NATIONALE INDUSTRIE
iïJDXG 6 OCTOBER 1939
[TWEEDE BEXD PAG. 5
ct departement van Binnenlandsche Zaken in Den Haag werd gistermiddag door H. K. H. Prinses du
de installatie verricht van het Algemeen Steuncomité 1939. Aan de tafel v.l.n.r.: dr. W. v. Sonsbeeckl
Slotemaker de Bruine, Baron van Heemstra, H. K. H. Prinses Julianamr, J. Kan
witter), J. v. d. Kamp, N. Mep en J. Bakker
Gistermiddag werd op de Algemeene Begraafplaats te Huisduinen het stoffelijk overschot van den korpo
raal-machinist J. A. Kruisland, die bij het ongeluk op de Jan van Gelder!' om het leven kwamt met militaire
eer begraven. Hen salvo boven de groeve
die Fransche steden hebben dagelijks de oefeningen der "burgerlijke hulpdiensten op uit-
'eide schaal plaats. Een der afdeélingen in actie, ergens in Frankrijk.
Nu de vaders naar het front geroepen zijn in militairen dienst, nemen de kinderen het werk op het land in Frankrijk waar
VP willige land-
ïps opgeroepen
;5, c gc .nseld door misleiding?
°yVat d „Verbandakte" leert
'gj'1 in de Maasbode begon als
"g ben er al eerder melding van
v, iat er onder de leden van den
n Vrijwilligen Landstorm ern-
c"; st is ontstaan over het feit, dat
mobilisatie hier te lande werd
3r °ok verplichi; waren op te
'oer velen van hen hadden een
j® mogelijkheid nimmer bevroed.
d telt als vrijwilliger opgaven, be
lt 'J daannee alleen, zich beschik-
ellen voor het geval van dret
a ol1uti10- spoorwegstaking of der-
n erhalvc ont mede te helDen in
'bele dagen rust en orde "in het
,jp.r andhaven.
v at komt een groote onjuistheid
t r 1 ;n,van ^en B.V.L. zqn' zoo rustig
v 1 t* kan; want voorzoover ze niet
- ge wijze gemobiliseerd zijn, heb-
i'| oproeping gehad en krijgen ze
,-f> 1< Hier wordt gesproken van den
jjz.jN,! -en ynjwilligea Landstorm,
»ord „Bijzonder" moet vervallen.
nlevorl''tat 75. R'dam. TeL 32631-36235
-
(+CJ. - t. uit UAKUuiMtecfteStto&tjyvC
SVi£t\ó\aao
•T °rder> aratrs disponibel
f f.- b,J aank°0P van één^
0 smeerkaas.
éevorderl
Volts*
eluaart
^UTSSPAARBANK BREDA
Catharinastraat 15
renteberekening 2.7 pCt /s-jaars
o Isparen - Spaarbusjes
afe-inrichting
Is dat slechts een verschrijving? Het is
mogelijk. Maar het feit is evident, dat de
leiding van den B.V.L., dagelijks allerlei ver
wijten moet hooren alsof zij er schuld aan
heeft, dat leden van den Vrij willigen
Landstorm tegen hun bedoeling in tot
werkelijken militairen dienst verplicht zijn.
Velen verliezen het onderscheid tusschun
B.V.L. en V. L. geheel uit het oog. Tot den
laatste behooren ook de Landstormcorpsen
Motordienst en Vaartuigendienst.
Daarom zegt het Landstormblad, orgaan
ten behoeve van den B.VX., dan ook nadruk
kelijk:
Aangezien er slechts zijdelings eenig
verband bestaat tusschen den B.VL en
het Korps Landstormmotordienst, dat
een geheel eigen organisatie heeft, ge
schiedt de aanneming van de motorvrij-
wi'.ligers niet door de organen van de
Nationale Landstorm Commissie, doel»
door officieren en onderofficieren van 't
Landstormkorps Motordienst.
Hieruit volgt; en dit wilden we allereerst
vastleggen, dat de B.V.L. geen' enkele
aansprakelijkheid draagt voor de
narigheid, waarin thans naar men zegt
6500 leden van den V.L. geraakt zijn.
De vraag rijst echter of deze laatsten hun
verbandakte wel goed gelezen hebben.
In tegenstelling met de bijzondere vrijwil
ügers. sluiten de mannen van den Land-
slormmotordienst een militair contract, ver-
bgndakte genaamd.
Uit deze verbandakte blijkt, tot welke-ver
plichtingen de vrijwilliger zich heeft ver
bonden. De verbintenis bij den Landstorm
motordienst geldt voor één jaar. Indien de
vrijwilliger de verbintenis uiterlijk één
maand voor het verstrijken van dezen
termijn schriftelijk opzegt, wordt zij volgens
de bepalingen verbroken, zoo niet. dan
wordt zij weer met één jaar verlengd.
Ten aanzien van het verbreken van de
verbintenis zij echter nog opgemerkt, dat
in par. 5 sub. 3 van de Vrijwillige Land
storm-Beschikking is bepaald:
Verbintenissen, welke zouden eindi
gen in een tijdvak, waarin de Vrijwillige
landstorm geheel of gedeeltelijk werke-
lijken dieust verricht in verband met
oorlog, oorlogsgevaar of andere buiten
gewone omstandigheden, eindigen niet
vóór het einde van dit tijdvak, tenzij de
Minister anders bepaalt.
Verbreking van de verbintenissen ge
schiedt derhalve ook niet in het tijdperk,
waarin aan den Vrijwilligen Landstorm of
aan een gedeelte ervan z.g. klein verlof
is verleend.
Welke zijn voorts de verplichtingen? Men
is overeengekomen:
lp. dat de vrijwilliger verplicht is na
oproeping in werkelijken dienst te komen
in geval van staking bij de Nederland-
sche Spoorwegen of bij het Staatsbedrijf
der Posterijen, Telegrafie en Telefonie;
2o. dat de verplichting tot opkomst in
werkelijken dienst in geval van oorlog,
oorlogsgevaar of andere buitengewone om
standigheden zich voor den vrijwilliger
beperkt tot opkomst ter handhaving of
tot herstel van de openbare orde en rust.
Dat is toch werkelijk niet onduidelijk.
De man van den V.L heeft evenmin als
die van den B.V.L. een oorlogstaal?. Dat staat
hier met zooveel vatgedrukte woorden.
Het vetgedrukte doorslaan indien de
vrijwilliger verplicht is te voldoen aan
elke hem betreffende oproeping tot op
komst in werkelijken dienst in geval van
oorlog, oorlogsgevaar of andere buitenge
wone omstandigheden. Alsdan moet de
hieronder gestelde goedkeuring door bei
de contractanten worden geparafeerd'. De
doorhaling van het vetgedrukte wordt
goedgekeurd,
Volgens één der bladen moet de Minister
van Defensie gezegd hebben, „dat hij nog
nooit zoo'n onduidelijke akte gezien heeft";
maar dat kunnen wij nog niet toestemmen.
Nadrukkelijk wordt hier vooropgesteld, dat
de verplichting beperkt is. doch als de con
tractant verder wil gaan, dan moet deze
clausule geschrapt worden en de contractant
moet dat met zijn handteekening bezegelen.
Voor misverstand is er o.i. niet veel aan
leiding.
Nu is het evenwel mogelijk, dat zij, die
met de werving belast waren, een samenstel
van verdichtselen gemaakt hebben om oud
militairen over te halen het verscherpte con
tract te telkenen. We neigen tot die mee
ning, omdat de .Minister reeds op 15 Sept.
1.1. bepaald heeft:
Vrijwilligers van de Landstormdien
sten motordienst en vaartuigendienst,
die de meenipg zijn toegedaan, dat zij
niet verpiicht zijn om bij mobilisatie in
werkelijksu dienst te komen zich
daarbij beroepende op hun bij het aan
gaan hunner verbintenis gedane toezeg
gingen, kunnep, hoewel zij rechtens
tot opkomst verplicht zijn, zich recht
streeks tot den Inspecteur van den Vrij
willigen Landstorm, Koninginnegracht
19, 's Gravenhage wenden met een
gemotiveerd verzoek, om in het genot
van klein verlof te worden gesteld.
Deze beschikking gaat o.i. uit van de
veronderstelling dat sommigen zich geen
rekenschap hebben gegeven van wat toch
duidelijk in de verbandakte staat
Bovendien is er nog iets anders. In deze
akte wordt bij opkomst een vergoeding
toegezegd voor officieren van f 5.per dag
en andere militairen f 3.25, nog vermeer
derd met een gezinstoèslag van f 1.70 per
dag.
Deze vergoeding is niet uitbetaald ten
gevolge van bepalingen in de gewijzigde
Dienstplichtwet Hierover zegt het Land
stormblad:
Het is ons bekend, dat hoewel de
Landstormdjenst niet onder de Natio
nale Landstorm, Commissie ressorteert,
door iemand, die haar zeer nastaat tn.i
de heer Duymaer van Twist; Red.),
stappen ?,iin ondernomen, om eenige
onbillijkheden tegenover de Landstorm-
vrij willigers weg te nemen
Dientengevolge is de order afgekomen
dat voor hen kostwinnersvergoeding
dient te worden berekend.
Hiermee hebben wij, voorzoover we kon
den, kort uiteengezet hop o.i. do situatie is.
De leden van den Vrijw. Landstorm, die
te goeder trouw meenen, dat zij ten
onrechte onder de wapenen zijn geroepen,
kunnen er winst mee doen.
VOOR NEDERLAND EN N EDER LAN DSCH-I N Dl E
Nederlandsche vliegtuigen
zijn beter dan
Buitenlandsche vliegtuigen
KOOLHOVEN VUEOTUIQEN ZIJN NEDERL FABRIKAAT
N.V. KOOLHOVEN VLIEGTUIGEN
WAALHAVEN ROTTERDAM
Willem Smit &Co's Transformatorenfabriek N.V. Nijmegen
DUNAMODRAAD
mat katoen, asbest
en papier-isolatie.
LASCHTRANSFORMATOREN
LASCHAUTOMATEN LASCHELECTRODEN
TRANSFORMATOREN
voor elk vermogen en elke spanning.
ELECTHISCHE OVENS
voor warmte-behandeling en smelten.
Dagelijksche dingen
De auto en de kerk
Verschillende lezers schrijven ons. dat zij
zich met ons verheugen over de rust op Zon
dag. Inzonderheid legt iemand uit Zeeuwsch
Vlaanderen hierop den nadruk: als des zo
mers honderden en honderden auto's Sluis
passeeren om een Belgische badplaats te be
zoeken. dan is er van Zondagsrust niets
meer te bespeuren. En Zondag was het nu
zoo geheel anders.
Maar, dezelfde schrijver vestigt er de aan
dacht op, dat hij slechts per auto zijn kerk
kan bezoeken, want deze staat in Aard en -
burg en zoo ver kunnen vrouw en k nderen
niet loopen. Ziedaar zijn bezwaar. Hij bezui
nigt zooveel mogelijk op benzine, maar de
kerkrit moest vrij zijn.
Een ander lezer woont in de vlakke vel
den van Zuid-Holland, 8b£ K.M. van de kerk.
Zondag heeft hij met de zijnen deze nog
nog kunnen bezoeken met zijn eigen auto.
want de burgemeester gaf een „paspoort";
doch voortaan zal de vrijstelling uit Den
Haag moeten komen. Ook hij juicht de Zon
dagsrust toe, maar de kerkrit moest vrij zijn.
Beide schrijvers wijzen dan nog op hinder
lijke bijkomstigheden. Militairen rijden en
rossen er maar op los, alsof de bemaling van
den Noord-Oosterpolder straks benzine in
plaats van water zal loozen. terwijl de paar
den op stal blijven staan.
Voorts moet de eigen auto in de garage
blijven, doch men mag wel per taxi gaan.
wat het benzineverbruik verdubbelt.
Of vele militairen met benzine morsen,
weten wij niet en kunnen wij niet beoordee-
len. Op nauwlettend toezicht en soberheid
drongen wij wel aan. Maar plezierritjes mo
gen ook zij op Zondag niet maken. Dat is
wel gebleken uit de vele aanhoudingen. De
politie maakte daarbij geen onderscheid. Of
men het met paard-en-wragen zou kunnen
doen, weten we natuurlijk nog minder.
Wat voorts de taxi's betreft, dienen we
wel te bedenken, dat het de bedoeling was
om het luxe-verbruik op Zondag tegen te
gaan. Dat doel is bereikt, al mogen de taxls
rijden Want als regel geldt, dat men deze
alleen roept, wanneer men noodzakelijk uit
moet.
In beginsel was het rijverbod dus uitste
kend. Dat het enkele onbillijkheden zou be
vatten, spreekt vanzelf. Het is een noodmaut
regel.
M?t heel wat kerkgangers, die uit gemak
zucht per auto gaan, hebben we nipts geen
medelijden. We zien geregeld predikanten,
die wat ver van de kerk wonen, per fiets
gaan en dan prijzen we hun voorbeeld: an
deren kunnen dat ook doen.
Echter, ouden van dagen, zwakken en
hulpbehoevenden ondervinden narigheid .an
het verbod. Nu moeten we daarbij bedenken,
dat wij in een land met gemengde bevolking
wonen. Het zou op dictatuur lijken, wanneer
de overhead bepaalde- voor kerkmenschen
maken we een uitzondering, maar voor be
zoek aan familie en zieken niet.
Dat dit antwoord niet bevredigt hen, die
met de praktische moeilijkheden zitten, ver
staan we. Maar men geve dan eens aan hoe
men zich een praktisch uitvoerbare regeling
denkt, waardoor het plezierrijden tegenge
gaan en het andere mogelijk wordt.
De ingediende efi voor een deel werke
lijk bestaande bezwaren zullen er dan ook
toe leiden, dat zoo spoedig mogelijk ..en
distributie-reseüng wordt ingevoerd, welke
het auto-rijden over 't geheel met eenige
procenten zal verminderen; maarde
Zondagsrust zal dan weer voorbij zijn.
ROFFELRIJMEN.
NA DUIZEND JAREN
Wat Urk vóór duizend jaren was.
Ik heb het nooit gelezen.
In elk geval: tien eeuwen lang
Mocht Urk een eiland wezen.
Urk had iets wonderlijk aparts
In kleederdracht en vormen,
In stalen trouw aan huis en hulk.
Hoe wild de wind mocht stormen.
Urk leek mij steeds een eilandje
Vol stoere Calvinisten,
Waaronder men natuurlijk ook
Den hypocriet niet miste.
Schier duizend jaren hield Urk stand
Temidden van de golven
En thans heeft men (als eiland dan)
Voor Urk het graf gedolven
De bakken keileem-rukten aan.
De groote grijpers snorden.
En langzaam maar beslist is Urk
Een schier-eiland geworden
Ik zag een foto in de krant:
Een tweetal burgervaders.
Van Urk en Lemmer, traden daar
Per plank elkander nader:
De K e yz e r van het eiland Urk,
En K r ij g er van De Lemmer.
Zij sloten hechte vriendschap bij
De laatste keileememmer.
Ik dacht: sta, Urker Keyzer, pal,
Wie. wat uw rijk bedreigel
Geen Krijger hoe geweldig zal
U onbelemmerd krijgenl
Laat Urk gerust een bolwerk van
Het Calvinisme blijven:
Men zal er in de toekomst ook
Met eere over schrijven.
(Nadruk verboden.) LEO LENS.
VACATURE EERSTE KAMER
Ook prol mr Gerbrandy bedankt
's-GRAVENHAGE, 6 Oct. Naar wij ver
nemen heeft prof. mr P. S. Gerbrandy, mi
nister van justitie, zijn benoeming tot lid
van de Eerste Kamer niet aanvaard. Mor
genmiddag om vijf uur zal het centraal
stembureau in de oude raadszaal van het
stadhuis in openbare zitting bijeenkomen
ter benoeming van een opvolger. De volgen
de candidaat is dr H. Co 1 ij n.
srleend als lid
i de Frlesche
