Qimwt ^rütsdjr (üourant Groningen geteisterd door Warenhuisbrand Dagelijks verschijnend Nieuwsblad voor Leiden en Omstreken De bedoeling van het Ontwerp- Goseling en haar uitwerking*) PALACE HOTEL I.G.B. Abonnementsprijs: Per kwartaal in Leiden en in plaatsen waar een agentschap gevestigd is1/ 2.35 Franco per post 2.35 portokosten Per week0.18 Voor het Buitenland bij wekelijksche zending4.50 Bij dagelijksche zending5.50 Alles bij vooruitbetaling Losse nummers 5 ct. met Zondagsblad 7 '/j ct. Bureau: Breestraat 123 Telefoon 2710 (na 6 uur 3166) Postbox 20 Postgiro 38936 VRIJDAG 12 MEI 1939 20e Jaargang abbcrtrntieprijjtn: Van I tot 5 regels Elke regel meer *-» 022'b Ingezonden Mededeelingen van 1—5 regels 2JÖ Elke regel meer 0.45 Voor het bevragen aan 't burea» wordt berekend 0.10 No. 6699 CREEDS eerder schreven we, dat het Minister Goseling als een verdien ste mag worden aangerekend, dat hij de hernieuwde regeling van de moeilijke echt scheidingskwestie ter hand heeft geno men. De rechtsprèctijk geeft immers veel te groote vrijheid aan echtscheidingscan- didaten en de huwelijksontbinding wordt tegenwoordig zoo spoedig bewerkstelligd, dat voor den zöo heilzamen factor tijd. die stormen van verontwaardiging en gegriefdheid kan doen bedaren, geen plaats meer is. Het was een woord van wijsheid, dat de Minister sprak, toen hij opmerkte, dat echtscheidingszaken door gaans weinig haast hebben. Het komt im mers niet zelden voor, dat een van de partijen die in de eerste roes meegewerkt heeft aan tot stand koming van de huwc- lijksontbinding, later bij rustige bezinning bittere wroeging heeft van dit ondoor dacht optreden. Maar dan is het veelal te laat, in ge val n.l. de andere partij reeds hertrouwd is. Het is goed, dat de Regeering par tijen niet langer aan zichzelf wil over laten bij dergelijke ingrijpende beslissin gen en dat gepoogd wordt, den rechter, die op 't oogenblik veel weg heeft van een echtscheidingsautomaat, van een lijdelij- ken tot een actief optredenden magistraat te maken, wiens verantwoordelijkheid in echtscheidingszaken uitermate groot is. Heeft het streven van den Minister al- zoo onze volkomen instemming, onder oogen moet nog worden gezien of de uit werking daarvan, zooals zij in het con crete Wetsvoorstel is neergelegd, een ef fect belooft te sorteeren, evenredig aan de hooge bedoelingen. Er zijn twee groepen van juristen, aan wie deskundigheid inzake beoordeeling met betrekking tot de practijk, niet kan worden ontzegd. Eenerzijds zijn dit de advocaten, die door een jarenlange behan deling van echtscheidingszaken mannen van ervaring in deze delicate materie en de juridische techniek daaromtrent zijn ge worden, en anderzijds de leden van de rechterlijke macht. En nu doet zich iets zeer opmerkelijks voor. Sedert de publiceering van het Ont werp heeft het Nederlandsch Juristenblad zich met het Wetsvoorstel beziggehou den en week na week verschenen er arti kelen van telkens andere juristen, die de verschillende plekken van het Ontwerp belichtten, plekken, naar het zich laat aanzien, zoo zwak, dat de kans bestaat, dat de beteekenis van het geheele voorstel in de practijk illusoir zou blijken. Op de technisch-juridische argumenten daarvoor kunnen we te dezer plaatse niet nader in gaan. Daarom volstaan we met te vermelden, dat de een van eventueele invoering „geen wijziging van beteekenis in de hui dige practijk" verwacht, de ander zegt, dat het Ontwerp zal leiden tot „meineed en chantage", een derde, dat het aanlei ding zal geven tot „hoogst ongewenschte schanda'alprocessen en van viezigheden overstroomende enquêtes", een volgende, dat het aanzien zal worden gegeven aan „practijken immoreel om zichzelf en even eens om de weerzinwekkend cynische wetsontduiking waarop ze berusten", en ten slotte om hiermede deze kleine bloemlezing te besluiten wordt ver wacht, dat de „groote leugen" in de prac tijk zal worden vervangen door een „in het wanstaltig vergroote leugen". Het opmerkelijke, waarop we zooeven 'doelden, is nu dat met uitzondering van een enkelen jurist, die een niet zeer overtuigend tegenpleidooi publiceerde geen der rechtsche advocaten de pen op genomen heeft om die niet malsche ver wijten te weerleggen. En dat terwijl van hen toch uit den aard der zaak kan wor den verondersteld, dat zij de bedoeling van het Ontwerp toejuichen. De vraag dringt zich op, of niet juist het feit, dat ook zij in al die critiek op de practische uitwerking in de wet een kern van waar heid gevoelen, hen er toe dwingt, zich van een repliek ten gunste van den in houd te onthouden. Op andere wijze is dit stilzwijgen welhaast niet te verklaren. Niet anders staat het bij de rechterlijke Macht. Tevergeefs zal men zoeken naar uitlatingen van de leden der zittende ma gistratuur, welke blijk geven van eenig optimisme ten aanzien van de practijk, waartoe invoering van dit Ontwerp zou leiden. Wel kan men daarentegen dien aangaande van zeer bevoegde zijde som bere klanken beluisteren. En dit geeft te denken! Zulks is te meer het geval, waar juist door een bekend positief-christelijk rechter als Mr. H. de Bie van Rotterdam op gedocumenteerde wijze gegronde twijfel inzake de resultaten van het thans aanhangige Wetsvoorstel is uitgesproken. Wat, zoo men mede acht geeft op de practijk hetgeen toch bij elke wet nood- Be vorige nummers van deze reeks stonden in onze bladen van 4, 6, 9 e: Mei jl. zakelijk is, en zeker bij deze, wijl het hier om een der grootste volksbelangen gaat treffen moet, is wel dat de Minister' geen waarborgen biedt, dat de in echt scheidingsprocedures zoo belangrijke po gingen om verzoening tusschen partijen tot stand te brengen, beter zullen slagen dan thans het geval is. Dit geldt te meer, waar in het Ontwerp de president naast de functie van bemid delaar tot taak heeft gekregen, zich een oordeel omtrent de waarheid der door eischer gestelde feiten te vormen, en hij dit, zoo het twijfel inhoudt, kenbaar moet maken aan de rechtbank, hetgeen zeker niet bevorderlijk is voor een bij verzoe ningspogingen zoo gewenscht vertrouwe lijk contact. Het komt ons niet onmogelijk voor, dat dit stadium van het proces meer reëele beteekenis zou hebben, indien een andere weg bewandeld werd, een weg, die met een de van verschillende zijden met klem aangevoerde bezwaren tegen de inschake ling van het Openbaar Ministerie goed deels zou kunnen opheffen. Het zou n.l. van veel nut kunnen zijn, indien dit or gaan opdracht kreeg, voor het onderzoek contact te zoeken met particuliere, kerke lijke of maatschappelijke instanties, in dier voege als dit contact reeds bestaat ten aanzien van 't kinderrecht. We denken in dit verband met name bijv. aan de bureaux voor huwelijks- en gezinsmoeilijkheden, zooals we die hier en daar reeds aantref fen. Zoodanige instanties zijn uiteraard veel meer geschikt, het vertrouwen van partijen te krijgen en hen te helpen, de oorzaken der verwijdering te overwinnen. Het is niet eens denkbeeldig, dat zelfs in bepaalde gevallen, waar daadwerkelijke echtbreuk heeft plaats gehad, weer een goede verstandhouding bewerkstelligd wordt. Er is nog iets anders, dat ons doet vreezen, of de wetsaanvulling in den voorgestelden vorm wel gunstig zal wer- Hoe droevig het ook is, we mogen ons oog er niet voor sluiten, dat er in den tegenwoordigen tijd vele grondig mis lukte huwelijksverhoudingen bestaan, die in elk opzicht met de huwelijksnorm in strijd zijn, maar waar toch geen der in de wet als echtscheidingsgronden genoemde feiten aanwezig is. Niet zelden is de toe stand zóó onhoudbaar, dat bestendiging van den rechtsband tot ernstiger kwaad zal leiden, ook en soms juist voor de kinderen, t Ontwerp eischt die instandhouding ech ter ook in zoodanige gevallen. Niet denk beeldig is, dat partijen in de verleiding komen een echtscheidingsgrond te schep pen. Zoo bestaat er zelfs aanleiding er is door verschillende deskundigen op gewezen dat het Ontwerp tot overspel zal uitlokken, ook al beoogt het voorge stelde artikel 270a hiertegen te waken door de eischende partij niet ontvankelijk te verklaren, indien met haar uitdrukke lijke of stilzwijgende toestemming een echtscheidingsgrond in het leven is ge roepen. Menschen, die een ongelukkig huwelijk tot eiken prijs oritbonden willen hebben, zullen erop speculeeren, dat de rechter de ware toedracht niet te weten zal komen. Ontdekt de rechter deze echter, dhn krijgt men dit: dat de rechtsband in stand gehouden wordt van een verhou ding, die naar binnen niet slechts volko men in strijd is met de huwelijksnorm, maar waar ook de huwelijksband doorge scheurd is door de éénwording met een ander. Vaak zal dan elk zijns weegs gaan, hetzij in concubinaat hetzij in losse samen leving. We vragen ons af of oplossing in deze richting wel een werkelijke oplossing is. Dreigt hier niet het gevaar van een re geling, die niet op de werkelijke toestan den past, met al de bezwaren daaraan verbonden? Men denke aan wat in een vorig artikel hieromtrent is ontwikkeld. We zijn er ons van bewust, dat in zeke ren zin de bedenkingen tegen het Ont werp een speculatie op de toekomst zijn. Echter ontveinzen we ons niet, dat de zedelijke gesteldheid van ons volk in hu welijksaangelegenheden zoodanig is, dat een te rigoureuze terugbuiging daardoor juist haar effect zou kunnen missen. Niet onwaarschijnlijk is, dat de Over heid om haar taak in dezen behoorlijk te vervullen, huwelijksontbinding mogelijk moet maken bij onheelbare tweespalt, ter voorkoming van ernstiger misstanden. Dan handelt zij, wier taak een geheel andere is dan die der Kerk, niet in strijd met Gods ordinantiën, doch dienovereen komstig, omdat zij bij anders handelen aan erger kwaad zou meewerken. Bij een echtscheidingsgrond als de vaag omschreven onheelbare tweespalt, dreigt misbruik. Een gevaar dat o.i. grooten- deels zou kunnen worden ondervangen door samenwerking van overheids- en [particuliere organen, die veel beter in de Vuurzee, die catastro fale afmetingen aannam Warenhuis „T.A.N.T E." alsmede aangrenzende vanden in de asch gelegd Personeel en bezoekers konden tijdig het gebouw verlaten GRONINGEN, 12 Mei. Een brand, zooals Groningen in geen jaren heeft ge kend, heeft gisteravond in de oude stad gewoed. Om zeven uur ontstond brand in het Warenhuis „T.A.N.T.E." aan de Vischmarkt en in een korte spanne tijds stond het ruim twintig meter hooge, vier kante gebouw, waarin een geweldige zuiging stond, in lichter laaie. Op het moment dat de brand uitbrak, as het bedrijf in vollen gang, zoodat een zeer gevaarlijke situatie ontstond. Gelukkig wist ieder tijdig en zonder on gelukken het gebouw te verlaten. Hoewel de brandweer met al het be schikbare materiaal den brand bestreed, geweldige hoeveelheden water in de vlammenzee stortte, kon zij het gebouw niet behouden. Zelfs sloegen de vlam men over op enkele aangrenzende pan den zoodat men van een ware catastrofe kon spreken. Duizenden menschen hebben het blus- schingswerk gadegeslagen. De brandweer rukte, zooals gezegd, met groot materiaal uit en tastte energiek de vuurzee aan. Zoowel aan de voorzijde aan de Vischmarkt als aan de achterzijde in de Soephuisstraat, werd met vele stralen de strijd tegen de vlammen, die meters hoog boven het brandende gebouw uitsloegen, aangebonden. In allerijl ging men over tot het ontruimen van de omliggende wo ningen. Ook de juist opgerichte kermiskra men op de Vischmarkt. die zich op korten afstand van het warenhuis bevonden, wer den ontruimd. Men trachtte ze af te breken, doch de gloed van den baaierQ belemmerde dit werk ten zeerste. Om vijf minuten over half acht stortte met donderend geraas het achterste gedeelte van het groote gebouw in, waarbij met een enormen knal een vat benzine ontplofte. Kort daarop werd ook de aangrenzende meubelzaak van de firma Marti- n u s gevaarlijk door de vlammen aangetast, evenals aan de andere gelegenheid zijn, zich een betrouwbaren indruk te verschaffen. Anderzijds heeft deze grond het voordeel, dat niet met een algemeene schlabone gewerkt, wordt. Ook op deze wijze zal echter „een absoluut on feilbare uitkomst" niet gegeven kunnen worden. Het probleem blijft uiterst inge wikkeld. Zij, die geroepen zijn inzake het aanhangige Ontwerp een beslissing te ne men, verkeeren wel in een moeilijke po sitie. Hoe de beslissing ook uitvalt, de zede lijke grondslagen van onze samenleving zullen hechter gefundeerd dienen te wor den. Persoonlijk en collectief moeten wij, die in Gods Woord onderwezen zijn, er toe mee werken, dat een verdiept besef aangaande de groote waardij van een zich-bewust zijn van den plicht tot huwe lijksliefde en -trouw zich baanbreekt. In het belang van heel de samenleving zal onze volksovertuiging in deze richting moeten worden geleid. Goede wetten zonder goede zeden ba ten niet! zijde de boekhandel der firma Noor- ding en de ijzerhandel van de firma W i g b o 1 d u s. Om acht uur tastte het vuur ook de rechts van het warenhuis gelegen panden, het foto grafisch atelier „Cine-photo" en het „London House", een zaak in regen- kleeding, aan. Tegen half negen sloeg het vuur over naar het rechts van het warenhuis, op twee huizen afstand gelegen perceel van de firma werda, een handel in damesstoffen. De brandweer hield dit gebouw voortdurend nat, zoodat de vlammen hier wellicht tot staan zouden kunnen worden gebracht Be halve het vat benzine, dat zich in het gebouw bevond en tot ontploffing kwam, waren nog enkele vaten butagas op de ge- lijkvloersche verdieping aanwezig, doch deze kon men tijdig uit het gebouw verwij- Gevaarlijke situatie Op het oogenblik, dat de brand bij T.A.N. T.E. uitbrak, was het bedrijf in vollen gang. Behalve het bijna honderd man groote per soneel, waren ook vrij veel bezoekers in het op de eerste etage gelegen café aanwezig. Voor zoover gisteravond bekend was, hebben allen het gebouw tijdig en zonder ongeluk ken kunnen verlaten. Tot een wijden cirkel zette de politie de omgeving af. Al het beschikbare brand weermateriaal was in actie, ook de drie spuiten, welke gistermorgen te Groningen dienst zijn gesteld, ten behoeve van de luchtbecherming ded£n dienst. Dank zij de omstandigheid, dat aan de achterzijde van het groote gebouwencomplex een binnen plaats ligt, kon het vuur zich hier niet uit breiden. Duizenden Groningers sloegen het blus- schingswerk gade, doch werden door de politie op gepasten afstand gehouden. De militairen van het garnizoen te Groningen •aren ontboden om de politie te assisteeren. Aangezien de druk op de waterleiding kort na het uitbreken van den brand niet groot genoeg was, werd het reserve-reser voir op de Vischmarkt, op last van den commandant van de brandweer, den heer P. Ploegh, die het blusschingswerk leidt, in gebruik genomen. Op het terrein van den brand waren aan wezig de commissaris der Koningin in de provincie Groningen, mr. J. Linthorst Homan, en de burgemeester van Groningen, mr P. W. J. Cort van der Linden. Omtrent de oorzaak van den brand tast men tot nu toe in het duister. Gevaar voor uitbreiding geweken Nader vernemen wij, dat een lid van het personeel in het gelijkstraat6che gedeelte 't vuur het eerst ontdekte. Hij riep dadelijk „Brand, brand", welke kreet door anderen werd overgenomen, zoodat iedereen, ook degenen, die zich op de verdiepingen be vonden, zich bijtijds in veiligheid konden stellen. Om tien uur kon het gevaar voor uitbrei ding geweken worden geacht. Van de vijf aangrenzende perceelen, waarop het vuur vat had, zijn de bovenverdiepingen gedeel telijk uitgebrand, of wel zij kregen aanzien lijke waterschade. Het aan het warenhuis grenzende café Bierling, in de Soephuis straat, heeft veel waterschade bekomen. De brandweer gaf met 24 stralen water, waar toe op de Vi6cihmarkt en in de aangrenzende straten 4000 meter slang was uitgelegd. De nieuwe tot 27 meter hoog reikende Metz- ladder, bewees voor de eerste maal zijn uit nemende diensten bij de blussohing en de nablussching. Het verwoeste gebouw „T.a.n.t.e", een afkorting van „Tweede Al gemeene Nederl. Tentoonstellings-Exipositie" was ondergebracht in een gebouw, dat een lengte had van circa 60 meter, een breedti van ongeveer 25 meter en een hoogte van ongeveer 20 meter en dat thans in enkele uren door het alles vernietigende vuur Is vernield. Vroeger was in dit groote pand, dat toebehoorde aan een naamlooze nootschap, de Fransche Bazar onderge bracht. Reeds in het begin der crisisjaren had deze instelling met zoo groote verliezen te kampen, dat zij uit het gebouw verdween Sinds ongeveer vijf jaren zetelde T.A.N T.E. in het gebouwencomplex. Een groot aantal firma's had er verkoopstands gehuurd, er was een 'undhroom in gevestigd en een automatiek. Het gébouw zelf was verzekerd, da are n- RUIME SORTEERING IN GOEDE GOUDSMIDSZAKEN (Re cl) VOORNAAMSTE NIEUWS Dit nummer bestaat uit VIER bladen, De Eerste Kamer heeft de Surinaamsche begrooting goedgekeurd. Ook is aange-. nomen het ontwerp tot wijziging en aan vulling van de wet op het recht van ver- eeniging en verg. tegen vele standhouders niet en uit den aard der zaak hebben velen zeer groote schade geleden. Een der standhouders, die zich in den loop van den avond naar het gebouw begaf, en ondenveg hoorde, dat het gebouw in brand stond, raakte hierdoor zoo onder den indruk, dat liii bewusteloos op straat viel. De Groningsche brandweer, onder de be proefde leiding van haar commandant, P. Ploegh en van den hoofdbrandmeester Roos, verdient een woord van hulde voor de wijze, waarop zij deze bijzondere krachtproef door staan heeft Een paar honderd militairen van het Gro ningsohe garnizoen verleenden de gemeen telijke politie, die bijna geheel in de bin nenstad was samengetrokken, een zeer ge lardeerde assistentie en met de bajonetten op de geweren hielden zij het nieuwsgierige publiek op een zeer grooten en veiligen af- De schade en vooral de waterschade, die aan aangrenzende perceelen is toegebracht, blijkt zeer groot te zijn, In al deze perceelen zijn winkelbedrijven gevestigd en vooral de hier opgeslagen goederen hebben door het vuur en het water zeer geleden. Militairen nemen taak van brandweer over De brandweerlieden, wier taak in den be ginne bijna hopeloos leek. waren laat in den avond zoo vermoeid, dat hun taak werd overgenomen door militairen, die zich met het nablusschingswerk bezig hielden, het geen nog vele uren zou moeten duren. Ook bestond er omstreeks middernacht ernstig gevaar, dat de voorgevel zou instorten. Men heeft met deze mogelijkheid ernstig reke ning gehouden en voorzorsgmaatregelen ge nomen. Omtrent de schade kondon vannacht nog geen bedragen worden genoemd. Van het 200 man sterke detachement mili tairen, dat zoowel aan het blusschingswerk als aan de afzetting van het terrein deel nam, kon omstreeks middernacht de helft weder inrukken. Tegen drie uur in den nacht zijn de overige manschappen naar de kazerne teruggekeerd. Hun komt een woord van lof toe voor hun kranige houding. Omtrent de oorzaak van dezen grooten brand wordt de mogelijkheid verondersteld, dat tijdens het vischbakken door het per soneel op een Buta-gastoeetel er een ont- nloffing zou hebben plaats gehad. Te Utrecht is de jaarvergadering ge houden van de Salatiga-Zending. Het Congres van „Schuttevaer" te Roermond. Daladiers politieke verklaring voor de Fransche Kamer. Chamberlain, houdt een rede in Albert- Hall. Britsch-Roemeensch handelsverdrag tot stand gekomen. Tusschen Groot-Brittannië en Turkije is politieke overeenstemming bereikt. KOEL EN BUIIG WEER W eerverwachting voor het geheele land: betrokken tot zwaar of half bewolkt, koel weer, aanvankelijk nog regenbuien met kans op onweer, meest matige noordelijke tot noordooste lijke wind. THERMCMETERSTAND Stand vanmorgen half twaalf 10.2 C. 13 Mei. Zon op 4.11 uur, onder 7.42 uur 13 Mei. Maan op vm. 1.39 u. ond. nm. 1,24 u De Duitsche vloot keert huiswaarts LISSABON, 11 Mei. (D.N.B.) Het eskader der Duitsche oorlogsvloot onder commando van admiraal Boehm is vanmorgen uit gevaren om naar Duitschland terug te kee- Ook uit de havens Vigo, Marin en El Fer- rol zijn de Duitsche oorlogsschepen, die deel hebben genomen aan de oefeningen de Spaansche wateren, voor de thuisreis vertrokken. ELIXIR DANVERS HOpG FJt.E ItffclJR Trompenberg's Hilversum Telefoon 7941 (2 lijnen) Hel geheele (sar geopend KWALITEIT en LIJN harmonieeren volkomen in de W. L. D. Schoen Heeren die het ge noegen kennen van het beste te dragen kie zen daarom steeds W. L. D. SCHOENEN Basalt ine tegels In alle kleuren. TROTTOIRBANDEN, enz. N.V. HOLLANDSCHE BASALTINE TEGELFABRIEK - ROTTERDAM 9ol»n »n Bronzan Romen D«ur«n Koziji Plool\jwL#n en Uzarcorisfrucllaa fet MV.C.nal^cUw.da.bala.n MocK.nDabn.k' Marinier gedood door schot uit een pistool Noodlottig ongelnk te Hoek van Holland HOEK VAN HOLLAND 12 Mei. Heden morgen is in het kamp der Mariniers alhier de marinier D. J. Compas door een pistoolschot getroffen en ge dood. Een van zijn collega's, een lid van het tamboers- en pijperscorps, was bezig zijn pistool schoon te maken, in de meening dat dit wapen ongeladen was Plotseling ging echter een schot af. dat Compas, die *ich in de omge ving ophield, trof. De man stortte on middellijk doodelijk gewond neer. Begrijpelijkerwijze bracht dit voor val groote consternatie teweeg en do man, die het ongeluk veroorzaakt had. was geheel overstuur. De commandant van het kamp te Hoek van Holland, kolonel Willemse. heeft dadelijk een I uitgebreid onderzoek doen instellen naar j de toedracht van dit ongeluk. De mari nier die het wapen afschoot, is in voor- loopig arrest gesteld. Het slachtoffer, dat gehuwd was, is af komstig uit Rotterdam,

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Nieuwe Leidsche Courant | 1939 | | pagina 1