Jlieuuie £rifcrljr (üvurant ETERNR Dagelijks verschijnend Nieuwsblad voer Leiden en Omstreken Duitsche opmarsch zou zijn gestuit 153^ abonnementsprijs! >Jr kwartaal in Leiden en in plaatsen waar een agentschap gevestigd is 235 Vanco per post 2.35 portokosten »èr week0.18 t 'oor het Buitenland bij wekelijksche zending4.50 T 6?j dagelijksche zending5.50 Alles bij vooruitbetaling i :0sse nummers 5 ct. met Zondagsblad 7'/j ct Bureau: Breestraat 123 - Telefoon 22710 (na 6 uur: 23166) NO. 6110 DINSDAG 30 APRIL 1940 Postbox 20 - Postgiro 58936 21e Jaargang abbertentitprijjen: Van I tot 5 regelsf t.17'/> Elke regel meer0.22'/a Ingezonden Mededeeljngen van 1—5 regels 2.30 Elke regel meer0.45 Voor het bevragen aan '1 bureau wordt berekend0.10 DE HOUDING DER MON-BELLIGERENTEN De Worsteling om het bezit van Zuid- Nonrwegfcn is niet louter een kamp om het b ^houden of verwerven van prima strate- :isehe stellingen, gelijk het somtijds wordt voorge.teLd, Nog minder heeft zij tot voor- iia.msten inzet, zulks is een tweede dwa ling de toekomstiige nieuwe regeling van ie eventueel te hervatten ertstransporten ut de haverivan Narvik, want men kan vei lig aannemen dat deze Zweedsohe ertsen un rol ten opzichte van de positie van .Scandinavië reeds hebben uitgespeeld. Im mers, deze veelbe. proken haven is practisoh momenteel onbiuiküaai door de wrakken, die het vaarwater onveilig maken, en door het gewoel van den zee- en luchtoorlog, dat v"-shands, hoe de krijgskansen zich ook gen wenden of keeren, wel niet meer zal c -louden. vVat dan wel het doorslaggevende element dp- i geheele Zuid-Noorsche tragedie moet voi -en geacht? Het is wellicht bevreem dend, het op deze manier te moeten consta- n, doch het hart der zaak, gelijk deze .:io. heeft ontpopt, is in feite niet anders dan een prestige-kwesitie, Duitse hl and heeft een worp gewaagd of het daartoe al dan niet öoo; geallieerde voornemens werd ge drongen, is een vraagpunt hetwelk wij bui ten beschouwing wen-chen te laten, en militair experiment ondernomen, het- k door alle aanhangers der klassieke tegische methoden als een novum, c.-_ uhalve een zeer riskant iets, is aangesla- Het Duitsche opperbevel heeft troepen sr een afgelegen kust gebracht, zonder dat over een behoorlijke zeevloot beschikte, j.n volgens de regelen der krijgskunst de aangey -figen actie krachtig te kunnen blij ■?n o Aier^teunen. Volgens de ervaring der iitaire"-wetenschap is zulk een onder neming onherroepelijk tot een échec ge- md, omdat wie de zee beheersoht, en de uaarover voerende noodzakelijke verbindin gen, zulk een expeditieleger, hetwelk door verrassing naar een voorpost is gebracht, van zijn land van oorsprong en zijn ravitail- ?eiiug kan afsnijden. Dit militaire axioma i is door Hitier en de zijnen openlijk mis send, omdat zij in do overtuiging verkeeren, dat het nieuwe militaire wapen, namelijk de luchtmacht, de oude regeis der krijgskunst t-lt door elkander geworpen. Van de al of niet gegrondheid van dit~~Du~xacWo Latent hangen succes of nederlaag van Duitschland -en zulks vermoedelijk niet alleen indinavië,. doch op geheel het gebied der iige oorlogskrachtmeting. Dit is de ware inzet, van wat er thans ii Noorwegen plaats grijpt, en waarvan men te reactie ook elders ter wereld kan v .men. Twee non-belligerenten zijn er, die voor zich zonder reserve de overwinning van een der strijdende partijen wenschen, de 'ereeuigde Staten en Italië. Een derde ioudt zich wat meer op den achtergrond, omdat zij niet het ideaal van een overwin ning in dit conflict nastreeft, doch louter van uitputting van alle daaraan deelnemende landen. Deze derde partij is Sovjet-Rusland, hetwelk liever Frankrijk, Duitschland en Groot-Brittannië verzwakt en hinkende uit n strijd ziet temgkeeren, dan dat een o dier landen met trots en zelfbewust- hei.' zich van de overwinningslauwer zouden voorzien. Rusland immers is de revolution- naire bacil, die het best kan voortwoekeren op verzwakte staten-organismen. Uit de houding van deze drie onder de ige omstandigheden ziet men, gelijk in gelaat van toeschouwers bij een gebeur- s op straat, wat zij momenteel van de .'wikkeling en de toekomstkansen denken, land begint zich min of meer var ."de Rij k af te keeren, en lichte toenade ring tot Engeland te vertoonen. Ergo denkt het, dat Duitschland wel eens bezig zou kunnen zijn, te sterk te worden. In eenzelfde richting w'ijst de Amerikaamche houding. Amerika toont zich in toenemende mate ;oulant ten opzichte van de geallieerden, wier overwinning het wil, en waartoe het thans prol)eert mee te werken, door over haast ook de allernieuwste Amerikaansche vliegtuigtypen en wapens ter beschikking van den nxport te stellen. Italië tenslotte, dat gaarnn Duitschland zou zien bovenlig gen, omdat het daarvan de losma king ho'opt van de banden, welke het in de Middellandsohe Zee binden, be gint een steeds dreigender toon tegen de geallieerde, n aan te slaan; men zou sarcas tisch kunnon constateeren, dat het begint te durven. In overeenstemming met al de hier opge- mde sympto:men is de zeer ernstige toon r r geallieerde pL°rs, die er in haar beschou- 'igen op wijst, dat Noorwegen zich to u bijzonder lastig probleem is gaan ont- .kkelen. Mag men uit (iit alles de conclusies trek ken, dat de ove rwinnaar in dezen nieuwen o ten Europei-sohen oorlog is ean te wy- Niets minder dan dat! Wat wij hier iepen is sler-hts een tydelyk stemmings- ld, een militaire momentopname. Morgen 'an de earner.a wellicht weder op een geheel .dere groepeering van krachten moeten worden gericKit. Wij legden slechts even e vinger aar - <^en pols van dit oogenblik. BOERDERIJ AFGEBRAND EZINC*E, 30 April. In den afgeloopen nacht omstreeks drie uur is brand ontstaan in de boerderij van J. van Loo te Tenverd, ge- vnte Ezinge. Het vuur nam een grooten an?? aan en de bewoners moesten in htgjPwaad vluchten. De brandweer van ige bestreed het vuur. Zij kon eohterniet v< .-hinderen, dst de boerderij en een groote uur een prooi der vlammen werden. Van inboedel kon slechts weinig worden ge- Achtendertig koeien gingen verloren. Strijd bij Hierkinn en bij Kwikne LONDEN, 30 April. (Reuter). Vol- gens de jongste te Stockholm ontvangen berichten houden de geallieerden de Duitschers nog tegen in hun optrekken de bewefiï>o uit h«t *uihen naar Tronl- hjem. De berichten toonen aan, dat de Duitschers, die zich alle moeiu geven het Osterdal te beheersdien en de be langrijke spoorlijn Donbaas-Stören in hun opmarsch zijn gestut. Er zou hevig gestreden worden te Hjerkinn, waar Duitsche gemechaniseerde afdeelingen, welke ovei moeilijke bergwegen uit het Alv-dal zin getrokken, zijn gestuit op de geallieerde troepen, lie de spoorlijn bezet houdtn. Een tweede Duitsche afdeding zou nabij Kviknt op verzet stiiten van Noor sche troepei. B .onderbeden over de gevechten cp deze beide puntui ontbre ken, maar nen gelooft, dat de ontwikke ling in deze zone zal leiden tot krijgsbe drijven op groote schaal. In het Gudbrandsdal zelf worden de Duitschers nog opgehouden rondom Kvam. Hun aanvallen, gesteund door vliegtuiaen tn artillerie, zijn gebroken tegen de krachtige verdediging van de Engelschen. Uit de andere zones wordt vn weinig activiteit melding gemaakt. WAT ELKE MILITAIR MOET WETEN BIERBROUWERIJ DE LEEUW N.v. vaLkenburscd BEKEND OM HAAR PRIMA BEREN HET HORLOGE VOOR DEN OIENST WATERDICHT I STOFDICHTI ROESTVRU - EDELSTAAL BOMAANVAL OP NOORSGHE HOSP1TAALSGHEPEN Van dichtbij met mitrailleurs beschoten ERGENS IN NOORWEGEN, 30 April. (Noorsch Tel. Ag.) Twee Noorsche hospi taalschepen, de „Brand 4" en de ,3ethel" zijn gisteren door Duitsche vliegtuigen ge bombardeerd. Op de „Brand 4" zijn een arts. drie verpleegsters en een lid der be manning gedood, één persoon zwaar en dere licht gewond. De „Brand 4" had juist 90 gewonden naar het ziekenhuis van Aalesund overge bracht en keerde terug om nog meer ge wonden te halen, toen verscheiden malen met bommen en machinegeweervuur werd aangevallen. Het schip werd aan den boeg aap bak boordzijde getroffen en is aan den grond geraakt Een Duitsch officier, die thans in het zie kenhuis van Aalesund wordt verpleegd, vertelde, dat hij eenige dagen geleden via Stockholm aan de Duitsche autoriteiten ;rafisch had medegedeeld, dat de „Brand 4" uitsluitend voor den dienst van het Roode Kruis werd gebezigd en derhalve speciaal zou moeten worden gespaard. Het andere schip, de „Bethel", dat ge woonlijk als kerkschip voor de visscherij werd gebruikt stond eveneens ten dienste van het Roode Kruiswerk. Beide schepen, aldus het Noorsche Telegraafagentschap, waren witgeschilderd. In overeenstemming met de conventie van Genève waren Roode Kruisteekens aangebracht De aanval geschiedde bij daglicht. Van zeer dichtbij werd uit mitrailleurs gescho ten. Duitsche tegenspraak Het Duitsohe Nieuwsbureau heeft op dit bericht geantwoord, dat de Duitsche vliegers zich overeenkomstig de bevelen streng hou- aan de internationale overeenkomsten noch lazaretten, noch hospitaalschepen aanvallen, welke onder bescherming staan van het Roode Kruis, voor zoover zij als zoo danig kenbaar zijn gemaakt. Echtgenooten van militairen Kunnen reizen voor den hal ven prijs UTRECHT, 30 April. De Nederlandsche Spoorwegen zullen, met ingang van 7 Mei a.s., voor het bezoeken vaö militairen door hun echtgenooten Zaterdags, Zondags en Maandags op de spoorreis een reductie ver- leenen van 50 procent van den enkelen reis- prijs in alle klassen. In verband hiermede zullen op de sta tions legitimatiebewijzen verkrijgbaar wor den gesteld tegen den prijs van een gulden. Deze legitimatiekcarten hebben een geldig heid van drie maanden. Op vertoon van dit bewijs zullen aan houdsters op Zaterdag, Zondag en Maandig enkele reiskaarten te gen den Kalven prijs worden afgegeven van haar woonplaats naar „ergens in Neder land" en terug. Aai de stations zyn koste- looze formulieren verkrijgbaar, waarop deze legitimatiebewijzen moeten worden aange vraagd. De aanvraag moet door den be trokken militair geschieden. WETSONTWERP PENSIOEN EN SPAARFONDSEN Adres van Prot. Chr. Werkgevers aan Tweede Kamer Belangrijke bezwaren tegen het ontwerp Standplaats verwisselen 's-GRAVENHAGE, 30 April. Men meldt ons van militaire zijde: Herhaaldelijk wordt de Nederlandsche pers de wenschelijkheid betoogd van de mogelijkheid tot overplaat sing van gemobiliseerden naar een kanton- nement, samenvallend met of in de nabij heid van hun woonplaats; voor zakenlieden,, eigenaars van een eigen bedrijf, zoo wordt dan gezegd, zou dit van het groot-te belang zijn. In verband hiermede wordt er op gewezen, dat deze mogelijkheid wel bestaat, mits er inderdaad zeer belangrijke zakelijke of stu diebei angen aanwezig zijn, onder voorwaar de echter, dat de betrdkkene een verklaring overlegt van een dienstplichtige van gelijk wapen en gelijken rang, die genegen is met hem van standplaats te verwisselen, en in- flien de militaire belangen dez.. omwisseling toelaten. MISTHOORN-REDACTEUR AANGEHOUDEN Naar de Arbeiderspers mededeelt is te Jutfaas gearresteerd de redacteur J. N. van het anti-somietische weekblad „De Mist hoorn", dat, zooêIs wij reed6 mededeelden, niet meer zal verschijnen. Het Verbond van Prot. Chr. Werkgevers in Nederland heeït een adres verzonden aan de Tweede Kamer inzake het wetsontwerp houdende wettelijke regelingeu inzake per soneel pensioen- e^i spaarfondsen. In dit adres wordt o.a. opgemerkt, dal het wetsontwerp onjuist in zijn doelstel ling en ondoelmatig in zijn uitwer king moet worden geacht. Wil men de pensioenvoorziening hier te lande vooruit brengen, dan dient men er van uit te gaan, dat zoo\\#| toezicht als stimul eering noodig zijn en dat hel eerste met tweede niet mag schaden. Beide moeten elkander aanvullen. Ten aanzien van de stimuleering der pensioengedachte in bedrijf en onderne ming in het algemeen kan worden vastge steld, dat de in het wetsontwerp omschre ven verplichtingen en de daarop gestelde poenale sancties den werkgever eer zullen afschrikken om een personeelfonds te stich ten en daarin geldelijk bij te dragen dan dat hij daartoe alsnog zou willen overgaan. Het adres betoogt, dat aan de ontwikke ling van het pensioenwezen in den vorm van bedrijfsgewijze tot stand gebrachte voorzieningen principieel verre de voorkeur moet worden gegeven. Teneinde deze ontwikkeling in de juiste banen te leiden, ware de meest juiste fi guur, dat door het centraal georganiseerde bedrijfsleven vun werkgevers- en arbeiders- zijde een orgaan of collage in het leven zou worden geroepen, hetwelk toezicht zou kunnen houden op en richtlijnen zou kun nen geven voor de pensioenvoorzieningen hier te lande. Waar wij voorts erkennen, aldus het adres, dat het e?n taak is der centrale werkgevers- en werknemersorga nisaties, de totstandkoming van bedrijfs pensioenfondsen te bevorderen, zou dit col lege tevens hét orgaan kunnen zijn, waarin de samenwerking dezer centrale organisa ties zich uit, teneinde in het maatschappe lijk leven te dezen aanzien propageerend er stimuleerend werkzaam te zijn. Om te beginnen zou dit college zich kun nen bezighouden met het registreeren var de pensioenfondsen en pensioen verhoudin gen, welke in het bedrijfsleven hier te lan de aanwezig zijn. Blijkt dan, dat de toepa sing der pensioengedachte veld wint en ten aanzien van bepaalde onderdcelen een re geling mogelijk en wenschelijk is, dan zou dit college de Regeering kunnen verzoeken, te dien aanzien bepaalde voorschriften bij algemeenen maatregel van Bestuur uit te vaardigen. De bevoegdheden van de Kroon te dezen aanzien en de enquête-bevoegdheid van het hierboven genoemde college zou den bij de wet kunnen worden vastgelegd. Op deze wijze zou een gelukkige .samen werking worden verkregen tusschen dr Overheid en het georganiseerde bedrijfsle ven, waar immers eerst ddn de Overheit tot een bindende regeling overgaat, wan neer een het bedrijfsleven vertegenwoordi gend orgaan daarom verzoekt. Een binden de regeling kan derhalve ook langs dezer weg tot stand komen, maar dan geschied' het van stap tot stap en in overeenstem ming met de wenschen van het bedrijisie ven zelve. Een belangrijke stiomleering van de pen sioenvoorziening in öet particuliere bedrijf ware voorts een ruimere toepassing an art. 40 der Invaliditeitswet. De vrijste van het zgn. „zege/f es plakken", in dit ge val onder stringente voorwaarden, zou hei voor vele werkgevers aanlokkelijk maken, tot de instelling van een behoorlijk pe sioenfonds over ie gaan. Mochten deze den keelden in de Twet Kamer geen instemming vinden, dan geen het adres een a»nal belangrijke punten aan, waarop het ontwerp dient te worden verbeterd of iangïvuld. Verzocht wordt ienslotte het onderhavige wetsontwerp te ve-werpen, subs, zoodanige vei ueteringen aan te brengen, dat aui de belangrijkste bezwaren wordt tegemcet ge komen. ZWEDEN OPENT DEFENSIE- LEENING Koning Gustaaf geeft het goede voorbeeld Gisteren is in geheel Zweden de in schrijving geopend voor een nationale defensieleening, die vastgesteld is op 300 milljoen kronen, tegen een rente van 4 De eerste inschrijver was Koning Gus taaf voor 250.000 kronen. De kroon prins en zijn broer, prins Wilhelm, schre ven ieder in voor 50.000 kronen. De leening bleek van den aanvang af een groot succes en tegen den middag reeds was voor een bedrag van 25 tot 30 millioen kronen ingeschreven. Een enke le Zweedsche maatschappij teekeude o.a. in voor een bedrag van een millioen kro nen. ALFIERI ITALIA ANSCH GEZANT TE BERLIJN Dino A1 f i e r i, tot voor kort Italiaansch ambassadeur bij het Vaticaan, is benoemd tot ambassadeur te Berlijn, waar hjj de plaats van Attolico zal innemen. Volgens Havas zijn Romeinsche diploma tieke en politieke kringen algemeen van oordeel, dat deze benoeming een nog nau were aanhaling van de banden tusschen Italië en Duitschland beteekent. A1 f i e r i wordt namelijk als een groot vriend van Duitschland beschouwd. Hij is dikwijls te Berlijn geweest in zijn kwaliteit minister van volksvoorlichting en heeft verscheiden cultureele accoorden tusschen Rome en Berlijn onderteekend sedert de vorming van de as RomeBerlijn. ENGELSCHE HANDELS- MISSIE NAAR ROME? De diplomatieke oorrespondent van Reuter meldt, dat een Britsche handelsdelegatie wel licht binnenkort een bezoek aan Rome zal brengen als gevolg van het onderhoud, dat Vrijdag jl. heeft plaats gevonden tusschen lord Halifax en Bastianini, den Ita- liaanschen ambassadeur te Londen. Het verluidt dat Halifax Bastianini er van in kennis heeft gesteld, dat de Britsche geering er naar zal streven, haar beit doen, om tegemoet te komen aan eer moeilijkheid, welke de Italiaansche re ring redelijkerwijze onder haar aan< zou brengen. Het voornaamste punt van de besp weike gehouden werd na een uitno van Halifax aan Bastianini, gold na 1 hoe de economische onderhandeling £Chen de beide landen zouder. kunr den hervat met het oog op een ui van het handelsverkeer. Er bestaat de verwachting, d voortgang zal worden gemaakt en verwachtingen niet beschaamd wo len de beraadslagingen naar aile w lijkheid door Britsche ambtenare worden voortgezet. Ook de kwestie der contraban moet besproken worden. Katwijksche logger n: De „Teunisje" te IJrauider Het bericht als zou de K „Teunisje" KW ;n den derdag op Vrijdag pen, is gelukki--' schippers va** te IJmuir den nl.f midda/ zien. D/ ve.' VOORNAAMSTE NIEUWS Oit Nummer bestaat uil TWEE bladen De Eerste Kamer heeft de begrooting van Onderwijs aangenomen. De feestelijke herdenking van het 125- jarig bestaan der Militaire Willemsorde. De Indische Volksraad adviseert tot aanneming van het Slagkruiserplan. Duitschers bombardeeren Molde en Andalsnes; opmarschpogingen in de rich ting van Storen. Britsch-Russische en Britsch-Italiaan-* sche handelsbesprekingen? Zweden opent een defensieleening vafl 300 millioen kronen. Alfieri benoemd tot Italiaansch ambas sadeur te Berlijn.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Nieuwe Leidsche Courant | 1940 | | pagina 1