Belangrijke schakel in de Noord-Zuid verbindingen kwam gereed
PETIT Zn.
GRANIET
A. RADEMAKERS
750 M3
SCHOKINDUSTRIE
Morgen wordt ze door den
Minister geopend
Geen veer-oponthoud meer bij Dordrecht
VRIJDAG 23 JUNI 1939
DERDE BI7AD PAG. g
Morgen za] Dordrecht eindelijk de ge
volgen van den St. Elizabethsvloed van
1421 te boven zijn gekomen. Het isole
ment, waarmee deze historische water
vloed Dordrecht begiftigde, zal dan zijn
opgeheven. Een vrij en onbelemmerd
contact zal het hebben met het centrum
van het Hollandsche leven, door de
prachtige, moderne, groote brug over de
Oude Maas.
Geen pont zal Dordrecht bij het groote ver
keer langer beroemd of berucht maken. Geen
onwelkom oponthoud zullen de, overigens
hypermodem uitgeruste gemeenteponten
meer beteekenen voor het in steeds sneller
tempo en met steeds toenemende intensiteit
jroortjagende snelverkeer.
De breede stroomen, die sinds 1421 de Mer-
westad in haar omarming bekneld hielden,
zullen geen hindernis meer zijn, maar al
leen voordeel beteekenen, doordat ze de stad
voor handel en industrie een zoo zeldzaam
gunstige ligging geven en de oudste stad
van ons land, Dordrecht, meteen maken tot
een dorado voor watersport, waarin geen
stad in ons land, en misschien ook niet in
het buitenland, kan wedijveren. Het is alleen
nog lang niet genoeg bekend.
Brug van internationale beteekenis
Stonden we aldus eerst even stil bij de be-
leekenis van de nieuwe brug voor Dordrecht
wat de ligging en in verband daarmee de
naam van de brug rechtvaardigt deze nieu
we oeververbinding hoeft 'n veel breeder en
uitgestrekter beteekenis. Ze voimt een der
belangrijkste schakels in de verbinding van
Noord- en Zuid-Nederland, meer nog, in het
contact tusschen het Hollandsche centrum
van cultuur, handel en industrie, en België
en Frankrijk, en de verdere internationale
verbindingen, die via deze landen loopen,
naar ons land.
Amsterdam en Parijs liggen weer wat
dichter bij elkaar, met al de gerieven en
voordeelen, daaraan verbonden. Het inter
nationaal contact zal weer wat gemakkelij
ker en sneller tot stand komen, wat ander
zijds een groot cultureel en materieel be
lang kan zijn.
Bouw vorderde
Hot heeft lang geduurd, eer deze beteeke-
nisvolle schakel in het bruggenplan was ge
smeed en in de keten van verbindingen op
genomen. De voorbereidingen vroegen veel
tijd, en de uitvoering van dit omvangrijke
en ingewikkelde bouwwerk, dat mot z'n toe
gangswegen dwars door en over tuinbouw-
en indstrustrieterreinen van Zwijndrecht en
Dordrecht moest worden tot stand gebracht,
vorderde veel zinnen en overleg, veel grond-
transacties en wat dios meer zij, overbrug
ging van tal van moeilijkheden, figuurlijk
zoowel als letterlijk, want de groote sierlijk
zwenkende toegangsviaducten naar de brug,
baanden meteen den weg over tal van ter
reinmoeilijkheden heen.
Men zal zich nog herinneren, hoe aanvan
kelijk is overwogen, de route te nomen via
Numansdorp en Willemstad, waardoor Dor-
drechts isolement nog zou zijn toegenomen,
ja vrijwel volmaakt zou zijn geworden, 't Zou
dan niet anders zijn geworden dan een stil
oud stedeke, eenige kilometers ten Oosten
van de groote. verkeersader. En dat lot be
geert geen enkele stad, waarom men in de
Merwestad verheugd is, dat de brug naar
haar kan worden genoemd.
Het begin van het werk
Toen dan de voorbereiding van de uitvoe
ring der plannen gereed was, is men in het
hajaar van 1935 ln de rivier een begin gaan
maken met voorbereidende werkzaamheden
als baggeren, leggen van zinkstukken, en
dergelijke. De eigenlijke opbouw begon
Maart 1936, zoodat deze ruim drie jaar heeft
geduurd. Het werk leverde meer bezwaren
op dan men vermoedde, zoodat de opening,
'die men zich aanvankelijk had gedacht in
1938, eenigen tijd langer op zich liet wach
ten, tot groot ongeduld van het snelverkeer,
dat, nu men op weg was, van de pont te
Worden verlost, zich geen tijd meer gunde
om een minuut langer te wachten, dan noo-
dig zou zijn.
De brug zelf, met de toegangswegen en
toegangsviaducten, is een geweldig en knap
stuk werk, dat de Nederlandsche bruggen
bouwers, en met name het Bruggenbureau
Van de Rijkswaterstaat, alle eer aandoet*
1 tijd
Eenige nadere bijzonderheden
Ten Noorden en ten Zuiden geven beton-
viaducten, die naar den weg aansluiten
aan gronddammen, verhoogde aarden banen
met een wegverharding van klinkerkeien,
toegang tot de eigenlijke brug. De Noorde
lijke betonviaduct loopt naar de brug uit in
een stalen viaduct, de Zuidelijke sluit aan
de, geweldige beweegbare brug aan. Tus
schen de stalen viaduct en de beweegbare
brug ligt de vakwerkbrug, de vaste over
spanning.
De toegangsviaducten
De betonviaducten bestaan uit op beton-
palen gefundeerde kolomrijen, die de vlak-
plaatliggers dragen, welke zijn vervaardigd
van gewapend beton. Deze geweldige beton
platen liggen in het midden vast (ze rusten
daar op een scharnieroplegging) en hebben
aan de uiteinden, doordat ze daar rusten op
een rol-oplegging, beivegingsvrijheid, om op
de temperatuurschommelingen te kunnen
reageeren door inkrimpen of uitzetten, wat
variatie in de lengte kan geven van wel
3 cm per etmaal.
Die overspanningen met plaatliggers, die,
tegenstelling met oudere constructies,
niet rusten op draagbalken, wisselen af van
13 tot 22% meter lengte. De plaatselijke si
tuatie maakte soms een langere overspan
ning noodig, bijv. over de Spoorhaven bij
Dordrecht, en een in verband met het uit
breidingsplan van de gemeente Zwijndrecht
De laatste heeft zelfs een lengte van 40 me
ter. Een plaatligger met een dergelijke
groote overspanning, is tot nog toe, voorzoo-
ver men weet, nergens elder3 in Europa toe
gepast. Ter vermindering van het gewicht
heeft men er holle ruimten in uitgespaard.
De grootste dikte van deze plaatligger be
draagt 214 meter.
De nieuwe brug.
De Noordelijke viaduct is 536 meter lang,
cn de Zuidelijke 468. Bij de brug kan men ze,
zoowel aan de Zuidelijke als aan de Noor
delijke oever, langs trappen bereiken, wat
voor de voetgangers een lange omweg be
spaart, evenals voor de fietsers, die er ook
gebruik van kunnen maken, wijl een rijwiel-
goot het transport van de fietsen vergemak
kelijkt.
De eigenlijke brug
De verdeeling van de steunpunten van de
eigenlijke overbrugging, moest overeenko
men met die van de spoorbrug. Vandaar, dat
men aan den Noordelijken oever aan de beton
viaduct laat aansluiten een stalen viaduct,
dat met drie overspanningen van elk 33.60
meter, den rivieroever en een deel van de
meter, den rivieroever en een deel van de ri
vier overspant. De hoofdliggers van dit stalen
viaduct zijn aoorgaande stalen plaatliggers.
Ook de vloerconstructie bestaat uit stalen
balken, afgedekt met een betonplaat.
De vakwerkbrug overspant met openingen
van 88,80 en 77 m de eigenlijke rivier.
De noodliggcrs zijn vakwerkliggers, de
vloerconstructie komt ongeveer overeen met
die van de stalen viaduct.
De vakwerkbrug heeft eerst dienst ge
daan als montagebrug bij de opstelling
van den groote» boog te Nijmegen. Deze
brug is bij Nijmegen op de uiterwaard
gemonteerd, toen vervoerd' en opgelegd
op hulppijlers van de te bouwen boog
brug en na afloop van de brugmontage
te Nijmegen op vaartuigen naar Dor
drecht. vervoerd.
Het beweegbare gedeelte
De beweegbare brug heeft een opening ge
lijk aan de geheele opening van de naastlig
gende draaibrug van de spoorbrug, welke 48
m bedraagt. De brug bestaat uit twee klap
pen. welke ieder een lengte hebben van 28 ir
bij een breedte tusschen de leuningen var
22 m.
De klappen worden ieder bewogen door
middel van twee electromotoren, ieder van 40
P.K. Openen of sluiten van een klap kan bij
normale weersomstandigheden in ongeveer
één minuut geschieden. In afmetingen wordt
deze b&sculebrug in ons land alleen overtrof
fen door de Koninginnobrug te Rotterdam.
Het verschil is echter uiterst gering. Beide
zullen straks worden overtroffen door oe
brug bij Alblasserdam over de Noord, die
met één beweegbare klap een doorvaart van
48 m. zal overspannen.
De mechanische aandrijving werd vervaar
digd door N.V. Rotterdamsche IJzer-
n Metaalgieter ij v/h A. Radema
kers te Ivralingscheveer.
De totale lengte van viaducten en brug, die
als een aaneensluitende overbrugging kun
nen worden beschouwd, bedraagt ongeveer
1260 m. Ze is dus langer dan de verkcersbrug
over het Hollanósch Diep.
Bochten om full speed te nemen
De beide toegangsviaducten moeten scher
pe bochten maken. Om voor het snelverkeer
veilig en snel rijden in deze bochten mogelijk
te maken, is een zeer sterke verkanting aan
gebracht, d.w.z. dat de buitenkant van de
bocht aanmerkelijk hooger is gelegd dan de
biuncnbocht. Het verschil in hoogte bedraagt
6ams een halve meter, zoodat de wagens als
het ware zichzelf door de bocht trekken.
Deze verkanting begint aan den Zuidelijken
oever reeds in de beweegbare overspanning,
wat men duidelijk kan constateeren. De Zui
delijke klap is namelijk niet geheel vlak,
maar vertoont reeds de welving van de ver
kanting.
Brug en viaducten worden op moderne
wijze met natrium lampen verlicht. De elec-
triciteit speelt-bij een werk als dit uiteraard
een groote rol: Ook de beweging van de klap
pen geschiedt electrisch, en wel zoodanig,
dat een serie handelingen moet worden ver
richt, als ontsteken van stopteckens voor het
wegverkeer, sluiten der hoornen, enz. Iedere
volgende handeling kan niet worden ver
richt, als de voorgaande niet heeft plaats ge
had, zoodat automatisch wordt gezorgd, dat
de brug pas in beweging kan worden ge-'
bracht, als alle voorzorgs- en veiligheids
maatregelen zijn getroffen.
Fantastische cijfers
Om eenig Idee te krijgen van den geweldi
gen omvang van dit bouwwerk, vermelden
we enkele bijzonderheden in cijfers.
Brug en viaducten rusten op niet minder
LEVERDE
BREDA
ZWIJNDRECHT TELEFOON 61 38 (na 18 uur 6258)
Wij leverden voor de aan de BRUG aansluitende VIADUCTEN en WEQEN o.a.:
Betonpalen
Oplangers
Fundatieblokken voor Lichtmasten
alles uitgevoerd in SCHOKBETON
(Schokwerkwijze Ned Octrooi 36029;
In onze moderne, aan de Oude Maas gunstig gelegen, fabrieken ver
vaardigen wij oa.:
Heipalen - Damwand - Oplangers Liggers
Balken - Skeletbouw - Schoeiïngsmateriaal
Trottoirbanden - Hooibergroeden
DE MECHANISCHE AANDRIJVING WERD VERVAARDIGD
DOOR
N.V. ROTTERDAMSCHE IJZER- EN METAALGIETERIJ V.H
SCHAARDIJK 139-145 - TELEFOON 21245 - KRALINGSCHE VEER
dan 75% km betonnen paal. Aan wapenings
ijzer voor het gewapend beton heeft men
6.741.500 kg materiaal verwerkt Er i6 44.350
kub. meter beton gestort. Het rij vlak van de
brug ligt 13.80 meter boven N.A.P. cn pl.m.
4 meter boven aat van de spoorbrug. Het te
genwicht van een klap, dat in het pijler
lichaam, waarin het beweginpsraechanlsroe
is ondergebracht, op en neer kan bewegen,
al naar de klap gesloten of geopend wordt,
heeft een gewicht van ruim 600.000 kg. De
doorsnede van de as, waarom een klap
draait, bedraagt een halve meter. Dc druk,
waarop dc kussenblokkcn, in welke dc as
rust, zijn berekend, is 1.100.0O0 kg, namelijk
WO ton door het eigengewiclit van dc klap,
en 560 ton door den mobielen last van 't ver
keer. Het verfoppervlak van brug en toe
gangsviaducten bedraagt ongeveer 30.000
vierk. meter. Om dit van vijf lagen verf te
voorzien, waren 15000 kg verf noodig. De
kleur wordt aluminium, daar de bezwaren
welke tegen deze kleur eenigen tijd geleden
zijn ingebracht, in verband met luchtgevaar,
later als ongegrond zijn beschouwd gewor-
Historisch moment voor het
Zwijndrechtsche veer
Nu het Zwijndrechtsche veer een roemrijk
deel van zijn historie zal moeten afsluiten,
is er aanleiding, eens even een cn ander uit
zijn geschiedenis naar voren te brengen.
Het bestuur van de stad Dordrecht heeft
vele eeuwen terug reeds het zeer groote be
lang ingezien van goede verbindingswegen
van de stad met verre omgeving. Het heeft
daarvoor groote geldelijke sommen over ge
had, cn ontwikkelde groote activiteit vtor
het verwerven van de noodigc rechten die
het behoefde, om wegen aan te leggen, veer
diensten te onderhouden, enz. Daarvan legt
ook het Zwijndrechtsche veer getuigenis af.
Oorspronkelijk, voor 1630 werd de verbin
ding onderhouden met een simpel roeibootje.
Tot genoemd jaar bezat de stad Dordrecht
het halve veer Dordrecht—Zwijndrecht. Het
veer ZwijndrechtDordrecht behoorde aan
de Domeinen. In het jaar 1630 wist Dordt bij
pacht het geheele \eer te verwerven. Die toe
stand bleef zoo. tot Dordrecht het veer in
IS47 van de Domein n kocht.
Toen het stadsbestuur in 1630 volle zeggen
schap kreeg over de verbinding met de over
zijde, ging het terstond het roeibootje ver
vangen door een zeilbooL Nu kon men ten
minste met een koets in do stad komt3, wat
voordien niet mogelijk was. Verder verbeter
de het de aanlegplaats te Zwijndrecht. legde
het een weg aan naar Rijaoord, enz. Want
het Dordtsche stadsbestuur hield er destijde
een eigen wegenplan voor de omgeving op
na, van welk plan Dordt natuurlijk het mid
delpunt vormde.
(Zie verder volgende bh.)
Viaduct naar de nieu-
we verkeersbrug.
Fraaie brug over de
Oude Maas met,
een schoon pano
rama en beantwoor
dend aan dehoogste
eischen van het
moderne verkeer
