tucht over de doopleden
'5AG 6 OCTOBER 1939
n -■ -
EERSTE BLAD PAG. 3
"yj 10de der Geref. Kerken
DC»
>è!meergebieden - C.D.U. en N.S.B. - Bid- en
jonden - Hulppredikerschap - Curatorenbenoeming
Advies-stichting
f d. Ve g t, op te dragen om deze zaak nader
te bezien en Vrijdagmorgen van rapport
te dienen.
V.N-TWINTIGSTE ZITTING
Mc; 3 Oct. In de Donderdagmorgen
t i: .n 21e zitting werd voortgegaan
bi andeling van het verzoek van de
vo, ie van Zuic'-Holland-Zuid in be
ier i t het aanvaarden van Overheids-
hg> kerkbouw in de
1 air lebicden
1 d
ote >g stelde de rapporteur, ouder-
tdr -V ij k, gewijzigde conclusies voor.
anc usies werden tot na de koffie
193 -n om prof. Nauia, Ds den Hoek
>m» porteur, gelegenheid te.gcven tot
ring.
Doopleden
V
wam aan de orde 't rapport van
voor onderzoek inz3kc tucht over
ia verzoeken van dc Tart. Synoden
f ei land en Groningen, een
,m den kerkeraad van II e e m-
een bezwaarschrift van den ker-
1 Maasland. Het rapport van
'VVC leur Dr A. D. R- Poiman was
Lh druk aan de Synodc-lcdcn ter
n 'd. t 4 L
'e art handelt over het verbon!» uor
f- verhouding van de doopleden tot
>an. iik instituut en de roeping der
dc tucht over doopleden. Het
dat de Synode besluit: a. haar
,v"> dank uit te spreken over do
erc -op deputaten ad hoe de hun ge-
er acht hdbbcn gezien en vervuld;
,f??i te gaan op het verzoek van de
"f Ie van Groningen cn de kerk van
ermeer O.Z. en C. voor de tucht
'A jopleden. Deze regeling handelt
olgens over de kinderen en vol-
P i icompletc leden, die aan de roe-
ach verbonds ongehoorzaam zijn
nderschciden wordt tusschen a
^.e b. nalatigen; concept-formulie-
n61 openbare bekendmakingen met
eek 101 incomplete leden der ge-
in ongehoorzaamheid leven
oegd, resp. een openbare verma-
LD afkeerige volwassenen, idem
igen, die ongehoorzaam blijven
de eisch des verbonds om Christus'
,r jelijden en Zijn dood te verkon-
tsto penbare mededeeling van uitslui-
nsi
.1 g T. T i e 1 e m a n had bezwaar
1 cele uitlatingen in het rapport,
j e u v. Es had enkele bedenkingen
rapport van deputaten en dat
rapporteur, dat ook wel wat erg
en icheen. Deze zaak grijpt diep in
3Q,. ijk leven. Spr. acht dat .dit rap-
een practijk tot ongelijke
ncng aanleiding geven
en van openbare vermaningen
menschen in het midden der ge-
E in spr. niet toejuichen.
mjjake de attestatie heeft spr. bezwa-
m aaast echter heeft hij ook bezwa-
Blri.orincipieelen aard. Spr. had van
raa meer venvacht, o.a. van de ver-
^van het verbond tot het kerkelijk
alle Deputaten en commissie hebben
C0Iil>unt van Voetius verlaten, hoewel
j^njgeheel met de kerkelijke practijk
1 wordt voorgesteld acht spr. in
tAhjk onuitvoerbaar. Onder
val^ worden gemaakt tusschen plat-
oet'n kleinere en grootere stads'ker-
)e regeling is een stap achteruit,
nieoofdpunten kan de Synode wel
>n pen trekken, maar eerst over
an een definitief rapport aan de
•rden gezonden.
VED uursema onderschreef het
q ji Dr. v. Es en heeft als hoofdbe-
pl a"®s veel te reglementair
ten?8efd. Spr. wil de zaak wel graag
reepm dan het rapport in zijn geheel
ianrden, zonder er nu in alles ver-
recllijkheid voor te dragen.
vte regel bij elke tuchtoefening is
ZiC!ien °P zichzelf 201 moeten
g A. Scholtens merkt op, dat
injromngen wel moeilijkheden met
indü!? ooopleden heeft en eenige uni-
W?ï 5pr' W01 '«JiWien. De groot-
looM,eden „Jn j, mct B
weelwassen doopleden,
rapport gegeven publieke ver-
ran?0'11 8Pr* n.iet gewenscht.
at fallen de deputaten en commissie
tiuiSavinck-Rutgers niet yei-der
,D pporten gaan uit van de lijn dos
c maar de persoonlijke daad
een'ijdenis des geloofs kan toch niet
ij deden weggecijferd.
op de situatie in het Noorden
ngen, waar kerken zijn met 35
_on gehuwde doopleden met onge-
deren.
kie,ehking tot goede bearbeiding der
s noodig, alsook dat men per jaar
as n 4 maanden moet catechiseeren.
,r K. Schilder wil met de deur
.l'len en voorstellen deze belang-
taan te houd en tot de ver-
Synode of tot 1942, opdat geen
i thans genomen worden die men
etreuren. Spr. ontwikkelde voorts
aeh-waren togen het rapport Het
?en maatregel die treffen wil per-
vaak slachtoffer zijn van opvoc-
n t geslachten en van een ziekelijke
Spr. acht de Synode thans niet
>t nemen van een beslissing,
n zlG' Ch' A a 1 d e r s merkt op, dat
Van Middelburg niet ten onrechte
Zat de kerken voor een regeling
over doopleden n)og ni et rij p
hui.wil SI>r- voorkomen, dat zij nog
1 n. Als men deze regeling zou
P9m, dan wil spr. het woord incarn
eer: erwijderen. Tegen de term
(OteP bezwaren; men kan beter
n een'onmondig lid. Spr. consta-
r over deze zaak sedert de refor
K1°e stroomingen zijn. Als die
vereenigen, dan blijkt dus dat de
laad nog niet rijp is.
z i t te r wees op de vele moeilijk
en deze zaak kleven. Spr. stelde
jn over de concept-openbare mede
deeling van uitsluiting. Brengt die geen
moeilijkheden?
Hierna was het woord aan den rappor
teur. die verzocht, om de bezwaren die er
zijn gemotiveerd bij dc commissie in te die
nen, opdat men op de verdaagde Synode ter
zake va.n de commissie een nader advies
ontvangen kan. Men moet het advies der
commissie zien in het licht van het rapport
van deputaten, waarvan het een aanvul
ling wil zijn. Spr. zal thans op verschil
lende detailpunten niet ingaan.
Ds. W. L. M i 1 o betreurde als voorzitter
der commissie mede dc late verschijning
van het rapport.
De voor/, itterstelde voor de zaak
op de verdaagde Synode opnieuw
de orde-te stellen,
v. E s vroeg als er leden zijn die be
zwaren indlienen dat die dan vermenigvul
digd worden en tor kennis van de Synode
zullen worden gebracht
Dit zal geschieden.
De Synode ging met het voor
stel van den voorzitter mede.
C.D.U. en N.S.B.
Hierna kwamen opnieruw aan de orde de
bezwaarschriften van eenige leden der
Geref. Kerken, die lid zijn van de Ger. Ver.
voor Daadwerkelijke Vredesactie en die be
zwaard zijn door de conclusies die de vorige
Synode heeft aangenomen inzake het lid
maatschap van C.D.U. en N.S.B.
Eerst werden algomcene beschouwingen
gehouden over rapport en conclusies, waar
na men pauzeerde.
De middagzitting
In de middagvergadering diende ouder
ling S. v. W ij k een nadere conclusie in
t.a.v. de uitkcering aan enkele kerken in
het IJselmeergebied, waarover mert
in de mog«enzitting had gesproken.
Na eenige discussie vereenigde de Synode
zich met een conclusie, waarin zij uit
spreekt, dat de bijdragen, uitgekeerd voor
den kerkbouw aan de kerken in de Wie-
ringermeer met de ten opzichte daarvan
door de directie van den Wieringermeer-
polder geuite verlangens, terecht zijn aan
vaard.
N.S.B. en C.D.U.
Ds W. H. v. d. V e g t zette Ihioma zijn
in de morgenizittLng afgebroken beantwoor
ding voort, ert verdedigde nader het rap
port, dat hij tooh wilde handhaven.
De Voorzitter steldie voor, van het
rapport één stuik te doen vervallen.
Aan de discussie namien deel Prof. Dr
H. H. Kuypor, Prof. Dr K. Schilder,
Dr J. T h ij 6 en Prof. Dr J. Ridderbos.
Met 24 tegen 17 steanmien besloot de Sy
node om het slot van de conclusie te
schrappen, dus het rapport niet aan
adressanten toe te zenden.
Hierna vereenigde ds Synode zidh met
de volgende conclusies.
Conclusies
Die Synode, kennis genomen hebbende
van de bezwaarschriften van enkele leden
der „Geref. Ver. voor Daadwerkelijke Vre
desactie" inhoudende:
1. bezwaren tegen de conclusies door de
Synode van Amsterdam 1936 aangenomen
inzake N.S.B. en C.D.U. en „verdere niet
genoemde organisaties, die den oorlog in
ellken vorm anti-militairistisch verwerpen",
2. eien verzoek oan deze conclusies met
aanbevolen rapport terug tie nemien;
Constateerende, dat door hen niet eenig
bezwaar is ingebracht, dat op Söhrift en
belijdenis gegrond is;
Besluit
a. het verzoek tot intrekking der conclu
sies (art 272 Synode van Amsterdam) als
niet gemotiveerd af te wijaen,
b. de bezwaarde broeders ernstig te ver
manen'zich te onderwerpen aan
de kerkelijke vermaning en
tucht en te leven naar de besluiten, die
de Synode heeft genomen ten aanzien van
de organisaties, die op het standpunt staan
anti-militairistische verwerping van
den oorlog in eiken vorm.
Ds W. H. v. d. V e g t rapporteerde ook
over het verzoek van den kerkeraad van
Warffum inzake de wijze van tudht-
oofiening naar aanleiding van de besluiten
dienaangaande in vebband met de beginse
len der C.D.U.
De commissie stelde de volgende conclu
sies voor:
1. dat voor de kerkelijke vermaning en
tucht, bedoeld in het besluit der Synode
van Amsterdam 1936 (art. 272) niet alleen
zij in aanmerking komeiu die lid zijn van
de C.D.U., maar ook zij, die buiten het
lidmaatschap dezer organisatie om,
er blijk van geven, de beginselen van de
CD.U. to zijn toegedaan,
2. dat het karakter van deze tuchtoefe-
ning zal afhangen van den ernst der dwa
ling. die in elk bepaald geval ter
beoordeeling van den kerkeraad
staat,
3. dat de afhouding van het Heilig Avond
maal niet in alle gevallen moet
leiden tot excommunicatie,
4. dat de Synode het n iet noodzake-
1 ij k acht bij het rapport van de camtmi6si9
ad hoe (bijlage LXIV Acta 1936) nog een
nadrukkelijk getuigenis van harentwege
te laten uitgaan tegen hem, die de begin
selen van de C.D.U. voorstaan, 'ïmz.
De Voorzitter oordeelde, dat men
zich tot de beginselen beperken moet.
Aan de discussie namen deel Ds W H
den Houting. DsG. Diemer, Prof. Dr
K. Schilder, Dr J.Thijs, Prof. Dr K
Dijk, Ds D. Hoek, Dr W. A. v. Es, Ds
1- J. Hagen en Prof. DrJ. Ridderbos
Besloten werd aan dc leden Prof. Dr J.
Ridderbos, Prof. Dr K. Schilder Ds
T. J. H a g e n, Dr J. T h ij s cn Ds W. II. v.
Bid-
Dankstonden
Ds H. Meijering rapporteerde hierna
over een voorstel van de classis B o 1 s-
ward, om te komen tot eenparigheid van
handelen tusscihen de dhr. Kerken bij bid-
en dankstonden en den datum waarop die
worden gehouden en een orgaan van sa-
miemspreking door de resp. kerken te
vormen.
De commissie stelde voor aan de classis
Den Haag, die daartoe is aangewezen,
in overweging te geven met handhaving
van het Geref. karakter, contact te
zoeken met andere kerken.
Na gedaohtenlwisseling door Ds T. J.
Hagen, ouderling J. Verwoerd, Ds W.
H. den Houting, Ds F. C. M e ij s t e r
en Dr A. D. R.Polmanen repliek van den
rapporteur, besloot de Synods deze
zaak aan de prudentie van de
c 1 a s 6 i s 's-G ravenhage over te
laten.
H u 1 pp redfkersohap
Het voorstel van de Part. Synode van
Noord-Brabant en Limburg inzake het
hulppredikerschap, wordt ver-
s c h o ven naar de verdaagde Sy
node, in verband met het feit, dat het
rapport van Prof. Dr H. H. Kuyper in
druk verschijnen zal.
Doopleden uit andere Kerkgroepen
Dr. A. D. R. Polman rapporteerde over
het verzoek van do Part. Synode van G e 1-
d c r 1 a n d betreffemde „doopleden" uit an
dere Kerkformaties. Gelderland vraagt of
personen die op volwassen leeftijd den
wensoh te kennen geven over te komen uit
een andere kerkfomnatie tot een der Geref.
Kerken zonder nog toelating tot de belijde
nis des geloofs te vragen als „doopleden"
aanvaard kunnen worden.
De commissie stelde voor deze vraag
ontkennend te beantwoorden.
Prof. Dr. F. W. Grosheide stelde
voor zulke overkomende „doopleden" naar
de catechisaties te verwijzen.
Prof. Dr. H. H. Kuyper adviseerde de
Synode de conclusie niet te aanvaar
den. Spr. venvees naar het advies van
Prof. Rutgers Sr. Wel moet hun die
overkomen gezegd worden, dat zij ter cate
chisatie komen moeten en het heilig voor
nemen moeten hebben tot belijdenis des ge
loofs te komen.
Prof. Dr. K. Schilder bestreed de
conclusie.
Ds. T. J. Hagen oordeelde dat de com
missie zich teveel heeft gebaseerd op de
practijk in het noorden. Spr. wil alleen
volwassen doopleden inschrijven als
zij het voornemen hebben, belijdenis des ge
loofs te doen.
D r. G. K e i z e r gaf een nadere toelichting
op het Geldersche verzoek, dat door de clas
sis H a r d e r w ij k op de tafel dezer part.
Synode gelegd is.
De rapporteur diende hierna van re
pliek. Spr. nam de conclusie terug,
om er in een volgende zitting op
terug te komen.
Dr. Polman rapporteerde ook over een
vraag van de classis W a r f f u m uitspraak
te doen over de vraag of doopleden tot
schuldbei ij denis kunnen toegelaten
worden en huwelijken van niet-belijden-
de leden kerkelijk kunnen worden bevestigd.
Aan de discussie namen deel Prof. dr K.
Schilder, Prof. dr. K. Dijk, Ds D.
Hoek, Ds. T. J. Hagen. Dr. J. Thijs en
de praeses. Na repliek van den rap
porteur werd de vraag van de classis
niet ontvankelijk verklaard, wij 1
geen enkel concreet voorbeeld is genoemd.
Hierna sluiting.
Avondzitting
C. D. u. en N. S. B.
In de avondzitting rapporteerde Ds. W.
H. v. d. Vegt namens de 'smiddags be
noemde commissie van vijf, over een ver
zoek van den kerkeraad van Warffum
over de wijze van tuchtoefening enz. De
commissie handhaafde vrijwel de 3e en 4e
conclusie en stelde inplaats van de le en 2e
conclusie voor:
le. dat naar de bedoeling der Synode van
1936 de eigenlijke grond der kerkelijke be
handeling is gelegen in het aanhangen en
voorstaan of propageeren v^n die beginse
len der C.D.U., die met Schrift en belijdenis
in strijd zijn;
2e. dat dit aanhangen en voorstaan of
propageeren zich kan openbaren in het lid
maatschap van C.D.U., maar uiteraard ook
wel op andere wijze, waarbij elk geval op
zichzelf moet worden beoordeeld.
Ds. D. S c h e e 1 e rapporteerde over een
missive van de Part. Synode van Friesland-
N. in betrekking tot het reglement der
Theol. Hoogeschool, waar dit handelt over
de curatorenbenoeming.
De commissie stelde voor:
1. de interpretatie van Art. 3 van het re
glement der Theol. Hooge School, gelijk de
Synode van Amsterdam 1936 (art. 88) be
sloot, te handhaven:
2. niet gelijk de Synode van Middelburg
1933 (art. 269) en Amsterdam 1936 (art 273)
hebben gedaan, de Deputaten-Curatoren te
benoemen, noch ook de namen van deze
onder die van de door de Synode benoemde
Deputaten op te nemen.
Aan de discussie namen deel Prof. d r.
J. Ridderbos, Prof. d r. G. Ch. Aal-
de r s, Dr W. A. v Es, Ouderling J. M a n n i,
de Voorzitter en Prof. d r. K. Dijk.
Besloten werd de zaak voorshands zoo te
laten en bij de e.v. reglementswijziging
deze zaak nader te bezien. Op de verdaagde
Synode komt deze herziening aan de orde.
Advies-stichting
Prof. dr. G. M. den Hartogh rappor
teerde hierna over het voorstel van de
Part. Synode van Noor d-B r a b a n t en
i burg om uit te spreken dat de z.g.
„Advies-Stichting Geref. Kerken" in geen
enkel officieel verband staat met
de Geref. Kerken als zoodanig. Bij dit voor
stel kwamen ook enkele ingekomen brie
fen aan de orde.
Het rapport gaf een historisch overzicht
nn deze zaak.
De commissie oordeelt dat bet niet otp
haar weg ligt zich met deze dingen in te
laten, wat goed- noch afkeuring insluit,
waarom zij voorstclcl'G uit te spreken be
zwaar te heb!>en tegen de haar in de con
cept-statuten van de Adviesstichting gege
ven bevoegdheid: alsook dat het niet op
haar weg ligt aandrang uit te oefenen op
de kerken om de oprichting van de Fede
ratie van Commissies van beheer te be
vorderen
Aan de discussie namen deel Dr. H.
Kaajan, en Ouderling S. v W ij k,
waarna de Synode zich met de voorge
stelde conclusies vereenigde.
Hierna las de Assessor de concept-
collecttlijst, die na eenige bespreking werd
vastgesteld.
De Synode ging hierna in zitting in
comité, welke comité-zitting hedenmorgen
werd' voortgezet .althans wat het eerste uur
betreft
Daarna werd de zitting weer openbaar,
om in een voorloopige slotzitting over te
gaan.
ProL Dr. A. G. HONIG 75 JAAR
De Synode verzond heden aan Prof. Dr. A.
G. Honig, rustend hoogleeraar te Kampen,
die vandaag zijn Tösten verjaardag viert, het
volgende telegram:
„De Generale Synode van de Gereformeer
de Kerken, te Sneek vergaderd, wenscht U
van harte geluk op uw 75sten verjaardag.
Dankbaar gedenkend aan al den arbeid door
U voor onze Kerken en de Theol. Hooge
school verricht, bidt zij U den zegen en de
kracht des Ileeren toe, opdat Uw arbeid nog
verder vruohtbaar zij, het licht des Heiligen
Geestes Uw levensavond verheldere, de
vrede Gods in Christus uw hart vervulle en
Zijn genade overvloedig zij over U, Uw gade
en familie".
Het Curatorium der Theol. School verzond
aan den o-jarige eveneens een telegram
van gelukwensoh dat aldus luidde:
„Het Curatorium enz. voegt gaarne vjn
hartelijken gelukwcnsch en heilbede b^ de
U vertolkte wenschen der Generale Synode,
waarin ook zijn begeerten voor U werden
uitgedrukt."
NED. HERV. KERK
Drietal: Te Den Haag (vac. Dr. F. J.
W. Posthumjus-Meyjes): J. P. C. Ecrhardt
te Hillegom; Dr. Ph. G. Scheeres te AJfen
a. d. Rijn en Dr. J. Schoneveld te Gro
ningen.
Aangenomen: Naar Hei- en Boeicop
cand. W. L. Tukker te Hoek van Hol
land. Naar Midlum, cand. M. Hanemaaijer
te 's-Gravenzanrie.
Bedankt: Voor Gouderak. Eerrmes-Bin
nen, Bunschoten, Ter Aar, Noordeloos, Pa
pend recht en Qpheusden, oand. W. L. Tuk
ker te Hoek van Holland.
Ds. G. B. WESTENBURG
Ds G. B. Westenburg, die wegens on-'
gesteldheid eervol emeritaat vroeg en ver
kreeg als predikant der Ned. Herv. Gem. van
Den Haag en zich te Antwerpen vestig
de, blijkt toch niet geheel en al van alle ac
tiviteit te moeten afzien. Dingdag 3 Octobev
j.l. heeft hij in overleg met den kerkeraad
der Ned. Evangelische Gemeente te Brus
sel een wekelijks te houden Bijbelcursus
over de Openbaring van Jbbanries te Brus
sel geopend, voor welken cursus veel be
langstelling blijkt te bestaan. De cursus
wordt in de consistorie der kerk op de Sint
Kathielijneplaats te Brussel gehouden.
CAND C. MAAN
Cand. C. Maan, hulpprediker der Geref.
Kerk van Rulhrort voor den arbeid on
der de verstrooide Nederlanders te Keulen
en omgeving, heeft van den kerkeraad van
Ruhrort en van de Deputaten voor den ar
beid in Rijn-Pruisen, mede met instemming
der Classis Arnhem, vrijheid gekregen, om,
nu hij onder de tegenwoordige omstandighe
den zijn werkkring zoo sterk zag inkrimpen,
zich daarvan los te maken en naar het va
derland terug te keeren. Hii is dan weer in
de volle gelegenheid om Zondags in den
Dienst des Woords voor te gaan en om opk
eventueel een nieuwen werkkring te aan
vaarden. Zijn adres is vanaf 12 October:
Htoflaan 60, 's-Gravenizande, tel. 89.
CAND. A. DE GROOT
De Kerkeraad van Brussel deelt het vol
gende mede:
„Aangezien door den oorlogstoestand de
diensten in Parijs niet meer kunnen doorgaan
en het reizen in Frankrijk wordt bemoeilijkt,
is aan den arbeid van candidaat A. de
Groot, hulpprediker te Parijs, onverwacht
een einde gekomeh. De Kerkeraad spreekt
zijn bijzondere waardeering udt voor al wat
door hem in den dienst van de Kerk van
Brussel onder de verstrooiden is gedaan.
Geen offer is hem in dit werk te zwaar ge
weest. De hulp, die door hem geestelijk en
ook maatschappelijk is geboden, zal voor
velen in Frankrijk onvergetelijk zijn.
ZO JUIST VERSCHENEN:
de d bijbelse' geschiedenis
aan kinderen verteld
zesde herziene druk door
a J. E. STELMA—LOOSJES
en Dr. J. H. STELMA.
Geïllustreerd met ongeveer 200 koper
gravuren, 622 bladzijden; prijs slechts
f 4.25 gebonden; met een register,
waarin vermeld, welke Bijbelgedeelten in
elk hoofdstuk behandeld worden.
Deze Bijbelse Geschiedenis bevat de
verhalen van Genesis tot en met de
Handelingen der Apostelen.
Uitgave van A. VOORHOEVE, Rotterdam
alom in den Boekhandel verkrijgbaar.
(Reel
JUBILEUM Ds. J. H. TELKAMP
Hartelijk en van vele zijden is Ds J. H.
Telkamp, Geref. predikant te Utrecht
gehuldigd bij zijn zilveren ambsjubileum.
Na een receptie in zijn wijkgebouw, waar
hem om. namens de ouderlingen en diake
nen van Wijk I door den heer W. de Kam
aangeboden werden een kandelaar en gong
van Italiaansch smeedwerk, en „De geschie
denis der Godsopenbaring" door Dr. F. L.
Bakker en namens de gemeenteleden nog
meerdere geschenken, weiden de geschenken
en bloemen overgebracht naar Ma is on
Schmitz, waar Ds. Telkamp des avonds ont
ving. Hier kwamen Ds. D. Zwart en de
heeren J. Vos en Van Arkel namens
j den Kerkeraad gelukwensdhen.
I Ds. Zwart dankte inzonderheid mevrouw
j Telkamp voor den steun, welken zij haar
j echtgenoot heeft willen verleenen bij de
vervulling van zijn ambt, waarvan zij als
domineesvrouw de schoonheid en de moei
lijkheden heeft leeren kennen.
1 Een lange rij van belangstellende gemeen
teleden kwam daarna Ds. en mevr. Telkamp
de hand drukken, o.m. Dr. J. de Lange,
ide gemeente-secretaris van Utrecht.
fRecU
DS J. VAN ANDEL
Zijn honderdste geboortedag
Woensdag 11 October zal het 100 jaar ge
leden zijn, dat Ds. J. van Andel, een zeer
bekende en geëerde figuur uit het Gerefor
meerds kerkelijk leven van de tweede
helft der vorige
eeuw, geboren
werd. Als is de
herinnering aan
dezen hoogbe
gaafden prediker
en bekwamen
theoloog ten deele
vervaagd, er zul
len onder 't thans
levend geslacht
nog velen zijn,
die hem gehoord
en gelezen hebben
cn daarbij met
dankbaarheid te
rugdenken aan de
?ave geestelijke
statuur van dezen
met buitengewone
talenten toegerusten leeraar en schrijver.
Het geizag van dezen waardigen dienaar des
Woords was, inzonderheid in de kringen der
Afscheiding en met betrekking tot zijn aan
deel in de vereeniging der Geref. Kerken in
1892, onbestreden en op dezen gedenkdag
treedt zijn rijk gezegend amlbtelijlk en kerke
lijk leven in een mild historisch lidhit.
Ds. van Andel, geboortig uit 's-Hertogen-
bosch en 70 jaar oud geworden (hij stierf
29 Juni 1910 te Gorinchem) was reeds op
jarigen leeftijd predikant. Van 18611907
diende hij de kerken van Zutphen, Heusden
Leeuwarden en Gorinchem en van 1907
1910 heeft hij nog van zijn emeritaat geno
ten. Een speciale voorliefde had hij voor mi
neralogie en vollkerikunde, wetenschappen,
welke hem bij menig boek uit zijn veile pen-
nevruchten te stade kwamen, 't Waren ove
rigens zijn groote kennis en zijn steeds diep
gaand onderzoek van de H. Schrift, welke
hem zoowel in zijn met groote welsprekenc
heid voorgedragen predikaties als in zijn tal
rijke commentaren op Bijbelboeken het ge
zag hebben verschaft, dat in het gan-
sehe land gaarne werd aanvaard. Want
Ds. van Andel was ook, hoewel scherp
belijnd in de uitwerking van zijn gedachten,
man des vredes, wiens woord in menig ker
kelijk vraagstuk heeft geleid tot allen bevre
digende oplossing. Zijn grootste beteekems
ligt echter in het brengen van de schatten
der Heilige Schrift in breeden kring, als
schoonste voorbeeld waarvan zijn nóg niet
verouderd Handboek der gewijde geschiede
nis dienen kan. En verder, wat al commen
taren, zoowel uit Oud als uit Nieuiw Testa
ment: De kleine profeten, de Mozaïsche
wet, Lucas, Johannes, Handelingen, Romei
nen, Oorinithen, Elfezen, Colossenzen, Timo-
theus, Hebreeën. Daarnaast veel practische
lectuur: pastorale brieven (in de Baziuin);
ook een boek voor predikanten, het Vade
mecum Pastorale, na zijn dood verschenen.
In zijn belangstelling voor het kerkelijk
vraagstuk heeft Ds. van Andel inzonderheid
vruchtbaar mogen werkzaam ziijn voor de
vereeniging der Geref. Kerken in 1892. Als
woordvoerder der deputaten van de Leeuw
arder Synode der Ohr. Geref. Kerk, die op 9
September 1891 in de voorloopige Synode
der Nederd. Geref. Kerken te 's-Gravenhage
door Prof. Rutg ers en Mr. Keuche-
werden binnenigetleid en door Dr.
Kuyper verwelkomd, sprak hij de vol
gende, historisch beteekenisvolle woorden:
„Door Gods genade mogen wij bekennen,
dat het werk Gods in 1934 wel het eerste,
maar niet het laatste werk Gods is geweest.
Op dit standpufit heeft onze laatste Synode
met dubbele kracht hernieuwde pogingen
aangewend, om opnieuw te beproeven, tot
vereeniging met uwe kerken te komen.
Straks zal ik de besluiten onzer Synode U
ter hand stellen. Nu wil ik U slechts den
geest vertolken, die op onze Synode heeft
geheerscht. Het was ons ernst, om van den
Heere te bageeren, dat wij niet langer als
twee corpsen teren den vijand over zouden
staan. Wij hebben op onze Synode moeilij
ke oogenblikken doorleefd. Soms scheen hel,
dat de bezwaren zóó groot waren, dat ze on
oplosbaar moesten worden geacht; dan weer
was er smart en beklemdheid in onze zielen:
dodh wij herademden weer, wanneer wij
weer voorstellen meenden te vinden, die
hoop op welslagen boden, omdat zij met be
houd ook van uwe eigenaardigheden, ver
eeniging mogelijk maakten. Ik mag er bij
voegen, dat wij uiteen zijn gegaan in de
overtuiging, dat wij geleid waren door een
Hoogetre en Onzichtbare Macht. Van harte
spreek ik den wensch uit, dat de Heere onze
besprekingen ook zoo leiden moge op dezen
dag".
Op 15 September was het pleit beslecht
en kon Ds van Andel met groote dankbaar
heid getuigen, dat „wat onmogelijk is bij de
menschen, mogelijk is bij God. Neen, het is
niet ons werk, maar een werk ds Heeren;
wij zijn maar ongeschkte werktuigen van 'n
onvolkomen vereeniging, voorbode eener
volkomene".
Deep woorden typeeren den man, die een
diep spoor heeft getrokken door het kerke
lijk leven van z ij n tijd, maar wiens geest
nog vruchtbaar kan zijn bij het oplossen der
kerkelijke problemen van dezen tijd.
werd een lijkrede gehouden door Ds Eer-
hardt, weLke volgens den wensch van den
overledene kort was. Ds Eerhardt wees op
den ernst van dit oogenbliik en richtte woor
den van troost en deelneming tot de na
bestaanden. Ds Eerhardt sprak naar aan
leiding van de vier eerste verzen uit de
laatste rede van Jezus tot zijn discipe'en:
„Uw hart worde niet ontroerd; gijlieden
gelooft in God, gelooft ook in Mij", enz.
Van Dr Th. Ruys Jr, Geref. pred., die
wegens verblijf op de Generale Synode der
Geref. Kerken verhinderd was, werd een
schrijven van deelneming voorgelezen.
Aan de groeve werd een dankwoord ge
sproken door Ds H. Bakker van Amster
dam, zwager van den overledene.
Onder de talrijke aanwezigen werden vele
predikanten opgemerkt uit den Ring en uit
vorige standp'aatsen van Ds Tichelaar.
Diep onder den indruk verliet men den
doodenakker.
BEGRAFENIS Ds. L. NUGTEREN
Onder groote belangstelling werd te Oud-
Al b 1 a s aan den schoot der aarde toever
trouwd het stoffelijk overschot van Ds. L.
'teren, em.-predikant der Ned. Her
vormde Kerk van G i e s s e n-N i e uw-
ke r k.
Aan de geopende groeve sprak allereerst
Ds. R. W. Steur, van Oud-AMas, doe her-
erde aan de afsdheidspreddcatie van den
overledene, enkele weken geleden gehouden
te Giessen-Nieuwkerk, waarin hij wees op
de broosheid van het leven en het was of hij
toen al een voorgevoel had wat er ging ge
beuren met hem.
Spr. wees er op, dat hij als getrouw
dienstknecht gestaan had tot het laatst van
zijn leven.
Namens de classis sprak ds J. Haring
in Giesendam, die den overledene herdacht
als iemand die de Ned. Herv. Kerk lief
had en wien het moeilijk viel van zijn ambt
te scheiden. Spr. heeft hem leeren kennen
een correct mensoh. Zooals hem thuis
was voorgehouden heeft hij gepredikt de zui
vere Gereformeerde leer.
Namens Kerkeraad en gemeente van
Giessen-Nieuwkerk sprak de consulent Ds.
A. Wisgerof van Schelluinen, die er aan
herinnerde dat de overledene de Herv. Kerk
aldaar bijna 18 jaar heeft gediend. De
eeuwigheid zal openbaren de vruchten die
het werk van Ds. Nugteren heeft afgewor
pen.
Vervolgens sprak de heer Baan, burge
meester van Bleiswijk, waar Ds. Nugteren
ruim vier jaar de Ned. Herv. Kerk heeft ge
diend. Ik sta, aldus spr., hier aan de groeve
van een vriend, waarmede ik 20 jiaar geleden
contact kreeg, weflke vriendschap door zijn
heengaan niet is verbroken, maar hechter
geworden.
Woorden van innige deelneming richtte
spr. tot de familie: hij sprak de hoop en ver
wachting uit, dat ook van dezen overledene
mag gelden het Schriftwoord „Gij getrouwe
dienstknecht, over weinig zijt gij getrouw
geweest, over veel zal ik u zetten, ga in in
de vreugde des Heeren".
Aanwezig was ook ouderling Kok van
Bleiswijk.
Daarna trad naar voren zijn studievriend
Ds. v. d. Graaf van Schoonhoven, die 36
jaar geileden met hem vriendschap sloot als
student en het woord is ook hier waar: „Een
vriend heeft ten allen tijde lief".
Spr. herinnerde nog aan het ouderlijk
huis van Ds. Nugteren, waar zij beiden zul
ke heerlijke lessen mochten ontvangen van
zijn vader, den heer Nugteren.
Tenslotte sprak de heer v. En gen, hoofd
der Chr. School, van Giessen-Oudkerk en
herdacht den overledene als lid van het
schodlibestuur. die met al zijn liefde voor
het Christelijk onderwijs werkte met alle
kracht, om dit tot meerder bloei te 'krijgen.
Hij bleek soms onverzettelijk, vooral wan
neer hij dacht dat het beginsel schade zou
lijiden.
Nadat aan allen dank was gebracht voor
de laatste eer aan den overledene bewezen,
verlieten de talrijke aanwezigen den dooden
akker.
MEER EN BOSCH
De Stichtingen der Vereen, tot verpleging
van lijders aan vallende ziekte te Heemstede
hebben dezer dagen voor Meer en Bo?ch den
36 OOsten patiënt ingeschreven.
GIFTEN EN LEGATEN
Van N. N. te A. ontving Prof. Geels te
Apeldoorn een gift van f 1000,waarvan
f 7O0,aan het Studiefonds van de Chr. Ge
reformeerde Kerk en f 300,aan de kas art.
13 D.K.O. ten goede komt.
HULPPREDIKERS
Benoemd tot hulpprediker by de Geref.
Kerk te Zeist de heer C. V e r s p u ij, theo
logisch candidaat te Saheveningen.
Tot hulppredikers bij de Geref. Kerk
van Waddinxveen is bencemd cand. D.
C. van Lonkhuyzen te Amersfoort.
BEGRAFENIS Ds. G. TICHELAAR
Gistermiddag had te L i s s e onder zeer
groote belangste'ling de teraardebestelling
plaats van het stoffelijk overschot van wij
len Ds G. Tichelaar, emeritus predikant
van de Ned. Herv. Gem. aldaar. Hoewel de
overledene den laatsten tijd te Zeist woon
achtig was, was het zyn wensch om in zijn
laatste gemeente ter ruste gelegd te worden,
waartoe het stoffelyk oversclv t naar Lisse
was overgebracht.
In de Ned. Herv. Kerk, waar Ds Tiche'aar
verscheidene jaren het Woord heeft mogen
bedienen en hij ook het vorig jaar zyn zil
veren ambtsjubileum 'mocht herdenken,
werd een rouwdienst gehouden, welke ge
leid werd door Ds Chr. Eerhardt van
Hillegom. consulent van de gemeente van
Lisse. Er was veel belangstelling van de
zijde der Gemeente, die haar oud-predikant
de laatste eet wilde bewijzen.
De plechtige ure werd aangevangen met
het zingen van Psalm 42 1 en 3. Vervolgens
ONDERWIJS
A. KREKEL
Te Zeist is op 84-jarigen leeftijd overleden
de heer A. Krekel, ouid-leeraar aan het
Marnix-Gymnasium en de Ohr. H.B.S. te
Rotterdam. De heer Krekel was in de Maas
stad een bekende figuur niet alleen door zijn
leeraarsohap, maar ook, doordat hij zich met
groote toewijding bewoog op kerkelijk en
maatschappelijk gebied, o.m. in de Orar.j --
Vereeniging e.d. Zijn dichterlijk gemoed uit
te zich meermalen in bijdragen, welke wer
den opgenomen in het weekblad „De Hoep".
Tot in hoogen ouderdom heeft hij na zijn af
treden als leeraar in 1920, te Zeist mogen
genieten van de rust. welke echter aller
minst bestond in ledigheid, want de heer
Krekel had. bekwaam als hij was in de
Duitsche taal, regelmatig zitting in examen
commissies te Utrecht en behield de lust tct
studie.
De begrafenis is bepaald op Maandag 9
Ocober te Zeist te 1.15 uur op de Nieuwe
Algemeene Begraafplaats.
NED. ECON. HOOGESCHOOL
Dr. H. M, H. A. v. d. V a 1 k hoopt 12 Oc
tober te 3.3'0 uur met een openbare les zijn
colleges aan te vangen 3ls lector in de me
thoden van het econom. onderzoekingswerk
aan de Econom. H. S. te Rotterdam.
0NDER\VIJ7;K;RS-BE\T,"EM!NQEN
Alphen a. d. Rijn Ohr. School Hooft-
sbraat. Tot kw. m. a.: d j. de Lan
ge. id. Ohr. School te Zegveld
Oudewater. School ro. d. Byibel. Tct
kw. m. a.: de beer C. TTltee, id. Chr.
School te Lanse Ru:« V'-'-'r
Stellendam C. N. School (tijdeL
hoofd J. Olij). Tot kw. m. a.: de heer L.
Ha eek te Bruiniss° kw. m. a. Ohr. school
te Nieurwerkerk (Zld).
Zie voor Onderwijs ook elders in dit bZo<|
