JHmtur Courant
Dagelijks verschijnend Nieuwsblad voor Leiden en Omstreken
A.D.Boekholt
De brooddistributie
Abonnementsprijs:
per 3 maanden in Leiden en in
plaatsen waar een agentschap ge
vestigd Is /2^>5. Per week 18 ct.
Losse nummers 5 ct. Alles by
vooruitbetaling.
Advertentieprijzen
22 ct. per regel. Ingezonden
Mededeelingen 45 ct. per regel.
Minimum 5 regels. Bewijsnum
mer 5 ct. By contract belangrijke
korting.
No. 6137
MAANDAG 3 JUNI 1940
Bar. Redactie en Administratie
BREESTRAAT 123, LEIDEN.
Telefoon 22710.
(Na 6 uur 23166.)
Postbox 20. Po6trek. 58936.
21e Jaargang
Bijdragen van medewerkers, In
gezonden stukken aan de Red.
Abonnementen, Advertenties, enz.
aan de Administratie.
De tweede etappe
Blijdschap zal er weer in vele Neder-
landsche gezinnen zijn, dat opnieuw een
deel der Nederlandsche weermacht huis
toe kan gaan.
Naar we vernamen, zal dit nog deze
week gebeuren, vermoedelijk in de twee
de helft.
Met instemming hebben we kennis
genomen van de voorzorgsmaatregelen
om te voorkomen, dat de voortgezette
demobilisatie er toe zal leiden het aantal
werkloozen te vergrooten. Demobilisatie
mag niet aanleiding zijn tot het ver
zwaren van de lasten der gemeenschap.
Verleden week Maandag hebben we ons
een opmerking in denzelfden geest ver
oorloofd. Op zich zelf niets verdienste
lijks, want ze lag vrijwel voor de hand.
Bovendien beantwoordde ze ook aan de
grondgedachte van het eerste besluit om
de helft onzer weermacht met groot ver
lof te doen gaan.
Die gedachte is toen niet heelemaal tot
haar recht gekomen.
Velen zijn in begrijpelijke vreugde
over de mogelijkheid om naar huis en
haard terug te keeren, huiswaarts ge
sneld. Voor zoover geen werk op hen
wachtte, deden zich echter al spoedig
moeilijkheden voor, omdat ze buiten de
steunverleening vielen. Gevolg is ge
weest, dat niet zoo weinigen weer naar
den dienst zijn teruggekeerd. Deze niet
zoo prettige noodzakelijkheid wil men nu
voorkomen.
Om velerlei redenen is dat een voor
treffelijk streven.
Tegelijk met de aankondiging van de
tweede etappe der binnenlandsche demo
bilisatie is het verblijdend nieuws ge
komen, dat ook de gevangen Nederland
sche soldaten zullen worden vrijgelaten.
Zoo zal de demobilisatie over geheel de
linie werken.
Dat de desbetreffende dagorder van
Hitier nogmaals hulde brengt aan de
wijze, waarop de Nederlandsche soldaat
gestreden heeft, eerlijk en' met open
vizier, met betoon van menschelijkheid
tegenover gewonden en gevangenen,
zagen we niet zonder zekere voldoening.
We hebben trouwens van onze mannen
niet anders verwacht. Ons volk is niet
opgevoed tot haat tegenover andere vol
ken, maar in erkenning van de solidari
teit der onderscheiden volksgemeen
schappen en in de eeuwenoude traditie
van in den loop der geschiedenis verwor
ven volksrechten en vrijheden, waardoor
we eigen onafhankelijkheid op hoogen
prijs stelden en er ook offers, groote
offers van goed en bloed voor over had
den. Voor het overgroote deel van het
Nederlandsche volk is bovendien de
nationale vrijheid gebonden aan het ge
zag der overheid, wortelend niet in men-
schelijke willekeur, maar rustend in or
deningen van hooger orde.
Zoo'n volk vindt in zulk een bezit van
geestelijken aard een rem tegen buiten
sporigheden. De liefde voor eigen land
ontaardt niet in wilde haat tegen andere
volken met een eigen historie, traditie en
overheid.
Vandaar dat ons leger ridderlijk kon
strijden en toen het eenmaal de onge
lijke worsteling moest opgeven, de neder
laag met ^aardigheid wist te dragen.
Na de met zooveel opoffering vervulde
nationale taak, zien we onze kloeke
landsverdedigers als waardige strijders
hun plaats in de maatschappij her
nemen.
Ook daar ligt voor -hen en voor ons
allen een geweldige roeping, waarvan de
vervulling voor onze nationale toekomst
van het grootste gewicht is.
Met moed en met inzet van alle krach
ten willen we daaraan bouwen.
Ook bij den aanvang van deze nieuwe
etappe in de historie zeggen we: we
dispereeren niet! Het geslacht van Coen
leeft nog!
Haal de papieren strooken
nog niet van uw ramen
Adviseert de Ver. voor
Luchtbescherming
In vele huizen zijn reeds de papieren
stroken, welke moeten dienen om het
breekgevaar en het gevaar van rondvlie
gende splinters bij bom-explosies te ver
minderen, van de ruiten verwijderd.
Dit is wel zeer optimistisch, daar het
gevaar voor luchtaanvallen nog niet
geweken is, zooals o.a. uit de voorge
schreven verduistering blijken kan.
Men doet dus goed, de ruiten althans
voorloopig, nog beplakt te laten.
Spoedig verdere
demobilisatie
Alleen voor hen, die
werk hebben
Bij de volgende étappe van demo-
biliseeren mag een militair alleen
dan met groot verlof worden ge
zonden, indien hij aan den com
mandant van het betrokken en
kelvoudig oorlogsonderdeel een
verklaring van werkgevers, fami
lie e.a. kan overleggen, waaruit
blykt, dat hij door loongevenden
arbeid dan wel andere wijze in
eigen onderhoud kan voorzien, al
thans niet ten laste van de ge
meenschap zal komen.
Bedoelde verklaring moet zijn gelega
liseerd:
a. door den betrokken, burgemeester,
b. voor hen, die in overheidsdienst
zijn, door het betrokken diensthoofd ter
plaatse.
Aangezien een volgende étappe van
demoblliseeren binnenkort is te ver
wachten, wordt aan alle militairen, die
voor groot verlof in aanmerking wen-
schen te komen, in overweging gegeven
voor de verkrijging van bovenbedoelde
verklaring reeds thans het noodige te
verrichten.
Den militairen wordt er bovendien
met nadruk op gewezen, dat gede-
mobiliseerden geen aanspraak
kunnen doen gelden op steunver
leening wegens werkloosheid.
Ned. militairen uit België
Honderden op weg naar huis.
Bij den terugtocht der Fransche troe
pen uit ons land zijn honderden Neder
landsche militairen meegenomen, van
wie velen in Oost-Brabant, in de Peel-
stelling gevochten hadden. Onder hen
waren tal van soldaten uit Noord-Bra
bant en uit de streken rondom Dor
drecht en Gouda, wier familie en ge
zinnen sinds het uitbreken van den
oorlog zonder bericht van zoon of vader
gebleven zijn.
Het Dagblad van Noord-Brabant
heeft een onderzoek ingesteld,
om te trachten iets te vernemen
omtrent deze Nederlandsche mili
tairen. Daarbij kwam vast te
staan, dat in de komende dagen
zeer velen van hen naar huis zul
len terugkeeren. Reeds Vrijdag
trokken er eenige honderden de
Nederlandsch-Belgische grens
over.
Eenge duizenden Nederlandsche sol
daten hebben zich in de omgeving van
Oostende, Knocke en eenige andere Bel
gische kustplaatsen opgehouden. Zij
hebben kans gezien, om zich niet verder
door de Franschen te laten meevoeren
en thans, nu de Duitschers de kust
plaatsen in handen hebben en het Bel
gische leger heeft gecapituleerd, kregen
zij de kans naar het vaderland terug te
keeren.
Het blad deelt verder nog mede, dat
na den terugtocht van ons leger uit
Middelburg naar schatting 3000 Neder
landsche militairen naar Zeeuwsch-
Vlaanderen moeten zijn overgezet. Hier
hebben zij, op bevel van den comman
dant van ons veldleger de wapenen neer
gelegd om vervolgens, steeds voor de
strijdenden uit, naar België uit te wij
ken. Tenslotte maakten zij halt in Oost
ende en La Panne. Na de capitulatie van
het Belgische leger kregen zij verlof naar
ons land terug te keeren.
Bij hen bevinden zich militairen van
het 3de, 7de, 17de, 14de, 27ste, 38ste,
40ste en le reg. infanterie. U kunt gerust
melden, vertelde een luitenant, dat er
vrijwel van alle regimenten soldaten bij
zijn. Hun terugkeer kan echter wel
eenige dagen duren, omdat slechts een
deel een vervoermiddel heeft kunnen
vinden, velen moeten den weg naar ons
land te voet afleggen.
Groningen neemt kinderen op
Allierweege groote bereidheid.
De stichting „De Groninger Gemeen
schap" wil een groot aantal kinderen uit
de getroffen gebieden in huis en boer
derij in Stad en Lande van Groningen
ter verzorging opnemen.
Reeds onmiddellijk na de publicatie
bood de gemeente 't Zandt gastvrijheid
aan, terwijl de gemeente Termunten
reeds 160 plaatsen aanbood en de stroom
nog voortdurend toeneemt. Dorp en stad,
arm en rijk, alles wil hier gaarne hel
pen. Een der eerste gegadigden schreef:
„De tijd van aankomst is ons nooit te
vroeg, al was het morgen." Er zijn kin-
derlooze ouders, die aanboden, een oor
logsweesje blijvend tot zich te nemen.
Het diaconessenhuis te Groningen bood
opneming van zuigelingen aan. Inmid
dels is in overleg met de provinciale Ver-
eeniging Het Groene Kruis en met den
inspecteur der Volksgezondheid in Gro
ningen een uitgewerkte regeling opgezet,
welke aan den opperbevelhebber is toe
gezonden.
Geen fluistercampagne
over „verraad"
Er zal met kracht tegen
worden opgekomen
Er heerscht in de kringen der Duit-
sche autoriteiten, naar van bevoegde
zijde wordt medegedeeld, ernstige ont
stemming over het voortduren van ge
ruchten over „verraad", datMe oorzaak
geweest zou zijn van de nederlaag van
het Nederlandsche leger. Nog steeds
worden in café's, op straat, in gesprek
ken allerlei geruchten doorgegeven,
waarvan ieder bewijs ontbreekt.
Door deze fluistercampagne wordt de
eer van de Nederlandsche weermacht en
die van de Duitsche aangepast. Van
Duitsche zijde is herhaaldelijk, vooral
onder den vorigen militairen bevelheb
ber, aan de daden van het Nederland
sche leger alle eer gegeven, die het toe
komt. Zoowel militaire als civiele Duit
sche autoriteiten hebben bij herhaling
hulde gebracht aan de Nederlandsche
weermacht, getuige o.a. de kranslegging
op de graven van Nederlandsche ge
sneuvelde soldaten.
Deze houding acht men slecht ge
waardeerd door de voorstelling,
alsof de Duitsche soldaten hun
zege door verraad bereikt zouden
hebben.
Naar bepaalde gevallen wordt, ook van
Nederlandsche zijde, een onderzoek in
gesteld. Misschien zal er, na beëindiging
van dat onderzoek, reden zijn op de
kwestie terug te komen, maar reeds
thans staat vast, dat de geruchten en
beschuldigingen op matelooze overdrij
ving berusten.
Het verspreiden van zulke geruchten
is ten eenenmale in strijd met het stre
ven naar samenwerking. De Duitsche
autoriteiten zullen ook niet nalaten
daartegen met kracht op te komen.
INLICHTINGEN OVER VERMISTE
MILITAIREN.
Kunnen in 't vervolg uitsluitend
per briefkaart gevraagd worden.
Onder leiding van kapitein Pen-
ders is een bureau ingesteld, waar
alle inlichtingen \Vorden verstrekt
aangaande onze militairen. Dit bu
reau was aanvankelijk gevestigd in
de Marnixstraat 18 en telefonisch
te bereiken onder no. 301111 of voor
lien die van buiten de stad op
belden onder de letters PK, alles
Den Haag.
Naar wij thans vernemen, ia het
bureau van kapitein Penders ge
combineerd met een ander bureau
op dit terrein en overgebracht naar
het Algemeen Hoofdkwartier, Ge
nerale Staf, Lange Voorhout 7.
Het is nu niet meer mogelijk tele
fonisch om inlichtingen te vragen:
dit zal voortaan uitsluitend kunnen
geschieden per dubbele briefkaart,
waarop men nauwkeurig dient aan
te geven naam, voornaam, geboorte
datum en legeronderdeel van den-
gene over wien men inlichtingen
verlangt.
Voorschotten op geldzendingen
uit Indië
Aan in Nederland vertoevende
betrekkingen van Indische ambtenaren.
In ons land vertoevende vrouwen,
kinderen, ouders, broers, zusters
en andere relaties van in Indië
verblijvende ambtenaren of gepen-
sionneerde landsdienaren, die uit
Indië regelmatig geldzendingen
per postwissel door middel van
bankinstellingen ontvangen, kun
nen de medewerking van het de
partement van koloniën (Binnen
hof 7) inroepen, tot het uitbetalen
van gelden bij wijze van voorschot
op de nog niet aangekomen post
wissels e.d.
Men zal ten departemente de aan
vragen nauwkeurig onderzoeken en na
gaan of tot uitbetaling kan worden
overgegaan.
Men moet zooveel mogelijk identiteits
bewijzen. oude postwisselstrookjes e.d.
meebrengen, teneinde te kunnen aan-
toonen, dat men tot voor kort geregeld
op die wijze geld uit Indië overgemaakt
kreeg.
Voor hen die van particulieren geld
uit Indië krijgen toegezonden, is deze
regeling niet van toepassing.
TRANSPORTBANDEN
drijfwerken oraagrollen
6RONINGEN
AMSTERDAM
R0TTEFDAM
VRIJLATING van
Ned. soldaten in
Duitschland
Het waren dappere,
eerlijke strijders
Aan een voor den Opperbevelhebber
van de Duitsche troepen in Nederland
bestemde verordening van den Führer
wordt het volgende ontleend:
Het Duitsche aanbod, Nederland in
bescherming te nemen tegen het bewe
zen voornemen der Westelijke mogend
heden, Nederland tot opmarschbasis
tegen het Roergebied te maken, is bij de
Nederlandsche regeering in verband met
haar geheime verstandhouding met de
Westelijke mogendheden op een welbe
wuste weigering gestuit. Zij leverde
daarmede volk en land over aan de ver
verschrikking van een oorlog, bracht
echter zichzelf buitenslands in veilig
heid. De Duitsche weermacht heeft in
den hierdoor noodzakelijk geworden
strijd met het Nederlandsche leger al
het mogelijke gedaan om de bevolking
en het land te sparen. Dit standpunt
van Duitsche zijde kwam in hooge mate
tegemoet aan de houding zoowel van den
Nederlandschen militair, als van de Ne
derlandsche burgebevolking. Het was in
overeenstemming met den cultureelen
moreelen stand van het met het Duit
sche stamverwante Nederlandsche volk.
De verantwoordelijke enkelingen, die
Duitsche valschermjagers in gevangenis
sen geworpen, als misdadigers behandeld
en daarop aan de Engelschen uitgeleverd
hebben, zullen ter verantwoording wor
den geroepen.
De Nederlandsche soldaat heeft echter
overal met open vizier en eerlijk gestre
den en onze gewonden en gevangenen
dienovereenkomstig goed behandeld. De
burgerbevolking heeft niet aan den strijd
deelgenomen en zich tegenover onze ge
wonden eveneens naar de wetten der
menschelijkheid gedragen. Ik heb der
halve ook voor Nederland besloten, toe
stemming tot vrijlating der gevangen
Nederlandsche soldaten te verleenen.
De verordening geeft verder voor deze
vrijlating nadere richtlijnen aan.
Maak geen misbruik van de
benzinevergunning
Overtreding wordt gestraft.
Den houders van vergunningen tot
het verbruiken van motorbrand
stof is ten strengste verboden hun
wagens voor genoegen en voor
andere particuliere doeleinden te
gebruiken.
Het heeft zoowel den Duitschen als
den Nederlandschen autoriteiten teleur
gesteld, dat aan dezen regel niet genoeg
zaam de hand wordt gehouden.
Het spreekt van zelf, dat, waar de
Duitsche en Nederlandsche autoriteiten
het mogelijke doen om den aanwezigen
voorraad motorbrandstof zoo oordeel
kundig mogelijk te verdeelen om het
economische leven zooveel mogelijk te
steunen, alleen reeds om psychologische
redenen het ten zeerste af te keuren is,
dat de tot nu toe afgegeven vergunnin
gen blijken te worden misbruikt.
Deze vergunningen mogen slechts
worden gebruikt voor het doel waarvoor
zij zijn uitgereikt.
De namen van degenen, die zich
aan overtreding schuldig maken,
zullen door de politie worden ge
noteerd en zij zullen, afgezien
van verder vast te stellen straffen,
in geen geval in het bezit van hun
vergunning worden gelaten.
De Geref.Kerken en
de oorlogsramp
Een comité van bijstand
Aangezien het zich laat aanzien
dat de verdaagde Synode der Geref.
Kerken niet spoedig te Sneek zal
samenkomen, de praeses der Syno
ds, Ds. J. L. Schouten, is overleden
en het diaconaal budget reeds zeer
bezwaard is, heeft zich in overleg
met den assessor der Sneeker Syno
de, Ds. F. C. Meyster van Rotter
dam, in het midden der Geref.
Kerken in ons vaderland een Co
mité van Bijstand gevormd, waarin
verschillende leidende personen uit
onderscheiden provincies hebben
zitting genomen.
Dit Comité zal nader middelen
beramen, op welke wijze aan de
getroffen kei-ken hulp kan worden
verleend en hoe tot een billijke ver
deeling van de bijeengebrachte
gelden moet worden gekomen. Als
eere-voorzitter van dit Comité zal
optreden Dr. H. Colijn te 's-Gra-
venhage, Minister van Staat. Als
voorzitter treedt op Prof. Dr. H. H.
Kuyper, rustend hoogleeraar der
Vrije Universiteit en gevolmachtigd
deputaat voor de correspondentie
met de Hooge Overheid; als scriba
Ds. J. Attema, Geref. predikant te
's-Gravenhage-Oost, en als asses
sor Ds. P. Nomes, idem te 's-Gra-
venhage-West.
Is nog niet ingegaan
Vrij algemeen leefde men in de
verwachting, dat vandaag de rant
soeneering van brood op 3 ons per
persoon per dag zoo ingaan. Zulks
is intussclien niet het geval geweest.
Bij informatie is ons gebleken, dat het
vel papier met nummers, dat ads „brood-
bonboekje" de vorige week is uitgegeven,
inderdaad zal dienstdoen als broodkaart.
Aan de verschillende bons zal nader een
bepaalde waarde worden toegekend, zoo
als we dat bij oudere bonnen reeds ge
wend zijn.
Omdat echter nog niet alle belangheb
benden in het bezit zijn van hun bon
boekje, zal de datum van ingang van de
rantsoeneering nog nader worden aan
gegeven.
Eerlang schijnt men ook nog een
andere samenstelling van het brood
te verwachten. Deze zal niet slechtee
worden, naar het oordeel van be
voegden. Gedacht wordt nl. aan de
toevoeging van roggebloem.
Limburgsche mijnen
hopen spoedig weer kolen
te leveren
Zij het voorloopig op
beperkte schaal
De directies van de steenkolenmijnen
in Limburg berichten, dat zij hopen
zeer spoedig in staat te zijn de levering
van haar producten in het geheele land
te hervatten, zij het voorshands op be
perkte schaal. Alles hangt nl. af van
het herstel der transportwegen te water
en te land, waaraan met inspanning
van alle krachten gewerkt wordt. Dit
werk heeft een gunstig verloop en ver
moedelijk zal men daarmee eerder ge
reed zijn dan aanvankelijk werd aange
nomen.
De mijnen zelf zijn alle intact en in
bedrijf. De geproduceerde kolen worden
op voorraad genomen en kunnen on
middellijk verzonden worden, zoodra
transport mogelijk is.
Die mogelijkheid kan er, meent men,
over 2 a 3 weken zijn.
A.N.W.B.
vraagt Spoorwegen faciliteiten
voor rijwielvervoer
De A.N.W.B. heeft zich tot de directie
van de Ned. Spoorwegen gewend met
het verzoek om gedurende de komende
tijden, geheel afwijkende bijzondere
maatregelen te willen treffen ten behoe
ve van het rijwielverkeer per trein. Zoo
wel voor bezoek aan familieleden, van
wie men gescheiden is geweest, als voor
het weder opnemen van zakenrelaties
zal men moeten reizen. De fiets is daar
bij van groot belang. Ook bijkomende
vacanties is dat het geval, nu de auto is
uitgeschakeld. Naast het reizen per
trein, zal het rijwiel onontbeerlijk blij
ken, aangezien dit moet worden ge
bruikt voor verplaatsing in de taxilooze
steden en het bezoek aan plaatsen, wel
ke per trein niet bereikbaar zijn. De
handelsreizigers zullen er ten plattelan-
de eveneens gebruik van maken, aldus
licht de A.N.WB. zijn verzoek toe.
Wanneer vanavond verduisterd
moet worden
De verduisteringsmaatregelen moe
ten hedenavond beginnen om 9.55
en eindigen morgenochtend 5.24 u.
