Jlittuuc gtih&cljt (£mrmt
Dagelijks verschijnend Nieuwsblad voor Leiden en Omstreken
Toe nu op school?
Dienstregeling der Spoorwegen
is verder uitgebreid
Abonnementsprijs:
per 3 maanden. In Lelden en in
plaatsen waar een agentschap ge-
at vestlgd ls 2.35. Per week 18 ct.
„da Losse nummers 5 ct. Alles bij
rrn vooruitbetaling.
W.
arat Advertentieprijzen
n s 22% ct. per regel. Ingezonden
Mededeelingen 45 ct. per regeL
Minimum 5 regels. Bewijsnum-
fi mer 5 ct. BU contract belangrijke
korting.
No. 6141
VRIJDAG 7 JUNI 1940
21e Jaargang
Bor. Redactie en Administratie
BREESTRAAT 123, LEIDEN.
Telefoon 22710.
(Na 6 uur 23166.)
Postbox 20. Postrek. 58936.
Bijdragen van medewerkers, In
gezonden stukken aan de Red.
Abonnementen, Advertenties, enz.
aan de Administratie.
et Pet aantal vragen, dat men zich in deze
stelt t.a.v. de nieuwe verhoudin-
n, waarin ons volk in al zijn geledingen
^comen is, overtreft ongetwijfeld het
j. jntal, dat de huidige toestand voor
Eychrijft. Om het anders te zeggen: men
P- \akt zich ook vragen en zorgen, in
y£nig geval, dat alleen bestaat in de on
verbeelding, door den storm-
goed der gebeurtenissen als een wonder-
gegroeid. Dat dit ook in onderwijs-
en vooral in die van het Christe-
k Onderwijs voorkomt, is begrijpelijk,
gew^ch zouden we, mede op grond van ver-
J- ^egen inlichtingen, al dadelijk willen
'•ggen, dat gewoon doorgaan de eenige
t de beste weg ls. Onze jeugd, hoezeer
ik door de dingen van den dag uit het
•enwicht gebracht, verzet de gewaar-
jrdingen snel en heeft allermeest be-
t >efte aan een geregelden gang van
ken, die voor haar tevens afleiding be
ekent. Geregeld ook in dezen zin; dat
en inhoud van de lessen, de les-
osters e.d., zullen blijven zooals ze wa-
Er wordt niet anders verwacht en
afwijking van den gewonen gang
A.-dPeekt onrust.
2.Deze zienswijze heeft ook een steun-
ln de staatkundige positie van ons
rrannd. Nederland leeft, wat de cultureele
10 Rjlangen betreft, nog geheel onder de
ibeQpalingen van het Landoorlog-Regle-
l^et,ent van 1907, dat de publiekrechtelijke
van nationaal-interne aan
gelegenheden onaangetast laat. Uitzon-
kringen hierop staan ter beoordeeling
in de bezettende macht. Door dit te
tze*nvaarden als de normale status, schept
ien zich een reëel uitgangspunt, ook
n.mi>or ons lager onderwijs, temeer, daar
911e lagere scholen door Rijkssubsidie en
l°iljksinspectie op één lijn staan t.o.v. de
ifpérheidsbemoeilng.
b Daarnaast moet richtlijn zijn en blij-
i Aen: de praktijk. Ook voor het ChrJste-
ichJ)k onderwijs geldt, dat het moet werken
lsSgtti de sfeer der loyale, waardige houding,
ascbelke aan ons volk beloofd is, maar er
Jcok van gevraagd wordt. Geen kwispel
staartende, maar ook geen provoceeren-
uziee houding. En verder: geen wijzigingen,
tscWerzachtingen noch verscherpingen) bij
onderwijs in die vakken, welke meer
t<{ minder verband houden met de actu-
'(D,
Een Vijfmanschap als
Duitsch bewind
Jenoeming van 4 Commissarissen-
generaal
's-GRAVENHAGE, 7 Juni. In
de gisteravond gehouden perscon
ferentie deelde men ons mede, dat
Dr. Seyss Inquart vier van zijn
adviseurs heeft benoemd tot com
missaris-generaal. Dit zijn:
1. Voor Bestuur en Justitie: Staats
secretaris aJÖ. Dr. Wimmer.
2. Voor Openbare Veiligheid (Hoo-
gere SS. en Politieleider): Bri-
gade-Führer Rauter.
3. Voor Financiën en Econ. Zaken:
Minister Fischböch.
4. Voor Bijz. Gevallen: Haupts-
amtsleiter Dr. Schmitt.
De heer Seyss Inquart en deze
vier commissarissen-generaal vor
men dus het hoogste bestuur van
het bezette Nederlandsche gebied.
Zij werken ten nauwste samen met
de secretarissen-generaal der ver
schillende departementen, tenein
de zich van een zooveel mogelijk
normalen gang van zaken te ver
zekeren.
eele gebeurtenissen: geschiedenis aard
rijkskunde, bijbelles e.d. Hier mag men
een beroep doen op de woorden van den
Duitschen Rijkscommissaris Dr. Seyss-
Inquart gesproken toen hij zijn ambt
aanvaardde: „Wij komen ni§t hier om
een volkskarakter in het nauw te bren
gen en te vernielen en om aan een land
de vrijheid te ontnemen. Wij kennen de
ware vrijheidsideeën van dit land, welke
eens tegen den geloofsdwang werden uit
gevochten. Maar ditmaal is het niet ge
gaan om volkskarakter en geloof en vrij
heid. Deze goederen des lands waren
nooit bedreigd. Wij willen niet aan dit
land en zijn volk onze politieke over
tuiging opdringen."
Met zulke woorden voor oogen is het
bereikbaar, tal van vragen te beant
woorden, die thans opkomen. En voorts
blijve het onderwijs zichzelf; de Bijbel-
sche geschiedenis is evenmin als de
vaderlandsche of de algemeene veranderd
door de gebeurtenissen der laatste weken,
en wij gelooven niet, dat de bezettende
macht, die bij monde van den bovenge-
noemden gezaghebber wenscht, ..dat de
jongens hier moedige, krachtige en
energieke mannen en de meisjes geluk
kige moeders in groote gezinnen zullen
worden", den weg daarheen door ander
onderwijs dan thans gegeven wordt, zou
willen banen.
Wat het onderwijs in door brand of
bommen verwoeste scholen betreft, dit
zal alleen in de Zuidelijke helft van ons
land ernstige stagnatie ondervinden. In
Groningen, Friesland, Drente, ln Over
ijssel en Z.-Holland ten deele, zijn de
scholen ongedeerd gebleven. In Zuid-
Holland, Gelderland, Zeeland en Utrecht
zijn daarentegen talrijke scholen ver
woest en staat men voor het vraagstuk
van den wederopbouw, dat bijzondere
moeilijkheden meebrengt, t.a.v. de uit
bepaalde gebieden geëvacueerde gezinnen
en de onzekerheid over hun terugkeer.
Inzake de financiering van den weder
opbouw, wees men ons te bevoegder
plaatse erop, dat ook de Chr. scholen wat
de bouwkosten betreft, met Rijksgeld te
maken hebben; publiekrechtelijk staan
ze in dezen op één lijn met de openbare
scholen. De afwikkeling van deze zaak
zal echter wel omgaan buiten de z.g. be
talingsregeling, daar deze op gevallen als
oorlogsmolest uiteraard niet ingesteld is.
er. f
zj
op i
:e ov
voi
z
ding
vi
ir he
aat 1
n. W
tar a
ai w
schc
ding
es pi
Postverkeer met het buiten
land uitgebreid
Met ingang van heden kan weder
briefport, d. w. z. alleen gewone
brieven en briefkaarten, worden af
gegeven met bestemming voor het
geheele neutrale Europa met in
begrip van Noorwegen. Uitgesloten
is dus postverzending naar Enge
land, naar Frankrijk en voorloopig
ook naar België en Luxemburg.
Aangeteekende correspondentie en
waardebrieven zijn niet toegelaten.
Er wordt nog eens met nadruk op
gewezen, dat het tarief voor het
geheele buitenlandsche postverkeer
en ook voor Indië bedraagt: voor
brieven 12è cent voor de eerste 20
gram en 7cent voor elke volgende
20 gram: voor briefkaarten 71 cent.
Wat heeft die eed te
beteekenen?
Slechts een belofte van loyale
samenwerking
's-GRAVENHAGE, 7 Juni. Gelijk wij
gisteren al hebben meegedeeld heeft de
Rijkscommissaris o.m. het volgende ver
ordend:
Binnen een termijn, die door den
Rijkscommissaris bepaald wordt, moeten
de in actieven dienst zijnde rechters,
openbare ambtenaren en beambten, als
mede alle leeraren aan openbare en par
ticuliere onderwijsinrichtingen onder
eede een verklaring afleggen, dat zij de
verordeningen en andere bepalingen van
den Rijkscommissaris en van de hem
ondergeschikte Duitsche organen stipt
zullen nakomen en dat zij zich zullen
onthouden van elke handeling, gericht
tegen het Duitsche Rijk of de Duitsche
weermacht.
Naar aanleiding hiervan zijn verschil
lende commentaren in de bladen ver
schenen, die over het algemeen een
waardeerend geluid lieten hooren.
Enkele er van getuigden echter van een
misvatting, weshalve de kwestie van
den eed in een gisteravond gehouden
persconferentie nog eens kort is uit
een gezet.
De bedoeling van den Rijkscom
missaris, zoo merkte men van
Duitsche zijde op, is geenszins om
van de betrokkenen iets te eischen
wat tegen hun geweten zou in-
druischen of ook maar hun eer te
na komen. Doch het is duidelijk,
dat wanneer zelfs de hoogste pos
ten van het landsbestuur in Ne
derlandsche handen worden gela
ten, toch ee^n zekere garantie aan
gaande hun plichtsopvatting mag
worden verlangd. We hebben hier
dus niet te doen met een eed
van trouw aan het Duitsche
regime, maar met een plechtige
verklaring, dat op een loyale sa
menwerking met de Duitsche
autoriteiten kan worden gerekend.
In dit verband herinnerde men
ons nog aan een besluit van de
Ned. Regeering van 1937, waarin
werd vastgelegd, dat in geval van
een vijandelijken inval de bevol
king tot een loyale samenwerking
verplicht zou zijn.
De Rotterdammer in
nieuw kantoor
Het dagblad „De Rotterdammer",
dat in de oorlogsdagen getroffen
werd door het verlies van zijn
gebouw, doch dat met den moed,
geput uit het Christelijk geloof,
het werk ten hate van het Christe
lijk publiek voortzette, had eerst
een onderdak gevonden aan den
Provenierssingel in de Maasstad.
Vanaf heden echter is het adres
WITTE DE WITHSTRAAT 47a,
hetgeen mag gelden als een groote
verbetering. Hieruit blijkt immers,
dat men weer meer naar het
Centrum is opgeschoven. Ook het
kantoor van Drukkerij „Libertas"
wordt hier gevestigd.
Mijnen in het Hollandsch Diep
Zondagmorgen om kwart over 8 zijn,
naar het Dagblad van Noord-Brabant
meldt, op het Hollandsch Diep nabij
Willemstad twee schepen op een aldaar
drijvende mijn geloopen, nadat daar
Donderdags tevoren reeds een derge
lijk ongeluk was gebeurd.
Op de beide schepep bevonden zich
slechts 5 personen van wie een vrouw
zwaar en twee mannen ernstig gewond
werden en naar het ziekenhuis moes
ten worden vervoerd.
Reeds geruimen tijd is er sprake in
het Hollandsch Diep van mijnengevaar.
Met het oog hierop moesten de passa
giers, die met de veerpont van Willems-
stad naar Numansdoip of omgekeerd
het Hollandsch Diep wenschen over te
steken, zich voorzien van een zwem
vest, terwijl er uitdrukkelijk op gewe
zen werd, dat de tocht geheel op hun
eigen risico werd gemaakt.
Na het ongeluk van Zondag is de
veerdienst Willemstad—Numansdorp
voorloopig stilgelegd.
Zondagmiddag half vier liep weer een
motorbootje op een mijn. De beide op
varenden worden vermist.
Gedrang in de buurt van
Oldenzaal
's-GRAVENHAGE, 7 Juni. Voorbarige
berichten, in een deel van de provin
ciale pers verspreid, zijn oorzaak ge
weest van groote moeilijkheden aan de
Nederlandsch-Duitsche grens, met name
bij Oldenzaal. Groote scharen landge-
nooten, die reeds dezer dagen den terug
keer verwachtten van de in Duitschland
krijgsgevangen gemaakte Nederland
sche soldaten, hoopten weldra hun fa
milieleden terug te zien. Doch dit was
niet zoo gauw te verwezenlijken, daar
eerst nog verschillende formaliteiten
moesten plaats hebben en ook de trans
portmogelijkheden beperkt zijn. Van
Duitsche zijde verzoekt men derhalve
de bevolking rustig thuis te blijven en
af te wachten. Alles wordt gedaan, om
onze soldaten zoo snel mogelijk naar
hun haardsteden te laten terugkeeren,
zoodat het geen zin heeft, een of meer
nachten in de open lucht te kampeeren,
gelijk velen hebben gedaan.
De Jagers uit Tilburg in Boulogne
Zij hielden zich kranig en keeren terug.
In Boulogne is bericht gekomen van
de vierde compagnie van het grens-
bataljon van het regiment jagers. Ze
heeft zich n.l. 45 kilomter ten Zuiden
van St. Etienne overgegeven, maar had
zich op den terugtocht uit Brabant via
België niet door de Franschen laten
ontwapenen.
Als bewijs van achting heeft ze van de
Duitsche militaire autoriteiten verlof
gekregen om op haar eentje zonder
Duitsch geleide naar Nederland terug te
keeren. Haar commandant,- kapitein F.
A. C. Donders, behield zijn sabel.
Meer treinen en bovendien enkele I
nieuwe lijnen
Op de beperkte dienstregeling van de
Spoorwegen is een vierde aanvulling ver
schenen, waaruit wjj zien, dat weer tal
van steden en dorpen in ons land per trein
bereikbaar zyn.
Op de lijn Hoek van HollandRotter
dam is een uurdienst tot stand gebracht, te
beginnen van Rotterdam van 6.49 uur tot
20.49 en van Hoek van Holland van 6.11
20.11.
In het zuiden is de lqn Eindhoven
Venlo en VenloRoermond weer in orde
gebracht. Er loopen vier treinen per dag
met tusschenpoozen van drie uur'. Maas-
bracht en Maastricht zijn met elkaar ver
bonden. Er gaan drie treinen uit Maas
tricht en wel om 5.54, 8.35 en 18.03 naar
Maasbracht. Van deze plaats uit vertrekt
de trein naar de hoofdstad om 7.12, 10.35,
16.45 en 19.21.
ZutphenDeventer en Zwolle zijn on
derling verbonden met een drie-uurdienst.
Van Zutphen van 7.25 tot 18.25, van Zwolle
van 8.08 tot 19.08. De trein van Zwolle naar
Groningen is in deze dienstregeling opge
nomen met andere uren, want deze ver
vangt de dienstregeling van tabel 15a en b
van de derde aanvulling op dienstrege
ling 1.
De eerste trein uit Zwolle vertrekt om
7.09, de laatste om 20.00. De eerste trein
uit Groningen vertrekt om 7.00 precies, de
laatste om 16.15.
Leeuwarden is per trein weer bereik
baar van BrugSmildervaart via Steen-
wijk, Peperga, Wolvega, Heerenveen, Ak-
krum, Grouw-Irnsum en Wirdum. Er loo
pen vijf treinen per dag v.v.
De lijn SittardHeerlen v.v. is weer in
orde gebracht.
Van Sittard gaan drie treinen, van Heer
len vier treinen per dag. Van Maastricht
kan men weer over Schin op Geul naar
Heerlen komen.
Ook het traject EindhovenValkens-
waard is weer in de dienst opgenomen.
Amersfoort en Rhenen zijn door buurtver
keer met elkaar verbonden. Er is een twee-
uurs-dienst ingesteld, te beginnen van
Amersfoort om 5.55 en eindigende om
19.55; van Rhenen van 6.40 tot 20.40. Van
Arnhem uit is een busdienst ingesteld naar
Westervoort, vanwaar men per trein via
Zevenaar over Ellen naar Emmerik kan
komen. Er zijn drie verbindingen per dag:
van Arnhem om 10.30, 14.30 en 17.30 en
van Emmerik om 10.29, 14.14 en 18.00.
Wanneer vanavond verduisterd
moei worden
De verduisteringsmaatregelen moe
ten hedenavond beginnen om 9.59
en eindigen morgenochtend 5.19 u.
Er is een nieuwe dienstregeling voor de
lijn ZutphenWinterswijk, en wel een
tweeuurdienst. Van Zutphen van 5.30 tot
18.30 van Winterswijk van 7.00 tot 20.00 u.
Voor de lijn ZutphenHengelo is een
nieuwe dienstregeling tot stand gekomen.
De eerste trein uit Zutphen vertrekt om
8.05 en verder met tusschenpoozen van 2
uur tot 20.05. Van Hengelo zijn de vertrek
uren vastgesteld van 8.33 af tot 20.33.
Van Roodeschool uit kan men met den
trein weer naar Groningen komen. Er
loopen op dit traject vijf treinen per dag.
Eveneens is dit het geval met de lijn Al
melo en Zwolle over Mariënberg naar Em-
men. Hier rijden drie treinen per dag. Van
Nijmegen uit kan men weer over de grens
naar Kleef komen, te beginnen om 6.45 en
verder om 11.38 en 16.55. Van Kleef om
9.51, 13.19 en 19.16.
Een belangrijke verbinding is in deze
vierde aanvulling opgenomen, namelijk de
lijn LeidenDen HaagRotterdam en
UtrechtArnhem.
Van Leiden naar Rotterdam door een
uurdienst, te beginnen om 7.14 tot 20.14 en
van Rotterdam naar Leiden van af des
morgens 7.41 tot 21.41. Vervolgens van Rot
terdam naar Utrecht van 7.23 tot 20.23 en
van Utrecht naar Rotterdam van 6.58 tot
20.58.
De verbinding UtrechtArnhem, welke
reeds geruimen tijd bestond, is, wat den
ty'd betreft, veranderd, want thans ver
trekt de trein uit Utrecht elk uur van 6.08
af tot 20.08 en van Arnhem van 6.38 tot
20.38.
Ook voor de lijn DeventerBentheim is
met ingang van heden een nieuwe dienst
regeling ingesteld. Op dit traject loopen
twee treinen per dag v.v. Voor Groningen-
Delfzijl is eveneens een nieuwe dienst
regeling gevormd, alsmede voor Apel
doornVoorst en AssenStadskanaal
Zuidbroek.
Tenslotte vermelden wij nog de veran
derde dienstregeling voor de lijn Amster
damUitgeest, AlkmaarDen Helder en
AlkmaarHoorn. Wat de eerste lijn be
treft: er is een uurdienst van Amsterdam
af, te beginnen om 6.05 tot 21.05, en van
Alkmaar uit om 6.00, 6.44, vervolgens tot
20.44. De trein van de lijn AlkmaarHoorn
rijdt van 6.59 tot 20.59. terwijl de trein uit
Hoorn om 8.08 tot 20.08 rijdt, met een tus-
schenruimte van twee uur.
In deze vierde aanvulling op dienstrege
ling 1 van de Spoorwegen van 13 Mei 1940
zien wij dus enkele geheel nieuwe lijnen.
Voor het meerendeel betreft het hier een
vervanging van andere beperkte dienst
regelingen.
Werkloozen terug naar het leger.
Uitzonderingen.
Naar wij vernemen, moet de
regel, dat aan gemobiliseerde mili
tairen geen steun kan worden uit
gekeerd, niet van toepassing wor
den geacht op boeren «n tuin
bouwers, die onder de z.g. b- en c-
steunregelingen vallen, aangezien
deze menschen wel arbeid hebben.
Zoowel de steun in geld als die in
nature wordt hun uitgekeerd.
Ook wordt er door de gemeentebestu
ren geen bezwaar tegen gemaakt, wan
neer gedemobiliseerrden bij de werkver
ruiming worden geplaatst, mits daardoor
geen werkloozen naar de steunverleening
moeten worden verwezen.
In alle andere gevallen echter worden
gedemobiliseerden, die geen werk heb
ben, in werkelijken dienst teruggeroepen.
Het militaire kerkhof op den
Grebbeberg
Politiemaatregelen voor bezoek op
Zondag.
De burgemeester van Rhenen maakt
bekend, dat het door het overweldigend
drukke bezoek aan het militaire kerkhof
op den Grebbeberg te Rhenen noodig is
gebleken om op den Zondag bijzondere
politiemaatregelen te treffen.
In overweging wordt gegeven het
kerkhof zoo mogelijk te bezoeken op een
werkdag, daar een rustiger bezoek dan
mogelijk is.
Varia
De politie te Dublin heeft de laatste da
gen 390 verdachte personen aangehouden
en geïnterneerd (Reuter).
De Amerikaansche verdedigingsbelas
ting zal worden verhoogd tot een jaar-
lijksche opbrengst van 1 milliard dollar.
t— Het Egyptische ministerie van bin-
nenlandsche zaken is naar Stefani meldt,
voornemens, alle vreemdelingen, die voor
het land gevaarlijk zouden kunnen wor
den. uit te wijzen.
De Bulgaarsche Kamer heeft de han
delsovereenkomst met Duitschland van
24 Mei goedgekeurd.
Voorts zullen voor de Egyptenaren,
die Engeland willen verlaten, faciliteiten
voor den terugkeer worden geschapen.
Enrico Mizzi, de leider van de Ita-
liaansche afdeeling van de nationalisti
sche partij in den boezem van den regee-
ringsraad is op Malta gearresteerd en ge
ïnterneerd.
FRANSCHE PERSSTEMMEN OVER DEN
TERUGTOCHT.
Het Duitsche Nieuwsbureau geeft een
bericht uit Parijs door, volgens hetwelk
de daar verschijnende couranten zich
vooral met den terugtocht van de geal
lieerde legers en opnieuw met de Belgi
sche capitulatie bezig houden. De meeste
stellen dien terugtocht als een gevecht
voor, dat voor hen gunstig verloopt.
Fabry, voormalig minister van oorlog,
spreekt in de Matin de meening uit, dat de
beweging voor de geallieerden niet een
verzwakking, maar een versterking be
duidt.
Generaal Duval werpt in het Journal de
heele schuld voor den verloren slag op
den Koning der Belgen.
De socialistische Populaire, het links
gerichte Oeuvre en verscheidene andere
bladen verlangen dat Frankrijk zich vast
beraden nauwer aaneensluit.
Omtrent de overgave van België be
weert de Matin in vollen ernst, dat Leo
pold de geallieerden in een hinderlaag
wilde lokken. Men zou zich kunnen afvra
gen, aldus dat blad, of de koning de hulp
van de geallieerden niet ingeroepen heeft
met de bedoeling de Fransche en Engel-
sche troepen aan Duitschland uit te leve
ren. Evenmin als de Matin stelt l'Oeuvre
zich ermee te vreden den koning lafheid
voor de voeten te werpen; maar onver
bloemd wordt hij van verraad en zelfs
van hoogverraad beticht. Zoo beweert
l'Oeuvre, dat de capitulatie van België in
October 1939 in Duitsch-Belgische bespre
kingen bekokstoofd werd.
HOUDT DE LICHTEN
STEEDS GEDOOFD
Bij een bominslag in een onzer
steden is gebleken, dat na den
hevigen knal vele bewoners in een
nabijliggende wijk hun lichten ont
staken. Men verziekt ons er nog
eens met nadruk op te wijzen, dat
het streng verboden is, in derge
lijke gevallen licht op te steken.
Dit vergemakkelijkt immers de
oriënteering van de vliegers. Wil
men, om van den schrik te be
komen, opstaan, en in een verlichte
kamer gaan zitten, dan zorge men
in elk huis in elk geval een geheel
afgeschermde kamer te hébben ~n
de ramen daarvan dicht te laten,
zoowel bij luchtalarm, als bij een
aanval van vliegtuigen in den
nacht
Het plotseling in vol licht zetten
van de kamers of gangen kan niet
geduld worden.