Jlieuurr $Hhsdjr (Cuitrniit
Generaal Von Fritsch gesneuveld
t
1
Dagelijks verschijnend Nieuwsblad voor Leiden en Omstreken
',r.lE$V01
abonnementsprijs:
I A >er kwartaal in Leidan en in plaatsen
Jffwaar een agenlschap gevestigd is 235
MM i .„co per post 2.35 portokosten
j^Mer week0.18
'Ut Eoor het Buitenland bij wekelijbscbe
zending450
b, dageliiksche zending550
Alles bij vooruitbetaling
,sse nummers 5 ct. met Zondagsblad 77* ct.
No. 6812
Bureau: Breestraat 123 - Telefoon 22710 (na 6 uur: 23166) - Postbox 20
ZATERDAG 23 SEPTEMBER 1939
Postgiro 58936
20e Jaargang
awjtrtentieprtjjtn:
Van 1 tot 5 regels 1.177»
Elke regel meer 022'Ij
Ingezonden Mededeelingen
van 1—5 regels 2.30
Elke regel meer 0.45
A-
Voor het bevragen aan T bureau
wordt berekend0.10
KORT ZICHT
blijft in den wereld toestand, bij alle
telende onzekerheden, die uit den be-
«en oorlog voortspruiten, toch nog een
»re daadwerkelijke stabiliteit heerschen.
oorlogsbeeild van 1914, zooals dat in
1 herinnering leeft, herhaalt zich niet.
behalve in het rampzalige Polen, dat
heldhaftig verzet tegen een Duitsche,
eveneens Russische overmacht, zijn
5 krachten heeft verbruikt, vrijwel
ns nog werkelijk felle krijgsactie ge.
te zee noch te land, hoewel er na-
ilc aan beide zijden reeds verliezen
>n worden geboekt. Maar de drukken-
vachting blijft, gelijk voor een on-
dat zich met kruiende, zwoele luch-
10.ikondigt, en dikwijls te grommender
rst, naarmate de eerste schelle ontla-
tioh langer heeft laten beiden,
samenwerkende westelijke democra-
grootmachten hebben thans hun
-i oppersten oorlogsraad gehouden.
decs bi eenkomst had ditmaal plaats in
is d- 1 lc^' waarschijnlijk in een plattelands-
'aardecs
thuis, a< zoodat de riskante reis
groot niej; aan Chamberlain en de
vaJ) toegevallen, doch aan den Fran-
l premier, en de kopstukken, die dezen
:nVmlddeïl" i-iden. Het omtrent de besprekingen
^en communiqué handhaaft een be-
dzeonokt eliike valsheid, en het eenige, wat men
e van dei kan afleiden is, dat de preparatieven
evain rsUieerdeil voortduren en groote actie
y nds niet op til schijnt te zijn. Daar-
IS t had i overeenstemming zijn de berichten
of dT^.si westelijk 'ront, die in al hun sober-
lt telijk niet£ anders zeggen, dan dat
r<oePst heerscht. onderbroken nu en dan
"oelingname tt sschen voorposten,
lekeurig zal bij sommigen de vraag
de schijnbaar afwachtende Fransch"
houding wellicht verband houdt
- 'ieke oorlogstoebereidselen, elders
gestrekte Eufopeesche schaakbord,
aar -as van onderscheiden kant op ge-
x, dat Italië's voorloopige neutraliteit
de geallieerden 'sn remmende factor
beteekenen, aangezien het Fransch-
'he opperbevel onder de gegeven om-
tig ongieigheden niet alle krachten o; het Ma-
Frans qront kan concentroeren, doch reserves
van (terzijde stellen ter bewaking van de
nog melph-italiaansche grens- In dit erband
men de geruchten,- dat Britten en
zou. ichen te Rome druk zouden oefenen,
6 gUet'tjië tot kleur bekennen te nopen, niet
nengen te worden afgewezen.
H. zou1 de P°sitie vaT1 den Balkan is deli-
zij schijnt twee a spur, ten te bezitten,
Roemenië en Turkije. Roemenië
ring moePSt
engestem|,
de iden
hij
de kien ten dage zeer bevreesd voor de
delijk dumst, een vrees welke voortspruit uit
bmostfeerfesef, door drie landen te zijn omgeven,
m de; aiie territoriale verlangens ten op-
werd; van het Roemeensche staatsgebied
a iren. Hongarije verlangt Zevenburgen
ernstig i Bulgarije de Dobroedsja, Rusland
recfabië. en op den achtergrond bevindt
rechtereen slotte Duitschland, dat het oog
ge op de Roemeensche granen en oliën.
het land van koning Carol door een
evtneeieze machten worden aangevallen, wat
'dbeen Vgebeuren kan, dan zou het bijstand
verkrijgen van Engeland en Frank-
^och daar het een even ingesloten
i heeft als Polen, zou zijn naaste toe-
althans niet voordeelig zijn. Het
t land, dat redding zou kunnen bren-
Turkije, hetwelk de toegangen tot
'arte Zee bewaakt, en dat pacten van
ziekenaïzijdschen bijstand met Londen
5 bezit. Doch deze afspraken schijnen
ngelimiteerd te zijn, al is daaromtren
i weinig bekend geworden. Het ver-
n schijnt gerechtvaardigd, dat zij
i actie zouden treden, zoo Italië in
,9 o. [iddellandsche Zeegebied de Turksche
~West-'Ütan<^er zou worden; Italië's durende
den zi£heid zou 550 dan kunnen verlammen,
een i toedracht inderdaad zóó, dan volgt
Willi hoe het voor de Turken thans moge-
lfc ondanks de Fransch-Britsche vriend-
thans tevens de banden met Rusland
rsterken, voor .velk doel minister
thans naar Moskou onderweg is.
dit Europeesche „belangenfront'"
dus nog een labiel evenwicht: de
j' steen, die den muiTr kan doen instor-
l nog niet weggetrokken,
iden wij tenslotte het oog op Amerika,
i wij dit land, voorloopig nog, be-
I zich uit den strijd te houden, al zal
i vreedzame wijze de democratieën,
ijk via den handel, willen Wrijven
^:n. Wat Japan betreft, dat met Rusland
landelt en ook weder voorname per-
i te Berlijn heeft, dit land kan men
%lijk aanduiden als de Sfinx van het
Oosten. Het houdt zich, uiterlijk al-
boog boven den wirwar der dingen
6^mlacht vaaS bi de verte,
it ze a^ei"belyke oorlog, dit is onze conclusie,
t in. Fniet aan den gang; hij moet nog komen.
hij.
rlijk -
gewo
Éeldingsmaatregelen
ioemenië
ke snelle executies
D.N.B. meldt uit Boekarest, dat na
noord op den premier Calinesc.u
Roemeensche autoriteiten scherpe
'Bdingsmaatregelen zouden zijn geno
tegen de leden van de voormalige
*en Garde".
(«bijna alle plaatsen des lands werden
/ardisten gearresteerd en in enkele ge-
werden zij gefusilleerd,
het concentratiekamp van Miercurea
in Zevenburgen, waar zich sedert
whalf jaar ongeveer 150 voormalige
"s van de „IJzeren Garde" bevinden,
-<n er li doodgeschoten. Hun namen
ïn gepubliceerd worden,
Een voormalige Duifsdie opperbevelhebber,
die op den achtergrond geraaid was
Herinneringen aan de paleis-revolutie van
Februari 1938
Uit het hoofdkwartier van den Führer wordt door het
Deutsches Nachrichtenbureau gemeld:
Generaal-overste von Fritsch is op 22 September in den
strijd voor Warschau gevallen. De Führer en opperste
bevelhebber van de weermacht heeft in een dagorder
aan het Leger hulde gebracht aan den generaal-overste
Vrijheer von Fritsch. De Führer heeft besloten, dat de
gesneuvelde op staatskosten zal worden begraven.
De naam van generaal Von Fritsch.
die thans voor Warschau het leven heeft
gelaten, roept een merkwaardige episode
voor den geest uit de historie van de
voortschrijdende nationaal-socialistische re
volutie. Wij bedoelen de gebeurtenissen
aan het begin van do Februarimaand in
het jaar 1938, toen
de wereld eens
klaps werd ver
rast door een aan
tal ontslagen en
mutaties, zoowel
in de Duitsche
legerleiding, als
in de diplomatie
ke vertegenwoor-
diging van het
Derde Rijk. De f- '-f Q
opperbevelhebber
van de Duitsche
weermacht, gene VON FRITSCH
raal-veldmaar-
schalk Von Blomberg, en de opper
bevelhebber van de landmacht, generaal
Von Fritsch, werden van hun (posten
ontheven, en Hitier zelf nam het oppercom
mando van de weermacht in handen, bijge
staan door den chef van het oppercomman
do, generaal K e i t e 1. Von Brauehitsch werd
in plaats van Von Fritsch met het opper
commando van de weermacht belast.
Von Neurath verliet zijn ministerie van
buitenlandsche zaken, om te worden bijgezet,
gelijk de Fransche pers het karakteriseerde,
in een nieuw gevormden geheimen kabinets
raad; Von Ribbentrop, tot voor kort ambas
sadeur te Londen, zou voortaan in Von
Neuraths plaats aan óe Wilhelmstrasse
zetelen.
- Ook de ambassadeurs Von Hassell (Rome)
Von Dircksen (Tokio) en Von Papen (Wee-
nen) hadden hun posten verlaten, en ten
slotte werd, als klap op de vuurpijl, Goe-
ring tot generaal-veldmaarschalk benoemd.
Er werden, ter motiveering van wat de
wereld een „paleisrevolutie" achtté, ver
schillende redenen naar voren gebracht.
Von Fritsch leed, blijkens het dankschrij
ven, dat de Führer hem deed toekomen,
aan een minder gunstige gezondheid, Von
Blomberg had zich, gelijk werd gefluisterd
aan een mésailliance te buiten gegaan en
zich uit dien hoofde onmogelijk gemaakt,
nz. enz,
Men tast niet ver mis, o.ï., zoo men deze
dingen in een ander licht plaatst, en in
deze machtsverschuiving het resultaat ziet
van een nieuwen opmarsch der Duitsche
revolutie, welke toen den tijd gekomen
achtte ook in de hoogere regionen haar in
vloed tot meerdere gelding te brengen Von
Ribbentrop was de man* die 3e buitenland-
Gewapend met zijn gasmasker verlaat de
hertog van Windsor het ministerie van
Oorlog te Londen, waar hij dezer, dagen
een bezoek bracht
sche politiek van hoog spel, door Hitier in
geleid, zonder restricties verder zou weten
door te voeren, zulks met behulp van de
noodige verschuivingen in de bezetting van
de voornaamste ambassadeursposten; Hitier
en Goering zouden de nieuwe politiek in
het leger doen ingang vinden, zulks met ter
zijdestelling van de zoogenaamde traditie-
generaals. Röhm, die zulks reeds eerder op
eigen houtje had trachten door te voeren,
door de N.S.D.A.P. tegen deze oude bevel
voerders uit te spelen, maar daarmee te
vroeg de nazi-plannen demaskeerde, moest
in 1934 deze misdaad met het leven boeten.
In 1938 zagen de ultra-nazi-kopstukken ein
delijk den weg voor zich vrij, om de politiek
ook in het leger te doen doordringen, en
partij en staat verder samen te smelten. De
hooge officieren van de oude school, die zich
bij de revolutie hadden aangesloten, louter
om uit den dwang van Versailles te gera
ken, en uit de kleine Reichswehr weer een
werkelijk leger te kunnen vormen, zagen,
zich de kans op deze manier ontgaan, om
de revolutie voor eigen doeleinden te ge
bruiken, en de extreme leiders te remmen;
de revolutie brak eenvoudig hun carriere.
Wat Von Blomberg aangaat, hij is geble
ven een man op den achtergrond. Von
Fritsch kreeg later weder een regiment te
commandeeren, zulks als een soort van in
directe rehabilitatie, naar men zegt omdat
hij als bouwer van de Duitsche weermacht
niet blijvend kon worden achteruit gesteld,
zonder in militaire kringen een groeiend
misnoegen te wekken. Zeer onlangs gaf men
hem een belangrijke militaire functie in
Koningsbergen, wellicht wederom uit poli-
tiek-tactische overwegingen. Thans is hij
gevallen bij de krijgsverrichtingen voor
Warschau, in een periode waarin de extre
me nazi-politiek in Polen een nieuwe prooi
aangegrepen, en practisch reeds ovferwel-
digd heeft. Op het moment dat wij dit
schrijven ontbreken de bijzonderheden van
zijn dood; wij weten niet, op welke wijze
deze officier van den ouden stempel is neer
geveld.
HET LANDBOUW-
CRISIS-FONDS
Voordeelig saldo geraamd
op f 25 millioen
Uit de begrooting van het landbouw
crisisfonds voor 1940, die uit den aard der
zaak een zeer voorloopig karakter draagt,
blijkt dat geraamd wordt, dat in 1940 onge
veer 25.000 kleine boeren voor steun in
aanmerking zullen komen, terwijl de steun
gemiddeld f 100 per kleinen boer zal be
dragen.
Aangenomen wordt ,dat in 1940 55 mil
lioen kg boter zal worden geëxporteerd,
waarvan 35 millioen kg met een uitkeering
a f 0.55 per kg en 20 millioen kg met een
van f 0.70 per kg, hetgeen dus in totaal
een bedrag vordert van f 33.250.000.
Geraamd wordt dat in 1940 voor het de
partement van Sociale Zaken 2 millioen
blikken tomaten, snij-, pronk-, spek- en
spercieboonen zullen worden geconserveerd.
gespecificeerd: 1.100.000.000 kippeneieren
f 1.12% per 100: f 12.375.000; 75.000.000 een
deneieren a f 0.75 per 100: f 562.500; 2.750.000
kg geslacht pluimvee f 213.500; 500.000 kg
eierproducten a f 0.22% per kg: f 112.500;
levend pluimvee f 11.500.
De geheele dienst van het fonds sluit met
een voordeelig saldo van f 25.804.000, be
staande uit een voordeelig slot van den
gewonen dienst van f 26.282.000 en een na-
"g slot
B.000.
In voer prijs ver schil Rogge
en Roggemeel
's-GRAVENHAGE. 23 Sept. Wij
■an bevoegde zijde, dat het invoerprijs ver
schil op rogge en roggemeel, voor het tijdvak
van 24 tot en met 30 September 1939. behou
dens tusschentijdsche wijziging, is vastge
steld op f 4.85 per 100 kg.
OPPERSTE OORLOGSRAAD
WEER BIJEEN
Gisteren is de Britsch-Fransche oor
logsraad wederom bijeen geweest, dit
maal in Engeland. De vergadering werd
bijgewoond door Daladier, Dautry, Ga-
melin en admiraal Darlan voor Frankrijk
en Chamberlain, Halifax en Chatfield
voor Engeland.
Er werden twee vergaderingen gehou
den, één des morgens en één des mid
dags.
De ontwikkelingen sedert de bijeen-
ALG. FRIESCHE LEVENSVERZ. MY
LEEUWARDEN - BÜRMANIAHUIS
GROOT N00RDHCLLANDSCHE
VAN 1845
AMSTERDAM - VAN BREENENHUIS
BEIDER GARANTIE VOOR alle
VERZEKERDEN
(ReclJ
Zomertijd eindigt op 8 October
De Minister van Binnenlandsche Za
ken heeft bij rondschrijven de aandacht
der gemeentebesturen gevestigd op het
K.B. van 24 Februari, waarin o.m. is be
paald, dat in 1939 de zomertijd zal ein
digen op 8 October, te 3 uur v.m.
komst op 14 September werden bestu
deerd en er werd van gedachten gewis
seld over haar gevolgen voor den. toe-
komstigen loop der gebeurtenissen.
Er bestond volledige overeenstemming
over den te volgen koers, zoowel om het
hoofd te bieden aan deze ontwikkelin
gen, als om de geallieerde plannen uit
te voeren.
De raad bestudeerde de kwestie der
munitie en ravitailleering en er werd
overeenstemming bereikt over de werk
wijze om te komen tot een coördinatie
en vervolmaking van de door beide re
geeringen te treffen regelingen.
Daladier en de overige Fransche ver
tegenwoordigers waren per vliegtuig
naar de bijeenkomst van den oppersten
oorlogsraad gekomen. De vergadering
had plaats in een stad in het graafschap
Sussex. Ofschoon de bijeenkomst geheim
was gehouden, bracht een groote menig
te Chamberlain en Daladier na de bij
eenkomst een ovatie.
TURKSCH-RUSSISCH
BIJSTANDSPACT OP KOMST
Saradjogloe naar Moskou
De Turksche minister van buitenland
sche zaken Saradjoglu is gisteren,
naar Reuter bericht, naar Odessa ver
trokken, op weg naar Moskou, alwaar
hij waarschijnlijk tien dagen zal blijven.
Uit Istamboel wordt gemeld dat de
onderhandelingen te Moskou betrekking
zouden hebben op een Turksch-Rus-
sisch pact van wederzijdschen bijstand.
Voor zijn vertrek heeft minister S a-
r a d j o g 1 u tegenover een vertegenwoor
diger van Havas verklaard:
„Gij kent de hartelijkheid van onze be
trekkingen met de Sovjets. Mijn reis zal mij
in staat stellen de ons gebrachte officieele
bezoeken te beantwoorden en gevolg te ge
ven aan de vriendelijke uitnoodiging van de
regeering van Moskou. Zij zal een bevesti
ging zijn van de vriendschap welke onze
twee landen sedert bijna 20 jaar vereenigt
Onze betrekkingen met Frankrijk en En
geland zijn u eveneens bekend. Turkije
blijft de politiek volgen welke het heeft ge
kozen voor zijn betrekkingen met de twee
westelijke mogendheden."
Deze politiek is door den Turkschen
premier in de nationale vergadering te
Ankara als volgt uiteengezet:
„Er zijn geen directe verschillen van
meening met Duitschland. Met Engeland en
Frankrijk bestaat er een belangengemeen
schap op den vastgestelden grondslag. Da
onderhandelingen, d'"e het sluiten van over
eenkomsten ten doel hebben, worden in de
meest vriendschappelijke atmosfeer voort
gezet."
Italiaansche garnizoenen op
Dodecanesos verkleind
De Daily Express" verneemt te Istam
boel, dat de Italianen de garnizoenen op de
eilanden van de Dodecanesos hebben terug
gebracht op vredessterkte, teneinde hun vre-
Op den bewaakten overweg bij de
Munnekensteeg bij Zwijndrecht zijn
gistermorgen twee melkwagens door
een electrischen trein Dordrecht-
Rotterdam gegrepen. Twee personen
werden gedood, één zwaar gewond.
Links op de foto ziet men de resten
van een der melkwagens, die over
een afstand van 300 meter bij elkaar
geraapt werden
Groote activiteit
aan het Westfront
Duitsche aanvallen afgeslagen
PARIJS, 23 Sept. (Havas). Het
Fransche legerbericht van vanochtend
luidt:
Gisteren, tegen het einde van den
middag werden verscheiden aanvallen
van den vijand op de stellingen, welke
wij ten Oosten van de Saar hebben ver
overd, afgeslagen.
Gedurende den nacht heerschte een
groote activiteit aan het front, voorna
melijk tusschen de Saar en het gebied
ten Zuid-Oosten van Zweibrücken
bij de Lauter.
AARDBEVING BIJ SMYRNA
Er zijn honderden slachtoffers
In het kustgebied van Smyrna heeft
een sterke reeks aardbevingen plaats ge
vonden, waardoor veel schade is aange
richt. Naar schatting zijn er 200 dooden
en honderden gewonden. De ziekenhui
zen van Smyrna zijn overvol.
Het stadje Dikeli heeft naar het schijnt
het meest geleden. Hier zijn 250 huizen
volkomen vernield, zoodat de bevolking
dakloos is. Ook de dorpen ten noorden
van Smyrna zijn ernstig beschadigd.
Militairen helpen bij het ruimingswerk.
Hela heeft zich overgegeven
ROME, 23 Sept. (Stefani). De „Mes-
saggero" verneemt uit Danzig dat de
Poolsche strijdmacht op het schiereiland
Hela zich heeft overgegeven. De Duitsche
troepen bezetten thans het schiereiland.
18.000 Polen worden krijgsgevangen ge
maakt.
delievendheid ten aanzien van Turkije te
betoonen.
Men acht dit een belangrijke concessie,
aangezien de Dodecanesos 'n krachtige stra
tegische positie inneemt in het Oosten van
de Middellandsche Zee. Na het terugtrekken
van de troepen aan de Grieksch-Albaan
sche grens is dit opnieuw een bewijs dat
Italië alle nervositeit in het nabije Oosten
wil voorkomen. Men acht het mogelijk, dat
Italië een neutraal Balkanblok wil vor
en eerst alle wantrouwen jegens Italië, dat
in de Balkan heerscht, uit den weg wil rui
men.
HOTEL,.DE MALLEJAN"
VIERHOUTEN
het geheele jaar geopend
GERENOMMEERDE KEUKEN
SPECIALITEIT WILDSCHOTELS
Geen militaire bezetting in het
Hotel of omgeving
(RecLf
VOORNAAMSTE NIEUWS
Dit Nummer bestaat uit DRIE bladen
en het ZONDAGSBLAD.
Tweede bijeenkomst van Oppersten
Oorlogsraad.
Turksch-Russisch bijstandspact in
/oorbereiding.
Het Poolsche verzet is nog niet ge
broken.
Talrijke terechtstellingen in Roemenië.
Ernstige aardbeving teistert omgeving
van Smyrna.
Generaal Von Fritsch sneuvelt voor
Warschau.
De veertiende zitting van de Generale
Synode der Geref. Kerken.
Financieel weekoverzicht.
PLAATSELIJK REGEN
Weerverwachting: Zwaar tot half be
wolkt, enkele plaatselijke regenbuien,
Geleidelijk iets kouder. Zwakke tot ma
tige wind uit Noordelijke richtingen.
BAROMETERSTAND
Stand vanmorgen haM twaalf 763.3.
THERMOMETERSTAND
Stand vanmorgen half twaalf 16.6 C.
24 Sept. Zon op 6.49 uur, onder 6.55 uur
24 Sept. Maan op nm. 5.04 u. ond. vm. 2.27 u
25 Sept. Zon op 6.51 uur, onder 6.53 uur
25 Sept. Maan op nm. 5.28 u. ond. vm. 3,30 u
FIETSERS LICHT OP:
24 Sept. Van 's av. 7.25 u. tot 's morg. 6.21 u
25 Sept. Van 'sav. 7,23 u. tot 's morg. 6,22 u
AMVII ZTEPGOCD
l«orn
i ftlTi» flUKS-ULSTOON SmoOMCND VARM
RAR IN KOUD WATtR OP AUt KAMERS
K*M«gfgTOWJBPT*f-a-HtT BADKAMER - f
Wijnhandel
André Kerstens Tilburg
Fijne Bordeaux Wijnen
LIJDERS aan MAAGPIJN
maagkramp, zuur, hartwater en slechte spijt
vertering zullen baat vin
den bij het gebruik van
het reeds vijftig jaren
in den handel zijnde
BOOM'S MAAGP0E0ER
Alleen echt indien de ver-
pakking is voorzien van
BOOM. tl.29 per doos; per halve
doos f 0.75. Nederla ndsch fabrikaat.
Prot. Ghr. zorg voor
gemobiliseerden
Oprichting van een Centraal Comité
UTRECHT, 23 SepL Te Utrecht kwamen
gisteren vertegenwoordigers en vertegen-
woordigstere van Chr. Nationale Organisa
ties op het terrein van de jeugd en het
maatschappelijk leven en een vertegenwoor
diging van den Ned. Mil. Bond bijeen, ter
bespreking van de vraag, wat in het gees
telijk en zeó-elijk belang der gemobiliseer
den kan worden gedaan, met name door
het organiseeren van gezellige avonden,
ontwikkelingscursussen, filmvoorstellingen
e.d De gedachte vond algemeeno sympa
thie. dat deze zorg veelal plaatselijk en
door c«e medewerkende organisaties zelf
moet worden georganiseerd, maar cen
traal moet worden aHmremoedfgd en ge
steund om versnippering te voorkomen.
Daarom zal een centraal comité waarin
zooveel mogelijk alle Prut. Chr. Organisa
ties zijn vertegenwoordigd, moeien worden
gevormd om coördineerend en helpend op
te treden.
Om de deelneming zoo groot mogelijk tc
maken werd besloten nog eenige organi
saties. zooals de Studentenverenigingen,
uit te noodigen.
Afgesproken werd. op 2 October a.e des
namiddag? half drie opnieuw te Utrecht
In het gebouw voor Chr. Sociale Belangen,
bijeen te komen, ora een werkcomité te
vormen.
