Jlieuuie £rifcrljr (üvurant
ETERNR
Dagelijks verschijnend Nieuwsblad voer Leiden
en Omstreken
Duitsche opmarsch zou zijn
gestuit
153^
abonnementsprijs!
>Jr kwartaal in Leiden en in plaatsen
waar een agentschap gevestigd is 235
Vanco per post 2.35 portokosten
ȏr week0.18
t 'oor het Buitenland bij wekelijksche
zending4.50
T 6?j dagelijksche zending5.50
Alles bij vooruitbetaling
i :0sse nummers 5 ct. met Zondagsblad 7'/j ct
Bureau: Breestraat 123 - Telefoon 22710 (na 6 uur: 23166)
NO. 6110 DINSDAG 30 APRIL 1940
Postbox 20 - Postgiro 58936
21e Jaargang
abbertentitprijjen:
Van I tot 5 regelsf t.17'/>
Elke regel meer0.22'/a
Ingezonden Mededeeljngen
van 1—5 regels 2.30
Elke regel meer0.45
Voor het bevragen aan '1 bureau
wordt berekend0.10
DE HOUDING DER
MON-BELLIGERENTEN
De Worsteling om het bezit van Zuid-
Nonrwegfcn is niet louter een kamp om het
b ^houden of verwerven van prima strate-
:isehe stellingen, gelijk het somtijds wordt
voorge.teLd, Nog minder heeft zij tot voor-
iia.msten inzet, zulks is een tweede dwa
ling de toekomstiige nieuwe regeling van
ie eventueel te hervatten ertstransporten
ut de haverivan Narvik, want men kan vei
lig aannemen dat deze Zweedsohe ertsen
un rol ten opzichte van de positie van
.Scandinavië reeds hebben uitgespeeld. Im
mers, deze veelbe. proken haven is practisoh
momenteel onbiuiküaai door de wrakken, die
het vaarwater onveilig maken, en door het
gewoel van den zee- en luchtoorlog, dat
v"-shands, hoe de krijgskansen zich ook
gen wenden of keeren, wel niet meer zal
c -louden.
vVat dan wel het doorslaggevende element
dp- i geheele Zuid-Noorsche tragedie moet
voi -en geacht? Het is wellicht bevreem
dend, het op deze manier te moeten consta-
n, doch het hart der zaak, gelijk deze
.:io. heeft ontpopt, is in feite niet anders
dan een prestige-kwesitie, Duitse hl and heeft
een worp gewaagd of het daartoe al dan
niet öoo; geallieerde voornemens werd ge
drongen, is een vraagpunt hetwelk wij bui
ten beschouwing wen-chen te laten, en
militair experiment ondernomen, het-
k door alle aanhangers der klassieke
tegische methoden als een novum,
c.-_ uhalve een zeer riskant iets, is aangesla-
Het Duitsche opperbevel heeft troepen
sr een afgelegen kust gebracht, zonder dat
over een behoorlijke zeevloot beschikte,
j.n volgens de regelen der krijgskunst de
aangey -figen actie krachtig te kunnen blij
■?n o Aier^teunen. Volgens de ervaring der
iitaire"-wetenschap is zulk een onder
neming onherroepelijk tot een échec ge-
md, omdat wie de zee beheersoht, en de
uaarover voerende noodzakelijke verbindin
gen, zulk een expeditieleger, hetwelk door
verrassing naar een voorpost is gebracht,
van zijn land van oorsprong en zijn ravitail-
?eiiug kan afsnijden. Dit militaire axioma
i is door Hitier en de zijnen openlijk mis
send, omdat zij in do overtuiging verkeeren,
dat het nieuwe militaire wapen, namelijk de
luchtmacht, de oude regeis der krijgskunst
t-lt door elkander geworpen. Van de al of
niet gegrondheid van dit~~Du~xacWo Latent
hangen succes of nederlaag van Duitschland
-en zulks vermoedelijk niet alleen
indinavië,. doch op geheel het gebied der
iige oorlogskrachtmeting.
Dit is de ware inzet, van wat er thans
ii Noorwegen plaats grijpt, en waarvan men
te reactie ook elders ter wereld kan v
.men. Twee non-belligerenten zijn er, die
voor zich zonder reserve de overwinning
van een der strijdende partijen wenschen, de
'ereeuigde Staten en Italië. Een derde
ioudt zich wat meer op den achtergrond,
omdat zij niet het ideaal van een overwin
ning in dit conflict nastreeft, doch louter
van uitputting van alle daaraan deelnemende
landen. Deze derde partij is Sovjet-Rusland,
hetwelk liever Frankrijk, Duitschland en
Groot-Brittannië verzwakt en hinkende uit
n strijd ziet temgkeeren, dan dat een o
dier landen met trots en zelfbewust-
hei.' zich van de overwinningslauwer zouden
voorzien. Rusland immers is de revolution-
naire bacil, die het best kan voortwoekeren
op verzwakte staten-organismen.
Uit de houding van deze drie onder de
ige omstandigheden ziet men, gelijk in
gelaat van toeschouwers bij een gebeur-
s op straat, wat zij momenteel van de
.'wikkeling en de toekomstkansen denken,
land begint zich min of meer var
."de Rij k af te keeren, en lichte toenade
ring tot Engeland te vertoonen. Ergo denkt
het, dat Duitschland wel eens bezig zou
kunnen zijn, te sterk te worden. In eenzelfde
richting w'ijst de Amerikaamche houding.
Amerika toont zich in toenemende mate
;oulant ten opzichte van de geallieerden,
wier overwinning het wil, en waartoe het
thans prol)eert mee te werken, door over
haast ook de allernieuwste Amerikaansche
vliegtuigtypen en wapens ter beschikking
van den nxport te stellen. Italië tenslotte,
dat gaarnn Duitschland zou zien bovenlig
gen, omdat het daarvan de losma
king ho'opt van de banden, welke
het in de Middellandsohe Zee binden, be
gint een steeds dreigender toon tegen de
geallieerde, n aan te slaan; men zou sarcas
tisch kunnon constateeren, dat het begint te
durven.
In overeenstemming met al de hier opge-
mde sympto:men is de zeer ernstige toon
r r geallieerde pL°rs, die er in haar beschou-
'igen op wijst, dat Noorwegen zich to
u bijzonder lastig probleem is gaan ont-
.kkelen.
Mag men uit (iit alles de conclusies trek
ken, dat de ove rwinnaar in dezen nieuwen
o ten Europei-sohen oorlog is ean te wy-
Niets minder dan dat! Wat wij hier
iepen is sler-hts een tydelyk stemmings-
ld, een militaire momentopname. Morgen
'an de earner.a wellicht weder op een geheel
.dere groepeering van krachten moeten
worden gericKit. Wij legden slechts even e
vinger aar - <^en pols van dit oogenblik.
BOERDERIJ AFGEBRAND
EZINC*E, 30 April. In den afgeloopen nacht
omstreeks drie uur is brand ontstaan in de
boerderij van J. van Loo te Tenverd, ge-
vnte Ezinge. Het vuur nam een grooten
an?? aan en de bewoners moesten in
htgjPwaad vluchten. De brandweer van
ige bestreed het vuur. Zij kon eohterniet
v< .-hinderen, dst de boerderij en een groote
uur een prooi der vlammen werden. Van
inboedel kon slechts weinig worden ge-
Achtendertig koeien gingen verloren.
Strijd bij Hierkinn en bij
Kwikne
LONDEN, 30 April. (Reuter). Vol-
gens de jongste te Stockholm ontvangen
berichten houden de geallieerden de
Duitschers nog tegen in hun optrekken
de bewefiï>o uit h«t *uihen naar Tronl-
hjem. De berichten toonen aan, dat de
Duitschers, die zich alle moeiu geven
het Osterdal te beheersdien en de be
langrijke spoorlijn Donbaas-Stören in
hun opmarsch zijn gestut. Er zou hevig
gestreden worden te Hjerkinn, waar
Duitsche gemechaniseerde afdeelingen,
welke ovei moeilijke bergwegen uit het
Alv-dal zin getrokken, zijn gestuit op
de geallieerde troepen, lie de spoorlijn
bezet houdtn.
Een tweede Duitsche afdeding zou
nabij Kviknt op verzet stiiten van Noor
sche troepei. B .onderbeden over de
gevechten cp deze beide puntui ontbre
ken, maar nen gelooft, dat de ontwikke
ling in deze zone zal leiden tot krijgsbe
drijven op groote schaal.
In het Gudbrandsdal zelf worden de
Duitschers nog opgehouden rondom
Kvam. Hun aanvallen, gesteund door
vliegtuiaen tn artillerie, zijn gebroken
tegen de krachtige verdediging van de
Engelschen.
Uit de andere zones wordt vn weinig
activiteit melding gemaakt.
WAT ELKE MILITAIR MOET WETEN
BIERBROUWERIJ
DE LEEUW N.v.
vaLkenburscd
BEKEND OM HAAR PRIMA BEREN
HET HORLOGE VOOR DEN OIENST
WATERDICHT I STOFDICHTI
ROESTVRU - EDELSTAAL
BOMAANVAL OP
NOORSGHE
HOSP1TAALSGHEPEN
Van dichtbij met mitrailleurs
beschoten
ERGENS IN NOORWEGEN, 30 April.
(Noorsch Tel. Ag.) Twee Noorsche hospi
taalschepen, de „Brand 4" en de ,3ethel"
zijn gisteren door Duitsche vliegtuigen ge
bombardeerd. Op de „Brand 4" zijn een
arts. drie verpleegsters en een lid der be
manning gedood, één persoon zwaar en
dere licht gewond.
De „Brand 4" had juist 90 gewonden
naar het ziekenhuis van Aalesund overge
bracht en keerde terug om nog meer ge
wonden te halen, toen verscheiden malen
met bommen en machinegeweervuur werd
aangevallen.
Het schip werd aan den boeg aap bak
boordzijde getroffen en is aan den grond
geraakt
Een Duitsch officier, die thans in het zie
kenhuis van Aalesund wordt verpleegd,
vertelde, dat hij eenige dagen geleden via
Stockholm aan de Duitsche autoriteiten
;rafisch had medegedeeld, dat de „Brand
4" uitsluitend voor den dienst van het
Roode Kruis werd gebezigd en derhalve
speciaal zou moeten worden gespaard.
Het andere schip, de „Bethel", dat ge
woonlijk als kerkschip voor de visscherij
werd gebruikt stond eveneens ten dienste
van het Roode Kruiswerk. Beide schepen,
aldus het Noorsche Telegraafagentschap,
waren witgeschilderd. In overeenstemming
met de conventie van Genève waren Roode
Kruisteekens aangebracht
De aanval geschiedde bij daglicht. Van
zeer dichtbij werd uit mitrailleurs gescho
ten.
Duitsche tegenspraak
Het Duitsohe Nieuwsbureau heeft op dit
bericht geantwoord, dat de Duitsche vliegers
zich overeenkomstig de bevelen streng hou-
aan de internationale overeenkomsten
noch lazaretten, noch hospitaalschepen
aanvallen, welke onder bescherming staan
van het Roode Kruis, voor zoover zij als zoo
danig kenbaar zijn gemaakt.
Echtgenooten
van militairen
Kunnen reizen voor den
hal ven prijs
UTRECHT, 30 April. De Nederlandsche
Spoorwegen zullen, met ingang van 7 Mei
a.s., voor het bezoeken vaö militairen door
hun echtgenooten Zaterdags, Zondags en
Maandags op de spoorreis een reductie ver-
leenen van 50 procent van den enkelen reis-
prijs in alle klassen.
In verband hiermede zullen op de sta
tions legitimatiebewijzen verkrijgbaar wor
den gesteld tegen den prijs van een gulden.
Deze legitimatiekcarten hebben een geldig
heid van drie maanden. Op vertoon van dit
bewijs zullen aan houdsters op Zaterdag,
Zondag en Maandig enkele reiskaarten te
gen den Kalven prijs worden afgegeven
van haar woonplaats naar „ergens in Neder
land" en terug. Aai de stations zyn koste-
looze formulieren verkrijgbaar, waarop deze
legitimatiebewijzen moeten worden aange
vraagd. De aanvraag moet door den be
trokken militair geschieden.
WETSONTWERP PENSIOEN
EN SPAARFONDSEN
Adres van Prot. Chr. Werkgevers
aan Tweede Kamer
Belangrijke bezwaren tegen
het ontwerp
Standplaats verwisselen
's-GRAVENHAGE, 30 April. Men meldt
ons van militaire zijde: Herhaaldelijk wordt
de Nederlandsche pers de wenschelijkheid
betoogd van de mogelijkheid tot overplaat
sing van gemobiliseerden naar een kanton-
nement, samenvallend met of in de nabij
heid van hun woonplaats; voor zakenlieden,,
eigenaars van een eigen bedrijf, zoo wordt
dan gezegd, zou dit van het groot-te belang
zijn.
In verband hiermede wordt er op gewezen,
dat deze mogelijkheid wel bestaat, mits er
inderdaad zeer belangrijke zakelijke of stu
diebei angen aanwezig zijn, onder voorwaar
de echter, dat de betrdkkene een verklaring
overlegt van een dienstplichtige van gelijk
wapen en gelijken rang, die genegen is met
hem van standplaats te verwisselen, en in-
flien de militaire belangen dez.. omwisseling
toelaten.
MISTHOORN-REDACTEUR
AANGEHOUDEN
Naar de Arbeiderspers mededeelt is te
Jutfaas gearresteerd de redacteur J. N.
van het anti-somietische weekblad „De Mist
hoorn", dat, zooêIs wij reed6 mededeelden,
niet meer zal verschijnen.
Het Verbond van Prot. Chr. Werkgevers
in Nederland heeït een adres verzonden aan
de Tweede Kamer inzake het wetsontwerp
houdende wettelijke regelingeu inzake per
soneel pensioen- e^i spaarfondsen.
In dit adres wordt o.a. opgemerkt, dal
het wetsontwerp onjuist in zijn doelstel
ling en ondoelmatig in zijn uitwer
king moet worden geacht.
Wil men de pensioenvoorziening hier te
lande vooruit brengen, dan dient men er
van uit te gaan, dat zoo\\#| toezicht als
stimul eering noodig zijn en dat hel
eerste met tweede niet mag schaden. Beide
moeten elkander aanvullen.
Ten aanzien van de stimuleering der
pensioengedachte in bedrijf en onderne
ming in het algemeen kan worden vastge
steld, dat de in het wetsontwerp omschre
ven verplichtingen en de daarop gestelde
poenale sancties den werkgever eer zullen
afschrikken om een personeelfonds te stich
ten en daarin geldelijk bij te dragen dan
dat hij daartoe alsnog zou willen overgaan.
Het adres betoogt, dat aan de ontwikke
ling van het pensioenwezen in den vorm
van bedrijfsgewijze tot stand gebrachte
voorzieningen principieel verre de voorkeur
moet worden gegeven.
Teneinde deze ontwikkeling in de juiste
banen te leiden, ware de meest juiste fi
guur, dat door het centraal georganiseerde
bedrijfsleven vun werkgevers- en arbeiders-
zijde een orgaan of collage in het leven
zou worden geroepen, hetwelk toezicht zou
kunnen houden op en richtlijnen zou kun
nen geven voor de pensioenvoorzieningen
hier te lande. Waar wij voorts erkennen,
aldus het adres, dat het e?n taak is der
centrale werkgevers- en werknemersorga
nisaties, de totstandkoming van bedrijfs
pensioenfondsen te bevorderen, zou dit col
lege tevens hét orgaan kunnen zijn, waarin
de samenwerking dezer centrale organisa
ties zich uit, teneinde in het maatschappe
lijk leven te dezen aanzien propageerend er
stimuleerend werkzaam te zijn.
Om te beginnen zou dit college zich kun
nen bezighouden met het registreeren var
de pensioenfondsen en pensioen verhoudin
gen, welke in het bedrijfsleven hier te lan
de aanwezig zijn. Blijkt dan, dat de toepa
sing der pensioengedachte veld wint en ten
aanzien van bepaalde onderdcelen een re
geling mogelijk en wenschelijk is, dan zou
dit college de Regeering kunnen verzoeken,
te dien aanzien bepaalde voorschriften bij
algemeenen maatregel van Bestuur uit te
vaardigen. De bevoegdheden van de Kroon
te dezen aanzien en de enquête-bevoegdheid
van het hierboven genoemde college zou
den bij de wet kunnen worden vastgelegd.
Op deze wijze zou een gelukkige .samen
werking worden verkregen tusschen dr
Overheid en het georganiseerde bedrijfsle
ven, waar immers eerst ddn de Overheit
tot een bindende regeling overgaat, wan
neer een het bedrijfsleven vertegenwoordi
gend orgaan daarom verzoekt. Een binden
de regeling kan derhalve ook langs dezer
weg tot stand komen, maar dan geschied'
het van stap tot stap en in overeenstem
ming met de wenschen van het bedrijisie
ven zelve.
Een belangrijke stiomleering van de pen
sioenvoorziening in öet particuliere bedrijf
ware voorts een ruimere toepassing an
art. 40 der Invaliditeitswet. De vrijste
van het zgn. „zege/f es plakken", in dit ge
val onder stringente voorwaarden, zou hei
voor vele werkgevers aanlokkelijk maken,
tot de instelling van een behoorlijk pe
sioenfonds over ie gaan.
Mochten deze den keelden in de Twet
Kamer geen instemming vinden, dan geen
het adres een a»nal belangrijke punten
aan, waarop het ontwerp dient te worden
verbeterd of iangïvuld.
Verzocht wordt ienslotte het onderhavige
wetsontwerp te ve-werpen, subs, zoodanige
vei ueteringen aan te brengen, dat aui de
belangrijkste bezwaren wordt tegemcet ge
komen.
ZWEDEN OPENT DEFENSIE-
LEENING
Koning Gustaaf geeft het goede
voorbeeld
Gisteren is in geheel Zweden de in
schrijving geopend voor een nationale
defensieleening, die vastgesteld is op 300
milljoen kronen, tegen een rente van 4
De eerste inschrijver was Koning Gus
taaf voor 250.000 kronen. De kroon
prins en zijn broer, prins Wilhelm, schre
ven ieder in voor 50.000 kronen.
De leening bleek van den aanvang af
een groot succes en tegen den middag
reeds was voor een bedrag van 25 tot 30
millioen kronen ingeschreven. Een enke
le Zweedsche maatschappij teekeude o.a.
in voor een bedrag van een millioen kro
nen.
ALFIERI ITALIA ANSCH
GEZANT TE BERLIJN
Dino A1 f i e r i, tot voor kort Italiaansch
ambassadeur bij het Vaticaan, is benoemd
tot ambassadeur te Berlijn, waar hjj de plaats
van Attolico zal innemen.
Volgens Havas zijn Romeinsche diploma
tieke en politieke kringen algemeen van
oordeel, dat deze benoeming een nog nau
were aanhaling van de banden tusschen
Italië en Duitschland beteekent.
A1 f i e r i wordt namelijk als een groot
vriend van Duitschland beschouwd. Hij is
dikwijls te Berlijn geweest in zijn kwaliteit
minister van volksvoorlichting en heeft
verscheiden cultureele accoorden tusschen
Rome en Berlijn onderteekend sedert de
vorming van de as RomeBerlijn.
ENGELSCHE HANDELS-
MISSIE NAAR ROME?
De diplomatieke oorrespondent van Reuter
meldt, dat een Britsche handelsdelegatie wel
licht binnenkort een bezoek aan Rome zal
brengen als gevolg van het onderhoud, dat
Vrijdag jl. heeft plaats gevonden tusschen
lord Halifax en Bastianini, den Ita-
liaanschen ambassadeur te Londen.
Het verluidt dat Halifax Bastianini er van
in kennis heeft gesteld, dat de Britsche
geering er naar zal streven, haar beit
doen, om tegemoet te komen aan eer
moeilijkheid, welke de Italiaansche re
ring redelijkerwijze onder haar aan<
zou brengen.
Het voornaamste punt van de besp
weike gehouden werd na een uitno
van Halifax aan Bastianini, gold na 1
hoe de economische onderhandeling
£Chen de beide landen zouder. kunr
den hervat met het oog op een ui
van het handelsverkeer.
Er bestaat de verwachting, d
voortgang zal worden gemaakt en
verwachtingen niet beschaamd wo
len de beraadslagingen naar aile w
lijkheid door Britsche ambtenare
worden voortgezet.
Ook de kwestie der contraban
moet besproken worden.
Katwijksche logger n:
De „Teunisje" te IJrauider
Het bericht als zou de K
„Teunisje" KW ;n den
derdag op Vrijdag
pen, is gelukki--'
schippers va**
te IJmuir
den nl.f
midda/
zien.
D/
ve.'
VOORNAAMSTE NIEUWS
Oit Nummer bestaat uil TWEE bladen
De Eerste Kamer heeft de begrooting
van Onderwijs aangenomen.
De feestelijke herdenking van het 125-
jarig bestaan der Militaire Willemsorde.
De Indische Volksraad adviseert tot
aanneming van het Slagkruiserplan.
Duitschers bombardeeren Molde en
Andalsnes; opmarschpogingen in de rich
ting van Storen.
Britsch-Russische en Britsch-Italiaan-*
sche handelsbesprekingen?
Zweden opent een defensieleening vafl
300 millioen kronen.
Alfieri benoemd tot Italiaansch ambas
sadeur te Berlijn.