$Limwt je(5 ourniii LUCHTMACHTEN KOMEN IN BEWEGING Dertig Poolsche vliegtuigen boven Berlijn Dagelijks verschijnend Nieuwsblad voor Leiden en Omstreken De loop der gebeurtenissen Poolsche luchtaanval op Berlijn ie .ncmtntsprijö: Is wartaal in Leiden en in plaatsen a::r een agenlschap gevesligd is 2.35 1 ic per post 2.35 portokosten iweek0.18 :l Buitenland bij wekelijksche rending4.5C bagelijksche zending5.50 ^2 Alles bij vooruitbetaling nj£e nummers 5 ct. met Zondagsblad 7'/a ct Bureau: Breestraat 123 Telefoon 22710 (na 6 uur: 23166) - Postbox 20 - NO. 6797 WOENSDAG 6 SEPTEMBER 1939 Postgiro 58936 20e Jaargang abbertentieprtpen: Van 1 tot 5 regelsI.l7'/i Elke regel meer022% Ingezonden Mededeelingen van 1—5 regels 2.30 Elke regel meer0.45 Voor het bevragen aan 't bureau wordt berekend0.10 vreemde oorlog £eelan ïnvoor net ir l' ing de t>ekt sterk de aandacht, dat het -.usschen Duitschland aan den 8.15*1 k nt, en aan de andere zijde Po li Gta^root-Brittannië en Frankrijk zich tot i op zulk een vreemde manier clt. Dat Polen, bij de opening van ,n lelijkheden, dè spits zou moeten was een ding hetwelk van tevo- stond; niemand had anders ver- i .veneens werd verwacht, dat de defensieve krachten het daarbij iuden te verantwoorden hebben, io° u.^ j' althans op hun eigen fronten, vrij 1 practisch op eigen initiatief, en 2.ooans< -el daadwerkelijke ondersteuning laai se zouden moeten voeren. Indien B-20 'zich, voor ht uitbreken van de vij- en eden, de vraag stelde, op welke er Ie Britten en Franschen naar iden kunnen komen, om daar hun de frontlinie te bezetten, moest Zeel antwoord schuldig blijven. De republiek lag omgeven door jrondgebied en Duitsche invloeds kon nauwelijks anders worden dan door de lucht, en ook dit en vrij lastige route vol perikelen, de tijding afkwam, dat Engeland .rijk aan het Derde Rijk den oor- aarden, vermoedde men dat daar- 1 tweede front, of althans een ver vf,. .rlogsgebied zou worden gescha- da de Britsche strijdkrachten zich ten za: de Fransche zouden voegen, en ssing< :r en over de beide machtige ves- )ury 1 welke Frankrijk en Duitsch- Dcks i elkander scheiden, een titanen- 5 i worden gevoerd. Van dit alles rekuut op heden nog geen spoor te ont- te het blijft aan den linker oever den Rijn zóó rustig, alsof voor Frank- aet gewapende conflict alleen op pa- Nb raat. Blijkbaar heeft men daar zijn te el en al noodig voor verkenningen r ,iet treilen van steeds maar nieu- vjgi^Sooibereidingen, en is men aan de t? botsing der krachten nog niet toe. ■_n men hierbij denkt aan de twee ster- ïeüi gen, de Maginot- en de Sieg- tegenover elkaar, is duidelijk, dat L' al slechts kan slagen indien de ';t militair en wiskundig zoo groots is, I vein vijken van de overzijde sprake i Duitschland aangaat, dit heeft ge- -kc ld, het parool uitgegeven: Wij 'r niet provoceeren op het westelijk I t zullen wachten op het offensief I '%%nC'..:en. §an ommige zijde wordt de veronder- In jeopperd, dat Duitschland deze V ...ide houding aanneemt, or p noodzaakt zou zijn, duidelijk in het te tellen, dat althans in het westen Énitia ief niet aan zijn kant geweest is, dat het tot het begaan van oorlogs- i eenvoudig werd genoodzaakt. Zij x> redeneeren meenen namelijk, dat :n r,t der dergelijke omstandigheden i ir verdrag tusschen Duitschland :alië van kracht zou worden, r all is zijn echter niet meer dan ver- :rstei ingen. idel'jk in den huidigen toestand is n dat Groot-Brittannië, gelijk bij boiv ol latieke, zoo ook bij de militaire )dls de 'eidende rol heeft te spelen. En- am rul dt, Frankrijk volgt, hetgeen ook p het laatst nog aan den dag trad op Zondag der groote beslissingen, toen - i. om elf uur den oorlog inging, -J]: eerst 's middags om vijf uur. 1 :1a nds eerste oorlogsdaden tegen f i nd zijn zeer karakteristiek ge- Het land is begonnen met den pa- ^en strijd, met het uitwerpen van op- ben boven Duitschland, die tot doel et volk tegen zijn regeering op vloei:"rten historie van 1914-1918 jru z.zh te zullen herhalen. Op deze n tw n da-vlucht volgde de eerste Brit- Carlc lu' ;raid, welke het Noord-Duitsche eng eb led tot doel had. Engeland inte- wonc?" ric^1 zic^ ^us a^ereerst °P mari- Dor h'e vr; a9stukken; is de Duitsche vloot, wel dcommercieele als de marine, ec^te'oos gemaakt, dan is Londen i om verder te zien. Wellicht zai dan binnenstoomen van de Royal Navy in wateren van de Oostzee, en zelfs het den van troepen langs de kust, kunnen oor og is thans eenige dagen aan gang maar hij is nog niet algemeen, cl r e iog te worden geactiveerd. Men 9!ft nog den tijd, zich op het allerver- crik!:elijkste voor te bereiden. f Z1h Pan-Amerikaansche o' 'entie e republieken aanvaarden r' Hi iGTON. 6 Sept (Havas). Alle n 00iische republieken hebben de uit hield ier - aanvaard, deel te nemen aan de Drge' te Panama. Toch is de fornnfle 1' g van Chili nog niet bekend ge- TJi: >ch het ministerie van buiten- aken van Chili, heeft principieel ilr ning toegezegd, in afwachting van de tracliUging door den ministerraad. Honderd Fransche parlementsleden willen naar het front Volgens een fcfericht van het Poolsche Telegraaf Agentschap hebben dertig Poolsche vliegtuigen een raid boven Berlijn ondernomen, en zijn alle veilig naar huu basis teruggekeerd. Van Duitsche zijde onkent men, dat deze vliegtuigen boven de Duitsche hoofdstad zouden zijn geweest, en ook van Poolschen kant heeft men geen verdere bijzonderheden daar over gepubliceerd. Belgische luchtafweer in actie Het Belgische ministerie van nationale verdediging deelt mede, dat de Belgische luchtafweer in de omgeving van Leuven des nachts het vuur heeft geopend op een onbekend vliegtuig, dat oogenblikkelijk de vlucht nam. Bizondere volmachten in België De Belgische kamer heeft gistermiddag, vrijwel eenstemmig, goedgekeurd de door de regeering ingediende wetsontwerpen, welke den koning buitengewone volmachten geven en aan de regeeiing een bijzonder crediet van twee milliard frank toestaan. Engelsche vliegtuigen -«ebben opnieuw boven Duitschland propaganda-mate- riaal uitgeworpen. Eveneens werd een luchtaanval ondernomen op Hamburg, welke echter afgeslagen zou zijn. Belgi sche geruchten omtrent een luchtaanval boven Aken schijnen op een misverstand te berusten. Volgen3 het Fransche oorlogscommu niqué hebben de Fransche troepen aan dz grens tusschen Rijn en Moezel thans contact met den vijand. Duitsche oorlogsberichten mel den een voortgaanden snellen op- marsch op Poolsch gebied, waar van nu gemiddeld een strook van ioo K.M. in Duitsch bezit zou zijn gekomen. Het Poolsch-Silezische industriegebied is zoo snel in Duit sche handen overgegaan, dat alle installaties zich nog intact bevin den. Volgens mededeeling van United Press overweegt de Poolsche regeering, gezien het groote aantal bombardemen ten, waaraan Warschau bloot staat, de hoofdstad te verlaten en zich ergens el ders een zetel te kiezen. Hitier heeft een trein met Duitsche oorlogsgewonden ontmoet bij zijn aan komst op een van de Poolsche stations, en deze oorlogsslachtoffers persoonlijk met hun betoonde dapperheid geluk ge- wenscht In Frankrijk hebben omstreeks hon derd parlementsleden vrijwillig dienst genomen bij het leger. Men verwacht dat Daladier een oorlogskabinet zal vormen, waarin o.a. ook Flandin en Blum zitting zullen verkrijgen. De Fransche oorlogs- communiqué's Stellingen worden ingenomen PARIJS, 5 Sept. Wanneer de eenste com muniqué's laconiek zijn en niet aan allen be vrediging schenken, die er een verslag ia zouden willen vinden van beslissende veld slagen, dan is daarin niets, dat verrassing kan baren. In de allereerste dagen van Aug. 1914 werd er geen groote slag geleverd. Bovendien moet een fundamenteel onder scheid gemaakt worden tusschen den oorlog in 1914 en dien, welke heden gevoerd worat, In Augustus 1914 was het een bewegings oorlog met een snel offensief aan beide kanten. Thans steunen de tegenover elkan der staande troepen op twee hechte fortificatiesystemen, de Maginot- en de Siegfriedlinie. Men begrijpt dan ook, dat de beide eerste dagen aer vijandelijkheden slechts aanleiding hebben kunnen geven tot het innemen der stellingen en het zoeken van contact hetgeen slechts de twee of drie regels verdient, welke dagelijks daaraan ge wijd zijn. Frankrijk verwacht oorlogskabinet In Frankrijk is een decreet gepubliceerd, dat parlementsleden boven de 40 jaar kun nen aanvragen gemobiliseerd te worden, zonder de verplichting als afgevaardigden hun ontslag te nemen. Ruim 100 afge\ digden hebben onmiddellijk van deze gele genheid gebruik gemaakt Voorts kan worden gemeld, dat Dala dier, naar verwacht wordt zeer binnen kort een oorlogskabinet zal vormen, waar van o.a. Flandin, Blum, Bouisson en Marin deel zouden uitmaken. Weer schepen tot zinken gebracht Britsche bommenwerper neergeschoten dagavond omstreeks 6 uur een Duitsche hos pitaal-compagnie hebben aangevallen en de ziekendragers en de gewonden hebben ge dood. Slechts acht man wisten te ontkomen. Het Duitsche Nieuwsbureau voegt hieraan toe, dat overeenkomstig de bepalingen van Genève, de hospitaalsoldaten en de gewon den niet gewapend waren, terwijl de hospi taal-soldaten den voorgeschreven witten armband met rood kruis dr -gen. De valscherm-troepen Het Duitsche Nieuwsbureau schrijft ten aanzien van het gebruik van valsohermtroe- pen, dat van Poolsche zijde is gemeld, dat valschermtroepen beschouwd zullen worden als spionnen en dienovereenkomstig zullen worden behandeld, Het Duitsche Nieuwsbureau stelt hierte genover, dat de valschermtroepen een essen- tiel bestanddeel zijn van de Duitsche lucht macht, dat nooit verheimelijkt is. De man schappen van deze afdeeling hebben steeds deelgenomen aan de parade's, waarbij ook de buitenlandsche militaire attaché's tegen woordig waren. De Duitsche valschermjagers nemen aan militaire operaties deel, gekleed in uniform en gewapend en zij kunnen derhalve .over eenkomstig de bepaling van artikel 29 van de Haagsche overeenkomst van 18 October 1907, geenszins worden beschouwd als spion nen. Spionnen zijn slechts zij, die zich op heimelijke wijze in het vijandelijk gebied hebben begeven, om berichten te verzamelen. Het Duitsche Nieuwsbureau bericht ver der, dat tot nu toe nog geen Duitsche val schermtroepen achter de Poolsche linies om laag zyn gesprongen. Indien dus van Poolsche zijde wordt ge meld, dat Duitsche valschermjagers zijn ge fusilleerd, dan zou hier alleen sprake kun nen zijn van de bemanning van beschadigde vliegtuigen, die zich met behulp van hun parachute poogden te redden. „Dertig Poolsche vliegtuigen hebben' een raid ondernomen op Berlijn. Alle zijn naar hun basis teruggekeerd. Aldus meldt een kort telegram van het Poolsche Tel. Agentschap, waarop van Poolsche zijde nog geen nadere bizonderheden zijn gevolgd. Het D.N.B. meldt, dat on danks het heldere weer boven Berlijn geen enkel vliegtuig zichtbaar was. Men neemt aldaar aan, aldus het D.N.B., „dat de Poolsche vliegers, door onbekendheid met den geografischen toestand, Berlijn met een Poolsche stad hebben verward, indien zij tenminste opgestegen zijn". Nieuwe Britsche propagandavlucht Reuter meldt officieel, dat in den nacht van 4 op 5 September vliegtuigen van de Royal Airforce opnieuw een grooten ver kenningstocht over Duitschland hebben gedaan, waarbij drie millioen exemplaren van een manifest aan het Duitsche volk werden uitgeworpen. De Britsche machines werden niet door vijandelijke toestellen aangevallen en keer den alle, evenals bij de vorige gelegen heid, ongedeerd terug. Het Duitsche Nieuwsbureau meldt, dat boven Hamburg vier Britsche verken- nings-vliegtuigen zijn gezien en aangeval len door de Duitsche luchtstrijdkrachten. Twee Britsche toestellen werden neerge schoten. Aanval op Aken Volgens enkele Belgische bladen zouden gistermorgen vijandelijke vliegmachines bo ven Aken zijn verschenen, Aan de Belgische grens te Raeren hoorde men alarmsirenes, en te Eupen meldde men zelfs het geluid van ontploffingen. Noch van Britsohen, noch van Duitschen kant, worden deze geruchten echter be vestigd. Omtrent den aanval op Wilhelmshaven en Cuxhaven meldt het Duitsche Nieuwsbureau nog dat deze werd uitgevoerd door 20 a 25 vijandelijk^ vliegtuigen. Met zekerheid kan worden gemeld, dat in het ressort van den bevelhebber van de kustwacht Oost-Fries land tien vijandelijke toestellen zijn neer geschoten. Schepen tot zinken gebracht Te Londen is bericht ontvangen, dat be halve de „Olinda" van de HamburgZuid- Amerika Stoomvaart Mij., ook de „Carl Fritzen" van de reederij Fritzen en Zonen tot zinken is gebracht. De bemanningen van beide sehej>en zijn in veiligheid. De vrachtboot „Bothnia" van de Cunard- maatsohappij s, naar gemeld wordt, tot zin ken gebracht. AHe opvarenden zijn gered door den Noorschen tanker „Eidanger". Een stoker is gedood. Bommen op Warschau Radio-Warschau meldt, dat Duitsóhe vliegtuigen wederom bommen op Warschau hebben laten vallen. Er zouden veel slacht offers zijn; er werden zeven Duitsóhe vlieg- tiugen neergehaald. Geruchten willen, aldus „Un. Press", dat de Poolsche regeering het voornemen zou hebben, op den duur een anderen ze4 el te zoeken Het Poolsche communiqué Het vijfde communiqué van den generalen staf van den Poolschen opperbevelhebber, gedateerd cp 5 September, luidt als volgt: Luchtoperaties: De vijandelijke luchtmacht heeft heden de operaties voortgezet sedert den ochtend over het geheele gebied van den staat, waarbij zij zich richtte op steden, spoorwegstations en colonnes vl-uchtelingen op de wegen. Onze luchtmacht zette het doeltreffend luchtbombardement voort op pantsercolonnes van den vijand in de streek van Ciechanow en in de richting van Radomek. Vijandelijke verliezen van gisteren: veer tien neergehaalde vliegtuigen. Onze vliegtuigen: Zes toestellen keerden niet naar hun bases terug, Operaties te land: Aan het zuidwestelijke front houden onze troepen den druk tegen van de overwegende vijandelijke strijd krachten. Op de l"n Warta-Szcercow-Kamiensk duurt de verbeten strijd voort tegen krach tige vijandelijke detachementen. Aan het front van Posen heersch rust. Aan het noordelijke front hebben gemoto riseerde Duitsche detachementen de streek van Cischanow en Plonsk bereikt. Aan het front van Oost-Pruisen is de toestand onge wijzigd. In een stoutmoedigen aanval op de Dan- zigsche troepen heeft het garnizoen van Gdynia een antitankkanon en drie mitrail leurs buitgemaakt en twaalf krijgsgevange nen gemaakt. Britsch vliegtuig neergeschoten Het Duitsche Nieuwsbureau bericht, dat Maandag een Duitsch zeevliegtuig boven Doggersbank een Britsch bombardements vliegtuig omlaag heeft geschoten. Nadat het toestel omlaag geschoten was, daalde het Duitsdhe vliegtuig op zee en redde de bemanning van het zinkende Britsche toestel. Het Duits-'he Nieuwsbureau voegt hieraan toe, dat, hoewel de weersomstandigheden het ernstig bemoeilijkten, de Duitsdhe vlieger het zijn plicht achtte, met gevaar voor eigen leven, het leven van den overwonnen tegen stander te redden. De Duitsche vorderingen Volgens het D.N.B. zijn de Duitsche troepen gedurende de drie eerste dagen tot 100 K.M. in het vijandelijke land bin nengedrongen. De afzonderlijke troepenafdeelingen zijn dagelijks dertig kilometer door een grens gebied met zeer slechte wegen en onder voortdurenden tegenstand van den vijand voorwaarts getrokken. De uitwerking van de luchtmacht en haar feillooze samenwer king met de legertroepen heeft daartoe sterk bijgedragen. De terreinwinst, waarom op zeer moei lijken grond en in hevige gevechten moest worden gestreden, beteekent een uitste kende prestatie van de Duitsche troepen.. Het grootste deel van het industriegebied in Oostelijk Opper-Silezië is thans in Duitsche handen. De meeste fabrieken, mijnen, e.d, zfjn -iet beschadigd. Door het snelle oprukken van de Duitsche troepen is voorkomen, dat de voorgenomen vernieling tot stand kon wor den gebracht. Uit het hoofdkwartier van den Führer aan het Oostfront wordt bericht, dat in een sta tion achter 't front de speciale trein van den Führer Dinsdagmiddag tegelijk met een trein met gewonden aankwam, welke op weg was naar het binnenland. De Fü'.irer liet zich onmiddellijk door den treincommandant rapport uitbrengen en onderhield zich eenigen tijd met de gewon den. die hij dankte voor hun dapperheid. De Duitsche zeestrijdkrachten voor de Danziger Bocht, hebben een derden Pool schen onderzeeër vernield Aanval op Roode Kruis Het Duitsche Nieuwsbureau bericht, dat in de bosschen ten Noorden van Krone aan Je Brahe patrouMeerer ie afdeelingen van de .Poolsche cavaleriebrigade Pomorski, Maan De schending van onze neutraliteit Stap van Nederland te Berlijn BERLIJN, 6 Sept. Het Duiteche Nieuwsbureau deelt mede: De staatssecretaris van het departe ment van buitenlandsche zaken heeft gistermiddag den Nederlandschen gezant in Berlijn, Jhr Mr H. M. van Haers- m a d e W i t h, ontvangen. In aansluiting op de demarche van de Nederlandsche regeering ter opheldering van de nationaliteit der vliegtuigen, die in den nacht op Maandag boven Neder- landsch gebied hebben gevlogen, overhan digde de staatssecretaris den Nederland schen gezant een Britsch vlugschrift, zooals dat door Britsche vliegtuigen vol gens een officieele mededeeling van het Britsche ministerie van voorlichting in den nacht op Maandag boven West- Duitschland is uitgeworpen. Aangezien deze vlugschriften op Duitsch gebied aan de Nederlandsche grens gevonden zijn, kan de nationaliteit van de vliegtuigen, die boven Nederlandsch souverein gebied hebben gevlogen, niet twijfelachtig zijn. De door de Nederlandsche regeering geconstateerde schending van haar sou- vereiniteit over het luchtruim door vreem de vliegtuigen is gepleegd door Britsche luchtstrijdkrachten. A. W. ROELOFS SCHORTENINDUSTRIE GEMERT Het betere genre schorl Kleurecht Waschecht Bij alle goede manufacturenzaken VOORNAAMSTE NIEUWS Dit Nummer bestaat uit DRIE bladen Allerwege vonden gister in ons land wethoudersverkiezingen plaats. De schending van onze neutraliteit. Een Nederlandsche stap te Berlijn. De wegentroepen moeten opkomen. Merkwaardige „gezantenwisseling" te Rotterdam. De Eerste Kamer heeft verschillende spoedontwerpen aangenomen. WARM WEER Weer verwachting: Zwakke veran derlijke wind, helder tot licht of halfbe- wolkt, droog warm weer, plaatselijk mist in den nanacht en morgen. barometerstand Stand vanmorgen half twaalf 767.8 THERMOMETERSTAND Stand vanmorgen half twaalf: 22.0 C fietsers licht op: 7 Sept. Van 'sav. 8.05 u. tot 'smorg. 5.52 VERITEX VOLKSGASMASKERS VERITEX N.V. 1 Generale Synode der Geref. Kerken Voor de gemobiliseerden SN EEK, 6 September. Hedenmorgen werd de vijfde zitting van de Generale Synode der Geref. Kerken geopend. Na opening op ge bruikelijke wijze en appèl nominaal deelde de praeses mede, dat commissie VI, naar aanleiding van een bij haar ingekomen ver zoek, voorstelt dat de Synode besluit het volgende schrijven te doen opnemen in de Christelijke dagbladpers: Aan de Geref. Kerken in Nederland, De Generale Synode adviseert aan de Kerken: 1. wanneer gemobiliseerden vragen te mo gen deelnemen aan de viering van bet Hei lig Avondmaal, wanneer dit eventueel a.s Zondag plaalts vindt an zij geen bewijs van lidmaatschap van een der Geref. Kerken in Nederland kunnen toonen, voor ditmaal ge noegen te nemen met hun mondelinge ver klaring lid in volle rechten te zijn; 2. dat aan gemobiliseerden die buiten hun woonplaats vertoeven ten spoedigste reis- attestatie wordt toegezonden en dan gebruik te maken van de modellen die op aanvraag gaarne verkrijgbaar zijn aan het adres van den scriba van deputaten inzake de behar tiging van de geestelijke belangen van onze militairen Ds. T. J. Hagen, Koornmarkt 20a, Delft. (volgt onderteekening). De Synode vereenigde zich met algwnee- ne -jic-mmen met dit voorstel en ging hierna in commissie-vergaderingen. In 20 Jaar het De wegentroepen opgeroepen Treden morgen in werkelijken dienst Ingevolge een K.B. van 5 Sept zijn thans de buitengewóón-dienstplichtigen bestemd voor de wegentroepen, bij openbare kennis geving (kleur groen) opgeroepen, om op 7 Sept in werkelijken dienst te treden. Naar wij verpemen behooren hiertoe uit sluitend degenen, die enkele dagen tevoren van den burgemeester hunner gemeente een persoonlijke lastgeving (kleur groen) heD- ben ontvangen en zij die deze nog zullen ontvangen. Op deze lastgeving staat ver meld, waar zij zich op 7 Sept. moeten aan melden. Deze oproeping omvat alleen de wegen troepen, d.w.z. slechts enkele honderden buitengewóón-dienstplichtigen. Sir Neville Henderson gefotografeerd in den tuin van de Engelsche legatie te Den Haag, met rechts den Engelschcn gezant in Nederland, Sir Neville Bland

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Nieuwe Leidsche Courant | 1939 | | pagina 1