A.D.Bdekholt!
Nederlandsche Meubelfabriek
Eischt ie
Ned. Fabrik"
ASBEST j RU Bi
N.V. KEMPENSGHE ZINK
KNUTSELAAR.1;
DONDERDAG 19 OCTOBER 1939
EERSTE BLAD Igj
Hitier huldigt een
duikbootbemanning
Hoe de „Royal Oak"
werd vernietigd
De duikbootkapitein doet self
zijn verhaal
Kapitein-luitenant ter zee P r i e n, de
'de commandant van den Duitschen onder
zeeër. welke in de bocht van Scapa Flow
de „Royal Oak" heeft tot zinken gebracht,
is gisteren door rijksperschef Dietrich te
Berlijn aan de buitenlandsche pers voor-
gesteld.
Kapitein P r i e n deed aan de dagblad
correspondenten het volgende verhaal: „Ik
heb. in Scapa Flow een grooter vloot dan
ooit te voren voor mij gezien. De nacht was
helder door een sterk Noorderlicht. De „Re
pulse" was duidelijk te herkennen, aange
zien het, behalve de „Renown", welke deel
uitmaakt van een ander smaldeel van de
Britsche vloot, het eenige schip van deze
soort is, dat. twee schoorsteenen heeft.
Aangezien de „Royal Oak" vóór de „Re
pulse" lag, was van dit laatste schip slechts
de voorsteven te zien. De ankerlantaarns,
de beide voorste geschuttorens en de vooi-
ste gevechtsmast waren duidelijk als sil
houet te zien.
De eerste torpedo trof de „Repulse" on-
geveer twee meter voor den eersten toren.
De treffer veroorzaakte een hooge water
zuil. De tweede treffer trof de „Royal Oak".
Hetgeen volgde was moeilijk te beschrij
ven. Het was een reusachtige werveling
van vuur en rook, waarin alle kleuren
speelden. Toen dit verdwenen was, was ook
de Royal Oak" verdwenen.
'Hierna zagen wij het bewijs, dat ook de
„Repulse" getroffen was. Het voorschip,
waar de torpedo getroffen had, lag diep in
het water.
Nu begon men onmiddellijk jacht te ma
ken op den onderzeeër, doch deze slaagde
erin onbemerkt weg te komen.
Kapitein-luitenant Prien voegde hieraan
toe, dat zijn doel was geweest een Britsch
slagschip tot zinken te brengen, hoewel een
dergelijk schip op volle zee niet te vinden
is. Hij moest het derhalve op zijn anker
plaats opzoeken. „Ik heb thans daar, waar
eens de Duitsche vloot om haar eer te red
den tot zinken moest worden gebracht, een
Britsch slagschip daarnaast gelegd en een
ander onklaar voor den strijd gemaakt."
Ook een vice-admiraal omgekomen
Bij de torpedeering van de „Royal Oak"
is, naar thans door Havas gemeld wordt,
ook vice-admiraal Blagrove omgekomen.
Hij was 52 jaar oud.
Bemanning dineert met Hitier
Hitier heeft gisteren in zijn werk
kamer in de nieuwe Rijkskanselarij in aan
wezigheid van admiraal Rader, den com
mandant en de verdere bemanning van de
duikboot welke de Royal Oak tot zinken
heeft gebracht, ontvangen. Hitier zegde de
bemanning van de duikboot dank en ves
tigde de aandacht er op, dat de Royal Oak
tot zinken is gebracht op de plaats, waar
naar eens de Duitsche vloot door een
zwakke regeering werd uitgeleverd. Wat
Prien en zijn mannen hadden gedaan, zoo
zeide Hitler, was de meest trotsche daad
die een Duitsche duikboot ooit kon volbren
gen. Daarna overhandigde hij Prien het
ridderkruis van het IJzeren kruis. Kapitein
Prien deed daarna een uitvoerig relaas van
zijn tocht.
Hierna gebruikten de Duitsche zeelieden
fezamen met Hitier het middagmaal.
Op dit kaartje der Orkney-ei'xLnden welke
zich noordelijk van Schotland bevindenziet
men duidelijk de Britsche vlootbasis van
Scapa Flow, en de beveiligde positiewelke
ttldaar verankerde schepen kunnen innemen.
AM HEILIGEN QUELL
Het tijdschrift van generaal Luden-
di o r f f „Am Heiligen Quell", na den dood
van den veldheer door zijn echtgenoote
Mathilde Ludendorff voortgezet, doch sinds
dien voortdurend in abonnementental ach
teruitloopend, heeft 25 September j.l. plot
seling zijn verschijnen gestaakt. Daarmee
verliest het nieuw-heidendom zijn meest be
kende orgaan.
(/riep/
Bescherm U
bijtijds door
SI 'pantïavin-PASTtiies
DE RUSSISCH-TURKSCHE
BETREKKINGEN
Zij blijven „vriendschappelijk"
Het Engelsclie ministerie van buitenland
sche zaken heeft de volgende verklaring
gepubliceerd:
„Hoewel officieele kringen te Londen nog
niet 'volledig ingelicht zijn over de omstan-
digiheden, waarin de Russisch-Turksche be
sprekingen blijkbaar op het doode punt ge
komen zijn, blijkt uit de verklaringen van
den Turksohen minister-president, Dr. Saj-
dam, dat er voorstellen zijn gedaan, welke
door de Turksche regeering als onaanvaard
baar werden beschouwd. Er moge echter aau
herinnerd worden, dat de verklaring van Dr.
Saydam en het officiële Sovjet-communiqué
beide spraken van een voortduren der
vri en dschappe 1 ijk e betre kkin gen
Ook te Parijs is men volgens Havas ver
heugd dat ondanks de onderbreking van de
Sovjet-Turksehe besprekingen de betrekkin
gen tussohen Turkije en de Sovjet-Unie har
lelijk gebleven zijn. Vanzelf is men er niet
minder verheugd over, dat Turkije deson
danks zijn verplichtingen tegenover Enge
land en Frankrijk heeft laten voorgaan.
In deze Fransche uiteenzetting wordt te
kennen gegeven, dat het Saradjogloe niet
moeilijk had behoeven te vallen om de
nieuwe verplichtingen tegenover de Wester-
sche mogendheden in overeenstemming te
brengen met de politiek van duurzame
vriendschap tegenover Moskou, temeer, daar
de verdragen van wederzijdschen bijstand,
voorzoover het Balkankwesties betreft,
slechts consultatie voorzien. Op een oogen-
blik, aldus Havas, schijnen de Russen zich
echter plotseling als tolk opgeworpen 'e
hebben van 'lepaalde eischen, waardoor zij
de spreekbuis van een derde mogendheid ge
worden waren.
Havas vervolgt dan: Bepaalde betuigingen
van ongeduld', zoo niet van ongerustheid,
welke gedurende het eerste gedeelte van do
onderhandelingen te Moskou in de Duitsche
pers te constateeren waren, bewijzen, dat
men te Berlijn vóór alles gevreesd hee<ft, dat
de Sovjetunie en Turkije het over de Bal
kankwestie eens zouden worden, zonder dat
Duitscliland uitgenoodigd was om een 'woord
je mee te praten. Toen von Rihbentrop te
Moskou was, waren de Balkankwesties nog
niet geregeld. Sedertdien moet de Duitsche
diplomaat tussohenbeide gokonien zijn. Het
plotselinge vertrok van von Papen uit An
kara is klaarblijkelijk niet zonder verband
met den afloop der besprekingen tusschen
Turkije en de Sovjetunie, hoewel hij offi
cieel om particuliere redenen terugkeert.
Van Fransch standpunt is het een feit
van belang, dat de betrekkingen tusschen
Ankara en Parijs onveranderd blijven.
BETIMMERINGEN - MEUBELEN
WAGENTNGEN
TELEFOON 2613
(Reel.)
RUSSISCH GOUD NAAR
DUITSCHLAND
In antwoord op een vraag heeft de
Engelsdie onder-minister van buitenland
sche zaken B u 11 e r in het Lagerhuis me
degedeeld, dat de minister van buiten
landsche zaken Halifax reden had te
gelooven dat het bericht omtrent het zen
den van goud door de USSR aan
Duitschland niet zonder grond was. Het
lid. dat de vraag stelde, had een hoeveel
heid van 1 ton genoemd, hetgeen een
eerste zending zou zijn.
PAASIKIVI MET HAAST NAAR MOSKOU?
Volgens Radio Roma, aldus Reuter, wordt
terugkeer van Paasikivl, het hoofd der Fin-
sche missie, naar Moskou dringend door de
Russische regeering verzocht.
In Helsinki venvacht men echter, dat de
Russisch-Finsche besprekingen niet voor
Maandag zullen worden hervat.
JODEN NAAR PHILIPPIJNEN
EN DOMINICAANSCHE REPUBLIEK
De uitvoerende commissie van het inter-
gouvemementeele comité voor het vluchte
lingenvraagstuk heeft besloten onvenvijld
een begin te maken met permanent
„massa-nederzettingen" van Duitsche Joden
op de Philippijnen en in de Dominicaansche
Republiek. Begonnen zal worden met voor-
loopige nederzettingen voor Joden, die een
toevlucht in neutrale landen hebben ge
zocht.
De commissie was het er over eens, dat
voorrang behoort te worden gegeven aan
Duitsche Joden en Joden afkomstig uit
Polen, en in hoofdzaak aan hen die de wijk
hebben genomen naar België, Nederland
en Zwitserland.
De tragedie van een dictator
Henderson over het ontstaan
van den oorlog
De ongelukkige resultaten van
Von Blom bergs huwelijk
Uit treffende zinsneden in het eindrap
port, dat Sir Neville Henderson, de
vroegere Britsche ambassadeur te Berlijn,
heeft uitgebracht en dat in den vorm van
Witboek gepubliceerd is. blijkt, dat
naar de opvatting der nationaal-socialis-
tische leiders alleen Hi 11 e r aansprake
lijk is geweest voor het besluit tot het voe
ren van een oorlog.
Ten aanzien van de houding van Go
ring zegt Henderson: „Ongetwijfeld
zou Göring de voorkeur hebben gegeven
aan een vredelievende oplossing, doch in
aangelegenheden als deze telde alleen de
beslissing van Hitier en, wat Göring er
ook zelf van gedacht mocht hebben, hij
was slechts de trouwe en onderdanige
dienaar van zijn meester''.
Henderson verklaart, dat de Duitsche
minister van buitenlandsc.be zaken, toen hij
de Britsche nota in ontvangst nam, waarin
gezegd, werd, dat Engeland zijn verplicht'n-
gen jegens Polen zou nakomen, tenzij
Duitschland den aanval op Polen staakte,
zc-ide: dat ,.de schuld alleen bij de Polen
lag, dat Polen het eerst gemobiliseerd had
en met geregelde troepen in Duitschland
as gevallen".
Von Ribbentrop deed geen informatie naar
den aard van de medodeeling, doch zeide
slechts, dat hij haar aan den Führer moest
oorleggen.
In een beschouwing over Hitiers politiek
zegt Henderson: „Van twee alternatieven
was, gezien uit het oogpunt van Hitiers
groeiende eerzucht en die van de kliek om
hem, de oorlog het aantrekkelijkste. Het is
nauwelijks te gelooven, dat hij zou hebben
gehandeld, zooals hij nu gedaan heeft, als
niet veeleer een bloedige oorlog dan een
overwinning zonder bloedvergieten hem het
beste vooruitzicht had toegeschenen. Het was
altijd zijn bedoeling geweest den Polen een
les to geven voor wat hij beschouwde ais
hun gemeene ondankbaarheid: de afwijzing
van zijn in Maart gestelde eischen. Een van
de grootste nadeelen voor Hitler is, dat hij,
afgezien van zijn twee officieele bezoeken
aan Italië, nooit in 't buitenland geweest is.
Von Ribbentrops adviezen
Voor zijn kennis van de Britsche mentali
teit vertrouwde hij derhalve op von Ribben-
trop, die ambassadeur te Londen is geweest,
die Engelsoh en Fransch spreekt, die eenige
jaren in Canada heeft doorgebracht en dien
hij beschouwde als een man van de wereld.
Indien de inlichtingen juist zijn, gaf von
Ribbentrop hem verkeerde raadgevingen ren
aanzien van Engeland, terwijl zijn aanhan
gers in andere kringen Hitier er toe brach
ten zich te beschouwen als een tweeden
Bismarck, een overtuiging, welke von Rib
bentrop waarschijnlijk deelde. Zelfs de meest
absolute dictator is ontvankelijk voor de in
vloeden van zijn omgeving.
Niettemin kwamen de besluiten, de beslis
singen en het opportunisme van I-Iitler uit
hem zelf voort
Göring heeft knij eens gezegd: Als er een
beslissing moet worden genomen, is niemand
van ons hier meer waard dan de steenen,
waarop wij staan. Alleen de Führer beslist
„De piratenvlag met het doodshoofd"
Indien nog iets meetelde, was dat de mee
ning van zijn militaire raadgevers. Men heeft
altijd geloofd, dat zij de afkondiging van
protectoraat over Bohemen hebben aangera
den. In Augustus van dit jaar deelden zij
Hitier mede, dat een verder uitstel fataal zou
zijn, omdat het. seizoen van slecht weer in
Polen hun berekeningen voor een snel suc
ces in de war zou sturen. Het leger gunde
hem nauwelijks de week van 23 Augustus
tot 1 September, waarin hij zijn laatste po
gingen deed om zich van de neutraliteit van
Engeland te verzekeren. Desniettemin was 't
advies van zijn soldaten waarschijnlijk niets
meer dan een dekmantel voor de uitvoe
ring van Hitlers eigen plannen. Het onge
duld, dat hij op den laatsten Augustus toon
de, kan nauwelijks anders dan met voorbe
dachten rade gedemonstreerd zijn.
Het verdrag met Rusland scheen hem het
voordeel te verschaffen, waarnaar hij
zocht had en toen was er geen tijd te ver
liezen. Indien met niet wilde, dat de modder
ziah bij Polens Bondgenooten zou voegen.
Tot Maart van dit jaar had het Duitsche
söhip van staat onder de Duitsche nationale
vlag gevaren. Op 15 Maart heesch de kapi
tein door de meedoogenlooze onderdrukking
van de vrijheid der Tsjechen de piratenvlag
met het doodshoofd en de doodsbeenderen,
Hij schoof zijn eigen theorie van raszuiver
heid terzijde en vertoonde zich onder zijn
ware vlag al de beginsellooze bedreiging van
den vrede en de vrijheid van Europa.
Er is reden om aan te nemen, dat Hitier
onaangenaam verrast was door de reactie in
Engeland en de wereld, opgeroepen door de
bezetting van Praag en zijn woordbreuk
jegens Chamberlain, doch dit deed hem niet
terugschrikken van de verdere tenuitvoer
legging zijner plannen.
De Poolsche nota van 10 Augustus
Ten aanzien van de Poolsche nota van
10 Augustus, waarin verklaard werd, „dut
iedere verdere Duitsche inmenging ten na-
doele van de Poolsche rechten en belangen
to Danzig zou worden beschouwd als een
daad van agressie", schrijft Henderson:
„Het staat voor mij vrijwel vast, dat deze
laatste zinsnede meer dan iets anders heeft
bijgedragen tot de ontketening van den
laatsten storm in Hitlers geest, waarvan d<e
wereldvrede afhing. Het is de tragedie van
en dictator, dat terwijl hij voortgaat, zijn
omgeving voortdurend en onverbiddelijk
slechter wordt. Doordat men niet de vrij
heid' heeft om zijn meening te uiten, verliest
hij de diensten van zijn boste menschcn.
Alle oppositie wordt onverdragelijk. Allen,
die stoutmoedig genoeg zijn om een andere
meening tc verkondigen, worden dan ook
verwijderd on tenslotte is de dictator om
ringd door louter jabroers, wier vleierij en
raadgevingen het eenige zijn, dat hij kan
verdragen".
Sprekende over de „ongelukkige resul
taten van het huwelijk van Von Blomberg"
zegt Henderson: „Meer dan ooit ben ik cr
van overtuigd, dut deze op zichzelf onbe-
teekenende gebeurtenis een groot onheil ver
oorzaakt heeft, doordat Hitiers meer gema
tigde en onafhankelijke raadgevers, zooals
Von Blomberg, Von Neurath, de generaals
Frifsc-h en Beek, uit Hitiers omgeving ver
wijderd werden. Na Febr. 1938 werd Hitier
meer en meer onbereikbaar voor de invloe
den van buiten-af: hij stonci boven de wet".
Henderson doet dan mededeelingen over
zijn besprekingen met Hitier te Berchtes-
gader, op 23 Augustus. Hij vertelt daarover:
„Hitier was dien dag in een bui van de
grootste prikkelbaarheid. Zijn woorden over
Polen en de Britsohe verantwoordelijkheid1
voor de Poolsohe houding, waren heftig, be
schuldigend en overdreven. Toen hij mij bij
het tweede onderhoud zijn antwoord over
handigde, had hij zijn kalmte herwonnen,
doch hij was niet minder onbuigzaam. Ilij
zeide mij, dat hij Chamberlain niet langer
vertrouwde. Hij had liever een oorlog op
vijftig-jarigen, dan op 55-jarigen of G0-jari-
gen leeftijd en altijd had hij gestreefd naar
vriendschap met Engeland en in de moge
lijkheid daarvan geloofd'.
Ik bemerkte, dat hij van meening was,
dat het verdrag met Rusland een situatie
had geschapen, die gunstig voor zijn plan
nen was en ik geloofde, dat zijn besluit vast
stond. Ofschoon hij tot mij sprak over zijn
liefde voor de kunst en zijn verlangen, d'ien
kunstzin te bevredigen, kreeg ik den indruk,
dat de korporaal van den vorigen oorlog
nog sterker verlangde te bewijzen, wat hij
tot stand zou kunnen brengen als genera
lissimus in een nieuwen oorlog".
op Atlantischen Oceaan
Hevige storm
„President Harding" vraagt medische hulp
Op het noordelijk deel van den Atlanti
schen Oceaan heeft een hevige storm de
scheepvaart in gevaar gebracht. De „Presi
dent Harding", die onderweg is naar de Vei.
Staten, heeft naar New-York geseind, dat
er aan boord verscheiden ongevallen heb
ben glaats gehad, en dat men medische hulp
noodig had. 45 passagiers en 28 leden van
de bemanning zouden tijdens het zware
weer gewond zijn. Een kotter van de Ame-
rikaansche kustwacht heeft daarop het
schip bereikt en medicamenten aan boord
gebracht.
Tot de gewonden zou ook behooren de
voormalige Belgische premier Paul van
Zeeland.
Duitsche vliegers boven
Schotland
Het Engelsche ministerie van luchtvaart
deelt mede, dat men heeft gezien, hoe vijan
delijke vliegtuigen, die blijkbaar op verken
ning waren, uit de richting van Kirkwall en
Duncansby Head tot Scapa Flow naderden.
Op de Orkaden, zoo meldt Reuter verdei,
is tweemaal luchtalarm gemaakt. Een groot
bombardementsvliegtuig vloog op groote
hoogte over Kirkwall naar Scapa Flow,
waar een hevig vuur op het toestel werd
geopend. Hoewel het naar schatting ruim
8000 meter hoog was, kon men zien, dat het
toestel vreemde bewegingen maakte. Later
werd gemeld, dat het voor de Schotsch#
kust had moeten dalen, doch een bevesti
ging daarvan werd niet verkregen.
De leiding van de Ford Motor Company
te Detroit heeft medegedeeld, dat veertig
Russische ingenieurs, die verscheiden jaren
de Amerikaansche productie-methoden heb
ben bestudeerd, mededeeling hebben ontvan
gen, dat zij niet langer vrijen toegang tot de
fabriek hebben. Men heeft namelijk de be
wijzen in handen van hun verstandhouding
met de communistische partij.
De conferentie der
Noordsche staten
Plechtige kerkdienst te Stockholm
Telegrammen van Roosevelt
en twintig Amerikaansche landen
Te Stockholm heeft men de koningen van
Denemarken en Noorwegen en den presi
dent van Finland K a 11 i o, die aldaar op
uitnoodiging van koning Gustaaf van
Zweden ter bespreking van den internatio
nalen toestand zijn bijeen gekomen, zeer
hartelijk ontvangen. Er waren veel vlagver-
sieringen aangebracht, de volksliederen
weerklonken en warme woorden van wel
kom werden gesproken.
In een der kerkpn heeft 's avonds een
godsdienstoefening plaats gehad, waaraan
ook de vier staatshoofden hebben deel go-
nomen. Aartsbisschop E i d m van de Lu-
thersehe landskerk hield een korte beschou.
wing over de noodzaak van Godsvertrou
wen juist in dezen tijd en over de zeker
beid, dat God ons kracht en moed zal go-
ven. Hij bad voor „onze geliefde Noordelijke
landen" en vroeg den zegen des hemels
voor de staatshoofden en hun raadgevers.
Met hot Onze Vader werd de dienst ge
ëindigd.
Later op den avond had voor het konink
lijk paleis een vaandelparade plaats en
vertoonden de vier staatshoofden zich voor
de duizendhoofdige menigte op een der bal-
cons. Een luid gejuich steeg op, maar werd
door het Zweedsche volkslied geleidelijk
overstemd. Ook andere liederen werden ten
gehoore gebracht Ten slotte zong men ge.
meenschappelijk het Lutherlied: „Een vaste
burcht is onze God".
Wat staat op de agenda?
Van alle zijden verdiept men zich in de
vraag, wat de Noordsche staatshoofden ge
zamenlijk zullen hebben te bespreken.
Havas doet de volgende veronderstellin
gen:
1. Vraagstukken de neutraliteit van de
Scandinavische landen en met name van
Finland betreffende.
2. De economische zijde van deze neutra
liteit, de betrekkingen op economisch ter
rein met de verschillende oorlogvoerenden.
3. Kwesties met betrekking tot inter
nationale aangelegenheden.
Gezien de door de verschillende kanse
larijen ingenomen standpunten, heeft
den indruk, dat de conferentie zich er toe
zal bepalen, eenvoudig den wensch uit te
spreken tot een herstel van den internatio
nalen vrede.
Amerikaansche telegrammen
President Roosevelt en de regeerin
gen van 20 andere Amerikaansche republie
ken hebben telegrammen gezonden aan den.
koning van Zweden, ter gelegenheid van de
conferentie der Scandinavische staatshoof
den.
Het telegram van president Roosevelt
luidt als volgt:
„Deze regeering voegt zich bij de regee
ringen van andere Amerikaansche republie
ken om uiting te geven aan haar steun aan
de beginselen van neutraliteit en orde, over*
eenkomstig de wet, welke de landen, die
thans te Stockholm vertegenwoordigd zijn,
gedurende de geschiedenis steeds hebben
voorgestaan.
De Scandinavische conferentie, welke
door Uwe Majesteit bijeen is geroepen,
wordt door de regeering en het volk van de
Vereenigde Staten van Noord-Amerika met
groote belangstelling gevolgd."
Men beschouwt dit gemeenschappelijk
zenden van telegrammen aan koning Gus
taaf als een der eerste vruchten van de
onlangs te Panama gehouden conferentie,
waar de Amerikaansche republieken elkaar
beloofden neutraal te zullen blijven.
GEEN VERANDERINGEN
AAN HET FRONT
Er worden slechts verkenningen
verricht
Het Fransche legerberiaht van gister
avond meldt:
Over het algemeen geen veranderingen
aan het front. Sterke activiteit van de
verkenningsafdeeldngen, vooral tusschen
Moezel en Saar.
De Duitsche aanval, oostelijk van de
Saar, waarover dezer dagen bericht is,
duurde, zoo meldt de Daily Telegraph, twee
uur. Achter de zes Duitsche divisies, die er
aan hebben deelgenomen, waren groote
reserves opgesteld, doch deze hebben niet
aan de operaties deelgenomen.
De Duitsche troepen trokken door het ge
bied dat de Franschen vlak voor hun aan
val hebben ontruimd en kwamen toen in
contact met de linies welke de Franschen
wenschten te behouden, doch zij deden geen
pogingen om hier door te breken. Het ge
bied, dat de Franschen wilden opgeven, was
van te voren zorgvuldig voorbereid met
mijnen van allerlei aard, voorts waren er
afdeelingen infanterie in achter gebleven,
die de opdracht hadden krachtig verzet te
bieden en die een vernietigend vuur op den
Gij bevoordeelt dq
Uw landgenooten eri te
Hol
MET EEN p E L G ife 1
forniE:
aar
kunt U steeds iet
j i dat
voordelig! in
en prima k
Bovendien krijgt U op 'n „PHorn
fornuis nooit geen vuile pannaaar
omdat U boven op de plaat kunlzak
Een ONOVERTROFFEN PR^
in EIGEN LAND verval
N.V. „PELGRIM" - GAAfi'
TRANSPORTBAb
DRIJFWERKEN URAAGR
■ii"
A h
Tel n
GEBROEDERS VR
MACH I N EHA
BILTHO VEN f HOLLAND
SPECIAAf hc
Moderne j
(uigmachB?-
Draaibauïp
Revolverdj dei:
banken, Iwij
terpersen,ps a
persen, Schoppersen, Forceerfi wc
Schaafbanken, Boormachines, rij'iff1"
ken etc. etc. Vraagt vertegenw.pe v
AMSTERDAM KL Watenburgerstipsitit
SpeelanJ vtmr Kantoren, Kerken. ÈP is i
WTnkela, Ziekenhuizen, etn» om. teuftnt h
Bijbs- en Gemeentcgebouwen. jju t<
VAM DER LINDEMEMYELDI;
AMSTERDAM ROTTERDAM-SI
VOORALLE doeleinden! TECHNIS(HEA
jheic
[steed
(Zlnc8.de -la Camplne)
PLOKZINS KETELZINK ZWA▼f®1*,'*1
SUPERFOSFAAT. fStellJ
li, Eenige fabrikant» in Nederland fr1®1" e
MAAGDELIJK BLOKZ!N|"en
TELEFOON 59 - WEUn
ten i
i»door
FORTO-KOUDLIJM IS HET fef?
Steeds eereed. eeen wachten, eeen g«tneene
stoffig poeder, geen reeten. uiterst zuln tot jj
blndkracbt, vlek vrij op eiken. Vr.ze U»
of anders ons. onder adresopg. v. Uw k
FRENCKEN'S FABRIEKEN -Tecf
lie rin g
n d'?cl
PROEFSTATION VOOR BOUWMATjisscld,
SN BUREAU VOO» CHEMISCH ONljSU
Koning Bier
Icht o\
AMSTERDAM, DACOSIA KADEl ZOOV
TELEFOON 83047 t611 ïu
oprukkenden vijand hebben uitjK
Ook de artillerie van de Ma»
richtte haar schoten op het opmarst
van de Duitsche infanterie. 1'
De Duitschers gebruikten slechte
tanks en steunden hun aanval all*-
de artillerie, vermoedelijk hieldete
tanks achter wegens de mijnen. Dp
niet weg, dat er wel eenige tanP'
veld verschenen. Hiervan verloren^5
schers er ongeveer 20, hun verdere p
worden geschat op 500 tot 1000 maf
door G.R.van der B E E K
Maar zelfs het bouwen van het nieuwe huis voor Lien Drie
wegen vertelde hij niet.
Toen Knelis dien avond laat thuis kwam zaten zijn ouders
hog op. Aart lag al in z ij n bed boven en de jongste zoon
moest in Stijntjes bedstede.
Tot een oplossing waren Gijs en Stijn niet gekomen Was
het gevaar nog te keeren?
Hun gebed was mat van vrees, want met schaamte moest
elk der ouders het voor zichzelf bekennen, nü was het ver
trouwen weer teruggeweken, voor hun zorg.
,.Hoe zullen ze er bij L'nderte tegenover staon?" vroeg
.Gijs met z'n brommnd? s-tem, toen ze al te bed waren.
,,Det meske heet altijd een veul te groot 'hart gehad",
Idaagde Stijn. „Det lopt nooit goed aaf".
„Ze weten d'r p'laik nie meer tegenwoordig, Moeder, wij
kinnen dat nietwij waen aanders".
„Mervur Aarte zij ik dankbaar, ik geleuf det ie nou
verstaandiger is es toen tie weggong".
„Laote wij mer, net es vroeger verwaachten det 't goed
komtwij zaJIen er wènig aon kannen doen, aon a'lle-
boad". Nu kwam het oude vertrouwen even boven de
zorg uit.
Het leven werd zwaar.
En terwijl buiten alles weggezakt zat in de dubbele duis
ternis van mist en winternacht zochten twee paar ouders op
den Elzen-berm vergeefs in slaap te raken. Gelukkig, dat in
geen van -hen boosheid was en dat geen bitter verwijt werd
overdacht om morgen met den nieuwen dag de kinderen
te treffen.
De schijnbare luchthartigheid van Lindert hinderde Lijn
tje, maar ze wist dat ook in hem de zorg huisde. Maar als
hij geen oplossing wist, wie moest 't dan weten?
En 't kon niet en 't- mocht niet, dat haar Leen een arbei
derskind achterna liep, zelfs niet al was het een dochter van
Stijn, die ze respecteerde.
Ieder op zichzelf, overlegde ze, en mokkend, omdat haar
man in slaap scheen, woelde ze aan zijn zijde tot ver in den
nacht.
Lindert had 's morgens z'n plan klaar.
Tegen zijn vrouw zei hij kort: „Doe me 'n plezier en zeg
nog niks tegen Leene en tegen 't meske ook nie.
Zoo gauw hij de'staldeur van 't slot had gedaan hoorde
hij de stap van Gijs' klompen op den grindweg.
't Was een koude, vochtige wind die om 't huis de ijle,
gierende geluiden zon-g van de winternachten in den wijden
polder. De daken lekten. Uit de duisternis kwam de don
kere, bewegende figuur van den knecht. De mist was opge
trokken, maar de lucht zat dicht.
„Goeie morge, baoswe zalle régen krijge vandaag".
De weergroet van Lindert was even vriendelijk als ge
woonlijk. Ze gingen achter elkaar naar de deel, waar de
lantaren op een vehoogin-g stond. De wasem der koeien
dreef langs het glas en 't was een poovere schijn over de
deel. Glazige, groote, domme koeienoogen vingen het licht
en blonken terug.
Het werk begon, als altijd.
De andere knecht kwam een half uur later, gelijk met
Leen.
Van deze enkele minuten moest Lindert gebruik maken
om met Gijs te spreken. Maar hij kon niet beginnen, omdat
hij wist dat de ander zeer zeker meer zorg had dan hijzelf.
Hoe goed hij ook alles had overdacht, nu kwam het niet.
Hij kon 't vandaag nog wel uitstellen. Er zou zich bost een
gelegenheid voordoen.
En Gijswachtte op z'n baas. Of moest hij zich ver
ontschuldigen en zeggen, dat het niet zijn will was; die ver
houding tusschen de twee.
Toen Leen door het pomphok heen den sta'l in kwam en
even vroolijk als altijd zijn Vader en Gijs goeden morgen
wenschte, begreep de knecht, dat er met hem nog niet ge
sproken was gisteravond.
Wille
der b<
teelingi
'en Sin
aan h
Om acht uur, toen Gijs naar huis ging voor z'n bc
men, was Stijns eerste woord:
„Heet ie niks gezeed?"
„Neje!"
Aart lachte, wat z'n vader korzelig maakte.
„Vuulde dan n/ie, det 't nie kan?"
„Ik zou nie wete waarom nie".
v„Nienou dan
Hij ging niet verder, want Stijn had hem berwert^ken
gezien. Zwijgend keek hij zijn zoon aan, maar Aaij^j^
Gijs' oogen de verontwaardiging. endevs°
Nu was er in den jongen weinig meer over van <tfe beic*
heid van gisteren. Hij voelde wel iets van het veiFjHj'd k
van de bezorgdheid van zijn ouders, maar vond d^ikt v<x>
worpenheid aan den boer gewoonweg belachelijk, an Albf
Dien morgen werd Leen op de fiets naar Gro^erker
stuurd en de losse arbeider groef zijn greppels a!leu
wei, want Gijs had binnenwerk. nWdePih<
Hij voelde al dadelijk waar het heen zou gaan. ingesteld
Lindert had met hem te praten. En de houding ter. die
knecht stond al van te voren vast. kan
Hij was in de schuur bezig de slieten vast te bi%rb^iK(
tusschen de plaatsen van het kleine vee hingen, P 'uan ee
boer binnenkwam. do sfe
„We motten is efkents praote, Gijs",
„Jao, det begrijp ik". Rn
Wordt vt
