$ïimwt £riïtsdjT (tfmtmi
ïq
Dagelijks verschijnend Nieuwsblad voor Leiden en Omstreken
!.'f,NIEUWE BANEN
DISTRIBUTIE van
PETROLEUM
BRIEF VAN KONING LEOPOLD
AAN PRESIDENT ROOSEVELT
Naturalisaties van
vreemdelingen
Verleening van oor-
logsmolestcredieten
at D|
j ga
roord
ken
n, d|
Dn",
wam
eerei
ngen
v. d
Itter
Abonnementsprijs
per 8 maanden in Leiden en in
plaatsen waar een agentschap ge
vestigd is ƒ3.35. Per week 18 ct.
Losse nummers 5 ct. Alles bij
vooruitbetaling.
Advertentieprijzen
22% ct. per regel. Ingezonden
Mededeelingen 45 ct. per regel.
Minimum 5 regels. Bewijsnum
mer 5 ct. Bij contract belangrijke 6 1 39
korting.
WOENSDAG 5 JUNI 1940
21e Jaargang
Bur. Redactie en Administratie
BREESTRAAT 123, LEIDEN.
Telefoon 22710.
(Na 6 uur 23166.)
Postbox 20. Postiek. 58936.
Bijdragen van medewerkers, In
gezonden stukken aan de Red.
Abonnementen, Advertenties, enz.
aan de Administratie.
De hinderlijke blokkademaatregelen,
welke bij het uitbreken van den oorlog
van kracht zijn geworden, hebben van
loc to begin af slechts relatieve beteeke-
j eejïiis gehad.
cstoa Dat was gevolg van Duitschlands rug-
■en ^dekking door een accoord met Rusland,
de houding van non-belligerent van
andiItabë en het streven der neutrale lan-
M Eden om hun handelsverkeer met. alle
w'. joorlogvoerenden zooveel mogelijk in
j fistand te houden.
Wel heeft de tonnage der koopvaardij-
j3ei vloten die der neutralen niet in de
laatste plaats in de eerste maanden
cancvan den oorlog belangrijke verliezen ge-
eren leden, maar het varen werd er toch niet
(me aan gegeven. Zoo iets ligt niet in den
fdval aard van een zeevarend en handeldrij
vend volk. Dat weet ook gevaren te
dei trotseeren, soms zelfs op het randje van
tuur onvoorzichtigheid af.
pra. Sedert echter in West-Europa betee-
foto- kenisvolle veranderingen op het oorlogs-
eiec- tooneel hebben plaats gehad, heeft ook
dun- voor ons land de blokkade tweezijdig
1. een ander effect dan voorheen gekregen.
vai De aanvoer van Skandinavische pro
heef ducten en grondstoffen en van die uit
foori overig Oost-Europa werd voor de ge-
Iteld allieerde mogendheden en de westelijke
neutralen vrijwel afgesneden. Ook wij
zagen er niet veel meer van en zullen
er voorloopig ook wel niet veel meer van
actizien, hoe groote behoefte we b.v. ook
hout hebben.
Dk. J Stagnatie trad evenzeer in ten aanzien
oner van onzen aanvoer uit het westen. Van
ihag overzee kwam niets meer door. Zelfs
onze koloniale producten kunnen we niet
RENmeer ontvangen.
Dat mede dientengevolge bepaalde
rantsoeneeringsmaatregelen na 14 Mei
ï501 noodig werden, ondanks aanwezige voor-
e5|er raden, laat zich begrijpen. De mogelijk-
..nee heid er van was voorzien en daarom
konden ze met grooten spoed worden ge-
1 Ul nomen. Misschien zullen er nog meer
moeten volgen.
Onder de sinds 14 Mei ontstane om-
te standigheden moest het restant van ons
3em( handelsverkeer, voor zoover het niet
J, wegviel, wel een anderen vorm aan-
n dl nemen. Ook in de toekomst zelfs al is
amb er weer vrede< vrÜe vaart en vrije ruil
>en« van goederen en grondstoffen zal het
zijn mogelijkheden anders zien georiën-
'teerd. Er zal een belangrijke verschui-
KEK ving in continentale richting plaats heb-
nero ben. De beteekenis van ons land als
men natuurlijke toegangspoort tot een groot
iben achterland blijft daarbij gelukkig onver-
ziji zwakt. Voor in- en uitvoer heeft dat be
teekenis.
ziel Aangenomen mag worden, dat reeds
var voor het einde van het verwoestend
ecre krijgsbedrijf bepaalde economische di-
Zirectieven zullen worden gevolgd. Ze zul
anticipeeren op nieuwe verhoudin
gen, die komende zijn bij een bepaalden
Tuitslag van de groote worsteling onzer
dagen. Zou die uitslag er eenmaal zijn,
v" dan zullen die richtlijnen stellig nog
relief verkrijgen.
Voor herstel der welvaart in betrek-
kelijken zin dan en van het econo-
misch verkeer zullen ze van de grootste
beteekenis zijn, ook dan als naar het
westen de baan weer vrij zou komen.
Echter niet alleen economisch zal die
beteekenis zijn, maar ook sociaal, omdat
we zullen moeten rekenen met geheel
andere verhoudingen in een algemeen
verarmd Europa, waarin bezwaarlijk
ieder op eigen houtje kan gaan huis
houden. We kennen soortgelijke moei
lijkheden, mede door ons hooge levens
niveau, reeds uit het verleden. .Bij her-
haling hebben we gewezen op scha-
J duwzijden in den toestand, die nationaal
noch internationaal gezond kor. worden
genoemd en eigenlijk sinds het einde
van den wereldoorlog in 1918 onzuiver
was.
Zooals het toen gegaan is, zal het nu
niet weer gaan in ons economisch leven.
JOok al krijgt het wereldhers .el een voor
spoedig verloop, dan nog zullen we niet
spoedig weer kunnen wandelen op de
toppen der bergen. Er zai hard moeten
JK(je worden gewerkt en door een ieder, die
daartoe in staat is. Onde. geheel andere
eren verhoudingen zal dat geschieden. Dit
laatste, zich reeds nu goed te realisee-
.jj^gien, is in hooge mate aan te bevelen,
o°k al kunnen we nog niet nauwkeurig
rekening houden met de concrete ver
houdingen, die thans in wording zijn.
het ..grondverschuivingen" zullen
zijn, lijkt ons intusschen weinig twij-
„Krt, leiachtig.
nj€t Maar ons volk wil werken en dan is
ika-er in een wereld, waarin de volken veel
ommeer op elkaer aangewezen zullen zijn
00'n dan voorheem onder Gods zegen nog wel
jee^eenig licht in'de toekomst te ontdekken.
Aan dien aegen is, in voor- en tegen-
WCispoed, alles gelegen.
voor
ver
Duitschland laat Ned. soldaten
vertrekken
"s-GRAVENHAGE. 5 Juni Nadat
reeds 50 procent van de Nederlandsche
is krijgsgevangenen, die hier te lande wa-
oor-ren gemaakt, huiswaarts konden keeren
de overige 50 procent, voor zoover
blij niet werkloos, ook binnenkort aan de
oor- beurt zal komen .is, als gevolg van de
sens proclamatie van den Führer vandaag
etjeook dat deel van het Nederlandsche
mag leger, dat in Duitschland krijgsgevangen
zat, naar huis gezonden. Zij, die geen
rak*werk hebben moeten zich bij de Neder-
fojjlandsche commandanten vervoegen ten
on-einde het vervallen tot werkloosheid te
we: voorkomen.
Oude distributiekaarten
waardeloos
Het is tengevolge van de gewij
zigde omstandigheden noodzake
lijk gebleken de op het punt der
petroleumdistributie reeds getrof
fen maatregelen ten deele te doen
vervallen, hetgeen medebrengt, dat
de vroeger uitgereikte petroleum-
distributiekaarten geheel waarde
loos zijn en de petroleumverkoo-
pers daarop dus geen petroleum
mogen afleveren.
Thans is een nieuwe distributieregeling
ten aanzien van petroleum getroffen.
Voorop zij gesteld, dat de voor distributie
beschikbare hoeveelheid petroleum zeer
gering is, zoodat de uiterste zuinigheid
dient te worden betracht.
In verband hiermede is het verbruik
van petroleum in het huishouden
uitsluitend toegestaan voor kook-
doeleinden en zulks slechts indien
niet beschikt wordt over een instal
latie om zonder behulp van petro
leum te koken. Zij, in wier woning
bijv. een op gas en/of electriciteit
aangesloten kookinstallatie aanwe
zig' is, zullen zich dus geen petro
leum meer kunnen verschaffen.
Petroleum voor verlichtings- of ver-
warmingsdoelcinden te gebruiken is
verboden.
Indien men petroleum voor kookdoel-
einden noodig heeft, kan men zich met in
gang van een door den distributiedienst
bekend te maken datum ter verkrijging
van voor dit doel uit te reiken zegels wen
den tot den plaatselijken distributiedienst.
Voorloopig zullen deze zegels elk gedu
rende een tijdvak van veertien dagen recht
geven op het koopen van twee liter petro
leum. De zegels moeten bij het koopen der
petroleum aan den kleinhandelaar worden
afgegeven.
Overgangsmaatregel.
Bij wijze van overgangsmaatregel is tot
en met 15 Juni a.s. het koopen en afleve
ren van petroleum uitsluitend voor kook-
doeleinden en bedrijfsdoeleinden toege
staan zonder inlevering van zegels en be
stelbonnen, met dien verstande, dat elke
overmatige voorraadvorming ten strengste
verboden is. Na genoemden datum is in
levering van zegels of bestelbonnen ver-
eischt.
Voor "handelaren geldt als overgangs
maatregel, dat tot en met 22 Juni a.s. pe
troleum door hen mag worden gekocht en
aan hen mag worden afgeleverd zonder
inlevering van toewijzingen;: Na dien da
tum is inlevering van toewijzingen ver-
eischt.
Tenslotte wordt er op gewezen, dat-de
regeling niet van toepassing is op militaire
autoriteiten en instanties, Duitsche mili
taire attache's, leden van het Duitsche ge
zantschap en van Duitsche consulaten.
In een in de dagbladen te plaatsen „offi-
cieele publicatie" is vastgelegd de wijze
waarop dc kleinhandelaren de zegels die
nen te behandelen. Tevens is daarin ver
meld in hoeverre en op welke wijze zij,
die petroleum voor bedrijfsdoeleinden ge
bruiken, voor toewijzingen in aanmerking
kunnen komen.
Alle landerijen weder bruikbaar.
Een week vroeger dan geraamd was.
Naar wij vernemen, zijn de be
malingen, die noodig waren om de
voor de landsverdediging onder wa
ter gezette gedeelten des lands we
der aroog te leggen, thans volbracht.
Behalve de bestaande motor- en
stoomgemalen zijn hiervoor 34
noodgemalcn in bedrijf geweest
De voor deze bemalingen aanvan
kelijk geraamde termijn is met on
geveer een week bekort kunnen
worden, zoodal mag worden gecon
stateerd, dat alle geïnundeerde lan
derijen, boomgaarden e.d practisch
een week vroeger weder ter beschik
king van de eigenaars of pachters
gesteld zijn geworden.
TWEE MILLIOEN WINST
Uit niet opgekomen
bankbiljetten
Uit hoofde van niet opgekomen
bankbiljetten is in het vorige jaar
een winst geboekt van niet minder
dan 1.948.200, aldus het verslag
van de Nederlandsche Bank. Dit
bedrag heeft betrekking op de
bankbiljetten van f 300, f 200,
f 100, f 60 en f 40. gedateerd van
1 Januari 1890 af, alsmede op de
zoogenaamde hulpbiljetten van
f 100, f 60. f 40 en f 10. gedateerd
1 Augustus 1914, waarvan de hou
ders waren opgeroepen om bedoel
de biljetten ter betaling aan te
bieden.
„Niemand heeft het recht nutteloos
menschenlevens te offeren"
Door een bijzondere relatie in België Is
het Dagblad voor Noord-Brabant en Zee
land in staat den tekst in Nederlandsche
vertaling te publiceeren van den brief,
welken Z. M. Koning Leopold aan presi
dent Roosevelt heeft gezonden. Deze brief
luidt als volgt:
Brugge, 28 Mei 1940.
Temidden van de algemeene verwar
ring, veroorzaakt door de verbazingwek
kend snelle gebeurtenissen, welke wij be
leven en waarvan de beteekenis niet te
peilen is, stel ik prijs erop te verzekeren,
dat België en zijn leger hun plicht vol
komen vervuld hebben.
België heeft zijn internationale verplich
tingen nagekomen, allereerst door strikt
zijn neutraliteit te bewaren, vervolgens
door voet voor voet geheel de uitgestrekt
heid van zijn grondgebied te verdedigen.
Aangevallen aoor enorme strijdmachten,
bereikte ons leger in goede orde een
krachtig georganiseerde verdedigingslinie,
in samenwerking met de legers der ga
ranten, op welke wij een beroep gedaan
hebben. Maar de militaire gebeurtenissen,
welke zich buiten ons grondgebied heb
ben ontwikkeld, hebben ons verplicht dit
slagveld te verlaten en ons genoopt tot
een reeks terugtrekkende bewegingen, die
ons aan de zee in het nauw gedreven heb
ben.
Ons leger heeft zich zonder zich te ont
zien, toen uitgeput in een veldslag van
vier dagen, geleverd in vereeniging met
de geallieerde legers. Wij bevonden ons
volkomen ingesloten op een uiterst be-
Fokken en broeden
ongewenscht
Aantal huisdieren moet niet
grooter worden
In overleg met den leider van de
sectie „Bijzondere Diergroepen"
van het Rijksbureau voor Voedsel
voorziening in oorlogstijd raadt het
bestuur van het comité tot hulp
verleening aan dieren in oorlogs
tijd „De groene ster" houders van
honden, katten, duiven, siervogels,
etc. ernstig aan, voorloopig niet te
fokken, resp. te broeden.
Ieder, wien het welzijn van de
nog levende dieren ter harte gaat,
zal begrijpen, dat met het oog up
het voor deze dieren beschikbare
voedsel, het ongewenscht is nu den
dierenstapel uit te breiden.
Belangrijke Minister
raad te Rome
De Duce neemt zijn besluiten.
Uit Rome wordt gemeld, dat gistermor
gen onder voorzitterschap van den Duce
een ministerraad is gehouden. Naar men
weet heeft men aan aeze bijeenkomst van
te voren reeds groote beteekenis toege
kend.
Uit Milaan: De tegen Engeland en
Frankrijk gerichte betoogingen in Spanje
worden in de Noord-Italiaansche bladen
druk besproken. Vooral die betoogingen,
waarbij teruggave van Gibraltar werd
geëischt, staan in het middelpunt der be
langstelling.
De „Popoio d'ltalia" schrijft, dat Spanje,
evenals ue andere volken, zijn uur af
wacht. Diegenen, die gelooven, dat het
Spanje van Franco niet in staat is een
nieuwe militaire krachtsinspanning te ont
plooien, vergissen zich in hun berekenin
gen.
Voorloopig opgeschort
Voorloopig zal naturalisatie van
vreemdelingen geen verderen voort
gang hebben. Deze maatregel ligt in
de bestaande omstandigheden vrij
wel voor de hand, vooral als men
let op den aard der personen, die
naturalisatie plachten te vragen.
Het indienen van nieuwe aanvra
gen heeft daarom uit dezen zelfden
hoofde geen zin.
Deze opschortingsmaatregel zal
intusschen niet behoeven te ver
hinderen, dat later bepaalde geval
len tot afdoening kunnen komen.
DUITSCH VLIEGTUIG MAAKT EEN
NOODLANDING.
Gisteravond is op het opgespoten land
aan de Rivierenlaan te Amsterdam een
Duitsch vliegtuig bij een noodlanding
over den kop geslagen, doordat het bij
het uitloopen in een kuil terecht kwam
In 't vliegtuig zat alleen een bestuurder
en deze kon het toestel ongedeerd ver
laten.
perkt grondgebied, bewoond door een
zeer dichte nevolking, bovendien over
stroomd door vele duizenden vluchtelin
gen, zonder onderkomen, zonder voedsel,
zonder bruikbaar water en vluchtend van
de eene plaats naar de andere tengevolge
van luchtbombardementen.
Gisteren werden onze laatste middelen
van verweer gebroken onder het gewicht
eener verpletterende meerderheid van
troepeneenlieden en luchtmacht.
Onder deze omstandigheden heb ik ge
tracht een strijd te voorkomen, die thans
zou hebben geleid tot onze vernietiging
zonder voordeel voor de geallieerden.
Niemand heeft het recht nutteloos men
schenlevens op te offeren.
Ik geef er ae voorkeur aan, wat er ook
gebeure, het lot van mijn leger en mijn
volk te deelen. Ofschoon ik reeds ver
scheidene dagen aangezet ben mijn sol
daten te verlaten, heb ik die inblazing te
ruggewezen, welke voor den opperbevel
hebber van het leger een desertie zou
hebben beteekend.
Door verder op den nationalen grond
te blijven, wensen ik mijn volk te onder
steunen in de beproeving, die het onder
gaat
De bezorgdheid, welke de Vereenigde
Staten steeds voor België aan den dag
gelegd hebben, maakt het mij tot een
plicht u zonder verwijl de werkelijke fei
len uiteen te zetten.
get. LEOPOLD.
Aan
den Heer Roosevelt
President der Vereenigde Staten.
Britsche luchtaanvallen
op Nederland
Vier toestellen neergeschoten
's-GRAVENHAGE, 5 Juni. Gelijk
velen reeds met eigen oogen en ooren
hebben waargenomen hebben in den
nacht van Maandag op Dinsdag Engel-
sche vliegers aanvallen ondernomen op
enkele Nederlandsche punten, die van
strategische beteekenis moeten worden
geacht. Naar men ons in de gisteravond
gehouden persconferentie meedeelde
richtten deze aanvallen zich speciaal op
Rotterdam. De Duitsche luchtdoel-artil
lerie antwoordde met een intensief vuur,
waardoor de aanvallen mislukten. Slechts
weinige bommen konden uitgeworpen
worden en vielen op landerijen. Twee
vliegtuigen werden neergeschoten.
Ook hebben Engelsche vliegtuigen ge
tracht Ypenburg en Schiphol te bombar
deeren. Ditmaal waren het Duitsche
jachtvliegtuigen die dit verhinderden.
Ook zij wisten twee Britsche machines
neer te halen.
Daaruit blijkt, zoo merkte men in de
conferentie op. dat de Duitsche afweer
voortreffelijk is. Het badseizoen, dat
thans zoo vlak voor de deur staat, kan
dan ook zonder bezwaar een aanvang
nemen. Speciaal Scheveningen, Noord-
wijk, Zandvoort en andere kustplaatsen
zullen daarvan met voldoening kennis
nemen.
De Duitschers in West-Indië
's-GRAVENHAGE, 5 Juni. Naar men
ons in de gisteravond gehouden pers
conferentie meedeelde hebben zich,
evenals in Oost-Indië, ook in West-
Indië gevangennemingen van Rijksduit-
schers voorgedaan. Deze zijn geïnter
neerd op het eilandje Bonaire.
Aanspraken op pensioen
Aanvragen kunnen worden ingediend.
Ingevolge de op pensioengebied be
staande bepalingen bestaat, zooals eerder
gemeld is, recht op pensioen voor de we
duwen en weezen van de in den strijd om
het leven gekomen gehuwde militairen
van zee- en landmacht. Zoodanig recht be
staat mede voor de ouders of bij ontsten
tenis van dezen de grootouders, eventueel
voor elk ouderloos kleinkind en voor de
schoonouders van gesneuvelde militairen,
voor zooveel de overledene hun kostwin
ner of medekostwinner was. Zy, die mee-
nen aanspraak op pensioen, als vorenbe
doeld, te kunnen doen gelden, gelieven
zich met een desbetreffende ongezegelde
aanvrage te wenden tot de 3e afdeeling B
van het Departement van Defensie, Hee
rengracht no. 38a te 's-Gravenhage.
Regeling in vergevorderd
stadium
Naar het Vad. verneemt is een regeling
op handen voor de verleening van oor-
logsmolestcredieten door de Regeering
aan slachtoffers van verwoestingen. Deze
regeling is in een vergevorderd stadium
van voorbereiding.
Indien het blad wel is ingelicht, zal de
Ned. Middenstandsbank hierbij haar in
termediair verleenen.
Blijde
mededeelingen
Vanaf Zaterdag weer ons
Zondagsblad
Na verschillende technische moei
lijkheden te hébben overwonnen,
kunnen wij onzen lezers meedeelen,
dat zij vanaf Zaterdag a.s. weer als
vanouds ons Zondagsblad zullen
ontvangen. Uit talrijke vragen in
de laatste zoeken bleek ons, hoezeer
daarnaar zoerd uitgezien. Men her
innerde zich daarbij, welk een
schat van goede Zondagslectuur
onzen lezers hierin werd geboden.
Wij twijfelen dan ook niet, of deze
mededeeling zal allerwege met in
stemming worden begroet. De band
om den wijden kring rondom ons
Christelijk dagblad wordt er weder
om door versterkt. Men aarzele
niet, ons Zondagsblad bij vrienden
en kennissen te laten zien.
Het zal voortaan verschijnen in
zes bladzijden. Men vindt er naast
de wekelijksche meditatie verschil
lende artikelen over allerlei onder
werpen in en voorts zal voortaan
ons Vrouwenblad een plaats krijgen
in 't Zondagsblad. Men komt er dan
gemakkelijker toe, het Vrouwen
blad te bewaren, en dat is in dezen
tijd, vooral nu er verscheidene wen
ken inzake zuinigheid en dergelijke
in voorkomen, wel van belang.
Overigens staan er in het Vrouwen
blad herhaaldelijk stukken, die ook
door den „heer des huizes" zeker
zoel gelezen mogen worden. We
denken nu aan onzen bekenden
medewerker „mijnheer de Man",
die weer zijn intrede zal doen, en
verder b.v. aan een artikel in het
komende nummer over „School en
toekomst", een artikel, dat voor
oziders van opgroeiende kinderen
van groote waarde is.
En natuurlijk krijgt ook de jeugd
in het Zondagsblad een plaatsje.
Trouwens, dat we onze jongens en
meisjes niet vergeten zijn, blijkt
wel hieruit, dat we vanaf vandaag
het spannende verhaal van ,£ambo.
de olifant' voortzetten. Hoe vaak
daarnaar al niet is gevraagd
Zoo wordt ons blad In de gezin
nen van Christelijk Nederland al-
meer de oude en vertrouwde huis
vriend, die dagelijks voor velen een
goed woord heeft.
Hypotheken voor den
wederopbouw
GROOTE BELANGSTELLING.
Twee instellingen zeggen 1 millioen toe.
In aansluiting op het bericht van 28
Mei j.l. deelt het secretariaat van de
door de contactcommissie van be
langhebbenden bij het onroerend
goed ingestelde herstel-commissie,
Tournooiveld 3, Den Haag, mede,
dat blijkens intusschen ontvangen
mededeelingen, groote belangstel
ling voor hypothecaire leeningen
ten behoeve van of directe deelne
ming in den wederopbouw blijkt te
bestaan.
Verschillende particulieren en particu
liere instellingen moeten echter, in ver
band met het bankenmoratorium, nog
eenig voorbehoud maken ten aanzien van
de beschikbaar te stellen bedragen.
Toch achten twee particuliere in
stellingen, voor zoover de toestand
op dit oogenblik valt te overzien,
zich voorloopig gerechtigd om ge
zamenlijk tot een bedrag van
1.000.000 aan toezeggingen tot hun
convenieerendc hjipotheken voor
wederopbouw-doeleinden te doen.
De ter zake ingestelde enquête is nog
in vollen gang. Weldra zullen hieromtrent
nadere mededeelingen kunnen worden
gedaan.
Stichting Zuid-Holland 1940
Doel: Uitsluitend liei-stel van het
bedrijfsleven.
In aansluiting aan het desbetreffend
persbericht wordt er ter voorkoming van
misverstand uitdrukkelijk de aandacht op
gevestigd, dat de Stichting Zuid-Holland
1940 uitsluitend ten doel heeft de bevor
dering van het herstel van het bedrijfs
leven in den ruimsten zin en wel door de
verleening van credieten in die gevallen,
dat materieele oorlogsschade oorzaak is
van stagnatie van het bedrijf. Het toeken
nen van vergoedingen voor aan onroe
rende en roerende goederen toegebrachte
oorlogsschade ligt niet op den weg der
stichting.
Wanneer vanavond verduisterd
moet worden
De verduisteringsmaatregelen moe
ten hedenavond beginnen om 9.57
en eindigen morgenochtend 5.20 u.
