J
Hifuuif jTditsrijf (!T<mraut
Dagelijks verschijnend Nieuwsblad voor Leiden en Omstreken
FOTO
BLU-:®FAX
•NBEI^
net bfimentsprijs:
rüsatii8 maanden In Leiden en in plaatsen
e bei<fcr een agentschap gevestigd is 2.36
ivak f week I8 Losse nummers 5 ct
fioet 4» bij vooruitbetaling.
25. D
biidijentieprijzen
slagfcf
van cj per regel. Ingezonden Mede-
i-lineen 45 ct. per regel. Minimum
egels. Bewijsnummer 5 oh By oon-
.jcft-t belangrijke korting.
Bur. Redactie en Administratie:
BREESTRAAT 123, LEIDEN.
Telefoon 22710.
(Na 6 uur 23166).
Postbox 20. Postrek. 58036.
No. 6172
ZATERDAG 13 JULI 1940
21e Jaargang
5 0,"
i'orm en wezen
itela
e kanten gaan stemmen op, dat
vormen los moeten laten en ons
'i dienen voor te bereiden. Her-
ar ge!
meer dan ooit de leuze
k opl De Christen kan dit zonder
dat f erve beamen. Het ergste immers,
9 wéeloof en de belijdenis overkomen
25 u vermolmde palen en versteende
leeds offeren aan den vorm ont-
'VehT loof en belijdenis hun innerlijke
:ldvernieuwende kracht. Ver-
,md hervorming, reformatie, het
uitg 'den en begrippen, die bij het
een om passen.
al >r dit nu geldt voor het persoon-
Unj rkelijk leven, dan mag het op elk
erv,'tirein niet anders zijn. Ook daar
j oude, versleten vormen telkens
te worden; her- en nieuw-
'ing is ook daar voortdurend
maar, zoowel in het eene als in
5 [ere geval, past daarbij groote be-
.amheid. Niet, omdat de vorm van
idd beteekenis is (al heeft hij vaak
waarde dan wouldbe-hervormers
jnKjjen meenen) maar omdat het soms
pilijk is vorm van inhoud te onder-
rek n. En dit is toch wel duidelijk, dat
'J^igingen in den vorm de innerlijke
nimmer mogen aantasten,
jelijdenis der kerk, of, wat praktisch
delfde neerkomt, de prediking van
woord is, wat wijze van zeggen
med, aan veranderingen onderworpen,
ïmu! belijdt' dat de Openbaring Gods
iek.t oor alle tijden en eeuwen, erkent
45 pe ook, dat onze tijd en ons geslacht
:hri< behoeften hebben dan de vorige;
«SJ: schokkende wereldgebeurtenissen
^°p e dagen een radicale wijziging van
7.3 inkleeding en toepassing vorderen.
prediker, die het meest in 't volle,
bewogen leven staat, verspreidt
ootsten zegen.
Iter, bij dit alles is dringende en
ne£>eerlijke noodzaak, dat er niet ge-
'g jwordt aan de wezenlijke beteekenis,
Esm ce<rn van de belijdenis. Op menige
1 waarschuwt de Bijbel er tegen om
JriJtvcord, zelfs geen tittel of jota af of
i q d jen aan Gods getuigenis. Daarmee
G, op den vorm gedoeld zijn, want
va- ,,rden moesten natuurlijk bij ver-
'oi a overzetting veranderen. En tel-
er-wrrdt ons nog voorgehouden, dat de
3o meest gebruikelijke vertaling ver-
lkfng noodig heeft; om van de be
ier Psalmen maar niet te spreken.
Statenvertalers hebben in cursief
woord ter verduidelijking in
ent.
les geschiedt echter om de oor-
Ike ijke gedachte zooveel mogelijk tot
recht te doen komen. Toevoeging en
ling van woorden is dus geen aan-
g van de kern, maar bedoelt deze in
r zuiverheid te doen glansen. De
:en slotte maar bijzaak; de inhoud
c veranderlijke waarde. De Apostel
weten, dan Jezus Christus en
lekruisigd; hij wil allen alles zijn,
het Evangelie in volle schoon-
te :unnen brengen,
politiek en sociaal gebied mag het
on:, niet anders zijn. Ook daar is de
ten slotte bijzaak, hoezeer wij aan
instellingen, rechten en ver
in n ook gehecht kunnen zijn; het
het beginsel, beslist,
lier openbaart zich dan ook weer
tegenstelling. Wanneer dat be-
n menschelijke vinding en wijs-
fkomst is, dan is het, evengoed als
ir i aan evolutie en ommekeer zelfs,
pen. Onveranderlijk is slechts de
ïeio van Gods Woord. Wij kunnen
:en van de souvereiniteit Gods, die
ali ;s gaat; van zijn hand, waarin
di den van het wereldgebeuren
nloopen; van Zijn eer, die Hij van
si.nepsel en elke menschelijke orde
t het zijn al te maal zwakke
ln?en om aan te duiden, dat Zijn
m eheiligd zal worden en Zijn wil
(hicden zal in hemel en op aarde,
lke levens- en wereldbeschouwing nu,
0? dezq basis rust, blijft in de wisseling
-n principieel dezelfde. In open-
lngsvorm en activiteit kan wijziging en
igaande verandering komen; de kern
belijdenis handhaaft zich, omdat deze
van eigen vinding is, maar steunt op
Schrift.
3 - rentegen zien wij duidelijk om ons
dat velerlei menschelijk maaksel in
stormen des levens zijn kracht en
ïrde verliest en ten onder gaat. Het
i feite niet veel meer dan vorm.
a sprak wel van beginselen en tot op
ere hoogte terecht, maar ze waren niet
cheridbaar en eeuwigdurend; in tegen-
1, men herzag ze soms van jaar tot
naar eigen believen en inzicht.
'alvijn heeft tegen vergoding van
de vormen reeds krachtig gewaar-
iwd Ook hij had voorkeur wat staat-
id:ge en maatschappelijke vormen be-
't; maar hij bond nooit zijn beginsel,
is lijn Christelijke belijdenis aan
igen vorm. Daarmee zou hij de leer
Jezus geweld aandoen. En die heeft
gezegd, dat men den Keizer, dat is
slii kundige, wettige macht moet
-n vat des Keizers is; doch daar boven
dat men Gode moet geven, wat
De nationale concentratie
De binnenlandsche politiek van Nederland
heeft de laatste weken in vele bladen het
onderwerp van levendige beschouwingen
uitgemaakt. Wij hebben daaraan eenige
artikelen gewijd, en ons naar men zich zal
willen herinneren uitgesproken vóór de
vorming van een nationaal front, naar ana
logie van hetgeen in Denemarken te zien werd
gegeven, waar de groote partijen elkander ook
vonden en op een gemeenschappelijke basis
gingen samenwerken in het belang van het
Toen wij deze opvatting lanceerden, gingen
wij daarbij af op hetgeen door de Duitsche
autoriteiten steeds was gezegd, namelijk, dat
zij zich met de binnenlandsche politiek van
ons land niet wilden inlaten, dan alleen voor
zoover in het belang van de bezetting van
Nederland noodzakelijk was.
Uit de belangrijke verklaring, welke de heer
W. Janke, de Pressedezernent, gisteren heeft
afgelegd op de dagelijksohe persconferentie,
blijkt, dat wij hierin niet mis getast hebben.
De binnenlandsche politiek van Nederland
is hier ter sprake gekomen en de heer Janke
gif als zijn meening te kennen, dat de bezet
tingsautoriteiten ten aanzien van de concen
tratiepogingen op binnenlandsch politiek
terrein het standpunt innemen, dat van den
aanvang af door den Rijkscommissaris is tot
uitdrukking gebracht: aan Nederland zal een
leven naar zijn eigen aard gewaarborgd zijn.
Dit brengt mee, dat de Duitsche autoriteiten
de binnenlandsche politieke bewegingen zoo
veel mogelijk de vrije hand zullen laten en
geen hindernissen in den weg zullen leggen.
Dit brengt in de tweede plaats mee zoo
vervolgde de heer Janke dat zij geen voor
keur aan den dag zullen leggen voor eenigerlei
richting. Het betreft hier immers een
Nederlandsch vraagstuk, dat het Nederland-
sehe volk voor zichzelf en op zichzelf moet
oplossen.
Dit ls inderdaad een zeer belangrijke ver
klaring, welke zeer waarschijnlijk op het
juiste oogenblik zal blijken te zijn afgelegd.
Want de pogingen, welke op dit oogenblik
worden ondernomen om te geraken tot natio
nale concentratie, zullen hierdoor een goede
stimulans ontvangen.
Dat we opnieuw de verzekering mochten
ontvangen, dat de Duitschers niet in ons land
gekomen zijn met de bedoeling om onzen
volksaard om te vormen of ons volkskarakter'
te veranderen, doet zeer aangenaam aan. Het
wijst erop, dat de Duitsche autoriteiten
inzien, dat zij zoowel het belang van Duitsch-
land, als dat van Nederland dienen, wanneer
zy ons volk zijn eigen aard laten houden.
Juist ons verheugt dit buitengemeen, omdat
wij daarop steeds sterk hebben aangedrongen.
Wy blijven van oordeel, dat de verhouding
tusschen Duitschland en ons land het beste
zal zijn, wanneer aan Nederland de vrijheid
wordt gelaten, welke het behoeft om zich
naar eigen aard en wezen te kunnen ont
plooien. De Duitsche autoriteiten hebben
veel meer aan een nabuurland al is het
klein dat na den schok, welke het heeft
ondergaan, weer tot bloei kan geraken, door
dat het zichzelf zal kunnen zijn, dan aan een
doodsch en dor land, waar niets kan tieren,
omdat de geestelijke krachten, welke in ons
volk leven, zouden dreigen te verstikken.
Nederland heeft altijd gebloeid in vrijheid,
het heeft steeds gekwijnd als deze vrijheid
ontbrak. Vandaar dat iedere Nederlander
dankbaar mag zijn, dat de Duitsche autori
teiten toonen een open oog te heboen voor
dit groote belang, en dat ze hiermede zeer
ernstig rekening willen houden.
De Duitsohe autoriteiten zien met vreugde,
aldus de heer Janke, dat men in het volk
actief wordt en dat er leven in de brouwerij
schynt te zullen komen. In een onzer artikelen
hebben wij gesohreven, dat de leiders des
volks niet mismoedig aan den kant mogen
blijven zitten, maar dat ze geest- en veerkracht
moeten betoonen om het landsbelang te dienen
ook in dezen zwaren tijd. Gelukkig zijn er
aanwijzingen, welke er op duiden, dat we
binnen korten tijd een opvulling zullen kunnen
krijgen van het vacuum, dat de Duitsche
autoriteiten hier vonden doordat de regeering
was uitgeweken naar het buitenland.
De Duitsche autoriteiten hebben een adres
noodig zoo schreven we reeds vroeger
een adres van het Nederlandsche volk. Ze
moeten een concentratiepunt hebben, dat hen
in staat stelt om met de bevoegde leiders van
het volk overleg te plegen.
Dat is thans noodzakelijk.
Maar het is ook van zeer groot belang voor
den tijd, waarin de vredesonderhandelingen
zullen kunnen plaats vinden.
Het is mede gewensoht om kleine minder
heden als de groepen, welke respectievelijk
worden aangevoerd door de heeren Mussert
Meyer en Kruit, niet te doen komen tot een
invloed, welke hun, gezien hun getal en be
teekenis, in geen enkel opzicht toekomt.
Alles samenvattend, meenen wij te mogen
eoncludeeren, dat de mededeeling, welke de
bladen gistermiddag bereikte, voor ons volk
verheugend en belangrijk is en voor de leiders
aes volks een aansporing bevat om voort te
varen en spoedig te doen zien, dat zij het
belang van land en volk willen dienen door
overleS en op een gezonde
basis het beste voor ons volk te zoeken en
na te jagen. De verschillende gees-
telyke stroomingen kunnen dan
tot hun recht blyven komen en in
eigen kring moet het haardvuur
brandendeblyven.
(Vervolg van de eerste kolom)
Gods is. Het eerste is vorm, het tweede
inhoud, onveranderlijke werkelijkheid.
Zoolang wij dit vasthouden en beleven
kunnen wij als Christenen, rustig en
actief zijn bij alle verandering en ver
nieuwing van het politiek en maatschap
pelijk leven. En, ernstig gezocht, vinden
wij dan ook onze plaats.
„Als een goed soldaat
Een prachtig boekje is het, dat de reserve
veldprediker Ds. D. Ringnalda Jr. ons heeft
geschonken, een boekje, waarvoor hij den
titel, „Als een goed soldaat", ontleende aan
2 Timotheus 2:3 en dat hij uit eerbied op
droeg aan alle nabestaanden van hen, die
vielen als een goed soldaat ^>ij de verdediging
van hun vaderland, die de demobilisatie niet
meer mochten beleven, doch „met groot ver
lof naar het Vaderhuis" gingen.
Op fijne wijze en in teere bewoordingen
vertelt deze veldprediker van het contact
van den dominee met de soldaten, van de
soldaten met den dominee. Er zijn van die
boekjes, die zich niet laten recenseeren. De
recensent voelt zich machteloos en alleen tot
aanvaarden in staat. Zoo is het met deze
sobere en toch zoo in-rijke herinneringen aan
de maanden van mobilisatie, aan de moeilijke
dagen van den oorlog en aan de misschien
nog moeilijker uren van de capitulatie.
Geen beoordeeling dus, maar wel enkele
aanhalingen, opdat men iets leze van hetgeen
hier geboden «wordt en opdat men er toe
kome, zich dit boekske aan te schaffen als
een donker-gekleurde maar niettemin zoete
gedachte aan dit nabije verleden. Want dit
verleden was waarlijk rijk.
Men leze over het schoone ambacht: „Heer
lijk om voor zulk een gemengd auditorium,
als veldprediker optreder»^ de „Una Sancta"
te spreken over de lengte en breedte en
hoogte en diepte van Christus' liefde! En
daarom ook over onze eenheid in den Hei
land een eenheid, die niet voor de trium-
feerende kerk gereserveerd mag blyven,
maar ook in de strijdende kerk op aarde
levende realiteit moet zijn. Heerlijk om bij
het begin en aan het einde van eiken „veld
dienst" die veelkleurige schare van Her
vormde en Gereformeerde, Doopsgezinde en'
Vrij-Evangelische, Luthersche en Christelyk-
Gereformeerde soldaten van Koning Jezus
ambtelijk te zegenen: Om mijner broederen
en mijner vrienden wil, zal ik nu spreken:
„Vrede zij in U!" Heerlijke herinnering aan
den mobilisatie-tijd: deze spontane, hartelijke
ongedwongen uitleving der inter-kerkelijke
eenheidsgedachte!"
En ook: „Wij denken terug aan onze
„spreekuren", waarop we met menig soldaat
van hart tot hart gesproken en gebeden heb
ben. Wat waren hun zorgen vaak groot! Hun
moeilijkheden ingrijpend! Welk een verlich
ting-van-leed was het voor menigeen om zijn
hart eens eerlyk uit te storten in een ver
trouwelijk onderhoud met den dominee! Hoe
spoedig weten juist onze soldaten zich over
ALG. FRIESCHE LEVENSVERZ.-MY
leeuwarden - burmaniahu1s
VAN 1845
amsterdam. van brienenhuis
SCHAAP Co.
AMSTERDAM - ROK1N 106
MOOIERE AFDRUKKEN
6x94 ets.
't algemeen te geven! Wat heerlijk, om ook
op die spreekuren telkens weer te bemerken,
dat onze officieren, onder-officieren en man
schappen geen rekening hielden met de
•vraag of hun veldprediker al dan niet tot
hun „eigen kerk" behoorde! In de mobilisatie
tijd vallen de kerkmuren grootendeels weg en
leeft er in aller hart deze ééne begeerte: Om
het huis des Heeren onzes Gods wil, zal ik
het goede voor u zoeken!"
Men leze het piëteitsvolle boekje, onop
«esmukt, uit het hart geschreven, van dezer
veldprediker, van wien we ook wel mogen
zeggen, dat hij zich betoond heeft „een goed
soldaat" en wiens woorden waarde hebben,
als hij het neerschrijft: „Wij voelen het als
onze heilige roeping, als een teedere zaak van
onze consciëntie om het in dit boekje, opge
dragen aan de nabestaanden van hen, die in
den oorlog vielen, met ronde woorden, als
voor het aangezicht van den Alwetende, uit
te spreken: Wat ook de oorzaak is van de
spoedige capitulatie der Nederlandsche Weer
macht, de snelle overgang van onafhankelijk
land tot bezet gebied is in geen geval te wij
ten aan plichtsverzaking van onze soldaten!"
Dr. W. G. Harrenstein, de leger- en vloot-
predikant in algemeenen dienst, leidde het
boekje, dat in het „strijdjaar 1940" bij D. A.
Daamen's Uitgeversmaatschappij N.V. te
's-Gravenhage verscheen, in.
Tram en bus in een groote stad
Een uitvinding van Pascal
We hebben niet lang geleden een deskun
dige op het gebied van het stadsverkeer aan
het woord gelaten, die ten aanzien van Ber
lijn de stelling verdedigde, dat wie voor af
schaffing van de tram in een groote stad
opkomt doof en blind moet zijn. Het punt
is de laatste jaren betwist, want alles hangt
van plaatselijke omstandigheden af.
Er zijn algemeene kanten aan dit vraag
stuk. De Rotterdammers verheugden zich ter
stond na de ramp een snel toenemend aan
tal van die lijnen te hunner beschikking te
vinden. De volte van de wagens vooral de
eerste weken namen ze op den koop toe. Op
eens moesten ze het van de tram alleen heb
ben. Buitenlanders hadden de moeilijkheden
waartegen trammaatschappijen hier te lande
op te tornen hebben, behalve aan de con
currentie van de fiets aan den eigenaardigen
bouw van de Nederlandsche binnensteden
toegeschreven, die het „doorsteken" mogelijk
maakt, waarbij een middel van vervoer ge
mist kan worden.
Men zegt, dat niemand minder dan Blaise
Pascal in 1662 te Parijs een onderneming van
publieke karossen tegen vijf „sols" de plaats
lanceerde. Er kwamen eenige lijnen, maar de
zaak nam niet op en men moest tot1828
wachten om een omnibus-exploitatie geboren
te zien worden. De wagens kregen allerlei
namen en bynamen, o.a. diligences. De rit
kostte vijf sous en toen er een imperiaal op
kwam werd het tarief voor het boven zitten
drie sous.
Een zwerm van zulke ondernemingen werd
gesticht, die elkander een onordelijke concur
rentie aandeden. Maar de wet op het over
leven van de geschiktste liet zich gelden en
in 1856 werd de eerste concessie voor een
trambaan vergeven, die de stad van west
naar oost evenwijdig aan de Seine doorsneed
De omnibussen bleven in stand. Ze waren
met twee paarden bespannen en telden iets
minder dan 30 plaatsen. De bekendste was
die tusschen de Madeleine en het plein, waar
de Bastille gestaan heeft. In 1876 werden de
eerste proeven met de vervanging van paar
den door mechanische tractie genomen. Als
drijfkracht werd o.a. samengeperste lucht ge
bezigd en de Zwitsersehe. fabriek van Win-
terthür bracht een machine op de markt. Het
zou tot 1889 duren, voordat zekere tram
lijnen regelmatig op deze wijze voortbewo
gen werden. Twee categorieën waren in het
stelsel te onderscheiden: die met stoomver-
mogen en electrische met accumulatoren dan
Een omnibus in het Parijs ven pl.m. 50 jeer geleden
O—
wel trolleys of ondergrondsche geulen.
Wegens technische en financieele moeilijk
heden bleef de simpele paardenkracht tot
1910 op talrijke lijnen in zwang.
Onder en boven den grond
In 1900 kwam voor de maatschappijen tot
exploitatie van transportmiddelen op den
beganen grond een vervaarlijke concurrent
op, over wien afzonderlijk moet geschreven
worden, de ondergrondbaan of metro. De
eerste lijn, ter gelegenheid van de toen ge
houden wereldtentoonstelling geopend, was
een succes. De andere-ondernemingen namen
den handschoen op en in 1904 deed de eerste,
nog kleine auto-omnibus met stoommotor zijn
Het jaar 1910 werd een keerpunt in het ver
keer te Parijs. Voor de trams werd zonder
uitzondering de electrische tractie aangenomen
met boven- of ondergrondsche leiding en voor
de autobussen de benzinemotor. De grootste,
die het tot 1914 die wagens zijn aan snelle
slijtage onderhevig uithielden, bevatten 35
plaatsen op hun hoogst. Bij het uitbreken van-
den oorlog in '14 werden ze voc^r troepen
vervoer en proviandeering van het leger opge
vorderd. Na het einde van de vijandelijkheden
kocht het departement van de Seine alle net
ten op om ze tot een enkele onderneming te
versmelten, wat de algemeene kosten inperkte.
Het verkeer hangt met drie elementen sa
men: het bevolkingscijfer, het aantal ritten per
jaar en per bewoner en de lengte van de af
gelegde afstanden. In 1856 telde groot-Parijs
om het zoo maar te noemen 1,700,000 inwo
ners. Op het oogenblik moet het, het groote
aantal ontruimingen ten gevolge van den
oorlogstoestand daargelaten, niet ver van zes
millioen liggen. Het aantal reizen per jaar en
per bewoner is sinds 1856 meer dan vertien
voudigd.
Strijd om voorrang te Parijs
De verregaande onstandvastigheid van het
verkeer bemoeilijkt de beschikbaarstelling van
het materiaal De behoeften hangen af van het
seizoen, de atmosferische omstandigheden en
allerlei uitingen van het oeconomische en so
ciale leven. En verder wisselt het verkeer niet
alleen naar de uren van den dag, maar ook
volgens de dagen en maanden. Het belangrijk
ste spitsuur doet zich aan het einde van den
middag voor. Vroeger keerde het gros van de
passagiers tusschen half vyf en achten naar
hun woning terug, tegenwoordig moet de
Overzicht
Het Nabije Oosten
De publicatie van de jongste Duitsche
documenten heeft weer eens nadrukkelijk in
het iicht gesteld, welk een bron van onrust
het Nabije Oosten vormt Daarbij staan vooral
Turkije en Syrië in het centrum van de be
langstelling. De sympathieën van Turkije
lagen steeds, naar men weet aan den Ge
allieerden kant. Daarbij moest echter een
voorzichtigen koers worden gevaren, omdat
men den Russischen buur had te ontzien. Dit
belette echter niet, dat besprekingen plaats
vonden tusschen Engelsch-Fransche militairen
en den Turkschen staf, terwijl ook een twee
zijdig garantiepact tusschen Turkije en de
Geallieerden tot stand kwam.
Blijkens het zesde Duitsche witboek waren
de Geallieerden van plan door middel van
het betrekken van Turkije in den oorlog
acties te ontketenen tegen het petroleum-
gebied van Jtoemenië en dat van Rusland in
den Kaukasus. Daarbij zou gebruik worden
gemaakt van het leger in Syrië onder bevel
van generaal Weygand, later vervangen door
generaal Mittelhauser. Van deze actie is in-
tusschen niets gekomen en de vrede op den
Balkan als in het Nabije Oosten werd be
waard. Daarbij heeft ook de voorzichtige
houding van Rusland de aandacht getrokken.
Bij de bezetting van Bessarabië en de Noord-
Boekowina heeft dit land immers (voor-
loopig?) afgezien van een vlootbasis in de
haven van Constanza, waarmee de belangen
van Turkije werden ontzien.
De Turken sympathiseeren^echter niet door
dik en dun met de Britten. Dat is gebleken
uit de vriendschappsverdragen, welke zij
dezer dagen hebben gesloten met Syrië en
Irak, waarbij o. a. moet zijn bepaald, dat er
geen gebiedswijzigingen ten aanzien van Syrië
mogen plaats vinden, of Turkije moet daar
mee hebben ingestemd. Dit is vooral merk
waardig in het licht van de jongste onthul
ling van de j,Popoio di Roma", welk Ita-
liaansch blad mededeelde, dat Engeland
onlangs aan Turkije en Irak een aanbod zou
hebben gedaan om Syrië onderling te ver-
deelen. Dit onderwerp moet ook ter sprake
zijn gekomen tijdens een onderhoud tusschen
den Turkschen minister van buitenlandsche
zaken Saradjogloe en zijn Iraksehen
collega Noeri Said. Intusschen heeft Tur
kije dit aanbod van de hand gewezen. Niet,
omdat het geen bepaalde verlangens ten
opzichte van Syrië zou hebben, pf omdat men
Frankrijk zou willen ontzien, maar de Tur
ken zien ongaarne een bezetting van Syrië
door Engeland, omdat daarmee dit gebieds
deel van de eene afhankelijkheid in de andere
zou geraken.
Het Duitsche witboek heeft overigens dui
delijker gemaakt, waarom de sympathieën
van de Turken aan Geallieerde zijde lagen.
Reeds lang is het Turkije een doorn in het
oog, dat de vlak voor de kust gelegen eilan
dengroep, de Dodekanesos geheeten, zich in
Italiaansche handen bevindt Er is voor de
Turken veel aan gelegen deze eilandengroep
te bezetten en om tot dit doel te geraken,
verwachtte men veel van sterke steun der
Geallieerden in een eventueelen oorlog tegen
Italië. Over de omvang van deze steun schijnt
evenwel tussohen de Turksche en Geallieerde
staven geen eenstemmigheid te hebben be
staan.
De Duitsche publicatie van de in Frankrijk
gevonden documenten heeft uitgewezen, dat
Turkije een zekere lijdelijke houding"*heeft
aangenomen tegenover de geallieerde plan
nen. Dit schijnt in Moskou reeds de noodige
ontstemming te hebben gewekt Merkwaardig
is in dit verband de reis van den Russischen
ambassadeur T e r e n t j e w uit Ankara naar
Moskou, nadat hij een onderhoud had met
den Duitschen ambassadeur in Turkije von
Papen. De houding van Rusland is voor
Turkije van zeer groot gewicht. In Klein-
Azië is er voor de Turken niets te winnen
zonder de gunst van de Sowjets. Aangezien
er het laatste jaar reeds tusschen Moskou en
Ankara een aanzienlijke verkoeling in de be
trekkingen was ingetreden, mag met span
ning worden tegemoet gezien, welke conse-
kwenties dit voor de Turksche aspiraties zal
hebben, temeer nu Frankrijk als een factor
van gewicht definitief is uitgeschakeld.
stroom in minder dan een uur verwerkt wor
den en wel bijna uitsluitend in één enkele
richting; de rijtuigen komen vaak nagenoeg
leeg aan de punten van vertrek. De bezettings-
coèfficient van de motorbussen komt hierbij
in het geding.
Toen bus en tram tot één enkele maat
schappij versmolten werden, telde men 62 ver
schillende tramtypen, waarvan sommige 30
jaar oud waren. En de middelpunt vliedende
kracht van de metropool had gedurende den
vorigen oorlog niet stilgestaan. In 1927 kwam
een. nieuw type bus in gebruik, laag op de
wielen, met meer plaatsen en dat sneller op
trok; het aantal passagiers was er tot 56, zoo
niet meer, opgevoerd. Op dit type is weer een
ander gevolgd, volgens de wetten van ae
aêrodynamiek gebouwd. Een voordeel ervan
is, dat men in tweede zoowel als eerste klasse
op bekleede banken zit, want gezegd zij, dat
dil onderscheid in weerwil van sommige pro
testen gehandhaafd bleef, zij het dat het aan
tal eerste-klas plaatsen aldoor ingekrompen
werd.
Een ander voordeel is de verhooging van
de snelheid tot 45 km per uur. De nieuwe
motoren ontwikkelen met vier cylinders 70 pk
en ook aan de verbetering van de banden werd
nauwlettende zorg besteed.
Ten slotte de concurrentie met de tram. Den
dag, waarop de busprijzen met die van de
tram konden wedijveren, had deze geleefd.
De voorsprong van de bus op de tram behoeft
niet in het licht gesteld te worden. De ver
korting van den tijd voor het traject bracht
eer, versnelling bij de inning van de plaats-
betaling mee. Dit geschiedt al jaren tot volle
tevredenheid door het mechanisch afstempe
len van het voor den rit benoodigde aantal
kaartjes. De boekjes, die ze vormen, worden
door den conducteur verkocht, de kaartjes
door de passagiers uitgescheurd. De tarieven
wisselen behalve naar de klasse naar het aan-
tal^ secties, waarbij op te merken is, dat de
indeeling in lenigheid niet met de Rotter-
damsche kan wedijveren.
Uw cadeau /12.50
HUISVROUWEN
Met EEN PAK
doet U MEER dan met 20 stukken zeep!
Doet Uw voordeel! Slechts 28 cent per pak!
In elk pak GEBRUIKSAANWIJZING
met tal van NUTTIGE WENKEN!
Verkrijgbaar in alle groote warenhuizen!
.GREVOS" HANDELMAATSCHAPPIJ
Nieuwland 6a Tel. 42672 Rotterdam
SISALZAKKEN
en PAKDOEK
▼raagt aanbieding aan
N.V. VEREENIGDE TOUWF ABRIEKEN
ROTTERDAM
Roggebloem- en rogge-, tarwe-
en boekweitmeel
Worden in de distributie
betrokken
De secretaris-generaal, waarnemend
hoofd van het departement van landbouw
en visscherij maakt bekend, dat heden de
distributie van tarwebloem en zelfrijzend
bakmeel is uitgebreid met de artikelen
tarwemeel, boekweitmeel, roggebloem en
roggemeel. De distributie van deze pro
ducten zal geheel gelijk zijn aan die van
tarwebloem en zelfrijzend bakmeel.
Gedurende het tijdvak van 13 Juli tot
en. met 9 Augustus 1940 geeft de met
„90" genummerde bon van het alge
meen distributiebonboekje recht op het
koopen van 2'A ons tarwebloem öf tarwe
meel, óf boekweitmeel, roggebloem óf
roggemeel öf zelfrijzend bakmeel
Opgemerkt wordt, dat slechts de than»
nog bij de winkeliers en grossiers aanwezig»
voorraden zelfrijzend bakmeel zullen worden
gedistribueerd. Het afleveren van dit artikel
door de fabrieken is voorloopig stopgezet.
In het algemeen zuil—i de voorraden van
de genoemde producten bij de winkeliers vol
doende zijn om aan de vraag van het publiek
te kunnen voldoen, zoodat geen voorschot-
toewijzingen zullen behoeven te worden ver
strekt. Mocht bij uitzondering de voorraad
ontoereikend zijn, dan kunnen de winkeliers
via de plaatselijke distributiediensten een ver
zoek tot het centraal distributiekantoor rich
ten voor een voorsohottoe wij zing.
Ten einde voorts hen, die het op bon 75
beschikbaar gestelde rbntsoen nog konden
betrekken, de gelegenheid te geven dezen
bon alsnog te gebruiken, wordt de geldig
heidsduur daarvan met twee weken ver
lengd. Bon 75 van het algemeen distribu
tiebonboekje geeft derhalve ook geduren
de het tijdvak van 13 Juli t/m. 26 Juli
1940 nog recht op het koopen van 2K ons
tarwebloem óf tarwemeel óf boekweit
meel öf roggebloem óf roggemeel óf zelf
rijzend bakmeel.
Militaire mutaties
De staatscourant van gisteren bevat ver
scheidene besluiten van generaal-majoor N.
T. Carstens, die daartoe is gemachtigd door
den bevelhebber van de Duitsche Weermacht
in Nederland.
Daarbij wordt o.a. met ingang van 15 Juli
1940 aan een aantal beroepsofficieren op het
door hen gedaan verzoek een eervol ontslag
uit den militairen dienst verleend. Eveneens
zullen verscheidene reserve-officieren met
dien datum eervol ontslag verkrijgen.
Voorts worden met ingang van 15 Juli de
cadetten-vaandrig van het derde studiejaar
van de Kon. Mil. Academie bevorderd tot
tweeden luitenant Hieronder vallen ook de
cadetten-vaandrig van dat studiejaar, die ln
opleiding waren voor het leger in Ned.-Indië.
onderwijsbenoemingen
T sum- Chr- Instituut Brandsma, Afd.
L.O. Tot hoofd: de heer C. A. van Uchelen,
hoofd Chr. school L.O. en U.L.O. te Smilde.
Y e r s e k e. Ned. Herv. School. Tot onder
wijzer: de heer D. W. Keuper, tijdeL onder
wijzer te Almelo.
{JP
Tabak
Taconis Leeuwarden