de christelijke sociale actie
De financieele aspecten van de
i industrialisatie
MAANDAG 3 JUNI 1940
PAGINA 3
De barricades, door de Nederlandsclie weermacht op verschillende plaatsen
opgericht, worden met spoed verwijderd. liet sloopingswerk op een der toegangs
wegen van Noord-Brabant naar Zeeland.
Ook de Christelijk Sociale actie heeft
na de wijzigingen welke zich voltrokken,
voortgang kunnen vinden. Het werk is
voorzoover het onderbroken moest wor
den overal hervat en zoowel in den
kring van het Christelijk Nationaal Vak
verbond, de Chr. landelijke vakorganisa
ties als de Chr. Besturenbonden kan de
arbeid rustig worden voortgezet.
In „De Gids", het orgaan van het Chr.
Nat. Vakverbond, heeft de voorzitter van
het C.N.V., den heer A. Stapelkamp, een
Inleidend artikel geschreven, waaraan we
het volgende ontleenen:
„Wij mogen niet moedeloos bij de pak
ken neer gaan zitten, omdat veel, wat
ons lief was, ons is ontvallen.
Integendeel, rust op ons de taak om
in trouwe eensgezindheid en volle over
gave, ook door socialen arbeid onzen
naaste te dienen. Wij moeten verder en
wij moeten bouwen. Gezamenlijk willen
wij trachten het leed en den nood. die
door de oorlog zijn ontstaan, te verzach
ten. In vertrouwen op God doen wij dat
met vastberadenheid en in getrouwheid.
Werkende wat onze hand vindt om te
doen.
Moge thans meer dan ooit blijken onze
eensgezindheid en verbondenheid, die
haar diepsten grond vindt in ons gemeen
schappelijk geloof. In de kracht van dat
geloof gaan wij de onbekende toekomst
tegemoet."
In hetzelfde nummer van „De
Gids" komt een bijdrage voor onder den
titel „Ben nieuwe situatie". Daaraan is
door ons het volgende ontleend:
„Ook voor de christelijke vakbeweging
is 'er veel veranderd. Zoo zullen de reeds
uitgeschreven districtsvergaderingen met
de leiders van onze studieclubs uiteraard
niet kunnen doorgaan.
Maar al is een deel van ons werk ons
bij de handen afgebroken, in ander op
zicht kunnen en dus ook moeten we
voortarbeiden. De hulpverleening voor
onze t.b.c.-patiënten gaat door. De zorg
voor onze werklooze leden moet worden
Goederenvervoer te water
Verordening voor de binnenbeurtvaart.
Met ingang van 24 Mei j.l. Is
een verordening voor de binnen
beurtvaart in werking getreden.
De inhoud van de verordening
komt hierop neer, dat het deelne
men aan de binnenlandsche beurt
vaart slechts geoorloofd is, wan
neer de ondernemer lid is van een
der bij 't Nederlandsch Binnen
vaart Bureau aangesloten vereeni-
gingen.
Dit Bureau stelt de afvaarten en de
routes vast. Aanbieding van goederen
ter verzending moet op de gebruikelijke
wijze bij de beurtdiensten geschieden.
Tenzij de omstandigheden zulks niet
toelaten, zal de verzending alleen franco
kunnen geschieden op het bekende
beurtvaartadres. Met betrekking tot de
vrachtprijzen is bepaald, dat de richt
lijnen gelden, die zijn aangegeven door
de directie van Handel en Nijverheid
en het Rijksbureau voor voedselvoor
ziening in oorlogstijd.
Ingesteld is een commissie, bestaande
uit twee vertegenwoordigers van de
groote en twee vertegenwoordigers van
de kleine beurtvaartondernemingen, on
der voorzitterschap van een door het
departement van Waterstaat aan te wij
zen deskundige, welke commissie tot
taak heeft, het bevorderen van een juiste
'behandeling van de beurtvaartaange-
legenheden.
Deze commissie, die reeds onder
voorzitterschap van mr. G. A. H.
Grosheide heeft vergaderd, deelt
ter toelichting van deze regeling
het volgende mede:
Daar zoo zuinig mogelijk zal moeten
worden geëxploiteerd, zijn de verschil
lende diensten trajectsgewijze gecom
bineerd en is voor elke combinatie een
traject-commissaris aangewezen. Bij het
opstellen der vaarplannen moet er reke
ning mede worden gehouden, dat op
beschikbaarstelling van motorbrand
stof niet kan worden gerekend. De aan
dacht wordt er op gevestigd, dat de tra
jectcommissarissen geen bevoegdheid
hebben tot het verplicht voorschrijven
van een regeling. Belanghebbenden zijn
dus vrij in hun beslissing of de ont
vangsten gescheiden zullen worden ge
houden, dan wel of voor gemeenschap
pelijke rekening zal worden gevaren.
Indien partijen niet tot overeenstem
ming kum*n komen, zal het binnen-
vaartbureau een bindende regeling
voorschrijven. Bij het ontwerpen van
regelingen dient op den voorgrond te
staan, dat de belangen van den kleinen
5n h en ,ël0°\en, °ndernemer gelijkelijk
RUPSENPLAAG.
In Geldersche bosschen.
In verschillende bosschen in Gelder
and is een rupsenplaag geconstateerd.
>ok boomgaarden hebben er veel van
e lijden. De droogte van de vorige we-
:en heeft de ontwikkeling van de rup-
en sterk bevorderd. Een wetenschappe-
ijk onderzoek naar deze rupsenplaag is
aande.
Worden de teeltregelingen
opgeheven?
Naar wij vernemen is de vraag in
verweging of de teeltregeling voor kal-
v eren en biggen moet worden gehand-
aafd.
De kans, dat de regeling, wat betreft
e kalveren, voorloopig wordt ingetrok
ken, is vrij groot.
Of de opheffing ook de teeltregeling
v Dor biggen zal betreffen, is minder ze-
2r. Een beslissing is nog niet genomen.
TREINBUFFETTEN HEROPEND.
Met ingang van heden zijn de buf-
r' tten m de gestroomlijnde electrische
einen op het middennet heropend.
voortgezet. We hebben kunnen lezen, dat
de werkverschaffing met volle kracht
voortgang- vindt, zoodat ook in dit op
zicht onze bemoeiingen noodzakelijk zijn.
De toepassing van de kostwinnersver
goeding kan eveneens hier en daar de
medewerking van onzen besturenbond
vragen.
We ontveinzen ons intusschen niet,
dat de moeilijkheden velen zullen zijn.
Wat in onze dagen allereerst en aller
meest van ons wordt gevraagd, is ons te
sterken in den Heer onzen God. Een toe
stand, als dien wij thans beleven, heeft
ons land in meer dan honderd jaar niet
gekend. Wij zijn zoo gewend rustig ons
leventje te leven en ons van wat op het
wereldtooneel zich afspeelt, niets aan te
trekken, dan alleen om er interessante
beschouwingen en besprekingen aan te
wijden, dat wij ons nauwelijks kunnen
voorstellen, dat het nu rechtstreeks aan
ons raakt.
Hoe staan wij nu in deze crisis van
land en volk?
Hoe staan wij in deze crisis der chris
telijke vakbeweging?
Alle steunpunten rondom ons hebben
we zien ineenstorten en zullen we mis
schien verder zien ineenschrompelen.
Eén steunpunt is ons gebleven, maar
dat is dan ook de hoeksteen van heel ons
bestaan, namelijk ons geloof.
In de kracht van het geloof werken we
voort en doen we wat we kunnen doen.
Maar dat doen we dan ook met al onze
macht.
De christelijk-sociale beweging schreef
het steeds in haar vaandel: „Voor ons
volk om Christus' wil."
Die taak blijft, ook onder de gewijzig
de verhoudingen, en we willen trachten,
met inachtneming van de ons gestelde
grenzen, deze taak te vervullen.
Als we op niets en niemand meer kun
nen steunen, dan kunnen we ons nog
sterken in God en aan Zijn Vaderhand
den weg gaan, waarop Hij ons leidt.
Zoo willen wij voorttrekken, niet In
eigen, maar in Gods kracht.
De uitkomst stellend in Zijn hand."
MR. ROST VAN TONNINGEN IN
ONS LAND TERUG.
Mr. Rost van Tonningen, die inder
daad tot de 21 door het Duitsche leger in
Frankrijk bevrijde geïnterneerden blijkt
te hebben behoord, is Zaterdagavond te
Breda aangekomen en is gisteren in Den
Haag aangekomen.
Zijn geestverwanten toonden hem
daarbij hun belangstelling.
VERKOOP VAN AARDAPPELEN AAN
DE NED. AKKERBOUW-CENTRALE.
's-GRAVENHAGE, 31 Mei. Het
rijksbureau voor de voedselvoorziening
in oorlogstijd maakt het volgende be
kend:
Het blijkt, dat verschillende
landbouwers, die aardappelen heb
ben verkocht aan de Ned. Akker-
bouw-centrale, in de meening
verkeeren, dat deze aardappelen
niet meer in ontvangst zullen wor
den genomen.
Deze veronderstelling is volstrekt on
juist. De Akkerbouw-centrale zal zonder
uitzondering de aangekochte aardappe
len afnemen en den vollen aankoopprijs,
met de wekelijksche verhoogingen uitbe
talen.
De verkoopers zijn dan ook zonder
voorbehoud verplicht de aardappelen op
afroep aan de Akkerbouw-centrale te
leveren.
Zij, die aardappelen, welke reed aan
de Akkerbouw-centrale waren verkocht,
aan anderen verkoopen, stellen zich bloot
aan gerechtelijke vervolging.
BURGEMEESTERS.
Bij besluit van den Opperbevelhebber
van Land- en Zeemacht, is met ingang
van 1 Juni benoemd tot burgemeester
der gemeente Sloten, J. Bakker, secre
taris dezer gemeente.
Bij besluit van den Opperbevelhebber
van Land- en Zeemacht is aan Jhr. R.
Feith op zijn verzoek met ingang van
1 Juni eervol ontslag verleend als bur
gemeester der gemeente Elburg. De
naam van de familie Feith is sinds meer
dan een eeuw aan het burgemeester
schap van Elburg verbonden.
LANDEIGENARES STELT GROND
BESCHIKBAAR
Voor groententeelt door ingezetenen
van De Bilt.
Een inwoonster van De Bilt, mevrouw
G. W. Enklaar—van der Pol heeft haar
terreinen gratis ter beschikking gesteld
voor groententeelt door ingezetenen der
gemeente. Ieder kan zich als gegadigde
voor een perceel opgeven; de uitgifte ge
schiedt van gemeentewege. Wie een per
ceel krijgt toegewezen, moet zelf voor de
bewerking zorgen (het terrein is thans
nog grasland), maar de gemeente stelt
voor dit jaar compost kosteloos ter be
schikking. Wie de' bewerking zelf niet
kan uitvoeren, kan zich door middel van
de gemeentelijke arbeidsbeurs van werk
krachten voorzien. Bij de toewijzing der
perceelen wordt slechts als voorwaarde
gesteld, dat de grond behoorlijk wordt
bewerkt en onderhouden; bij het niet
vervullen van deze voorwaarde wordt de
beschikking over den grond ingetrokken.
Patroonsfederatie bouwbedrijven
Opgericht is een Federatie van Pa-
tronsbonden in het Bouwbedrijf. Deel
ervan maken uit de Ned. Patroons Bond,
de Ned. Alg. Bond van Patroons in de
Bouwvakken, de R.K. Patroons Bond, de
Christ. Patroons Bond, de Ned. Bond van
Bouwondernemers en de Vereeniging
van aannemers van zg. natte water
staatswerken.
HERSTEL STICHTINGEN.
Onder voorzitterschap van den com
missaris der Koningin in Gelderland, mr.
S. baron van Heemstra, is in het leven
geroepen de stichting Gelderland 1940.
In de provincie Utrecht is onder
voorzitterschap van den Comm. der Ko
ningin de stichting: Herstel provincie
Utrecht 1940, in het leven geroepen.
't Is goed
Wat hebben we gering geacht
Wat God ons had gegeven:
Een rustig, vreedzaam, onbezorgd
En rijk gezegend leven.
Wat hadden we het gauw benauwd
Wanneer we ondervonden
Dat onze vrijheid min of meer
Aan regels was gebonden.
Thans mogen wij en dat is góéd
Eens hoofd voor hoofd ervaren
Hoe hard, ondankbaar en verwend
Wij heel ons leven waren.
Thans voelen wij hoe ieder uur,
Ons in Gods gunst gegeven,
Hoe ieder brokje brood ojis leert
Bij Gods genade leven.
Wij voélen nu eerst recht hoe vreemd
Wij voor elkander waren,
Hoe noodig je elkander hebt
Temidden der gevaren.
Wij voelen nu pas welk een kracht
In eendracht is gelegen
En hoe afhankelijk wij zijn
Van Gods genade en zegen.
(Nadruk verboden). LEO LENS.
Suikertekort en rationeele voeding
Twee voedingsmiddelen.
Prof. dr. D. van Os te Groningen en
dr. H. W. de Boer, directeur van den
provincialen keuringsdienst aldaar, heb
ben een verklaring afgelegd over suiker
tekort en rationeele voeding. Zij vesti
gen, met het oog op de tegenwoordige
omstandigheden, de aandacht op een
tweetal grondstoffen voor levensmidde
len, welke het publiek nog veel te wei
nig kent en welke toch in vrij groote
hoeveelheid in de Noordelijke provin
ciën en misschien ook wel in andere dee-
len van ons land aanwezig zijn, n.l. glu-
cosesiroop en gecondenseerde taptemelk
met suiker.
Marktberichten
WISSELMARKT TE LONDEN.
LONDEN, 1 Juni. New-York 4.02^—
4.03 H, Parijs 176.50—176.75, Montreal
4.43—4.47, Zürich 17.85—17.95, Stock
holm 16.8516.95, Buenos Ayres 17.05
17.30, Batavia 7.58—7.62. Goud 168/-.
WISSELMARKT TE BERLIJN.
BERLIJN, 1 Juni. Kopenhagen 48.21
—48.31; Londen 9.81—9.91, Parijs 5.599—
5.611; Amsterdam 132.57—132.83; Italië
13.09—13.11; Japan 0.585—0.577; Canada
2.098—2.102; Oslo 56.76—56.88; Stock
holm 59.4659.58; Zwitserland 56.00
56.02; New-York 2.498—2.502.
PIJNACKER, 31 Mei. Coöp. Groen -
tenveilingver. P. en Omstr. De prijzen
waren: salade le soort 1 a ƒ1.40 per 100
krop; bloemkool le soort ƒ8.80 a ƒ12, id.
2e soort ƒ4.80 a ƒ6.70, platglaskomkom-
mers le soort 7.20 a ƒ7.30 per 100 stuks;
komkommerstèk ƒ0.10 a ƒ1.30 per kist;
tomaten A ƒ15.20 a ƒ15.40, id. CC ƒ11.20
a ƒ11.40, id. bonken ƒ4.80 a ƒ6.70 per 100
pond; bospeen J8 a ƒ11.80, radijs 1 per
100 bos; struik-andijvie ƒ3.30 a ƒ3.60 per
100 struik; andijvie ƒ4.20 a ƒ7.90 per
100 kg.
DELFT, 31 Mei. Delftsche groenten-
veiling. Bloemkool le soort 8.70 a ƒ17.90,
2e soort 4 a ƒ9.60, komkommers (Eng.)
le soort ƒ7.30 a ƒ7.70, salade le soort f 1
a 1.70, peen ƒ10.70 a 12, andijvie ƒ2.70
a ƒ4.10 per 10Ó; rabarber ƒ1 a ƒ3, selderij
ƒ2.20 a ƒ3 per 100 bos; spinazie ƒ7.80 a
ƒ10.70, postelein ƒ8.10 a ƒ11.40, s'nijboo-
nen 37 a 51, aalbessen ƒ70, aardbeien
46 a ƒ78 per 100 kg; kroten ƒ4.60 per
100 bos; tomaten ƒ10 a ƒ17.35 per 100
pond.
NAALDWIJK. 31 Mei. Veilingvereen.
N. en Omstr. De prijzen waren: aalbes
sen roode ƒ0.65 a ƒ0.90, aardbeien ƒ0.40
a ƒ0.64, eetb. champignons ƒ0.95, fran-
kenthalers ƒ1.65 a 1.75, doperwten ƒ0.24,
dubbele boonen ƒ0.68 a ƒ0.73, enkele
boonen ƒ0.85, snijboonen ƒ0.44 a ƒ0.53,
postelein ƒ0.06 a ƒ0.08, aardappelen
groote ƒ0.15 a ƒ0.20, poters ƒ0.17 a ƒ0.22,
kruisbessen ƒ0.16 a ƒ0.21 per kg; sla le
soort ƒ1.30 a ƒ1.50 per 100 krop; asper
ges witte ƒ0.32 a ƒ0.33, blauwe ƒ0.24 a
ƒ0.26 per 100 bos; kersen ƒ1 per kg; pa-
prica le soort ƒ7, 2e soort ƒ5.20 per 100
kg; peen ƒ10.70 a ƒ12.30, afwijkende peen
ƒ3.10 a ƒ8.80 per 100 bos; prei ƒ3.90 per
100 kg; rabarber ƒ2.50 a ƒ3, selderij ƒ2 a
ƒ2.40. bloemkool AA ƒ14 a ƒ18.50, id. A
ƒ11.70 a ƒ15.80, id. B ƒ8.70 a ƒ12.80 per
100 stuks; perziken le soort 12 a 17,
id. 2e soort ƒ7 a ƒ9 per 100 stuks; kom
kommers A ƒ6.50, id. B ƒ6.70 per 100 st.;
andijvie ƒ0.27 a ƒ0.58 per 4 kg; spinazie
ƒ0.48 per 5 kg; tomaten A ƒ31 a 36, id.
B ƒ31 a 34, id. C ƒ30 a 33, CC 18 a
27, bonken ƒ22 a ƒ26 per 50 kg.
ghkf 9— ee9/ll. 70A..
LOOSDUINEN, 1 Juni. Coöp. Groen-
tenveiling. Bloemkool le soort ƒ9.10 a
ƒ13.60, id. 2e soort ƒ6.80 a ƒ8.60, kaskom-
kommers le soort ƒ6 a ƒ6.30, id. 2e soort
ƒ5.50 a 5.60, komkommers le soort ƒ7.30
a ƒ8.30, id. 2e soort ƒ6.30 a ƒ7.30, gele
komkommers ƒ5.60, eieren ƒ3.90 a ƒ5.20
per 100 stuks; komkommerstek ƒ2.60 a
ƒ5.90, tomaten A ƒ30 a ƒ30.20, id. B ƒ30
a ƒ31.20, id. C ƒ30 a ƒ30.20, id. CC ƒ20.20
a ƒ22.60, id. bónken ƒ23.60 a 27.20 per
100 kg.; postelein ƒ0.38 a ƒ0.44 per 6 kg;
spinazie ƒ0.30 a ƒ0.61 per 4 kg: salade le
soort ƒ1 a ƒ1.50 per 100 krop; peen le
soort ƒ10.70 a ƒ11.30, rabarber ƒ2.10 a
ƒ2.30, selderij ƒ3.70, peterselie ƒ3 a ƒ3.20
per 100 bos; andijvie ƒ2.10 a ƒ3.20 per
100 struik; andijvie ƒ0.22 a ƒ0.26 p. 4 kg.
HONSELERSDIJK, 1 Juni. Coöp. C.
W. S. Hortensia ƒ0.40 a ƒ0.95, gloxinia
ƒ0.25 a ƒ0.44, geraniums ƒ0.07 a ƒ0.11,
hang-geraniums ƒ0.08 a ƒ0.12, fuchsia
ƒ0.09 a ƒ0.15, salvia ƒ0.04 a ƒ0.05, bolbe-
gonia ƒ0.07 a ƒ0.10 per pot; irissen ƒ0.06
a ƒ0.15, violieren ƒ0.16 a ƒ0.22, lathyrus
ƒ0.04 a ƒ0.10, anemonen ƒ0.04 a ƒ0.07,
pioenen ƒ0.17 a ƒ0.23 per bos; Jap. lelies
ƒ3.10 a ƒ4.30 per 100.
NAALDWIJK, 1 Juni. Veilingver-
eeniging Naaldwijk. Aardbeien ƒ0.47 a
ƒ0.78 per kg; aardapplen groote ƒ0.13 a
ƒ0.15, aardappelen poters ƒ0.14 a ƒ0.20
per kg; sla le soort ƒ1.40 per 100 krop;
witte asperges ƒ0.35 per bos; peen
ƒ10.70 a ƒ10.80 per 100 bos; bloemkool
AA ƒ14.60 a ƒ15.50, id. le soort A ƒ10.30
a ƒ14.40, id. 2e soort B ƒ7.20 a ƒ9.30 per
100 stuks; andijvie ƒ0.29 per 4'kg; spi
nazie ƒ0.27 per 8 kg.
VARKENS VOOR DE N.V.C.
Prijzen en leveringsvoorwaarden
vastgesteld.
Het Rijksbureau voor de Voedselvoor
ziening in Oorlogstijd maakt bekend, dat
met ingang van 31 Mei 1940 de gelegen
heid is geopend varkens voor levering
aan de Ned. Veehouderijcentrale op te
geven. Opgaven moeten geschieden bij
de zaakvoerders der Veehouderijcentrale.
De prijzen, welke zullen worden betaald
zijn tot nader aankondiging als volgt
vastgesteld.
Voor varkens met een geslacht gewicht
van 75 tot 125 kg kwaliteit A. 71 cent per
kg geslacht gewicht; kwaliteit B. 69 cent
per kg geslacht gewicht; kwaliteit C. 67
cent per kg geslacht gewicht. Voor var
kens met een geslacht gewicht van 125
tot 150 kg 72 cent per kg geslacht ge
wicht. Voor varkens met een geslacht
gewicht van meer dan 150 kg 71 cent per
kg geslacht gewicht.
Zeugen, beren en binnenberen mogen
niet worden geleverd.
Blijkt na slachting een geleverd var
ken zeug, beer of binnenbeer te zijn,
dan wordt slechts de werkelijke waarde
uitbetaald. Voor varkens, welke voor ri
sico van den leverancier zijn afgenomen,
worden bovenstaande prijzen alleen dan
uitbetaald, wanneer deze varkens na
slachting in goede conditie zijn. Is zulks
niet het geval, dan wordt de werkelijke
waarde na slachting vergoed.
Geenerlei korting zal worden toege
past voor varkens, waarvan het spek na
de slachting zacht blijkt te zijn.
In het Econ. Technisch Tijdschrift
schrijft mr. H. F. van Leeuwen, directeur
van de Twentsche Bank:
Wanneer wij financieele aspecten der
industriefinanciering willen bezien, is
een algemeene oriënteering van belang:
dit zoowel wegens het belang dezer
oriënteering op zich zelf als om beter de
relatieve beteekenis van concrete proble
men tegenover het geheel te kunnen
aanvoelen.
In de eigenlijke industrie in ons
land (dus exclusief bouwbedrijf)
zijn 600.000 a 750.000 arbeiders
werkzaam. Men rekent niet hoog,
wanneer de vereischte kapitaals
uitrusting in de moderne industrie
op een waarde van ƒ6000 per ar
beider wordt gesteld, waarmee ge
zegd zou zijn, dat voor VA mil
liard gulden in onze industrie is
geïnvesteerd (een bedrag, dat on
geveer gelijk is aan de waarde van
den woningvoorraad). Het spreekt
wel vanzelf, dat de kapitaalsin
tensiteit in de onderscheiden be
drijven zeer uiteenloopend is. Aan
de Nederlandsche electriciteitsbe-
drijven is bijv. ƒ700.000.000' ten
koste gelegd en er werken slechts
circa 10.000 man in. Daarentegen
vordert bijv. de confectie-indus-
trie weer weinig kapitaal per ar
beider.
De netto waarde, welke door samen
werking van kapitaal en arbeid in het
industrieel productieproces wordt toe
gevoegd, beloopt een bedrag in de buurt
van VA miliard gulden, neerkomend op
circa ƒ1800 gemiddeld per arbeider. (De
waarde der industrieele productie is
uiteraard hooger, daar afschrijvingen
wegens slijtage en ingevoerde grond
stoffen in de waarde van de totale som
van productie moeten worden meege
teld).
Wanneer wij langs anderen weg ons
een voorstelling willen trachten te ma
ken van de orde van grootte der in onze
industrie gestoken kapitalen, kunnen
wij vinden, dat ter beurze industrieele
aandeelen tot een nominale waarde van
1150 millioen zijn genoteerd. Liever ga
ik uit van een wat lager bedrag, zeg 900
millioen, wegens buitenlandsche inves-
teeringen van de desbetreffende onder
nemingen. Daar moeten bijgeteld worden
de overige N.V.'s op industrieel gebied,
die om een gevonden verhoudingsgetal
te gebruiken het bedrag in nominaal ka
pitaal op 1800 millioen zou doen stijgen.
Wij weten intusschen allen, dat de wer
kelijke investeeringen het nominale ka
pitaal aanmerkelijk plegen te overschrij
den door het aanwezig zijn van agio,
winst- en afschrijvingsreserves, die te
zamen het reëel aanwezige kapitaal in
vele gevallen wel verdubbelen (een aan
wezigheid, die zich, het zij terloops opge
merkt, in rendement of liquidatiebegrip-
NATIONAAL GRONDBEZIT.
Winst voor afschrijving bestemd.
Ontleend is aan het jaarverslag (1939)
van de n.v. „Nationaal Grondbezit" te
's-Gravenhage: De onzekerheid en de
bezorgdheid over de internationale ver
houdingen remden voornamelijk de fi
nancieele bedrijvigheid onzer vennoot
schap en brachten de conversie en plaat
sing van obligatiën tot stilstand. In den
aanvang van het tweede halfjaar werden
echter ook de gevolgen op economisch
gebied duidelijk merkbaar, zoodat het
geen verwondering behoeft te wekken,
dat sinds medio Augustus 1939 de handel
in onroerende goederen volkomen stag
neerde. Dit laatste was te meer te be
treuren, wijl juist gedurende de eerste
zes maanden van het verslagjaar een
vrij levendige handel in huizen en bouw
terreinen kon worden geconstateerd.
De exploitatie van het huizenbezit
ondervond in mindere mate den terug
slag.
De gang van zaken bij verschillende
aanverwante ondernemingen, waarbij
onze vennootschap betrokken is, was in
het algemeen niet onbevredigend.
Het saldo der huurrekening toonde
eenige verbetering; het eindcijfer per
31 December 1939 bedroeg ƒ803.802.65,
d.i. ƒ26.274.29 meer dan per 31 Decem
ber 1938.
De verlies- en winstrekening wijst een
voordeelig saldo aan van 112.611.36. De
raad van toezicht besloot genoemd voor
deelig saldo te bestemmen als volgt:
voor afschrijving op onroerende goederen
654.755.60 en voor afschrijving op de
rek. „dienst der conversies" f 47.855.76L
pen nauwelijks laat bespeuren!) en het
geïnvesteerde eigen kapitaal in indus
trieele N.V.'s op zeg 3 milliard brengen.
Hierbij komt dan nog hetgeen is opge
nomen in obligatievorm, als deposito of
op hypotheek door deze vennootschap
pen.
Naast de vennotschappen komt nog de
categorie overheidsbedrijven, voor zoover
niet in N.V.-vorm gehuld.
Voorts wordt nog een zeer belangrijk
gedeelte van het industrieel apparaat
gefinancierd door groote en kleine fir
ma's en enkelingen, al of niet gesteund
door depositiegelden en hypotheek.
Langs dezen weg bezien komt de bo
vengegeven schatting van 4.5 milliard
geïnvesteerd in de industrie als totaal
wel aannemelijk voor.
Ook het bankcrediet speelt een rol.
Ook het bankcrediet speelt in de in
dustrie een rol; in het besproken ver
band ben ik echter niet geneigd er een
groote beteekenis aan te hechten. Want
al is het allicht in een orde van grootte
van 100 a 150 millioen, is dit op zichzelf
al niet veel en verder dient het voor het
overgroote deel voor voorraad-, order-
en debiteurenfinanciering en valt dus
als zoodanig buiten het investeeringsbe-
grip, waarvan wij ons rekenschap pogen
te geven.
Nu wij toch zoo statistisch bezig zijn
wil ik nog eens de aandacht vragen voor
een ander bedrag. Volgens de calculaties
op grond der bevolkingsstatistieken ko
men in deze jaren ongeveer 40.000 jonge
menschen meer beschikbaar voor de ar
beidsmarkt dan er ouden uittreden. In
dien deze over het bedrijfsleven zouden
worden verdeeld volgens de bestaande
verhouding, moeten hiervan ongeveer 1/3
plaatsing vinden in de industrie in en-
geren zin, hetgeen een investeering van
80 millioen per jaar zou vorderen. Dit is
een mate van kapitaalvoorziening, die
zonder eenig bezwaar in de industrie
als geheel gedacht plaats heeft, naast
een 100 a 150 millioen, welke voor in
standhouding- van het bestaande appa
raat moet worden besteed.
Het vraagstuk der industriefinancie
ring door middel van speciale instituten
dringt zich nog al eens naar den voor-
gronde en nu zou ik willen vragen dit
vraagstuk met mij eens te willen bezien
tegen den achtergrond van het statisti
sche beeld, dat ik heb pogen te schetsen.
Dan versterkt zich zoo krachtig de
overtuiging, dat de kapitaalsver
strekking van overheidswege niet
anders dan geheel supplementair
kan zijn en dat het industrieel ap
paraat door een zeer groot aantal
elkaar doorkruisende en aanvul
lende krachten moet worden uit
gebouwd, waarvoor een loonende
basis, waarop de bedrijven kun
nen werken, een primair postu
laat is.
Ongeveer 4.5 milliard in de industrie belegd
Loonende basis is primair
