PAlENSDAG O JULI 1940
PAG. 3
uvKerk en Zending
rit Geref. Kerken
bperi te Ooster Nükerk cand. G. van Andel.
ij balt te Wormei
'I cht en cand. .1. H
Chr. Gerei. Kerk.
cand J. Overduin te
H. Velema te 's-Gravenzande.
Ie. car.d. P. v. d. Bijl te SlIedTecht en
van Leeuwen te Rijswijk.
Geref. Gemeenie.
te Tholen. te Goes en te Amsterdam-C.,
Dorresteyn en cand. C. v. d. Woestijne.
idirjf'
n de te Rotterdam.
I hpfiPen: te Mlddelharnis en te Zoetermeer.
Ar v' d- Woestijne.
s Ned. Hervormde Kerk
,™/pen: te Oud-Beijerland (vac. Kleijne), 3.
ïle kerker te Oldebroek. Te Puttershoek. A.
Oikman te Zegveld.
Jedp BEROEPBAAR VERKLAARD.
tijdleer M. J. C. B1 o k, te Rotterdam, Berg.
a wil41, heeft voor de classis Rotterdam der
chtii kerken praeporatoir examen afgelegd
pimet algemeene stemmen toegelaten om
naar den dienst des Woords en der
menten. Hij stelt zich beschikbaar voor
l d^erzoeken en zal gaarne een beroep in
shewing nemen.
AFSCHEID EN INTREDE.
atuiH. L. Gouda te Niekerk (Ulrum) hoopt
eng 4 Aug. afscheid te nemen van de Ned.
Gem. te Niekerk en Zondag 11 Aug.
loen te Burum (Fr.) na bevestigd te
>s J.-Luuring te Oudwoude (Fr.).
Ds. H. HANGELBROEK
"afP
erLffima6"lbrS'w£d ie Aug. 1872 te Uit-
a (Gron waar zijn vader scheepsbouwer
genveboren.' Hij studeerde aan de ÜieoL hoo-
ewool te Kampen en kwam 15 Juli van dat
Vijfhuizen in zijn eerste gemeente. In
■rtrok hij naar Borger. 22 Dec. 1912 ver-
_s. Hangelbroek zich aan zijn tegenwoor-
[emeente met een predicatie over 2 Cor.
Chr. school, die spoedig
pton worden geopend.
„nJSorger heeft ds. Hangelbroek in de dagen
et ministerie-Kuyper zich vooral op po-
gebied bewogen en avond aan avond in
het de district Emmen het pleit.gevoerd voor
it bjr. onderwijs en voor de a.r. beginselen,
wcfichtte de ring Borger en omstreken van
bond van jongelingsver. op Geref.
slag en was daarvan ook voorzitter. In
taa]1910 mocht de chr. school te Borger wor-
.hopend.
p was de jubilaris deputaat vanwege de
Assen voor de Zending. Hij deed een ar-
i-reeks verschijnen in de Gron. Kerk-
>ver „Het eiland Soemba en zijn bevol-
I later door de Soemba-deputaten ten bate
zending uitgegeven. Ook werd de stoot
dee*n voor het jaarlijksche zendingsfeest van
ssis Assen in het Laerwoud te Zuidlaren.
maakte ook geregeld deel uit
ideee Part. synode van Drenthe. In Wirdum
in djnet steun van de deputaten voor de evan-
;ge de classis Leeuwarden het
rk aangepakt. In Grouw werden
n ogi
ten^
rk van Grouw-Irnsum worden geïnsti-
In 1922 benoemde deze classis ds. Han-
hetek tot zendingsdeputaat als opvolger van
stud ds. J. D. v. d. Munnik en spoedig werd
jen.'iba van deputaten. Ook belastte de Frie-
nlitfendingssynode den jubilaris sinds vele
-ïp-met het scribaat In 1933 benoemde de
van Middelburg hem tot lid van het
van generale zendingsdeputaten. Ook
Vide de Part synode van Friesland-N. ds.
tot deputaat voor de prov. evan-
die voorts zendingsbijdrageii heeft ge-
■denen in het Geref. kerkblad vari Drenthe-
ssel, de Leeuwarder Kerkbode en in Uit
iensmen- a^S00^ enkele zendingsboekjes. De
hi jstandighedi
"'^Tbroek do-
blijven.
at DS. Wi E. ML HOEKZEMA.
iW. E. M. Hoekzema, sinds 1 Jan.
'ierprédikant zal zich opnieuw beroep-
•eri stellen in de Ned. Herv. Kerk, nu het
tegc^lgehèel wordt gedemobiliseerd,
iet Hoekzema was van 1929 tot einde 1939
m#ant resp. te Paesens en te Rozenburg.
KERKELIJKE GELDZORGEN
maandblad van de vereeniging van
sogdijen in de Ned. Herv. Kerk houdt
ezig met de materieele problemen, die
-^en gewijzigden toestand zijn ontstaan.
ICi Nederlandsche wetten, waarmee de
.reeft te maken", aldus het blad, „zijn
•"P'geschaft geworden. Huren en landpach-
op tijd betaald te worden. Het
dat het Grootboek zijn rente
zal uitkeeren en dat de rijkstractemen-
1 fitten doorgaan. Hoe het met het effecten-
y.ler kerk is gegaan, is op het oogenblik
iaa%t te overzien. Het is altijd voorschrift
dat deze in open bewaargeving bij
vaiflerlandsche Bank moesten worden ge-
™ierd en voorshands moet worden aan-
Jrpn, dat deze in veiligheid zijn.
ue hoofdelijke omslag behoort betaald te
on®i, afgezien alweer van gemeenten, die
5" door oorlogshandelingen hebben ge-
f iwaarover wij op dit oogenblik nog niet
r |i oordeelen. De hoofdelijke omslag is
de voornaamste kurk, waarop onze
[rijft Dat onderdeel zal nu in honder-
imeenten van onze kerk een voorwerp
voornaamste en moeilijkste zorg der
ijftfogdijen zijn.- Komen daar ernstige
•anlkheden mee, dan zal zeker heel veel
(onigd worden van de liefde en toewijding
weffkvoogden voor onze kerk. In vele ge-
ar fn zullen zij er dan zelf op uit moeten
is i menschen gaan betoogen, dat de kerk
let kan zonder haar brood. Het is rede-
jk werk kan echter ook erg meevallen,
r, o°k wel eens kunnen blijken, dat er
el liefde voor onze kerk bij haar leden
£ig is, als daarop ernstig door persoon-
jzoek een beroep wordt gedaan."
VIJFTIGJARIGE KERK.
Zondag j.l. is in de Geref. Kerk van Elburg
de plaatselijke doleantie op 6 Juli 1390 her
dacht. De pastor loci, Ds. H. Brinkman,
hield een gedachtenispreek naar aanleiding
van Ps. 126 3. Hij gaf hierin eerst een kort
overzicht van de aanleiding en de geschiede
nis der doleantie in ons land, waarna hij uit
voerig stilstond bij hetgeen in Elburg vóór 50
jaar plaats greep. Na de afscheiding werd con
tact gezocht met Ds. Mulder, Geref. pred.
te Harderwijk, onder wiens leiding op 6 Juli
1890 de ambten werden ingesteld. Na eerst
cenigen tijd in een stal vergaderd te hebben,
werd in 1892 het tegenwoordige kerkge
bouw in gebruik genomen. Onder leiding van
den eersten predikant, Ds. te Winkel, die
in Jan. 1893 zijn intrede deed, werden pogin
gen in het. werk gesteld om tot vereeniging
met de Chr. Geref. Kerk te komen. In begin
sel kwam deze tot stand. Zoo bestonden tot
1897 de Geref. Kerken A en B. Volkomen ver
eeniging bleek echter onmogelijk. Een groot
deel der leden van kerk A voegde zich in 1897
voor goed bij kerk B, maar een klein gedeelte
keerde terug tot de oorspronkelijke Chr. Geref.
Kerk.
De Geref. Kerk te Elburg werd sedert dien
tijd gediend door de predikanten A alders,
Vesseur, Ploos van Amstel, Vee-
nendaal, Krügeren sedert 1935 door Ds.
Brinkman.
DE EGYPTE-ZENDING.
De 54e jaarvergadering van de vereeniging
tot uitbreiding van het Evangelie in Egypte
wordt op Woensdag 10 Juli gehouden, in het
Ned. Herv. wijkgebouw, van Breestraat 1 te
Amsterdam. In verband met de tijdsomstan
digheden wordt er ditmaal geen openbare
samenkomst aan verbonden.
KORTE BERICHTEN.
Het adres van den heer A. Plaatsman,
Ankerpark 17 Den Helder, theol. cand. in de
Geref. Kerken, is voorloopig Pension Roelof-
sen Ermelo, telef. 20.
Onderwijs
ONDERWIJSBENOEMINGEN.
H i e r d e n (bij Harderwijk). Schopl m. d.
Bijbel. Tot kw. m.a.: mej. C. Be dijn, id. Chr.
school te Uddelermeer.
Het groeiende Mulc
Blijkens mededeeling 143 van het Centraal
Bureau voor de Statistiek vermeerderde het
aantal mulo-scholen in 1939 met 9 en steeg
alzoo tot juist 800, waarvan 245 openbare en
555 bijzondere scholen.' Deze laatste weer
onderverdeeld in 230 chr., 291 r.-k. en 34 neu
trale bijzondere.
Het totaal aantal leerlingen van al deze
mulo-scholen steeg met 152 tot 99.749 op 31
Dec. 1939. waarvan 38,519 de openbare en
61,230 de bijzondere mulo-scholen bezochten.
Het totale aantal leerkrachten voor alle
scholen samen bedroeg 3835, wat wijst op een
toeneming met 101.
Over de provincies verdeeld, blijkt dat er
b.v. in Zuid-Hólland 196 mulo-scholen zijn;
60 openbare en 136 bijzondere, waarvan
respectievelijk 19 en 28 te Rotterdam en 15
en 36 in Den Haag. Voor Noord-Holland zijn
deze getallen 54 en 85 totaal 139 waar-'
van 61 te Amsterdam, n.l. 23 openbare en 38
bijzondere. In Limburg zijn er van de 64
muloscholen slechts 4 openbare en in Noord-
Brabant van de 91 eveneens 4 openbare. De
meeste chr. mulo-scholen zijn in Zuid-
Holland, n.l. 73, de meeste r.-k. in Noord-
Brabant en wel 71.
Het instituut kweekeljng met acte floreert
bij het mulo uit den aard der zaak veel
minder dan bij het gewoon l.o. Toch zijn.er
in totaal nog 222 dezer leerkrachten te werk
gesteld en wel 21 bij het openbaar mulo, 36
bij het chr. 136 bij het r.-k. en 9 bij neutraal
mulo; Vergeleken bij 1938 is het +otale aan
tal met 48 v erm i n d e r d.
Uit de gegevens blijkt nog, dat het aantal
leerlingen dér openbare mulo-scholen een
weinig minder toenam dan dat der bijzondere.
Zeevaart-Machinislenschool
„WILLEM BARENTSZ"
TERSCHELLING.
INTERNAAT.
OPLEIDING VAN GEZAGVOERDERS,
STUURLIEDEN EN SCHEEPSWERK-
TUIGKUNDIGEN TER KOOPVAARDIJ
De aanmelding voor de volgende cursusseD
is opengesteld tot 19 AUGUSTUS a.s.
a. Tweejarige cursus voor stuurmansleer
lingen (getuigschrift A.S.)
b. Tweejarige cursus voor machinistleer-
lingen (getuigschrift A.M.)
Vereischte vooropleiding om zonder exa
men te kunnen worden toegelaten:
a. Mulo-diploma A (met Wiskunde).
b. het bewijs bevorderd te zijn tot de
3e klasse eener H.B.S. o 1 de 4e klasse ven
een gymnasium.
Toelatingsexamen mogelijk.
Candidaten in het bezit van een emd-
getuigschrift eener ambachtsschool behoe
ven slechts een gedeeltelijk toelatings
examen voor den cursus voor machinist-
leerling af te leggen.
Aan de school is een Voorbereidende
klasse verbonden, die opleidt voor het toe
latingsexamen tot bovengenoemde afdee-
lingen.
vragen
Ouders, meldt direct Uw
kinderen, die ontspanning
noodig hebben, bij den
burgemeester van Uw ge
meente voor een vacantie in
het schitterende Salzkam-
mergut.
De promotie van
Dr. W. H. Beekenkamp
En wat eraan voorafging
Bij de gedachtenwisseling, die dr. W. H.
Beekenkamp gistermiddag, alvorens zijn
promotie een feit werd, met een commissie
uit den Academischen Senaat had te voeren
trad als eerste opponent op zijn promotor,
prof. dr. J. N. Bakhuizen v. d. Brink
die o.a. vragen stelde naar aanleiding van de
onderscheiding bij Berengarius van het
subject en de accidentia in het avondmaal
alsmede tusschen de materia er orma. Spr.
vroeg ook wat de promovendus verstond
onder het werkelijk aanwezig zijn van het
lichaam van Christus bij Ambrosius. Dr.
Beekenkamp antwoordde dat z.i. Berengarius
het onderscheid alleen maakte omdat hij
beklemtoond wilde zien de onderscheiding
tusschen het zichtbare .en het onzichtbare bij
het Avondmaal. Wat de werkelijkheid be
treft van Jezus lichamelijk tegenwoordig zijn
valt de nadruk op de onvoorwaardelijkheid
waarmede hy de kracht van Jezus woord
stelt bij de viering van het sacrament.
Prof. dr. L. J. v. Holk vroeg naar aan
leiding van een citaat uit „De sacra coena"
of de promovendus Berengarius' opvatting
van de rede voor de formeele fundeering van
de avondmaalsleer zou kunnen gebruiken.
Hoe wenscht de promovendus het rationeele
te begrenzen ten-opzichte van het schrif
tuurlijke.
Dr. Beekenkamp wees er op, dat het citaat
een onverteerd brok is uit Berengarius' ge-
dachtengang. De kwestie van het redelijk
inzicht was maar zeer ten deele doorgedacht.
De lijn Berengarius-Calvijn valt niet zoo ge
makkelijk te trekken. De Heilige Schrift moet
gezien worden als de bron van kennis van
de openbaring Gods. Berengarius put zijn
opvatting omtrent het Heilig Avondmaal ook
uit de Heilige Schrift. De H. S. blijft voor
den theoloog voor altijd en overal de bron
van kennis. Daarnaast heeft hij echter ook
een aantal andere bronnen noodig om het
godsdienstig leven te leeren kennen.
Prof. dr. G. Sevenster sprak over de
stelling: Een ruime doopspractijk is in den
geest van het Nieuwe Testament. Toch wordt
regelmatig -in de H.S. bewuste 'kennis en be
wust. geloof voorondersteld voor de be
diening van de H. Doop. Hoe verdraagt zich
daarmede de Kinderdoop.
Dr. Beekenkamp zeide bij het poneeren van
deze stelling niet te hebben willen uitgaan
van een exegetische positie, maar van de
practijk. De doop is vaak de laatste eenige
band waarmede iemand aan een gezin en
aan eenig geestelijk leven verbonden is. Als
deze band doorgesneden is is hij voor den
liturg moeilijk meer te bereiken.
Toen prof. Sevenster nog sprak over de
laatste stelling van den promovendus en de
formuleering daarvan niet de gelukkigste
had genoemd (had zij niet even goed kunnen
luiden: niets bestendigt de bestaande rich
tingen in de Ned. Herv. Kerk zoozeer als de
moeilijkheden met de reorganisatie?) was de
toegemeten tijd verstreken.
Kort daarop kon de rector-magnificus aan
Willem Hermanus Beekenkamp mededeelen,
dat de senaat hem tot doctor in de God
geleerdheid had gepromoveerd, waarna de
eigenlijke plechtigheid der promotie döor
prof. Bakhuizen v. d. Brink geschiedde. Deze
sprak daarna den jongen doctor in hartelijke
woorden toe. Spr. wees er op, dat Dr. Bee-
kenkamp's proefschrift in de lijn van zijn
studie lag en naar zijn aard met het karak
ter van Dr. Beekenkamp in overeenstem
ming mocht worden genoemd. Deze studie
is zeer belangrijk en deze belangrijkheid
wordt niet onaanzienlijk vergroot door het
feit, dat Dr. Beekenkamp tegelijkertijd heeft
gewerkt aan het manuscript van Berenga
rius' „De sacra coena", dat binnenkort ver
schijnen zal. De tekst daarvan is zeer moei
lijk en Dr. Beekenkampj heeft zich ook bezig
gehouden met het terecht brengen der hon
derden citaten daaruit, een werk waaraan
nog nooit iemand zich heeft gewaagd. Spr.
heeft nog wel iets te wenschen. Eigenlijk
wenscht hij een nieuwe geschiedenis van de
kerkelijke sacramentsleer en hij hoopt dat
dr. Beekenkamp met zijn studie door zal
gaan. Met een hartelijke gelukwensch be
sloot spr., bij welken gelukwensch de rector-
magnificus, Prof. dr. F. Muller zich namens
den senaat aansloot
Na afloop der promotie werd een druk
bezochte receptie gehouden.
Examens
aan paramagnetische kristallen" de heer J. van
den Handel, geboren te Rotterdam en wonende te
Leiden.
Bevorderd tot doctor in de letteren en wijs
begeerte op proefschrift getiteld „Paulinus'
Nola". de heer R. C. Goldschmidt. ge-
■HiÉ srdam.
ïende
Doctoraal examen rechten de heer E. F. K.
Michielsen. den Haag.
Propaedeutisch examen theologie de heeren A.
J. Engels, den Haag: P. C. Brinkerink. Oost-
Taalkundig Candida;
indologie de
H. F. Wiebols. Alkmaar 3. R. Krol. Drie-
N. van bongen. Rotterdam
Candrdaalsexamen rechten: de heeren F W. J.
Heukensfeldt Jansen, Amsterdam. H. S. Eekhus.
Leeuwarden: L. VVichers. Den Haag
Propaedeutisch examen theologie: de heeren M.
G Sterringa Haarlem. J N. Dar--., Den Ha»-
Candidaatsexamen theologn
Lohuizen. Epe tG.)
Taalkundig candid;
ren J. Schv
Dootoraal
heer
Franke Vlis-
indoSofi'
3 Schwencke. Leiden; R. Westerteek, Leiden.
wis- en natuurkunde, hoofd-
de letteren
(Engeland),
schappen op
èrdam^*(cuni"
'economisch*
'eer P. Hen-
letterkunde:
La ChapeUé.
ederlandscbe
van Caspel
godgeleerd
Herv. pred:
nirkunde A: Th.
Utrecht. Geprom
in de genees-
horst. geboren te 's-Graverthage.
Groningen. Candidaatsexamen rechtsgeleerdheid:
mej J. Bosman, Groningen.
Candidaatsexamen wis- en natuurkunde L de heer
i Dis. M. H. Th. F. Bury J.
Doctoraal exami
de heeren A M.
M Fehmers en G.
Amersfoort. Johan van Oldenbarneveldgymnasium.
Geslaagd voor B: de dames Fr W. Frederiks en N.
A. Kaan en de heer Tj Heimens Eén herexamen.
Afgewezen één
Christelijk lyceum Arnhem.
Eindexamen afd. h.b s. B. Geslaagd J. Benard,
>r. Arnhem. W. Burgers. Velp;
■uten. Wage-
G. de Hartog. Zetten: G.
ningen; L. Th. J. Kranenbo -JHHHPHBI
Ovink Doetinchem; H. J Rijkmans. Arnhem; P.
G. Ch. Siemens.- Arnhem: L. Tijssen, Velp; Ch. de
Vries, Arnhem; P. Warmenhoven. Arnhem; W. M.
Westerhuis, Arnhem. Afgewezen geen.
Delft. H.B S. afd. B, 5-j.c. Geslaagd de dames W
Brans. J. Dessens. H. Wolterbeek Muller, E. Simon
Thomas, T. Timmers en C Meenhorst en de heeren
H. Eterman. L J. Pijpers. R. Rademaker. D. M.
van Wleringen, J. W. Dijkman, G. L Hey. W. H.
Scheepsma. W. J. Vermeulen. H. P. Verschuur. H.
van der Zee. Th. H J. Berkhoudt. M Gillesse. J. J.
de Haas, H. J van den Berg. G. G. Baylé. J. F.
van Houtum. H. van der Kamp. J W K. Meilink.
A. van Wieringen, J. A. van den Berg, R. vam La-
vieren, J. H. Mendels, H E. Eckhardt, A. C van
der Gaag, A. Mol Lous. L. B. van Ommen, J.
Tesink en G. J. M. Zwart.
Hilversum. Chr. lyceum. Geslaagd voor gymna
sium A: de heerèn J. Boor. Huizen; A H. C. Briët.
Hilversum Voor B: R Hendxichs en C H Lekker-
kerker. beiden H'lversum.
Kampen Geret Gymnasium B. 3e groep. Ge
slaagd J P Vasseui Zeist; H. van Winsum. Soest;
W. J. v. d. Kerkr cn P. C. v. d. Veen. Afgewezen.
Van de 17 candidaten zijn er 16 geslaagd.
Kampen. Gereformeerd gymnasium afd. A.
Geslaagd B. J. Bouhuijs, A. Dallemagne, E. J.
Duursma. G. van Gerrevink (na verl. examen), J.
C. van der Kouwe, Th. Krüger. E H. Nagel. I van
Til. Afd. B geslaagd: L. Brijder. G. Eibers. L. B.
van der Hoogt. L. C Hummelen-Van der Tas (na
verl. examen). W J. van de Kerke. J. P. Vasseur,
O. C. van der Veen. H. van Wlnzum. Eén oandidaat
is afgewezen.
len h.bs. afd. B.
M. J. Beekman, J.
Bekkum, Ans Beijerman, P D. Boon. Rle
van Dongen. J E. Engelkens. J. de Graaf, Hanny
de Groot. C. J. Hammes. P. de Lange.
Groep II: P. van Leeuwen. M. van Lonkhui]zen,
Iet Mattern, G. Nijland, H. O. Reuter. W. Schmidt,
J. Uni. E Veldhuizen. Netty Versteegh, G. L.
rink Vinke en A. J v. d. Vlieft.
Zutphen. Chr. lyceum. Geslaagd: mej. Wa. Ga
van Belkum, Zutphen; G M. van Dieren, Utrecht;
mej. Ca. Ma. van Dijl. Doetinchem; W. van Hooge-
vest. Amersfoort; W H. L. Leur. Eefde; mej. He.
Be. de Neeling. Eefde; mej. Ma. Aa. Selhorst.
Zutphen; G Snel. Eefde; mej. Ma. Ja. Spruijt.
Brummen. Afgewezen: geen.
HlUegersberg MULO-Examen. Geslaagd voor het
diploma B: A. Schouten, Vlaardinger-Ambacht; W
v. d Wetering D. Lagerwerf. G. C. Eijnsbergen.
J. H. Maas allen te Schiedam; C. Nugteren. te
Rotterdam; Rau .er. Gouderak; W. J. G. Pauwe
lussen, Guuda
Voor het dip.cma A zijn geslaagd: A. Voorberg.
Rozenburg; a v. u. Lely, Maasland: B. Manschot.
Jaarsveld; J Stuive Schoonhoven; N. J. Montagne
Gouda; A. M Hekking, Nieuwenhoorn; J. Bron,
Ül ASE. E. Goudappel.
MaassluL-
Wilt.
F. Noman. M.
C. L. Molendijk.
Bockhove. J. Hummelaan. W.
•lien te Rotterdam; H. J. Ver-
n te Hillegersberg en H. Pluim
ivezen werden 3 candidaten.
apothekers-adsisi
nej. J. Voorhurst
's-Gravenhag* Machinisten-examen. Gesl.
diploma A dr heeren G. Baas te Rotterdan
Lor te Amsterdam B. H. Reijenga te Amstei
's-Gravenhage. Staatsexamens voor muziek. G
(middelbaar-onderwijs): de dames: C.
Ivoort: en M. C. Voorberg.
lcrwys): de dames; W. P.
C. Bolte. Dordrecht: J. M.
Braam. Heemstede; 11. M. C. Broekman, Tilburg;
Bruinin^ Nijmegen; W. Heggen. 's-Graven-
Bieshaar, Eem
Hulshoff, Ha£
H. Koekoek,
3ilt; A G. dt Leei
vaart; R. Huyser-, Rotterdam;
Leeuwarden- A Slootmaker, Rotte:
Visser. Franeker. G. A. Wijers Rot
el (lager-onderwijs); mej.
s-Gra-
Essen. Maastricht;
werd; J Bonv Ro
L M. Hagemr- O-
venhage.
viool (mlddelcaar-onderwijs)de heer H. Knol,
Arnhem, vio (lager-onderwijs): de dames: J.
Cuperv Elspeet; M. H Jansen. Bussum; C. V. M.
Verkerk, Maastricht; de heeren: S. Hesselink.
Amersfoort. .1 Klatser. Amsterdam: A. L. M. Rot
gans. Doetinchu
(lager-onderwijs): mej. A.
luit (lagei-onderwijs): de dames H. A. Gom-
tz Naarden: C. A. C. \-ening Meinesz. Aerden-
it;' de hee; C E. Havelaar. Amsterdam.
rornpL. (lagef-o.iderwijs): de heer H. L.
s-Lanaeken (België).
de Goey. Schiebroek; A. W.
Architect Jesse 80 jaar
Werkzaam en welbesteed leven
LEIDEN, 10 Juli. De architect H. J.Jesse
vierde vandaag onder groote belangstelling
zijn 80sten verjaardag.
Jesse is een der Nederlandsche. bouwmees
ters, die met trots mag terugzien op hetgeen
hij in den loop der jaren heeft tot stand ge
bracht. Ondanks zijn hoogen leeftijd zal hij
daartoe ook in staat zijn, want hij beschikt
nog over een groote mate r&n levenskracht en
geniet nog steeds, zoowel lichamelijk als gees
telijk, een uitstekende gezondheid.
Den lOden Juli 1860 aanschouwde hij te
Zalt-Bommel, het levenslicht, waar zijn vader,
die aldaar apotheker was, hem in zijn beroep
wilde opleiden.
Doch Hendrik r~—
Johannes voelde
zich meer tot de
bouwkunst aan
getrokken, waar
op zijn geboorte
plaats, een mooi
lief stadje, met
de prachtige Sb
Maartenskerk met
toren, het huis van
Maarten "van Ros--
sem en de pittores
ke woonhuizen met
eikenhouten spil-
kapjés en stoep
banken - én de
speeltoren, welke
zich op marktdagen -elk uur liet kooren, een
grooten invloed hebben uitgeoefend.
Zijn eerste opleiding onving. Hendrik Jo
hannes reeds op jeugdigen leeftijd van den
stadsarchitect Gulden, den vader van den
Amsterdamschen architect en raadslid van
dien naam. Deze gaf-henu onderricht in de be
ginselen van het bouwkundig teekenen. Daar
hij architect wilde worden stuurde zijn vader
hem op 17-jarigen leeftijd naar Leiden, waar
hij de school van Mathesis Scienfiarum Gene-
trix bezocht, om daar des avonds de lessen
in het bouwkundig teekenen te ontvangen.
Overdag leerde hij in een voornamen timmer-
winkel de practijk. Na drie jaren had hij zijn
studie, te Leiden voltooid en was hij in het be
zit van drie medailles, welke hem wegens zijn
kundigheden waren-toegekend.
Hij kreeg daarna een plaatsje op het- archi
tectenbureau van Salm te Amsterdam, die
toen het Aquarium bouwde, waarbij hij het
metselen leerde. Toen de zoon van Salm, die
te Parijs had gestudeerd, vandaar terugkwam,
werd hij al spoedig de onmisbare teekenaar
op diens bureau
Na een jaar bij den jongen Salm werkzaam
te zijn geweest, kreeg Jesse van zijn vader
gedaan de Polytechnische school te Delft te
mogen "bezoeken, waar hij werkte onder lei
ding van de professoren Gugel, Le Comte en
Van der Kloes. Tegelijk met den onlangs over
leden architect Kromhout en den lateren
directeur van Monumentenzorg, ïr. Hoog,
slaagde hij voor het examen beschrijvende
meetkunde en perspectief.
Na zijn studie te Delft voltooid te hebben,
werd in 1884 een prijsvraag uitgeschreven
voor den bouw van een Protestantsche kerk
te Katwijk aan Zee met 1400 zitplaatsen zon
der galerijen. Op deze prijsvraag kwamen 52
antwoorden in. Jesse, die ook een ontwerp
had ingezonden, verwierf den eersten prijs
van 500. Er is toen heel wat over te doen ge
weest om aan Jesse, die pas 24 jaar oud was,
de leiding van dit werk, dat ongeveer 100,000
zou kosten, op te dagen; de bedaagde oude
kerkvoogden konden daartoe niet dadelijk be
sluiten. Victor de Stuers gaf Jesse toen spotten
de den raad zijn baard te laten groeien. Prof.
Gugel en Jan Springer, die deel hadden uitge
maakt van de jury voor de prijsvraag, over
tuigden de kerkvoogden, dat zij den bouw ge
rust aan Jesse konden toevertrouwen, waar
na hem de opdracht werd verleend. Hij ves
tigde zich als particulier architect te Leiden.
Toen ongeveer 2 jaar geleden het 50-jarig be
staan van het kerkgebouw werd herdacht,
mocht Jesse binnen het hekje onder den
preekstoel plaats nemen.
Eerst geleidelijk kreeg hij te Leiden ook
andere opdrachten. Toen Noordwijk zich als
badplaats begon te ontwikkelen, kreeg en
volvoerde hij o.a. een opdracht voor den bouw
van het hotel-pension Van Beelen. Ook de
restauratie van de Ned. Herv. kerk te Noord-
wijk-Binnen is onder zijn leiding geschied;
een volledige herstelling van de kap en het
kruis was dringend noodig, alsmede van de
ramen en van het ameublement. De kosten
hiervan hebben f 50,000 bedragen. Op de
zelfde wijze is door Jesse ook de oude kerk
te Rijnsburg onder handèn genomen, zoo, dat
het oude karakter ervan behouden bleef.
Van de velé andëre werken, welke hij heeft
ontworpen en onder zijn leiding zijn uitge
voerd, kunnen worden genoemd de Nuts-
spaarbank te Alphen aan den Rijn, en de
uitbreiding van de bekende drukkerij Samsón
aldaar. Voorts, als winnaar van een prijs
vraag, de Buitén-Societeit te Alkmaar en
een landhuis voor den heer Van Spall aan
den Kennenierwèg aldaar, welk landhuis
later dóór de gemeente Alkmaar is aangekocht
om het te verbouwen tot weeshuis, waarmede
hij eveneens werd belast.
Onder de vele werken, welke te Leiden
onder zijn leiding en volgens zijn ontwerp
zijn uitgevoerd: als eersteling het half in het
water gelegen winkel- en woonhuis aan de
Borstelbrug, het café-restaurant In den V«-
gulden Turk, en het winkelhuis van Has-
selman en Pander aan de Breestraat te
Leiden. Voorts zijn te Leiden tal van com
plexen goedkoope woningen door hem ge
bouwd, o.a. een cpmplex van 300 woningen
aan het Kooipark. Ook in Valkenburg (Zi-H.)
was hij de architect van het raadhuis en
tevens van het raadhuis en van de pastorie
te Kethel en Spaland.
In 1905 en 1910 bij de lustrumfeesten van
het Leidsch Studentencorps was hij de ont
werper der feestgebouwen.
Ook de restauratie van de Ned. Herv. kerk
te Stavenisse, welke met een uitbreiding ge
paard ging, welke kerk bekend is om haar
prachtigen toren en het praalgraf van Rom-
bout Verhulst, is onder leiding en volgens
het ontwerp van Jesse geschied.
Behalve voor vele anderen heeft Jesse ook
voor zichzelven een huis gebouwd, gelegen
aan den Rijnsburgerweg te Leiden en De Kéét
genaamd. De Keet is voorzien van teeken
kamers en van een toepassing der in zijn
bezit zijnde bouwfragmenten.
Bij de beschieting van Valkenburg op 10
Mei moest De Keet ontruimd worden, werden
de meubelen vervangen door soldaten met
stroozakken en werd er afweergeschut opge
steld. De hoogbejaarde Jesse wilde daar
echter niet weg, al heeft hij in die dagen dan
ook weinig geslapen.
HET AANTAL OORLOGS
GEWONDEN
In een onderhoud, dat wij met generaal-
majoor N. A. A. van de Roemer mochten
hebben, zeide de inspecteur van den genees
kundigen dienst der landmacht:
In het begin had men den indruk, dat het
aantal oorlogsgewonden veel gxooter was,
dan het later inderdaad bleek te zijn, dank
zij het feit, dat de gebeurtenissen hier te
lande spoedig tot het einde voerden. Het zul
len er ongeveèr 900 zijn, gewonden wel te
verstaan, van wie het overgropte deel ten
slotte reeds een algeheel herstel bereikt heeft
of nog kan bereiken. Het aantal van hen die
een arm of been missen of doör ander letsel
tot deze groep' moeten" worden gerekend, is
gelukkig zeer gering: het zullen er miet meer
dan een vijftig of zestig zijn, voor zoover wij
thans kunnen overzien: want er. komen nog
een vijf honderd soldaten uit' Frankrijk en
het spreekt vanzelf, dat wij op het "oogenblik
niet kunnen jiagaan hoeveel er daaronder
zijn; die medische hulp behoeven, en in welke
mate.
De collecte voor het Nationaal
Hulpfonds 1940
De inzameling voor het Nationaal hulp
fonds 1940 heeft te Hengelo 46,000; te
's-He rtogenbosch 2714; te L e e u wa r-
den 32,700; te Tilburg 25,200 en te
W.interswijk 4000 opgebracht
Voorts is bijeengebracht: te Ba r n-
drecht 1601; te Doetinchem totaal
4910; Dokkum 3187.91; Heerenveen
2172; Nieuw-Vosmeer 307.66; Oss
6930; Rijen 1615; Wijk 366; Wisch
in de Geref. kerk ten bate van .de door oor
logsgeweld geteisterde kerken 1324:78.
Te Boskoop was de opbrengst 2252,
te Ridderkerk 6792, te Reeuwijk
197, te Oosterbeek .4479, te Wolf-
heze 374, te Numansdorp 4305.
Te Roosendaal, welke gemeente zelf door
de oorlogsgebeurtenissen, gelijk men weet,
zwaar werd getroffen, heeft desondanks de
collecte voor het Nationaal hulpfonds 1940
niet minder dan ruim 15,123 opgebracht
Rechtszaken
RECHTBANK TE ROERMOND.
Lijkenroof
Verd. lol anderhalf jaar gevangenisstraf
veroordeeld.
De rechtbank heeft gisteren den 21-jarigen
arbeider A. M. uit Someren tot anderhalf jaar
gevangenisstraf veroordeeld, omdat hij in de
eerste oorlogsdagen op het slagveld in de om
geving van Someren een horloge had weg
genomen van het lijk van een gesneuvelden
Nederlandschen militair, welk horloge hij
later voor een gulden verkocht had.
De officier van justitie had drie jaar ge
vangenisstraf geëischt,
„KIPPENGRAADJE"
Kippendief staat voor de 12de maal terecht
Voor de Roermondsche rechtbank heeft
gisteren voor de twaalfde maal de 48-jarige G.
uit Montfoort bijgenaamd „Kippengraadje", te
recht gestaan.
Toen hij in den nacht van 22 op 23 Mei zijn
slag sloeg in het kippenhok van den landbou
wer Maessen te Montfoort, werd hij bij zijn
vlucht met een paar kippen opgemerkt door een
voerman en een paardenkoopman uit de buurt
Verd. was slechts enkele maanden geleden
uit de gevangenis ontslagen, waar hij drie jaar
had doorgebracht, eveneens voor kippendief
stallen.
De officier van justitie edschte vijf jaar ge
vangenisstraf.
Uitspraak op 23 Juli.
Ie j vreugde om dit weten heeft ze zonder aarzeling kunnen
lorden: „Jezus".
ia,
rij fel dan maar nooit meer aan uw liefde tot Hem",
C| dominee hierna gezegd, „en wees er dankbaar voor,
'nog naar het leven op aarde verlangt. Het is een genade
als we levenslust en levensdurf bezitten. Wat een
cers zouden we zijn, als we maar steeds naar den hemel
•^®jgden. We zouden een ongeluk zijn, zoowel voor onszelf
ldei°r de maatschappij. God is een God van wonderen, ook
kê} dat Hij ons evenzeer levensvreugde geeft als levens-
Gelooft u maar, dat als het in Zijn raad besloten zou
lat u heen moest gaan. Hij u volkomen los van het leven
Jannie heeft er toen aan gedacht, hóe mevrouw
vaielfde wijze met Dolf sprak en hoe aan hem haar woorden
le£h waar gemaakt.
rel zou haast durven zeggen, dat uw levensverlangen een
is'', heeft dominee er nog aan toegevoegd. „Het
is. dunkt me, een bewijs van gezondheid en, naar ik hoop,
ook een teeken, dat de dood nog niet op u wacht".
Jawel, maar dominee is een optimist, heeft er niet het
rechte begrip van, wat zij heeft doorgemaakt. Toch hóé
het ook gaat, Jannie heeft nergens meer vrees voor. Ook niet
voor haar eigen verlangens, omdat ze tot de overtuiging kwam,
dat God haar die gaf.
Daar staan de koffers. De eene is gevuld met groote kleeren,
de andere met kleine. Dat zijn de kleertjes, die Dolf eenmaal
droeg. Dat zijn de kleertjes, die klaar lagen voor de zusjes.
Haar handen hebben ze gestreeld, haar lippen hebben ze
beroerd. Dat kun je doen, als geen menschelijk oog je ziet.
Dat kun je doen onder het oog des Vaders.
Zal een nieuw jongetje ze dragen? Of een meisje? zal het
een Woutertje zijn, óf een Jannie?
Het kan ook een Jan worden.
De vorige malen is er niet gediscussieerd over den naam.
Nu wel. Moeder heeft direct haar rechten afgestaan. Als het
een meisje is, móét het een Jannie zijn.
„Als het een jongetje is, zou ik het graag kortaf Wouter
noemen", heeft Jannie geantwoord. „Er is al een Henk, een
Henk Boonekamp".
„Natuurlek", heeft moeder gezegd. „Een stamhouder moét
den naam van zijn vader of grootvader dragen". Aarzelend
heeft ze er,aan toegevoegd: „Had je niet liever weer een Dolf?"
„Ik héb een Dolf". Bij deze woorden heeft er vreugde
getrild in Jaiinie's stem. „Onzen oudste zijn we niet kwijt,
moeder!"
Wout is in het-begin nauwelijks te bewegen geweest, over
een naam te spreken. Twee naamlooze kinderen bracht hij
weg. Dat vergeet hij niet. Tenslotte heeft hij zijn houding
gewijzigd. Moeder zal haar zin hebben. Als het een meisje is,
wordt het een Jannie. Maar als het een jongen is, noemde;hij
hem het allerliefst Jan. Tot een definitief besluit zijn ze niet
gekomen. Jannie wil er ook liever niet meer over spreken.
Ze weet wel, hoe het gaan zal. Als het kind een jongen is en
haar overleeft, wordt het een Jan, maar ook dan alleen. Een
Wout, een kleine Wout van Ravensteijn, o, hoe zou ze er voor
danken!
Haar blik glijdt langs de meubelen, de ramen, de gordijnen.
Hoeveel herinneringen zijn hier aan Dolf. Daar in dien hoek
was zijn box. Ginds stond zijn hooge tafelstoel. Het gordijn
links in den erker heeft tusschen zijn plooien een wat lichtere
vlek. Zijn kleverig handje greep er zich aan vast in een
pogen, zich voor vallen te bewaren. Het reinigingsproces tastte
de kleur iets aan. Hoe vaak is haar hand in de voorbijé
maanden langs die plek gegleden.
De zijkant van de piano toont, ondanks de zorgen eraan-
besteed, nog vaag een 2+2=4 van een der eerste schooldagen.
De tinnen kan op het buffet is nooit geheel hersteld van een
buiteling, die hij maakte, getroffen door Dolf's bal.
Kinderhandjes laten hun sporen na. Weinige sporen in deze
keurige kamer. Mochten ze vermeerderd worden.
Haar gedachten voeren haar door heel het huis. Als ze niet
vreesde, dat het haar kon schaden, zou ze naar den zolder
gaan. waar Dolf dikwijls speelde, als het geen weer was, mn
buiten te zijn. Daar was een schommel, daar warenringen
en een rekstok. Daar zijn de balken, waarlangs hij opklauterde
naar de nok. Een verdieping lager is de kamer, waarin alles
geborgen is, wat eenmaal zijn eigendom was. Daar heeft hij
zijn kinderkreetjes geslaakt, daar heeft hij zijn jongensdroomeh
gedroomd, daar heeft hij geleden. Ja, maar hij heeft er ook.
gebéden. Hij heeft er gevraagd om een kindje voor zijn moeder.
Of hij het voor zijn vader vroeg, weet ze niet, maar hij vroeg
het in elk geval voor hair. En nu noemen de dokters het
geen wonder, dat het komen zal? Is het geen gebedsverhooring?
Waarom waagt ze het dan niet, die bange vrees uit te bannen?
Waarom was ze niet stelliger ten opzichte van Wout? Maar dat
kan nog. Dat moet vandaag nog, straks, als hij thuiskomt
Niet lang laat Wout zich wachten. Er kan vandaag verder
gebeuren op het land, wat er wil, hij blijft bij zijn vrouw.
Zijn plichtsgevoel drijft hem deze laatste uren niet meer van
haar weg.
„Ben je er nóu al, jongen?"
„Heerlijk, dat je nu bij me blijft. O Wout, ik voel me op het
oogenblik zoo gelukkig. Eerst niet hoor! Je weet hoe akelig ik
het vind, van je weg te gaan. Maar daar ben ik nu overheen.
Ik denk nu maar al over mijn terugkomst. Wout, ik geloof het
zeker, ik kom terug mét ons kind. Wout, wie weet, hoeveel
geluk ons nog wacht".
„Yrouwke,. vrouwke, niet zoo opgewonden zijn. Dat is niet
goed",
(Wórdt vervolgd).
