jp\tvwt CriitëdK (üvurant
Onderhandelingen te Moskou beëindigd
Hft de leiding
Dagelijks verschijnend Nieuwsblad voor Leiden en Omstreken
De Poolsche kwestie geregeld
Grooie economische plannen
Rusland en Estland sluiten
een verdrag
F O T
O
Gij gireert
Uw (ibonnemenlsgeld
dezer dagen?
I
<1BER
mamnui i ii iin
itmentsprijS:
laai in Leiden en in plaatsen
1 een agenlschap gevestigd is 235
Jr post 2.35 portokosten
0.18
Buitenland bij wekelijksche
-or at f 4-50
i de uijksche zending. 5.50
Alles bij vooruitbetaling
de b1"' mmers 5 ct. met Zondagsblad 7'/2 ct
staat vt]
3 e r g h. J
erwijl o:|'
n reeds
.trent ml
Toln Moskou
elrecht s m m
Bureau: Breestraat 123 Telefoon 22710 (na 6 uur: 23166) - Postbox 20 - Postgiro 58936
NO. 6817 VRIJDAG 29 SEPTEMBER 1939 20e Jaargang
abbertrntieprijjen:
Van I tot 3 regels f I.171/»
Elke regel meerS 032'lt
•r
Ingezonden Mededeelingen
van 1—5 regels 2.30
Elke regel meer 0.45
«te*.***
Voor het bevragen aan '1 bureao
wordt berekend ƒ0.10
ieimzinnige waas, dat sinds en-
1 rondom de besprekingen in het
ring, is thans goeddeels opgehe-
el de onderhandelingen tusschen
uectie Regeering en de'Estlandsche af-
jen eenerszijds als die met den
t van 'J Minister van Buitenlandsche Za-
agster, jjn staf anderszijds zijn gister af-
vvens< jjet resultaat rechtvaardigt de
naaien, reef) we]ke men de laatste dagen
hooren, n'1, dat men op de
niJere manier zou trachten de we-
sen fait accompli te stellen.
kan niet worden ontkend, dat
ruimte verrassend is. De Duitsche diplo-
brengeuL er in gcslaagd een grens- en
,,ipsverdrag uit Moskou mee naar
t brengen, terwijl tevens vèrstrek-
I in huinomische plannen worden aange-
st sra n1;welke eventueel -zullen moeten
Duitschland in geval van een
aft ht i, en oorlog het hoofd boven water
oplrf
LO ïl i ouden.
éémaal 'alt als slachtoffer van de nieuwe
ussische vriendschap. De over-
grenzen zijn definitief. Wijzi-
loor geen van beide partijen wor-
d. Daarnaast valt op, hoe Estland
Ml Dikten zwichten voor de Russische
T a een gedwongen hulp- en vrlend-
oewe' -drag met de Russische Regeering
iard eisten afsluiten.
er iets onmiddellijk opvalt in den
s de gang van zaken, dan is het wel,
behe, |et Europeesche concert der naties
!le1 '"ng Berlijn uit handen is gevallen,
srgenomen door Moskou. Wij heb-
r^himmers tot dusver beleefd, dat do
j rdeeljn van buitenlandsche regeeringen
Duitsche hoofdstad werden ontbo-
voor I daar te komen „onderhandelen".
rsch in het geheugen ligt de gang
.7° jschnigg naar Berchtesgaden, van
Hacha als onderhandelaar van
ESSENjiho-Slowaaksche regeering naar
ian het lot van beide landen heeft
kunnen verhelpen, evenmin als
Iter Beck van Polen, die weiger-
rgi, v,-0i Berlijn te komen, is gelukt zijn
lessen^F een aSressieven inval te yrijwa-
i °''an jen zijn thans omgekeerd. Minister
>j 'jentrop reist naar Moskou en heeft
"I te hooren, wat Moskou dicteert
v; rr "Seelt zijn troeven uit, en nog maar
ks is de oorlog enkele weken aan
4 of hij heeft Ruslands positie aan
bi; rif, grenzen ongemeen versterkt In de
r zal Duitschland de Oostzee niet
ben. Het verdrag met Estland laat
- 's Mjfel over, dat Rusland voortaan ook
lee de eerste viool zal gaan spelen.
1 1 - die het Derde Rijk voor den inval
moet betalen, blijkt ontzaglijk
1 'zijn!
■ijdags |n de z00 jujst afgesloten Duitsch-
ie overeenkomst ook de aandacht
Idat de Russische beer zich in mi-
opzicht nog op geen enkele wijze
lijn heeft vastgesmeed. Natuurlijk
mand, wat hieruit groeien kan. Men
;ans slechts allerlei dreigementen,
jy r rjiji en Frankrijk worden bij voortzet-
j het conflict als de schuldigen aan
|c gesteld, maarop geen enkele
ijkt, dat Rusland en eventueel op
jijze aan de zijde van het Derde Rijk
In strijden. Economische plannen
0°j uitgewerkt om het handelsverkeer
brengen tot het niveau van enkele
jleden.
tkelijk is, dat Italië tijdens de Mos-
j onderhandelingen geheel afzijdig
jven. Men kan veilig aannemen, dal
- ini het opdringen van de Russische
als naar het .Westen slechts met
[SI13 ^>Sen aanziet
luce heeft overwegende belangen op
Ikan, waar hij een Duitsch-Russisch
'-c jaan niet aangenaam zal vinden. De
Idagen laat ook de „Osservatore Ro-
1 I het Pauselijk orgaan zich in
bewoordingen uit over wat men
het Russisch verraad. Italië is een
<3® i igend katholiek land en verafschuwt
sjewisme. Het samengaan met Mos
man onmogelijk de vriendschap van
liaansche volk voor Berlijn verster-
et oogenblik waarop we dit schrijven
ig niet te concludeeren welke gevol-
et monsterverbond tusschen Berlijn
G ikou zal hebben. In de richting van
'estersche mogendheden dreigt men
paalde .maatregelen" indien de oor-
Er OOtrdt voortgezet. Doelt men hier op de
ig van een Oost-Europeesch staten-
dat politiek en economisch met
1 hland en de Sovjet-Unie zal moeten
n0 werken? Moet hieraan worden toe-
iF?! reven het verblijf van een Bulgaar-
afgezant in het Kremlin, alsmede de
Poordigheid van den Turkschen Mi-
van Buitenlandsche Zaken, die zijn
Iifk voorloopig enkele dagen heeft uit-
Pekomst zal leeren, wat uit de snelle
jrgVifkkeling in Oost-Europa nog groeien
In elk geval heeft het opdringen van
ind in de Oostzee niet nagelaten die-
;"jJidruk te maken in de Scandinavische
E waar men verwacht, dat na Est-
Letland wel spoedig onder Rus-
ijcd in invloed zal komen te staan. In elk
de heer Stalin tactischer te werk
duitschland deed tegenover Polen. Hij
laaft in naam de onafhankelijkheid
Rusland en Duitschland sluiten een
grens- en vriendschapsverdrag
MOSKOU, 29 Sept Het Duitsche Nieuwsbureau meldt:
„De besprekingen tusschen rijksminister van buitenlandsche zaken Von Ribben-
trop en de Sovjet-Russische staatslieden, den ohef der regeering en volkscommissaris
van buitenlandsche zaken Molotof en den heer S t a li n, zijn in tegenwoordigheid
van den Duitschen ambassadeur te Moskou, graaf vonder Sc huienburg, in'den
loop van den nacht teneincte gebracht.
Als resultaat der onderhandelingen zijn <ie volgende overeenkomsten onderteekend:
Verklaring van de Duitsche rijksregeering en de regeering
der Sovjet-Unie van 28 Sept. 1939
Nadat de regeering van het Duitsche Rijk en de regeering der Sovjet-Unie door
het vandaag onderteekende verdrag de uit het verval van den Poolschen staat
voortvloeiende kwesties definitief hebben geregeld, en daarmede en zeker funda
ment hebben geschapen voor een duurzamen vrede in Oost-Europa, geven zij over
eenstemmend uitdrukking aan de opvatting, dat het in overeenstemming zou zijn
met de werkelijke belangen van alle volkeren aan den thans tusschen Duitschland
«enerzijds en Engeland en Frankrijk anderzijds bestaanden oorlogstoestand een
einde te maken.
De beide regeeringen zullen daarom haar gemeen
schappelijke bemoeiingen, eventueel in overleg met an
dere bevriende mogendheden, erop richten dit doel zoo
spoedig mogelijk te bereiken
Mochten evenwel de bemoeiingen der beide regeeringen zonder resultaat blijven,
dan zou daarmede het feit zijn vastgesteld, dat Engeland en Frankrijk verantwoor
delijk zijn voor de voortzetting van den oorlog, waarbij in geval van een voort
duren van den oorlog de regeeringen van Duitschland en van de Sovjet-Unie
elkander wederzijds over de vereischte maatregelen zullen raadplgen.
Duitsch-Sovjet-Russisch grens- en vriendschapsverdrag
De Duitsche Rijksregeering en de regeering der Sovjet-Unie beschouwen het
na het uiteenvallen van den tot nu toe bestaan hebbenden Poolschen staat uit
sluitend als haar taak in deze gebieden de orde en rust te herstellen en de daar
wonende bevolkingen een in overeenstemming met den volksaard zijnd vreedzaam
bestaan te verzekeren. Te dien einde zijn zij het over het volgende eens geworden:
Art. 1. De Regeering van het Duitsche Rijk en de regeering der Sovjet Unie
stellen in het gebied van den tot nu bestaan hebbenden Poolschen staat de linie vast,
welke in bijgaande kaart is aangegeven en welke in een aanvullend protocol nader
zal worden omschreven.
Art. 2 Beide part ij en erkennen de in art. 1 vastgestelde grens
van de belangen der wederz ij dsche r ij ken als definitief en
zullen iedere inmenging van derde mogendheden in deze re-
g'eling van de hand w ij zen.
Art. 3. In de gebieden ten Westen van de in art. 1 aangegeven lijn neemt
de Duitsche Rijksregeering de vereischte nieuwe regeling van staatszaken op
zich, in de gebieden ten Oosten van deze lijn de regeering der Sovjet-Unie.
A r t. 4. De regeering van het Duitsche rijk en de régeering der Sovjet-Unie
beschouwen vorenstaande regeling als een zeker fundament voor een voort
gaande ontwikkeling der vriendschappelijke betrekkingen tusschen haar volken.
Art. 5. Dit verdrag wordt geratificeerd en de ratificatie-oorkonden zullen
zoo spoedig mogelijk te Berlijn worden uitgewisseld. Het verdrag treedt met de
onderteekening in werkir.g.
Opmerking: De kaart zal later in de pers worden gepubliceerd.
Duitsch-Sov jet-Russische economische plannen
De voorzitter van den raad van volkscommissarissen en volkscommissaris van
buitenlandsche zaken M oio taf, heeft het volgend schrijven gericht tot den rijks
minister van buitenlandsche zaken:
Mijnheer de Rijksminister. Met referte aan onze besprekingen heb ik de eer u
hiermede te bevestigen, dat de regeering der Sovjet-Unie op grond en in den
zin van de door ons bereikte algemeene politieke overeenkomst van zins is met
alle middelen de economische betrekkingen en het goederenverkeer tusschen
Duitsdhland en de Sovjet-Unie te ontwikkelen.
Te dien einde zal door beide partijen een economischprogram worden opge
steld op grond waarvan de Sovjet-Unie Duitschland grondstoffen zal leveren,
welke Duitschland zijnerzijds door industrieele over langen tijd loopende leve
ranties zal compenseeren. Daarbij zullen beide partijen dit economische program
zoodanig opzetten, dat het Duitsoh-Sovjetrussische goederenverkeer voor wat
zijn volumen aangaat het in het verleden bereikte maximum weer zal bereiken.
Beide regeeringen zullen voor de ten uitvoerlegging van vorenstaande maat
regelen onverwijld de vereischte instructies geven en ervoor zorgen, dat onder
handelingen zoo snel mogelijk zullen worden gevoerd en ten einde gebracht.
Antwoord van Von Ribbentrop
De rijksminister van buitenlandsche zaken Von Ribbentrop, heeft zijnerzijds
in een aan den leider der Sovjetrussische regeering en volkscommissaris van bui
tenlandsche zaken gericht schrijven de ontvangst van bovenstaanden brief be
vestigd.
Het antwoord van rijksminister van buitenlandsche zaken Von Ribbentrop
herhaalt de tot hem gerichte uiteenzettingen van Molotof en besluit met de
woorden:
„Namens en in opdracht van de regeering van het Duitsche rijk stem ik in
deze mededeeling toe en stel ik er u van in kennis, dat de regeering van het
Duitsche rijk ook harerzijds in dezen geest het noodige zal laten doen."
van het kleine Estland, maar over de wijze,
waarop de onderhandelingen tot resultaat
hebben geleid, behoeft men zich geen illu
sie te maken. De barmhartigheden der god-
deloozen zijn wreed, zegt de Schrift Het
kleine Estland weet er nu van mee te spre
ken.
Zoo blijft de wereld van dag tot dag in de
allergrootste spanning en wacht men af,
wat het antwoord zal zijn van Londen en
Parijs op de besluiten die te Moskou zijn
tot stand gekomen.
OUD-MINISTER GOSELING WEER
KAMERLID?
DEN HAAG, 29 Sept. Naar wij vernemen
heeft het Lid van de Tweede Kamer der
Si alen-Genera al de heer Mr. J. H. van
Maarseveen :n verband met het aftreden van
Mr. C. Goseling als Minister van Justitie zijn
zetel bij den aanvang van het nieuwe zitting
jaar ter beschikking gesteld. Mr. Goseldng
heetfit in verband met zijn militairen dienst,
het voora'lsn^g in beraad gehouden.
De overgave van Warschau. Een telegrafische foto van de bijeenkomst der Pool
sche onderhandelaars met het Duitsche legercommando in een spoorwegwagon
buiten de stad. waar de overgave van Warschau werd geteekend.
Pact van wederzijd-
schen bijstand en een
handelsverdrag
Russische militaire basis op
Estlandsche eilanden
MOSKOU, 29 Sept. Het Sovjet-Russische
telegraaf-agentschap meldt:
„Van 24 tot 28 September zijn te Moskon
onderhandelingen over het sluiten van een
pact van wederzijdschen bijstand en een
handelsovereenkomst gevoerd door den
volkscommissaris van buitenlandsche zaken
Molotof, en den Estlandschen minister
van buitenlandsche zaken, S el ter. Aan
Russische zijde werd aan de onderhande
lingen deelgenomen door S ta 1 in en Ui-
k o j a n en aan Estlandsche zijde door den
president der nationale vergadering, Pro
fessor U1 n o t s, en den Estlandschen ge
zant Rey.
De onderhandelingen eindigden op 28 Sept.
met de onderteekening van een pact van
wederzij dschen bijstand en een handels
overeenkomst."
Het presidium van den hoogen Sovjet
der U.S.S.R. eenerzijds en de president der
Estlandsche Republiek anderzijds hebben,
ten gunste van de ontwikkeling der vriend
schappelijke betrekkingen die zijn gevestigd
door het vredesverdrag van 2 Februari 1920
en berusten op de erkenning der onafhanke
lijkheid en van het beginsel van niet-in-
menging in de binnenlandsche aangelegen
heden der andere partij; in de erkenning,
dat het vredesverdrag van 2 Februari 1920
en het verdrag over non-aggressie en vrede
lievende regeling van conflicten van 4 Mei
1932 nog den krachtigen grondslag der
wederzijdsche betrekkingen en verplichtin
gen vormen; ervan overtuigd, dat de defi
nitie der nauwkeurige vu:>rwaarden voor
de verzekering der wederzijdsche veiligheid
in het belang van beide contracteerende par
tijen is. hebben het noodig gevonden het
volgende verdrag van wederzijdschen bij
stand te sluiten en hebben voor dit doel als
hun gevolmachtigde vertegenwoordigers aan
gewezen: den voorzitter van een Raad van
Volkscomm.esarissen en Volkscommissaris
van Buitenlandsche Zaken Molotof als
gevolmachtigde van het presidium van den
hoogen Sovjet, en den Estlandschen Minis
ter van Buitenlandsche Zaken Karei
Seller als gevolmachtigde van den presi
dent der EstlancSsche Republiek, die het
volgende zijn overeengekomen:
Art. 1: de beide contracteerende partijen
verbinden zich elkander eiken bijstand, met
inbegrip van militairen bijstand, te verlee-
nen in geval van een directen aanval of
een bedreiging met aanval van de zijde van
eenige groote Europeesche mogendheid te
gen de zeegrenzen d'er partijen in de Oost
zee Of hun landgrenzen door het gebied
der Letlandsche Republiek, zoowel als te
gen de in artikel drie genoemde bases.
Art 2: De Sovjet-Unie verbindt zich het
Estlandsche leger bijstand te verleenen in
wapening en andere militaire uitrusting op
gunstige voorwaarden.
Art. 3: De Estlanasche Republiek verleent
de Sovjet-Unie het recht tot het hebben van
vlootbases en verscheidene vliegvelden in
pacht en tegen redelijken prijs o,p de Est
landsche eilanden Saarema (Osei),
H i i u m a a (Dago) en in de stad P a 1-
d i s k i (Baltisch-port). De nauwkeurige
plaatsen vöor de bases en vliegvelden en
de grenzen daarvan zullen in wederzijdsch
overleg worden vastgesteld
Voor de bescherming der vlootbases en
vliegvelden heeft de Sovjet-Unie het recht
op eigen kosten op de aangewezen plaatsen
land- en luchtvaarttroepen tot een strict
beperkt aantal te handhaven. De maximale
grootte dezer strijdkrachten zal bij speciale
overeenkomst bepaald worden.
Art 4: De contracteerende partijen ver
binden zich geen bondgenootschap aan te
gaan of niet deel te nemen aan eenige
coalitie gericht tegen een der partijen.
Art. 5: De tenuitvoerlegging van dit pact
mag in geen enkel opzicht schade toebren
gen aan de souvereine rcliten der partijen
in het bijzonder aan haar economische stel
sels en staatsorganisatie.
Het gebied, aangewezen voor de in art.
3. genoemde bases en vliegvelden, blijft ter
ritorium van de Estlandsche Republiek.
Art. 6: Dit pact, treedt in werking door
de uitwisseling der ratificatie-oorkonden.
Deze uitwisseling zal te Tallinn geschieden
binnen 6 dagen na den datum van onder
teekening van dit verdrag.
Het verdrag geldt voor tien jaar en, in
dien geen der partijen het noodzakelijk acht,
het pact een jaar voor het afloopen op te
zeggen, zal het automatisch gedurende vijf
nieuwe jaren blijven gelden.
Art 7: Dit verdrag is opgemaakt in twee
origineele exemplaren, in de Russische en
Estlandsche talen, op 28 September 1939 te
Moskou.
VOORNAAMSTE NIEUWS
Oit Nummer bestaat uit TWEE bladen
Jaarvergadering van de Vereen, tot Chr
verzorging van Zenuw- en Geesteszieken.
De zestiende zitting van de Generale
Synode der Geref. Kerken.
Thans is het K.B. verschenen, waarbij
de kostwinnersvergoeding wordt verhoogd
tot maximaal 3 per dag.
De onderhandelingen te Moskou zijn
beëindigd. Rusland en Duitschland sluii
ten een grens- en vriendschapsverdrag.
Rusland sluit met Estland een overeen*
komst.
Vandaag trekken de Duitsche troepen
Warschau binnen.
IETS ZACHTER
Weer verwachting: overwegend droog,
meest zwaar bewolkt. Zachter des nachts
in het Zuid-Oosten; overigens weinig
verandering in temperatuur. Zwakke tot
matige wind uit uiteenloopende richtin
gen.
BAROMETERSTAND
Stand vanmorgen half twaalf 763.5.
THERMOMETERSTAND
Stand vanmorgen half twaalf 14.0 C.
30 Sept. Zon op 6.59 uur, onder 6.40 uur
30 Sept. Maan op nm. 7,21 u. ond. vm. 8,52 U
FIETSERS LICHT OP:
30 Sept. Van 'sav. 7,10 u. tot 'smorg. 6.31 u
7URC0
BLU- yf) -FAX
doet O IWEER dan met 20 stukken seei
Doet lln voordeelSlechts 25 cent per pa
Id elk pak GE BRUT KS AAN WIJZING
mot tal van NUTTIGE WENKEN
VcrkrUfcbanr ln alle grroote warenhnlsei
„GREVOS"' Handelmaatschappij
Zaldblaak 22 - Tel. 1162« - Rottcrda
SCHAAP 6
CO.
AMSTERDAM -
- ROKIN 106
MOOIERE
AFDRUKKEN
6x9
4 ets.
(Reci.)
KWALITEIT en LIJN harmonieeren
volkomen in de W. L. D. Schoen
Heeren die het ge
noegen kennen van
het beste ie
dragen kie
zen daarom
steeds
W. L. D. SCHOENEN
(Recli
Bezuiniging op benzine
Misschien twee benzinelooze dagen
Naar we van meestal wel-ingelichte zijde
vernemen zou de regeering nog niet tot
rantsoeneering van benzine willen overgaan
en heeft ze daarom het reeds vermeldde
verbod van benzinegebruik op Zondag uit
gevaardigd.
Maar, zoo wordt daarbij gezegd, mocht
deze maatregel niet voldoende besparing
van benzine geven, dan zou tot andere maat
regelen moeten worden overgegaan. Deze
zouden dan kunnen zijn een tweede benzine
looze dag, of wel het dadelijk overgaan tot
rantsoeneering van de benzine. Het kiezen
tusschen deze maatregelen hangt van de
omstandigheden af.
maakt van de gelegen
heid get>r ik en gireert
meteen een o jrag voor
ons
„Hand in Hand-fonds"!
