jHetturr jCrittódje (ümtrant Dagelijks verschijnend Nieuwsblad voor Leiden en Omstreken De strijd om Warschau duurt voort De loop der gebeurtenissen Fransche vorderingen bij de Saar """^Ifionnemcntsprijs: per kwartaal in Leiden en in plaatsen J waar een agentschap gevesligd is 235 t Franco per post 2.35 portokosten i»er week 0.18 Voor het Buitenland bij wekelijksche zending4.50 Bij dagelijksche zending530 V Alles bij vooruitbetaling 5 nummers 5 cl. met Zondagsblad 7'/j Ct No. 6802 Bureau: Breestraat 123 - Telefoon 22710 (na 6 uur: 23166) - Postbox 20 - Postgiro 58936 DINSDAG 12 SEPTEMBER 1939 20e Jaargang gkitjerttntiepriptn: Van 1 tot 3 regels I.17'/i Elke regel meerf 0.22'b Ingezonden Mededeelingen van 1—5 regels230 Elke regel meer0.45 *w ^r— Voor het bevragen aan t bureao wordt berekend0.10 DE ECONOMISCHE OORLOG iteren hebben wij op deze plaats naar een rede van den Duitschen rchalk Hermann Goering, waarvan bedoelingen was, de Duitsohe arbeiden- lévolking achter het front een riem het hart te steken. Het is merkwaar dat de Fransche minister van financiën, Reynaud, eveneens een oorlogsredevoe- heeft gehouden, waarvan de aspecten op ike wijze overwegend economisch w [reeds zoovele malen door allerlei igen herhaalde voorspelilting, dat de twe Europeesche oorlog er een zou >0 en. waarin de economische krachtmeting Ier zou maatgevend blijken dan de voor- lige successen op de slagvelden, zal zich =balve vermoedelijk wel zeer spoedig gaan wezenlijken, e „totale oorlog" heeft, gelijk men weet, përfei aanzicht, Ten eerste geraakt niet el meer een leger in een conflict met een èr leger betrokken, doch de boeren op akker, de mijnwerkers onder den grond, ie arbeiders ir. de fabrieken vechten, elk r op eigen terrein de productie in tact te ïgenden. mede. Een leger, hetwelk niet enen kan op aanvulling van zijn munitie, iriand, mechanische wapens en transport- delen, is eenvoudig verloren; aohter eiken laat staan in werkelijkheid ontelbare, gen,i steunende burgers. Dit aspect van den ilen oorlog heeft zich reeds nu verwezen- t; bovendien nemen thans reeds overal Ie werkplaats de vrouwen en meisjes de itsen der weggeroepen mannen in. t „totale oorlog"' in dien anderen zin, de bevolkingen achter de fronten zonder ien*;irmen, met behulp van brand- en tmen, aan de krijgsverschrikkingen wor- Dvergegeven, teneinde paniek te verwek- en het maatschappelijk leven te des- ^en»niseeren, heeft zich tot op heden. Gode dank mogen wij wel zeggen, nog niet len,bokken. Maar de economisohe strijd is f niet minder fel om. Experts op allerlei ied maken nu al hun rekeningen op en aken daarbij tot de oonclusde, dat het jde Rijk onmogelijk een oorlog van langen kn zal kunnen voeren, omdat het zich niet I de daartoe benoodigde grondstoffen, 'I voornamelijk van ij^er en benzine, zal inen voorzien: Het is mogelijk, en zelfs t onwaarschijnlijk, dat deze deskundigen hc£pk krijgen. In ieder geval legt Duitsch- erga teekenen aan den dag, dat het ook en kant van den strijd niet zal ver- hetlrloozen. ge ra dit verband willen wij de aandacht hijtigen op de geruchten, welke ons uit de oinltsche hoofdstad bereiken, en volgens n.a*ke zeer binnenkort de duikbootoorlog een ,,d»; meer omvattende terrein zal gaan be- Jakken. Het Derde Rijk zou namelijk voor- tjgVns zijn, de Britsche actie tegen oorlogs- ddjïrabande met een weder-actie op het- zoolde terrein te gaan beantwoorden. De •ani van de artikelen, welke de Duitschers percontrabande zouden moeten beschouwen, al in aanmaak zijn. Duitschland zoi &eiprijs stellen, met de neutrale landen de h®Jldelsbetrekkingen te blijven onderhouden, ,ajter met deze restrictie, dat het zwarte ^njjfen zou gaan aanleggen van de buiten- eejsche firma's, welke tevens met Engeland pe.»ties zouden onderhouden. ijnVat van een en ander het gevolg moet ijmen, is reeds nu zonder meer duidelijk, onzijdige scheepvaart zal, boven het nengevaar, en den reeds bestaanden I door aanhoudingen van Engelsch-Fran- zijde, nog kunnen worden bemoeilijkt j1 ir een eventueele controle van den kant de Duitsche duikbooten, welke ln ge- ir van overtreding van door Duitschland stQtelde scheepvaart- en handelsbepalingen, ik-i kort recht zouden toepassen. Dit zou er-jhalve worden een duikbootenoorlog vrij- igtj zonder andere restricties, dan dat men ir.cilicht aan de bemanningen de gelegenheid °1 geven, zich in de booten te begeven. I vooruitzicht doemt hier op van soort elijke gebeurtenissen, die in 1917 de Ver. algten in e'en oorlog dreven. arJfij staan hier voor zaken, die niet be- anedigend kunnen worden genoemd. Inzon- Jf-lheid de zoogenaamde Oslo-staten zullen on4 dezen belangenstrijd op zee de dupe l""inen worden. Het contact, dat deze staten ^Brussel onderhouden, juist gisteren ce/en hun vertegenwoordigers opnieuw ten, moge hen onderling helpen, tus- len de nieuwe moeilijkheden door HRISTELIJKE 'OORL1CHTING nu de wereld helaas weer in vuur en vlam staat IS LEVENSEISCH Het is noodzakelijk den gang der dingen te zien in het licht der hoogere beginselen. Daarom nu werken voor het Christelijk Dagblad. Wie zich abonneert krijgt de nummers tot 1 October gratis De geheele bevolking helpt mede Polen bezetten vaste strijdlinies De aanvallen van du Duitsche troe pen, welke gisteren en gedurende den nacht door de verdedigers van War schau zijn afgeslagen, waren gericht te gen de voorstad Marymont in het Noord westen en in het Zuidwesten langs den straatweg van Grojec. De krachtige verde diging van Warschau heeft deze aanvallen niet alleen tot staan gebracht, dooh met steun van de artillerie werden de aanval lers teruggedreven. De vijand- schijnt geen zware artillerie te hebben en wal dit blijk baar goedmaken door heftige bombardemen ten uit de lucht. Twaalf maal is de stad uit de lucht gebombardeerd. De geheele bevol king neemt deel aan de verdediging. In öen strijd hebben de bataljons, welke erevormd werden door de werklieden van Warschau, een eerste rol gespeeld. De vrouwen bren gen den strijders eten en drinken tot in ;.|e voorste linies. In de binnenstad hebben dui zenden vrijwilligers de diensten van de pas sieve verdediging versterkt. Zij werken de volle 24 uur. Bij een tegenaanval op Marymont zijn Duitsohers krijgsgevangen gemaakt Zij wer den naar Warschau gebracht en onder vraagd Men bemerkte hierbij, dat niemand an hen wist, dat Frankrijk en Engeland Duitschland den oorlog hebben verklaard sn dat sedert een week vijandelijkheden verden gevoerd aan de Westgrens. Men vond op hen nationaal-socialistische bladen, o a. de „Völkische Beobachter", welke ge heel verschillend1 waren van de nummers, welke op denzelfden dag in Duitschland waren verkocht Er is dus een speciale pers ingesteld voor de soldaten aan het front. Bovendien heeft de Duitsche leugen van de inneming van Warschau slachtoffers ge maakt in de rijen van het Duitsche leger. Een groep Duitsche officieren, die meenden, dat Warschau bezet was, kwam :n een d«er oorsteden met een auto rustig bij een ricade. Zij werden door Poolsche soldaten rangen genomen, voor zij van verba- -zing bekomen waren. De nieuwe Poolsche lint es Na den tienden dag der vijandelijkheden aan het Oostelijk front, aldus meldt Havas, bezetten de Poolsche strijdkrachten linies, die een soort ontzaglijke accolade vormen, welker knoop zou worden gevormd door het gebied van Warschau en Modlin; tl boventak zou beginnen bij Suwaliki, aan de Oost-Pruisische grens en Litauen en Je benedentak zou worden gevormd door het middendalvan den Weichsel, verlengd door den loop van de San. Op dit uitgebreide front van ruim 704' K.M strijden de Polen overal ten Noordon of ten Westen van den loop van de Bug. den Weichsel en de San, d.w.z. nog vóór hun weerstandslinie. De gevechten zijn bijzonder levendig in het uiterste Noorden van het gebied van Suwalki, in het centrum in den driehoek- der samenvloeiing van Buch en Weichsoi, rondom Serck, Modlin (aan den Weichsel. tegenover Nowy Dwor) en Warschau en 5u het uiterste Zuiden van het front aan dec linkeroever van de San. De ernstigste bedreigingen voor de Polon jn gelegen in de aanvallen in het Noorden en in het Zuiden. Gelijk bekend is. heeft de Duitsche strategie sedert haar stichters Von Stein, Clausewitz en Von Molkte steeds onder den ban gestaan van het voorbeeld den slag bij Cannae, tLw.z. het systeem de omvatting van den vijand door de beide oprukkende vleugels. De Duitsche militaire leiders schijnen een soortgelijke manoeuvre ook thans ten uitvoer trac.i- ten te leggen. Maar deze stuit op een bij zonder moeilijk terrein, zij het ook om t versohillende redenen, in deze beide secto ren van den slag. In het Noorden van de streek Suwalki ligt een gebied van oos- schen en meren. Meer naar het Oosten, langs de stad Bialystok, strekt zich het on metelijke woud van Augnstow uit en nog meer naar het Oosten ugt ten slotte het beruchte woud van Bialowieza het grootste bosch van Europa, waar cog kudden bisons in vrijheid leven; bosch- en moerasgehie den, die weinig gunstig zijn voor het ma» sale gebruik van gemotoriseerde corpscr, die de kracht uitmaken van de Duitsche legers aan het Oostelijk front In het uiterste. Zuiden ligt een bergachtig gebied, de eerste uitlooperis van de Kar- pathen. De algemeene r chting van d*zp ilitloopere is Zuid-Noord. Aan weerskanten loopen talrijke rivieren, die aan de rechter zijde in den Weichsel stroomen, de Ropa, de Wistoka en de Wistok of Oslawa, een zijstroom van de San. Al deze terreindoor snijdingen, heuvels en waterstroomen. staan loodreoht op de as van den opmarsch van het Duitsche leger, het z.g. leger van Slowakije. Ieder dezer insnijdingen voor der. loop van den San kan aan-.tiding bieden tot een krachtigen weerstand ter vertraging van den kant der Poolsche troepen, die daarbij kunnen steunen op het fort van Przemysl Het Duitsohe Nieuwsbureau meldt, dat ten Noorden van den Weichsel de Duitsche troepen, zonder op tegenstand te stuiten, de vesting Modlin naderen. De brug over den Weichsel ligt reeds binnen het bereik van de Duitsche artillerie. Lomza, aan de Narew is. na harnekki- gen tegenstand van den vijand, ingenomen. Herstelarbeid in den Corridor Naar het D.N.B. uit Bromberg verneemt, stelt de wederopbouw in staat, om de ver woeste spoorlijn van Schneidemühl naar Bromberg reeds in de erstvolgende dagen weer in gebruik te nemen De watervoor- zening van de stad Bromberg is reeds fa orde gemaakt, terwijl met grooten spoed gewerkt wordt aan het herstel van de elec- triciteits- en gasvoorziening. De kabel- en de buisleidingen waren bij het opblazen van verscheidene bruggen verbroken. Het telefoonverkeer tusschen Danzig *n talrijke steden in het heroverde West- Pruisen is ook reeds hersteld. In de eerstvolgende dagen zullen verdere door de Polen op hun terugtocht vernielde leidingen weer gereed voor gebruik ge maakt worden. Het Poolsche legerberich! Het legerbericht van d-iu Poolschen gene- ralen staf vermeldt: „De vijandelijke luchtmacht blijft zeer actief en heeft onze troepen, de verbin dingslijnen, steden en de burgerbevolking op de wegen gebombardeerd. In de 6treek van Suwalki is de toestand onveranderd. Aan de Narew en in de streek van Lomza, evenals aan den Bug, strijden onze afdeelingen hardnekkig tegen den vijand, die aanzienlijke gemotoriseerde en gepantserde strijdkrachten in het vuur brengt. Voor Modlin is de toestand ongewijzigd. Bij gevechten in de omstreken van War schau hebben de heldhaftige verdedigers der hoofdstad de vijandelijke aanvallen de streek van Kufno bieden opmar- cheerende divisies hardnekkigen tegen- Aan de San-linie duurt de strijd voort". Hitier aan het front H i 11 e r heeft gister voor de tweede maal oen vlucht langs het front gemaakt Dit maal heeft hij een bezoek gebracht aan h-»t operatiegebied tusschen Lodz en Warschau. »Hij landde op een vliegveld eenige kno- ffneters achter het front, maakte daarna een autotocht, welke hem tot op anderhalve kilometer van de voorste linie6 bracht on yertrok later op den dag weer per vliegtuig. Ook Goering heeft zich gister naar nèt front begeven. Strijd tegen de prijsverhooging Maatregelen van Minister Steenberghe De Minister van Economische Zaken deelt lede, dat hij erkentelijk is voor de ge gevens, die hij naar aanleiding van zijn op roei van vorige wreek heeft ontvangen over ingevoerde en voorgenomen prijsverhoogin- Individueele beantwoording der inge- brieven is uiteraard bij de groote drultte ten departemente niet wel mogelijk, doch men kan ervan overtuigd zijn, dat elk geval nauwkeurig wordt onderzocht. Hij .-.-««■zoekt belanghebbenden ook verdere ge nvallen onverwijld aan het Ministerie van Economische Zaken. Bezuidenhout 30, Den Haag, door te geven. Gisteren is nog een aantal opdrachten ver strekt tot instelling op korten termijn van accountants-onderzoek bij verschillende im porteurs, industrieele ondernemingen grossiers en wel naar aanleiding van ingeko- klachten over doorgevoerde prijsver- hoogingen. Voorts is nog last gegeven om bij verschillende bedrijven van dezen aard gevallen, waarin mag worden aangeno men, dat inderdaad een in strijd met de wet ingevoerde prijsverhooging werd doorge voerd, proces-verbaal op te maken. MOTORRIJDER OVERLEDEN ENSCHEDE, 12 Sept. In het ziekenhuis al hier is overleden dc 38-jarige motorrijder A. H. Kleinenberg, die j.L Vrijdag nabij Dene kamp is verongelukt, DOODELIJKE VAL ZUTFEN, 12 Sept. De 56-jarige heer H. W. is bij werkzaamheden in zijn magazijn aan de Lombardsteeg door een openstaand raam van de vierde verdieping op straat geval len. Hij was vrijwel op slag dood. De verdediging van Warschau wordt door de Polen krachtig voortgezet, waarby de burgers al lerlei hulpdiensten verrichten. Naar verluidt hebben de Duit schers ter plaatse gebrek aan zwaar geschut, en zou hierdoor hun verdere opmarsch zijn ver traagd. De Poolsche legerafdeelingen zijn thans bezig, stellingen te be trekken, die den vorm hebben van een naar het oosten gerichte accO' lade, waarvan het vereenigings- punt in Warschau en omgeving valt. De hoofdstad heeft de laatste vierentwintig uur ernstig geleden onder hevige luchtbombardemen ten. Het Belvedère-paleis, eertijds door Pilsoedski bewoond, en thans museum, moet grootendeels zijn verwoest. Op het Westelijk front wordt thans gevochten op een breedte van omstreeks twintig kilometer, ten Oosten van de Saar. Artillerie beschieting van het vliegveld van Saarbrüken heeft volgens het D.N.B. geen resultaat gehad. Door de Duitschers werden hier twee Fransche vliegtuigen neergehaald. Volgens een Havas-bericht uit Malmö zou een Duitsch Marine-vaartuig in volle zee op een mijn zijn geloopen, en geëx plodeerd. Duitschland schijnt het voornemen te hebben, de Duitsche blokkade door een contra-blokkade ter zee te beantwoor den. Een Duitsche contrabande-lijst moet reeds in voorbereiding zijn. Zulks zou vermoedelijk medebrengen een ver dere bemoeilijking der neutrale scheep vaart, en een uitbreiding van den duik- bootoorlog. Duitsch oorlogsschip op een mijn STOCKHOLM, 11 Sept. (Havas). Men meent te Malmö, dat gistermiddag een Duitsche oorlogsbodem, welke op volle zee patrouilleerde, op een mijn is geloopen. Een krachtige ontploffing werd gehoord en een enorme water kolom spoot omhoog. Men maakt hier uit op, dat de munitie aan boord is ont ploft. OPVOLGING DR VAN DEN TEMPEL Naar wij vernemen heeft de heer ir. J. W. Al bar da, die beaoemd was tot opvolger van dr. J. van den Tempel in de Tweede Kamer, voor deze benoeming bedankt De volgende candióaat is de heer J. G. Suur- h o f f, die werkzaam is op het bureau van het N.V.V. te Amsterdam. Een front van 20 km breedte Het Fransche oorlogs-communiqué luidt: Ondanks den vijandelijken weer stand zijn onze aanvallen voortgegaan belangrijke vorderingen te verwezenlij ken op een front van ongeveer 20 Km. ten Oosten van de Saar. Twee toestellen neergeschoten Het D.N.B. bericht, dat de Fransche artillerie gisteren het vliegveld van Saarbrücken onder vuur heeft genomen, waarbij twee Fransche vliegtuigen de richting markeerden. De beschieting had, volgens het D.N.B., geen succes en de beide vliegtuigen werden door Duit sche jagers neergeschoten. Strijd tusschen Saar en Vogezen Sedert twee darren, aldus Havas. wordt een belangrijke operatie uitgevoerd tusschen de Saar en de Kleine Vogezen, d.w.z. in het gebied tusschen de stadjes Sarrequemines en Bitche aan Fransche zijde, en BMckaste! twee bruggen aan Duitsche 'zijde. De operatie speelt zich af over een front van 20 K.M. Het is dus reeds een belangrijke beweging, die de afmetingen van een een •oudig optrekken der voorhoede overtref'. Het schijnt, dat althans op dit deel van het •estelijk front de fase van slaagsraken is gevolgd op die van contact en nadering. Op «^Q^saarÏl,autern/ (saar louis) ITTERSDORF^^X^LISDORF ^urwiw.^ D UI JS C H L A N D SAARGEBIED c-^siegfrais^ \*x/vQLKLINGEN (JBERHER^N. ''•.^N^U^H^^STATT-BURBACH GROSS ROSSELN+V 3984) •^JNASSWEILER <N K RIJK os ITSTAVOLD -STJOHANN «rUbingen kl blittersd.f i km I gemerkt moet worden, dat de Fransche troe pen nog ver van de eigenlijke Siegfried linie verwijderd zijn, hoewel in dit gebied ten oosten van de Saar deze linie niet zoo ver van de grens ligt als in het gedeelte ten westen van de Saarstreek, waar de afstand tusschen de Fransche en Duitsche versterk te linies bijna 20 K.M. bedraagt. Men zou den geografischen toestand in dit gebied niet beter kunnen karakteriseeren dan door de. Siegfriedlinie te vergelijken met een soort ringmuur a la Vauban (Vauban was een beroemd Fransch vestingbouwkundige uit den tijd van Lodewijk XIV), de Saar cn de Blies met een gracht en de beboschte hel lingen, die van Fransche zijde naar Saar en Blies afdalen, met de contrescarp van deze gracht. De Fransche troepen banen zich op het oogenblik een weg naar dc Saar langs de contrescarp; de vijandelijke tegenaanvallen en de afleidingsmanoeuvre, die in den sec tor langs de Moezel werden ondernomen, hebben ten doel zoo lang mogelijk het mo ment uit te stellen, waarop de Fransche troepen in staat zullen zijn den muur van de eigenlijke Siegfriedlinie doeltreffend aan te vallen. Aan het westelijk front zullen dus zelfs de operaties op groote schaal langen tijd het kenmerk van een reusachtigen fortificatie oorlog behouden. VOORNAAMSTE NIEUWS Dit Nummer bestaat uit TWEE bladen Er wordt toenemende strijd gemeld aan de Moezel, waar over een frontbreedte van 20 K.M. gevochten wordt. Warschau is het laatste etmaal zwaar gebombardeerd, doch weet tegen de Duit* schers krachtig stand te houden. Duitschland zal tegen Engeland een contra-blokkade op touw zetten. Nabij Zuid-Zweden zou een Duitsche torpedoboot op een mijn zijn geloopen. De Regeering heeft enkele maatregelen in voorbereiding, strekkende tot verlich* ting van de maatschappelijke zorgen van gemobiliseerden. REGENBUIEN Weerverwachting: Zwakke tot ma* tige Zuidwestelijke tot Zuidoostelijke* later wellicht Oostelijke wind. Betrok ken tot rwaar of halfbewolkt. Aan van* kelijk nog regenbuien. Weinig verande ring in temperatuur. BAROMETERSTAND Stand vanmorgen half twaalf 754.4. 13 Sept. Zon op 6.30 uur, onder 731 uur 13 Sept. Maan op vm. 6,28 u. ond. nm. 7,01 a Eerste kwartier 20 Sept. voorm. 11,54 uur FIETSERS LICHT OP: 13 Sept. Van 'sav. 7,51 u. tot 'smorg. 6,02 d FIRMA D. KATZ Spoorstraat 33/37, Dieren, Tel. 4202 DOORLOOPENDE TENTOONSTELLING VAN 17e EEUWSCHE OUD-IIOLLAND- SCHE MEESTERWERKEN, ITALIAAN- 3CHE en VLAAMSCHE PRIMITIEVEN. Dagelijks geopend van 96 uur. (Reel.} KUNST IN KERAM|EK BETERAARDEWERK Dat is BROÜWER'S AARDEWERK N.V. BROUWER-S AARDEWERK „VREDELUST" - LEIDERDORP - TELEF. LEIDEN 2204 Vrijwilligers landstormcorpsen Recht op kostwinnersvergoeding De Regeeritigspersdienst meldt: Naar aan leiding van ingekomen vragen wordt mede- gedeild, dat aan oen werkelijken dienst van personen, die zich bij een vrijwillig land stormkorps hebben verbonden, recht op kostwinnersvergoeding kan worden ontleend krachtens een daartoe door den minister van Derinsi- in April 1939 vastgestelde re geling. Tot het verkrijgen van zoodanige vergoe ding dienen belanghebbenden aanvraag te doen bij den burgemeester van de gemeento waar zij wonen (bureau voor militaire zaken van de gemeente-secretarie). Gevorderde motorrijtuigen Zendt het nationallteltsbewijs int Het is gebl :ken, dat bij de vordering van motorrijtuigen in veel gevallen het nationa- liteitsbewijs niet door de militaire autoritei ten is opgevraagd, zoodat talrijke eigenaars van gevorderde motorrijtuigen dit nog tn hun bezit hebben. Om verschillmde rede nen is het wenschelijk. oat deze onregelma tigheid alsnog wordt hersteld. Daar bovendien de nationaliteitsbewijzen voor de voormalige eigenaars van de motor rijtuigen toch van geenerlei waarde of nut meer zijn. wordt men verzocht de nationaii- teitsbewijzen op te zenden aan den direc teur van oen étappen- en verkeersdienst. Veldpost. VAN EEN STEIGER GEVALLEN HF.F.RLEN 12 Sept Gi«iPrmorgen is do metselaar J. Leers op oe bovengrondscho werken van staatainijn „Emma" \an e>n ongeveer drie meter hooge steiger gevallen. Hij liep hierbij een schedelbreuk op en brak twee rugwervels, 's Avonds is hij aan gevolgen overleden.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Nieuwe Leidsche Courant | 1939 | | pagina 1