gfcifcsdp (üourant Dagelijks verschijnend Nieuwsblad voor Leiden en Omstreken Economisch perspectief Abonnementsprijs: per 3 maanden in Leiden en in plaatsen waar een agentschap ge vestigd is 2.JS5. Per week 18 ct. Losse niunMers 5 ct. Alles bij vooruitbetaling. Advertentieprijzen: 22' ct. per regel. Ingezonden Mfdedeelingen 45 ct. per regel. Minimum 5 regels. Bewijsnum mer 5 ct. By contract belangrijke korting. No. 6138 DINSDAG 4 JUNI 1940 21e Jaargang Bur. Redactie en Administratie BREESTRAAT 123. LEIDEN. Telefoon 22710. (Na 6 uur 23166.) Postbox 20. Postrek. 58936. Bijdragen van medewerkers, In gezonden stukken aan de Red. Abonnementen, Advertenties, enz. aan de Administratie. De economische toestand, waarin zich op dit oogenblik ons land bevindt, is nog niet te overzien. De hiertoe noodige gegevens ontbreken nog. Zonder over die gegevens te beschik ken, kan men echter wel vaststellen, dat ontzaglijke moeilijkheden overwonnen moeten worden. Het vervoer is nog grootendeels ont wricht. Voor de motoren is er nagenoeg geen benzine meer en het spoorwegver keer wordt nog belemmerd door ver nielde bruggen. Voor 50 of 60 pet. zijn onze uitvoer en invoer bijna onmogelijk gemaakt en er dreigt gebrek aan allerlei noodzakelijke grondstoffen. De zeevaart en bijgevolg het haven- verkeer, zeer belangrijke bestaansbron- nen voor ons land, zijn lamgeslagen. Maar dit alles mag geen reden zijn tot wanhoop. Wanhopigen hebben den strijd verloren nog vóór hij begonnen is. Naast ongunstige zijn er ook gunstige factoren. Sinds den vorigen oorlog is er in ons land veel opgebouwd, waarvan wij nu de vruchten kunnen plukken. Zeer gunstig voor de economische po sitie van ons land is de snelle ontwik keling van ons mijnbedrijf. Wij kunnen thans in eigen behoeften aan brand stoffen voorzien Waarschijnlijk is ook mogelijk veel meer benzol te winnen, die benzine vervangen kan. Bovendien zijn wij door ons mijnbedrijf onafhankelijk van het buitenland voor wat bepaalde onontbeerlijke kunstmeststoffen betreft. Herstel van het verkeer per spoor is binnen afzienbaren tijd te verwachten. Met man en macht wordt gewerkt aan de reparatie van de bruggen. Men be denke ook. dat wij de beschikking heb ben over een uitgebreid binnenscheep vaart verkeer, dat in de laatste jaren slechts ten deele werd benut, maar thans belangrijke diensten kan bewijzen. Het Duitsche bestuur met zijn mach tige hulpmiddelen, staat ons ter zijde. Dr. Wohltat, een der knapste Duitsche economisten, is als deskundig adviseur by de Nederlandsche Bank opgetreden en zal als economisch commissaris nau wer verband trachten te verkrijgen tusschen de belangen van Nederland en Duitschland. Dit verband was in de laatste jaren, tot schade van beide landen, verslapt. Duitschland is het natuurlijke achter land van Nederland. Waar de handels betrekkingen tusschen beide laüden werden verstoord, konde n wij dikwijls slechts met yerlies onnatuurlijke rela ties met andere landen versterken. Vooral onze producten van land- en tuinbouw vinden een natuurlijk afzet gebied in Duitschland. Zij waren hierop ingesteld. Nu reeds, terwijl belemme ringen voor het handelsverkeer zijn uit geschakeld, ondervinden die voorname nationale bestaansbronnen hiervan de gunstige gevolgen. Betaling van onze leveranties zal na tuurlijk met goederen en diensten moe ten geschieden. De Duitsche industrie zal op onze markt weer haar vroegere positie veroveren en diensten van scheepvaart en arbeid gaarne aanvaar den. Wellicht zijn er nog andere mogelijk heden. Wij denken aan de door Duitsdh- land bezette gebieden, welke in de nieuwe coördinatie betrokken kunnen Worden. Samen een machtig complex. Vele nieuwe betrekkingen- zullen slechts van tijdelijken aard kunnen zijn, maar toch een oplossing bieden voor de moeilijkheden van het oogenblik. Wij zien echter wijder perspectief voor de toekomst. Herstel van het natuurlijk economisch verkeer wordt door Duitsch land nagestreefd. Hoe ook de vredes voorwaarden mogen zijn, dit doel staat voorop. Welnu, dan maakt Nederland met zijn volk van wils- en werkkracht en met zijn hoog ontwikkeld bedi-ijfsleven een goede kans. In den vreedzamen wedstrijd dei- volken kunnen wij weer onze sterke positie heroveren. Dit perspectief is bemoedigend. De om standigheden mogen dan op dit oogen blik nog zeer ongunstig zijn, reden tot wanhoop is er niet. Alle krachten inspan nend, mogen wij vertrouwen op de toe komst. Wanneer vanavond verduisterd moet worden De verduisteringsmaatregclen moe ten hedenavond beginnen om 9.56 en eindigen morgenochtend 5.21 u. Wat niet gefotografeerd mag worden Enkele regelen Vanwege den Duitschen militai ren bevelhebber hier te lande wordt nog eens het volgende ter algemeene kennis gebracht: Zonder uitdrukkelijke toestemming van de Duitsche militaire autoritei ten is het niet toegestaan: 1. Opnamen te maken van mili taire werken en werktuigen van dc Duitsche weermacht. 2. Opnamen van de Duitsche weer macht, zoowel als afbeeldingen van door krijgshandelingen verwoeste sleden, dorpen, vlelcken, bruggen, enz., te verkoopen, te verspreiden of op andere wijze in omloop te brengen. Deze maatregel is van toepassing op ieder, die zich mei het maken van opnamen in welken vorm ook bezig houdt, en beperkt zich bijge volg niet tot fotografen, persfoto grafen of instellingen. Wederopbouw Grebbe- liniegebied Opgedragen aan architect Gerretsen UTRECHT, 3 Juni. Naar wij vernemen, is de heer W. Gerretsen, architect B.N.A. belast met den wederopbouw van het gebied in de Grebbe-linie. De taak van den heer Gerretsen, die o.a. zijn sporen verdiende bij den heropbouw van Borculo. be staat vooreerst in het opnemen van de schade, het maken van berekeningen voor de restauratie en het globaal begrooten van de kosten der vernieuwingen. Personeele belasting motor rijtuigen Vrijstelling kan worden gevraagd. Zij, die hun auto of motorrijwiel af geschaft, of opgelegd hebben, of die het thans om een of andere reden kwijt zijn, kunnen een verzoek tot restitutie yan de betaalde belasting indienen over het tijdvak, waarin geen gebruik is ge maakt van het motorrijtuig. Deze ver zoeken dienen te worden gericht tot het Departement van Financiën, afd. Personeele Belasting. Telefoonverkeer In 14 van de 20 districten alle netten bereikbaar. Het telefoonverkeer in Nederland be gint zich meer en meer te herstellen. In 14 van de 20 telefoondistricten, waarin ons land is verdeeld, zijn alle netten thans bereikbaar. Onder deze bevindt zich sedert enkele dagen ook weder het district Maastricht. Nog niet bereikbaar zijn Zeeuwsch- Vlaanderen, een 25-tal plattelands- netten in het dstrict Nijmegen en enkele kleine netten in de districten 's Hertogenbosch, Rotterdam, Venlo en Zwolle. In verband met het beperkt aantal beschikbare interlocale verbindingen, blijft het verkeer met Rotterdam en dat op groote afstanden, in het bij zonder waar rivieren moeten worden gekruisd, aan groote vertraging onder hevig. Utrecht zorgde voor onze brievenpost Het postverkeer in de dagen van 10 tot 15 Mei Een der directeuren van het postkan toor te Utrecht heeft interessante mede- deelingen verstrekt over het gestagneerde postverkeer in de dagen van 10 tot 15 Mei en de wijze waarop het P.T.T.-personeel middelen ten uitvoer gebracht heeft om de vele tonnen post, welke vijf dagen in de Domstad bewaard is geworden, we derom in den lande gedistribueerd tc krijgen. In Utrecht als centrumplaats voor vrij wel alle nachttreinen kwamen zooals ge woonlijk in den nacht van 9 op 10 Mei posttreinen binnen uit Vlissingen, Maas tricht, Arnhem, Hengelo, Zwolle, Leeuwar den, Amsterdam, Rotterdam en Den Haag, kortom een zeer groot deel van alle lan delijke post was ook toen op het overlaad- station in Utrecht saamgetrokken. Er heerscht dan altijd tusschen één en drie uur een geweldige drukte, want eerst als de algeheele uilwisseling van post en pak ketten is geschied, vertrekken de treinen naar hun respectievelijke eindpunten, waar postambtenaren gereed slaan om de eerste ochtendbestelling in orde te bren gen. Toen echter op dien bewusten nacht de treinen op vertrekken stonden, werd de Duitsche opmarsch bekend en van ver der vervoer was dus geen sprake meer. Utrecht moest nu angstvallig waken over de vele tonnen post, welke het noodgedwongen onder zyn berusting had moeten nemen. Het overlaad- station was tol werkloosheid ge doemd en als eerste reactie hierop zochten de postautoriteiten een uit weg door middel van autovervoer. Men stuitte evenwel op onoverkome lijke moeilijkheden en daardoor kon eerst met de geweldige distributie Professor Lieftinck over het opbouwwerk Tegemoetkoming in de schade Behoefte aan bedrijfscredieten „Reliehvork" door steuncomité's „Mijn indruk is, dat de eerste ver slagenheid al weer plaats heeft gemaakt voor een spontaan verlangen naar we deropbouw. Hiervoor is echter noodig, dat aan de daarvoor in aanmerking ko mende personen op eenigerlei wijze de helpende hand worde geboden ten aan zien van het noodige bedrijfskapitaal". Prof. mr. P. Lieftinck, secretaris van de Oorlogsschadecommissie, is hier aan het woord: hij had een onderhoud met „De Vooruit", waaraan wij een en ander ontleenen. De commissie bezocht de getroffen gebieden en houdt plaatselijk bespre kingen. Er is overal reeds veel voor bereidend werk gedaan. Drie dingen moeten bij het opbouw werk worden onderscheiden: tegemoet koming in de schade, geleden aan ge bouwen, inventarissen en voorraden. Daarmee zal de Oorlogsschadecommissie zich in hoofdzaak bezig houden. In de tweede plaats zullen noodig zijn bedrijfscredieten om de bedrijven weer op gang te brengen. Hiervoor dienen de stichtingen. Ten derde is er de kwestie van het „reliefwerk", dat in hoofdzaak door de steuncomité's zal worden be handeld. Voor hen geldt: spoedige hulp is dubbele hulp. Zeeland is actief Herbouw Middelburgsstadhuis. Burgemeester v. Walré de Bordes van Middelburg deelde dezer dagen o.a. mede dat de stad schooner zal herrijzen, dan zij was. Het leelijke, dat er was, zal niet terugkeeren. Neemt u het stadhuis: de voorgevel is geheel intact, de Gothische zijde staat er ook nog, alleen hel minder belang rijke gedeelte, dat in de 18de eeuw is gebouwd, is verdwenen. Een groot ge luk is, dat wij in het begin van het jaar het stadhuis voor 1.245.000 molest- risico hebben verzekerd en den boedel voor ƒ228.000. Dat helpt. Daarom kan het mooier te voorschijn komen dan het was. Van binnen was het niet al te mooi ingericht met zijn 21 kachels. Dat zal nu ook veranderen. Wij krijgen ons oude stadhuis terug en van binnen kan het gemoderniseerd worden. Abdij wordt herbouwd. Op deze meededeelingen sluit aan wat de Provinciale Zeeuwsche-en Middelburg- sche courant schrijft: ,Met groote vreugde zal men ver nemen, dat de Abdij zal worden her bouwd en dat zelfs reeds de opdracht hiertoe is gegeven, zoodat men zeer bin nenkort met de werkzaamheden zal be ginnen. Het hoofd van den Rijksgebouwen dienst, Baron Van Lynden, heeft zich ter plaatse op de hoogte gesteld van de verwoesting. Het is hem daarbij geble ken, dat een belangrijk deel van het De gevei van de Provinciale Bibliotheek aan de Lange Delft te Middelburg bleef gelukkig behouden, zoodat wederopbouw van dit historisch monument verzekerd is complex zoo o.m. het Muntplein en de Kapittelzaal nog volkomen intact was. Met bekwamen spoed is een beslis sing genomen en de herbouw van de Abdij is opgedragen aan den architect van den Rijksgebouwendienst, ir. H. de Lussanet de la Sablonière. Deze is ook de architect geweest, die met zooveel succes het Thoolsche Huis heeft geres taureerd. In beginsel is van het departement van Financiën reeds de toezegging ver kregen, dat de benoodigde credieten be schikbaar zullen jvorden gesteld. De ar chitect van den Rijksgebouwendienst, is te Middelburg gebleven om onmiddel lijk zijn krachten aan dit mooie werk te kunnen wijden. Zooals men weet, was het grootste gedeelte van het gebouwen complex der Abdij eigendom van het Rijk. Algemeene schade. Door de ramp, die de Zeeuwsche hoofd stad getroffen heeft, zijn vrijwel al de schoonste monumenten vernield; 18 openbare en semi-openbare gebouwen zijn weggevaagd; 500 woonhuizen zijn in gestort of verbrand, 177 winkels zijn ver dwenen, met bovendien 17 bakkerijen, 8 slagerijen, 5 hotels, 20 café's, 17 kantoren, 5 banken, 4 garages, 4 bierbottelarijen, 5 schildersbedrijven en 60 pakhuizen. Hier in zijn niet begrepen de gebouwen, die alleen beschadigd zijn en die hersteld kunnen worden. De schade, welke de een aanvang gemaakt worden, nadat de capitulatie van ons leger een feit was geworden. Kleine postauto's op verkenning. Iu de eerste dagen na het staken vau den strijd waren er van treinen nog geen sprake. Er werden in de plaats daarvan omdat de toestand van de wegen on zeker was eerst leege kleine postauto's uitgestuurd, die overal in den lande ver kenningstochten gingen maken. Langs smalle dijkjes en kronkelende weggetjes wisten deze handige wagentjes vaak tot diep in hel land door te dringen. De P.T.T.-chauffeurs, die van hun speurtoch ten huiswaarts keerden, kwamen dikwijls met goede berichten terug. „Die en die plaats is weer bereikbaar en zoo en zoo kan dat en dat dorp weer ingeschakeld worden in het postverkeer", aldus de eer ste meldingen. In het geheele land waren de postver- loven ingetrokken, hulppersoneel werd gerequireerd en weldra werkte het reus achtige bedryf op volle toeren, ja in vele gevallen vaak meer dan de aanvankelijke capaciteit toeliet. Hel personeel besefte den ernst van den toestand en wilde bijna niet van rusten weten. Een ieder begreep, hoezeer zijn medelandgenooten op berich ten zaten tc springen en deswege is alles in hel werk gesteld om het contact per briefkaart weer zoo goed mogelijk in orde te brengen. De distributie ter hand genomen. Zoodra uit de verkenningstochten bleek, dat men met den dag verder in het land kon dringen, werd de distributie daad werkelijk ter hand genomen. Daar er toen nog geen treinen liepen, werden eenvou dig groote trailers en zelfs verhuiswagens gehuurd. Een verhuiswagen vervoerde soms 20 ton post en nadat een proeftocht van Utrecht uit naar Zwolle was onder nomen, werd een groote tocht in elkaar gezet voor de distributie van post en pak ketten naar de groote steden en naar Bra bant, Zeeland en Limburg. Groote verhuiswagens vertrokken uit Utrecht naar Gorinchera en ga ven in Breda de zoozeer verbreide post over voor de provincie Zee land. Uit Breda vertrokken dan de gecharterde postauto's naar Tilburg en Eindhoven en deponeerden al daar de post voor de provincie Lim burg. Over Den Bosch werd de terugtocht ondernomen en zoo kwam men in de Domstad terug met nog even volle wagens als waarmede men vertrokken was. Want overal, waar de auto's waren geweest, lag natuurlijk ook een vracht post te wachten ter verderf- expeditie. Aldus brachten de trans portauto's vele stapels post mee, bestemd voor midden-Nederland, voor Amsterdam en geheel west- Nederland. Toen eenmaal de treinenloop normaal ging worden in die gedeelten van Neder land, welke niet geleden hadden door den oorlog, hernam het postverkeer zijn nor male rechten. Thans stagneert het hier en daar nog wel eens, maar globaal genomen functionneert het apparaat behoorlijk en kan „tante Pos" een beetje uitblazen. Het geheele P.T.T.-personeel heeft in de afgeloopen maand Mei voor heete vuren gestaan, doch kan. nu alles achter den rug is, met gerechtvaardigde trots terug zien op een groot werk, dat men met allerlei hulpmiddelen, maar bovenal dooi de toewijding, waarmëde het ten uitvoer werd gebracht, tot stand heeft kunnen brengen. Transportschip op een mijn in het Hollandsch Diep Honderden Belgische krijgsgevangenen gewond of verdronken. Op het- Hollandsch Diep bij Willem stad is naar het „Dagblad van Noord brabant" meldt Donderdagavond om circa 8 uur een Duitsch troepentrans- portschip met ongeveer 1300 Belgische Middelburgsche gebouwen hebben opge- loopen, wordt door deskundigen geschat op f 10 a, f 12 millioen. Ten minste 200 noodwoningen zijn noodig met een aantal noodwinkels. Voor den middenstand is er behoefte aan een crediet van f 400.000. Zeeuwsch-Vlaanderen. Zeeuwsch-Viaanderen heeft het ook zwraar te verduren gehad. Ook daar zal worden hersteld, wat herstel waard is. Schade in Utrecht In de provincie Utrecht wordt de ge leden oorlogsschade op 9 a 10 millioen gulden geschat. Wederopbouw van Wageningen Ook de gemeente Wageningen, die zeer zwaar van den oorlog te lijden heeft ge had, is met alle energie bezig zich te her stellen met ruime medewerking uit aller lei Geldersche en andere gemeenten. In het allernoodigste is voorzien, maar er is nog veel noodig. Men is met het opruimingswerk reeds zoover gevorderd, dat de straten geheel vrij zijn gemaakt van puin, terwijl ook overigens al een flinke opruiming is ge houden en velen, wier huizen niet ern stig beschadigd zijn, reeds met herstel werkzaamheden zijn aangevangen, ter wijl hier en daar reeds weer enkele zaken hun deuren hebben kunnen openen. krijgsgevangenen na een hevige explo sie vermoedelijk veroorzaakt door een mijn hi tweeën gebroken en gezonken. Het aantal slachtoffers is tot op heden nog niet bekend. Dit moet echter eenige honderden bedragen. Ongeveer 300 gewonden konden worden geborgen, terwijl zeker een minstens evengroot aantal den dood in het water moet ge vonden hebben. Het transportschip met de Belgische krijgsgevangenen maakte deel uit van een escorte van drie schepen met krijgs gevangenen. In totaal moeten zich on geveer 6000 kx-ijgsgevangenen op de drie schepen bevonden hebben. Het veronge lukte troepentransportschip bewoog zich op eigen kracht. De twee volgende wer den door een sleepboot getrokken. Met de redding werd direct aangevan gen. In de haven lagen verschillende Duitsche motorbooten en vele visschers- booten. Duitsche soldaten en Willem- stadsche visschers en burgers sprongen in de booten en hebben een ontzaglijken arbeid verricht om de gewonden en drenkelingen aan wal te brengen. De menschen van Willemstad deden letterlijk alles om den Belgischen solda ten het getroffen leed te verzachten. Dekens en lakens werden aangsleept, voor de minst zwaar gewonden werden stoelen uit de kamers gehaald, voor eten en drinken werd in overvloed gezorgd en voor de niet gewonde drenkelingen wer den drooge kleeren voor den dag ge haald. Ook het militaire arsenaal werd leeggehaald. Hier lagen nog vele mili taire dekens en pakken, die goed van pas kwamen. Bij de hulpverleening hebben ook vele Nederlandsche en Duitsche Roode- Kruis-soldaten met hun legerauto's krachtig geholpen. De gewonden zijn vervoerd naar de ziekenhuizen te Breda, Oudenbosch. Steenbergen en Princen- hage. De aan de verwondingen overleden soldaten zijn Zaterdagmorgen om 9 uur met militaire eer ter aarde besteld.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Nieuwe Leidsche Courant | 1940 | | pagina 1