Jlicuuic $eihs(.Ijt <£mrmt ssws Dagelijks verschijnend Nieuwsblad voor Leiden en Omstreken Sak en oorlog Japanners en Russen staken de vijandelijkheden Franschen slaan tegenaanval af De loop der gebeurtenissen HDZ r GIN j mcntsprijS: Q al in Leiden en in plaatsen en agentschap gevestigd is 2.35 post 2.35 portokosten 0.18 oor ^Buitenland bij wekclijksche 4.50 etsfngjsche zending5.50 >issIn Alles bij vooruitbetaling r oenILers 5 ct. met Zondagsblad 7 '/j cf, Bureau: Breestraat 123 Telefoon 22710 (na 6 uur: 23166) - Postbox 20 - Postgiro 58936 N°. 6806 ZATERDAG 16 SEPTEMBER 1939 20e Jaargang Sfotatentieprijjen: Van 1 tot 5 regels 1.17'/» Elke regel meer0.22'/a Ingezonden Mededeelingen van 1-5 regels2.30 Elke regel meer0.45 Voor het bevragen aan 't bureau wordt berekend0.10 hoeve et 3 September ingetreden staat tusschen eenige mogendheden ingevolge voltrokken mobilisa- e Nederlandsche weermacht, samenleving in al haar geledin- a'n%cff". en schijnt de afstand de D^rJc en landsdefensie heel groot, eer tuf^j V0j0p gelegenheid gehad om ember!1' dat °0^ ^et Kerkelijk leven, renxenjdirect, te maken heeft met de otyv/ending in ons volksleven, Di- een 'je aanstelling van pl.m. 150 re- eoor redikers, die derhalve plotse- 'ENDin gemeenten zijn onttrokken; eeds bestaande) contact met de b wE haar verzoekL 'n bidstonden ais ri^es tijds te gedenken; door het °s oïptorteeh waardevolle gebou wen 4 k'i luchtaanvallen in gevaar vaSen. he<jk indirect ondergaat de Kerk n0em ag van het gemobiliseerde le~ j denken aan ambtsdragers n en diakenen), die onver- taak zijn weggeroepen; aan •n andere vergaderingen die conTtïfgheid van een deel der leden dük li jn hun werkzaamheden be- -HUvXorden. Wij denken ook teu-Rj plaatselijke kerken uitgaande er 'bt voor den militairen dienst 30büiHP9eëischt- En dan is er luin te! gebied van het religieuze be- Kerk in haar geheel, waarbin- -ties van den ernstigen toestand, ,ekere toekomst en van de on- BUfe economische gevolgen hoofd Tvullen. van een hooger standpunt be komen wij niet aan de vraag: Kerk in deze omstandigheden >m bewijzen, haar antwoord op i geven, haar practisch Chris- ften, kortom, haar geheel eenige gelding brengen? Als stichting ichen oorsprong, doch in haar gezet in het midden der we de Kerk thans opnieuw midden Sing; meer nog dan in tijd van de verkondiging van- het ig beder verlossingr het zwaartepunt Ida6" Ji'tgaande bemoeiing vormen, at het vermaan voor de volge- Hem, de gezegd heeft: „Leert iadighlat ik zachtmoedig ben", in het ®£n_dlfan hun denken, nu de wereld weid zich in haar volle afschu- gaat openbaren. En tegenover he worsteling om het tastbare de Kerk slechts te wijzen op die "iet vergaan, als hoogste 'erjaai den stervenden soldaat, wiens ïeis oogen nog de victorie van zijn i hebben aanschouwd, heeft de iander rustpunt dan voor den tf/erwinnaar: „Wie zijn leven verliezen, die zal het behou- Lon|0udt men er rekenmg mede, dat Koniitr Kerk in tijden als deze idsserJ afwijkt van die, welke zij voor -net heeft, oorlog en mobilisatie .n nevSr toch iaar de confrontatie met :eiding|den, op de aanvaarding waar- bruinjreld met critische belangstel- biauxfeE* ^'1 verwacht van de Kerk, lar leden, een pijnlijk nauwkeu- jng der wetten en regelingen, srjaarfl het gedrang komende volks- j.fga uitgevaardigd. Zij rekent op in mrfeldige kalmte in het persoon- pen tg der Christenen in dagen van pod. Zij verlangt afdoende ant- ^>p levensvragen, welke haar nu lns' *anten bestormen. Eigenlijk ver van de Kerk ook een krachtig fen het geweld, dat zijn tien- verslaat. M staat nu de Kerk met haar we el beteekenis, stichting van Ko- J itus, die gezegd heeft: „Mij is -9 le macht in hemel en op aarde". j| zij klein, hoe zwak klinkt haar 9 zwak is haar hand, hoe aarze- 9 voet, gezien in het felle licht plogsvlammen! Meer nog: hoe voelt zij zich zelf tegenover boeiiche machten, welke nu ontke- en te land, ter zee en in de 'ja, de Kerk protesteerten tem als van een roepende in de veranidlt beeld onvolledig. Want zie, ^laf in haar hand, welke niemand in "nJr hanteeren kan. Hoe zwaar rolgeif1 Kruis op, ja óók als een rezonfn de machthebbers dezer we- berl® bovenal als het teeken, waarin tvan^inen, die den heiligen krijg in mm aanvaard hebben en niet ver- ismen. Zeker, zij draagt- dezen 'verlossing door genade, in aar- en ook in dezen oorlogstijd 1. dat het Christendom in den j der toetsing op zijn beginse- maar uit den ondergang van het der menschelijke zelfhandha- tot lt de Kerk het licht uit van het t. jd der Goddelijke liefdesopenba- ian «uwe oorlog is weer een worste- ivcn Irede. e Kerk predikt en zoolang zij Wat wil Rusland? Er is reeds meer op gewezen, dat bij de huidige ontwikkeling van den Europeeschen oorlog twee staten een niet gemakkelijk te definieeren rol spelen, namelijk Italië en Sovjet-Rusland. Wat het eerstgenoemde land aangaat, hetwelk zeide, zoo nauw met het Derde Rijk verbonden te zijn, het houdt zich tot op heden buiten de krijgsbedrijven, en het neemt, ook in radio-uitzendingen en dagbladbericht, zu'k een gematigde houding aan, dat men zich moet afvragen, of het wellicht den tijd gekomen acht, het bestaan van een eens zoo veel bezongen .,as" ge leidelijk te doen vergeten. Voor deze af zijdigheid heeft het ook wel degelijk reden. Mocht het zich bij den huidigen stand der machtsverhoudingen aan Duitschlands zijde in den strijd werpen, dan zou het vrij spoe dig de gezamenlijke kracht der Britsah- Fransche vloten moeten ondervinden, en zou het vermoedelijk een roemloos einde zien gemaakt aan zijn geheele koloniale bezit in Afrika. Met Sovjet-Rusland staan de zaken eenigszins anders. Moskou heeft zijn ver bijsterend verdrag met Berlijn gesloten, om naar het heet, buiten den strijd te blijven. Doch vrijwel onmiddellijk daarop begonnen waarnemers in de Russische hoofdstad Sov jet Russische troepenbedrijvigheid te con- stateeren, en deze nam geleidelijk het ka rakter van een mobilisatie aan. Men is het er niet over eens, hoe groot precies het effectief is, dat de Russen momenteel reeds onder de wapens hebben, doch men raamt het op twee a drie millioen man. Vrijwel deze geheele kolossale legermacht is op de westgrenzen geconcentreerd, vanaf Finland in het hooge noorden, tot aan Polen en Roemenië toe. Het is moeilijk gissen, wat men in de Russische hoofdstad met deze buitengewone versterking der westelijke grenzen voor heeft, doch aangezien staten als Finland en de Baltische landen zeker tegenover hun kolossalen buur geen agres sieve bedoelingen hebben, moet het als voor de hand liggend worden beschouwd, dat Rusland zelf wellicht een gunstige gelegen heid afwacht, om op het oorlogspad te gaan, Verbetering van zijn positie als Oostzee- mogendheid kan daarbij een der doeleinden wezen; mogelijk achten de Russen het ook noodzakelijk, het oog te houden op de "Duitsche operaties in Polen, èn op Roe- meensch Bessarabië, hetwelk men gaarne tot Rusland zou zien terugkeeren. Sovjet-Rusland, als Europeesch-Aziatische mogendheid, vertoont een tweeledig aspect, en deze tweeledigheid demonstreert zich heden ten dage ook op zijn Oost-Siberische grenzen. Nauwlijks waren Moskou en Ber lijn tot het befaamde onderlinge non-agres sie-pact gekomen, of er arriveerde uit het Verre Oosten een bericht, dat de Russen aan de Khalka-rivier, dat is in de streek der Mandsjoekwogrens, op de Japanners een eclatante overwinning zouden hebben behaald. Men repte zelfs van een complete instorting van het Japansche front, en 25.000 Japansche dooden en gewonden. Deze berichten werden later ten deele bevestigd. Zoo ligt het vermoeden voor de hand, dat de Russen onmiddellijk van hun rugdekking in EuroDa zouden hebben gebruik gemaakt, om tegenover de Japansche penetratie in het Verre Oosten hun tanden te laten zien. De nieuwste verrassing echter is het Tass-bericht, hetwelk 'n Russisch-Japanschen wapenstilstand meldt, en het besluit, de vanouds moeilijkheden opleverende grens geschillen aan een gemengde commissie voor te leggen, teneinde tot een duurzame pacificatie te kunnen geraken. De vraag vloet ziah hierbij voor, welke politieke doeleinden achter deze dubbele Russische politiek kunnen schuil gaan. Waarom zoekt Moskou vrede in het Verre Oosten en versterict het buiten-mate zijn niet- bedreigde grenzen in het Westen? Maakt het zich gereed tot een krachtdadige inmen ging in de Europeesche zaken, waarbij men slechts raden kan, aan welken kant het zich zal wenschen te scharen? Onwillekeurig brengt men zich te binnen, dat ook Japan wederom geleidelijk in be weging is geraakt, en aan de Franschen en Britten, met beleefden, vriendelijken aan drang heeft verzocht hun strijdkrachten in het Verre Oosten terug te nemen.... De toestand is te gecompliceerd om hier tot conclusies te willen komen. De dingen zijn zoo achter nevelen verborgen, dat zij nauwlijks iets van hun vormen toonen. De wereldoorlog is nog slechts aan zijn inlei dende fase toe; de ware strijd, vree zen wij, zal nog moeten beginnen, en wie zal de fronten der toekomst vermogen aan te wijzen? DUITSCH VLIEGTUIG BOVEN RUSSISCH GEBIED Tass meldt uit Moskou, dat een vreemd vliegtuig, hetwelk boven de Oekrainsch- Russische stad Olevsk vloog, door machine geweervuur der Russische troepen tot lan den is gedwongen. Het bleek een tweemoto- rige bommenwerper te zijn, welks beman ning, bestaande uit vijf personen, te Kiev is geïnterneerd. dat doet, zal zij Kerk zijn den eeuwi gen vrede. Dat is haar hoogde privilégè. Zij is van Hem, van Wien we weten èn ervaren zullen: Nooit is de nood grooter dan de Helper! Maar zij is ook het laat ste doel van de geschiedenis der wereld. Want wij verwachten een ander vader land, dat door recht verlost is. Uit Sion, de volkomenheid der schoon heid. verschijnt God blinkende. En Hij zal de wereld richten in rechtmatigheid. Zoo kan dan de Kerk niet vreezen, al veranderde de aarde hare plaats. Gemengde grenscommissie ingesteld Krijgsgevangenen worden uitgewisseld Onderhandelingen, welke dezer dagen gevoerd zijn door den Japan- schen ambassadeur, Togo en den Russischen volkscommissaris van buitenlandsche zaken, M o 1 o t o f, hebben geleid tot de volgende over eenkomst tusschen Japan en Mansjoekwo eenerzijds en de Sovjet-Unie en Buiten-Mongolië anderzijds: 1. De Japansch-Mansj oerij sche en Russisch-Mongoolsche troepen staken alle vijandelijkheden op 16 September, om twee uur Moskouschen tijd. 2. De Japansch-Mansj oerij sche en Russisch-Mongoolsche troepen blijven in de liniën, die zij bezetten op 15 September te 13 uur. 3. De vertegenwoordigers der troepen aan beide zijden gaan onverwijld over tot de tenuitvoerlegging van de artikelen 1 en 2 der overeenkomst. 4. De krijgsgevangenen en gesneuvelden aan beide zijden zullen worden uitgewisseldde vertegenwoordigers der troepen zullen zich te dezen aan zien onmiddellijk verstaan en tot de tenuitvoerlegging dezer bepaling overgaan. In,**** fr» Bovendien zijn Togo en Molotof overeengekomen, dat zoo spoedig mogelijk*een commissie, bestaande uit twee vertegenwoordigers van Russisch-Mongoolsche en twee van Japansch-Mansj oerij sche zijde, zal worden ingesteld voor de nauwkeurige vaststelling van de grenslijn tusschen de Mongoolsche volksrepubliek en Mansjoekwo in het gebied waar het tot een conflict was gekomen. Deze commissie zal haar arbeid aanvangen zoodra zij gevormd is. ALG. FRIESCHE LEVEMSVERZ. MY LEEUWARDEN - BURMANIAHUIS GROOT N00RDHCLLANDSCHE VAN 1845 AMSTERDAM - VAN BREENENHUIS BEIDER GARANTIE VOOR ALLE VERZEKERDEN Belgisch vaartuig op mijn geloopen Overlevenden in Engeland aan waT LONDEN, 16 Sept. (Reuter). Een Engelsch Marinevaartuig en een dingsboot zijn aan de Zuidkust van En geland uitgevaren ter assistentie van een Belgisch vaartuig, dat vermoedelijk op een mijn is geloopen, waardoor het schip is gezonken. De bemanning, voor zoover die kon worden gered, werd in de booten opge nomen. Zes hunner, die verwondingen hadden opqeloopen of ernstig geschokt waren, zijn naar een hospitaal overge bracht. Volgens mededeeling van de opvaren den zou het schip gisteravond door een onbekend projectiel zijn getroffen, waar op een ontploffing volgde en kort daar op zijn gezonken. Infanterie bezet Duitsche stellingen Ook de luchtmacht thans in actie Het Fransche communiqué luidt: Wij hebber de stellingen geconsolideerd, die wij in den loop der vorige dager hebben veroverd en wij hebben een tegenaanval afgeslagen, waar bij den vijand verliezen werden toegebracht. Krachtige reactie der vijande lijke artillerie en van de vijandelijke luchtmacht op een deel van het front. Onze jachtvliegtuigen hebben vijandelijke toestellen teruggeslagen, die een aanval inzetten op geringe hoogte boven onze voorste linies. Naar Belga meldt, duurt de strijd aan de Luxemburgsche grens voort. Eergisteravond hadden de Franschen de Duitschers voorbij het dorp Perl teruggedrongen In den loop van den nacht trokken de Franschen zich terug op hun vroegere stellingen, hetgeen den Duitschers heeft veroorloofd gisterochtend de brug bij Schengen in de lucht te later vliegen. Gistermid dag heeft de Fransche artillerie, ondersteund door de luchtmacht, opnieuw de Duitsche stellingen bij Perl, Selmdorf en Borg gebombardeerd. De Duitsche artillerie antwoordt van veel verder op. Te Berlijn wordt, volgens Reuter, officieel bevestigd, dat verscheidene steden bij de Vvestwall zijn ontruimd als tijdelijke maatregel. Ontkend wordt evenwel, dat Keulen en de andere steden van het Rijnland ontruimd zijn. Een Reuterbericht uit Brussel meldde hedenochtend dat de Fransche troepen het Duitsche dorpje Perl volledig hebben bezet. Ondanks het slechte weer, zoo schrijft Ilavas, en het voortgaande spervuur der Duitsche artillerie, hebben de Fransche troepen alle voorwaarts che bewogingen voortgezet, welke tijdens voorafgaande ope raties waren ondernomen. De reacties der Duitsche artillerie gingen thans gepaard met korte tegenaanval,en der verdedigers van de vooruitgeschoven posten der Siegfriedlinie. Deze Duitsche reacties hebben nochtans niet verhinderd, dat in don ioop van den nacht een plaatselijke verbete ring kon worden bereikt van de veroverde stellingen. De voornaamste dezer operaties, welke in den loop van de laatste drie dagen tot goed einde zijn gebracht en waarover het- Fransche opperbevel tot nu toe de grootste geheimhouding heeft betracht, betreft het uiterste Westelijke deel van hel front, d w.z. den sector van Sierck, aan den zoom van de Moezel. Deze streek, welke op eenige tientallen meteis van de Moezel langs deze rivier is gelegen, is het tooneel geweest van een Duit- schen aanval, welke uitging van de omstre ken van het Duitsche dorpje Perl in de richting van de Fransche versterking Sierck (Een later Reuterbericht uit Brussel meldt, dat Perl door de Fx-anschen zou zijn bezet. Red.). De aanval werd door de Fransahe voorpos ten tot staan gebracht, nadat de tegenstnn dor slechts 100 M. terreinwinst had behaald. In de thans achter ons liggende dagen werd dit incident definitief afgesloten. Fransche infanterie, gesteund door strijd wagens, heeft niet alleen den tegenstander op zijn stellingen teruggeworpen, dorh ten einde latere reacties te voorkomen, heeft zij enen deze stellingen zelf bezet, en aldus den algemeenen toestand der Fransche linies in dezen sector verbeterd. De vijand heeft op r.ijn terugtocht, over de DE STRIJD AAN DE MOEZEL GROOT HERTOGDOM GREVEN*^/^ MACHER a&f, LUXEMBURG f^DU fSCHL.D WORMEUDANGg^, SAARBURG De kaartjes geven weer waar de Fransche troepen de Duitsche grens hebben overschreden (met zwarte pijl tjes aangegeven). De Franschen melden successen bij Sierck, daarentegen moesten zij wijken ten Zuiden van Pirrruisens. De Siegfriedlinie is hier ongeveer 9 d 12 km van de grens ver wijderd. gr"ootst mogelijke lengte, den spoorweg 1 de Moezel vernield. Aan de rest van het front, met name over een twintigtal kilometers ten Oosten van de Saar, waarvan reeds in vroegere commu niques werd gesproken, zetten de Fransche troepen hun vorderingen voort. Bataljons infanterie, gesteund door strijdwagens, zijn meester van belangrijke stellingen, met me van twee dorpen en waarnemingsposten, vanwaar men uitzicht heeft op het geheele gebied. De generale staf blijft de grootst mogelijke discretie in acht nemen ten aanzien van de juiste ligging dezer plaatsen, teneinde den vijand niet in staat te stellen, inlichtingen te krijgen, zij het indirect of achteraf, ov den juisten omvang van de Fransche vorde ringen. De Duitsche luchtmacht heeft de Poolschc grensstad Krzemieniec, gelegen dicht' bij Sovjet-Russisch gebied, en schuilplaats van een deel der Poolsche regeering en van het diplomatieke corps, fel met bommen bestookt. Er zouden der tig dooden en honderd gewonden zijn. Naar verluidt zijn de echtgenooten van den Poolschen premier Beck en van den Poolschen opperbevelhebber, maar schalk Smigly-Rydz, over de Roemeen- sche grens gekomen en thans enderweg naar Boekarest. Een druk grensverkeer met Poolsche militaire vrachtauto's zou erop wijzen, dat ook wellicht de Poolsche regeering binnenkort naar Roemenië zou uitwijken. Een correspondent van United Press bericht, dat het goud van de Poolsche Bank vermoedelijk reeds in het buiten land in veiligheid is. Een Tass-bericht meldt, dat in het Russisch-Mandsjoekwosche grensgebied tusschen de aldaar opereerende Russi sche en Japansche troepen een wapen stilstand is gesloten, en dat men thans zal overgaan tot instelling ecner ge- menqde grenscommissie, teneinde een einde te maken aan de Japansch-Russi- sch_ geschillen. In Rusland gaat men voort, op groote schaal troepen op de been te brengen, welke zich langs de geheele westgrens van het Sovjetgebied concentreeren. De Amerikaansche ambassade te Moskou heeft aan de Amerikaansche onderdanen in Sovjet-Rusland den raad qegeven, het Russische grondgebied veiligheidshalve te verlaten. Op het westelijk front heeft thans ook de luchtmacht een rol gespeeld bij de gevechten in de zone tusschen Moezel en Saar. De Franschen blijven voortgang melden en consolidatie van hun vooruit geschoven stellingen. Zij zouden het plaatsje Perl bezet hebben. GROOTE JUBILEUMPRIJSVRAAGI HDZ jubileert! 112'/2 Jgoudsmidskunst, opgevoerd tot hoog en voornaam karakter! Ziet de nobel gevormde, fijnzinnig bewerkte HDZ-artikelen in het jubileumboekje, dat als verrassing een prijsvraag bevat. Voor deze aardige prijsvraag zijn beschikbaar 40 kostbare sieraden van 14 Karaat goud en 260 waarde volle troostprijzen van gewaarborgd zilver. TOTAAL f. 1500.- AAN PRIJZEN I Inlichtingen en deelnameformulieren (voor dames en heeren) in het fraaie jubileumboekje dat, zoolang de beperkte oplage strekt, gratis en zonder verplichting verkrijgbaar is bij goede goudsmidszaken. Deelname is geheel vrij! Het HDZ- mee ster teek en naast bet Rjjks-waar- boTgUelen in Uw gouden sieraden geeft U volstrekte zekerheid omtrent de zuiterheid ran bet goud en de volwaardigheid tan bet gehalte. VOORNAAMSTE NIEUWS Dit Nummer bestaat uit TWEE bladen en het ZONDAGSBLAD. Tiende zitting van de Generale Synode der Geref. Kerken. Ingediend is een wetsontwerp bevat tende nadere voorzieningen betreffende de militaire justitie. De Eerste Kamer heeft gister enkele wetsontwerpen behandeld en aangeno men. Verschenen is het voorloopig verslag van de Tweede Kamer over de voorgenor men heffing van een nationale inkomsten en winstbelasting en wijziging van eenige belastingwetten. De opbrengst der Rijksmiddelen over de maand Augustus. De Duitsche luchtmacht heeft de grens stad Krzemieniec gebombardeerd. Aan het westelijk front heeft thans ook de luchtmacht deel aan den strijd geno men. Perl zou door de Franschen zijn bezet. Engeland meldt vernietiging van duik- booten. Russen en Japanners hebben in het Mandsjoekwo'sch grensgebied wapenstil stand gesloten. DROOG WEER Weerverwachting: Gedeeltelijk be wolkt, droog weer, iets warmer. Plaat selijk ochtendmist. Zwakke tot matige Noordoostelijke tot Oostelijke wind. BAROMETERSTAND Stand vanmorgen half twaalf 763.8. THERMOMETERSTAND Stand vanmorgen half twaalf 17.0 C. 17 Sept. Zon op 6.37 uur, onder 7.11 uur 17 Sept. Maan op vm. 11,46 u. ond. nm. y,06 u 18 Sept. Zon op 6.39 uur, onder 7.09 uur 18 Sept. Maan op vm. 12.54 u. ond. nm. 9,48 u Eerste kwartier 20 Sept. voorm. 11,54 uur FIETSERS LICHT OP: 17 Sept. Van 's av. 7.41 u. tot 's morg. 6.09 u 18 Sept. Van 's av. 7,39 u. tot 's morg. 6.10 u Accountantskantoor R. KROL Haanple'n 2, Telefoon 395000 'S-GRAVENHAGE Dorpsstraat 55, Telefoon 77. ZOETERMEE11 INRICHTEN "MÉN LOGÉÉRT, WOltL TEL3I660 CAFÉ rTV® RiJKs-mtFooN stdoomend warm «AK EN KOUD WATER OO AUÉ KAMERS KAMERS HET OWBUT-f 3-MET BADKAMER - f 0- General Agent ANDRE KERSTENS. Tilbuna BURNETT'S LONDON DRY GIN

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Nieuwe Leidsche Courant | 1939 | | pagina 1