llintiur gxihsdjr lühitrant
Dagelijks verschijnend Nieuwsblad voor Leiden en Omstreken
Rusland stelt ultimatum aan Finland
Tragisch einde van moeder en
schoondochter
?or17bS~ri-y
De „Spaarndam"
op een mijn
geloopen
fconromentsprijë:
kwartaal in Leiden en in plaatsen
waar een agentschap gevestigd is 225
per post 2.35 portokosten
weekO-'®
het Buitenland bij wekelijksche
zending4.50
I dageüjksche zending550
Alles bij vooruitbetaling ap.
jjse nummers 5 ct. met Zondagsblad 77» cl
Bureau: Breestraat 123 - Telefoon 22710 (na 6 uur: 23166) - Postbox 20 Postgiro 58936
MAANDAG 27 NOVEMBER 1939 20e Jaargang
<atitjerttntieprij?en:
Van 1 tot 5 regels 1.177»
Elke regel meer0.22'
Ingezonden Mededeelingen
van 1—5 regels 2.30
Elke regel meer 0.45
Voor het bevragen aan 't bureau
wordt berekend ƒ0.10
N°. 6867
Opnieuw
Finsche kwestie
Sovjet-Russische ultimatieve eisch aan
nsche regeering heeft de wereld eens
jer wakker geschrikt en haar eraan
nerd, dat de Russisch-Finsche vraag
en wel een oogenblik uit het middel
der algemeene belangstelling konden
doch dat zij daarom nog niet waren
"Jat Paasikivi en Tanner uit Moskou
delijk waren weggereisd, omdat er
lands toch geen uitzicht was op
•effen van een vergelijk, beetond de
zichzelf in slaap te laten sussen,
hernam zijn aandacht voor zijn
e, dringender lijkende zorgen; Hei-
zelf scheen zich ook niet al te zeer
te bekommeren en wat de Finnen aan-
die keerden geleidelijk van het platte-
waarheen zij uit de weinige groote
welke het land telt, veiligheidshalve
0 weggevlucht, naar hun eigen haard-
go terug.
D kwam er een algemeen gevoelen, dat
Uitmaal tusschen de Sovjet-Unie ei
len nog wel niet zulk een vaart
gn. Immers, de winter had ln deze hoog-
tlelijk gelegen streken reeds lang ingo-
on men pleegt geen toebereidselen tot
lorlog te maken onder omstandigheden,
:e dezen voor vriend en vijand onge-
1 moeten verzwaren, want naast de zwa
fcid hoe de transporten te onderhouden
ids vorst of wilde sneeuwjacht, is er die
ie, van het vergroote lijden van even-
Ie vermisten en gewonden.
deze gemoedelijke rust rond dit deel
de Europeesohe problemen, zijn wij nu
llapa weder ontwaakt. Het heeft er iets
of Stalin wat van den smaak van een
i »r heeft overgenomen. Wij bedoelen niet
j eer wat aangaat het uitbreiden van zijn
ht over genabuurde landen en volken,
wel wat het poneeren van verrassingen
jolt tijdens het weekeinde. Men zal zich
'teneren, dat het op een Zondagmorgen
i dat de Sovjet-troepen Polen binnen
len. Welnu, eveneens op een Zondag
't hij door middel van Molotof, den
Bcommissaris .van BuitenL Zaken, aan
Finschen gezant te Moskou de nota doen
bandigen, waaromtrent men zich thans
(elsinki, en niet daar alleen, zoo groote
en maakt.
ders heeft men kunnen lezen, welke
leiding Rusland heeft gevonden, om de
jch-Russische vraagstukken eensklaps,
pp zulk een overrompelende en felle
-|kr. wederom op het tapijt te brengen.
k. 'is het meer en meer opgeld doende
J^y»-incident, het dankbaar aanvaarde in-
nt, dat men, waar zulks voordeelig is,
het hoofd kan zien, gelijk bijvoorbeeld
Ifandsjoekwo zoo dikwerf gebeurde, of
volle uitbuiten, gelijk zulks ditmaal naar
vreezen ten opzichte van Finland zal
hieden,
»t is, tengevolge van den groot en af-
d, welke Finland van meer zuidelijk ge
il Europa scheidt, niet gemakkelijk meer
feten te komen over het beruchte getul
tven granaten, hetwelk de Finnen over
irelische grens, en tusschen de daar
Russische troepen zouden heb-
in neerkomen. Wij voor ons gelooven
ln dezen symbolischen vijandelijken
en zulks wel hierom, daar gezonde
tven daarvoor ontbreken. Geen Fin, hoe
'aal gezind hij ook moge zijn, hoe ten
bereid ook om goed en bloed te offe-
voor een vaderlandsch vrijheidsideaal,
Mch ook maar één enkel oogenblik ont-
in, dat men wel tegen Rusland zich
in kan, maar het niet overwinnen.
'oe zijn de machtsverhoudingen te zeer
it oogloopend ongelijk. Men heeft der-
aan Finschen kant geen enkel motief
iden voor een onbedachtzaamheid,
|daad van overmoed. Van Russlschen
*ou zulk een overweging, dat er nu
een eind aan moest komen, echter zeer
pn te denken zijn. Het gevoel van eigen
Tit pleegt overmoedig te maken. Boven-
heeft de anti-Finsche publiciteit, door
isdhe pers en radio bedreven, voor zulk
lemoedetoestand een toebereiden bodem
ïapen.
rkwaardig is, Hoe Moskou de zeven
uitlegt Zij zouden te wijten zijn aan
abekwaanuheid der Finsche aanvoer-
gelijk het afspringen der onderhande-
n te Moskou aan de onverzettelijkheid
omheid der Finsche regeerders wordt
ten. Het is de bekende tactiek van de
re te isoleeren van hun volk. Bij de
tere Finnen zal zulks wel niet gemak-
opgaan.
°8gt men zich af, wat de Russische
Den zijn, dan moet men het vermoeden
«•eken, dat zij den toestand willen for-
!n. Men zal zich te Moskou wel niet
'tellen, dat de Finnen inderdaad hun
'grens zullen gaan ontblooten. Dit zou
zelfmoord gelijk staan,
tusschen komt er in de Russische nota
merkwaardige zin voor, nl. dat Rusland
"ilangrijkheid van het incident niet op
'its wil drijven.
alternatief zal wellicht kunnen zijn,
<le Russen zullen trachten in een korte,
actie zich datgene toe te eigenen, het-
de Finnen hun niet hebben willen af-
nl. het schiereiland Hangö en een
sr Karelische landengte. Vermoede-
Mi Moskou vervolgens Helsinki den
aanbieden, omdat het ook zelf niet
'ngen strijd geïnteresseerd kan zijn.
u>t deze affaire gevaarlijke compllca-
'•unnen voortvloeien is een kwestie, die
1 nog nauwe..,ks rijp voor beantwoor-
aan worden geacht.
Finsche troepen moeten van de grens
worden teruggetrokken
Moskou beroept zich op grensincident
Zondagavond heeft Mol o t o f aan den Finschen
gezant te Moskou, K o s k i n e n, een ultimatieve
nota overhandigd, waarin de Finsche regeering
wordt gesommeerd, haar troepen in Karelie onmid
dellijk 20 a 25 K.M. van de grens terug te trekken.
Er zou zich aldaar, volgens Russische lezing n.l. een
ernstig incident hebben voorgedaan, waarbij 4 Rus
sen zouden zijn g dood en 9 verwond, ten gevolge
van plotseling Fi isch artillerievuur.
Het Finsche min terie van buitenlandsche zaken
heeft ten stelligste ontkend, dat er van Finsche
zijde op Russische militairen zou geschoten zijn.
De Russische volkscommissaris van bui
tenlandsche zaken Molotof, die gisteren
avond den Finschen gezant te Moskou, Irio
K o s k i n e n, bij zich ontboden heeft, over
handigde hem een nota van den volgenden
inhoud:
„In den namiddag van den 26sfen No
vember te 16 u. 45 werd van den Finschen
kant in Karelië plotseling artillerievuur
geopen i op de Sovjet-troepen, welke een
kilomeier ten N.W. van Mainil gelegerd
zijn. In totaal werden zeven granaten
door dt Finnen afgeschoten. Drie soldaten
en oen officier van het Roods Leger wer
den gedood en zeven soldaten en twee of
ficieren werden gewond. In overeenstem
ming met de strikte orders, heeft het
Roode Leger het vuur niet beantwoord.
De Sovjet-regeering acht het noodzake
lijk. er nadrukkelijk aan te herinneren,
dat de Sovjet-regeering reeds tijdens de
onderhandelingen met de Finsche dele
gatie de aandacht van de Finsche regee
ring heeft gevestigd op het gevaar, dat
door de aanwezigheid van sterke Finsche
troepenconcentraties aan de grens, niet
ver van Leningrad, was geschapen. Dit
gevaar is door het incident van vandaag
bewezen. De troepenconcentratie is niet al
leen een bedreiging van Leningrad, maar
eveneens een vijandige daad tegenover de
Sovjet-Unie.
De Sovjet-regeering wenscht de belang
rijkheid van het incident evenwel niet op
de spits te drijven, omdat het een gevolg
is van het feit, dat de leiding der Finsche
troepen niet deugde. Herhaling van het
incident wenscht de Sovjet-regeering even
wel te voorkomen. Daarom eischt zij on
verwijld terugtrekking van de Finsche
op 20 25 K.M- van de grens".
„Geen schot gelost".
Het Finsche Nieuwsbureau heeft volgens
D.N.B.. het volgende standpunt van het Fin
sche ministerie van buitenlandsche zaken
bekend gemaakt:
De Finsche autoriteiten hebben na onder
zoek van de door Sovjet-Rusland gemelde
voorvallen geconstateerd, dat van Finsche
zijde geen schot aan de grens gelost is.
Vervolgens wordt gezegd, dat „daarente
gen van Russische zijde aan gene eijde van
de Finsche grens naar het schijnt schiet
oefeningen met mortieren zijn gehouden."
Uit Moskou wordt nog door Tass gemeld,
dat kolonel Tikomirof. chef van de eerste
afdeeling van het hoofdkwartier van het
district Leningrad, opdracht heeft gekregen
de aangelegenheid ter plaatse te onder
zoeken.
De provocatie, aldus Tass, heeft enorme
verontwaardiging onder de Sovjet-troepen
gewekt, die in het gebied van den Finschen
artillerie-aanval zijn gélegerd.
Ontsteltenis te Helsinki
In de Finsche hoofdstad Helsinki heeft
het nieuws omtrent den Russischen ultima-
tieven eisch een groote ontsteltenis gaande
gemaakt. Men wijst er op dat de laatste da
gen de anti-Finsche stemming in de Russi
sche pers en radio opnieuw werd aange
kweekt, en drukt de vrees uit. dat Sovjet-
Rusland thans een voorwendsel heeft ge
vonden. om met Finland strijd uit te lokken.
Volgens „United Press" zou echter een
zegsman van het Finsche ministerie v«an
buitenlandsche zaken hebben verklaard:
„In geen geval kan er sprake zijn van een
eenzijdige terugtrekking van de troepen aan
de Finsch-Russische grens".
Onderzoek naar de waarheid?
Volgens het D .N. B. heeft men te Helsinki
do Russische nota thans volledig gepubli
ceerd. In de Finsche hoofdstad verklaart
men, dat de Russische aantijgingen ook hier
om ongegrond zijn, omdat de Finsche troe
pen Zondag rust hebben gehad. Intusschen
acht Havas het waarschijnlijk, dat de Fin
sche regeering haar bereidheid zal loonen,
om ieder noodig geacht onderzoek toe te
staan, teneinde de waarheid inzake hef
beurde vast te stellen.
(3910*)
LENINGRAD
Op bovenstaande kaart ziet men o.a. de Karelische landengte tusschen de Finsche Golf
en het Ladogameer, alwaar een Finsch-Russisch grensincident heeft plaats gehad. De
Russchen eischen thans het terugtrekken der Finsche troepen naar een lijn, 20 a 25
KM. noordelijker gelegen.
APARTE VERLOFREGE-
LING VOOR DE A.S.
FEESTDAGEN
Ten einde de gemobiliseerde mili
tairen gedurende de komende feest
dagen zooveel mogelijk in de gelegen
heid te stellen een of twee van die
dagen thuis door te brengen, heeft
de minister van Defensie voor de
maand December een aparte verlof
regeling ontworpen.
De voor periodiek verlof in aanmer
king komende militairen zullen wor
den verdeeld in zes groepen, welke
aangeduid zullen worden met A tot
en met F.
Het verlof voor deze ploegen zal als
volgt geregeld worden:
Groep A. Vertrek op 3 December na
16.00 uur; terugkeer op 6 Dec. per
eerste reisgelegenheid.
Groep B. Vertrek op 4 Dec. na 16.00
uur; terugkeer op 7 Dec. per eerste
roisgelegenheid.
Groep C. Vertrek op 24 Dec. in den
voormiddag; terugkeer op 26 Dec.
's avonds.
Groep D. Vertrek op 25 Dec. in den
voormiddag; terugkeer op 27 Dec.
's avonds.
Groep E. Vertrek op 30 Dsc. in den
voormiddag; terugkeer op 1 Januari
Groep F. Vertrek op 31 Dec. in den
voormiddag; terugkeer op 2 Januari
's avonds.
Prijsverhooging van benzine
Thans 16% cent per liter
Naar wij van de zijde van de Petroleum-
Maatschappijen Shell, Standard, Texaco en
Sinfi-na vernemen, is het met het oog op de
inmiddels verder gestegen kosten van aan
voer onmogelijk gebleken de bestaande
prijzen van benzine, petroleum en donkere
oliën te handhaven.
De benzineprijs aan de pompen is thans
gebracht op 16% cent per liter, terwijl de
prijs van petroleum met cent en die van
gasolie en andere donkere oliën met cent
per liter is verhoogd,
In Loosduinsche vaart
gereden
Lette niet op van rechts
komenden fietser
Droevig verkeersongeluk in
DEN HAAG, 27 Nov. Ouder wel zéér
tragische omstandigheden hebben Zaterdag
avond twee Haagsche dames, de 26-jarige
mevrouw M. Ernst, woonachtig op Thor-
beckelaan 59 en haar 58-Jarige schoonmoe
der mevrouw H. Ernst, Van Hoefbladlaan
no 36, den dood gevonden.
Samen hadden zij in de stad eenige inkoo-
pen gedaan, waarop zij zich omstreeks kwart
over zes met een kleine gele D.K.W.-auto
langs den Loosduinscheweg huiswaarts
spoedden. Zij reden hard, naar schatting
circa 70 km, zooals ooggetuigen ons mede
deelden.
Tegen hall zeven, toen zij juist het kruis
punt bij de brug van de Zuiderpark-
laan waren gepasseerd, naderde vanaf de
Valkenboschkade een zijstraat aan haar
rechte rhand een wielrijder. Deze wilde
zich over den Loosdninschcweg begeven, om
In dezellde richting van de auto zijn weg
te vervolgen. De jongste der dames, die
chauffeerde, was hierop blijkbaar niet voor
bereid, haalde ijlings naar links uit, doch
slipte het voertuig. Het sloeg over den
kop, maakte nog een schniver en schoot ver
volgens ln de vaart Op één enkel wiel na
verdween het geheel onder water.
De wielrijder, die voorrang had, schrok
vermoedelijk zo erg, dat hij gauw doorreed
en niets van zich liet hooren. Men weet dan
ook nog niet, wie dat is geweest.
Hoewel het knap donker was en het even
I A/ociacioi? de Viriadore/ ibero/ »anal/L25ptleicf)l
ÏReed/ WKroond leotoonrfeMioq Atiam 168J I
UB DE BEER, Aol770 AM/TERDAM.
te voren was gaan regenen, hadden enkele
voorbijgangers het vreeselijke ongeluk toch
opgemerkt. Zij sprongen bij de auto, klauter
den er op, in de hoop aanstonds hulp te
kunnen bieden. Helaas zou weldra blijken
dat zulks lang niet zoo eenvoudig was.
Moeilijk reddingswerk
Daar het voertuig met de wielen naar
boven lag kon geen der twee Rortieren ge
opend worden. Een der mannen van het na
burige benzine-station der A.P.C., die intus
schen de politie en den G.G.D had gealar
meerd, probeerde met een ladder iets te be
reiken. Maar ook hij mocht er niet in slagen
de ongelukkigen uit haar gevaarlijke positie
te verlossen.
Een paar motor-agenten, die toevallig
voorbijkwamen, snelden vervolgens even
eens te hulp. Zij bedienden zich van een
dreg, die aan den wagen werd vastgemaakt,
waarop men hem met vereende krachten
wist om te trekken. Maar zelfs toen men
zoover was. moest er eerst nog een bijl aan
te pas komen om het naar boven gekeerde
portier open te krijgen. Een al eerder onder
nomen poging om de ruiten stuk te slaan
mislukte, daar men met onbreekbaar glas te
doen had.
Toen men eenmaal toegang tot den wagen
gekregen had, was men evenwel nog niet
waar men wezen wilde. De beide vrouwen
die al bewusteloos waren, zaten namelijk zoo
gewrongen in de cabine, dat nog eenige
kostbare minuten verloren moesten gaan,
alvorens men haar er uit kon trekken. Zoo
doende waren de levensgeesten al geweken
toen men ze eenmaal op den kant had.
Kunstmatige ademhaling, eerst toegepast
door politie en burgers, en daarna door dok
toren van den geneeskundigen dienst, mocht
niet meer baten. Met twee auto's van dezen
dienst werden de lijken tenslotte naar het
ziekenhuis aan den Zuidwal vervoerd.
De lichten brandden nog
Vervolgens was de beurt aan de ito.
waartoe een der krannwagens van de po
litie was uitgerukt. Daar het schijnsel dsr
straatlantaarns niet voldoende moest
men zich van electrische zaklantaarn: be
dienen, welke men tevoren ook al gebruikt
had.
Trots het slechte weer was hel .taa'a!
In de monding van
de Theems
ROTTERDAM, 27 Nov. Naar wij
vernemen is het s.s. „Spaarndam'
van de Holland Amerika Lijn he
denmorgen op twee mijl N.O. van
Tongue-vuurschip, in de monding
van de Theems op een mijn geloo
pen. De bemanning heeft zich in
de booten kunnen redden.
Verschillende schepen in de nabij
heid vingen de S.O.S.-signalen van
het schip op.
Omstreeks elf uur vanmorgen was
het door de opvarenden verlaten
wrak nog drijvende. De krachti-
gen noordoostelijken wind dreef
het in oostelijke richting. De zee
was ruw.
De „Spaarndam" Is op 22 Sept. met
een lading stukgoed aan boord uit New
Orleans in Amerika vertrokken en arri
veerde op 10 October in de Duins. Nadat
het schip door de Britsche contrabande
controle was vrijgegeven, stoomde het op
naar Gravesend, vanwaar het heden in
den vroegen ochtend is vertrokken. De
„Spaarndam" is in 1922 gebouwd en meet
8857 ton.
VOORNAAMSTE NIEUWS
Dit Nummer bestaat uit TWEE bladen
De Vrijz. Dem. Bond heeft te Utrecht
de algemeene vergadering gehouden.
Op de Oostkust van Schiermonnikoog
is een Duitsch schip gestrand.
Brand op het motorschip „Sloterdijk'\
De aankomst van een groot aantal ge-i
redden van de „Simon Bolivar" te Vlis-
singen en te Rotterdam.
Nog enkele bizonderheden van de ge-;
redden van de „Sliedrecht"'*
Verlofsregeling voor militairen voor de
komende feestdagen.
Het Nederlandsche stoomschip Spaarn
dam is in de monding van de Theems op
een mijn geloopen.
Chamberlain over Engelands oorlogg
en vredesdoeleinden.
Ernstig Russisch-Finsch grensincidenti,
ultimatieve Russische eischen aan Hel*
sinki.
Verscheiden schepen gedurende het
weekeinde getorpedeerd of op mijnen ge*
loop en.
Duitsche bommenwerpers boven Engel*
sche oorlogsschepen; Eng eisch e verken
ners boven N.W. Duitschland.
Wtl
Onheilspellend voelt men bladzijde na
bladzijde de menschefljke verdwazing van
den oorlog aankomen.
Ingenaaid 4.50 Gebonden ƒ5.50
VRAAGT UW BOEKHANDELAAR
Te Waalwijk, de zetel der Rijksvakschool
voor schoenmakers en leerlooiers is Vrijdag
het 25-jarig bestaan dezer instelling her
dacht. Daarbij is in 't bijzonder hulde ge
bracht aan wijlen Minister Loef f, dia zich
veel moeite heeft getroost, om de vakschool
opgericht te krijgen. In 1914 waxen zijn vele
pogingen met succes bekroond en sindsdien
heeft de school 8500 leerlingen afgeleverd,
onder wis talrijke buitenlanders. Aan de
school is ook een Rijksproefstation voor de
leerlooierij verbonden.
Duurte toeslag in de
schoenindustrie
TILBURG, 27 Nov. De Federatie van Ned.
Schoenfabrikanten heeft een regeling getrof
fen tot uitkeering van duurtetoeslagen, wel
ke onmiddellijk in werking treden.
Volgens deze regeling zullen aan alle ar
beiders op de bij de Federatie aangesloten
fabrieken wekelijks duurtetoeslagen worden
uitbetaald, varieerend van 30 cent tot f 1.50.
Verwacht mag worden, dat de arbeiders
organisaties in de schoenindustrie actie zul
len gaan voeren om een soortgelijke regeling
doorgevoerd te krijgen ook op de niet bij de
Federatie aangesloten fabrieken.
nieuwsgierigen in een kwartier al tot hon
derden aangegroeid, zoodat speciale maat
regelen moesten worden getroffen om het
verkeer te regelen. De Loosduinscheweg werd
ter plaatse afgezet, terwijl het verkeer
werd omgeleid over de Valkenboschkade,
de Seringenstraat en de Meidoornstraat
Een huivering ging door de toeschouwers
toen eindelijk ook de auto op het droge
werd geheschen. De koplampen brandden
nog en achter in den wagen lagen om, een
flesch advocaat en wat vleeschwaren die
nog geen uur te voren door de vrouwen ge
zond en wel waren ingekocht. Voorts zag
men op enkele plaatsen bloedvlekken die er
op wezen ,dat de slachtoffers ook nog wa
ren verwond.
De auto werd naar het hoofdbureau van
politie overgebracht, waarna het publiek
zich verspreidde en de Loosduinscheweg
weer zijn ouden aanblik kreeg.
REGENACHTIG WEER
Weerverwachting. Aanvanke
lijk stormachtige tot krachtige, meest
Westelijke wind, later waarschijnlijk af
nemend en krimpend, betrokken tot
zwaar bewolkt, tijdelijk opklarend, nu en
dan regen, iets kouder.
BAROMETERSTAND
Stand vanmorgen half-twaalf: 741.7
THERMOMETERSTAND
Stand vanmorgen half-twaalf: 10.6 C.
FIETSERS LICHT OP
28 Nov. Van 'sav. 4,32 u. tot 'smorg. 7.15 u
NUTROGEN
bestaande uit: MOUT,
MELK, EIEREN, CACAO,
Phosphor en Kalk
Overal verkrijgbaar
Per k9 bus f 0 90
KJUTRICI A
1 ZOETERMEER
Rott. Lloyd bestelt vrachtschip
De Rotterd. Lloyd heeft bij de machine
fabriek en scheepswerf van P. Smit Jr te
Rotterdam een motorvrachtschip van 12.000
ton besteld. Het schip is bestemd voor den
dienst op Indië. Het wordt een zusterschip
van de „Weltevreden", de „Bantam" en de
„Japara". De nieuwe boot moet omstreeks
begin 1941 gereed zijn.
De legerberichten
BERLIJN. 27 Nov. (D.N.B.) Hdt opperiie-
vel van de Duitsche weermacht maakt le
kend: in het Westen behalve zwak vuur
der artillerie geen noemenswaardige ge
vechtshandelingen.
PARIJS, 27 Nov. Het Fr a nsche leger-
hericht van den ochtend van den 27sten
November luidt: in den loop van den nacht
viel niets belangrijks te melden.
MEVR. J. A. ABELS
Te Semarang is op 78-jarigen
DE BKITA r^CHE VIERLING
Een van de Blitarsche vierling is
terdagmorgen gestorven.
