KERK EN ZENDING
ZATERDAG 8 APRIL 1939
EERSTE BLAD PAG. 3
ned. herv. kerk
Beroepen: Te Voortbuiiaen, K. v. d. Pol
te Wierden. Te Maasbommel-A Lphen,
eamd. H. van Doorn, hulppred. te Huizium
(Fr.).
GEREF. KERKEN
Aangenomen: Naar Marrum (Fr.), J.
van Harmeien te Harkstede (Gron.).
CHR. GEREF. KERK
Aangenomen: Naar Vlissinigen, W.
Meijrohout te Nieurwenidiaim (A'dam-NJ.
DUITSCH-EVANG. GBM.
Aangenomeh: Naar Heerlen, H. Kirah-
mer te Haarlem.
Rapporten van de
Generale Synode
Naar wij vernemen iheeft de kerkeraad
der Geref. Kerk van Enschedé in zijn
jongste vergadering met algemeene stern-
men het volgende voorstel aangenomen:
„De kerkeraad enz. constateerende dat op
heden nog geen rapporten van door de
Synode van Amsterdam (19361938) be
noemde commissies versohenen zijn; gelet
op het feit dat genoemde Synode t.a.v. één
rapport heeft opgedragen dit vóór 1 Jan.
1939 aan de kerken toe te zenden, terwijl
t.a.v. de andere rapporten van een opdracht
tot toezending aan de kerken in de acta
geen melding wordt gemaakt; van oordeel
zijnde dat dit in strijd is met den geest Van
het hesluit van de Synode van Utrecht
(1923) acta, art. 36; protesteert tegen het
eind Maart nog niet verschenen zijn van
het rapport, dat door de Synode is opge
dragen, alsmede tegen het nog niet ver
sahenen zijn, subs, niet verschijnen van de
andere rapporten, en dringt er voorts op
aan dat alle rapporten steeds tijdig aan de
kerken zullen worden toegezonden."
Voorts nam de kerkeraad met 17 tegen 10
stemmen een voorstel aan, waarin hij uit
spreekt van oordeel te zijn, dat de verga
dering der kerken in Synode zoo weinig
mogelijk in comité-generaal behoort gehou
den te worden overeenkomstig hetgeen de
Schrift ons leert in Hand. 15.
KERKORGELS
Ter overname aangeboden: een in goeden
6taat verkeerend Kerkorgel. Voor inlichtin
gen wende men zich tot:
Fa. J. O. SANDERS Zn.. UTRECHT
Havikstraat 55 Telefoon 15787
aan welk adres ook te bevragen is een zeer
mooi groot Amerika ansch Orgel, zeer
geschikt voor een zaal.
'(Red.)
Vs. H. G. BRINK
Mongen viert dis. H. G. Brink, Ned'. Herv.
predikant te Nieuwveen, zijn 49-jarilg aimbts,
jübiileum. Hij zal 1 Nov. 1939 met emeritaat
gaan.
Ds. H. RUTGERS S.Jzn.
Te Groningen is in 96-jarigen ouderdom
overleden Ds. H. Rutgers S.Jzin., em.-predi-
Joant der Ned. Herv. Kerk. Ds. Rutgers "was
in- 11873 cand'idaat geiworden en aanvaardde
het predikambt te Pesse op 2/1 Juni 1874.
Daarna diende hij de gemeenten van Ter-
horne. Jelsoim en Vries en werd in Nov. 1914
emeritus. Hij is dus pijn. 65 jaar predikant
geweest, waarvan pl.m. 25 jaren emeritus.
PARTIC. SYNODE UTRECHT
De Geref. kerken in de provincie Utrecht
CHR. GEREF. PREDIKANTEN
Op de Predikantenconiferentie der Chr.
Geref. Kerk. 31 Mei te Apeldoorn, zulen
spreken: Ds. W. M e ij n h o u t, vran Nieuwen-
da/m, over: „Het Oude Testament in onze
prediking", en Ds. L. S. den Boer, van
Arnhem, ever: De prediking; hoe Christus
in den wedergeborene geopenbaard: wordt."
OECUMENISCHE BEWEGING
De kring van emeriti-predikanten te 's-Gna-
venhage, thans 24 leden tellend, besloot op
voorstel van ds. M. Hefting den vice
voorzitter, ds. R. die Boer en den secr„ ds.
J. Henri Ledieboer, af te vaardigen naar
de vergadering op 13 Aprilss, te Rotterdam
om te komen tot oprichting van een prov.
organisatie van de Oecumenische Vereeni-
ginig, om zoo van zijn beliamigsteülinig en sym
pathie blijk te geven.
PROT. CHR. ZIEKENHUIS TE BRUSSEL
Onder groote belangstelling ds te Brussel
het 25-jarig beslaan van het Prot. Ohr. Zie
kenhuis aan de Xavier de Buestraat herdacht.
Bij de receptie, o.a. door den Nederland-
schen gezant 'bezocht, heeft Ds A. G. B. teri
Kate diank gebracht aan het bestuur voor
zijn velen en gezegenden aulbeidi.
SCHOTSCHE KERK
In ons land vertoeft enkele dagen Reve
rend James Blaick D.D. te Ediniburg, voor
zitter van de synodè van de Sdhotsohe kerk.
Reverend Black heeft reeds verscheidene
landen bezocht en keert, nadat hij Rotterdam,
Den Haag en Amsterdam heeft bezocht, naar
Schotland terug. Het doel van de reds is
kennis te nemen van het kerkelijk leven in
de Schotsche gemeenten op het vasteland
van Europa, teneinde den band met d'e kerk
in Schotland te verstevigen.
GIFTEN EN LEGATEN
De heer J. J. Stoltenhof Jr. te 's-Gra-
venhage, redacteur van „Ziekentroost",
mocht van iemand, die onbekend wenscht te
blijven, een gift van f 580.ten bate van
den arbeid! onder chronische zieken ontvan
gen.
VALCKX xVAM KOUTEREN »CS
AtLBDtCHTSHAO» 90^91-93 WTEL6F 5X7X3
HlEUWaOOW MOPtPMl iHBICHTIHq*™***"
izs.
Muziek en Eeredienst
Referaat Prof. Dr. G. v. d. Leeuw
Te Utrecht vond een vergadering plaats in
het Instituu/t voor Keikelijke en Reiigieuse
Kunst, waarin Prof. Dr. G. v. di Leeuw uil
Groningen een belangwek. _nd referaat hield
óe plaats van de muziek in den eere
dienst.
Onder eeredienst verstaat spr. niet een ge
wijde samenkomst, evenmin een samenkomst,
waar men iuis.ert naar preek en miuz.ek,
maar den vorxr-, dlien de Christe
lijke Kerk geeft aan de ontmoe
ting met God. Daar spreekt God tot den
mensah en omgekeerd de mensch tot God.
Het merkwaardige en karakteristieke nu
van dien Eeredienst is, dat hij noon zonder
muziek voorkomt, ook niet bij de heidensehe
godsdiensten.
Volgens spr. is de oorzaak van die onmis
baarheid het feit, dat in het gesproken woord
niet alles kan worden uitgedrukt, heigeen
dan nog wel in de „sprake" der muziek kan
worden verstaan. Toch heeft de kerkelijke
muziek niet de bedoeling in te dringen in de
prediking: zij kan dat ook niet, want zij kan
niets speciaals uitdrukken, alleen vage, wei
nig omlijnde gemoedstoestanden.
De muziek m den eeredienst is niet slechts
onvervangbaar, zij is ook dienaresse van
God. Daarom is de organist met een onbe
langrijk personage in den Eeredienst, zijn
taak is ambtelijk en wezenlijk.
Spr achtte het onjuist als in een liturgi-
schen dienst de gemeente wél zingt en de
dienaar (althans in de Proiestantsche Kerk)
niet zingt, doch spreekt.
Het is aesthetisch leelijtk, die ongelijkheid,
eigenlijk moest de dienaar ook zingen in het
liturgisch gedeelte.
De 'kerkelijke muziek bezag spr. van 3
zijden, nj.
1. Gemeentezang, welke kan worden
onderverdeeld in drie afdeelingen:
a. de zg. „r esponspria" d.w.z. de ant
woorden der gemeente op den prediker, b.v.
„Eere zij den Vader en den Zoon en den
Heiligen Geest;
b. de psalmen. De psalimenzang van de
gemeente is niet hetzelfde als de liederen-
zang in het algemeen. Ideale toestand zou
zijn wanneer de psalmen als recitatief onbe
rijmd konden worden gezongen. Veel van de
heerlijke schoonheid der Staten-vertrailing is
verloren gegaan in d'e berijming van 1773,
doch dat bezwaar zou elke berijming, hoe
goed! ook, ontmoeten. De psailmen zijn nu
geworden tot psa'lmikoralen, geestelijke volks
liederen, een schat van gereformeerde kerk
muziek;
c. d e hymnenzang. Van het begin der
Christelijke kerk zijn die er geweest, altijd
er weer nieuwe ontstaan; pas in den
alierlaatsten tijd is er een opmerkelijke stil
stond te constateeren in de „productie" van
hymnen. Een hymne is een geestelijk lied,
dait gezongen wordt in tegenwoordigheid van
en opgedragen wqr£'t aan God.
2. O r g e 1 s p e 1." Op zichzelf heeft dit in
strument, evenimiin als elk ander, iets ge
wijds. Door den slechten gemeentezang heeft
het langzamerhand een eigen taak gekregen,
nJ. het dragen, niet het begeleiden, van den
gemeentezang. De organist heeft voorts te
zorgen voor de eenheid van den eeredienst:
bij leidt de godsdienstoefening in, preludeer.!
de te zingen teksten en dekt met den
it el der tonen veel waf oiet mag worden
gehoord.
Een nauwe samenwerking tusschen dienaar
des Woords en organist is een eerste en ab
solute vereisdhte om het peil van den Eere-
st zoo hoog mogelijk, ter meerdere glorie
Gods, te houden.
3. Koorzang en orkestbegelei
ding. Wat den koorzang betreft, zelfs de
kleinste gemeente kan hier een rijk arbeids
veld' winnen. Hij moet een dienende functie
hebben, evenals het orgelspel; het koor moet
ook uit de gemeente zelve worden gerecru-
teerd, vreemde krachten mogen er niet voor
worden aangeworven. Het liturgisch en ge
meentelijk karakter mag onder geen beding
ook maar eenige plaats maken voor het con
certelement. Orkestbegeleiding is, evenals
Ispel, geoorloofd wederom onder vol
strekte voorwaarde, dat alles ingeschakeld
wordt in de liturgische stijl en sfeer van het
geheel.
Daarom zijn cello- of vioolstukjes, ter me-
diteering en „bekLijvin'g" en meerdere stich
ting van de preek volmaakt uit den booze.
Spr. achtte het voorts strikt noodwendig,
dat een koor in het Nederlandsch zong: hij
achtte het ongeoorloofd cxm b.v. een cantate
van Bach in het Duitsch te zingen, evenals
het dwaas zou zijn, wanneer een predikant
plots in het Spaansch ging spreken.
De plaats van de muziek in den Eeredienst
achtte referendaris dus uitermate belangrijk.
Er ligt nog een groote taak om dit alom
klaar te doen beseffen. Het gaat niet om
enkele uitwendige dingen, maar om geeste
lijke belangen van de eerste orde.
Na dit zeer belangrijke referaat volgde een
Xgewekte bespreking waaraan predikanten,
organisten en andere musici deelnamen,
waaruit wel bleek, dat het allerminst over
bodig was eens dieper over dit onderwerp
viam gedachten te wisselen. Daarom was deze
vergadering van groot belang.
GEREF. KERKEN IN H.V.
Op Vrijdag 12 Mei zal het nieuwe berkge
bouw der Geref. Kerk in H.V. te Haarlem
ingebruik worden genomen. Het (krijgt den
GEESTELIJKE VERZORGING DER
MILITAIREN
De kerkeraad der Geref. Kerk van Bergen
op Zoom heeft besloten op de e.v. vergade
ring van de classis Tholen, v^.o. deze kerk
ressorteert, een voorstel te brengen met ver
zoek van doorzending naar de Part. en de
Generale Synode, inhoudend het verzoek dat
de Gen. Synode de deputaten voor de geeste
lijke verzorging der militairen machtige en
door het Departement ^an Defensie ter be
schikking te stellen gelden voor de geeste
lijke verzorging der militairen door de Geref.
Kerken te ontvangen en uit te keeren aan de
garnizoenskerken. Het modenamen van den
kerkeraad werd gemachtigd dit besluit te
ontwerpen en in te dienen bij de classis.
DE LASTIGE TEKST
De Badensche Minister van Eeredienst
heeft gelast, dat in het Bijbelsdhe leesboek,
dat bij het onderwijs in Baden wordt ge
bruikt, de tekst Joh. 4 22b ,;De zaligheid
is uit de Joden" geschrapt moet worden.
KORTE BERICHTEN
Door den Kerkeraad der Geref. Kerk van
Axel is cand. W. J. d'e Ruiter opnieuw
voor een jaar herbenoemd als hulpprediker
bij de Kerk wan Axel. Hij blijft in de ge
legenheid des Zondags andere kerken *e
dienen en een eventueel beroep terstond in
overweging te nemen. Zijn adres blijft: Zoute
Spui D 24, post: Termeuzen.
Dr B. Wielenga met emeritaat
Naar wij vernemen heeft de nestor van
de predikanten van de Geref. Kerk van
Amsterdam-C, Dr. B. Wielenga, bij den
Kerkeraad zijn emeritaatsaanvrage inge
diend, met verzoek hem dit tegen 1 Oct.
a.s. eervol te willen verleenen. De Kerke
raad besloot aan het verzoek van Dr.
Wielenga op de meest eervolle wijze te
voldoen.
Hoewel het terugtreden uit den actieven
dienst \a-n Dr. Wielanga, gelet op zijn leel-
tijd (bijna 67 jaar) en
vitaliteit allerminst
gölijk te stellen is
met passivitïit, be-
teekent het voor dc
Geref. Kerk van Am
sterdam en in het
algemeen voor den
Geref. levenskring
toch wel het verla
ten van een inzon
derheid door zijn
rijke kanselgaven
ooraanstaande en
nvloedrijke plaat».
Dit laatste ook om-
Dr. Wielenga een groot talent van
aesthetisch besef èn kunnen geschonken is,
getuige een lange lijst van vormschoone en
inhoudrijke boeken. Bovendien is Dr. Wie
lenga gesierd met buitengewone gaven van
welsprekendheid 't Is ver van onwaarschijn
lijk, dat deze kant van zijn leven en den
ken niet met emeritaat gaat.
Dr. Wielernga werd 23 Mei 1873 te Amster
dam geboren, waar zijn vader, de latere
hoogleeraar aan de Theol. School te Kam
pen, Prof. D. K. Wielenga, die zes /an zijn
zonen predikant in de Geref. Kerken heeft
zien worden, woonde. Hij was aanvankelijk,
bestemd voor de studie in de medicijnen,
studeerde echter theologie en ontving zijn op
leiding aan de Theol. School te Kampen,
waar hij in 1897 candictaat werd. Na aan de
universiteit te Heidelberg philoaopic te heb
ben gestudeerd, promoveerde hij in 1899 tot
doctor in deze wetenschap op een dissertatie
getiteld „Spinoza's Cogitata Metaphysica".
In datzelfde jaar bevestigde zijn vader hem
op 10 Sept. als predikant in zijn eerste ge
meente Westmaas,. In 1902 vertrok Dr. Wie
a naar Arnhem, waar hij is werkzaam
geweest tot 1911, toen hij zich aan de Kerk
ui Amsterdam verbond.
Gedurende zijn verblijf in Arnhem bracht
de Kerk van Pretoria zonder resultaat een
beroep op hem uit, nadat in hetzelfde jaar
waarin hij zich aan de Kerk van Arnhem
verbond, de Theol. School te Grand Rapias
op hem oen benoeming als hoogleeraar had
uitgebracht. Onder leiding van Dr. Wielenga
kwamen in Arnhem de Geref. Kerken A. en
B. tot samensmelting. Ook richtte hij er de
Arnhemsche, later Geld. Kerkbode op, trad
publiek in het krijt als pleitbezorger vooi
t goed recht van de Ohr. school, begon
naam te maken als gevierd „winter-leoer
en discussieerde er met zijn tocnrnaligen
collega, den lateren Minister A. S. Talina,
over de vrijheid van den arbeidenden stand,
kortom ibegon in breeden kring de aandacht
te trekken.
In Amsterdam heeft Dr. Wielenga 3 Mei
1911 intrede gedaan en in de wijken X, V
en I zijn arbeidsveld gehad. De Evangelisa
tie heeft in deze groote stad de liefde van
zijn hart en dat de Geref. Kerk van Amster-
een eigen straatprediker heeft is niet
in de laatste plaast zijn werk. Hij is er voor
zitter van de Centr. Commissie voor Stads
evangelisatie. I nwijk X stichtte hij een eigen
wijkgebouw. Lezingen over onderwerpen op
het gebied van het kerkelijk leven, die de
aandacht trokken van heel de gemeente,
werden georganiseerd, alsmede voordrach
ten van speciaal wijsgeerigen aard. Nog
maar twee jaar in Amsterdam werkzaam,
benoemde de Gen. Synode der Geref. Kerken
Dr. Wielenga tot hoogleeraar aan de Theol.
School .waarvoor hij echter bedankae. Op
aülerlei gebied heeft Dr. Wielenga zich be
wogen, ook buiten Amsterdam. Zoo is hij
voorzitter van het Chr. Krankzinnigenge
sticht „Bloemendaal" te Loosduinen, be
stuurslid van het Comité voor Inw. Zending,
alsook van dat voor verrijking van het Kerk
gezang in de Geref. Kerken. Den Geref. Jon-
gelingsbond diende hij als raadsman.
Bovendien heeft Dr. Wielenga naam ge
maakt als auteur van een e.»nbiedwaardige
reeks geschriften en standaardwerken, w.o.
er zijn die niet minder dan 4 drukken bele
ven en zelfs in het Hongaarsch vertaald
werden. We noemen zijn boeken over het
Doopsformulier, Avondraaalsfonnulier, Hu
welijksformulier, Van Jeruzalem naar Rome,
De ontwikkelingsgeschiedenis der Chr. Kerk
in 3 deelen, Verl>orgen schatten, Bijb. Dag
boek, De heerlijkheid van het Onsten, De
Bijbel als boek van schoonheid, Het huis
Gods. Erfgenamen van het Verbond. Moder
ne letterkunde. De leeuw heeft gebruld (een
serie tijdpreeken over Amos), Mozes en Is
raël (2 deelen), In de school der wijsbegeer
te, De Reformatie van 1834, benevens tal van
kleinere geschriften en brochures. Daarnaast,
redigeert hij de preekenhundel „Menigerlei
Genade" en richtte hij de periodieken: Stem
men des Tijds, Schild en Pijl en het week
blad De Reformatie op. Ook is hij medewer
ker aan het weekblad „De Heraut".
De verdiensten van Dr. Wieleniga, die als
nestor van de predikanten in -Amsterdam de
Gent Synode van 1936 opende, vonden er
kenning in zijn benoeming tot ridder in de
orde van Oranje-Nass&u.
Christelijke Classieken
als Thomas h Kempis: „De Navolging van
Christus", Augustinus' Belijdenissen, Cal-
vijn's Institutie, De Christen- en Cristinne-
reis van John Bunyan zijn pracht geschen
ken voor belijdenis-catechisanten. Vraagt
uitvoerig prospectus aan Uw boekh. of aan
de N.V. w. D. Meinema Delft
ONDERWIJS
ONDERWIJSBENOEMINGEN
A a 11 e n. Joiliameschool. Tot kiw. m.a.:
Mej. A. Kamerling, te Rotterdam.
Almelo. Ohr. UL.O.-school (opening
zjm. 1 Sept. a.s.). Tot hoofd1: de heer T.
Straatsma leeraar Chr. U-L.O.-sdhool te
Sneék.
Amsterdam. Geref. school-Nassaukade
Tot tijdeL onderwijzer: de heer J. Autse-
m a, onderw.-wabht'g., vroeger te Middel-
harnas.
Batavia. Ver. v. Chr. scholen. Tot
demvijzer met 1 Aug.): de 'heer J. Ooster-
(huis Jr., kw. m. a. Dr. Kuypers'ool te
Groningen.
Sneefc Ohr. MULO-scihool Rehoboth. Tot
onderwijzer: de heer JD.de R ij k, vak-
onderw. Ohr. ULO-school te Arnhem.
NAAR DE RUST
De heer C. Koster, hoofd der (Herv.)
Prins Wil'lemschool A te Delft, hoopt, wegens
het bereiken vam den pensioengerechtigden
leeftijd, met 1 Juli a.s. deze functie neer te
leggen.
VRAAGBAAK
voor
CHRISTELIJKE INSTELLINGEN
V ertrouwensadressen ten dienste van
Stichtingen van Barmhartigheid. Zieken-
huizen. Sanatoria. Instellingen. Tehuizen
Hörchner Gölzen
Afdeeling Assurantiën
Alle Assurantie-adviezen zoowel voor
U persoonlijk, als voor Uw bedrijf
AMSTERDAM-C
HEERENGRACHT No. 237
TELEF.: 49555 - 47755 - 47756 - 47757
L. W. Schilperoort
Technisch-Bureau voor
Centrale-Verwarming
Warmwater-Voorziening
SLICHERSTR. 16a-18
"S-GRAVENHAGE
TELEFOON 113338
Electrische Aardappelschil-
en Groentensnijmachines
Luxe uitvoering. Laagste prijzen
Tevens Gietwerk volgens model au
tekening ook bewerkt
Fa MUNCKHOF JOOSTEN
Machinefabriek Ijzergieterij
TELEFOON 204 BAARLO (IL
VEREENIGING VAN LEERAREN
CHR. MIDDELB. ONDERWIJS i
Jaarvergadering te Leeuwarden
Onderwijsvernieuwing
bij het M. O.
BLOEMENTENTOONSTELLING
üo&tadllo&n"
30 Maart 10 April 9 -23 uur H0UTBUS1, OEN HAAG
60 cents, belasting inbegrepen.
(Reel.)
JUBILEUM D. L. ESCHBACH
25 Jaar concierge van de „Kweekschool
met den Bijbel"
De heer D. L. Eschbach, de sympa-
thieike concienge van de Kweekschool met
den Bijbel aian het Aelbrechtsplein te Rotter
dam. hoopt 18 April as. zijn zilveren jubi
leum in deze functie te vieren. Op 18 April
1914 ontving de ia-s. jubilaris door middel
van den heer H. G. Vermeer Sr.. bestuurslid
van de school, zijn benoeming. De school
was toen nog gevestigd aan den Haringvliet
48.
In den Iood der jaren is de heer Esobbadh
in den lande een bekende persoonlijkheid
geworden. Wie in de onderwijzerswereld den
naarr. Eschbach noemt, roept or middellijk bij
velen tal van pret
tige herinneringen
op aan den tijd,
toen zij de kweek
school bezochten.
Vijf en twintig
jaar lang heeft
de heer Eschbach
vol toewijding zijn
arbeid verricht.
Wel wat ouder
seworden in dien
tijd, verricht
zijn werk in de
nieuwe school
het Albreoh tsplein
nag met evenveel
animo als 25 jaar
geledien!
Voordat de heer Eschbach concierge werd,
was bij in het houtbedrijf werkzaam, n.l. 10
jaren bij de fa. Allan en Co en ook 10 jaren
bij de fa. Bruynzeel en Zn.
Tien jaar lang heeft de heer Eschbach zich
ook met liefde voor den Zondjagsschoolarbeid
gegeven. Hij was verbonden aan de Vereeni-
ging „Bidt den Heere des oogst es".
Het zal den jubilaris op 18 April as. on
getwijfeld niet aan belangstelling ontbreken.
In zijn woning aan de Allard Piersonstraat
14c te Rotterdam zal er dien dag 's middags
van twee tot vier uur gelegenheid zijn voor
vrienden en bekenden hem geluk te
schen.
Enquête Onderwijsvernieuwing
Na de Conferentie voor het Chr. Onder
wijs het vorig jaar gehouden op de Ernst
Sillemhoeve, werd aan een Commissie om
gedragen om in verband met de dikwijls
geopperde klacht, dat het Lager Onderwijs
niet voldoende rekening houdt met de
eischen van .het practische leven, een
enquête in te stellen bij een aantal groote
werkgevers, werkgevers- en werknemers
organisaties, enz.
Tot heden kwamen hierop in totaal 60
antwoorden binnen.
Ook het Chr. Nat. Vakverbond verleende
zijn welwillende medewerking, waardoor
een vijftal antwoorden binnenkwam van
bij dit Verbond aangesloten werknemers
organisaties.
Verder werd door tusschenkomst van
de Centrale voor Werkloozenzorg, gesticht
op initiatief van den Raad van Ned. Ker
ken voor Practisoh Christendom, een zeven-
<tal rapporten ontvangen van leiders
(kampen voor jeugdige werkloozen (16 tot
24 jaar).
Verschillende antwoorden en rapporten
teijn zeer uitgebreid en bevatten tal van
positieve gegevens, waardoor de Commissie
tin hooge mate tevreden kan zyn over de
resultaten van haar enquête.
Het Werkcomité der Commissie hoopt een
Uitvoerig en gedétallleerd rapport uit te
brengen.
zer dagen hield, de Ver. van Leeraren
böj het Chir. M.O. haar jaar-vergadering te
Leeuwarden, onder leiding van den heer Dr.
J. E. Reitsma van Rot.erdam.
In het openingswoord van den voorzitter
uf deze een kort overzicht van den inter-
ationaJen toestand en van de oms I daghe
den waaronder wij in eigen land, en speciaal
op onderwijsgebied, leven.
Namens de omvangende afdeeling Leeuwar
den sprak Ir. C. Rodenburg een wel-
kamstwoordu
Hierna werden de jaarverslagen, die reeds
in de leden waren toegezonden, goedge
keurd.
Aan den heer Ornée, die 13 jaar de re
dactie van het orgaan heeft gevoerd, en thans
heen gaat, werd dank gebracht voor diens
arbeid in het belang der leden verricht.
De heer Ir. Joh. Verboom van Amster
dam werd tot bestuurslid gekozen.
Tot leden van de redactif werden gekozen
heer Ir. C. Rodenburg van Leeuwar
den en H. Heidinga van Groningen.
Na breede discussie werd besloten n i e t te
age eren voor uitbreiding van het aantal des
kundigen bij het eindexamen van de HBS-B.
TWEEDE DAG
Om half tien verzamelden zich de congres
sisten opnieuw bij Spoorzicht, waarna het in
twee groepen de stad inging. De classici,
historici en taaileeraren begaven zich naar
de beroemde Ruma-ibliiotheek, waar ze door
den heer Heimans werden rondgeleid en in
gelicht.
De andere groep trok naar de Leeuwarder
papierwaren-fabriek, waar ruim 200 machi
nes, waarvan verschillende naar eigen patent
geconstrueerd zijn, in volle werking konden
worden bezichtigd. Door de directie werden
ze hier ontvangen en rondgeleid en zoo kregen
de bezoekers een idee van een organisatie
die haar afnemers over de geheele wereld
heeft.
Ni adat men dus des morgens een paar ex
cursies gemaakt had. sprak in de middagver
gadering Prof. Dr. R. H. Woltjer van
Amsterdam over: „Onderwijsvernieuwing bij
het M.O."
Referaat Prof. Woltjer
Alle vernieuwing en verbetering, aldus
Prof. Woltjer, moet uitgaan .van het onder
wijs zelf en spr. is huiverig voor alles wat
op Staatsbemoeiing hjkt. Daarom zal hij
steeds waken voor de rechten van het onder
wijs. in dezen is hij conservatief.
Na er op gewezen te hebben wat men
ouder de term „onderwijsvernieuwing" kan
verstaan, stond spr. stil bij het „cancentratie-
plan" en het „rapport Bolkensiein" dat be
sproken zal worden op het Congres te Dage
Vuursdhe dat de volgende week gehouden
wordt.
Bespreking van onderwijsvernieuwing,
aidus spr.. is toe te juichen omdat: 1. het
getuigt van groote belangstelling in en buiten
den kring van het onderwijs. 2e. omdat het
de laatste jaren gewoonte is geworden te
klagen over de vele lesuren en de groote klas
sen. Het getuigt er van. dat de leeraren hun
verantwoordelijkheid gevoelen en het onder
wijs wil'len verbeteren.
Men moet evenwel 'bedenken, dat het oude
niet altijd verouderd is en het nieuwe niet
steeds nieuw is.
Dat blijkt wel uit de Memorie van toelich-
tir.g van de Geer van Jutfaas in 1876.
Toen klaagde men ook en wat nu als
nieuw wordt aangeprezen, kwam in
anderen vorm toen reeds naar voren in
een concentratie-leerplan uit 1878.
Zeer uitvoerig toonde spr. dit aan met cl
taüen uit dit leerplan en de tegenwoordige
geschriften over dit onderwerp.
Bovendien kan men theoretisch een prach
tig schema maken, maar in de practnjk blijkt
het vaak onuitvoerbaar te zijn, waarbij spr.
wees op de onderwijswetgeving sinds 1920.
Oak is men in het afwegen van de resultaten
vaak onbillijk, immers aile menschenwerk is
onvolmaakt.
Zal onderwijsvernieuwing succes hebben,
dan moet ze rusten op een conjprorr.is, maai
in 1678 ging men daar ook ad van uit. Daar
om is noodig de grondslagen van de ver
nieuwing na te gaan.
Deze zajn: zelfwerkzaamheid en concen
tratie.
De H£3„ en het Gymnasium zijn geen
instituten voor zelfwerkzaamheiddat is de
hoogesohool. 't Is ook niet noodig. de leer
lingen mogen terugtasten op wat anderen
voor hen verzamelden.
De leeraar heeft den leerling den weg te
wijzen, wie het niet doet handelt gevaarlijk.
Men wil ook beperken. Maar hoe? De stof
breidt zich uit, het aantal vakken neemt boe.
zelfs in het rapport Bodkenstein.
Spr. ziet ook een strijd komen in de af-
loopende vakken, fcaj is tegen de keuze
vakken door de leerlingen, ook tegen onder
scheiding in hoofd- en bijvakken. Wat komt
ervan in de practnjk?
Wil men zich eoncentreeren, dan moet het
rijn op het doel der school. Karakter an
aanleg der leerlingen mogen dat doel niet
beheerschen. H.B.S. A en B en Gymnasium
moeten ieder een eigen doel hebben, h«t
moeten drieërlei vormen zijn ter voortoerei
ding van het H.O.
Tenslotte wees spr. als de groote factor bij
onderwijsvernieuwing op de vernieuwing van
het onderwijs van eiken leeraar en op diens
didactische gaven.
Dan ziet (hij weinig nut van de Montessori-
methode, met het Daüton-systeem is d3in
meer te bereiken. Het classicaal onderwijs
moet echter oveiheerschend blirven en d<
wetgever mag niet te veel irgrijpen.
De voorzitter bracht na een korte gedach-
tenwisseling dank aan den spreker en sloot
hierop de vergadering.
Militaire tentoonstelling
„Het Leger"
's-GRAVENHAGE. S April. In verband
met het vermoedelijk gebrek aan ruimte
in de hallen op Houtrust en met het oog
op de groote kosten, verbonden aan ds
voorgenomen miliaire demonstraties op het
buitenterrein, heeft de militaire commissie,
onder leiding van den generaal-majoor Jhr«
J. Th. Altingvon Geusau, besloten
het buitenterra ia te bestemmen voor ten
toonstellingsruimte voor die objecten, waar
voor in de hallen geen ruimte beschikbaar
is, waardoor de militaire demonstratie»
zullen komen te vervallen.
Met de Nederlandsche sjxiorwegen is een
overeenkomst in voorbereiding voor een
gecombineerd biljet, geldig voor de trein
reis heen en terug, twee stadstramritten
en een toegangsbiljet voor de tentoonstel
ling. Dit gecombineerd biljet zal verkrijg'
baar zijn aan een groot aantal stations en
andere adressen.
DRIE POLITIEKE VLUCHTELINGEN
AANGEHOUDEN
GRONINGEN, 8 April. Gistermiddag heeft
de Groningsahe politie een inval gedaan in
een perceel aan de Ban kastraat en aldaar
drie joolitiieke vluchtelingen aangetroffen en
gearresteerd. liet waren Duitsche tegenstan
ders van het uationaal-socialistisoh regiem,
die reeds geruimen tijd illegaal in Gronin-.
gen verbleven en die vermoedelijk via Bel
gië ons land waren binnengekomen.
M.S. „ORANJE" ZAL EXTRA HAVENS
AANDOEN.
AMSTERDAM. 8 April. De directie der
Stoomvaart-Mij „Nederland" heelt toesloten
om liet nieuwe m.s. „Oranje" extra havens
te laten aandoen buiten de normale aanloop-
havens, welke voor aile maiLsohejjen dezer
maatschappij gelden. Deze extra aanloop
havens zijn niet steeds dezelfde. Afwisselend
wordt voor de uit- en thuisreis een keuzo
gedaan uit Lissabon, Palma, Messina en
Athene.
H. O. J. \-AI
Apotheker* eirete gedeelte: i
Verhoeven, mej. H. M. S. Helr
Teemmen. tn"J. A. C. M. H
«npen, H. N. B. Qutntta Boez.
a. P. Petten.
Tandirt^: L» Heyerm.in*. F. Cl
Hcwketr*. J. de Jong. M A. de la
Th. Sperna Welland. J. Peerboom
VoorhuLa.
Amsterdam. Doet oeoonomle
L. J. M. Rooaen en A. J Reyti.
heeir r>. Hmu
ECONOMIE EN FINANCIEN
Het Financieel weekoverzicht
Der gewoonte getrouw wordt deze week
geen financieel weekoverzicht geplaatst.
Het volgende loopt over een periode van
twee weken.
Insulaire Hypotheekbank
Nieuw voorstel tot bijstorting op de
aandeelen
De voorzitter van den Raad van Commis-
sai issen der Insulaire Hypotheek-,
bank heeft per 2U April de jaarlijksche al
gemeene vergadering van aandeelhouders
bijeengeroepen. Voorgesteld wordt uit de di
vidend-reserve 4 pCt rente over het door
aandeelhouders onverplicht gestorte bedrag
uit te keeren, waarvoor J 11)26 noodig is.
Voorts word: een verplichte bijstorting van
20 pCt op «ie aandeelen voorgesteld.
Voor het geval dit voorstel verworpen
mocht worden, stellen Commissarissen
voorovereenkomstig het advies van do
minderheid der Qommissie uit Aandeelhoc-
ders genoemd nercentage te bepalen op
10 pCt
lellchtlng wordt lil ec«
?olhouders het volgende
rete drie m&anden \an .93:
n g&slaeigd een volledige
pCt.) langs
reljjk is d<
even (er aiaui
i pCt. en 2.2
:rlng Ingetreden e:
dan ook van 4.07
oldoende. Aai
en de hoop uit, aldus de circt
lecdo axndeelhoudersvcrgade:
i December 1938 aangehouden
Held. i
L kom
pandbrlefhou-
In de circulal
betoogd, waarom büslortlng op de aandeelen
noodig 16 n.1. ter dekking \an verliezen en voor
Je verdere uitvoering van saneerlngsmaatrege-
len. Door het plaats hebben van de nu gevor
derde bljstocting wordt do kans. dat later nieu
we büstortlngen noodzakelijk zullen zUn. ver
minderd.
Fen door bllstorting van de helft san het
goetelde bedrug d.sv.z. van 10 pCt
Winstsaldo 1938 182.891 (v. J. 358.919)
Aan liet jaarverslag over 1938 van de N.V.
Insulaire Hypotheekbank onttecnen we het
volgende:
Op 31 Dec. jl. stood op hypotheek uit. ver
deeld over 5G2 leening- ii 12.717.488 (v. j.
14.641.570). Aan pandbrieven stonden uit
15.016.450 17.097.200,.
Do winst- en verliesrekening sluit met een
batig saldo groot 182 897 (v. j. verlies
ƒ358.919 afgeschreven van de reserve);
voorgesteld wordt dit saldo te bestemmen
voor afschrijving en roserveering.
De clearing met Duitschland
Stand per 6 April
l-l-'SS tl-S-39
1. Stortingen In Nederland
a. achterst, vorderingen
c. vree"*'
d. Nieuw*
Ï8 269.200
82.600
ad 28.955.501)
.i-rl-.nd op'nleuv
doringen
107.933.700
61 043 000
1.221.«00
7.149
64.009.Sn0
102.127.500
62.299 500
Diploma N(d Gen.
Ilgymnaatlok
J. J. C. Rijven
Venlo: XL A. Greuder. Amsterdam: C*i. G.
Habloh. Den Haa.g: P. Soebena. Schiedam.
A. P. J. v. Ej-nabte. Gtnneken; .V v. d. Graaf, i
Sehlodam; J. J. Heukens, Amsterdam J A. v
d. Berg. Bu«wmH. A. J. H Bedenkt.-iff en VV
M, Bokma, Den Haag; F. G. Happel, Amaterdam
gen 716.195a (vor. week
712.861*teg. n R.M -
ve-d 14.513/13* 344 (v.
week 13.i80/137.052).
Nog beschikbaar
726 000
235.600
«90.400
701.100
235.300
465.S00
