JU*uw £Hitsdjf (üoumii 1
white»0rse
GEHOORZAAM BIDDEN
Frankrijks nieuwe defensie
decreten
Daitsche vragen
aan ons land
1 Whisky
Abonnementsprijs:
Per kwartaal in Leiden en in plaatsen
waar een agentschap gevestigd is 2.35
Franco per post 2.35 portokosten
Per week 0.18
Voor het Buitenland bij wekelijksche
zending4.50
Bij dagelijksche zending5.50
Alles bij vooruitbetaling
tosse nummers 5 ct. met Zondagsblad 7'/= cl.
Dagelijks verschijnend Nieuwsblad voor Leiden en Omstreken
Sureau: Breestraat 123 Telefoon 2710 (na 6 uur 3166) Postbox 20 Postgiro 38936
NO. 6682 ZATERDAG 22 APRIL 1939 20e Jaargang
&bbtrtcntieprij?en:
Van 1 tot 5 regelsI.17'/i
Elke regel meer0.22 7j
Ingezonden Mededeelingen
van 1—5 regels2.30
Elke regel meer0.45
Voor het bevragen aan 't bureau
wordt berekend0.10
Er is ongeloof in soorten. Het open-1
baart zich in allerlei vormen. Het is af
zichtelijker en erger dan heidendom,
wanneer een generaal een vlieger, die op
ongunstige weersomstandigheden moet
rekenen, als amulet (gelukaanbrengend
voorwerp) een haar meegeeft van een
olifant, door den generaal zelf in Abes-
sinië geschoten. Het is ook erger dan hei
dendom, wanneer het krantenverhaal over
dit bijgeloof besluit met de mededeeling.
dat deze vlieger zelf overtuigd was geluk
te zullen hebben, omdat des morgens
voor het vertrek zich een „lieveheers
beestje" op de mouw van zijn. vliegers-
costuum had neergezet.
Het volgende is echter ook even af
schuwelijk ongeloof. Een meisje open
baart in een brief aan een vriendin haar
ongerustheid, dat haar verloofde mis
schien als militair moet opkomen, wan
neer de wereldoorlog mocht losbarsten.
Maar deze vriendin heeft in een vrijzin
nig blad een stichtelijk stukje en een op
beurend versje gelezen over Gods liefde
en adviseert daarom: „Kop op, zooals ik
las; want ik geloof in een Almachtig Op
perwezen en dat zal niet toelaten, dat
een gruwelijke oorlog zooveel leed over
de menschen brengt. Het komt nog wel
terecht".
Dit is, al ligt er een schijn van vroom
heid over, de taal van het ongeloof.
Want het vermeet zich Gods liefde voor
te schrijven, hoe zij zich behoort te open
baren.
En over de gerechtigheid wordt ge
zwegen. Eigenlijk, al wordt het zoo niet
bedoeld, houdt men den Allerhoogste
voor, dat zijn liefde in het gedrang komt,
wanneer de oorlogsfakkel zou ontbran
den.
Hierbij ziet men echter over het,hoofd,
dat met name Europa in zijn eigen
zwaard zou vallen, wanneer het ver
dervend rondging en de Westersche be
schaving verteerde tegelijk met het af
snijden van millioenen levens. Trekken
we de consequenties nog iets door, dan
komen we tot de stelling: de mensch mag
in zijn boosheid en hoogmoed zoo ver
gaan als hij wil, maar God behoort te
zorgen, dat de gevolgen daarvan ons geen
schade doen of in ellende storten. Want
dan komt Gods liefde in het gedrang.
Echter moeten we ook waken tegen
het vervallen in een ander uiterste. We
lezen tegenwoordig nog al eens artikelen,
die ons met groote verzekerdheid voor
houden, dat al het wereldwee recht
streeks het gevolg is van de Godverla-
ting en de toenemende zonde. Daar
schuilt een belangrijk waarheidselement
in. Want voortdurend verbindt Gods
Woord zonde en straf aan elkaar. God
kan het kwade niet ongestraft laten; zoo
heet het telkens.
Maar het is niet aan ons het verband
te leggen in elke voorkomende situatie.
Wanneer er een algemeene afval en god
deloosheid is, dan kunnen we op grond
van de Schrift wel zeggen, dat de Rech
ter van hemel en aarde daarop in toorn
reageeren zal; maar bij dit alles past ons
groote voorzichtigheid. Jezus Christus
zelf heeft ten deze ons een waarschu
wend woord laten hooren, toen Hij sprak
over het ongeval met den toren van Si-
loam en het bloeddrama met de offeren
de Galileërs.
Indien wij meenen, dat wij het beter
weten, dan randen wij in tweeërlei op
zicht Gods eere aan. Ten eerste huldigen
wij dan in principe de opvatting dat de
afhankelijke mensch in feite God voor
schrijft, hoe Hij het bestuur der wereld
zal voeren. De geloofsafval in Europa zou
dan immers God nopen om tegenmaat
regelen te nemen en de menschheid zou
zij het in het ongeluk toch eigen lot
in handen hebben.
Maar, wanneer wij het zoo voorstellen,
dan doen wij te kort aan „het eeuwig wel
behagen". Dan kan ook de leer van Gods
Voorzienigheid ons niet troosten. Want
dan ligt de gang der gebeurtenissen niet
vast in Gods onveranderlijk raadsbesluit,
maar in het wisselende wereldaspect, wat
de drijving der geestelijke machten be
treft. En zoo is de situatie niet. Hoe vaak
het ook verkeerd uitgelegd is, het woord
blijft waar. dat „er geen kwaad in de
stad is, dat de Heere niet doet". God
heeft niet alleen alle wereldgebeuren
voorzien, maar ook in zijn eeuwig raads
besluit vastgelegd.
Hoe en op welke wijze? Het komt een
sterfelijk mensch niet toe aan den sluier
te rukken, welke de Heere zelf voor dit
geheimenis geschoven heeft. Alleen wordt
van ons gevorderd te gelooven, dat Gods
doen majesteit en wijsheid is. Ja, wij mo
gen verder gaan en spreken van Gods
eeuwig welbehagen. Dan wordt elke ge
dachte aan een blind noodlot weggedron
gen; want in het woord welbehagen ligt
niet alleen de gedachte aan Gods soeve
reiniteit opgesloten, maar ook aan Zijn
goedheid. Hij zal voor zijn eer zorgen en
voor zijn uitverkorenen zal dit zaligheid
zijn.
En hiermee keeren wij terug tot de
vrome, vrijzinnige meditatie, waarover we
spraken. Ware troost kan deze niet bie
den, omdat ze onbijbelsch en daarom on
werkelijk is. Want wie zich zoo uit
spreekt, die gelooft niet met een rotsvaste
overtuiging, dat het vreeselijkste ons ge
spaard zal blijven. Die durft het alleen
maar huiverend hopen in verband met de
onzuivere voorstelling van Gods liefde.
God is liefde, ja, maar de Bijbel ver
bindt daaraan niet de conclusie, dat er in
1939 in Europa geen .oorlogsuitbarsting
het Westersche leven zal verschrikken,
noch de beschaving zal ruïneeren. Zooals
wij het zién en behooren te zien bij het
licht der Schrift, is het dwaasheid om te
beweren, dat de oorlog met zijn gruwelen
zegen brengt; maar Gods welbehagen kan
hem wel dienstbaar maken aan de komst
van het eeuwig Koninkrijk van vrede.
Het voegt ons echter niet in dezen
verborgen raad te gluren; de geopenbaar
de dingen zijn voor ons en onze kinderen.
En of wij, zooals elke week, dan wel in
het bijzonder, morgen in de bedehuizen
God aanloopen als een waterstroom öf
dat wij het persoonlijk en in de huiselijke
godsdienstoefening doen, de grond
toon van ons gebed moet altijd zijn, dat
wij ons angstig hart voor Hem uitstor
ten, Hem vertrouwend bidden om ons bij
den vrede te bewaren of anders de dagen
der bezoeking te verkorten, doch alles on
der dit beding, dat wij Gods wijs beleid
niet kunnen doorgronden, en daarom al
tijd met aanbidding eindigen.
Prot. Chr. Ziekenhuis
Voor de randgemeenten van Den Haag
LEIDSCHENDAM, 22 April. Naar wij ver
nemen is thans het kapitaal bijeen voor de
stichting van een Diaconessenhuis met on
geveer 100 bedden voor de Prot. Chr. be
volking van de randgemeenten van Den
Haag: Rijswijk, Voorburg, Nootdorp, Leid
schendam en Voorschoten. Mede in verband
met de uitnemende bodemgesteldheid is als
plaats van vestiging de gemeente Leid-
schundam. n. 1. de voormalige gemeente
Veur, gekozen, waar ook de gebouwen voor
de groote inrichting van Ned. Herv. Gees
tes- en Zenuwzieken zal verrijzen, omdat de
Inspectie der Volksgezondheid deze gronden
het meest geschikt achtte. Het Diaconessen-
huis zal echter dichter bij de kom der ge
meente komen, als de voorloopige plannen
definitief worden.
OPSLAGPLAATS AFGEBRAND
MAASDAM, 22 April. Gister is brand uit
gebroken in de Vlasserij „De Maas" van de
firma de Koning te Maasdam.
De groote opslagplaats, gevuld met onaf
gewerkt vlas, werd een prooi der vlammen.
De oogst van ongeveer 45 H.A. vlas ging
verloren. De naast gelegen fabriek met warm
waterroferij en een groote voorraad onafge
werkt vias, kon, door het vlugge optreden
van de brandweer en den gunst'gcn wind,
worden behouden.
Do oorzaak van den brand is onbekend.
Onze Landbouw-
crisispolitiek
De maatregelen voor den tuin
bouw, de veeteelt, de pluim
veehouderij en de
visscherij
In de vierde, de laatste radiorede, die mi
nister Steenberghe over de landbouw-crisis-
poiitiek beeft gehouden, besprak de minis
ter de noodmaatregelen voor den tuinbouw,
de sierteelt, de pluimveehouderij en de vis
scherij.
Daar kort voor de crisis de tuinbouw
zich sterk uitbreidde is de slag door de cri
sis aangebracht v:el zeer groot. De uitvoer
liep van 1929 tot 1935 terug met tweederde
Eerst werd door credietverleening en
cenige steumiitkeering eenige hulp, geboden
later volgden teeltbeperking, verplichte vei
ling, minimumprijzen, distributie van
„doorgedraaide" groenten aan werkloozen.
De gi-ootste uitvoer werd gelegd in handen
van de Groenten, en fruitcentrale. Toch is
de toestand nog heel slecht. Getracht moet
worden de afzet te vergrooten vooral in het
binnenland.
Ook bij de bloembollenteelt, de boom- en
bloemkweekerij lag de oorzaak van den
achteruitgang tijdens de crisisjaren hoofd
zakelijk in de sterke vermindering van den
uitvoer. De oppervlakten, waarop men mag
telen, werden beperkt, ten aanzien van de
bloembollen minimumprijzen vastgesteld en
producten door de regeering opgekocht tot
steun van de makt. Voorts ontvingen de
boom- en bloemkweekers credieten.
Door toeneming van den uitvoer is de po
sitie van de bloembollenteelt de laat6te ja
ren iets verbeterd en er is goede kans, dat
de maatregelen voor dit bedrijf spoedig
door de regeering kunnen worden overge
dragen aan het bedrijf.
Ook voor de pluimveehouderij werd het
6 a 7 jaar geleden noodig, hulp te bieden.
Een teeltrogeling was hier ook al daar
om geboden, aangezien de pluim veehouderij,
althans het onderdeel daarvan, dat zich met
het kunstmatig uitbroeden van eieren bezig
houdt, als het ware uit haar krachten
dreigde te groeien.
De erkende fokkers staan onder-regelma
tig toezicht; selectie van de dieren wordt
zooveel mogelijk toegepast.
Door de vaststelling van het broedseizoen,
na afloop waarvan niet langer kunstmatig
mag worden gebroed, wordt de verbetering
van den pluimveestapel mede in de hand
gewerkt.
De toestand in de pluimveehouderij is de
laatste jaren niet ongunstig, vooral door het
herstel van den uitvoer.
De visscherij, in zekeren zin de grondslag
van de machtige positie van de Hollanders
als zeevaarders, had reeds voor do crisis
met moeilijkheden te kampen, die vergroot
werden toen in 1934 de uitvoer belemmerd
werd. Dit bracht heel groote bezwaren mee.
Door sloqppremie werd getrdcht de vloot
te helpen bij de noodige moderniseering.
Ook wordt premie op het product verleend.
Nog door andere maatregelen wordt zoo
veel mogelijk gedaan om de visscherij te
helpen.
Aan het eind van rijn rede sprak de mi
nister de hoop uit, dat hij er in geslaagd
zou zijn duidelijk te maken, dat de land
bouwcrisis-maatregelen voor ons volksbe
staan noodzakelijk waren en nog zijn.
DE EERSTE GRASBOTER
's-GRAVENHAGE, 22 April. Heden werd
de eerste grasboter aan H.M. de Koningin
aangeboden door den heer Fransen, boter-
handelaar te Delft.
Wapeningsbelasting
van één procent
Billijke verdeeling der
lasten
Na afloop van den gisteren gehouden
Franschen Ministerraad heeft de Minis
ter van Binnenlandsche Zaken het vol
gende communiqué voorgelezen:
Na een bestudeering van een door
Daladier ingediend overzicht van de na
tionale behoeften, welke den Raad er
toe hebben gebracht te beraadslagen
over besluiten, welke hem werden voor
gelegd, heeft de Minister van Finan
ciën, Paul Reynaud, een algemeen ex
posé gegeven van den economischen, fi-
nancicclen en monetairen toestand,
welke zich na vijf maanden van voort
gezette inspanning onder bevredigende
omstandigheden voordoet.
Het belang der nieuwe lasten voor de
nationale verdediging vereischt een
nieuwe inspanning van de natie welke de
Regeering besloten heeft door alle groe
pen van burgers te doen dragen.
De goedgekeurde decreten
Nieuwe krachtsinspanning voor de natio-
nale verdediging.
1. Decreten, houdende machtiging tot het
aangaan van verplichtingen en de opening
van credieten voor betalingen ten behoeve
van de departementen van oorlog, ..larine,
luchtvaart en koloniën.
2. Bespoediging van betalingen en in het
bijzonder van betalingen, betrekking hebben
de op de nationale verdediging.
3. Organisatie der voedselvoorziening der
.bevolking in tijd van oorlog.-
ALG. FRIESCHE LEVENSVERZ. MY
LEEUWARDEN - BÜRMANIAHUIS
GROOT NOORDHCLLANDSCHE
VAN 1845
AMSTERDAM - VAN BRIENENHUIS
BEIDER GARANTIE VOOR ALLE
VERZEKERDEN
lil verbond met Roosevelts
boodschap
Be regeering dient van
antivoord
's GRAVENHAGE, 22 April.
Naar wij vernemen zijn, evenals
aan verschillende andere regee
ringen, ook aan de Nederlandsche
regeering van de zijde der Duit
sche regeering enkele vragen voor
gelegd in verband met de bekende
boodschap van President Roose
velt, welke hierop neerkomen:
ie. Of de regeering de boodschap
had uitgelokt;
2e. Of zij er van te voren kennis
van droeg;
3e. Of zij zich bedreigd gevoelt.
In afwijking van hetgeen door
enkele buitenlandsche persagent
schappen omtrent de beantwoor
ding door de Nederlandsche re
geering is gemeld, kunnen wij me-
dedeelen dat de drie vragen door
onze regeering ontkennend zijn
beantwoord, de derde vraag onder
bijvoeging dat Nederland ingeval
van een Europeeschen oorlog op
iedere mogelijkheid voorbereid
moet zijn.
Aan de gevolgen overleden
FIJNAART, 22 April. Gisteravond is het
3-jarig zoontje van den heer W. Verschuren
alhier door een vrachtauto aangereden,
waardoor het kind zware verwondingen op
liep. In den afgeloopen nacht is het kind
aan de gevolgen hier van in het Diacones
senhuis te Breda overleden.
Maatregelen betrekking hebbende op de
krachtsinspanning voor de nationale verde
diging.
1. Medewerking voor een beroep op bezit:
onmiddellijke controle op inkomsten, ten
einde belastingfraude tegen te gaan, auto
matische belasting van zekere globale in
komsten, strikte beperking der winsten van
ondernemingen, welke voor de nationale
erdediging werken.
2. Instelling van een belasting voor de wa
pening en fiscale ontheffingen: instelling van
een belasting voor de wapening 1 pet. op
betalingen ontheffing van 20 pet. op pa
tentrechten, aanpassing van hot belasting
stelsel aan de productie: vrijstelling van be
lasting op landibouwbezit,
3. Verlichting van de lasten van den staat:
Alcohol-regiem voor industriedoeleinden
medewerking aan de opneming van graan
overschotten van 103S en maatregelen, welke
beoogen een herhaling daarvan te voorko
men, ver-mindering der groote werken, ver
mindering der credieten voor wegenaanleg,
herziening der deelneming in openbare on
dernemingen. administratieve reorganisatie
der credietaerleening aan departementen en
gemeenten, hervorming van het admininl-
stratieve stelsel voor de stad Parijs en het
departement van de Seine, herziening van
het financieele stelsel van 't departementaal
beheer, algemeene 'princiepen ten aanzien
van de afvloeiing van het overtollige perso
neel in de administraties van de openbare
diensten, maatregelen met betrekking tot
het hulppersoneel der spoorwegen, een de
creet ten aanzien van administratieven ver
eenvoudigingen.
4. Van de arbeiders gevraagde medewer
king: Decreet inzake den arbeid en de glij
dende schaal .decreet inzake de werkzaam
heden hij de koopvaardij.
5. Economische maatregelen. Decreet, dat
beoogt de hervatting van bouwwerken te
vergemakkelijken. onderzoek van hulpver
leening aan de particuliere wapening.
Al deze maatregelen gaan gepaard aan Oo
uitgifte van wapeninghons met een looptijd
van 2 jaar en zij zullen in staat stellen in
drie jaar tijd een geweldig wapeningsp-o
gramma ten uitvoer te leggen, waartoe do
internationale omstandigheden noodzaken
De Ministerraad heeft ten slotte een wets-
decreet aangenomen, waarbij propaganda
die gevoerd wordt met uit 't buitenland af
komstige middelen wordt gestraft
Twee Belgische kotters uit Zeebrugge
de Elona Constance" en de Ons
..Gedacht"die de garnalenvisscherij
uitoefenden op de Noordzee ter hoog-
te van Katwijk, zijn opgebracht en
in de Scheveningsche haven opgelegd.
Zij zullen niet eerder worden vrijge
laten. alvorens een cautie is betaald.
Dit is de eerste maal in onze geschie
denis. dat een schip, wegens visschen
binnen de Nederlandsche territoriale
wateren, is opgebracht. De beide
kotters in de haven onder politiebe
waking.
Afschuwelijk drama
in Oudeliedenhuis
Oude vrouw te Uithuizen
vermoord
Haar broer in arrest gesteld
UITHUIZEN (Gron.), 22 ApriL Gister
kwam de 45-jarige J. Wagenaar, alhier, bij
de buren vertellen, dat rijn zuster, de 63-
jarige ongehuwde Cornelske Wagenaar die
in het Gereformeerde Oudeliedenhuis te Uit
huizen woont, met verbrijzelden schedel in
den gang van haar woniDg lag.
Men vond inderdaad mej. Wagenaar dood
op den grond liggen. Haar schedel wa6, zoo
als bij nader onderzoek bleek, met een bijl
ingeslagen.
Spoedig was de politie onder leiding van
den burgemeester, mr A. Brinkman, en de
Justitie uit Groningen aanwezig om een on
derzoek in te stellen.
Men vond aanleiding om Wagenaar, die
zeer ongunstig bekend staat, te arreeteeren.
De man is gehuwd en vader van zeven kin
deren. Hij leeft gescheiden van rijn vrouw
en leidt een zwerversleven. Eenigen tijd ge
leden gaf hij rich uit voor inspecteur der
werkverschaffing, waarvoor hij zich een de
zer dagen voor de rechtbank te Groningen
moest verantwoorden. W. is, ale verdacht
van den moord, ter beschikking van de Jus
titie te Groningen gesteld.
UITHUIZEN, 22 April. Nader vernemen
wij. dat de justitie aanvankelijk in de mea
ning verkeerde, dat hier sprake was van
zelfmoord, doch bij nader onderzoek kwam
ist te staan, dat dit niet het geval was.
Voorts is gebleken, dat de oude vrouw in
het water moet hebben gelegen, omdat haar
klecren geheel nat waren. De verdachte
b'ijft hardnekkig ontkennen.
Verdwaalde Duitsche vliegtuigen
Maken noodlandingen
ZOUTKAMP. 22 April. Een Duitsdh vlieg
tuig heeft gistermiddag in de Ruigezandtes-
poïder te Zoutkamp een noodlanding ge
maakt, omdat de piloot den koers was kwijt
geraakt.
Bij de noodlanding kwam de machine met
den kop in een sloot terecht. Het toestel
werd zoo zwaar beschadigd, dat het moest
worden gedemonteerd, doch net is door den
burgemeester en de politieautoriteiten van
Zoutkamp voorloopig in beslag genomen
Er waren drie inzittenden, die onp-edperd
bleven.
Nog eer. noodlanding
BKITNINGEN, 22 April. Een Duitsch vlieg
tuig heeft gistermiddag tusschen Beuningcn
en Nterlosch wegens henzinegebrek een
noodlanding gemaakt. Het toestel sloeg
daarbij over den kop en de een ge inzitten
de liep daarbij eenige ontvellingen op.
Een onderzoek naar dez.e aangelegenheid
is gaande
In de dagen van de groote predikantenver
gadering te Utrecht had daar ook de jaar
vergadering plaats van de P.G.O.V. onder
leiding van Ds. H. J. Visser van Santpoort
Uit het jaarverslag bleek dat er in het le
dental eenige achteruitgang was. In het
bestuur werden gekozen Ds. P B eij e
Overschild. Ds. J. F. van D u y n e te Slo-
terdijk. en Dr. A H. Edelkoort van
sterdam.
VOORNAAMSTE NIEUWS
Dit Nummer bestaat uit DRIE bladen
en het ZONDAGSBLAD
De Duitsche regeering heeft aan onze
regeering enkele vragen gesteld, die be
reids zijn beantwoord.
Minister Reynaud en de nieuwe Fran-
sche defensie-decreten.
Interview met den Roemeenschen mi
nister van buitenlandsche zaken Gafenco.
Een Britsche economische missie naar
Roemenië.
Morgen Italiaansch-Zuid-Slavische be-,
sprekingen te Venetië.
Te Uithuizen heeft zich in een oude-
liedengesticht een afschuwelijk drama
afgespeeld.
IETS KOUDER
Weerverwachting: voor het g e-
h e e 1 e land: krachtige tijdelijk storm
achtige, westelijke tot noordelijke wind»
zwaar bewolkt met tijdelijke opklaringen»
iets kouder.
23 April. Zon op 4.49 uur, onder 7.09 uur
23 April. Maan op vm. 7,16 u. ond. nm. 11,26 u
24 April. Zon op 4.47 uur, onder 7,11 uur
24 April. Maan op vm. 8,15 u. ond. nm.u
FIETSERS LICHT OP:
23 April. Van 'sav. 7,39 u. tot 'smorg. 4,17 u
24 April. Van 'sav. 7,41 u. tot 'smorg. 4,15 u
Generaal Agent ANDRE KERSTENS, Tilburg
PUKS-TCICFOON STBOOMEND WARM
Weer een Belgische kotter
opgebracht
SCHEVENINGEN, 22 April. Gistermiddag
is voor Katwijk aan Zee door de Katwyk-
sche politie aangehouden, de Belgische
garnalenkotter Z 33. afkomstig uit Zee-
brugge.
Hier werd geconstateerd, evenals bij de
twee Belgische visschersschepen welke
Donderdag werden opgebracht, dat het
schip binnen de territoriale wateren de
garnalenvisschery uitoefende. Ook dit schip
is, evenals de beide andere schepen, naar de
eerste binnenhaven van Scheveningen over
gebracht ter beschikking van den Scheve-
ningschen waterschout.
(ijnl die
ken ik