iediöD
"KERK EN ZENDING
j. i MAANDAG 24 JULI 1939
EERSTE BLAD PAG. 3
iw
NED. HERV. KERK
Beroepen: Te Gouderak, P. J. Monster
r -"«te Aalburg en Heesbeen. Te Otterloo, W.
n JaL. Mulder te Veenendaal.
ïtrijAangenomen: Naar Hoornsterzwaag
chte^-3-' B' E- van Buuren. Evang. pred. te
HdjDrachten, die bedankt heeit voor Workuim.
n .T Bedankt: Voor Aalten (toez.), H. A.
tofVisser te Angerlo.
KBBKBN
di
aaj|®BBEF GEM.
vechl Drietal: Te Leiden A. van Stuyvenberg
Ie Benthuizen, P. H. Honkoop, Den Haag en
A. Visser te Rotterdam,
boon
i-stel
BEGRAFENIS Ds. G. VAN VELZEN
Na een rouwdienst in het sterfhuis, waar
.8jps. J. B. Jansen over een Schriftgedeelte
•n*er!(2 Tit. 4 18) kort sprak, is te Does-
'sk01Jburg in 'bijzijn van een groote schare vrien-
bereiyen en belangstellenden ter aarde 'besteld
het stoffelijk hulsel van Ds. G. van
193|V elzen, em. pred. der Geref. Kerk van
tranjMiddelharnis.
mej Aan de groeve heeft gesproken Ds. H. C.
van Zuilichem, waar Ds.
Boatvan Velzen gearbeid heeft en zijn naam bij
voojvele ouderen nog in dankbare herinnering is.
edgeTweede spreker was Ds. W. F.Laman, pre
dikant der Chr. Geref. Gem. van Middelhar-
v<nis, die sprak namens de vele vrienden van
,„den ouden knecht", die als getrouwe dienst-
Trneoht des Heeren daar met zooveel zegen
gearbeid heeft. Vervolgens sprak namens
vrienden, inzonderheid van de Kruisge-
van Doetinchem, Ds. D. Driessen,
(Chr. Geref. pred. te Rotterdam, en gewaagde
den rijken zegen dien God hun door
1 veïjdezeii dienstknecht geschonken had.
aan Voorts sprak Ds. L. S. den Boer, Chr.
DvjetjGeref. pred. te Arnhem, als oud-discipel en
adienvriend, die eveneens getuigde van wat Ds.
ïlegdyan Velzen met de zijnen te Middelharnis
engtyy°°r hem geweest was.
Als laatste spreker deelde Ds. Jansen,
(jezejP1^- der Geref. Kerk van Doesburg iets
arakimede over de laatste levensdagen van Ds.
van Velzen, van wien „niets was overgeble-
.ven dan een arm, verloren zondaar, die met
.jPaulus zeggen moest: „ik weet, dat in mij
AT' jBeen goed woont".
°P Zóó is hij gekomen, met leege handen, tot
'den Heiland. Van Hem is hij 't gaan ver
dachten! Van Hem alléén! En toen is 't gaan
1 zingen in zijn ziel, en heeft hij met de zijnen
[ezongen Ps. 1,18 l'O, waarvan hij de laatste
igels met inspanning van zijn laatste krach-
in meezong: „Gij" zijt mijn geest door Uw
itellb're gunstbewijzen tot hulp, en heil. en
eugd geweest",
udef Nadat dit vers gezongen was, heeft een
:hoonzoon van Ds. van Velzen dank gezegd
de vele belangstelling, bij het ziekbed
angeen ook bij deze plechtigheid den geliefden
oegeleeraar bewezen.
1 b»c
ei
rei» De Geref. Kerk van Geesteren-Gelselaar
mijn23.1 16 Aug' a,s" den dag berdenken waarop
zij voor honderd jaar tot openbaring kwam.
van 111 1546 verkreeg de jubileerende kerk
[voor het eerst een eigen predikant in wijlen
A. Evers. Vervolgend werd zij gediend
de predikanten Ds. E. S. Postn
e Best, Ds. J. W. te Bokkeli,
Hartogh, allen reeds overleden; Ds.
taal Pzn., thans em.-predikant te Was-
ir; Ds. J. Visser, thans em.pred.
ist, Ds. J. Lugtigheid. thans em.-pred.
's-Gravenhage; Ds. J. O os ter
lihans te Barendrecht; Ds. D. Sch
ihans te Assen; Ds. J. v. Raalte, thans te
[Laar (Duitschland); Ds. E. I. F. N
thans te Apeldoorn en Ds. S. R. S i
te Bilthoven.
Sedert 26 Mei 1935 dient Ds. O. C. Broek
heefiB 0 e 1 o f s deze kerk als predikant,
joorj De gemeente heeft 304 leden waarvan 166
^gJbelijdende leden.
Tot het gebied van de kerk van Geesteren-
■elselaar behooren ook de burgerlijk© ge-
ïeenten Borculo (behalve, Haarlo), Ruurlo,
et Ruurlosche Broek en het Slokkumsche
in de gemeente Markelo.
De classis Zutphen der Geref. Kerken
(waaronder de kerk van Geesteren-Gelselaar
essorteert zal zich bij de officieele herden
king door Ds. K. Meima van Neede doen
3vertegen,woordigen.
Het onderwerp is ver van nieuw, maar
iet is ook ver van uitgeput. De nood der
roote gemeenten en die der weüklooze
.ndidaten blijft als een looden last Biet
'Bref. kerkelijk levien drukken en ihet is
j ver vandaan, dat de oplo66iing ge
bonden, of ook maar in concept voorhan
den is. In de Bazuin geeft Prof. D ij k zich
nog eens moeite, de situatie duidelijk voor
bogen te stellen. Er zijn nu plm. 130 candi-
[daten beroepbaar, en achter die 130 6taan
[nog plm. 94 studenten in Kampen en 116 in
Amsterdam' die in de eerstvolgende vijf ja-
ecllren klaar kunnen zijn.
Indien nu. zoo betoogt Prof. Dijk, per jaar
30 candidaten een gemeente konden krijgen,
zouden we, wanneer van nu af aan geen
nieuwe student zieih aanmeldde, voor elf,
'zegge elf jaren, voldoende mannen hebben.
■f1' Daar komt nog bij: het aantal vacatures
da( Is ook nipt bijster groot.
d( In Groningen: Delfzijl, Lcppersum, Hark-
Tbesinge en Mussel, d.i. 5; in Fries
land (N. G.): Harlingien, dj. 1; in Friesland'
<{Z. G.): Drachten, Garijp, IJlst, d.i. 3; in
ae°lOverijssel: Deventer, Bruc-hterveld, Lutten,
Bidj Kampen, Langeslag, Vollenhove. d.i. 6; in
zijn Gelderland: Doornspijk- De Glindt, d.i. 2; in
Utrecht: Amersfoort, Westbroek, Kocken-
jal gen. Harmeien, d.i. 4; in Noord-Holland:
Slootdorp, Amsterdam (vac. Wielen ga),
'ooi Tuindorp-Oo6tzaan, d.i. 3; in Zuid-Holland
gd« <N. G.): Naaldwijk (2e pred.pl.), d.i. 1; in
idi' Zuid-Holland (Z. G.)Ooltgensplaat, Papen.
drecht, Schoonrewoerd. Hillegeröberg-Ter-
0U(j bregge, Rotterdam (2 vac.), Gharlois, Maas
sluis (vac. Bramer), Spijkenlisse, d.i. 9; in
veD Zeeland: Souburg, Serooskerke, Haamstede,
j d.i. 3 en in Brabant-Limburg: VenUo, Roer-
jre- mond. Klundert, Moerdijk, d.i. 4. tezamen 41
ken vacatures, waarin er zeker 18 zijn, die geen
oandidaat beroepen'.
Voor deze 41 plaateen, want er komt op-
laar Bdhuiving, zijn er op dit "o<r*>nfoliik 130 ge
gadigden.
ich-
Qn GIFTEN EN LEGATEN
aai Wijlen Mej. G. Kloppenburg te
Kollum heeft gelegateerd aan de Geref. Kerk
aHaar f 3000.en aar de Zending van de
Geref. Kerken ,an Friesland en aan de
d)'» "ije Universiteit eik f 2000.—. alles vrij
Van rechten.
CHR. GEREF. EVANGELISATIE.
COMMISSIES
Vanwege het verband van Chr. Geref.
Evangelisatiecommissies zal Donderdag 24
Augustus a.s. te Hilversum een landdag
worden gehouden. Als sprekers zullen op
treden de Chr. Geref. predikanten Ds. G.
Salomons van Amsterdam-West, Ds. D.
Henstra van Haarlem-N., Ds. I. de
B r u y n e van Sassenheim. Prof. G. W i s s e
van Amsterdam-O., Ds. M. Holtrop van
Hilversum en Ds. B. Ramaker van
Kampen.
EV. LUTH. RUSTHUIS
Aan den Leidschen Straatweg, te Ouden
rijn nabij Den Hommel (bij Utrecht) zal ver
rijzen een Rusthuis voor ouden van dagen,
uitgaande van het Ev. Luth. Weeshuis te
Utrecht. Het zal hoogstens 80 personen
kunnen herbergen. Men hoopt het nieuwe
gebouw vóór 1941 voltooid te hebben, wan
neer de stichting 100 jaren oud is. De bouw
kosten zijn op 2 ton geraamd.
ONDERWIJS
HERV. SCHOOL TE HEEMSE
Het bestuur der Herv. Schoolverg. te
Heemse (Ambt Hardenberg) heeft besloten,
een nieuwe school te doen bouwen. Gebr.
Boxman te Nijverdal zijn de architecten.
ONDERWIJSBENOEMINGEN
A1 p h e n a. d. R ij n. MULO-school m. d.
B., afd. L.O. Tot kw. m. a.: Mej. A. Jouw-
stra, id. aan een bijz. school te Delft.
Doetinchem. Gem. Lyceum. Tot con
rector: Dr. H. Hoek. Tot leeraar in de han
delswet.: de heer G. Schurer te Benne-
kom. Tot leeraar Staatsinrichting: Mr. J. C.
W. Massink te Doetinchem.
Den Helder. Verg. voor V.IkO. „Jachin".
Tot hoofd (vac. Mej. Joh. Verhoeff): Mej. A.
A. Hommes, hoofd Soesterkwartierschool
te Amersfoort.
Leeuwarden. R.H.B.S. Tot leeraar: de
heer M. H. v. d. V e n te Zwolle.
Stellendam. Chr. Bewaarschool. Tot
hoofd: Mej. V e r d u i n te Zeist.
Th/olen. School m. d. B. tot hoofd (vac.
W. v. d. Berg): de heer G. Dragt, onderw.
m. h. te Montfoort (ing. 1 Sept.).
Utrecht. R.H.B.S. Tot leeraar: J. G.
H off enk amp, id. te Ter Apel.
Examens
Stnntaex. ex art. 12 H.O. wet. Amersfoort.
Gesl.: dlpl. A de dames S. A. Frenk, R. Ber-
tramd, de heeren H. Busscher, G. J. Boekei, G
de Groot, J. B. Eigenshulzen. H. C. Moolman,
J. C. Derksen, H. J. W. Smeets, A. J. v. Schaick
A. Verstenen. J. J. Spijkerman; B. W. W. Win
kel. J. W. Rodenboog, N. Warns; dipl. B dt
heeren J. v. d. Plas. D. v. Sllngelandt. P. TI
Temmen. B. J. Lambers. J. H. B. Slaterus, G.
P. Timmers, J. C. v. Hennnik.
Examens Hoofdakte
Amsterdam. Geel. mej. A. C. Arntzen,
heeren J. C. Hageman, J. G. Huisman, H. W.
Niesing en H. A. Jobs, Amsterdam.
Armhem. GesL mej. A. N. v. Leeuwen, Dui
ven; de heer B. Siebellnk, Winterswijk. Afgew. 6
Den Haag. Gesl. de dames Th. J. Braam
en M. A. A. Ad ank, Den Haag; de heer S. W
Viseer, Katwyk aan Zee.
Haarlem. Gesl. mej. M. Hendrik®, Den
Helder; de heeren M. F. Jansen, Haarlem; 1»
Klijnj
Purmerendi.
Rotterdam. Comm. I. Gesl.: H. Snoeck.
Hlllegersberg; mej. J. H. v. Osch en H. A. M.
van Rossum, R'dam; C. Quartel. Westmaas.
Idem. comm. II. Gesl: M. Polderman. Middel
burg: P. v. Veen, Brandwök; Th. W. Speller.
Heinkenszand; C. J. Veldhuizen, Middelharnis;
A. Boone, Borsselen.
Utrecht Gesl. de heeren: G. J. Kostense,
Amersfoort; E. Roosendaal, Groenekan: H. M.
Galama, Utrecht.; J. J. Blok, Nederhout den
Berg; M. HeiJ. Leusden; D. v. d. Neut. en J.
Krullaars, Baarn; A. Th. J. van Tongeren,
Utrecht en mej. H. C. Reiman, Hilversum. (Drio
groepen, 21 cand. afgew. 12).
Ned. Chemische Verc
Klinisch analyst. Gesl.
dames: T. J. Bartels, F.
Beek, *1. E. Bö-
Helding; G. T. S. Bijster-
bosoh, H. J. Langelaar, B. H ten Gate, W. E.
Claessen. E. A. de Giroot, C. van Heemskerck
van Beest, P. J. Haasbroek. D A. W. G. Hens-
k>es; W. J. Hinkenkemper, L. M. E. Jansen
Th. M. C. Kamphhuys, E. Ketjen. A. Kooy. E.
Kuiper. J. P. M. Lau. A. V. M. Lellen, W. Lith.
H. Marrlnk, T. C. Mooyaart J. Muronlk. B. M.
Nijhoff, A. M. C. Schoonderwoerd. L. v. Tui
nen. E. Verkerk. A. C. Noome, L Barend. M.
G. Entlnk. H. H. Hoogeveen. H. W. Hefting
en de heer W. F. J. Wasmann. Afgewezen 20
candidaten.
Handelsonderwijs- Den Haag. Gesl. mej. C.
A. M. Snelder. Utrecht: de heeren H. C. Ga-
thier en F. H. van Rijn, N'ljmegenP. J. Kap-
mels, R'dam; J. Stap, Dedemsvaart.
Praktijk-leeranr handelscorrespondentie! Ver
voer Taalk. Handelsonderwijs. Voor Neder-
landech: L. A. P. M. Cuppens, Eindhoven; mei.
C. J. van der Each, Dordrecht Dultsch: B
H. Aibers, Bussum: C. P. Beernink, Eindhoven:
P. A. J. Brons, Den Haag: T. Diikstra. Rot
terdam;^. Groeneveld. den Haag; A. H. Huljer
:f, Amsterdam; mej. Mi
E. G. Kulche, den Haag
iKamner. Alkmaar: Chr.
Kük.
J. C. Oomes,
de Rooj'. Tilburg: Mevr. Slebrand-
kam. Driehuis (Velsen); mej. S. G. Smit-, Am
sterdam: J. Wind. Zutphen Engelsch: Chr.
Blijenberg. Voorburg: F. Drijver. Voorburg:
H. F. van Gennep, Schevenlngen; M. J. Hooge-
steger, Hllversaim; J. G. Luder, den Haag; C.
M. Overkleeft den Haag: A. Ros. Schevenln
gen: H. W. van der Wijk, Veendam Fransch;
H. Griffioen, den Haag: H. W. Meiser, Eygels-
hoven (L.). J. de Rooy, Tilburg; N. van der
Ven Jr., Amsterdam: C. van Woerkom. Tilburg
Spaansch: G. W. van Bergen—Walraven, de"
Haag: W. C. J. van Riemsdijk, Den Haag; J.
C. Zoomers, Amsterdam.
stuurlieden. Den Haag. Gesl. 3cn st-uurm.
gir. handelsv. A. H. L. Tabak, G. Hoejenbosch,
A. C. de Boer en T. A. J. Zledse-s des Plantes,
Notariaat. Den Haag. Gesl. deel I: A.
PÖnacker Hordijk, Groningen; deel II: Mr. S.
T. Kooij, Mlddelsitum.
Gymnast lek-onderw ijs. Dipl. Ned. Genoot
schap voor Heilgymnastiek en Massage. Gesl.
Ie ged. de dames: A. Voorwijk, Amsterdam;
C. C. Groot. Amersfoort; J Pel. Aansterdai
•uien, Hilv<
de he<
Almelo, P. J. j. Kremcrs. Bloemendnal; H. Na
than, Haarlem; G. Noirdts Amsterdam; J. P.
Ranft, Amstelveen, afgew. 8.
POGING TOT KERKINBRAAK
BOXTEL, 24 Juli. Zondagmorgen in
vroegte ontdekte pastoor Kluytmans vai
parochiekerk „St. Jans Onthoofding" in
naburige Liempde, dat des nachts onbekend
gebleven personen pogingen hebben gedaan
om een der kerkdeuren open te breken. Aan
de achterzijde van het kerkgebouw is
zware deur, die toegang geeft tot de sacristie,
met beitels bewerkt, waardoor groote stukken
hout van de deur zijn afgeslagen. Alles wijst
er op, dat men getracht heeft daar de kerk
binnen te dringen, doch het ijzeren b<
aan de binnenzijde van de deur heeft de po
gingen van de nachtelijke bezoekers doen
mislukken. De marechaussee uit Boxtel, die
van het gebeurde op de hoogte werd gesteld,
is aanstonds met een uitgebreid onderzoek
aangevangen-, dat echter tot dusverre nog
niet het gewensohte resultaat heeft opgele
verd. Men veronderstelt, dat de indringers
hun nachtelijk werk zijn gestoord.
Alg. Synode der Ned. Herv. Kerk
Zaterdag 22 Juli
Vierde zitting. Na opening der zit
ting worden de notulen gelezen en vastge
steld.
Mededeeling wordt gedaan, dat de tabel
len der schriftelijke kerkvisitatie te laat in
gekomen zijn, zoodat het voor den secreta
ris onmogelijk was de vereischte extracten
te maken. Ze kunnen derhalve niet in do
Syn. vergadering worden behandeld.
De quaestor-generaal leest, namens de
commissie ad hoe, het verlag voor over de
kleine toelagen. Het tolaal der voorgestelde
bedragen aan 99 personen beloopt f 7525,
waaronder 5 zijn die voor de eerste maal
hiervoor in aanmerking komen, terwijl van
5 de toelage verviel en van 2 verminderd
werd. Het totaal der voorgestelde bedragen
aan 45 gemeenten beloopt f 3375, waarvan 4
voor de eerste maal worden genoemd, ter
wijl van 7 gemeenten de toelage verviel en
van 1 verminderd werd. Aan de Waldenzjn
wordt vcorgeste'd f 100 te geven. Met dank
aan den opsteller wordt dit rapport aan-
Kerkelijke fondsen
Hierna wordt voortgezet de behandeling
van de aangelegenheden der kerkelijke fond
sen. Aan de orde is het Fonds van de
Synodale B ij heiver taling en ge
zangenbundels. Uit de baten van den
„Vervolgbundel" werd ontvangen f 1386.51.
Hiervan werd f 850 overgeschreven op net
Studiefonds en en f 500 op het Fonds
Schraalste. In den loop van '39 zal bij de
firma Brandt en Zoon over f 1149.30 kunnen
worden beschikt. Vanaf '38 worden de baten
en lasten van den nieuwen gezan-
n b u n d e 1 op deze rekening geboekt, in
verband waarmee de naam der rekening ge
wijzigd werd.
Daarna worden behandeld de aangelegen
heden van de A1 gem e e n e kas. In "38
liep het bedrag der verschuldigde quota
i 55.113; hiervan bleef achterstallig f 2167.50,
zoodat betaald werd f 52.945,50. Op 31 Dec.
was achterstallig quotum nog versdhul
digd f 10 430,50. Op een vraag van den
quaestor-generaal, wanneer de verplichting
tot qpotum-betaling inging voer een ge
meente, die na 15 April werd gesticht (de
uiterste termijn van betaiing), werd beslo
ten: met den ingang van het nieuwp kalen
derjaar.
Pensioenfonds
Bij de behandeling van de aangelegenhe
den van het Hulp pensioenfonds
r em.-predik'anten bleek, dat het
aantal deelgerechtigde gemeenten 'bedroeg
364, met 531 pred. plaatsen. Voor 19 plaatsen
is de jaarl. contributie door betaling ineens
afgekocht, zoodat voor de overige 12 plaat
sen f 5120 moest worden betaald. Hiervan
werd f 4900 ontvangen, terwijl f 150 achter
stallige contributie werd betaald. Uitbetaald
werd in het geheel f 17.591,30. Door de uit-
kepringen over vorige jaren en de overschrij
ding der raming voor '37 verminderde de
reserve van f 8475 tot f 7G0375 De Syn.
Commissie had zich vereenigd met het ad
vies van den quaestor-generaal, de uitkee-
ring in '38 weer op f 170 te bepalen, mits uit
een der Synodale fondson een toelage van
f 2300 kon worden beschikbaar gesteld. De
uitkeering wordt yoor '38 op f 170 vastge
steld, terwijl in beginsel besloten wordt,
eventueele tekorten op de voorgestelde wijze
te dekken. Het tekort van f 2300 zal ditmaal
van de reservé worden afgeschreven.
Fonds Hooger Onderwijs
Voor honoraria en kindertoeslagen aan de
kerkel. hoogleeraaren en pensioenen aan de
oud-kerlcel. hoogleeraron en wed. v. hoog
leeraren werd van het Rijk ontvangen
f 52.575,56; van de gemeente Amsterdam
f 1400 (als pen&ioen aan een weduwe). Aan
collegegelden werd f 100 meer ontvangen
dan het vorig jaar. De buitengewone U'tga-
ven bedroegen dit jaar f 2005.16.
Studiefonds. Aan bijdragen en collec
ten kwam in over '38 f 40.56. Voor uitke
ringen werd besteed f 1410. Nu ook voor '30
weer op de welkome gift uit het Fonds „Ra
cer Tak" en op de toelage uit de baten van
den „Vervolgbundel" mag worden gerekend,
kunnen de gewone uitkeerimren weer wor
den toegestaan.
Generale Kas
De ontvangen bedragen vertoonden een
toeneming met f 2516 05, waartegenover
staat, dat de gekweekte rente belangrijk
bleef oijder het in vorige jaren ontvangen
bedrag, f 100 werd ter beschikking gesteld
van de Belg. Zendingskerk. Voor uitkeering
is, volgens opgave van den quaestor gene
raal, beschikbaar gesteld f 69.SOO. Hiervan
komt f 9229 ten goede aan verschillende
personen. Uit de opgemaakte voordrachten
blijkt wel die. groote bewogenheid, waarmee
deze arbeid verricht is, ook wanneer vra
gende gemeenten of personen moesten te
leurgesteld worden. Op verzoek van den
quaestor-generaal werd dezen toegestaan de
toelagen aan personen (die uit het Fonds
^Noodlijd. Kerkep en Personenen uit de
Generale Kas ontvangen) voortaan tegelijk
le verzenden en niet, zooals tot dusver ge
bruikelijk was, op verschillend tijdstip.
Een verzoek der gemeente Ferwerd, die
een leenning van f 6000 uit deze kas ontvan
gen had, maar in zake de aflossing in ge
breke was gebleven, om f 2000 van deze
schuld ten eeschenke te mogen ontvangen,
met de belofte, de resteerende f 4000 ter
stond te zullen aflossen, werd in handen
van „de commisie voor de stukken" gesteld.
Duisburg
Fondsen van verschillenden
aard. De kas tot behartiging van «le
godsdienstige belangen van Herv. Nederlan
ders in het Buitenland is bestemd voor de
verzorging van den Evangelie nrbeicl in
Duisburg, Gronait, Emmerik en Kleef. Ze
werd verblijd in dit jaar met een gift
van f 300 van H. M. de Koningia De
overige ingekomen bijdragen en giften be
liepen f 1146 31, terwijl f 32 aan rente ont
vangen werd. De kas werd uil de Gen er. kas
gesteund, met een bijdrage van f 4500 Het
nadeelig saldo (A f 2105,67) zal binnen af-
zienbaren tijd kunnen worden ingehaald, nu
toestemming verkregen werd, de salarissen
der evangelisten in Duisburg in bet vervolg
gedeeltelijk met regjstermarkpn te voldoen.
Hiermee zijn de financieele aangelegen
heden afgehandeld. IX> president dankt den
quaestor-generaal voor zijn adviezen en den
door hem verrichten arbeid. Hierna sluiting
cjer zitting.-
Het Bijbelsch diorama te Haarlem
Haarlem, de oude bloemenstad, de stad van vnn den Naam des Heeren, opdat in de we
de Sint-Bavo, Laurens Jansz. en de Hout is reld die Naam worde gekend en geheiligd.
bezienswaardigheid, een merkwaardig-
heid rijker geworden. Daar wilden wij haar
bewoners, haar omwonenden, haar bezoekers
van verre even op wijzen. In het bijzonder
onze menschen van de Scholen, van de Zon
dagsscholen, van den Evangelisatie-arbeid.
Ook: vaders en moeders, die met hun kinde
ren uit zijn.
Wij bedoelen het Bijbelsch diorama op den
Schotersingel 117a, in de onmiddellijke na
bijheid van het station-Haarlem. Wat gij
daar vindt is een werk, eenig in zijn soort in
heel het land, indien wij ons niet vergissen:
eenig zelfs in heel de wereld.
In dat diorama schuilt een stuk arbeid,
echte ijver. De ploeger arbeidt, de bouwer
arbeidt, ook de evangelisator. ook de onder
wijzer. Ook die beiden werken, zwoegen, zoe
kende vrucht. Ze werken, opdat him gespro
ken woord indringt in de ziel van den luis
teraar en het onder Gods zegen daar vruoht
draagt. Zeker, gelijk de bouwer, de waker
weten wij, dat 't al te vergeefsch is, als de
Heere niet bouwt, niet waakt, niet werkt.
Maar toch, hij werkt, hij doet zijn best, opdat
zijn woord niet langs de ooren wegleekt.
Naast zijn woord, het primaire, zoekt hij
naar het secundaire, het aanvullende,
prent en kaait, opdat ook het oog van zijn
leerling meehelpe, en daardoor het woord te
dieper doordringe en onvergetelijk blijve.
Zoo verstonden het reeds onze vaderen, die
hun Statenbijbels sierden met prentjes. Nog
'herinner ik mij de plaatjes, die ik als kind
mocht kijken in onzen ouden bijbel (dien
van 1726).
Daar wij ook even mochten kijken in het
atelier, waar nu d_e vier eerste oudtestamen
tische diorama's worden vervaardigd, kregen
wij een nog dieperen indruk van al den ar
beid. die hier wordt geëischt; wij zagen er;
de inwijding van den tabernakel, Samuël
zalft Da^id, Elia op Karmel, Jona, wachtend
op Nineve's ondergang.
In een ruimte van 90 oM. diep, lH M,
breed, 1& M. hoog, staan feitelijk 6 tot 9
tafereelen, geschilderd op triplex. Ze zijn
met een soort .figuurzaag aan den bovenkant
uitgezaagd, daarna achter elkaar opges'eld;
de volgende komt telkens boven dé vóór-
staande uit. Maar de toeschouwer merkt dat
niet; hij ziet het als een geheel. Dat dat zoo
is, ligt aan de groote kunstvaardigheid
den vervaardiger: het diorama-schilderen
heeft een eigen techniek. Door de zaohte
overgangen van licht en schaduw, van don
kerder en lichter tinten worden de lijnen,
waar de tafereelen eindigen, zoo goed: als on
zichtbaar gemaakt. Het is den beschouwer,
alsof hij door een groot raam naar buiten
kijkt en daar het wijde landschap ziet in ziijn
waré diepte, de straat in haar waar pers
pectief, een binnenhuis in zijn gewoon ver
loop van lijnen. Natuurlijk eischt dat werk
behalve een groote kennis van land en volk,
ook een fijne nauwgezetheid, een rijke vak-
De hoogste lof, dien de luisteraar aan
den verteller geven kan, is: „het was net of
je er bij waart". Om dat werkelijkheidsge
voel te wekken, daarvoor werkt de ware ver
teller, en wil hij ook inroepen de hulp var
het voor het oog zichtbare. Daarbij heeft ook
de kunstenaar, als het goed is, zijn taak:
werk zijner ziele, dat roept, dat zwoegt om
vrucht. Een voorbeeld: Da Vinei heeft zijn
beroemd schilderij: bet Heilig Avondmaal in
het Benedictijnen-klooster te Milaan bijna
^gereed; het eenige,'dat nog open is, dat is
het gelaat van den Heiland. Hij peinst daar
over bij dag en bij nacht, geen van zijn proe
ven bevredigt hem. Onderwijl is hij ook be
zig aan het standbeeld van Sforza, den be-
heerscher der stad. Midden in zijn werk
springt hij telkens op, hij heeft het gevon
den, hij ijlt naar de eetzaal in het klooster.
Doch als hij er aankomt, hangen ziijn handen
slap; het gelaatsbeeld dat hij zag. is verdwe
nen. Nog eens en nog eens maakt hij dien
gang; aan het eind heeft hij toch het schil
derij voltooid.
Ziedaar een klein staaltje van den arbeid
der ziele van een man. die niet rusten kan,
voordat hij voor het historisch gebeuren, dat
is gaan leven in zijn geest een vorm, een
uitdruikking heeft gevonden, die hem bevre
digt, die, naar zijn overtuiging, het gebeu
ren moet vastleggen beide in hoofd en hart
van die naar zijn werk luistert of kijkt.
Iets van dien arbeid heeft ook geleefd in
de harten van hen, die in dat huis daar op
den Schotersingel lieten breken en bouwen
en van den kunstenaar, die daar maanden
werkte in voor-ontwerpen en eigenlijke uit
voering, altijd weer om de werkelijkheid te
naderen, die een waren, echten indruk moest
maken, onvergetelijk voor iederen bezoeker,
vooral voor het kind.
Ten slotte riepen zij nog tot meerdere vol
making de hulp in van Philips, die een van
zijn deskundigen afstond; die er gewerkt
heeft om den juisten lichtval te vinden, wel
ke altijd weer, het echt Oostersch aspect naar
voren zou brengen, het gebeuren zou'bren
gen tot een eoht levend leven.
De schilder, de heer Van der Schaar, ken
de het land; hij had er dagen en maanden
gewoond en er van alles gezien en beleefd;
dat had hij voor boven onze eerste teeke-
s in onze oude bijbels. Daarbij komt,
dat het land. de kleeding. de werkwijzen er
in al de 40 eeuwen, die sedert Abraham ver
liepen, maar luttel zijn veranderd; zelf ston
den wij bij het drenken der kudde aan de
bron. precies zooals dat gebeurde in de da-
van Rebecca en Rachel. De weg, dien
wij op dat groote diorama zien, waarop de
Emmaüsgangers wandelden, is de oude weg
het vlek, dat zestig stadiën van Jeru
zalem was. Het meer Genesareth, in dat an
dere diorama is niet maar wat ijle phanta-
sie; zóó is het; zoo is het door kunstenaars
hand naar de werkelijkheid getooverd.
Onze predikanten en onderwijzers kunnen
niet allen naar Palestina reizen; deze dio-
i's met hun volle kleuren en hun pers-
pectivischen inkijk benaderen op rijke wiize
het oud historisch gebeuren op die en die
plek, op dat en dat oogenblik.
Hoe zullen vooral onze kinderen genieten
in dat werk, dat de oude heilsfeiten hun
als in volle werkelijkheid voor de oogen
stelt.
De ware verteller, de echte onderwijs
man zal dat gevoel ik èn voor zich èn
voor zijn volkje deze schoone gelegenheid
niet verzuimen.
Eenzelfde gevoel drong èn hem èn den
stichter, èn den schilder: het oude gebeu-
vlak voor het oog te trekken, tV brengen
mocht het zijn, vlak bij het hart.
Wij gaan nu binnen, wij komen in een
groote, bijna geheel donker gemaakte zaal
van 17 bij 7 Meter; aan de wand tegenover
ons liggen op afstand de 16 diorama's: de
herders op het veld: de herders naderen bij
de kribbe, Simeon en het kindeke, de vlucht
naar Egypte, de twaalfjarige Jezus in den
tempel, Jezus in de woning te Nazareth, het
gesprek met Nicodemus. het gesprek met de
Samaritaansche vrouw, de Bergrede, Jezus
nadert op de zee. Jezus en Bartimeus, Jezus
reinigt den melaatschen man. Jezus en de
maanziekte jongen, de opstandingsmorgen, de
Emmaüsgangers.
De beide laatste zijn de grootste.
In het geheel van al dezen arbeid, die het
oog moet dienen, speuren wij dezelfde
la-acht, denzelfden ijver, die den verteller,
den prediker drijft tot spreken, tot uitroepen
Aan het gebed van Gods kerk paart zich
ook dit werk. Wij twijfelen niet, of deze ar-
®ei<* Mary Pos schreef er een korte, maar
rijke verklaring bij zal ons Christenvolk
trekken, het zal hem begrijpqn en w
deeren. En die waardeering toonen.
Ter zakelijke informatie diene nog het
volgende: het diorama is geopend van 2 tot
d en van 7 tot 9 uur, in Juli en Augustus ook
s morgens van 1-0 tot 12. Het entree, dat
moet dienen om de hooge dagelijksche kos
ten althans voor een klein deel te dekken,
is zoo laag mogelijk gesteld: 10 cent.
H. J. VAN WIJLEN
GEMENGD NIEUWS
De typhus-gevallen
te Baarle-Nassau
Geen reden voor sensatei
Naar aanleiding van de typhus-gevallen
te Baarle-Nassau heeft de „Msb." den toe
stand ter plaatse eens onderzocht, en meldt
daaromtrent het volgende:
Hergeyers, in wiens huisgezin de typhus-
gevallen zijn geconstateerd, is landbouwer
en heeft een cafétje aan de Baarlebrug, ge
heel geïsoleerd van de kom van Baarle-Nas
sau en Castelré op een afstand van beide
bewoonde gebieden van circa 5 kjn.
Donderdag 13 Juli vermoedde de huisarts
een Belgisch geneesheer uit Hoogstraeben.
waarop heel Castelré is aangewezen vanwe
ge het ontbreken van een hardewegverbin-
ding met het moederdorp, dat de vader lij
dende was aan febris typhoïdea, waarom hij
bevel gaf dezen patient naar het zieken
huis te. vervoeren. De zoon lag toen ai in
bed, doch de dokter werd daarvan onkun
dig gelaten. Toen hij Vrijdag dezen patiënt
ontdekte gaf hij opdracht dezen eveneens
naar het ziekenhuis te doen vervoeren te
gelijk met den vader. De huisgenooten ga
ven hiervan geen gevolg, doch lieten Vrij
dags alleen den vader naar het ziekenhuis
t»verbrengen. Op last van den huisarts werd
Zaterdag ook de zoon naar het ziekenhuis
gebracht. De auto waarmede de patiënten
werden vervoerd is geheel ontsmet, de chauf
feur is ingeënt.
Zaterdag heeft de huisarts bij het gezin
een mededeeling aan den inspecteur der
4 olksgezondheid achtergelaten met verzoek
dat bericht op het Nederlandsch postkantoor
te posten. In dit posten schijnt eenige vertra
ging gekomen te zijn. want eerst Dinsdag
circa 11 uur v.m. bereikte dit bericht zijn
bestemming.
De burgemeester heeft Maandagavond me
dedeeling ontvangen van het heerschen der
ziekte, waarna hij zich Dinsdagmorgen met
voornoemden inspecteur in verbinding heeft
gesteld.
De noodige maatregelen tot verspreiding
der ziekte zijn direct genomen.
Voorts zijn om verdere verspreiding tegen
te gaan de volgende maatregelen genomen.
De melk der koeien mag niet verkocht wor
den, doch op eigen bedrijf worden verwerkt.
De waterput is buiten gebruik gesteld. De
overige gezinsleden staan onder regelmatige
controle van geneesheeren. Inenting heeft
plaats gehad bij de overige gezinsleden en
de bewoners van de meest dicht bij liggende
boerderij. De melk van het bedrijf, waarop
de derde patiënt gediend heeft, wordt ge
steriliseerd, vóórdat deze voor de consump
tie wordt bestemd. De militairen die met
het besmette gezin in aanraking kunnen zijn
geweest worden geobserveerd. De in deze ge
meente gelegerde militairen komen vanwege
den grooten afstand naar 't café van 't be
smette gezin niet daarmede in aanraking.
Het café is voor alle voorzichtigheid ge-
sloten,_ terwijl den overigen leden van het
gezin is bevolen zich geïsoleerd te houden
ofschoon sinds het bekend worden van het
heerschen der ziekte zich niemand meer
in het café heeft gewaagd.
Alles bijeen dus een normale gang van
zaken.
BOEKEN EN GESCHRIFTEN
„KOOSJE BfANSVELT" door R1 e
van R o s s u m. Baarn Bosch en
KeunJng; N. V.
Het nieuwe boek van Rie van Rossum, door
haar aan haar zusters opgedragen weet de le
zers ln spanning te houden; 't Is een boek
waarin men telkens verder wil lezen. Niet om
dat er een „hij" ia, die Koosje. de hoofdper
soon moet krügren. Integendeel zoo'n „hij" lj
er niet en niemand, die het boek leest zal dan
ook zoo'n ontknooping verwachten. Toch zijn
er wel een paar, die elkaar krijgen, doch lioe
leuik. dat ook toegaat, dat Is 't hem niet,
t welk spanning in dit boek brengt. Dat 1s
alleen maar een aardige bijkomstigheid, die
Rie van Rossum ook heel goed had weg kun
nen laten, hoewel het geval er heel natuurlijk
en vrd onopvallend in geweven ls en er heel
goed ln past
Al wordt Koosje Manswelt dus niet „gekre
gen". zij krijgt de lezers en de lezeressen wel.
op de vier zustere leder met haar eigen mool-
gednehten zich ter ruste begeven en. uitge
zonderd Saar, de oudste, do Jaarwisseling ln
hit Koosje. die echt
onze grootste be-
droomenland i
naar het leven geteekem
langstelling heeft.
Als 't met den winkel
ntie niet g|>ed
gaat en flnan-
sieele zorgen komen, weet zij met behulp van
schoolvriendin de betrokking van kinder-
v." U|tgever te krijgen. Daa-
i jongetje opvoeden
ekt
zich niets i
gezin,
ilng zal i
DINSDAG, 25 JULI 1030.
HILVERSUM I. 1875 A V RU-li It* en
ding. 6.30—7.00 RVU. 8.00 Gram.muzlek.
(ca. 8.15 Ber.) 10.00 Morgenwijding- 10.15 u
Grsm.muziek. 10.30 Voor de vrouw. 10.35
Planovoordracht. 11.00 Causerie „De vrouw
en het wereldbeeld". 11.10 Huishoudelijke
wenken. 11.35 AVRO-Amusements-orkest
(opn.) 12.15 Ber. 12.17 De Romancers en
soliste. 1.00 Interview. 1.05 Orgelspel. L15
Vervolg van 12.17. 1.45 Orgelspel. 2.00 H'
Resldentle-strijkorke:
Declamatie.
o.w lemble, en gram.
muziek. 4.30 Kinderkoor. 5.00 Voor de kin
deren. 5.30 AVRO-Amusements-orkest, «n
solist 6.28 Ber. 6 30 Causerie „Aandriften,
aanleg en al of niet Intelligente aanpas
sing bü dieren". 7.00 AVRO-Vaudeville-or-
kest en solist (opn.) 7.40 Causerie .."WlUe-
brordus". S 00 Ber. ANP. Radiojournaal. Me.
dedeellngen. 8.20 Het omroeporkest,
ten en spreekstei
Radloi Mg
kind
voorzichtig
chijn tegen haar is. Als
ziek wordt Juist
buitenlai
3.20 Gram.muzlek. 10.00
j'eêl. 10.25 Het AVRO-Dansorkest,
loliste (opn.) 11.00 Ber. ANP en Repor
tage, hierna tot 12.00 AVRO-Aeollan-orkest
HILVERSUM II. 301.5 M. KRO-Uit*endlng.
8.00—9.15 Gram.muzlek. (ca. 8.15 Ber.) 10.00
Gram.muzlek. 11.30 Godsdienstig halfuur,
12.00 Ber. 12.15 KRO-Melodisten en solist,
1.00 Gram.muzlek. 1.20 KRO-Orkest. 2.00 u.
Vrouwenuur. 3.00 KRO-Orkest. (3.45—4.15
Gram.muzlek). 5.00 Gram.muzlek. 5.45 Feli
citaties. 6.05 Gram.muzlek. (ca. 6.30 Ber.),
6.35 Sportpraatje. 7.00 Ber. 7.15 Causerie
,,De klassieken ln hot leven". 7.35 Gr'im.
muziek. 8.00 Ber. ANP, mededeelingen. 8.15
Stedelijk Orkest van Maastricht. 9.15
DROITWIC
Orkest.
2.20 Pis
9.30 Gram.muzlek. 9.40 u.
disten en solist 10.30 Ber. ANP
'1 Gram.muziek.
150O M. 11.20 Grarpofoon. 12 05
Orkest. 2.00 Klarinet-voordracht
2.35 Gram.muziek. 3.35 Gra
ziek. 3.50 Orkest. 4.55 Gram.n
Gram.muzlek. 7.05 Plano. 9.5
..Questions in the air". 10.10 E
RADIO-PARIS 1648 M. 9.00—10.00 Gramofoon.
muziek. 12.30 Gram.muzlek. 12.35 Zang. 1 l»5
Orkest. 2.35 Koorzang. 3.60 Zang. 4.40 uur
Gram.muziek. 5.05 Zang. 5.25 Gram.muzlek
6.35 Zang. 6.50 Plano. 7.20 Orkest. 8.25 Gr.
muziek.
KEULEN 456 Mi 6.50 Gram.muzlek. 7.35 Or
kest. 8.50. 12.20 en 1.35 Omroeporkest en
solisten. 2.30—3.20 Populair concert. 4.29 u.
Orkest. 6.35 Plano. 7.05 Gitaar. 7.30 Popu
lair concert 8.50 Orkest.
BRUSSEL 322 en 484 Mi 3 22 M: 12.20. 1.30—-
48 4 Mi 12.20 Gram.muzlek. 12.50 en 1.30 u.
Orkest 1.502.20 Gram.muzlek. 5.20 Orkest
6.35 Zang. 6.50 Saxofoon. 7.35 Literair-mu-
Zang. 9.15 Gram.n
üitelt vs
die zoo gretig
rlsche verhali
boek i
Dit mooi uitgevoerde en fijn geïlhistreerde boek
greep naar Snoeps vorige hlsto-
,'n. zal ongetwijfeld dit nleuwa
igde begroeten.
LIEDJES VAN DE RAILS, door MELlé
STOKE. Moormans Periodieke Perd
N.V., Zwarte weg 1, Den Haag.
Deze liedjes zijn een overdruk uit het be
kende tijdschrift „Spoor- en Tramwegen", waar
aan Herman Salomonson onder het pseudoniem
„Melis Stoke" reeds jarenlang zijn medewerking
verleent Er .zijn er bij, die waard zijn aan de
vergetelheid te worden ontrukt en ook wel ge-
Bchikt om voor te dragen.
DE EERSTE HALTE, door BETTT
VAN DER PLAATSgeïllustreerd door
ADRI ALINDO Uitgave N.V. W. D.
Melr.ema, Delft
Goede Chr. meisjesboeken zün er niet veel en
daarom begroeten we hiet vreugde elke uit
gave, die dit
Dit nieuwe vernaai va
sluit zich aan bii haar
groote reis begint", maar kan ook als
zonderllik verhaal beschouwd worden. We vln-
iakc-1 ijken vorm de verdei
dit boelc genieten.
bladzijde doet glere
keurig: mooie band, goed
duidelijke letter en pakkende illustra-
geschenk, dat op prijs
zegen kan zün.
T IS FEEST. ALS MOEDER VOOR
ONS LEEST, door G. GILHUISSmits
kamp: gellluFtr door ADRI ALINDO.
Uitg. van N.V. W. D. Melnema. Delft,
prachtig en gezellig boek ls dit. Vol
len, grai
tltsl zeg
undel kleuterlect
stevige kleurige band wekt bü de klnde-
^1 aanstonds^ hooge verwachtingen, welko
weg wensohen. Want dat is het °dubbc-l
VROOLTJKE LEES- EN VOORDRACHT.
STUKKEN, bijeengebracht door AR1B
POST (deel I. 6de druk). Neerbosch*
Boekhandel en Uitgeverij te Neerbosch.
Niet minder dan 50 groott en kleine voor-
•chtstukken vindt men in dezen bundel bjj-
Wie
terecht. Dat i
zün bewijst i
bundel
•el dea
kt. kan hiet
I en gezocht
van deel L
GESCHIEDENIS DER GODS!
RING (Oude Testament), door Dr F. L.
BAKKER. Uitgave van J. H. Kok
te Kampen.
Dit prachtige werk nadert z(1n voltooiing,
ïet zal verschünen In 16 afleveringen en zoo
uist ontvingen wif aflevering 14." Zoo men
feet, zag het tweede deel (Nieuwe Testament)
loor Dr J. H Bavlnek. het eerst 't licht
Voor degenen, die van de Bitbelscho Geschle-
-- - boek van grooto
i jeugdver-
tien raden wü kon
hebben zóó geschre.
I volgen kan er. er
zal maken, 't Werk
DE GROOTE HISTORIE VA
KLEIN LAND. deel H, doe
BAARSLAG D.r.n Uitgave va
dit werk het tweede deel
Heden k
ilt. onder den ondertitel „Krügsgew
iioostervroomheld". In een negental hoofdstu
ïïol'Sïï"" "W" »e, v.
■er deze periode weet hll zün lezers te
n op een boeiend verhaal. Het leest
;n de onderverdeeling van elk hoofd-
akt het gemakkelijk Inter lets terug
Vele moeilijkheden ondervindt ze. Zoowel
brutale Diiitsehe dlenstb>de. als door eigen
'en. waardoor de
Jongen plotseling ou^ niet
Koosje mot va- seraadpleegd.
ntie zal gaan, en de vader reeds naar het 11 te,t 212
de dienstbode naar haar Heimat j voorn,1«"n uitgegeven a
bereikt de spinning
ffelük.
Ml compleet zal zün
acht deeltjes ln 't har
zullen we een „Vadei
PARAPHR4
Uitgave We
als het vorig© deel.
vier blsdizüd'en zün nle
ln beschrijvingen is Rl
haar kracht. Dat hinde
de
wat er verteld wordt
sohirüfster hier eien sohoone proeve
kwaaanheld afgelegd.
i tlid i
OOR DORDT EN T VADERLAND.
door J. SNOEP: geïllustreerd door JAN
- N.V. W. D.
LUTZ. U'tgav«
Melnema. Delft.
Snoep ^heeft al heel wi
Dordt verteld, studie aan d>
let 'e lecyjen tijd ve-*chl jn nGencHs"
A a. "rr^,k"r 'n Hooglied'*
,"Amos fn Obndja" door
eldikamp; „Colossenscn". door Ds. Jnc.
„Fillpponsen" door Ds. J. Lo»- Ja-
oor Ds. W. Toni; let rus- en jolian-
en door Ds C. venhof en Ds. L.
Wie do H. Schrift bü het lez-n goed wil rrr-.
"rkl-rin, h.h>-r r-
ls d.> oude Merwestad.
il geeft de gebeurtenissen
"809—1813. In ^dten
--- binnen Dordreoht ii.
bangen Fransohen tüd heeft Dordt
zün deel gehad van de ellende.
vaderland werd uitgestort 't ls zelfs door do
iieken'n Chrlstelük gezin niet
Hen beknopte handleiding om
dnchr zün
telleiv
Mair ook toen bleef de kern der bevolking wTe'^ïn "bUd'züde h~f, beatelle.
Heere heeft 1 aangespoord tewor^n
i Mfl. atv**. Benvoudljj M glashelder. t# ,8*e'
