Jlirumr irriitsdjf (tTuwrant
Drie luchtaanvallen op Friedrichshafen
Dagelijks verschijnend Nieuwsblad voor Leiden en Omstreken
FIRMA D. KAT*
Df
pipemcntEp-rijS:
cartaal in Leiden en in plaatsen
ir een agentschap gevestigd is 2.35
Eflj per post 2.35 portokosten
-erdtk0.18
h jet Buitenland bij wekelijksche
1510 4 50
kust f l'iksche zendinS5.50
Alles bij vooruitbetaling
jered'ummers ct- mel Zondagsblad 7'/j ct
•ordt
scl
NO. 6814
Bureau: Breestraat 123 - Telefoon 22710 (na 6 uur: 23166) - Postbox 20
DINSDAG 26 SEPTEMBER 1939
Postgiro 58936
20e Jaargang
Sfobertentitprijjen:
Van I tol S regelsI.1T'/,
Elke regel meer022'h
Ingezonden Mededeeljngen
van 1—5 regels2.30
Elke regel meer0.45
Voor het bevragen aan 'l bureau
wordt berekend 0.10
dat"
Taco:
onbetrouwbare
zee
zijn itsche oorlogsvloot moge dan, wat
hwaterschepen betreft, slechts de
kunnen benutten dit in onder-
n dt6 rnet liet bcs,n van den °°rl°e in
alite
stuprf1'
op talrijke zeeën Duitsche bodems
•en en kaapdienst uitoefenden
:bootcn weren zich wèl. Rondom
che kusten en op de handels-
loeren zij de Engelsche handels-
en een aanzienlijk getal schepen
ten slachtoffer.
oven zelfs, dat dit getal grooter
[en vóór liet uitbreken der vijande-
f in Engeland mogelijk achtte. Het
dat er nieuwe methodes wa-
onden, om deze zeewespen on-
te kunnen maken vóór veel
s veroorzaakt. Hiervoor beriep
ïndeil °P ondervindingen in de Middel
zee tijdens den Spaanschen bur-
Nu is er inderdaad een aantal
sigirifjen vernietigd, doch de aanvallers
ormaj jjgbalve verdwenen. Dat dit Enge
to^welj. d(j zeeën gaarne heet te be-
cn hetwelk ook nog steeds verre-
machtigste vloot heeft, een doorn
JJf Jog is, valt te begrijpen. Het lang-
scheitnd ingevoerd convooistelsel kan
is fle werken, doch convoyeeren langs
itsteites is niet mogelijk.
Mem vergelijking met het aantal sche-
sai)SveIk in tijdens de onbeperkte
HA]tcampagne naar den bodem gezon-
•d, sterk in het voordeel van heden.
was het gemiddelde ongeveer 40 per
bijnjTh'ans schijnt het te schommelen
er d'n 10 cn 15. Ook kan men ervan ver-
De zijn, dat op de Duitsche werven alles
Mailt gezet .wordt, om de verloren duik-
[aiskjfloor nieuwe te vervangen. Of men
jk wedloop zal slagen, moet afge-
len s;n van allerlei factoren af,
toog n°S nie* hennen.
^pellend is, dat ook neutrale sche-
pffer beginnen to vallen. Enkele
ITLEIvan Finland en Zweden ondergin-
lot, toen zij op weg waren naar
met hout en grondstoffen voor de
cant «verheid. De verzenders meenden.
goederen niet in de contrabande-
en opgenomen." Hierover zullen de
io regeeringen zich nu met Berlijn
Veel fraais belooft dit niet voor
•alen, welke zich weer langzamer-
ischen hamer en aambeeld gaan
Op wat met blokkade in verband
ien wij nog wel nader terug.
is waarschijnlijk vrij betrouwbare
I beschikt Duitschland thans over
a* onderzeeërs, terwijl ruim tien in
ir zouden zijn.
p Llleen de duikbooten geven thans
au"ta van ^est"^uroPa een onhe-
Ste#r karakter. De mijnen vormen een
supplement. Steeds grooter in om-
irden de mijnenvelden, en steeds
de geulen, welke voor de vaart vrij
hier zijn de eerste slachtoffers
vallen, waarbij de neutralen al weer
ijo. ptiraken. Dat het mijnengevaar een
3uweroten omvang kan aannemen, bleek
vetsuir'k mcér dan voldoende in den
oorlog. De handelsmarines der
lerende landen, doch ook die der
staten, leden hierdoor schrik-
Hen verliezen. Er kwam een tijd, waar-
L. Ajt ons eigen land bijna niet meer
>n werd. Het was toen, dat bet
*ZICH,lak voor de d?ur stond-
.jrlogsvloten ontkwamen evenmin
N Het [emielende werking dezer yerrader-
de tflogswapcnen. Van de kleinste tot
houditste oorlogsbodems, tot zelfs slag-
en d toe, moesten het begeven in de
enis iig met deze duivelsche werktuigen.
na het sluiten van den vrede
®'^den onopgeruimde mijnen nog
tempi
ild esji uit zichzelf reeds onbetrouwbare
Ook kt in oorlogstijd zichzelf te over-
evalir
des, ireien voor de soldaten
andelijk Comité opgericht
ond, idagen is opgericht een landelijk
eekptiat zich ten doel stelt vrouwen en
kg, a]]c i<rjngen op te wekken, zoo
•70, mogelijk aan den slag te gaan met
__jn van bivakmutsen, wanten, pols
dassen. sokken enz. voor de sol-
eiclsrcr van dit comité is Mevr. A.
'—van den Bergh, Hartenlustlaan
f endaal.
iten dit comité om kunnen ge-
rtikclen regelrecht naar het depar-
an defensie gezonden word™
in ontvangst zal nemen.
snde mijnen voor onze kust
.VENHAGE, 26 Sept. Door kustv's-
.artuigen zijn gisterenmiddag op de
[vende mijnen waargenomen. Deze
irgenomen op 7 mijlen uit de kust
ïeveningen. Voorts berichtt» nog ten
binnengekomen schipper, twee drij-
jaafaijncn te hebben waargenomen tus-
cheveningen en Katwijk, vier mijlen
wal. Men venvacht wanneer deze
szelfde blijft, deze aan de kust zul-
spoelen.
de visschers is aan de betrokken
tien van deze waarnemingen kennis
tegen vrachtauto gereden
en ernstig gewond
emieïEM, 26 Sopt Gisteren is op den
leweg hoi v - meisje F, Lantink
jvolde. niol tie f •eis tegen een mili-
jachtanto geicwn en gevallen. Het
ifer is in zeer ernstigen toestand in
kenhuis te Zutfen opgenomen.
Fransche vliegers hadden het op de
Zeppelinlabrieken gemunt
Toenemende strijd in het Saargebied
Fransche vliegers in de meerderheid
Na een week van betrekkelijke werkloosheid aan het Westelijk
front hebben de Franschen weer het initiatief genomen. De laatste
operaties hadden een versterking van de Fransche posities tot gevolg
en het bezetten van goede observatiepunten ondanks hevige reacties.
Gister hebben voorts de eerste ernstige operaties plaats gehad
aan het front tusschen Straatsburg en Bazel en wel in den vorm van
langdurige, hevige kanonnades over den Rijn.
Volgens berichten uit Zwitsersche bron zijn Zondagavond drie he
vige Fransche luchtaanvallen gedaan op Friedrichshafen. Men
hoorde het ontploffen van de bommen en de schoten der luchtdoel
artillerie. Over de aangerichte schade is niets bekend.
ARTILLERIEVUUR AAN
HET WESTFRONT
Het Fransche legcrbericht van van
ochtend luidt:
De vijandelijke artillerie zet ten zuidoos
ten van Saarbrücken haar activiteit hard
nekkig voort. Gisteren hebben onze jacht
vliegtuigen verscheidene gevechten gele
verd met Duitsche jachtvliegtuigen.
De Duitsche weermacht zegt het
volgende:
In het westen: artillerievuur en ge
ringe activiteit der verkenningstroepen.
Fransche vliegtuigen hebben naar de on
dubbelzinnige wijze werd vastgesteld bo
ven Belgisch gebied gevlogen. In luchtge
vechten werden vijf Fransche vliegtuigen
en twee kabelballons, door luchtaoelartiile-
rie werd een Fransch vliegtuig omlaagge-
schoten.
Het Fransche oorlogscommuniqué van
gisteravond luidt als volgt:
Bedrijvigheid van onze vooruitgeschoven
infanterie-elementen ten Oosten van de
Saar. Krachtig optreden der vijandelijke
artillerie in hetzelfde gebied.
Tijdens luchtgevechten, die geleverd wer
den aan het front in den loop van 24 Sep
tember, hebben onze jachtpatrouilles twee
maal den strijd aangebonden met vijande
lijke luchtstrijdkrachten, die in grooter aan
tal waren. Verscheidene Duitsche jachttoe-
stellen werden neergehaald, twee kwamen
op ons gebied neer.
De Italiaansche journalisten bij het Duit
sche hoofdkwartier berichten over de acti
viteit van de Fransche luchtmacht bij
Saarbrücken, dat de Fransche vliegers zeer
dapper zijn. De „Tribuna" schrijft, dat de
Fransche luchtmacht een belangrijke rol
heeft gespeeld bij de artillerie-operaties bij
Saarbrücken. Tijdens de tientallen lucht
gevechten bleek voortdurend, dat de Fran
sche vliegers meer initiatief toonden dan
de Duitschers.
Verder wordt medegedeeld, dat de zware
Fransche artillerie de achterwaarts gelegen
stellingen van de Duitschers onder vuur
heeft en dikwijls ravitailleenngsconvooien
treft.
De luchtgevechten boven de strijdende
linies hebben niet alleen de superioriteit
bewezen van de Fransche gevechtstoestel
len, maar hebben ook getoond, dat de Fran
sche bombardementsvliegtuigen te snel zijn
voor de Duitsche gevechtsvliegtuigen. Fran
sche waarnemers zagen verscheidene Duit
sche toestellen naar beneden storten.
De aanval op Friedrichshafen
Uit Bern wordt gemeld, dat Zondagavond
na negen uur een vliegtuigaanval is ge
daan, welke klaarblijkelijk de Zeppelin-
fabrieken te Friedrichshafen ten doel had.
Men hoorde het ontploffen van de bommen
en de schoten van de luchtdoelartillerie.
Ook heeft men lichtsignalen gezien.
Later op den avond, tusschen negen uur
en middernacht, werd van verschillende
Zwitsersche grensplaatsen gemeld, dat men
het geronk van vliegtuigen hoorde.
Een onderzoek wordt ingesteld om na te
gaan of Zwitsersch gebied door vreemde
vliegtuigen is geschonden.
Een D.N.B.-telcgram meldt, naar aanlei
ding van de modedeeling van het Duitsche
opperbevel, waarin het heette, dat acht
Fransche vliegtuigen neergeschoten werden,
dat hier vliegtuigen bedoeld zijn, die deel
uitmaakten van de groep Fransche vliegtui
gen, die gisteren boven Friedrichshafen
aan het Bodenmeer verschenen on bescho
ten werden.
Van particuliere zijde te Bern wordt ten
slotte nog volgens Havas vernomen, dat
Zondagavond drie luchtaanvallen op de
Zeppelinfabrieken te Friedrichshafen zijn
ondernomen. De vliegtuigen vlogen op
groote hoogte.
In het Zwitsersche dorp Arbon, dat te
genover Friedrichshafen ligt, kon men de
aanvallen nauwkeurig volgen, hoewel nog
geen inlichtingen over de aangerichte
schade konden worden verkregen.
Britsch hoofdkwartier in Frankrijk
Een ooggetuige seint uit „ergens in
Frankrijk" het volgende:
Het Britsche hoofdkwartier wordt be
waakt door luchtafweergeschut, dat in het
landschap is verborgen rondom een oud
Fransch kasteel. Tot dusverre is er nog
geen alarm geweest, maar de kanonniers
staan voortdurend op wacht. De Britsche
troepen zijn onopvallend ondergebracht in
dorpjes, boerderijen en kasteelen. Zij zijn
zoo goed verdeeld, dat geen ongebruikelijke
concentratie van soldaten opgemerkt kan
worden.
De laatste Britsche vlugschriften
Het Eritsche Ministerie van Voorlich
ting heeft de vertaling van het laatste door
Britsche ylicgeis Loven Duitschland uit
geworpen vlugschrift gepubliceerd. In (lit
vlugschrift wordt o.m. gezegd: „Duitschers,
'weet, dat, ondanks het in den Poolschcn
oorlog vergoten Duitsche bloed de hoop
van uw regeering op een geslaagden biik-
semoorlog vernietigd is door het besluit van
het Bi'itsche oorlogskabinet, zich op een
oorlog van drie jaar voor te bereiden. In
het Westen staan de Britsche troepen
schouder aan schouder met de Fransche
bondgenooten. De Britsche en Fransche
vloten hebben de Duitsche koopvaardij
schepen van de zcecn verdreven. Nacht op
nacht heeft de Britsche luchtmacht haar
kracht getoond door vluchten tot .ver op
Duitsch gebied".
Waarnemingen op een uitkijkpost
Een correspondent van de „Un. Press"
heeft een tocht gemaakt langs de Moezel,
waarover hij meedeelt, dat Perl niet is be
zet door de Fransche troepen. Wel zijn ze
in verscheidene huizen in de buitenwijken
ingekwartierd. Door zijn veriekijker kon de
correspondent zien, dat het dorp niet geheel
verwoest was. De hellingen van de heuvels
aan de Westzijde van Perl in de richting
van de Fransche grens, zijn bedekt met
haastig achter de beomrijen gegraven loop
graven, welke de Duitschers des nachts
hadden gegraven, om ze echter na een paar
dagen weer te moeten prijsgeven, daar ze
door de Fransche artillerie voortdurend be
stookt werden, waarna de Fransche troe
pen onder dekking van de tanks en een
zwaar machinegeweervuur voortruktcn.
De Duitsche troepen trokken zicli toen
terug achter den bergrug, die zich van Perl
in de richting Saarburg uitstrekt.
De Franschen hebben nu een strook
Duitsch gebied ter breedte van drie kilo
meter tusschen Apach en Perl langs de
Moezel bezet. Eveneens worJt gemeld, dat
zij de buitenwijken van Oberperl cn Busch-
d-orf bezet hebben
De Fransche kanonnen, die in de zware
wouden op drie heuveltoppen geplaatst
zijn, bestrijken Perl geheel.
Schervgen biedt op het oogenhlik een
droevigen aanblik, de bezoeker wordt er
door een troep hongerige katten gevolgd
Op een stoep stond een hond den terugkeer
van de geëvacueerde bewoners af te wach
ten. Er is niets te verkrijgen. Mijn lunch
J.cstond uit bramen, appels en peren, pe
druiven, welke binnenkort rijp zullen zijn,
zullen waarschijnlijk niet geplukt worden.
De geallieerden gaan blijkbaar door met
de zwakke plekken in den Wcstwal van de
nazi's te zoeken en probc-eren deze voort
durend te verzwakken door middel van
zware artillerie en luchtbombardementen.
De zorgvuldigheid, waarmede de Fran
schen in den Saar en Moezel-driehoek te
werk gaan, maakt op alle neutrale waar
nemers grooten indruk.
MOTORRIJDER GESLIPT EN ERNSTIG
GEWOND
Gisteren is een 22-jarige Amsterdammer,
die op zijn motorrijwiel op den Rijksstraat
weg reed, ter hoogte van de Hakkelaarsbrug
bij Amsterdam, geslipt. Hij sloeg tegen de
straat en bleef bewusteloos liggen. De man
had een hersenschudding opgeloopen.
Neem vóór
den herfst
en den winter het goed
koopst Christelijk Dagblad.
Op alle kleintjes moet in
dezen tijd worden gelet.
Wie zich heden op ons blad
abonneert, ontvangt de tot
1 October a.s. verschijnende
nummers gratis.
Vooi aanbrengers van nieuwe lezers
een keuze uit fraaie premies.
DE ADMINISTRATIE
Aanval op Warschau
ingezet
Duitsche troepen veroveren het
fort Mokotowski
Nog gevechten ten Oosten
van de San
Het opperbevel der Duitsche weermacht
maakt bekend:
In het Oosten werd de stelselmatige bewe
ging naar de demarcatielijn vooitgezei.
Slechts ten Oosten van den benedenloop van
de San is het nog tot korte gevechten geko
men met uiteengeslagen deelen van vijande
lijke strijdkrachten, waarbij door een pant
serdivisie tweeduizend gevangenen werden
gemaakt.
Naclat het. ondanks alle bemoeiingen, niet
gelukt is den Poolschen commandant te
overtuigen van de gruwelijkheid en nutte
loosheid van een tegenstand te Warschau,
werd gisteren begonnen met de gevechtshan
delingen tegen de stad. Bij een plotselingen
aanval werd het fort Mokotowski en ver
volgens een gedeelte van de voorstad Mo-
kotow genomen.
EENIGE REGEN
Weer verwachting zwaar tot halfbe-
wolkt, enkele regenbuien, iets kouder,
matige, tijdelijk krachtige, noordweste
lijke tot noordoostelijke wind.
barometerstand
Stand vanmorgen half twaalf 765.7.
thermometerstand
Stand vanmorgen half twaalf 12.0 C.
27 Sept. Zon op 6.54 uur, onder 6.4S uur
27 Sept. Maan op nm. 6.10 u. ond. vm. 5.37 u
fietsers licht op:
27 Sept. Van 's av. 7.18 u. tot 's morg. 6.26 u
kind verdronken
Bij het spelen op een balie aan de
Kromme Nieuwe Giacht te Utrecht «s
een vierjarig jongetje van groote hoogte op
een werf gevallen en vervolgens in het
water terecht gekomen Een voorbijganger
sprong terstond te water en bracht het
kind in bewusteloozen toestand aan den
wal.
Geen bloedgebrek
in oorlogstijd
Transfusie-dienst wordt
gecentraliseerd
Voor militairen zoowel als
de burgerij
's-GRAVENHAGE, 26 Sept. Ofschoon het
Ned. Roode Kriiis al gedurende 10 jaar op
circa 50 plaatsen over bloedtransfusie-dien
sten beschikt waren in al die,gemeenten
deze diensten alleen maar berekend op de
behoeften in vredestijd. Daar de internatio
nale toestand echter zoo sterk is veranderd
en ook ons land op alles voorbereid dient
te zijn is onlangs een regeling tot stand ge
komen om evenzeer in oorlogstijd op
dit terrein voldoende hulp te kunnen bie
den. Men heeft een groot plan opgesteld,
dat het heele land bestrijkt teneinde ver
snippering van krachten te voorkomen.
Het Roode Kruis heeft zich tot taak ge
steld in deze leiding te geven, waartoe deze
organisatie verschillende deskundigen op
wetenschappelijk en organisatorisch gebied
ereenigd heeft in een Centrale Bloedtrans
fusie-Commissie,
Deze Commissie bestaat uit een Dage-
lijksch Bestuur waaraan is toegevoegd een
subcommissie voor wetenschappelijke aan
gelegenheden, een subcommissie ycor orga
nisatie en propaganda en een financieelo
subcommissie. Het Secretariaat is gevestigd
in het Hoofdgebouw van het Nederiandsche
Roode Kruis, Prinsessegracht 27, 's-Graveh-
hage.
Ons land verdeeld in vijftig rayons
De Centrale Commissie zal als volgt te
werk gaan: Het geheelo land wordt ver
deeld in 50 rayons, waarvan het middel
punt wordt gevormd door een ziekenhuis
waaraan een specialist-internist verbonden
Dit ziekenhuis zal als medisch centrum
orden beschomvd. Hieraan wordt een ad
ministratief centrum toegevoegd met een
administrateur.
In iedere gemeente, groot en klein, zal
een werfcommissie worden opgericht, sa
mengesteld zoo mogelijk uit den Burge
meester, een vertegenwoordiger van het
Roode Kruis, Groene Kruis en Vereeniging
voor luchtbescherming. Deze werfcommis
sie zal de donors aanwerven onder de plaat
selijke bevolking. Deze zullen worden ge
keurd, zooveel mogelijk ter plaatse, door
specialisten, uitgerust met een auto waarin
een draagbaar röntgen-toestel, en de goed-
gekeurden zullen door den administrateur
in kaartsysteem worden gebracht Zij zul
len ten dienste staan binnen hun rayon
burgers cn militairen in vredes- en
oorlogstijd.
De donors zullen hun bloed geheel Pro
ln de Engelsche remonte-depóts wor
den thans de nieuwe paarden voor
het Britsche leger afgericht. Een
afdeeling ruiters trekt uit voor een
trainingstocht.
Deo geven.
Op eenvoudige wijze wordt aan do'bloed
gevers een kleine hoeveelheid bloed (nooit
meer dan Y2 liter) afgenomen en den pa
tiënt ingespoten,
Conserveeren van bloed
Daarnaast zal in twee groote plaatsen
van ons land een inrichting voor het con
serveeren van bloed worden tot stand ge
bracht, welke ten behoeve van de weer
macht bloed zal conserveeren dat tn
speciale flesschen naar het gevechtsterrein
zal worden gebracht.
Deskundigen hebben berekend, dat voor
Nederland 100.000 donors noodig zijn om
aan alle behoeften te kunnen voldoen. Van
welk een groote beteekenis het zal zijn in
dien dit kan worden bereikt heeft de oorlog
in Spanje geleerd, waar honderden men-
schenlevens dank zij de bloedtransfusie
konden worden gered.
Het spreekt van zelf, dat deze geheele
dienst niet uitsluitend uit particuliere bij
dragen kan worden bekostigd, de Centrale
Commissie heeft dan ook aan de Ministers
van Defensie -in Binnenlandsche Zaken een
belangrijke subsidie gevraagd en er bestaat
een gegronde verwachting, dat deze niet zal
worden geweigerd. Maar ook het particulier
initiatief is onmisbaar. De Centrale Com
missie doet dan ook een dringend beroep op
alle lezers van deze regelen, om dit bij uit
stek menschlievend werk te steunen. Met
Uw bloed kunt U het leven van Uw mede-
mensch redden I
Geeft U op als donor, bewerkt Uw vrien
den om het zelfde te doen en steunt dit
werk door een bijdrage te storten op de
giro van den penningmeester: J. C. Bau-
n, No. 13S132, Burgemeester van Over-
schie.
DEN HAAG, 25 S»pt. Heden is uitge
geven Staatsblad no 679: het Vestigingsbo-
sluit van Poeliersbcdrijven 1939.
Dit besluit treedt in werking met ingang
van 27 September a-s.
KUNST IN KERAMIEK
BETER AARDEWERK
Oat is BROUWER S AARDEWERK
Vr..gt «oor Irrd.wrh m kUlaplaiUak bij d.
bat«ra wlnkalsaltan. voor bouw. an toinaardawark bij
N.V. BROUWER'S AARDEWERK
.VREOEIUST" - LEIDEROORP TELEE. LEIDEN 2104
VOORNAAMSTE NIEUWS
Dit Nummer bestaat uit TWEE bladen
De Fransche luchtstrijdkrachten hebben
drie aanvallen op Friedrichshafen gedaan.
Toenemende artillerie-bedrijvigheid in
het Saargebied.
Warschau blijft, ondanks hevige bom
bardementen, tegenstand bieden.
Bij de Noorsche kust zou gister een
zeeslag hebben plaats gevonden.
De herziening van de Amerikaansche
neutraliteitswet.
Weer enkele schepen door Duitsche
duikbooten getorpedeerd.
Het verslag van de' Theologische
School der Geref. Kerken.
De vijftiende zitting van de Generale
Synode der Geref. Kerken.
Spoorstraat 33/37, Dieren, Tel. 4202
DOORLOOPENDE TENTOONSTELLING
VAN 17e EEUWSCHE OUD-HOLLAND-
SCHE MEESTERWERKEN, ITALIAAN
SCHE en VLAAMSCHE PRIMITIEVEN.
Dagelyks geopend van 96 nur.
I Keel I
het duitsche vliegtuig
b0ven gelderland
De Regeeringspersdieret meldt, dat, naar
aanleiding van hot vermelde feit, dat Zon
dagmiddag een Duitsch vliegtuig boven eon
deel van Gelaerland is verschenen, onze
Regeering aan H. Ms gezant te Berlijn opge-
t dragen heeft, bij de Duitsche Regccring ter
(Reel.) 4 zake de noodigo stappen te doen.