>|REBBE- EN IJSSELLINIE
et Roode Kruis
in oorlogstijd
^ENSDAG 22 MEI 1940
PAGINA 3
:tie!
H
Slechts weinig sporen van den strijd
De gevallenen geëerd
Dultsche legerleiding in Neder-
heeft de pers in de gelegen-
nrnieid gesteld, zich te overtui
en van den omvang van de ver
woestingen op het gebied van de
paijvechtshandelingen en van de
ilsïrliezen, die hier hebben plaats
;ehad. Daar hierover bij de be vol -
n dsilng een ongemotiveerd groote
ernMBgerustheid bestaat.Vooral thans,
weau de communicatiemiddelen nog
,an ichts een zeer beperkt terrein
den strijken, is het goed, dat men
ehojlch met eigen oogen kan overtui-
requ n. wat de waarheid is van de
at d ruchten- die gaan over de ge
ënte jhtshandelingen in verschillende
elen van ons land.
ianl jerweg bleek reeds, dat alom hard
VJct wordt aan het herstel der tele-
'P- jrbindingen: op den weg werden
nof lillende wagens van den techni-
Part dienst der P.T.T. ontmoet. In het
0 ta e, zonnige landschap blonk van
dat ot paal het koper der nieuwe tele-
H idingen.
teie de Bilt behield het landschap zijn
;h u karakter: koeien en schapen
de i [en in de weide, de landman ver-
1 zijn jonge groente en de kinde-
Deno eeiden vroolijk op het erf.
api
el e4tad
™c4Jtrecht bleek geheel
"I onbeschadigd
fden'l00 commandant haar had overge-
chef I' *oen de duitschers den toegang
H-iTjfe vesting Holland bij den Grebbe-
tg iadden geforceerd,
leenl
last i Bij bet fort de Bilt
:h sp
;rs ii Nederlandsche militairen hard
men et werk met de opruiming van uit-
:he 2 Jcte prikkeldraadversperringen,
mog kan zeggen, dat deze streek, tus-
;le h Utrecht en Eist (bij Amerongen),
huia tele huizen na, die vlak voor de
Die p onden van het fort De Bilt ge-
de «zijn, geheel ongedeerd is gebleven,
en
■t Ra i Eist ondervindt men, dat men
1 stoi terrein van den strijd nadert,
hgen den val van den Grebbeberg in
ti, z<x i nacht van den 13en op den
voedi P Mei- hebben de onzen zich
Laan»r Rhenen en Eist teruggetrok-
V/iid i, hun positie van huis tot huis
j 57 gs den hoofdweg met groote
jperheid en vasthoudendheid
ruis dedigend.
uurlijk heeft dit, vooral in Rhenen,
lN1ULïporen nagelaten. De zijstraten in
k vwébouwde kom van die plaats echter
ïdien ^wel iïitact gebleven, evenals de
va»Diet den beroemden Cuneratoren,
'n ajj p, naar kapitein Von der Decken,
km 6n tocht leidde, mededeelde, een
aren lemingspost geplaatst was, die de
te Ai r'e °P den Grebbeberg leidde,
het min hebben de Duitschers, die
sfusii or in bet nadeel waren, het prach-
p aa 'ouywerk gespaard. De spoorbrug
t viaduct in Rhenen zijn, evenals
ireau uS?en bti Arnhem, Westervoort,
Zwariurg en Zutphen en over het Apel-
ia 0. Dlerensche kanaal, die wij op
iauwi toehfc aanschouwden, door de on-
itelpi peld
ien. I
ïdee^T effende plechtigheid
laten] Grebbeberg, die even bulten Rhe-
/anneM ls de hoekpijler van de ver-
j weH?gsl*nle der vesting Holland. Zoo-
wor(jEkend mag worden verondersteld,
's dltde Nederlandsche verdediging be
ien Ztn de Sro°te rivieren drie linies:
Uinle, de Grebbelinie en de nieuwe
inie. De eerste heeft tot doel den
woord
opmarsch van den vijand te vertragen,
doch de Grebbelinie diende te worden
behouden.
Fel is er gestreden bij de ver
schillende accessen dezer linie, het
felst bij den Grebbeberg, waar de
Duitsche troepen reeds den Hen
Mei aankwamen. Onze verdediging
had van den berg een ware forti
ficatie gemaakt, waarbij alle na
tuurlijke hindernissen en hulp
middelen waren uitgebuit. Aan de
flank ls de berg gedekt door den
Rijn, terwijl het land aan de voor
zijde was geïnundeerd. De Neder
landsche artillerie was bovendien
goed opgesteld en bestreek het ge-
heele acces. Na feilen strijd fel-
leren strijd dan elders in den lande
viel in den nacht van den 13en
op den 14en de Grebbeberg, na
heldhaftige verdediging door de
Nederlandsche soldaten.
Op den top van den berg zijn de ge
vallenen begraven, de mannen, Duit
schers en Nederlanders, die in eerlijken
en dapperen strijd, hun plichten jegens
hun vaderland getrouw, in dit schoone
landschap zijn gesneuveld. In zes gra
ven, twee voor de Duitschers en vier
voor de Nederlanders, zijn ongeveer 425
gesneuvelden ter aarde besteld. Neder
landsche en Duitsche helmen hangen
aan de kruisen en paaltjes vredig naast
elkaar op het eerste Nederlandsche oor
logskerkhof, onder de ruischende boo-
men van den Grebbeberg.
Een eenvoudige, doch daardoor te
meer treffende plechtigheid had hier
gistermorgen plaats. In het bijzijn van
de persvertegenwoordigers, van de man
nen, die het begraven verzorgen en van
enkele Nederlandsche en Duitsche mili
tairen, eerde de Duitsche weermacht bij
monde van kapitein von der Decken de
gevallenen van beide weermachten.
Toespraken
„Toen wij den tocht door uw schoone
land aanvaardden", aldus de kapitein,
„om de sporen van den strijd in oogen-
schouw te nemen, voelde men het als
een plicht, dat de eerste groet onzen
gevallen kameraden moest gelden. Dit
was ook de wensch van den opperbevel
hebber. Wij gedenken met droefheid de
mannen, die nier een week geleden hun
leven hebben gelaten, doch wij zijn
trotsch te behooren tot de weermacht,
waartoe zij behoorden. De jonge Duit
sche weermacht heeft niet alleen de
eeuwenoude tradities voortgezet, doch
zij is bovendien bezield met den vourt-
stuwenden geest, die het derde rijk
eigen is.
De Grebbeberg is een sterke, natuur
lijke vesting, bijna ongenaakbaar door
de inundaties en de hindernissen, bezet
door sterke en dappere vijanden, die ons
den arbeid niet lichter hebben gemaakt.
Alle wapenen hebben samengewerkt met
de onvergelijkelijke infanterie om deze
vesting te bestormen, aldus spr., die
voorts herinnerde aan de jonge kame
raden van de S.S., die hier hebben
stormgeloopen.
Na eeuwen zal men nog de helden van
den Grebbeberg gedenken, aldus ver
volgde kapitein von der Decken, doch
wij gedenken ook den tegenstander.
Hem was bevolen te strijden, dus streed
hij, dapper en ridderlijk. Hij heeft zijn
stelling zoo lang behouden tot dit een
voudig niet meer mogelijk was. Dit be-
teekent tegenover de Duitsche weer
macht, aldus spr., geen schande.
Op deze plaats zal nu vrede zijn, de
tegenstanders zullen hier in vrede naast
elkander rusten.
Als bewijs van de Duitsche achting
voor de onzen verleende de kapitein ver
volgens het woord aan den res. eerste
5 geenjBlNNENLAND
aezeec
lerlan
211 ge
izen
taireA'
ius n
Duik
iog gt
luiten) de transportcolonnes deden.
ok all
ie golen interview met dr. H. K. Offer-
al Iden hoofdcommissaris voor het
het (huiswezen van het Nederlandsche
i oven Kruis, werd uiteengezet, wat het
in be| Kruis deed voor de verzorging
gewonde en zieke militairen in
inhuizen enz. in 't evacuatiegebied.
gaf de hoofdcommissaris van
insportwezen, kolonel W. J. Lu-
ons een kort overzicht van het-
:t Roode Kruis en wel speciaal de
.jrtcolonnes buiten dat gebied voor
el> '"Jonden hebben gedaan,
ichtenjransportcolonnes behoorende tot
t gerajkn het evacuatiegebied gelegerde
dactiergen bebben daarbij prachtig werk
W. Deze transportcolonnes, die ter
net Mfcking waren gesteld van den Mili-
actie pieeskundigen Dienst, werden ge-
op de hoofdverband-plaatsen, af-
ations, afvoerhavens, hulpposten
fh waren daar behulpzaam bij het
maken dier inrichtingen en bij
ervoer der gewonden daarheen, of
»n Vflar naar achteren.
net uitbreken van den oorlog op-
Pen om hun diensten te verleenen,
allerwegen door de transportcolon-
enosi aan dien oproep gevolg gegeven,
a vod» de tot nog toe ontvangen rappor-
Ja' dat ZÜ overal volkomen be-
i hteken voor hun taak.
Ian_~fn"i ander was natuurlijk reeds in
rffN v°orbereid, terwijl die voor-
«tmm gedurende de maanden, dat
70 tttto was Semobiiiseerd, waren uit-
en zoo noodig gewijzigd. Een en
,y\ K geschied door de afdeelingsbe-
in 1 van het Nederlandsche Roode
op verzoek en onder leiding van
uitalre commissarissen, die daar
in toegevoegd aan de staven van
de legeronderdeelen, te weten de leger
korpsen, de lichte divisie, de stelling
commando's den etappedienst en de
territoriale troepen.
De militaire commissarissen waren
gedurende de oorlogsdagen speciaal be
last met het verzamelen en aan het in
formatiebureau van het Nederlandsche
Roode Kruis opzenden van de bericht
kaarten. waarbij zij terzijde werden ge
staan door eenige onder-commissaris
sen.
Uit de transportcolonnisten uit het
geheele land waren reeds in vredestijd
drie Roode Kruiscompagnieën gevormd,
die, ingedeeld bij den etappedienst, be
stemd waren voor de inrichting en be
diening van de Roode Kruis spoor- en
vaartuigentreinen. Deze compagnieën,
samengesteld uit buitengewoon dienst
plichtigen, die een bijzondere verbinte
nis bij het Roode Kruis hadden aange
gaan, zijn in dienst geweest van af den
eersten dag der mobilisatie.
Van de colonnes is een ploeg, een
commandant en negen man, dienst
doende op een vaartuigentrein vermoe
delijk om het leven gekomen.
Evenals voor het ziekenhuiswezen kan
voor het transportwezen worden gezegd,
dat de voorbereidende organisatie van
de aan den Militair Geneeskundigen
Dienst te verleenen hulp goed heeft ge
werkt en dat allen zich geheel hebben
gegeven aan de vrijwillig op zich geno
men taak.
luitenant dr. Wiardi Beekman, die als
officier voor speciale diensten op het
algemeene hoofdkwartier werkzaam ls.
Hij sprak als volgt:
De opperbevelhebber van de Neder
landsche land- en zeemacht heeft mij
opgedragen, een laatsten groet te bren
gen aan de Nederlandsche soldaten, die
hier begraven zijn. Een laatsten groet
namens het Nederlandsche leger aan
strijdmakkers, die bij de verdediging van
het vaderland hun leven hebben verlo
ren, 'n laatsten groet namens Nederland,
dat den moed en de trouw, door zijn
zonen in de dagen van den oorlog be
toond, nooit zal vergeten.
In de strijdmakkers, die hier hun
laatste rustplaats vinden, eeren wij alle
officieren, onderofficieren en minderen,
die hun leven voor Nederland hebben
gegeven. De Nederlandsche weermacht
weet den moed en de organisatie van
den tegenstander te respecteeren, doch
aan dit graf van Nederlandsche solda
ten is het mijn taak, hulde te brengen
aan het taaie verweer van de Neder
landsche verdedigers, aan de geest
kracht en moed, die zij hebben getoond
bij de verdediging van hun vaderland.
Zij, die vielen, hebben hun bloed niet
tevergeefs geofferd. Zij hebben de eer
van de Nederlandsche weermacht, zij
hebben de eer van hun land hoog ge
houden. Voor de gezinnen en voor de
ouders moge het een troost zijn, te
weten, dat zij als goed-Nederlandsche
mannen hun plicht hebben gedaan in
den strijd. Toen de loop der omstandig
heden den oorlog, over den Nederland-
schen grond bracht, hebben zij met op
gewektheid alles gegeven, omdat hun
land hen riep.
De weermacht en het Nederlandsche
volk bidden, dat God hun nabestaanden
de kracht moge geven om hun zware
smart te dragen. Wij zijn met hen, zoo
als wij in onze gedachten steeds zijn bij
de strijdmakkers, die den dood vonden.
Kracht putten wij uit de zekerheid,
dat wij trouw zijn geweest aan onzen
Nederlandschen plicht.
Spr. besloot zijn afscheidsgroet met
een couplet van het Nederlandsche
volkslied.
Vervolgens werden namens de Duit
sche weermacht twee groote kransen
van sparretakken en aronskelken met
een lint in de Duitsche kleuren neer
gelegd op de graven: een krans op een
Duitsch en een krans op een Neder-
landsch graf.
Nadat de officieren van beide weer
machten elkander de hand hadden ge
drukt, was deze treffende plechtigheid
ten einde.
Langs de IJssellinie
De tocht voerde vervolgens via Wage-
ningen, dat de sporen van den strijd
nog draagt, naar Arnhem. Toen de Duit
sche troepen hier waren aangekomen,
na bij Westervoort een pontonbrug te
hebben geslagen, hadden zij de overgave
van- Utrecht geëischt. Na den val van
den Grebbeberg is deze inderdaad ge
volgd.
Hoewel de bruggen bij Westervoort
waren opgeblazen, hebben de Duitsche
troepen, na het geschut van het fort
tot zwijgen te hebben gebracht, hier
weinig oponthoud gehad.
De tocht ging vervolgens langs den
IJssel, waar talrijke, al dan niet geca
moufleerde, bunkers werden waargeno
men. Alle bruggen over deze rivier zijn
door de onzen vernield om den Duit-
schen opmarsch zooveel mogelijk te ver
tragen. Op den verderen tocht, van Zut
phen naar Amersfoort, was van sporen
van gevechtshandelingen geen sprake:
het leven gaat hier zijn gewonen gang
en het landschap is vredig. Slechts bij
Amersfoort ontwaart men versperringen
en versterkingen, doch kennelijk zijn
deze niet gebruikt behoeven te worden.
De eindindruk van den tocht is deze,
dat op slechts weinig plaatsen in het
betrokken gebied gestreden is. Waar ge
streden is, draagt het landschap na
tuurlijk daarvan de sporen, daar tot
eer van beide weermachten met groote
felheid is gestreden, doch de verwoestin
gen vallen, evenals de verliozen, mede.
Een groote druk zal hiermede zijn af
gewend van de bevolking, die uit de ge
ruchten moest afleiden, dat de vernie
lingen en de verliezen zeer groot waren.
LANDMIJNEN ONTPLOFT.
Vijf personen gedood.
In den loop der vorige week zijn te
Amersfoort enkele landmijnen gespron
gen, toen er op getrapt werd. Ten
gevolge van die ontploffingen zijn vijf
personen gedood, terwijl een slachtoffer
aan zijn verwondingen in het ziekenhuis
de Lichtenberg is overleden. De politie
heeft derhalve nogmaals gewaarschuwd
tegen het betreden van bouw- en wei
land of tuingrond en zij adviseert uit
sluitend op de harde wegen te blijven.
OLIETANK IN BRAND.
In den nacht van 20 op 21 Mei heeft
een Britsch oorlogsvliegtuig aan de
Nederlandsche kust een klein formaat
olietank in brand geworpen. Hierbij zijn
geen persoonlijke ongelukken voorge
vallen.
Levering van hout voor den
wederopbouw
Nieuwbouw wordt nader geregeld.
Aan den directeur van het Rijksbu
reau voor hout, drs. A. Kouwenaar zijn
bepaalde bevoegdheden verleend, welke
bevoegdheden de directeur kan uitoefe
nen in overleg met de heeren F. B. J.
Gips en mr. D. F. Pont, resp. voorzitter
en directeur van den Ned. Houtbond, te
vens leden van de commissie van bij
stand van genoemd Rijksbureau.
Op grond van deze bekendmaking
wordt toestemming verleend voor leve
ring van hout ten behoeve van allen
wederopbouw van door den oorlog ge
troffen bouwwerken, alsmede voor het
afbouwen van onderhanden zijnde wer
ken. Zoodra verder bekend zal zijn hoe
de aanvoer van hout zal verloopen, zul-
len vergunningen voor nieuwbouw kun-
nen worden verleend.
Derhalve wordt van den burgemees
ter verwacht, dat na verleende bouw
vergunningen niet tot uitvoering van de
betreffende werken zal worden overge
gaan, alvorens aan voornoemden direc
teur van het Rijksbureau voor hout toe
stemming is gevraagd en deze schrifte
lijk is verleend.
Voorts wordt o.m. verplicht gesteld
opgave van koopcontracten met het bui
tenland, terwijl het annuleeren of wij
zigen van loopende contracten zonder
toestemming van den directeur is ver
boden.
DAT GAAT ZOO NIET.
Dezer dagen is Iemand veroordeeld
wegens overtreding van de auteurswet,
daar hij er werk van maakte uit finan-
cieele bladen berichten tot de zijne te
maken en die te publiceeren. Het Fin.
Weekblad voor den Fondsenhandel had
al eenige keeren onaangename ervarin
gen opgedaan tot men tenslotte afdoen
de maatregelen trof. Zie hier wat het
blad dienaangaande zegt:
„Ook gebeurde het meermalen, dat zoo
genaamde stukken uit ons blad werden
overgenomen, welke daarin nimmer wa
ren verschenen. Hoewel wij hadden ge
zegd, dat het nadrukken van onze ru
briek „Betaalbaarstellingen" niet door
ons werd toegestaan, nam hij eenige
mededeelingen daaruit over, welke ge
fingeerd waren. Dat de desbetreffende
maatschappijen niet bestonden, ont
snapte in zijn knipwoede aan zijn aan
dacht en zoodoende zette hij zijn lezers
dividendbetalingen voor van o.m. de
maatschappij
Awoduvoo: A(lles) wo(rdt) d(oor) u
v(an) o(ns) o(ntvreemd)
Dagazon: Da(t) ga(at) zo(o) n(iet)
Daloui: Da (ar) lo(opt) u i(n)
Umehen: U me(rkt) he(t) n(iet).
Het kon niet uitblijven, dat zulk een
verstokt plagiaris tenslotte tegen de
lamp liep
P. A. W. PHILIPPONA
HOOGSTRAAT hoek Plaats, Tel. 112312
KRISTAL
van Nederlands, Belgisch, Frans,
Zweeds en Boheems fabrikaat
Drinkserviezen Siervoorwerpen
Wat de Radio geeft
Het N.C.R.V.-programma voor morgen
luidt:
8.Berichten A.N.P., programma
aankondiging, gramofoonmuziek; 8.30
Schriftlezing, meditatie; 8.45 Gramofoon
muziek; 10.— Officieele mededeelingen
of toespraken; 10.30 Morgendienst; 11.
Molto cantabile en gramafoon-muziek;
12.Berichten; 12.15 Molto cantabile;
12.45 Berichten A.N.P., gramofoon-mu-
ziek; 1 Orgelspel; 1.20 Gramofoon-mu-
ziek; 1.35 Fluit, piano en gramofoon
muziek; 2.30 Christelijke lectuur; 3.
Gramofoon-muziek; 3.45 Bijbellezing;
4.30 Celesta ensemble; 5.15 Handenarbeid
voor de jeugd; 5.45 Celesta ensemble;
6.30 Officieele mededeelingen of toespra
ken; 7.Berichten; 7.50 N.C.R.V.-or-
orkest; 8.Berichten A.N.P., program
ma-aankondiging; 8.15 Toespraak; 8.30
N.C.R.V.^orkest en solist; 9.30 Orgelcon
cert (opnamen); 9.50 Zang, piano en gra
mofoon-muziek; 10.30 Berichten A.N.P.;
10.45 Gramofoon-muziek; circa 11.50—12
Schriftlezing.
De evenredige vracht-
verdeeiing
Bevrachtingscommissies worden
adviseerend lichaam
De opperbevelhebber van land
en zeemacht heeft besloten dat. met
ingang van Zondag de Bevrach
tingscommissies ontheven zijn van
haar taak: het verleenen van tus-
schenkomst bhet sluiten van
overeenkomsten van gebruik of be
vrachting, het verleenen van goed
keuring aan buiten de commissie
gesloten of te sluiten bevrachtings
overeenkomsten, het afgeven van
een bewijs dat de tusschenkomst,
goedkeuring enz. is verleend.
Zij zullen echter, indien zulks ge-
wenscht geoordeeld wordt, als advisee
rend lichaam worden ingeschakeld.
De secretariaten dezer commissies wor
den gehandhaafd en hebben tot taak de
verleening van tusschenkomst bij het tot
stand komen van bevrachtingen, betrek
king hebbende op de wilde vaart, terwijl
zij ten aanzien van het dusgenoemde ver
voer in vaste relatie, alsmede van de
tankvaart, de campagnevaart en het bij
zonder vervoer gehouden zijn administra
tie te voeren.
Schippers, behoorende tot de wilde
vaart, zijn verplicht zich, zoodra zij laad-
klaar zijn, te melden bij bovengenoemde
secretariaten of derzelver agentschappen
Wanneer reizen worden ondernomen in
vaste relatie, tankvaart, campagnevaart
of bijzonder vervoer, dient hiervan te
voren kennis te worden gegeven aan de
secretariaten.
Voorts dienen de afvaarten van beurt
schepen tijdig te voren aan de secreta
riaten te worden opgegeven.
Verladers, die van de diensten van de
wilde vaart gebruik wenschen te maken,
geven hiervan kennis aan de secretaria
ten, c.q. de agentschappen.
De secretariaten registreeren de tot
stand gekomen bevrachtingsovereenkom
sten en zien er op toe, dat met betrek
king tot bevrachtingscondities en vracht
prijzen de richtlijnen gevolgd worden,
aangegeven in de prijsverordening van
15 Mei J.I., uitgegeven door de directie
van handel en nijverheid en het rijks
bureau voedselvoorziening in oorlogstijd.
Dit houdt in, dat het vracht
niveau en de daarbij gebruikelijke
voorwaarden, welke golden op 9
Mei 1940, de basis vormen voor het
tot stand komen van nieuwe be
vrachtingsovereenkomsten.
Ter voorkoming van misverstand wordt
medegedeeld, dat bovenstaande regelen
gelden voor alle vervoer in binnenscheep
vaart, dus ook voor vervoer op den Rijn
en daarmede in verbinding staande wa
teren, voor zoover dit zich afspeelt bin
nen de Nederlandsche grenzen.
In verband met de schaarschte aan
benzine dient vervoer met motorschepen
zooveel mogelijk te worden vermeden.
Indien zulks noodig is, kan de inspec
teur-generaal van het verkeer, gebruik
makend van de bevoegdheden, neer
gelegd in de Wet Gebruik Vervoermid
delen 1939, vaartuigen aanwijzen om
tegen door hem vast te stellen vergoe
dingen bepaalde diensten te verrichten.
Indien het militair gezag zulks in
eenigerlei geval noodig oordeelt, ge
schiedt, in afwijking met het voorgaande,
het vervoer met inachtneming van door
dat gezag gestelde regelen.
Schooltiieuws
ECONOMISCHE HOOGE SCHOOL.
De colleges en examens aan de Ne
derlandsche Economische Hoogeschool
te Rotterdam zijn hervat.
Voor tentamens en examens worden
de studenten verzocht zich opnieuw aan
het bureau der Hoogeschool op te geven.
NIJVERHEIDSONDERWIJS.
De rijksinspectrice van het Nijver
heidsonderwijs maakt, in overeenstem
ming met den Duitschen bevelhebber in
Nederland, bekend, dat voor uit Rotter-
dag geëvacueerde leerlingen van meis
jesnijverheidsscholen (huishoudscholen,
industriescholen e.d.) de mogelijkheid
bestaat in soortgelijke scholen buiten
Rotterdam te worden ondergebracht.
Gegadigden kunnen zich schriftelijk
of telefonisch tot haar wenden: het
adres is -Dedelstraat 12, 's-Gravenhage,
het telefoonnummer 110610.
UNIVERSITEIT VAN AMSTERDAM.
Gemobiliseerde studenten, die zich
voor het eerste deel van het candidaats-
examen in de medicijnen hebben opge
geven, worden verzocht aan den voorzit
ter der examencommissie, dr. E. H.
Büchner, Nieuwe Achtergracht 123, Am
sterdam, te berichten of zij hun aanmel
ding handhaven.
2e GEDEELTE KLINISCH ANALYST-
EXAMEN.
De termijn voor aanmelding voor het
aanvullend klinisch analyst-examen,
dat in den loop van Juni te Utrecht zal
worden gehouden, is verlengd tot 1 Juni
a.s., die voor het klinisch analystexamen
dat in den loop van Juli te Utrecht en
zoo noodig ook te Leiden zal worden af
genomen, is verlengd tot 1 Juli a.s.
Aanmeldingen bij het secretariaat der
Ned. Chemische Vereeniging, Willem
Witsenplein 6, 's-Gravenhage.
M.U.L.O.-EXAMENS.
Het schriftelijk deel van het M.U.L.O.-
examen, georganiseerd door de vereeni
ging voor M.U.L.O. en de Vereeniging
voor Christ. M.U.L.O., dat gehouden zou
worden op 28 en 29 Mei, wordt uitge
steld tot 11 en 12 Juni. De data van het
het mondeling gedeelte van dit examen
worden niet gewijzigd.
AKTEN-EXAMENS M O. EN L.O.
De akten-examens M.O. en L.O. zul
len zooveel mogelijk op de gewone wijze
voortgang hebben.
Café-Restaurant Den Hout
Bezuldenhout 11-13 Den Haag
bij het Staatsspoor
Het aangewezen adres voor Uw maaltijden
GROOTE EN KLEINE ZALEN VOOR GEZELSCHAPPEN
TWEEDERDE DER LEERLINGEN OP
BIJZONDERE LAGERE SCHOLEN.
En de verschuiving zet zich nog voort.
Blijkens de gegevens van het Cen
traal Bureau voor de Statistiek over ons
gewoon lager onderwijs bedroeg het aan
tal scholen voor g.l.o. 31 December 1939
7.011, Tegenover het vorige jaar betee-
kent dit een vermindering met 10 scho
len, ontstaan uit een afneming van het
aantal openbare scholen met 34 en een
toeneming van het aantal bizondere
scholen met 24. Nadat in 1937 een ver
mindering van het aantal scholen was
vastgesteld met 23, volgde in 1938 een
geringe stijging met 7. De oorzaak van
de schommelingen in de aantallen scho
len ligt in hoofdzaak in de ongelijkmati
ge vermindering van het aantal open
bare scholen (in 1937 34, in 1938 13
en in 1939 34).
Het aantal leerlingen bedroeg 1.144.388.
Vergeleken met het vorige jaar betee-
kent dit een stijging met 1.207, d.i. met
0.1 pet. In 1938 verminderde het aantal
leerlingen met 893, d.i. eveneens met 0.1
pet., nadat het in 1937 met 825 (0.1 pet.)
was vermeerderd. Bij het openbaar on
derwijs verminderde het aantal leerlin
gen met 5.289 (1.5 pet.; in 1938 1.9 pet.,
in 1937 1.8 pet), het aantal leerlingen bij
het bizonder onderwijs steeg met 6.496
(0.8 pet., in 1938 eveneens 0.8 pet., in
1937 1 pet.). Het aantal leerlingen der
Protestantsch-Christelijke scholen steeg
met 0.4 pet (0.3 pet en 0.2 pet.), dat der
R.-Katholieke met 1 pet. (1.1, 1.5 pet) en
dat der overige bizondere scholen met 2
pet (1.3 en 0.6 pet.).
Het aantal hoofden en onderwijzers
bedroeg 30.476. Tegenover 1938 beteekent
dit een stijging met 292, terwijl voor dat
jaar een stijging met 198 werd vastge
steld.
Het aantal kweekelingen met akte,
aan wie de leiding van een klasse was
opgedragen, bedroeg 31 December 1939
2.995, d.l. 1.198 minder dan een jaar te
voren. Ongetwijfeld wordt deze sterke
vermindering voornamelijk veroorzaakt
door mobilisatie van mannelijke kweeke
lingen resp. door hun aanstelling als
plaatsvervangers voor gemobiliseerde
hoofden en onderwijzers.
Het percentage der scholen is gewor
den: openbaar 36.1 (36.5), Prot. Christ.
27.3 (27.2), R.K, 34.5 (34.2), overige bizon
dere 2.1 (2.1), totaal bizonder 63.9 (63.5),
dat der leerlingen openbaar 30.8 (31.3),
Prot. Christ. 26.1 (26), R.K. 41.4 (41),
overige bizondere 1.7 (1.7), totaal bizon
der dus 69.2 (68.7).
Het gemiddeld aantal leerlingen per
school was: openbaar 139 (140), Prot.
christ. 156 (156), R.K. 196 (195), overig
bizonder 130 (128), totaal bizonder 177
(176), dat per onderwijzer resp. 36.1 (36.2)
37.3 (37.7), 39.3 (39.9), 29.7 (29.7) en 38.2
(38.7)dat per leerkracht (kweekelingen
met akte inbegrepen) resp. openbaar 34.1
(33.3), Prot. christ. 32.7 (31), R.K. 35.9
(35.4), overig bizonder 24.5 (24.1), totaal
bizonder 34.2 (33.2), algemeen totaal 34.2
(33.3).
De verschuiving van het openbaar naar
het bizonder onderwijs zet zich dus nog
steeds voort. Het gemiddeld aantal leer
lingen per onderwijzer is iets gedaald,
dat per leerkracht daarentegen iets ge
stegen.
