ver.
°fW orging van Geestes- en Zenuw-
de uIid- van het Destuur van de stichting
^olfhezen, waarvan hij secretaris
j-vjn hand verschenen eenige preeken
triirtl de ser'e Menigerlei Genade".
II zifstedigheicl zal ds. Kreyt zich aan
letoon onttrekken.
rhalv
JUBILEUM J. H. HEYENBROCK
Een van de oudste leden van het College van
Diakenen der Herspeld Evang. Luthersche Ge
meente te Amsterdam, de heer J. H. H e y e n -
broek, vierde gisteren zijn tachtigsten ver
jaardag.
Velen hebben naar aanleiding hiervan hun
goede wenschen en zegenbeden den jubilaris,
die nog een goede gezondheid geniet cn nog
actief in de gemeente werkt, aangeboden.
Ds. B. J. E. B i k deed dit uit naam van den
kerkeraad en van de Westelijke Wijk, alsook
voor „Elim", het wijkgebouw in de Fred. Hen
drikstraat. Van de samenkomsten aldaar is de
heer Heyenbrock de oudste bezoeker.
Woorden van dank en waardeering ontving de
montere grijsaard, die 22 Jaren achtereen diaken
is en 15 jaren regent van het Wees- en Oude-
liedenhuis. Geschenken en bloemstukken wer
den hiei bij gevoegd.
In opdracht van regenten van genoemde
stichting gaf de heer J. B. Manger vader
Heyenbrock de verzekering, dat zijn degelijke
en zorgvuldige arbeid door het bestuur zeer ge
waardeerd wordt. Spr. hoopte, dat de jaren die
God nog geeft, ook tot nut en zegen van deze
stichting mogen zijn.
De heer Heyenbrock betuigde in hartelijke
woorden zijn dank voor de van zoo vele zijden
gebrachte hulde.
RESERVE-VELDPREDIKER
Op Zondag 14 Juli aanvaardde de reserve
veldprediker ds. F. Dresselhuis wederom
zijn arbeid in de Gereformeerde kerk te
Oldeboorn e.o. De hulpprediker, cand. W
O k k e m a te Huizum <F.) nam afscheid en
zal gaarne een beroep in overweging nemen.
Hulp aan getroffen gemeenten
In de Evang. Luih. Kerk
De Synode der Ev. Luth. Kerk heeft in haar
laatste vergadering besloten tot het bijeen
brengen van gelden tot hulp aan gemeenten in
gevallen van vernietiging of beschadiging van
kerkgebouwen of andere kerkelijke goederen.
In het bijzonder werd gedacht aan de Rotter-
damsche gemeente, die haar fraaie kerk verloor.
Voor dit doel zal een groot bedrag noodig zyn
en daar de tegenwoordige synodale geld
middelen daartoe ontoereikend zijn, heeft de
Syn. Commissie een omzendbrief doen uit gaan
tot kerkeraden, predikanten om door ïnscnrij-
vingen, collecten of giften uit de fondsen en
bezittingen der gemeente tot dit doel een be
drag bijeen te brengen, waaruit bij bijzondere
rampen als thans hulp geboden kan worden.
De verzamelde en beschikbare bedragen
worden beheerd door den penningmeester der
Synode mr. H. J. Loman.
De algemeene vergadering
De 66e jaarlijksche algemeene vergadering
van de Geref. Zondagsscnoolvereenigmg „Ja
chin" zal, naar wij vernemen, Woensdag 7 Aug.
a.s. te Haarlem in de Wilhelminakerk onder
leiding van prof. dr. F. W. Grosheide van
Amsterdam worden gehouden.
Aan den avond van 6 Aug. zal in de Klopper
singelkerk een ure des gebeds gehouden wor
den waarin ditmaal zal voorgaan ds. A. J. v.
Sluijs, Geref. predikant te Rotterdam.
In de morgenvergadering van 7 Aug. komen
verschillende huishoudelijke zaken aan de
orde o.a. de verkiezing van twee leden van
het hoofdbestuur wegens periodieke aftreding
van de heeren ds. J. D o u m a te Arnhem en
ds. J. A. Tazelaar, te Rotterdam, beiden
herkiesbaar. In de vac. ontstaan door het
overlijden van den heer A. Boot te den Haag
zal het bestuur ter vergadering nadere meae-
deelingen doen. Na afhandeling van de huis
houdelijke zaken zal de voorzitter refereeren
over: „Verandering van werkmethode?".
In de middagvergadering zal mej. G, I n g-
w er sen van Amsterdam een causerie houden
over: „Het vertellen op de Zondagsschool".
Na afloop van den bidstond biedt de Haar-
lemsche regelingscommissie een begroetings
samenkomst aan. Tusschen de morgen- en
middagvergadering zal men in het gebouw Ged.
Oude Gracht 104 een gemeenschappelijken
kolfietafel houden. Aan de jaarvergadering zal
ook nu een tentoonstelling van de uitgaven
van Jachin verbonden worden.
De jaarverslagen
Aan het jaarverslag van den secretaris, den
heer A. R. Koster van Zwammerdam, ont-
leenen we dat Jachin in het verscheiden van
zijn penningmeester, wijlen den heer A. Boot,
een gevoelig verlies heeft geleden. Van 1920
1935 diende de heer Boot de vereeniging als
nadien tot aan zijn dood in Juni j.l.
traden tót Jachin toe, die te Harkema-Opeinae
en te Zaamslag-dorp werden opgeheven. Thans
zyn aangesloten 223 Zondagsscholen of Evan
gelisatiecommissies en 5 afdeelinsen, terwijl
158 kerkeraden en het Geref. tractaatgenoot-
schap „Filippus" mede den arbeid steunen.
NOODCOLLECTE NED. HERVORMDE KERK
GIFTEN EN LEGATÉN
Ds. G. J. Waardenburg, predikant der Ned
Herv. gemeente te Haarlem, heeft een gift van
1000 ontvangen in den vorm eener obligatie
ter beschikking van den kerkeraad dier ge
meente.
KINDEREN NAAR BUITEN
Het bericht, door ons opgenomen was ont
leend aan de Kral. Kerkbode en betrof alleen
uitzending van kinderen van de Gerefor
meerde Kerk van Kralingen. Wij deelen dit
mede omdat Ds. Delleman vele brieven ont
ving, ook van buiten Rotterdam, met ver
zoeken tot uitzending waaraan door het Kra-
lingsche comité niet kan worden voldaan. Wel
blijkt hieruit, dat ook elders behoefte bestaat
aan een dergelijke organisatie en wij dringen
er bij onze lezers ten zeerste op aan, ook op
andere plaatsen tot organisatie over te gaan.
Het zal door ouders en kinderen ten zeerste
gewaardeerd worden, dat blijkt wel uit de
ervaringen van het comité te Kralingen.
VON MACKENSEN
De president van den Evangelischen opper-
kerkeraad te Berlijn heeft de „eeremedaille
voor kerkelijke verdiensten" der Evangelische
kerk van de Oudpruisische Unie verleend aan
generaal-veldmaarschalk Von Mackensen.
Warmte Hoofdpijn
Veilig en vlug als geen ander helpt hierb.j
altijd een poeder of cachet van Mijnhardt.
Mijnhardt's Poeders per stuk 8 ct. Doos 45 ct.
Cachets, genaamd „Mijnhardtjes" Doos 10 en 50 ct.
Heldringgestichten
Jaarvergadering te Zetten
Maandag 15 Juli j.l. hielden de Heldring
gestichten als van ouds hun jaarvergadering
te Zetten. Na ingeleid te zijn door Ds. O. G.
He 1 d r i n g, president-directeur der Stichtin
gen, sprak Prof. Dr. H. Kraemer over:
„Christendom en Opvoeding in de volkeren
wereld en hier."
Spreker omlijnt begrippen „Christen
dom" en „Opvoeding". Christendom is het
rijke en veelkleurige complex van geestes
leven, ontstaan, sinds de Christus Gods op
aarde kwam. Maar met Christendom wordt
ook bedoeld: de Kerk van Jezus Christus,
Kerk dan in den zin der universeele Kerk,
waar de kerken deel aan hebben en waar zij
hun oordeel in vinden. Zoo gezien is er een
direct verband tusschen Christendom en op
voeding, Kerk en Opvoeding. De Kerk heeft
vele uitingen, zeilszorg, diaconia, die recht
streeks te doen hebben met volksopvoeding.
Spr. wijst eerst op: Christendom en Op
voeding in hun principiëele verhouding. Het
thema is een stuk uit het terrein der ver
houding van Christendom en Cultuur, Kerk
en Wereld. Het is steeds een vraag van den
eersten rang geweest, hoe de plaats, de ver
houding, de verantwoordelijkheid der Kerk
t.o.v. de wereld was. De eene ware, Christe
lijke Kerk, die transcendentaal echatologisch,
en toch hier is, is de nieuwe gemeenschap.
Als zoodanig stelt zij de gemeenschapsvor
ming onder haar critiek.
De Christelijke Kerken, vormen van
godsdienstige cultuur, komen nooit tot rust
over het probleem van hunne verhouding tot
de cultuur, omdat zij steeds betrokken zijn
op deze ware Kerk. Van hier uit en vanuit
het feit, dat de verschillende Kerken zoo
sterk „van de wereld" zijn, zijn de reacties
op de cultuur, afwending en toewending,
openheid en afsluiting, te bezien.
Opvoeding is vorming volgens bewuste be
ginselen en regels van wereldbeschouwing
en levenshouding. Het Christendom, eschato
logisch en transcendentaal van aard, staat
steeds crltisch tegenover de wereld, terwijl
het door zijn ingaan op de wereld cultuur
vormend is en dus ook regels en beginselen
voor de Opvoeding heeft.
Dit dualisme heeft ondertusschen een zeer
positieve tendens. Het Christendom poneert
immers, dat Christus de Heer is en dus recht
heeft op ieder en alles.
Sprekend -over Christendom en Opvoeding
in de Volkerenwereld het terrein der Zen
ding merkt spreker op dat hier het gevaar
dreigt, dat het Christendom ondergaat in zijn
cultuurfunctie, een gevaar, dat bij overgang
van geheele volken, bij vorming van volks
kerken èn bij bestaande volkskerken dreigt.
Spreker schetst het proces van de overgang
van een oude tot een nieuwe wereld bij de
aanraking van het Oosten met het Westen.
Iedere koloniseerende mogendheid heeft met
dit probleem te maken en erkent, dat zij hier
staan voor een groot opvoedkundig probleem,
evenals de Oostersche mogendheden zelf.
De Zending heeft dit probleem steeds ln
meerdere of mindere mate gezien. Haar
situatie is, daar zij de aanspraak van den
Heere Christus proclameert, conflict tegen
over de oude godsdienstige levenswerkelijk
heid en als Kerk plantend deze oude
godsdienstige levenswerkelijkheid ontworte
lend en in een nieuwe godsdienstige werke
lijkheid inzettend.
Als derde punt wordt behandeld: Christen
dom en Opvoeding in de Christelijke wereld.
Uit eeuwen van onzekerheid groeide de een
heid van tegenstellingen der middeleeuwen,
Zeevaart-Machinistensehool
„WILLEM BARENTSZ"
TERSCHELLING.
INTERNAAT.
OPLEIDING VAN GEZAGVOERDERS,
STUURLIEDEN EN SCHEEPSWERK-
TUIGKUNDIGEN TER KOOPVAARDIJ
De aanmelding voor de volgende cursussen
is opengesteld tot 19 AUGUSTUS a.s.
a. Tweejarige cursus voor stuurmansleer
lingen (getuigschrift A.S.)
b. Tweejarige cursus voor machinistleer
lingen (getuigschrift A.M.)
Vereischte vooropleiding om zonder exa
men te kunnen worden toegelaten:
a. Mulo-diploma A (met Wiskunde!.
b. het bewijs bevorderd te zijn tot de
3e klasse eener H.B S ot de 4e klasse van
een gymnasium.
Toelatingsexamen mogelijk.
Candidaten tn het bezit van een eind-
getuigschrift eener ambachtsschool oehoe
ven slechts een gedeeltelijk toelatings
examen voor den cursus voor machinist
leerling af te leggen.
Aan de school is een Voorbereidende
klasse verbonden, die opleidt voor het toe
latingsexamen tot bovengenoemde afdee-
lingen.
die gebroken wordt door Renaissance en Re
formatie en niet minder door de politieke
ontwikkeling. De vorming der stadsmassa
leidde door mdustrialiseering enz. tot verdere
ontworteling. De Christelijke wereld leeft ook
in Europa in een niet-Christelijke wereld. Dat
moet onder de oogen gezien wordenl De
Christelijke kerken moeten zich nieuw oriën-
teeren op de ware Kerk. Het resultaat zal
dan zijn: Kerkplanting. Het eerst noodige
voor de Kerken is: waarachtige Kerkwor-
drng. Hier ligt ook het antwooord op de
roep om gemeenschap, die uit de wereld
komt.
Tenslotte wijst spr. op het verschil tusschen
Christendom en Opvoeding in het Oosten èn
hier. Het Christendom in het Oosten is een
nieuwe planting in een wereld die het Chris
tendom noo i t heeft gekend. Het Christendom
in het Westen heeft te doen met een wereld,
die het Christendom verloren heeft, maar
christelijk geweest is. Dit mag ook niet ver
geten worden; want dit christelijke uit het
verleden behoud ook invloed. Wat zegt dit
voor het onderwerp? Dat waar opvoeding
plaats heeft deze christelijke rest niet veron
achtzaamd mag worden. Maar hoe dit alles
ook zij: De Kerk moet waakzaam zijn.
Onderwijs
Beginselen en wat meer is
In „Onze Vacature" treffen we een
ernstig woord aan over het betrekkelijke be
lang van beginselen tegenover het persoonlijk
verkeer met Christus. Uit onze belijdenis, al
dus de schrijver, vloeit natuurlijk het een en
ander voort. En we moeten zeker samen over
deze belijdenis spreken. Maar dan nooit los
van Hem. En nooit zoo, alsof onze beginselen
daar zouden zijn, als op zichzelf staande groot
heden. Het moet altijd weer om Hem te doen
zijn. Eri daarom moeten we samen spreken
over Hem, in Wien we onze éénheid belijden,
zelfs ook al zijn we het over die beginselen
niet altijd met elkander eens. Het zou ons In
derdaad liever zijn, als op onze z.g. „toogda-
gen" niet zooveel werd gesproken over onze
beginselen, maar meer over Hem, die Heer
is ook over ons en ons leven. Wil n\en dan ook
over onze beginselen spreken, ons best, als
men dan maar altijd weer op den voorgrond
stelt, dat het om Hem te doen Is. Dan wor
den we er misschien ook voor bewaard, onze
jonge menschen te vermoeien met dingen, die
voor hen te hoog en te wonderbaar zijn. Men
moet maar eens zien, welke onderwerpen men
op de jeugdvereeniging zooal laat behandelen
door jongens en meisjes, die ternauwernood
de schoolbanken hebben verlaten en dan slaat
een eenvoudig mensch de schrik al om 't hart.
Dat geeft alleen maar aanleiding tot opper
vlakkigheid, napraterij en kweekt een zeer
leelijke en ongezonde hoogmoed. Daartegen
over staat dan de treurige waarheid, dat onze
jonge menschen, niettegenstaande het christe
lijk onderwijs en de.kerkelijke bearbeiding,,
over 't algemeen zeer slecht in hun bijbel
thuis zijn en vastloopen, als ze ook maar de
eenvoudigste geschiedenis uit den bijbel moe
ten behandelen. Er zijn uitzonderingen, zeker,
maar over 't algemeen is het met de bijbel
kennis in onze christelijke kringen zeer treu
rig gesteld. Wij spreken uit ervaring".
En dan volgt: „Bestudeering der beginselen,
en zelfs het meer of minder trouw zijn aan
die beginselen, is nog niet hetzelfde als trouw
aan onzen Heiland en Heer. En de bezieling,
die wij noodig hebben in den strijd, dien wij
eiken dag hebben te strijden, kunnen we al
leen ontvangen van Hem. Het is geen best
teeken, dat we als maar massa-vergaderingen
noodig hebben, om nieuwe bezieling op te
doen. Ach, wat is die bezieling waard? Kracht
om trouw te zijn, heel eenvoudig trouw te
2ijn, krijgen we alleen, als we tot Hem gaan,
onzen Heer. Dan luisteren we naar Hem en
onze bede om hulp gaat uit tot Hem. Als we
van Hem af gaan, helpt ons ook de bestudee
ring onzer beginselen niet en helpen ons dui
zend vergaderingen niet.''
Uit de Tijdschriften
Hei Paedagogisch Tijdschrift
brengt artikelen van Joh. Tigchelaar
over de zedelijke opvoeding in de opvolgende
levensphasen; van H. Stouten, die richt
lijnen geeft bij den opbouw van een socio-
gram; J. Hoogwerf schrijft over ouder
avonden en de opvoeding der ouders. Een toe
passing van het laatste:
Een vader liep met zijn jongen een lange
weg. Er kwamen klachten over moeheid.
„O, aanstonds zijn we thuis," sprak de
zwaar beladen man. „,Kijk, ginder zie je het
licht al van ons huis!"
,,Ik zie geen licht," kreunde de kleine.
„Daar, een beetje links in de verte!"
„Heus, er is geen licht!"
„Maar, vent, kijk dan langs mijn vinger!"
Hij bukt en 't kind heeft gelijk: een
hoogte, waar de man over heen kon kijken,
stond het kinderoog in de weg.
Buigen we ons maar neer, dan leeren we
ons kroost begrijpen. Moeten we het niet
allen van nederbuigende goedheid hebben?
Famous Men and Women.
Lees- en vertaalboek. (Rotterdam,
W. L. J. Brusse).
Dit lees- en vertaalboek is bestemd voor
hoogere burgerscholen en voor de H.B.S.-
afdeelingen van gymnasia. De stukken zijn
verzameld door Drs. P. ten Bouwhuis, leeraar
te Rotterdam. De stof is ontleend aan Engel-
sche en Amerikaansche biografieën. Daarbij
is niet een algemeen chronologische indeeling
gevolgd, maar een groepsgewijze. Natuurlijk
kon geen volledigheid betracht worden, maar
moest de samensteller telkens zelf een keus
doen. In deze keus is hij uitstekend geslaagd;
de fragmenten die zijn opgenomen zijn dat
soort Engelsch, dat van vormende waarde
kan zijn op de ontwikkeling van de stijl van
de leerlingen.
Groni
Examens
Groningen. C. Th.
T. H Hut te Groningen, M Boonstra te Ht
en W C. R. Wilmes te 's Heerenberg.
•s-Gravennag». H.O.s. 5-] c afd. B: Tijmstra's
Scholen fc Geslaagd: E. H von Barnau Sijthoff.
J. E. W Bern A. van Dongen. J. van Duvne-
veldt. K S Injo, G. Keuzenkamp. J. R. Klatt C.
Th. Krol W H A v/d Laaken. Xs. J. Nteuwdorp.
M. Penning, J. J. I. Spren-
ej. W C. Pel
A. E.
Afgewezen
Zutphen. CnristeujK Lyceum, aia. h b.s.a. Ge
slaagd de dames T R. Bloemena Doesburg: W.
Idzenga en E. B. A. ten Zeldam. beiden te Lothem;
T. Kempink. Wamsveld; J. J. Koning, Almen; en
J-—u"W Carmiggelt, Locher-
Zutfen. (Chr. Lyceum, afd. H.B.S. A): Ie. Ra.
Bloemena, Doesburg; W. Carmiggelt, Lochem;
Wa. Idzenga, Lochem; Ta. Kempink, Wams
veld; Ja. Ja. Koning, Almen; B. Makkink,
Gorssel; J Maljers, Zutfen; H. E. de Roo.
Brummen; G. J. Velthuis, Zutfen; J. A, Wichers
Hoeth, Hilversum; Ea. Ba. Ca. ten Zeldam,
Lochem Afgewezen: 1.
ida. Hobfdacte. Geëxamineerd voor A en B
Prlncenhage. C F.
M. de Beer
E. M. Dekker
Tegelaar. F. de Jong. J. A. F.
Bergeij
W. A.
v. Rijn
A.Leefl--.,.--. MH -
het diploma B slaagde: C. H. Koks te Rotterdam.
Voor het aanvullende diploma slaagden: G. Goor.
J. A. H. v. d. Poort, P. J. J. Nagelkerke, W. F.
Hartman, C. v. d Most.'M. do Neef, allen ic Rotter
dam en W Moerman te Caipelle a. d, IJssel en A.
Klio te Klrmpen a d Lek. Afgewezen 3 candidaten
Rotterdam. Kwe--school m. d. Bijbel, Aelbrechts-
pleln Geëxamineerd 12 rand Geslaagd: de dames
K Bergsma. 1 C v. Konynenburg, H Punt allen
te Delft. M Grc-meweg, S H Langbroek, A. Lol-
kema. J v. Noort C. M Schipperus. M. de Waard.
A. A. Moerman en D. E Marcusse te Rotterdam:
Ronde en H G
v d. Meyden, allen te Rotterdam.
Commissie Rotterdam II. Geslaagd voor het ge
heele oxamen: mej. A. de Visser. Serooskerde, en
de heeren J. Berrevoets, Dreischor; J. Boomsma,
Capelle a. d. IJsel.
Gedee'te A de heeren: W. J Dllke, Middelburg:
J. C. Klein Kapelle, en P. J. Smits, Glessendam.
Gedeelte B de heer- P. J. v. Bruggen. Capelle
a d IJsel. Afgewezen 1.
Schiedam. Diploma Hulp der moeder van de
Vereeniging Tesselschade de dames J. W. Bosdijk,
J, Hartman. M L. Baken, M. J. Bakan, M. Jonge-
pier en A. Tinge, allen leerlingen van de huishoud
en industrieschool' Schiedam.
's-Gravenhage. Academie van Beeldende Kun
sten. Eindexamen M T, S voor bouwkunde (dag
onderwijs) werd door dé volgende candidaten deel
genomen, die allen slaagden: F Bevelander, J W
Beyersbergen. A. B. Breebaart, G W de Jong. P.
M. Klaverkamo. J Leicher, G F. Mallien. H V
MiliuR, W. P j Nijhuls, J. D van Osnabrugge, H.
W Scttnetz, C de Smit. J. A. A. v. d. Steyt. J. A.
J C E. G Win
Land- en Tuinbouw
HET WEER IN CULTUUR BRENGEN DER
GEÏNUNDEERDE GEBIEDEN VOOR DE
GREBBELINIE.
Wij lezen in De B o e r d e r ij:
Toen, zeèr kort na den 14den Mei het parool
werd uitgegeven, dat de wederopbouw van
Nederland met kracht ter hand moest worden
genomen, werd ook met klem naar voren ge
bracht, dat de voedselvoorziening van mensch
en dier zoo goed mogelijk moest worden ver
zorgd. Deze was in het gedrang gekomen, niet
alleen, doordat tal van werkkrachten waren
gemobiliseerd, doch ook door het onder water
zetten van groote gedeelten cultuurgrond. Dit
z.g. inundeeren geschiedde ten deele reeds in
November 1939 (zooals b.v. het gebied ten W.
van Ede, Bennekom en Wageningen), ten deele
in het voorjaar 1940, zooals bijv. Velpsche en
Arnhemsche Broek. Deze laatste gebieden
hebben betrekkelijk weinig geleden. De eerste
echter stonden ruim een half jaar onder
water, waardoor niet alleen de structuur werd
bedorven, doch ook de zode der graslanden in
vele gevallen erg had te lijden. Van hooger-
hand ontvingen de rijkslandbouwconsulenten
opdracht, met den meesten spoed deze gronden
weer in cultuur te doen brengen, opdat ze dit
jaar»nog een opbrengst zouden geven. Voor
het eerstgenoemde gebied, dat gelegen is vóór
de helaas zoo bekend geworden Grebbelinie,
werd daarmede belast ir. N. H. H. Addens te
Arnhem. Vanouds bestond dit gebied vrijwel
uitsluitend uit grasland; slechts enkele hoog
gelegen perceelen waren bouwland. Hoewel de
grondsoort (het meerendeel bestaat uit een
veenachtige klei of hoofdzakelijk veen) goed
is, liet door allerlei ongunstige factoren, zoo
als onvoldoende afwatering, geen of onvol
doende bemesting, ondoelmatig gebruik, de
kwaliteit van het grasbestand zeer te wen
schen over; het leverde een matige weide of
laat in den zomer een snede hooi van zeer
matige tot slechte kwaliteit, Gunstig staken
daarbij af de perceelen, die een behoorlijke
bemesting en verzorging hadden ontvangen;
op deze waren de zwalckere, betere grassen in
staat, de strijd tegen de grovere grassen en
onkruiden vol te houden en ontstond een goede
zode. Toen nu in het laatst van Mei het water
van het land was verdwenen, bleek, dat de
slechtverzorgde kampen er zeer goed waren
afgekomen, omdat het grasbestand hierop ge
wend was, onder ongunstige omstandigheden
te leven. Op de beter verzorgde perceelen
waren de grassen en klavers echter vrijwel
geheel verdwenen.
Zooals reeds vermeld, zijn de rijkslandbouw
consulenten met de leiding van de herstel
werkzaamheden belast; deze geven dus de
richtlijnen aan, waarnaar de eigenaren moeten
werken. In vele gevallen zijn deze laatsten
echter niet ln de gelegenheid, dit werk zelf te
verrichten. Voor deze groep wordt het werk
van Rijkswege tegen den kostenden prijs ver
richt, waarbij dagelijksch toezicht wordt uit
geoefend door den assistent, den heer R.
Prinsen te Ede. Dit geschiedt eveneens in de
uitzonderingsgevallen, dat de eigenaren niet
wenschen mede te werken.
Aangezien het geheele gebied ongeveer 1500
ha groot Is, kon niet alles tegelijk worden
aangepakt. De betere perceelen zijn daarom
looplg liggen. De slechtere zijn of worden ge
scheurd en opnieuw ingezaaid, waarvoor o.a.
zes wieltrekkers en twee rupstrekkers met een
aantal twee- en drieschaarploegen, schijven-
eggen, onkruideggen, Cambridge rol en ge
wone rol ter beschikking staan. Kleinere
perceelen, alsmede randen en kanten worden
gespit ln werkverschaffing, onder leiding van
personeel der Heidemaatschappij.
Als regel is de volgorde der werkzaamheden:
ploegen (15-20 cm), een of tweemaal schijf
eggen, kunstmeststrooien, nogmaals schijfeggen
eggen met de zig zag of onkruidegge. zaaien,
eggen, rollen
De perceelen, die geschikt zijn voor bouw
land, worden evenals perceelen, die volgend
jaar b.v. nog geëgaliseerd moeten worden in
gezaaid met een eenjarig mengsel van 35 kg
Westerwoldsch raaigras en 5 kg klaver of 125
kg haver en 10 kg roode klaver. De overige
worden ingezaaid met een blijvend gras
mengsel, bestaande uit: 10 kg Engelsch raai
gras; 8 kg beemdlangbloem: 3 kg" timotee; 2
kg ruwbeemd; 1^. kg veldbeemd; 4 kg witte
klaver. Als dekvrucht wordt gezaaid: 80 kg
haver of 8 kg Westerwoldsch raaigras.
Voor de benoodigde hoeveelheden kunstmest
en zaaizaad \wrdor> desgewenscht bonnen af
gegeven, waarvan het bedrag later wordt af-
van de te verleenen schadeloos-
e moeilijkheden aanvankelijk niet
ren (men denke slechts aan het
m van de benoodigde werktuigen
brandstoffen hiervoor en van het
de Juiste bewerkingen) loopt thans
ehooren, en worden per dag enkele
ectaren gereed gemaakt voor een
;st. Dat men begrip heeft voor de
eiscnen van den nieuwen tijd, Dlijkt o.a. uit de
medewerking, die de leiders van dit mooie
werk van vele zijden ontvangen.
Overigens vormt een en ander slechts een
begin.
Wanneer de Geldersche Valleiplannen tot
uitvoering zijn gebracht, zal de afwatering
van dit gebied, die thans via de Girft nog ge
brekkig is, zeer verbeteren. Voorts is reeds
geruimen tijd een plan voor ruilverkaveling
in voorbereiding, waarvan de resultaten
hoogst waarschijnlijk niet lang meer op zich
zullen laten wachten. Daarmede komt de land
bouw" in dit gebied met een zeer vruchtbaren
bodem op een veel hooger plan en zal zijn
welvaart ten zeerste toenemen.
Statistiek
Verkeersongelukken in 1938
Bij de algemeene landsdrukkerij is de statis
tiek van de verkeersongelukken in 1938, samen-
gesteld door het centraal bureau voor de sta
tistiek, verschenen.
De regelmatige ontwikkeling van verkeer,
zoo blijkt uit deze publicatie, giilg samen met
een toeneming van het aantal ongelukken. Het
totale aantal ongelukken bedroeg 46,664 in 1938
tegen 45,027 in 1937. Ook het aantal dooden
nam toe van 735 in 1937 tot 780 in 1933: het aan
tal gewonden steeg van 14,788 in 1937 tot 15,420
in 1938.
Het grootste gedeelte der verkeersongelukken
is een gevolg van het maken van verkeersfou-
ten. Zoo werden in 1938 van de 46,664 ongeval
len er 35,887 of 76,9 pet. veroorzaakt door fou
ten van bestuurders van vervoermiddelen en
3467 of 7,8 pet. door fouten van voetgangers;
hierbij kwamen 23.538 ongelukken of 50,4 pet.
van het totaal voor rekening van fouten ge
maakt door bestuurdefs van motorrijtuigen.
Het niet verleenen van voorrang veroorzaak
te 11,608 ongelukken; 4770 ongevallen waren te
wijten aan verkeerd uitwijken, 1744 aan het
verkeerd óm hoek of door bocht rijden, 1432
aan het nalaten van het geven van signalen en
1039 aan niet rechts rijden. Verder werden 3167
ongelukken door slippen ed. en 1171 ongeluk
ken door gebreken aan vervoermiddelen ver
oorzaakt. 3005 ongelukken waren gevolg van
verkeerd oversteken door voetgangers en 463
van het onvoorzichtig spelen door kinderen op
Radioprogramma
DONDERDAG. 18 JULI.
NCRV-Üitzending. 8.00
isk. 10 15 Gra
Gewijde muzie. 'pr. nl.) 8."*
9.30 Cello, pian en gramofoo
mofoonmuzleh i0 ?l> Morgendienst. 11.00
foonmuzlek U.Jt BerKn'en 12.15 Zang met piano
begeleiding er gramoloonmuziek. 12.45 Berichten
ANP. 1.0'j Orgelspel. 1.45 Gooilanders en gramo-
foonmuzieK 3.1i» Gramofoonmuziek. 3.45 Christ,
liederen (gr. pi. 4.00 Bijbellezing 4 45 Gramofoon
muziek 5 Ou Handenarbeid, voor de jeugd. 5.30
Marcando-ensemble en gramofoonmuziek. 6.30
VPRO: Cyclus: „Lezen ln den Bijbel". 6.45 Orgel
concert (ca 7.00 Berichten). 7.30 Reportage. 8.00
Berichten ANP. 8.16 NCRV-orkost en „Bel Canto".
8.30 „Wandeltoer.sme", causerie 8.50 Vervolg con-
cert^ en gramofoi.nmuzlek. 10 1510 30 Berichten
(Om
nsch).
1 15 Be-
IIBerichten (VI;
12.00 Esn
(Duitsch) 12.4. Berichten ANP. 1.00 VARA-orkest
<2.00—2.15 Berichten (Duitsch). 2.15—2 30 Grar
iziek (5.01—5.15 B-r
;elsch3 30 Gra-
ae vrouw. 4.15 Gramo-
■aatje. 4.50 Gramofoon-
i (Duitsch). 6.15 Borich-
7.20 Reportage) 8.00
rithten ANP 8.30 B
richten Vlaamsen». 9.00 VARA-orkest (9.15—9.30
Berichten (Engelsch) 9.45 Berichten (Vlaamsch).
lolisten (7.0(1—
:sch). 8.15 Be-
En gelsch). 8 45
P. MENKENS-van der SPIEGEL
:ich iheusch geen menschenvrees by jou in 't spel?" vraagt
als dominee 's avonds met haar het geval bespreekt.
g°ed, hoe Zuidermeer babbelen kan. Jij weet, hoe er
Idenl lang over de Van Ravensteijn's gesproken wordt, al
ie ilang, mag ik wel zeggen. Eerst de sensatie, dat mevrouw
kegon komen. toen de verwachting en het kerk-
hulj'an juffrouw Boonekamp, daarna de goede afloop, de
kerkgang en vooral het feit, dat mijnheer daarbij
irdig was.Dan niet te vergeten die zuster van juf-
onekamp Smit heet ze, hè? Ik kan je zeggen, ik be-
3Tii|at mensch. Het is schandelijk, zooals ze wordt aange-
het is nog erger, zooals ze bekletst wordt. Ja, dat ruwe
vaf^t je maar eens hooren, het past op onze brave Zuider
en, het past zelfs op je kerkeraadsleden. Ik had je al eer-
ang !n zeggen, dat je die broeders eens aanpakken moest.
•MlSmit komt niet uit overtuiging of behoefte, maar alleen
et ajt met mevrouw Van Ravesteijn goed afgeloopen is, ver-
rdhè? Maar komen de anderen allemaal, omdat hun ziel
naar Dat weet je we* heter. Het meerendeel
end( ®ewoonte' Ja' wee'1 ze hoeien, dat is zoo, maar
ïinee Ordelman's preeken zwijgen de lastertongen nog
niet en toch bleef niemand uit de kerk. Al is Jserkgaan geen
slechte gewoonte, het is toch slecht, als het uit gewoonte gebeurt
en dan heb ik heel wat meer respect voor zoo'n juffrouw Smit,
al heet ze hier straal-modern. Zij komt uit dankbaarheid en je
moogt wel weten, dat ik vanmorgen onzen waarden Braam op
ongezouten wijze de waarheid heb gezegd, toen hij haar kerkgaan
een stank in de neusgaten des Heeren durfde noemen. Misschien
verwijt je me, dat ik alles door elkaar haal en van mijn thema
afdwaal, maar dat is toch niet zoo. Ik bedoelde: zooals de men
schen juffrouw Smit aangapen, zoo zullen ze het ook Van Rave
steijn doen, als hij daar tusschen de doopouders zit. Er gaan nog
zulke schoone verhalen rond over de wijze, waarop de oude
Boonekamp werd aangepakt, hè? Een wonder, zoo'n goed geheu
gen de menschen soms hebben. Iets wat langer dan dertig jaar
geleden gebeurde, vertellen ze, of het gisteren plaats vond. Mis
schien hebben de vele jaren het verhaal nog interessanter ge
maakt. Dat doet er trouwens niet toe, maar heel onze gemeente
ziet naar aanstaanden Zondag uit. Zullen de Van Ravesteijn's
laten doopen? Zal dominee eens flink van den toren blazen? Zal
die goddelooze kerel er eens flink van langs krijgen? En zal hij
wel flink hardop „ja" zeggen? Zoo erg goed hoorbaar gebeurt het
gewoonlijk niet, maar dan zijn het ook trouwe kerkgangers. Mijn
heer Van Ravesteijn moet duidelijker spreken. Mannie, ik weet,
dat jij de preek om Van Ravesteijn niet veranderen zult, ik weet,
dat jij daarin Zuidermeer graag teleurstelt, maar ik weet ook,
dat je vreest voor wat er loskomt, als je gedoogt, dat de man niet
antwoordt. Trotseer dat. Het is toch te dwaas, dat hij wel thuis
mag blijven met zijn mond dicht, maar er niet mee in de kerk
mag zitten".
Ook op t Zonnehuis" is er een ernstig gesprek tusschen man
en vrouw. Jannie heeft verteld van haar vraag aan dominee. Dat
was niet moeilijk. Maar nu heeft ze nog een vraag aan haar man.
Die uit te spreken is minder gemakkelijk.
„Wout", zegt ze, „weet je wat ik zoo heel graag zou willen?
Ik zou aan vrouw Leekstra willen schrijven. Ik zou haar uit
naam van ons beiden om vergeving willen vragen".
Nu komt er een woordenstroom, denkt ze. Nu moet ze paraat
zijn. Ze heeft haar woorden klaar. Ze heeft die weken lang
overdacht.
De stroom blijft uit.
„Vind je het niet goed, Wout?"
„Ja. Ik vind het best. En schrijf er dan bij, dat als ik iets
goed kan maken ik het doen zal. Desnoods kan Jouke de
woning van me koopen".
„O Wout, zou je dat willen?"
„Anders heeft voor mij dat vergeving vragen geen waarde. We
moeten geen half werk doen. Of zou jij het erg vinden?"
Even is het stil. Dan antwoordt Jannie: „Je hebt gelijk. We
moeten geen half werk doen. Morgen wil ik schrijven".
XXXIV.
Doopdienst! Dat is een kerkdienst, dien men zelfs in Zuider
meer wel eens verzuimt. Zoo'n korte preek en toch zoo'n lange
kerk
Bij dezen doopdienst evenwel is er geen plaats onbezet. De
koster heeft hier en daar stoelen moeten bijschuiven. Er zijn
banken, waarin men zich met elf personen op tien plaatsen heeft
gedrongen.
Men heeft een interessant uitzicht. De doopouders toch zitten
in een bank, die, evenals de kerkeraadsbanken, een rechten hoek
maken met de overige plaatsenrijen. Men kan dus die vaders en
moeders voortdurend aankijken.
Ja «oor, ze zitten er, die twee van ,,'t Zonnehuis". Er werd de
heele week erg geheimzinnig over gedaan. Niemand wist het
rechte, maar tenslotte is nu toch niemand teleurgesteld.
In 't begin worden er ook nu en dan halzen gerekt, wordt er
hier en daar omgekeken. Zijn ze er van Boonekamp niet? Ja, de
oude vrouw met haar zuster. Van „Welgelegen" natuurlijk
•niemand. Of zou Henk z'n vrouw misschien straks het kind in de
kerk brengen? Dat wordt dan nog een attractie te meer.
De grootste attractie evenwel is dat ouderpaar daar midden
in die bank. De juffrouw ziet er best uit. En vroolijk dat ze
kijktMijnheer z'n gezicht is een beetje betrokken. Die be
grijpt zeker, dat hij straks een hartig woordje te hooren krijgt.
Dominee zal er wel eventjes bij stilstaan, dat die doop geen klei
nigheid is. Zoo'n belofte in de kerk kun je gemakkelijk geven,
maar er zit meer aan vast. Dominee zal wel zooveel over de dure
verplichtingen zeggen, dat mijnheer Van Ravesteijn het een
beetje benauwd krijgt. En dominee zal hem ook wel aan het ver
stand brengen, dat hij niet denken moet, er met zoo'n paar kerk-
gangetjes af te zijn. Als je alleen maar van de wereld tot de kerk
wordt bekeerd, is het toch nog niks met je gedaan. Tenminste
niet voor de eeuwigheid.
Wout is niet op de hoogte van Zuidermeer's fantasieën. Jannie
wel, maar ze denkt er niet aan. Ze merkt nauwelijks die spie
dende blikken, ze is te veel vervuld van het heerlijke, dat haar
hier brengt, dan dat ze aan iets anders denken kan.
Wat een week ligt er achter haar. Een leven tusschen hoop en
vrees, pinsdagmorgen heeft ze een langen brief geschreven aan
vrouw Leekstra. Heel haar hart heeft ze daarin uitgezegd. Toen
werd het een wachten. Ze had gevraagd om spóédig antwoord,
ze had geschreven, dat ze zoo graag vergeving zou hebben, eer
Woutertje werd gedoopt.
Donderdag had er het antwoord kunnen zijn, maar het was er
niet en het bezoek van dominee bleef ook uit. Vrijdagsmiddags
eindelijk vond dat plaats.
(Slot volgt) j
